System instalacji do podciśnieniowego odwadniania dachów FastFlow. Poradnik techniczny DO ODPROWADZANIA WODY DESZCZOWEJ Z DACHÓW PŁASKICH

Transkrypt

1 EPIC J353, X412, X719 czerwiec 2005 System instalacji do podciśnieniowego odwadniania dachów FastFlow Poradnik techniczny DO ODPROWADZANIA WODY DESZCZOWEJ Z DACHÓW PŁASKICH Największy producent instalacji sanitarnych w Polsce

2 Spis treści Spis treêci I. Wstęp Historia systemu podciśnieniowego Dlaczego FastFlow?... 3 II. Informacje ogólne Dane wyjściowe do projektowania Zastosowanie systemu... 4 III. Systemy odwadniania dachów... 4 IV. Zasada działania systemu podciśnieniowego... 5 V. HD-PE Dane wyjściowe do projektowania Asortyment Sposoby wykonania połączeń Zgrzewanie doczołowe Zgrzewanie elektrooporowe Połączenie z kielichem kompensacyjnym Połączenia kołnierzowe VI. Wpusty dachowe Charakterystyka Akcesoria do wpustów UV53 i UV Akcesoria do wpustów UV72, UV107 i UV Montaż wpustów VII. System mocowania Charakterystyka Metody montażu instalacji Mocowania sztywne Zabetonowanie Mocowanie kielicha kompensacyjnego Mocowanie z wykorzystaniem zasady ramienia kompensacyjnego VIII. Podstawowe zasady projektowania i wykonawstwa Podstawowe dane Lokalizowanie wpustów na dachu Układ hydrauliczny instalacji Odbiornik wody deszczowej Przelewy awaryjne IX. Prace montażowe i eksploatacja systemu X. Rysunki techniczne Wszelkie pytania techniczne prosimy kierować na adres: pisemnie: Wavin Metalplast-Buk Sp. z o.o. ul. Dobieżyńska Buk z dopiskiem System FastFlow tel./fax: fastflow@wavin.pl , tel./fax: (061) Piotr Kluza , tel.: (061) fax: (061) Mariusz Piasny lub prosimy kontaktować się z przedstawicielami regionalnymi 2 TELEFON FAX INFOLINIA kontakt_pl@wavin.pl

3 I. Wstęp/II. Informacje ogólne I. Wstęp Idea podciśnieniowego systemu odwadniania dachów narodziła się pod koniec lat 60. w Finlandii. Początkowo system był stosowany głównie w Skandynawii, lecz wraz ze wzrostem jego popularności spowodowanej przede wszystkim niewątpliwymi zaletami technicznymi znajdował uznanie w coraz to nowych krajach. Obecnie, występując pod różnymi nazwami (UV-system, FastFlow, Plufor, UF2000, Sapoflow), jest stosowany z powodzeniem w wielu krajach na wszystkich kontynentach, a łączna powierzchnia odwodnionych tym systemem dachów przekroczyła m Historia systemu podciśnieniowego 1968 Olavi Ebeling z Helsinek zgłasza wniosek patentowy na system podciśnieniowy (UV-system). Rozpoczęcie produkcji wpustów dachowych przez firmę Aeromekano Oy z Finlandii powstanie w Sztokholmie firmy Aeromator Trading Co. promującej system na świecie. Konsultantem i osobą odpowiedzialną za system w Norwegii zostaje Per Sommerhein uzyskanie patentu na UV-system powstanie firmy Sommerhein-AB (właściciel Per Sommerhein), mającej wyłączne prawa do UV-system nawiązanie współpracy między firmami Wavin Metalplast-Buk i Sommerhein-AB. System podciśnieniowego odwadniania dachów koncern Wavin wprowadził do swojej oferty handlowej m.in. w Belgii, Holandii oraz Niemczech i od wielu lat skutecznie konkuruje z innymi firmami oferującymi tego typu systemy. Firma Wavin Metalplast-Buk, wykorzystując ponad 30 lat doświadczeń prekursora i producenta systemu, reprezentowanego przez szwedzką firmę Sommerhein-AB, oraz doświadczenia pozostałych firm koncernu Wavin, uzupełniła w roku 2003 swoją szeroką ofertę o kolejny wyrób, jakim jest system podciśnieniowego odwadniania dachów FastFlow. Tym samym stała się firmą oferującą wszystkie systemy do odwadniania dachów oraz kompleksowo zajmującą się gospodarką wodą deszczową wdrożenie przez Wavin Metalplast-Buk systemu do sprzedaży pod nazwą handlową FastFlow. 2. Dlaczego FastFlow? zapewnia szybsze odprowadzanie wody deszczowej w porównaniu z systemem grawitacyjnym zwiększa bezpieczeństwo obiektu, średnice instalacji są mniejsze niż w innych systemach łatwiejszy montaż, przewody poziome są prowadzone bez spadków, mniejsza ilość pionów mniej robót ziemnych, wysoka prędkość przepływu zapewnia samooczyszczanie się przewodów, rury i kształtki z HD-PE materiał trwały i lekki, o dużej odporności mechanicznej, połączenia zgrzewane szczelność instalacji, kompleksowa obsługa od wstępnej oferty, przez projekt i dostawę systemu, po doradztwo techniczne i nadzór. II. Informacje ogólne 1. Dane wyjściowe do projektowania Obowiązująca do grudnia 2002 roku norma PN-92-B/01707:1993 Instalacje kanalizacyjne. Wymagania w projektowaniu określała podstawowe dane wyjściowe niezbędne do zaprojektowania instalacji odwodnienia dachu. Norma precyzowała m.in. minimalne miarodajne natężenie deszczu oraz współczynniki spływu w zależności od rodzaju dachu. Wytyczne dotyczące sposobu projektowania instalacji deszczowej dotyczyły systemów grawitacyjnych. Obecnie obowiązująca norma PN-EN :2002 Systemy kanalizacji grawitacyjnej wewnątrz budynków. Część 3: przewody deszczowe jest w swojej wymowie bardziej ogólna, chociaż wyodrębnia FASTFLOW Poradnik techniczny czerwiec System instalacji do podciśnieniowego odwadniania dachów FastFlow 3

