PODZIELNOŚĆ KONT ORGANIZACJA ZAJĘĆ RACHUNKOWOŚĆ (WYKŁAD 6) Uniwersytet Szczeciński Instytut Rachunkowości Zakład Teorii Rachunkowości

Transkrypt

1 Uniwersytet Szczeciński Instytut Rachunkowości Zakład Teorii Rachunkowości dr Stanisław Hońko RACHUNKOWOŚĆ (WYKŁAD 6) ORGANIZACJA ZAJĘĆ Lp. Data Realizowane zagadnienia Definicja kosztów, przychodów i wyniku finansowego 2. Pozostałe koszty operacyjne, koszty finansowe i straty nadzwyczajne 3. z działalności operacyjnej 4. Koszty działalności operacyjnej (koszty rodzajowe, koszty według miejsc powstawania) Szczecin, r. PODZIELNOŚĆ KONT PODZIELNOŚĆ POZIOMA NA PRZYKŁADZIE EWIDENCJI ANALITYCZNEJ ROZRACHUNKÓW POZIOMA tworzenie kont analitycznych (księgi pomocnicze) PIONOWA tworzenie kont korygujących Rozrachunki z odbiorcami: zł (należności), z tego: 1. Józef Jajcarz: zł 2. Waldemar Małolat: 0 zł 3. Celina Ciułała: zł EWIDENCJA ANALITYCZNA ROZRACHUNKÓW 2-Rozrachunki z Wn odbiorcami Ma Sp) PIONOWA PODZIELNOŚĆ KONT NA PODSTAWIE ODPISÓW AKTUALIZUJĄCYCH (1/2) KONTO PODSTAWOWE Wn 0-Długoterminowe aktywa finansowe Ma Sp) Zmniejszenie stanu, np. w wyniku sprzedaży 2-Rozrachunki z odbiorcami Wn Józef Jajcarz Sp) Ma 2-Rozrachunki z odbiorcami Wn Waldemar Małolat Ma Sp) 0 2-Rozrachunki z odbiorcami Wn Celina Ciułała Sp) Ma KONTO KORYGUJĄCE Wn 0-Odpisy aktualizujące DAF Zmniejszenie wartości, np. w wyniku spadku kursu akcji Ma 1

2 PIONOWA PODZIELNOŚĆ KONT NA PODSTAWIE ODPISÓW AKTUALIZUJĄCYCH (2/2) Wn 0-Długoterminowe aktywa finansowe Ma Sp) Zmniejszenie stanu, np. w wyniku sprzedaży i spadku kursu akcji ZESTAWIENIE OBROTÓW I SALD Lp. Nr konta Nazwa konta Obroty + BO Salda końcowe Wn Ma Wn Ma Rachunki bankowe Kredyty bankowe RAZEM Wn 0-Odpisy aktualizujące DAF Zmniejszenie wartości, np. w wyniku spadku kursu akcji Ma ZASADY POPRAWIANIA BŁĘDÓW KSIĘGOWYCH POPRAWIANIE BŁĘDÓW KSIĘGOWYCH DEFINICJA KOSZTÓW I PRZYCHODÓW ORAZ WYNIKU FINANSOWEGO KOREKTA STORNO CZARNE (DODATNIE) CZERWONE (UJEMNE) PRZYCHODY I ZYSKI KOSZTY I STRATY WYNIK FINANSOWY WYNIK FINANSOWY Wynik finansowy syntetyczny miernik działalności jednostki. Informuje o zmianie kapitału własnego w ciągu pewnego okresu. Jego wadą jest to, że nie określa formy zmiany w majątku. 2

