TRACEABILITY IDENTYFIKACJA I ŚLEDZENIE POCHODZENIA PRODUKTÓW

Transkrypt

1 TRACEABILITY IDENTYFIKACJA I ŚLEDZENIE POCHODZENIA PRODUKTÓW

2 Za bezpieczeństwo środków spoŝywczych odpowiada producent lub przedsiębiorca wprowadzający te artykuły do obrotu (jeŝeli zostanie to wykazane)

3 Przedsiębiorcy produkujący Ŝywność lub wprowadzający ją do obrotu są obowiązani do prowadzenia i przechowywania dokumentacji lub innych danych umoŝliwiających zidentyfikowanie podmiotów, które dostarczyły: * środki spoŝywcze * surowce * substancje dodatkowe * inne składniki Ŝywności * materiały i wyroby przeznaczone do kontaktu z Ŝywnością w celu wprowadzenia do obrotu lub uŝycia ich w produkcji od 1 stycznia 2005 [Ustawa o warunkach zdrowotnych Ŝywności i Ŝywienia Art. 5 p.3]

4 Traceability system kompleksowego śledzenia pochodzenia identyfikacja partii produktu, surowców uŝytych do jego produkcji a następnie indywidualnie kaŝdego produktu składającego się na partię w czasie produkcji lub/i dystrybucji do bezpośredniego konsumenta

5 Traceability Oznacza moŝliwośćśledzenia i podąŝania za pochodzeniem Ŝywności, pasz, zwierzęcia hodowlanego, substancji przeznaczonej do dodania lub która moŝe być dodana do Ŝywności i pasz na wszystkich etapach produkcji, przetwarzania i dystrybucji Treaceability means the ability to trace and follow a food, feed, food-producing animal or substance intended to be, or expected to be incorporated into a food or feed, throught all stages of production, processing and distribution

6 Traceability wiarygodny system śledzenia pochodzenia sposób za pomocą którego przedsiębiorca moŝe śledzić kaŝdąŝywność i podąŝać jej śladami w przypadkach kiedy jest ona niebezpieczna podstawowy element systemu zarządzania bezpieczeństwem Ŝywności pewność, Ŝe Ŝywność jest - bezpieczna - wysokiej jakości - autentyczna

7 Cel i znaczenie systemu śledzenia produktów ochrona konsumenta ochrona producentów > uniknięcie poniesienia odpowiedzialności za wyrządzoną krzywdę przez produkt, jeŝeli przyczyną był składnik dostarczony przez innego producenta > uniknięcie lub zmniejszenie strat

8 PRZEPISY PRAWNE Rozporządzenie (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiające ogólne zasady i wymagania prawa Ŝywnościowego, powołujące Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa śywności oraz ustanawiające procedury w zakresie bezpieczeństwaŝywności obowiązuje od 1 stycznia 2005 r. [Art.11, 12, 14 20]

9 Rozporządzenie (WE) Parlamentu Europejskiego i Rady nr 178/2002 (Art. 17) Obowiązki; odpowiedzialność Podmioty działające na rynku spoŝywczym i pasz zapewniają zgodność produktów z wymogami prawa Ŝywnościowego właściwymi dla ich działalności i kontrolowanie przestrzegania tych wymogów w przedsiębiorstwach na wszystkich etapach produkcji, przetwarzania i dystrybucji.

10 Rozporządzenie (WE) Parlamentu Europejskiego i Rady nr 178/2002 (Art.17) c.d. Państwa członkowskie wprowadzają w Ŝycie prawo Ŝywnościowe, monitorują i kontrolują jego przestrzeganie przez przedsiębiorców na wszystkich etapach produkcji, przetwarzania i dystrybucji - system urzędowej kontroli - informowanie opinii publicznej o bezpieczeństwie lub ryzyku - nadzór nad bezpieczeństwem Ŝywności i pasz - inne działania monitorujące - zasady wymiaru kar w przypadku naruszenia prawa Ŝywnościowego i paszowego (kary skuteczne, proporcjonalne, odstraszające)

11 Rozporządzenie (WE) Parlamentu Europejskiego i Rady nr 178/2002 (Art.18) Traceability 1. NaleŜy zapewnić moŝliwość monitorowaniaŝywności, pasz, zwierząt hodowlanych oraz wszelkich substancji przeznaczonych do dodania do Ŝywności lub pasz, bądź moŝna do nich dodać na wszystkich etapach produkcji, przetwarzania i dystrybucji 2. Podmioty działające na rynku spoŝywczym i pasz powinny móc zidentyfikować kaŝdą osobę, która dostarczyła im środek spoŝywczy, paszę, zwierzę hodowlane lub substancję przeznaczoną do dodania do Ŝywności lub pasz, bądź którą moŝna do nich dodać