4 II. Informacje ogólne/iii. Systemy odwadniania dachów systemy syfonowe (podciśnieniowe) jako jeden z rodzajów instalacji kanalizacji deszczowej. Norma nie precyzuje np. współczynników spływu dla różnych dachów, a wielkość natężenia deszczu przyjmowaną do obliczeń proponuje określać na podstawie danych statystycznych o opadach atmosferycznych, z uwzględnieniem charakteru i sposobu wykorzystania budynku oraz odpowiednio do stopnia ryzyka, jaki można zaakceptować. W przypadku gdy nie ma takich danych, wybór natężenia deszczu pozostawia się projektantowi, który powinien dobrać wartość odpowiednią do warunków klimatycznych w miejscu usytuowania budynku, a także zgodnie z krajowymi i lokalnymi przepisami oraz wytycznymi. W związku z powyższym, mając na uwadze bezpieczeństwo konstrukcji obiektu, celowe wydaje się przyjmowanie do obliczeń instalacji odwodnienia dachu następujących założeń projektowych: minimalne natężenie deszczu nie mniej niż: 300 l/s x ha współczynniki spływu: zgodnie z PN-92/B minimalna ilość wpustów dla każdego dachu: 2 lub 1 + przelew awaryjny Ponadto maksymalny rozstaw wpustów w systemie FastFlow nie powinien przekraczać 20 m (szczegółowe informacje patrz rozdział VIII Podstawowe zasady projektowania i wykonawstwa ). 2. Zastosowanie systemu Ze względu na wysoką wydajność system jest stosowany przede wszystkim do odwadniania dużych powierzchni, takich jak dachy hal przemysłowych, centrów handlowych, dużych obiektów użyteczności publicznej czy obiektów sportowych, ale odwadniane również mogą być tarasy, parkingi lub dachy o mniejszych powierzchniach (hotele, małe obiekty użyteczności publicznej, nieduże obiekty przemysłowe, dachy zielone, budynki mieszkalne itp.). System można również stosować w obiektach o nietypowych konstrukcjach połaci dachowych. Zasadniczym kryterium możliwości zastosowania systemu w małych obiektach jest wielkość powierzchni przeznaczonej do odwodnienia. Więcej informacji na ten temat można znaleźć w rozdziale VIII, pkt. 1. III. Systemy odwadniania dachów Systemy odwadniania dachów jako układy hydrauliczne można podzielić na dwa rodzaje: systemy grawitacyjne i systemy podciśnieniowe. W systemie tradycyjnym (grawitacyjnym) przewody odprowadzające wodę deszczową pracują jako częściowo wypełnione, nawet przy intensywności opadów równej maksymalnej wartości obliczeniowej. Dokładne obliczenia hydrauliczne przewodu spustowego prowadzącego mieszaninę wody i powietrza są bardzo utrudnione, a w praktyce wręcz niemożliwe. Z tego względu podczas wymiarowania instalacji przyjmuje się duży współczynnik bezpieczeństwa, czego efektem są duże średnice przewodów spustowych i kolektorów zbiorczych. Dodatkową wadą systemu grawitacyjnego jest mała wydajność wpustów dachowych, konieczność prowadzenia osobnych przewodów spustowych, duża ilość prac montażowych oraz konieczność prowadzenia przewodów poziomych ze spadkiem. W systemie podciśnieniowego odwadniania dachów FastFlow przy natężeniu deszczu równym obliczeniowemu wszystkie przewody pracują jako całkowicie wypełnione, a ciśnienie w instalacji jest niższe od atmosferycznego. Duże znaczenie dla prawidłowego działania systemu ma odpowiedni dobór średnic przewodów, warunkujący powstawanie efektu podciśnieniowego w instalacji, a także przestrzeganie podstawowych zasad zarówno podczas projektowania, jak i w fazie wykonawstwa. Szerzej ten temat opisano w dalszej części katalogu. Do niewątpliwych zalet systemu podciśnieniowego w porównaniu z systemem tradycyjnym należą m.in.: większa wydajność wpustów i całej instalacji; mniejsza ilość pionów oraz mniejsze średnice przewodów; prowadzenie przewodów poziomych bez spadków; wysoka prędkość przepływu w instalacji samooczyszczanie się przewodów. Ze względu na skomplikowane algorytmy obliczeń przy doborze systemu konieczne jest stosowanie specjalnego oprogramowania. W przypadku podciśnieniowego odwadniania dachu pojedynczy system stanowi jeden lub więcej wpustów połączonych wspólną instalacją odprowadzającą wodę do odbiornika. Pojedynczy system składa się z sekcji, których ilość jest równa ilości podłączonych wpustów dachowych. Przy większych powierzchniach dach może być odwadniany kilkoma niezależnymi systemami. 4 TELEFON FAX INFOLINIA kontakt_pl@wavin.pl

