NIE DAJ SIĘ ZŁAPAĆ W SIECI KONTYNUACJA. 1. Przygotowanie ( )

Transkrypt

1 NIE DAJ SIĘ ZŁAPAĆ W SIECI KONTYNUACJA to kolejna odsłona projektu edukacyjnego skierowanego do dziewcząt i chłopców z placówek resocjalizacyjnych. Tegoroczna działanie realizowane przez Fundację po DRUGIE od do koncentrowało się na (a) wyposażeniu młodzieży przebywającej w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych i zakładach poprawczych w wiedzę i umiejętności niezbędne do właściwego korzystania z Internetu oraz (b) rozbudzeniu potrzeb poznawczych nastolatków w związku z korzystaniem z sieci. Projekt dedykowany była także pracownikom placówek, co umożliwiło zgłębienie wiedzy z zakresu bezpieczeństwa młodzieży w sieci. Projekt został podzielony na cztery etapy: 1. Przygotowanie ( ) rekrutacja wyznaczenie każdej grupie zagadnień tematycznych do opracowania; każda placówka otrzymała kilka tematów, które w czasie kolejnego etapu prezentowała innym uczestnikom projektu 2. Wyjazd edukacyjny ( ) intensywna praca młodzieży i dorosłych podczas, której poruszone zostały zagadnienia dotyczące surfowanie w internecie, czyhających tam zagrożeń oraz umiejętnego wykorzystywania tego medium w codziennym życiu; każdego dnia zostały przeprowadzone działania ukierunkowane na bezpieczeństwo w sieci 3. Upowszechnienie ( ) grupy uczestniczące w trzydniowym wyjeździe przeprowadziły działania edukacyjne skierowane do kolegów i koleżanek w swoich placówkach 4. Ewaluacja ( ) ocena realizacji projektu objęła wychowanków uczestniczących w działaniu, kadrę oraz wybranych odbiorców 1

2 Do udziału w działaniu zgłosiły się trzy placówki Młodzieżowy Ośrodek Wychowawczy w Puławach, Schronisko dla Nieletnich i Zakład Poprawczy w Warszawie-Falenicy oraz Zakład Poprawczy i Schronisko dla Nieletnich w Laskowcu. Dodatkowo do uczestnictwa zaproszono także młodzież (byłe wychowanki i wychowanków placówek resocjalizacyjnych) przebywającą w mieszkaniach treningowych prowadzonych przez FpD. Młodzież z entuzjazmem przyjęły informację o udziale w projekcie fundacji i planowanym wyjeździe edukacyjnym. Zapał zmalał w momencie pojawienia się informacji o konieczności przygotowania wystąpień i prezentacji na forum. Młodzież nie do końca czuł się na siłach samodzielnego opracowania materiałów, ale po zapewnieniu wsparcia ze strony wychowawców przystąpiła do pracy. 24 osobowa grupa nastolatków i 7 osobowa grupa wychowawców poznawała wirtualną rzeczywistość. Przygotowania do wyjazdu edukacyjnego w Jachrance koło Warszawy miały zarówno charakter grupowy, jak i indywidualny. Praca nad wyznaczonymi tematami opierała się na pomysłach młodzieży oraz licznych zadaniach pozwalających jej samodzielnie nazywać pewne zachowania i treści. W ramach prezentacji tematycznych chłopcy z ZPiSdN w Laskowcu opracowali zagadnienia dotyczące niechcianych treści w internecie szczegółowo zostały omówione zagadnienia dotyczące zjawisk, na które narażeni są użytkownicy internetu m.in. pornografia, hejterstwo, przemoc i rasizm oraz przekazy promujące zachowania autodestrukcyjne (takie jak promocja brania narkotyków, skrajnego odchudzania, czy wręcz sposobami na samobójstwa), treści nawołujące do popełnienia przestępstw, hazard w sieci, psychomanipulacja itp. Szczególny nacisk położony został na konsekwencje moralne, prawne i społeczne z jakimi często łączy się niewłaściwe korzystanie z sieci. Dziewczęta z SdNiZP przedstawiły uczestnikom konsekwencje nadmiernego korzystania z komputera i internetu. Rozwój uzależniania od internetu podobnie jak i inne uzależnienia, charakteryzuje się swoistą dynamiką, którą nastolatki precyzyjnie przedstawiły na forum. Nastolatki mówiła o niezwykle częstych podtypach 2