12 Rozporządzenie (WE) Parlamentu Europejskiego i Rady nr 178/2002 (Art.18) 3. Podmioty działające na rynku spoŝywczym i pasz powinny utworzyć systemy i procedury identyfikacji innych przedsiębiorstw, którym dostarczyli swoje produkty. Informacje te zostaną przekazane na Ŝądanie właściwych władz. 4. śywność lub pasze wprowadzane na rynek lub, które mogą być wprowadzane na ten rynek we Wspólnocie, powinny być stosownie etykietowane lub oznakowane w celu ułatwienia ich monitorowania, za pomocą stosownej dokumentacji lub informacji, zgodnie z odnośnymi wymogami lub bardziej szczegółowymi przepisami.

13 Śledzenie pochodzenia produktów Odtwarzanie źródeł pochodzenia produktów Ŝywnościowych * identyfikacja produktu * informacje o produkcie * uŝyte surowce * proces technologiczny * pochodzenie produktu (surowca) (skąd i kiedy dostarczono) * wprowadzenie produktu do obrotu (dokąd i kiedy) * zakres i metody kontroli produktu

14 Śledzenie środków spoŝywczych w łańcuchu Ŝywnościowym System śledzenia dostawców System śledzenia przebiegu procesu technologicznego System śledzenia odbiorców

15 System śledzenia dostawców (system dla dostawców i dostarczanych produktów) Produkt dostarczany do odbiorcy powinien posiadać: * informację (na opakowaniu) pozwalającą na identyfikację produktu i źródła dostawy * dokumentację dotyczącą dostawcy: - nazwa i adres dostawcy - oznakowanie kodowe partii - numer serii dostawy (jeśli jest to uzasadnione) - data dostawy - ilość oraz masa dostarczonych jednostek - dane dotyczące rejestrów kontroli wewnętrznej jakości dostawy

16 System śledzenia przebiegu procesu technologicznego (System dla środków spoŝywczych u producenta) * Dane dotyczące źródła składnikówśrodka spoŝywczego i opakowań uŝytych do produkcji * Przebiegu procesu technologicznego > moŝliwość identyfikacji partii produktu (kod) > oznakowanie kodowe opakowania jednostkowego > oddzielenie kaŝdej partii produktu > rejestry produkcji zawierające informacje dotyczące: składników, czasu przetwarzania, opakowań

17 System śledzenia odbiorców (system dla środków spoŝywczych skierowanych do odbiorcy) Dane dotyczące dostarczanych produktów Sporządzenie listy docelowych odbiorców Dokumentacja towarzysząca dostarczanemu produktowi zawierająca informacje: - nazwa, adres, dane kontaktowe odbiorcy - nazwa, adres, dane kontaktowe firmy transportowej - kod kontenera w pojeździe transportującym - lista produktów przekazanych odbiorcy - dane dotyczące tych produktów: nazwa produktu, kod partii, liczba opakowań jednostkowych, dane o dostawcy

18 Art.18 (Guidance on the Implementation the Regulation (EC) Nr 178/2002 on General Food Law, European Commission, 2005 Conclusions of the Standing Committee on the Food Chain and Animal Health) MoŜliwość identyfikacji (od kogo i dla kogo produkt jest dostarczany) Wprowadzenie systemów i procedur pozwalających na uzyskiwanie informacji dla organów urzędowych, jeśli to jest konieczne Procedura jeden krok do tyłu jeden krok do przodu - moŝliwość identyfikacji bezpośredniego dostawcy i bezpośredniego odbiorcy produktów Ogniwo odbiorca produkt powinno być określone, które produkty są od którego odbiorcy. Jednak operatorzy na rynku Ŝywnościowym nie muszą identyfikować bezpośrednich odbiorców, jeŝeli są oni ostatecznymi konsumentami.

19 Art. 18. p. 2 (Guidance on the Implemetation of Regulation (EC) Nr 178/2002 on General Food Law, European Commission, 2005 Conclusions of the Standing Committee on the Food Chain and Animal Health) przedsiębiorca powinien móc zidentyfikować kaŝdą osobę od której otrzymałŝywność/surowce.. Tą osobą moŝe być moŝe być osobnik np. myśliwy, zbieracz grzybów lub osoba prawna dostawca nie moŝe być interpretowany jako zwykły, fizyczny dostawca Ŝywności/pasz lub zwierzęcia hodowlanego np. kierowca cięŝarówki, który jest zatrudniony przez róŝnych przedsiębiorców przedsiębiorca musi zidentyfikować tylko tych innych przedsiębiorców (działających prawnie), którym dostarcza swoje produkty (z wyłączeniem finalnych konsumentów). Odnosi się to równieŝ do handlu pomiędzy sprzedawcami takimi jak dystrybutor i restauracja