5 III. Systemy odwadniania dachów/iv. Zasada działania systemu podciśnieniowego Odwadnianie dachów systemem tradycyjnym Odwadnianie dachów systemem FastFlow IV. Zasada działania systemu podciśnieniowego Energię potrzebną do wytworzenia podciśnienia uzyskuje się dzięki różnicy wysokości pomiędzy poziomem zamontowania wpustu dachowego a poziomem punktu odpływu wody z instalacji do odbiornika o swobodnym zwierciadle wody (kanalizacja grawitacyjna, zbiornik otwarty). W idealnych, ustalonych warunkach pracy ilość dopływającej wody deszczowej jest równa ilości wody odprowadzanej, w punktach 1 i 2 panuje ciśnienie atmosferyczne, a poziom wody w punkcie 1 jest stały (prędkość dopływu wody deszczowej jest równa 0). Teoretyczne podstawy zasady działania systemu podciśnieniowego ilustruje schemat. Do obliczeń hydraulicznych systemu wykorzystuje się równanie Bernoulliego: Model hydrauliczny systemu podciśnieniowego 1 v 1 P 1 gdzie: h 1, h 2 wysokość położenia punktu 1, 2 v i P i p 1 /g, p 2 /g wysokość ciśnienia w punkcie 1, 2 v 12 /2 g, v 22 /2 g wysokość prędkości w punkcie 1, 2 h 1 H 1-2 wysokość strat hydraulicznych przy przepływie cieczy pomiędzy punktami 1 2 h i v 2 P 2 h 2 2 Uwzględniając w powyższym równaniu przyjęte wcześniej założenia teoretyczne, otrzymamy: Poziom odniesienia FASTFLOW Poradnik techniczny czerwiec System instalacji do podciśnieniowego odwadniania dachów FastFlow 5

6 IV. Zasada działania systemu podciśnieniowego Z równania wynika, że w idealnym systemie podciśnieniowym całko- Warunki wita suma strat ciśnienia w instalacji, oznaczana przez H, jest V > 2,2 m/s prawidłowej równa różnicy wysokości pomiędzy poziomem zamontowania wpustu pracy systemu dachowego a poziomem punktu odpływu wody z systemu. Tę różnicę wysokości nazywamy wysokością dyspozycyjną h. V > 0,7 m/s h podciśnieniowego Ponieważ osiągnięcie idealnej równowagi hydraulicznej systemu jest praktycznie niemożliwe, dąży się do takiego doboru instalacji, żeby V > 2,2 m/s dla każdej sekcji wysokość dyspozycyjna była równa lub nieznacznie większa od sumy strat ciśnienia: h H. Przy dwóch obiektach o tej samej powierzchni dachu, ale o różnych wysokościach, mniejsze średnice przewodów uzyskamy dla obiektu wyższego, gdyż do dyspozycji będzie większa różnica wysokości pozwalająca nam na pokonanie większych oporów przepływu uzyskamy większe podciśnienie. Teoretycznie dla bardzo wysokiego obiektu można by uzyskać bardzo małe średnice instalacji, jednakże czynnikami ograniczającymi będą: ciśnienie parowania wody (powstaje zjawisko kawitacji): ok. 9 m H 2 O, wytrzymałość rur na podciśnienie: dla HD-PE mm 8,5 m H 2 O, mm 4,5 m H 2 O (dla rur SDR 26 8,0 m H 2 O). Przykładowy rozkład linii ciśnień pokazano na rysunku. Przykładowy wykres linii ciśnień Opady o takiej intensywności występują okresowo, dlatego praca instalacji przebiega z reguły w sposób opisany poniżej: przy małej intensywności opadów system pracuje jak układ tradycyjny, z częściowym napełnieniem przewodów wodą (1); wraz ze wzrostem natężenia deszczu poziom wody wokół wpustu podnosi się powyżej przegrody powietrznej, która uniemożliwia dostawanie się powietrza do instalacji; przewody stopniowo wypełniają się wodą (2, 3, 4); po całkowitym napełnieniu się przewodów w układzie powstaje podciśnienie, które powoduje zasysanie wody z dachu (5); instalacja pracuje jako podciśnieniowa do momentu obniżenia się poziomu wody wokół wpustu poniżej przegrody powietrznej; zasysanie powietrza powoduje mniej równomierną pracę systemu ze względu na częściowe wypełnienie przewodów powietrzem trwa ona aż do chwili ponownego podniesienia się poziomu wody wokół wpustu. P (mbar) Poszczególne fazy przepływu w instalacji podciśnieniowej w zależności od natężenia dopływu wody deszczowej Wystąpienie efektu podciśnieniowego i praca instalacji przy całkowitym napełnieniu przewodów jest uzależniona od spełnienia kilku warunków: natężenie deszczu jest zbliżone do obliczeniowego, średnice przewodów są tak dobrane, żeby zapewnić uzyskanie odpowiednich prędkości przepływu, zapewniona jest wystarczająca różnica wysokości, nie następuje zasysanie powietrza przez wpusty dachowe, nie występuje kawitacja. natężenie deszczu krzywa natężenia deszczu miarodajne natężenie deszczu czas opóźnienia 1 > 2 3 > > 3 2 > wydajność systemu podciśnieniowego kierunek przepływu czas 6 TELEFON FAX INFOLINIA kontakt_pl@wavin.pl