3 PRZYCHODY > KOSZTY => ZYSK PRZYCHODY < KOSZTY => STRATA PRZEDSIĘBIORSTWO OSIĄGAJĄCE ZYSK PRZEDSIĘBIORSTWO RENTOWNE PRZEDSIĘBIORSTWO PONOSZĄCE STRATĘ PRZEDSIĘBIORSTWO NIERENTOWNE (DEFICYTOWE) TEORIA WARTOŚCI A TEORIA TRANSAKCYJNA DEFINICJA PRZYCHODÓW PRZYCHODY TEORIA TRANSAKCYJNA PRZYCHODY TEORIA WARTOŚCI przyrost kapitału własnego w pewnym okresie, wynikający wzrostu wartości aktywów lub zmniejszenia zobowiązań. WZROST WYNIKU FINANSOWEGO ZWIĘKSZENIE AKTYWÓW/ ZMNIEJSZENIE ZOBOWIĄZAŃ WPŁYWAJĄCE NA PRZYROST KAPITAŁU WŁASNEGO 16 DEFINICJA PRZYCHODÓW (art. 3, ust. 1, pkt30 uor) przychody i zyski: uprawdopodobnione powstanie w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych, o wiarygodnie określonej wartości, w formie zwiększenia wartości aktywów, albo zmniejszenia wartości zobowiązań, które doprowadzą do wzrostu kapitału własnego lub zmniejszenia jego niedoboru w inny sposób niż wniesienie środków przez udziałowców lub właścicieli, DEFINICJA PRZYCHODÓW I ZYSKÓW W UOR PRZYCHODY I ZYSKI W UOR Pozostałe przychody operacyjne (art.3,ust.1,pkt30) ze sprzedaży Zyski nadzwyczajne finansowe 17 3

4 ZASADA MEMORIAŁOWA (art. 6, ust. 1 uor) W księgach rachunkowych jednostki należy ująć wszystkie osiągnięte, przypadające na jej rzecz przychody i obciążające ją koszty związane z tymi przychodami dotyczące danego roku obrotowego, niezależnie od terminu ich zapłaty. PRZYCHODY ZE SPRZEDAŻY TOWARÓW [Zł] Otrzymanie Podpisanie Zakup towarów Wystawienie Wydanie towarów Wpłata należnych zamówienia umowy na faktury za kwot przez na towary dostawę towarów sprzedane zamawiającego towary odroczony termin płatności [Zł] PRZYCHODY Z TYTUŁU ODSETEK PRZYCHÓD A WPŁYW PRZYCHÓD WPŁYW Powstanie należności Monit ponaglający do zapłaty Naliczenie odsetek umownych za nieterminową spłatę Akceptacja kwoty Wpłata kary podwyższającej umownej przez należność przez kontrahenta dłużnika WPŁYW KAŻDE ZWIĘKSZENIE STANU ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH BEZ WZGLĘDU NA ŹRÓDŁO ZASADA MEMORIAŁOWA - PRZYKŁAD Przedsiębiorstwo NUDA S.A. handluje pontonami. W dniu 10 grudnia 2009 r. wystawiło fakturę za 100 szt. pontonów w cenie 500 zł/szt. Termin płatności ustalono na 5 stycznia 2010 r. Odbiorca uregulował należność w terminie. Kiedy należy ująć przychód, a kiedy nastąpi wpływ? 7 ze sprzedaży produktów Przychód 2 Rozrachunki z odbiorcami Wpływ 1 Rachunki bankowe Przychód należy ująć 10 grudnia 2009 r. Wpływ nastąpi 5 stycznia 2010 r. 4

5 ZASADA MEMORIAŁOWA PRZYKŁAD (c.d.) Kiedy powstaje obowiązek podatkowy w związku ze sprzedażą pontonów, jeżeli stawka wynosi 22%? Jaka jest kwota przychodu a jaka wpływu? Obowiązek powstaje w grudniu 2009 r. Rozliczeniez urzędem skarbowym następuje w terminie do 25 stycznia 2010 r. 7 ze sprzedaży produktów 2 Rozrachunki z tytułu VAT 3) Rozrachunki z odbiorcami 1 Rachunki bankowe (1a 1c) (2 2) ( (1a Przychód: 100 szt. a 500 zł/szt. = zł Wpływ: zł + 22% = zł, z tego zł należy odprowadzić na rachunek US. DEFINICJA KOSZTÓW są duszą przedsiębiorstwa. Bez przychodów nie ma dochodów, a bez dochodów nie ma przedsiębiorstwa Koszty -celowe zużycie zasobów w ujęciu pieniężnym, którego rezultatem jest zmniejszenie kapitału własnego w pewnym okresie. E.A. Hendriksen, M.F. van Breda: Teoria Rachunkowości, PWN, Warszawa 2002, s DEFINICJE KOSZTÓW (art. 3, ust. 1 pkt31 uor) Koszty i straty uprawdopodobnione zmniejszenie w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych, o wiarygodnie określonej wartości, w formie zmniejszenia wartości aktywów, albo zwiększenia wartości zobowiązań i rezerw, które doprowadzą do zmniejszenia kapitału własnego lub zwiększenia jego niedoboru w inny sposób niż wycofanie środków przez udziałowców lub właścicieli. KONSEKWENCJE DEFINICJI KOSZTÓW I PRZYCHODÓW - + AKTYWA (ZASOBY) Aktywa + PASYWA Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania + Kapitał własny + Koszty