3 siecioholizmu m.in. socjmanii internetowej (uzależnienie od internetowych kontaktów społecznych), uzależnieniu od gier sieciowych, przeciążeniu informacyjnym, erotomanii internetowej itd.. Wychowankowie MOW w Puławach opowiadali o nękaniu w internecie, które jest coraz powszechniejszym zjawiskiem w świecie wirtualny. W przygotowanej scence tematyczne, poprzez różne pytania i odpowiedzi, przekazali szczegółowe informacje dotyczące cyberprzemocy, dali liczne wskazówki jak nie stać się ofiarą, powiedzieli gdzie szukać pomocy. Podsumowaniem omawianych treści był występ w rytmie hip-hop podczas którego nastolatkowie zaprezentowali własny tekst na temat zagrożeń w sieci. Dziewczęta uczestniczące w projekcie mieszkań treningowych omówiły zagadnienia dotyczące wizerunku w sieci, nawiązywania znajomości na czatach, portalach społecznościowych i przenoszenia ich do świata realnego. Prelegentki uczulały słuchaczy, aby dbać o swoją prywatność w sieci i za każdym razem zastanawiać się nad konsekwencjami publikowania, udostępniania, przekazywania zdjęć, postów, wiadomości itp. FpD omówiła zagadnienia dotyczące nielegalnych sposobów uzyskiwania danych oraz włamań sieciowych. Rozmawiano o typowych oszustwach związanych z wyłudzeniem danych osobowych, a także niewłaściwej ochronie i zbyt pochopnemu udostępnianiu tego typu informacji w różnych, nawet legalnie działających witrynach. Rozmowy dotyczyły także typowych form agresji komputerowej m.in. wirusów, robaków, żartów nakłaniających do odinstalowania programów i aplikacji potrzebnych dla sprawnego działania systemu itp. Równolegle kadra pedagogiczna została zaproszona do udziału w trzech modułach tematycznych. W ramach pierwszego wychowawcy zapoznali się z podstawowymi pojęciami w zakresie bezpiecznego i efektywnego korzystania z internetu m.in. netykieta, undernet, botnets, a także efektywnego zabezpieczenia swojego komputera przed nieuprawnionymi osobami. Poruszone zostały także zagadnienia bezkarności czy anonimowości w sieci, które najczęściej kojarzą się z korzystaniem z sieci przez młodych ludzi. Drugi 3

4 moduł opierał się na omówieniu konkretnych zachowań w sieci, zarówno tych kryminalizowanych, jak i tych, które jeszcze nie zostały ujęte ani w kodeksie karnym ani w innych ustawach, jednak są niebezpiecznie dla młodych ludzi. Trzeci blok poświęcony był podsumowaniu zdobytej wiedzy i wypracowaniu metod pracy z młodzieżą, uwzględniających dostęp do internetu, które pozwoliłyby na uchronienie ich przed pokrzywdzeniem, a także przed krzywdzeniem innych osób. Trzydniowy wyjazd został oceniony przez uczestników pozytywnie: przez takie zajęcia można dużo się dowiedzieć jak w tym przypadku na temat internetu zajęcia ukazały bezpieczne sposoby poruszania się po sieci warto prowadzić takie zajęcia, ponieważ ludzie często nie zdają siebie sprawy, że net to nie tylko przyjemności, bo może też on stać się niebezpieczną bronią przeciwko drugiemu człowiekowi; morał z tego taki UWAŻAJCIE wyjazd i projekt ok, bo fajnie jest kogoś poznać nowego i czegoś się jeszcze dowiedzieć o sieci można się sporo nauczyć W rozmowach podsumowujących wspólną pracę nastolatki, nastolatkowie i dorośli przyznali, że projekt pozwolił im nie tylko na zdobycie nowej wiedzy i uporządkowanie tego co powszechnie o internecie jest wiadome, ale również dał szansę na wymianę doświadczeń i poglądów. Wyzwaniem dla młodzieży okazał się trzeci etap projektu nie daj się złapać w sieci, w którym miała przeprowadzić prelekcje i zajęcia tematyczne w swoich placówkach. Działanie to pozwoliło skierować projektu do kolejnych grup młodzieży. Każda grupa wybrała sobie jeden temat przewodni, który szczegółowa przedstawiła koleżankom i kolegom. Przy okazji prezentacji pojawiały się także pytania i zagadnienie z zakresu innych tematów omawianych w Jachrance. Osoby uczestniczące w wyjeździe edukacyjnym przy 4