20 Art.18 [Guidance on the Implementation of Regulation (EC) Nr 178/2002 on General Food Law, European Commission, 2005 Conclusions of the Standing Committe on the Food Chain and Animal Health] Art.. 18 nie określa zakresu informacji jakie powinni posiadać przedsiębiorcy Ŝywności i pasz Wszystkie istotne informacje dlatego celu powinny być gromadzone w zaleŝności od odpowiedniego systemu traceablity Informacje uwaŝane za konieczne mogą być klasyfikowane w 2 kategoriach zgodnie z ich priorytetowością;

21 I kategoria informacji (dostępna zawsze) Nazwa, adres dostawcy, rodzaj produktu, który był przez niego dostarczony Nazwa, adres odbiorcy, rodzaj produktu, który był dostarczony do tego odbiorcy Data tranzakcji/dostawy Jeśli ten sam rodzaj produktów jest dostarczany wielokrotnie nie ma potrzeby powtarzania w systemie nazwy dostawcy i rodzaju produktu

22 II kategoria informacji (dodatkowe, bardzo zalecane) Objętość lub ilość Numer partii (jeśli dotyczy) Więcej danych określających produkt - wstępnie pakowany lub luzem - róŝnorodne warzywa/owoce - surowiec lub produkt przetworzony

23 Guidance on the Implementation of Regulation (EC) Nr 178/2002 on General Food Law, European Commision, 2005 Conclusions of the Standing Committee on the Food Chain and Animal Health Czas przechowywania rejestrów Art.18 nie określa minimalnego okresu przechowywania. Dokumenty handlowe są zwykle wpisywane do rejestru na okres 5 lat dla celów kontrolnych Okres 5 lat w zapisach traceability liczy się od daty produkcji lub dostawy Dla produktów (wino) - bez określonego okresu przechowywania 5 lat Dla produktów o deklarowanym okresie przechowywania powyŝej 5 lat - - okres przechowywania + 6 miesięcy Dla bardzo nietrwałych produktów ( spoŝyć przed data <3 miesiące lub bez określonej daty np. owoce, warzywa, przeznaczonych bezpośrednio do ostatecznego konsumenta) - rejestr powinien być przechowywany przez okres 6 miesięcy od daty produkcji lub dostawy

24 Art. 11. [Guidance on the implementation of regulation (EC) Nr 178/2005 on Generalv Food Law, European Commission, 2005 Conclusions of the Standing Committee on the Food Chain and Animal Health] Zastosowanie traceability do eksporterów z krajów trzecich Rozporządzenie nie ma oddziaływania na przedsiębiorców działających na terytorium krajów trzecich Eksporterzy z tych krajów nie są ustawowo zobligowani do spełniania wymagań traceability ustalonych w UE wyjątki: specjalne dwustronne porozumienia dla wybranych obszarów, specyficzne wymagania wspólnotowe np.obszar weterynaryjny Wymagane jest, aby Ŝywność/pasze importowane do UE spełniały przepisy unijnego ustawodawstwa Ŝywnościowe

25 c.d. [Traceablity kraje trzecie] Art.. 18 jednoznacznie określa wymagania dotyczące importera Importer powinien moc zidentyfikować od kogo produkt był eksportowany z kraju trzeciego Partnerzy handlowi zgodnie z ogólnie przyjętą praktyka powinni spełniać wymagania odbiorcy [obowiązujące w UE] Nie są one określone w rozporządzeniu ale powinny być zawarte w uzgodnieniach kontraktowych Wymagania dotyczą wszystkich etapów produkcji, wytwarzania i dystrybucji w UE

26 Rozporządzenie (WE) Parlamentu Europejskiego i Rady nr 178/2002 (Art.19) Wycofywanie, odwoływanie, zawiadamianie 1. JeŜeli podmiot działający na rynku spoŝywczym uwaŝa lub ma podstawy, aby sądzić, Ŝe środek spoŝywczy przez niego przywoŝony, wyprodukowany, przetworzony, wytworzony lub rozprowadzany nie jest zgodny z wymogami w zakresie bezpieczeństwa Ŝywności, natychmiast rozpocznie postępowanie w celu wycofania danej Ŝywności z rynku, na którym ta Ŝywność przestała znajdować się pod jego bezpośrednią kontrolą jako początkowego podmiotu działającego na rynku spoŝywczym i powiadomi o tym właściwe władze.