6 WPŁYW KOSZTÓW I PRZYCHODÓW NA WYNIK FINANSOWY KOSZT A WYDATEK Zasoby Zaangażowanie zasobów Produkty Sprzedaż KOSZT WYDATEK Koszty Wynik finansowy (Rachunek zysków i strat) WYDATEK KAŻDE ZMNIEJSZENIE STANU ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH BEZ WZGLĘDU NA CEL KOSZT A WYDATEK PRZYKŁAD 1 Przedsiębiorstwo BUR ŻUJ Sp. z o.o. otrzymało wyciąg bankowy dotyczący spłaty kredytu, w tym: a) rata kapitałowa: zł b) odsetki: 2000 zł Ile wyniesie koszt a ile wydatek? Koszt: zł Wydatek: zł KOSZT A WYDATEK PRZYKŁAD 2 Przedsiębiorstwo OŁ-SZOŁ Sp. z o.o. zakupiło towary (sztuczne choinki) za zł (marża koszt plus 40%). Data przyjęcia do magazynu 30 listopada 2009 r., sprzedaż: grudzień 2009 r, zapłata dostawcy: luty 2010 r. Kiedy jednostka ponosi koszt, a kiedy wydatek? Koszt: Grudzień 2009 r. (wówczaswydano towary kupującym) Wydatek: Luty 2010 r. (zapłata za choinki) 2 Rozrachunki z dostawcami 3 - Towary 7 - Koszty 4) Luty 2010 r. 1 Rachunki bankowe Sp) X (1 1) (2 2) Listopad 2009 r. Grudzień 2009 r (4 Luty 2010 r. 3) Kasa Grudzień 2009 r (3 WSPÓŁMIERNOŚĆ KOSZTÓW I PRZYCHODÓW (art. 6, ust. 2 uor) Dla zapewnienia współmierności przychodów i związanych z nimi kosztów do aktywów lub pasywów danego okresu sprawozdawczego zaliczane będą koszty lub przychody dotyczące przyszłych okresów oraz przypadające na ten okres sprawozdawczy koszty, które jeszcze nie zostały poniesione. 6

7 WSPÓŁMIERNOŚĆ PRZYCHODÓW I KOSZTÓW POMIAR WYNIKU W ZALEŻNOŚCI OD RODZAJU PRZYCHODÓW PRZYCHODY PRZYCHODY P4 K1 K2 K3 K4 KOSZTY KOSZTY P1 P2 P3 K1 K2 K3 P4 K UKŁAD RACHUNKU ZYSKÓW I STRAT Koszt wytworzenia sprzedanych produktów UKŁAD RACHUNKU ZYSKÓW I STRAT ze sprzedaży produktów 8 Wynik finansowy (Rachunek zysków i strat Koszty Pozostałe koszty operacyjne Wynik ze sprzedaży Wynik z działalności operacyjnej Pozostałe przychody operacyjne Koszty operacji finansowych finansowe Wynik z operacji finansowych Wynik brutto z działalności gospodarczej UKŁAD RACHUNKU ZYSKÓW I STRAT (C.D.) KLASYFIKACJA PRZYCHODÓW I ZYSKÓW Straty nadzwyczajne Wynik brutto z działalności gospodarczej Zyski nadzwyczajne PRZYCHODY Z DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ POZOSTAŁE PRZYCHODY OPERACYJNE Wynik finansowy brutto PRZYCHODY FINANSOWE Obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego ZYSKI NADZWYCZAJNE Wynik finansowy netto 7