5 wsparciu wychowawców omawiały i wyjaśniały pojawiające się wątpliwości i interesujące rówieśników zagadnienia. Dziewczęta z SdNiZP w Falenicy skoncentrowały się na cyberprzemocy, uzależnianiu od komputera i portali społecznościowych. Chłopcy z ZPiSdN w Laskowcu podczas dwudniowych zajęć zaprezentowali kolegom zagadnienia dotyczące nękania w internecie, cyberprzemocy, cyberstalkingu, niechcianych treści w sieci, uzależnienia od internetu, znaczenia wizerunku w sieci, nawiązywania znajomości za pośrednictwem portali społecznościowych i ochrony przed niebezpieczeństwem czyhającym w sieci. Wychowankowie z MOW w Puławach przybliżyli swoim rówieśnikom treści dotyczące nękania w internecie: cyberprzemocy, cyberbulling, stalkingu. Jak wynika z obserwacji opiekunów grup prowadzone zajęcia pozwoliły na mniejsze i większe sukcesy: Dziewczęta doszły do wniosku, że obecnie normą jest spędzanie czasu na portalach społecznościowych. Nie zastanawiały się wcześnie nad tym, że może to być problem, stanowić jakieś zagrożenie. Sukcesem jest to, że część dziewcząt zaczęła zastanawiać się nad ewentualnymi zagrożeniami. Dostrzegły też jak wielu rówieśników poświęca dużo czasu na to, aby zaistnieć na portalach społecznościowych, głównie Facebook. (SdNiZP Falenica) Podjęte działania wywołały silne, czasem skrajne emocje, żywą dyskusję i burzę mózgów, co świadczy o tym, że tematyka cyberprzemocy nie jest wychowankom obojętna. Podczas zajęć młodzież zweryfikowała wiele swoich poglądów i informacji dotyczących podjętego tematu, okazało się, że świadomość wychowanków dotycząca niektórych zachowań nie była do tej pory wystarczająco rozwinięta. Cieszy nas fakt, iż wszyscy, jednogłośnie uznali cyberprzemoc za zjawisko patologiczne, złe, konieczne do wyeliminowania z naszego społeczeństwa (MOW w Puławach) Podczas omawiania zagadnień związanych z wizerunkiem publikowanie zdjęć chłopcy stwierdzili, że to prywatna sprawa. Kiedy jednak wychowawcy zapytali, czy każde zdjęcie ich siostry, dziewczyny, przyjaciółki powinno ujrzeć światło dzienne młodzież przyznała, że na pewno nie. Później podczas dyskusji doszli do wniosku, że pewne rzeczy powinny jednak stanowić ich prywatność (ZPiSdN w Laskowcu). Rezultaty projektu można ocenić w oparciu o odpowiedzi udzielone przez młodzież w kwestionariuszach ankiet (przed rozpoczęciem projektu i po jego zakończeniu) dotyczących bezpieczeństwa w internecie i możliwości jakie daje to medium, a także rozmowy 5

6 podsumowujące prowadzone zarówno podczas wyjazdu edukacyjnego jak i po przeprowadzonych prezentacjach w placówkach. PRZED PROJEKTEM młodzież wie, że w sieci czyhają różne niebezpieczeństwa, jednak nie wie jak się przed nimi wszystkimi chronić w opinii nastolatków internet wiąże się z pełną anonimowość i wolnością słowa młodzież nie uważa, że zachowanie w sieci może być problematyczne i nieść za sobą większe konsekwencje w realu młodzież drogą dedukcji jest w stanie stworzyć robocze definicje pojęć cyberprzemoc i cyberprzestępczość PO PROJEKCIE uczestnicy posiadają niezbędną wiedzę dotyczącą ochrony przed różnymi zagrożeniami w sieci, mają także świadomość o konieczności informowania dorosłych o niepokojących sytuacjach. grupy mają świadomość, że każda logowanie w sieci przyczynia się do udostępniania różnych danych innym nastolatkowie zdają sobie sprawę, że obecność w świecie wirtualnym powinna wiązać się z szacunkiem wobec innych użytkowników internetu uczestnicy zdobyli wiedzę o konsekwencjach osobistych, prawnych i społecznych, jakie niosą za sobą niepożądane zachowani w sieci. młodzież zdobyła wiedzę na temat przemocy w sieci,potrafi ocenić swoje zachowania w sieci oraz wie jak postepować, aby nie paść ofiarą cyberprzestępczości Zajęcia edukacyjne bez wątpienia przyczyniły się do podniesienia świadomości młodzieży z zakresu bezpiecznego korzystania z sieci. Uczestnicy dzięki prezentacjom tematycznym prowadzonym podczas wyjazdu i prelekcjom w placówkach zdobyli nową wiedzę i umiejętnie przekazali ją koleżankom i kolegom ze swoich ośrodków. Konieczność przedstawienia różnych zagadnień wyposażyła nastolatków w nowe, ważne umiejętności z zakresu komunikacji społecznej. Tworzenie działań edukacyjnych bez wątpienia przyczyniło się do podniesienia poczucia własnej wartości uczestników młodzież miała możliwość skonfrontowania się z niełatwym zadaniem, któremu przy merytorycznym wsparciu opiekunów podołała. Ponadto - co niezwykle ważne w tej grupie - udało się przeprowadzić do końca wszystkie zaplanowane działania, co świadczy o wytrwałości, sumienności i zaangażowaniu młodych ludzi Kadra pedagogiczna po udziale w projekcie jednogłośnie uznała, że obecnie wiedzą więcej i będą czuć się bezpieczniej korzystając z sieci. W dłuższej perspektywie należy więc 6

7 spodziewać się, że doprowadzi to do zmian ich postaw w zakresie udostępniania internetu dzieciom i młodzieży w placówkach. Uczestnicy wyrazili jednak obawę, że ilość zagrożeń w sieci nieustannie się zwiększa, stąd konieczne byłoby uzupełnianie informacji w tym zakresie i powtarzanie takich spotkań. Opracowanie Małgorzata Cwalina. Projekt nie daj się złapać w sieci kontynuacja jest współfinansowany ze środków The Velux Foundations w ramach programu Bezpieczne dzieciństwo Fundacji Dzieci Niczyje 7