7 V. HD-PE V. HD-PE 1. Dane wyjściowe do projektowania Rury i kształtki wykonane są z polietylenu wysokiej gęstości (HD-PE), w kolorze czarnym, o ciężarze właściwym ok. 950 kg/m 3. Produkowane są zgodnie z normą PN-EN 1519:1999 Systemy przewodów rurowych z tworzyw sztucznych do odprowadzania nieczystości i ścieków wewnątrz konstrukcji budowli. Podstawowe zalety HD-PE: odporność na niskie i wysokie temperatury ( ºC), niska przewodność cieplna (0,43 W/m x K) przepływ gorącego lub zimnego czynnika w częściowo wypełnionym przewodzie nie powoduje zmiany temperatury całej powierzchni rury, łączenie przez zgrzewanie szczelność połączeń, elastyczność, mały ciężar łatwość montażu, odporność na promieniowanie UV dzięki stabilizacji surowca dodatkiem sadzy w ilości 2 2,5% materiał nie ulega starzeniu, odporność na uderzenia nie ulega uszkodzeniu przy uderzeniu w temperaturze nawet do -40ºC, odporność na ścieranie możliwość transportu mediów zanieczyszczonych, odporność na większość stosowanych substancji chemicznych, nietoksyczność rury i kształtki z HD-PE nie wydzielają szkodliwych związków chemicznych. Wadą polietylenu jest dość duży współczynnik rozszerzalności liniowej, którego średnia wartość wynosi 0,2 mm/m x ºC. Ze względu na swoje właściwości HD-PE jest stosowane przy wykonywaniu instalacji kanalizacji deszczowej, sanitarnej i technologicznej, zarówno w systemach grawitacyjnych, jak i ciśnieniowych lub podciśnieniowych. Elementy są oznaczone symbolem BD, czyli mogą być stosowane w instalacjach montowanych wewnątrz i na zewnątrz budynków, a także mogą być zalewane w betonie oraz układane w ziemi pod konstrukcją budynku. Atesty: deklaracja zgodności z PN-EN 1519:1999, aprobata techniczna IBDiM nr AT/ Asortyment Rury i kształtki z HD-PE są dostępne w zakresie średnic mm. Uwagę należy zwrócić na dwa rodzaje muf elektrooporowych. Mufy typu WaviDuo są dostępne w średnicach mm. Mogą być zgrzewane zgrzewarką WaviDuo lub urządzeniami innych producentów. Mufy typu WaviSolo, oferowane w średnicach mm, mogą być zgrzewane wyłącznie zgrzewarką typu WaviSolo. Standardowo w średnicach do 160 mm dostarczane są mufy typu WaviDuo. Wytrzymałość oferowanych rur na podciśnienie wynosi: mm 8,5 m H 2 O, mm 4,5 m H 2 O (SDR 33), 8,0 m H 2 O (SDR 26). Uwaga: podane wartości obowiązują wyłącznie przy zastosowaniu rur w systemie podciśnieniowego odwadniania dachów FastFlow. Szczegółowy asortyment produktów zawarto w katalogu System instalacji do podciśnieniowego odwadniania dachów FastFlow. Rury są dostarczane w sztangach o długości 5 m. Tabela 1. Typoszereg i charakterystyka oferowanych rur Średnica zewnętrzna Grubość ścianki [mm] [mm] [mm] [kg/m] [kg/m] [bar] [ ] [ ] FASTFLOW Poradnik techniczny czerwiec 2005 Średnica wewnętrzna Ciężar pustej rury Ciężar rury napełnionej wodą Klasa PN Seria S Typoszereg SDR 40 3,0 34 0,33 1, ,3 13,6 50 3,0 44 0,42 1, ,0 50 0,47 2,43 7,5 8,3 17,6 63 3,0 57 0,54 3,09 6, ,0 69 0,64 4, , ,5 83 0,90 6, , ,3 101,4 1,35 9, , ,9 115,2 1,75 12, , ,2 147,6 2,84 19, , * 6,2 187,6 3,58 31, * 7,8 234,4 5,63 48, * 9,8 295,4 8,92 77, * dostępne również w typoszeregu SDR 26 System instalacji do podciśnieniowego odwadniania dachów FastFlow 7

8 V. HD-PE 3. Sposoby wykonywania połączeń Rury i kształtki z HD-PE w systemie FastFlow mogą być łączone w następujący sposób: zgrzewanie doczołowe, zgrzewanie elektrooporowe, połączenie z kielichem kompensacyjnym, połączenie kołnierzowe. Połączenie zgrzewane doczołowo 3.1. Zgrzewanie doczołowe Połączenie z mufą elektrooporową Połączenie z kielichem kompensacyjnym Zgrzewanie doczołowe jest prostą, tanią i pewną metodą łączenia pozwalającą na sprawne prefabrykowanie elementów instalacji na miejscu budowy. Za pomocą płyty grzewczej nagrzewa się końce łączonych rur lub kształtek do temperatury 210 C ± 5 C i wykorzystując zjawisko termosublimacji (polifuzji), przy odpowiednim docisku uzyskuje się połączenie o wytrzymałości porównywalnej z wytrzymałością rury. Zgrzewanie doczołowe jest wykonywane ręcznie przy użyciu: płyty grzewczej w średnicach do 75 mm, trzech rodzajów zgrzewarek: zakres średnic zgodny z poniższą tabelą. Tabela 2. Podstawowe dane techniczne zgrzewarek doczołowych Universal 160 Media 250 MAXI 315 Zakres obsługiwanych średnic [mm] Dop. zakres temperatury otoczenia [ºC] Zasilanie elektryczne [VAC, 50/60 Hz] Moc pobierana przez płytę grzewczą [W] Masa całego urządzenia [kg] 94, Wszystkie zgrzewarki są wyposażone w strug z napędem elektrycznym, zestaw szczęk zaciskowych i podpór centrujących dla różnych średnic rur oraz płytę grzewczą. Sposób wykonywania połączenia przy użyciu zgrzewarek pokazano poniżej. Zdjęcie 1. Zdjęcie 2. Zdjęcie 3. Zdjęcie 4. Zdjęcie 5. Zdjęcie 6. 8 TELEFON FAX INFOLINIA kontakt_pl@wavin.pl