27 Rozporządzenie (WE) Parlamentu Europejskiego i Rady nr 178/2002 (Art.19) 2. Podmiot działający na rynku spoŝywczym odpowiedzialny handel detaliczny, lub działalność związaną z dystrybucją, nie dotyczącą pakowania, etykietowania, bezpieczeństwa lub nienaruszalności Ŝywności, rozpocznie w granicach swojej działalności postępowanie mające na celu wycofanie z rynku produktów niezgodnych z wymogami w zakresie bezpieczeństwa Ŝywności i będzie współdziałał w zapewnieniu bezpieczeństwa Ŝywności przekazując stosowne informacje konieczne do monitorowania Ŝywności, uczestnicząc w działaniach podejmowanych przez producentów, przetwórców, wytwórców i/lub właściwe władze.

28 Rozporządzenie (WE) Parlamentu Europejskiego i Rady nr 178/2002 (Art.19) 3. JeŜeli podmiot działający na rynku spoŝywczym uwaŝa, Ŝe środek spoŝywczy, który wprowadził na rynek moŝe być szkodliwy dla zdrowia lub ma podstawy, aby tak sądzić, niezwłocznie informuje o tym właściwe władze. Podmioty te informują właściwe władze o działaniach podjętych w celu zapobiegania ryzyka dla finalnego odbiorcy i nie powinni uniemoŝliwiać lub zniechęcać nikogo od współpracy, zgodnie z prawem krajowym i praktyką prawną, z właściwymi władzami, jeŝeli działania takie mogą zapobiec, zmniejszyć lub zlikwidować ryzyko związane z tąŝywnością 4. Podmioty działające na rynku spoŝywczym współpracują z właściwymi władzami podczas działań podejmowanych w celu uniknięcia lub zmniejszenia ryzyka związanego z tą Ŝywnością.

29 Rozporządzenie (WE) Parlamentu Europejskiego i Rady nr 178/2002 (Art.19) 5. W przypadku, gdy produkt mógł dotrzeć juŝ do konsumenta, operator skutecznie i dokładnie poinformuje konsumentów o przyczynach jego wycofania i w razie konieczności odbierze od konsumentów produkty juŝ im dostarczone, jeŝeli inne środki nie były wystarczające do zapewnienia wysokiego poziomu ochrony zdrowia.

30 Realizacja 1. Zapewnienie moŝliwości identyfikacji i śledzenia pochodzeniaŝywności, jej składników, pasz oraz zwierząt hodowlanych 2. Prowadzenie i przechowywanie dokumentacji lub innych danych pozwalających na identyfikację produktów oraz wymaganych o nich informacji 3. Utworzenie przez przedsiębiorców działających w sektorze Ŝywności i pasz informatycznych baz danych o kaŝdym produkcie 4. Utworzenie bazy danych dostawców produktów. Podmioty działające w sektorze spoŝywczym lub pasz powinny móc zidentyfikować kaŝdą osobę, która dostarczyła im środek spoŝywczy, jego składnik, paszę lub zwierzę hodowlane

31 4. Podmioty działające w sektorze spoŝywczym lub pasz powinny utworzyć systemy i procedury identyfikacji innych przedsiębiorstw, którym dostarczono produkty. 5. NaleŜy przygotować bazę danych zawierającą informacje o odbiorcach produktów znajdujących się w łańcuchu Ŝywnościowym 6. Na Ŝądanie właściwych władz przekazywanie informacji o odbiorcach produktów

32 Kluczowe obowiązki przedsiębiorców Ŝywnościowych i paszowych wynikające z ustawodawstwa Unii Europejskiej w zakresie bezpieczeństwa Ŝywności Bezpieczeństwo - nie powinni wprowadzać do obrotu szkodliwej Ŝywności czy paszy Odpowiedzialność - są odpowiedzialni za bezpieczeństwo Ŝywności i paszy, którą produkują transportują, przechowują lub sprzedają MoŜliwośćśledzenia produktu - powinni mieć moŝliwość natychmiastowego ustalenia danych kaŝdego dostawcy bądź odbiorcy Przejrzystość - powinni bezzwłocznie powiadomić właściwe władze, jeŝeli mają powody sądzić, Ŝe ich Ŝywność lub pasza nie jest bezpieczna Sytuacje wyjątkowe - powinni bezzwłocznie wycofać z obrotu Ŝywność lub paszę, jeŝeli mają powody sądzić, Ŝe nie jest ona bezpieczna Zapobieganie - powinni określać i systematycznie poddawać ocenie punkty krytyczne w swoich procedurach i zadbać o przeprowadzenie kontroli w tych punktach Współpraca - powinni współpracować z właściwymi władzami w podejmowaniu działań mających na celu zmniejszenie ryzyka [Komisja Europejska, Dyrekcja Generalna ds.. Zdrowia i Ochrony Konsumentów]