8 KLASYFIKACJA KOSZTÓW I STRAT KOSZTY DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ FUNKCJONOWANIE KONT PRZYCHODÓW I ZYSKÓW KOSZTY RODZAJOWE (ZESPÓŁ 4 ZPK) KOSZTY WEDŁUG MIEJSC POWSTAWANIA (ZESPÓŁ 5 ZPK) KOSZT WYTWORZENIA SPRZEDANYCH PRODUKTÓW (ZESPÓŁ 7 ZPK) 7 Pozostałe przychody operacyjne POZOSTAŁE KOSZTY OPERACYJNE KOSZTY FINANSOWE STRATY NADZWYCZAJNE FUNKCJONOWANIE KONT KOSZTÓW I STRAT 4 Amortyzacja UKŁAD RZiS A USTALANIE WYNIKU FINANSOWEGO (1/2) WARIANT KALKULACYJNY Wyszczególnienie A. ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów, w tym: -od jednostek powiązanych I. netto ze sprzedaży produktów II. netto ze sprzedaży towarów i materiałów B. Koszty sprzedanych produktów, towarów i materiałów, w tym: 1. od jednostek powiązanych I. Koszty wytworzenia sprzedanych produktów II. Wartość sprzedanych towarów i materiałów C. Zysk (strata) brutto na sprzedaży (A -B) D. Koszty sprzedaży E. Koszty ogólnego zarządu F. Zysk (strata) na sprzedaży (C -D -E) Rok ubiegły Rok bieżący UKŁAD RZiS A USTALANIE WYNIKU FINANSOWEGO (2/2) WARIANT PORÓWNAWCZY Wyszczególnienie A. netto ze sprzedaży i zrównane z nimi, w tym: - od jednostek powiązanych netto ze sprzedaży produktów Zmiana stanu produktów (zwiększenie wartość dodatnia, zmniejszenie wartość ujemna) Koszt wytworzenia produktów na własne potrzeby jednostki netto ze sprzedaży towarów i materiałów B. Koszty działalności operacyjnej Amortyzacja Zużycie materiałów i energii Usługi obce Podatki i opłaty, w tym: - podatek akcyzowy Wynagrodzenia Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia Pozostałe koszty rodzajowe Wartość sprzedanych towarów i materiałów C. Zysk (strata) na sprzedaży (A-B) Rok ubiegły Rok bieżący POWIĄZANIE KOSZTÓW RODZAJOWYCH (ZESPÓŁ 4) i KOSZTÓW WEDŁUG MIEJSC POWSTAWANIA (ZESPÓŁ 5) KOSZTY RODZAJOWE (ZESPÓŁ 4 ZPK) AMORTYZACJA ZUŻYCIE MATERIAŁÓW I ENERGII USŁUGI OBCE PODATKI I OPŁATY WYNAGRODZENIA UBEZPIECZENIA SPOŁECZNE I INNE ŚW. POZOSTAŁE KOSZTY RODZAJOWE KOSZTY WEDŁUG MIEJSC POWSTAWANIA (ZESPÓŁ 5 ZPK) KOSZTY DZIAŁALNOŚCI PODSTAWOWEJ KOSZTY SPRZEDAŻY KOSZTY DZIAŁALNOŚCI POMOCNICZEJ KOSZTY ZARZĄDU 8

9 POWIĄZANIE KOSZTÓW RODZAJOWYCH (ZESPÓŁ 4) i KOSZTÓW WEDŁUG MIEJSC POWSTAWANIA (ZESPÓŁ 5) KOSZTY RODZAJOWE (ZESPÓŁ 4 ZPK) 490 Rozliczenie kosztów rodzajowych KOSZTY WEDŁUG MIEJSC POWSTAWANIA (ZESPÓŁ 5 ZPK) WESOŁYCH ŚWIĄT AMORTYZACJA ZUŻYCIE MATERIAŁÓW I ENERGII USŁUGI OBCE PODATKI I OPŁATY WYNAGRODZENIA UBEZPIECZENIA SPOŁECZNE I INNE ŚW. POZOSTAŁE KOSZTY RODZAJOWE KOSZTY DZIAŁALNOŚCI PODSTAWOWEJ KOSZTY SPRZEDAŻY KOSZTY DZIAŁALNOŚCI POMOCNICZEJ KOSZTY ZARZĄDU DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ 9