9 V. HD-PE Zdjęcie 1 przygotowanie elementów Łączone elementy należy ustawić na podporach centrujących zgrzewarki i zamocować w szczękach zaciskowych w sposób uniemożliwiający ich przypadkowe przesunięcie. Bardzo ważne jest osiowe ustawienie obu elementów tak, aby ich powierzchnie czołowe dokładnie przylegały do siebie. Pomiędzy elementy wsunąć strug i lekko dociskając je do struga, wyrównać końcówki. Zdjęcie 2 przygotowanie elementów Przy prawidłowym wyrównaniu końcówek wióry powinny być ciągłe z obu stron. Ponownie sprawdzić prawidłowość przylegania do siebie elementów. Zdjęcie 3 adaptacja (podgrzewanie wstępne) Pomiędzy wyrównane końcówki wsunąć płytę grzewczą. Elementy docisnąć z siłą (F1) odpowiednią dla danej średnicy. Zdjęcie 4 dogrzewanie Kiedy wypływka (a) osiągnie odpowiednią wielkość, należy powoli zmniejszyć do zera siłę docisku. Jest bardzo ważne, żeby końcówki elementów cały czas (t 2 ) przylegały do płyty grzewczej. Zdjęcie 5 łączenie elementów i chłodzenie Po upływie zadanego czasu (t 2 ) należy rozsunąć elementy i usunąć płytę grzewczą (t 3 ), a następnie ponownie docisnąć łączone elementy do siebie (t 4 ), z siłą odpowiednią dla danej średnicy (F5). Pozostawić elementy do czasu ich ostygnięcia. Pełną wytrzymałość połączenie uzyskuje po całkowitym ostygnięciu (t 5 ). Nie należy używać wody lub sprężonego powietrza do przyspieszenia chłodzenia! Zdjęcie 6 zakończenie procesu zgrzewania Po ostygnięciu zgrzewu można zmniejszyć siłę docisku do zera, otworzyć szczęki zaciskowe i wyjąć połączone elementy. Parametry zgrzewania rur i kształtek systemu FastFlow podano w tabeli. Tabela 3. Parametry zgrzewania HD-PE w systemie FastFlow D [mm] s [mm] SDR T [ C] F1 [kg] a t 2 t 3 max t 4 F5 [mm] [s] [s] [s] [kg] 40 3,0 13, , , , ,0 17, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , t 5 [min] s D = średnica zewnętrzna rury/kształtki [mm] s = grubość ścianki rury/kształtki [mm] F5 a = wysokość wypływki [mm] D P F1 F5 F2 t 1 t 2 t 3 t 4 t t F1: siła adaptacji (podgrzewania wstępnego) F2: maksymalna siła podczas dogrzewania F5: siła zgrzewania t 1, t 2..., t 5 : czas trwania fazy 1, 2..., 5 W procesie zgrzewania doczołowego powstaje wypływka. W razie potrzeby (np. gdy stosowane są rynny podporowe) można ją usunąć przy użyciu dłuta lub innego podobnego narzędzia. Więcej informacji na temat zasad i parametrów zgrzewania doczołowego oraz obsługi urządzeń można znaleźć w instrukcjach obsługi zgrzewarek. FASTFLOW Poradnik techniczny czerwiec System instalacji do podciśnieniowego odwadniania dachów FastFlow 9

10 V. HD-PE 3.2. Zgrzewanie elektrooporowe W sytuacji gdy nie można zastosować zgrzewania doczołowego, łatwo i szybko można wykonać połączenia za pomocą mufy elektrooporowej. W metodzie tej wykorzystuje się kształtki HD-PE (mufy) z wbudowanym, spiralnie zwiniętym drutem oporowym, zatopionym w ich wewnętrznej powierzchni. Podczas przepływu prądu elektrycznego wydzielające się ciepło topi polietylen na wewnętrznej powierzchni kształtki elektrooporowej i zewnętrznych powierzchniach łączonych elementów. Stopiony polietylen łączy się ze sobą, tworząc jednolitą strukturę. Do zgrzewania elektrooporowego dostępne są dwa rodzaje zgrzewarek: WaviDuo i WaviSolo. Tabela 4. Podstawowe dane techniczne zgrzewarek elektrooporowych Typ zgrzewarki WaviDuo WaviSolo Zakres obsługiwanych średnic [mm] Typ zgrzewanych muf WaviDuo WaviSolo Możliwość zgrzewania muf innych producentów Tak Nie Zgrzewanie automatyczne (na podstawie pomiaru temperatury zewnętrznej i średnicy podłączonej kształtki) Orientacyjny czas zgrzewania przy 20ºC [s] Tak 80 Tak mm mm mm 510 Moc znamionowa [W] Stopień ochrony IP44 IP64 Dopuszczalny zakres temperatury otoczenia [ºC] Zasilanie elektryczne [VAC, 50/60 Hz] Masa całego urządzenia [kg] 3 0,85 Sposób wykonywania połączenia elektrooporowego pokazano poniżej Zdjęcie 1. Zdjęcie 2. Zdjęcie 3. Zdjęcie 1 przygotowanie rur Końcówki elementów przeznaczonych do zgrzewania należy ściąć pod kątem prostym za pomocą obcinaka do rur, tak aby ich powierzchnie czołowe były prostopadłe do osi i wolne od wiórów, zadziorów itp. Należy zwrócić uwagę, by nie dopuścić do ugięć lub owalizacji rury. Delikatnie usunąć z powierzchni końcówek elementów warstwę zoksydowaną za pomocą skrobaka. Jeżeli oczyszczenie nie zostanie wykonane dokładnie, uzyskane połączenie może nie być prawidłowe. Uwaga: Podczas zgrzewania rury i kształtki elektrooporowe muszą posiadać temperaturę zbliżoną do temperatury otoczenia określonej przez czujnik zainstalowany w urządzeniu. Zdjęcie 2 i 3 centrowanie, zgrzewanie i chłodzenie Wsunąć końcówki rur w mufę elektrooporową. Mufa posiada w środku ograniczniki pozwalające na wsunięcie każdego odcinka rury tylko do połowy głębokości mufy. Po usunięciu ograniczników mufę można swobodnie przesuwać wzdłuż rury ułatwia to prowadzenie prac naprawczych. Wskazane jest stosowanie podpór i uchwytów centrujących w celu: stabilnego zamocowania łączonych elementów na czas zgrzewania i chłodzenia, uniknięcia naprężeń mechanicznych mogących powstać na połączeniu podczas zgrzewania i chłodzenia. 10 TELEFON FAX INFOLINIA kontakt_pl@wavin.pl

11 V. HD-PE Podłączyć kable grzewcze do gniazd stykowych i wcisnąć przycisk start. E głębokość wsunięcia rury maksymalnie 6 m Po upływie określonego czasu na zgrzewarce powinna zapalić się odpowiednia dioda, sygnalizująca zakończenie procesu zgrzewania. Dodatkowym wskaźnikiem prawidłowego przebiegu procesu zgrzewania jest wysunięcie się na ok. 3 mm wskaźników na mufie elektrooporowej. Do odłączenia kabli grzewczych i usunięcia podpór centrujących można przystąpić dopiero po ostygnięciu połączenia. E Więcej informacji na temat zasad i parametrów zgrzewania elektrooporowego oraz obsługi urządzeń można znaleźć w instrukcjach obsługi zgrzewarek Połączenie z kielichem kompensacyjnym Dla kompensacji wydłużeń liniowych rur z HD-PE na pionach instalacji systemu FastFlow można stosować kielichy kompensacyjne. Posiadają one wewnątrz uszczelkę o specjalnym kształcie, umożliwiającą swobodne przesuwanie się rury przy zapewnieniu szczelności połączenia, oraz wydłużoną część kielichową w porównaniu z wymiarami zwykłego kielicha. rura mocująca mufa elektrooporowa W systemie FastFlow kielich kompensacyjny może być montowany w maksymalnym rozstawie co 6 m. Prawidłowy montaż kielicha kompensacyjnego wymaga: sztywnego zamocowania, tzw. punkt stały, wsunięcia rury na odpowiednią głębokość, z uwzględnieniem temperatury otoczenia w miejscu montażu. Głębokość wsunięcia rury (E) do kielicha kompensacyjnego jest zależna od temperatury otoczenia. Tabela 5. Głębokość wsunięcia rury do kielicha kompensacyjnego Tuleję z kołnierzem ślepym można również zastosować jako zamknięcie otworu rewizyjnego, np. na końcu długiego poziomego przewodu zbiorczego. Jednak w takich przypadkach prosimy każdorazowo konsultować rozwiązanie ze specjalistami ds. systemu FastFlow z firmy Wavin. Średnica rury [mm] Głębokość wsunięcia rury (E) w zależności od temperatury otoczenia [mm] 0ºC 10ºC 20ºC 30ºC Praktyczna zasada: 10ºC różnicy temperatury x 1 mb rury = 2 mm zmiany długości Dla prawidłowego montażu koniec rury winien być zukosowany. Przed wsunięciem w kielich należy nasmarować koniec rury i uszczelkę w kielichu ciekłym mydłem, silikonem lub wazeliną techniczną. Nie wolno używać olejów i środków pochodzenia mineralnego. ok. 15 o 3.4. Połączenie kołnierzowe Połączenia kołnierzowe mogą być stosowane do łączenia instalacji odwodnienia dachu z projektowanymi lub istniejącymi przewodami wykonanymi z innych materiałów. FASTFLOW Poradnik techniczny czerwiec System instalacji do podciśnieniowego odwadniania dachów FastFlow 11

12 VI. Wpusty dachowe VI. Wpusty dachowe 1. Charakterystyka Najważniejszym elementem systemu podciśnieniowego są wpusty dachowe, których konstrukcja musi spełniać wymagania określone w normie PN-EN 1253:2002 Wpusty ściekowe w budynkach. 1 Poza kryterium materiałowym, związanym m.in. z wymogiem wysokiej odporności mechanicznej na uszkodzenia, wpusty charakteryzują dwa podstawowe elementy: przegroda powietrza uniemożliwia zasysanie powietrza do instalacji, króciec odpływowy zbyt duża średnica utrudnia lub wręcz uniemożliwia powstanie efektu podciśnieniowego. 2 Przykładowy schemat konstrukcji wpustu dachowego (UV53/UV69 typ uniwersalny) pokazano na rysunku. 3 1 kosz osłonowy (silumin*) 2 przegroda powietrza (silumin*) 4 3 kołnierz mocujący (stal nierdz. AISI 316) 4 element wpustowy (stal nierdz. AISI 304) 1 * silumin (alpaks) stop glinu (87%) i krzemu (12%) z domieszkami miedzi, magnezu, manganu i niklu Dodatkowo kosz osłonowy oraz przegroda powietrza są pokryte farbą epoksydową w kolorze czarnym. Szczegółowe rysunki wpustów znajdują się w dalszej części poradnika. 2 G2 / 2 ½ ø149 ø Tabela 6. Typoszereg wpustów systemu FastFlow Typ wpustu Nr katalogowy UV53 uniw UV53 rynna UV53 folia UV53 papa UV69 uniw UV69 rynna UV69 folia UV69 papa UV72 rynna UV72 folia UV107 rynna UV107 folia UV122 rynna UV122 folia Wydajność maksymalna [l/s] Przyłącze [mm] Poziom wody przy wpuście przy maksymalnej wydajności [mm] 12 2 gwint zewnętrzny ½ gwint zewnętrzny ø75 średnica zewnętrzna (bosy króciec) ø110 średnica zewnętrzna (bosy króciec) ø125 średnica zewnętrzna (bosy króciec) TELEFON FAX INFOLINIA kontakt_pl@wavin.pl

13 VI. Wpusty dachowe Tabela 7. Wpusty dachowe możliwe zastosowania Typ wpustu UV53 uniw. UV69 uniw. UV53 rynna UV69 rynna UV72 rynna UV107 rynna UV122 rynna Zastosowanie Dachy o dowolnej konstrukcji (z wyłączeniem rynny stalowej). Wpusty mogą być wyposażone w fartuch z dowolnego materiału izolacyjnego (papa, membrana PVC, EPDM itp.), uszczelki EPDM (montaż w dachach stalowych), kołnierz z dowolnej blachy gr. 0,8 mm. Montaż w rynnie stalowej. Wpusty wyposażone w przeciwkołnierz oraz komplet uszczelek i śrub z podkładkami elastomerowymi. UV53 folia UV69 folia UV72 folia UV107 folia UV122 folia Dachy z izolacją z membrany PVC, EPDM lub innej, a także z papy termozgrzewalnej. Wszystkie wpusty fabrycznie wyposażone w fartuch z materiału izolacyjnego rodzaj materiału uzgadniany na etapie zamawiania towaru. Konstrukcja wpustów UV53/UV69 taka sama jak wpustów uniwersalnych. UV53 papa UV69 papa Dachy z izolacją z papy termozgrzewalnej. Wpusty posiadają szeroki, metalowy kołnierz z dodatkową perforacją, montowany między dwie warstwy papy. Dla wpustów UV53 i UV69 dostępna jest również bariera przeciwwilgociowa do połączenia z paroizolacją (tzw. wpusty podwójne). Możliwe są również inne zastosowania i wykonania wpustów, np. wpusty montowane w tarasach, dachach zielonych itp. W celu uzyskania szczegółowych informacji prosimy o kontakt ze specjalistami ds. systemu FastFlow. Atesty: deklaracje zgodności z PN-EN 1253: Akcesoria do wpustów UV53 i UV69 Wykaz dostępnych akcesoriów do wpustów dachowych typu UV53 i UV69 pokazano na rysunku. 1 kosz osłonowy 2 przegroda powietrza 3 kołnierz mocujący 4 element wpustowy 5 kryza dławiąca 6 fartuch z materiału izolacyjnego 7 elektryczne ogrzewanie wpustów 8 izolacja styropianowa lub piankowa 9 złączka do wpustów 10 kolano przyłączeniowe FASTFLOW Poradnik techniczny czerwiec System instalacji do podciśnieniowego odwadniania dachów FastFlow 13

14 VI. Wpusty dachowe Kryza dławiąca (5) Element ze stali nierdzewnej o średnicy zewnętrznej 103 mm z otworem wewnętrznym w zakresie średnic mm. Montowany we wpuście pomiędzy przegrodą powietrza a kołnierzem mocującym. Stosowany w wyjątkowych wypadkach w celu lepszego zrównoważenia hydraulicznego instalacji. Dobór średnicy otworu wewnętrznego wynika z obliczeń. Fartuch z materiału izolacyjnego (6) Element z materiału izolacyjnego (membrana dachowa PVC, EPDM, papa itp.) o wymiarach ok. 50 x 50 cm, montowany pomiędzy kołnierzem mocującym a elementem wpustowym. Fartuch może zostać zamontowany fabrycznie wówczas na budowę wpust jest dostarczany jako element gotowy do zamontowania bądź montuje go wykonawca we własnym zakresie podczas wykonywania izolacji na dachu obiektu. Elektryczne ogrzewanie wpustów (7) Foliowy element grzejny samoczynnie dostosowujący moc grzania w zależności od temperatury wpustu, bez zewnętrznego układu sterującego. Moc grzewcza: 3 18 W. Zasilanie jednofazowym prądem zmiennym 230 V (2 + N). Fabrycznie wyposażony w kabel trójżyłowy o długości 1,5 m. Przyklejany od spodu na element wpustowy. Wymiary (średnica zewnętrzna/wewnętrzna): 140/80 mm. Izolacja styropianowa lub piankowa (8) Izolacja termiczna wpustu: blok styropianowy o wymiarach 50 x 50 x 8,5 cm. Dodatkowo ułatwia osadzenie wpustu w warstwach izolacji dachu; pianka poliuretanowa dla wpustów rynnowych. Wpusty dachowe można osadzić również bezpośrednio w warstwie izolacji dachu, bez stosowania bloku styropianowego. Złączka do wpustów (9) Złączka przejściowa na HD-PE: dla wpustu UV53: złączka gwint wewn. 2 /króciec mm, dla wpustu UV69: złączka gwint wewn. 2 ½ /króciec 75 mm. Całkowita długość złączek: mm w razie potrzeby złączkę można skrócić. Złączki są wyposażone w wewnętrzną uszczelkę elastomerową, dlatego dla uzyskania szczelnego połączenia z wpustem wystarczające jest silne przykręcenie ręką. Kolano przyłączeniowe do wpustów (10) Stosowane jako króciec przyłączeniowy przy wpustach z tzw. poziomym odpływem. Montowane wtedy, gdy istnieje konieczność prowadzenia instalacji w warstwie izolacji dachu. Przyłącze: 2 gwint wewn. (do wpustu) x 2 gwint zewn. Całkowita wysokość kolana: 60 mm. Przykładowy schemat podłączenia zasilania elementu grzejnego pokazano poniżej. Dodatkowo można zastosować układ pomiaru temperatury zewnętrznej, załączający zasilanie przy spadku temperatury poniżej np. +4ºC. L N Q Q wyłącznik różnicowo-prądowy F wyłącznik instalacyjny X1,..., X3 clamps F PE X 1 X 2 X 3 Element grzejny 14 TELEFON FAX INFOLINIA kontakt_pl@wavin.pl

15 VI. Wpusty dachowe/vii. System mocowania 3. Akcesoria do wpustów UV72, UV107 i UV122 Fartuch z materiału izolacyjnego (membrana dachowa PVC, EPDM, papa itp.), montowany pomiędzy kołnierzem mocującym a elementem wpustowym. Fartuch może zostać zamontowany fabrycznie wówczas na budowę wpust jest dostarczany jako element gotowy do zamontowania bądź montuje go wykonawca we własnym zakresie podczas wykonywania izolacji na dachu obiektu. Złączka do wpustów: skręcana obejma ze stali nierdzewnej z uszczelnieniem elastomerowym oraz pierścieniem stalowym montowanym wewnątrz rury HD-PE (zapobiega deformacji rury). Średnice złączek: wpust UV72: ø75 mm, wpust UV107: ø110 mm, wpust UV122: ø125 mm. 4. Montaż wpustów Ogólny sposób montażu wpustu uniwersalnego UV53/UV69 podano poniżej. Szczegółowe instrukcje montażowe są dostarczane razem z wpustami. 1. Przykręcić złączkę przejściową (9) do króćca wpustu. Złączka posiada wewnątrz uszczelkę gumową, dlatego dla uzyskania szczelnego połączenia wystarczy silne przykręcenie ręką. Przy większej grubości dachu złączkę należy przedłużyć przez dogrzanie fragmentu rury o średnicy wynikającej z projektu. Uwaga: Przy wpustach podgrzewanych element grzejny (7) należy przykleić od spodu wpustu przed przykręceniem złączki (9)! 2. Kosz osłonowy wpustu (1) wraz z przegrodą powietrza (2) należy zdemontować i przechować do czasu zakończenia prac montażowych. 3. Wykonać w dachu otwór pod przewód odpływowy. 4. Osadzić blok styropianowy (8) w płycie stropowej/warstwie izolacji dachu. W razie potrzeby blok należy przyciąć na wymiar bezpośrednio na budowie. Uwaga: W zależności od konstrukcji dachu i rodzaju zastosowanego materiału izolacyjnego wpust można osadzić bezpośrednio w warstwie izolacji, bez bloku styropianowego. 5. Odkręcić kołnierz mocujący wpustu (3). Element wpustowy (4) wraz z przykręconą złączką przejściową (9) osadzić w bloku styropianowym (8)/warstwie izolacji dachu. Uwaga: W przypadku wpustów dostarczonych razem z fabrycznie zamontowanym fartuchem z materiału izolacyjnego nie należy odkręcać ani dokręcać kołnierza mocującego! 6. Przymocować wpust do konstrukcji dachu*. 7. Ułożyć na dachu warstwę izolacji. Wyciąć otwór o średnicy 145 mm, umieszczony centralnie w stosunku do osi wpustu membrana powinna dochodzić do zagłębienia we wpuście. 8. Przykręcić kołnierz mocujący (3). Siła docisku powinna wynosić Nm. 9. Przeprowadzić zgrzewanie zgodnie z zaleceniami producenta pokrycia dachowego dla wpustów dostarczonych razem z fartuchem z materiału izolacyjnego. 10. Zamontować we wpuście zaślepkę zabezpieczającą przed dostawaniem się zanieczyszczeń do wnętrza instalacji w trakcie prowadzenia prac budowlanych. Po zakończeniu wszystkich prac i uprzątnięciu dachu można wyjąć zaślepkę i zamontować we wpuście kryzę (5) jeśli jest przewidziana, przegrodę powietrza (2) i kosz osłonowy (1). * Ze względu na możliwość powstawania szkodliwych naprężeń w miejscu zamontowania wpustu, mogących doprowadzić do uszkodzenia pokrycia dachowego lub przewodu odpływowego, zaleca się mocowanie wpustów do konstrukcji dachu. Szczegółowe rysunki montażu wpustów na dachach o różnej konstrukcji oraz zasady lokalizowania wpustów na dachu podano w dalszej części poradnika. VII. System mocowania 1. Charakterystyka Jako elementy mocowania wykorzystywane są uchwyty rurowe z systemem szyn montażowych i różnorodnych zawiesi, umożliwiających dostosowanie sposobu podwieszenia instalacji w zależności od konstrukcji obiektu. Wszystkie elementy wykonane są ze stali ocynkowanej elektrolitycznie. Oferowane są następujące uchwyty stalowe: z przyłączem M10 średnice mm, z przyłączem ½ średnice mm, z przyłączem 1 średnice mm. Atesty: deklaracje zgodności z normami: PN-76/H-93461, PN-ISO 8992:1996, PN-H-74200:1998, PN-EN :1998, PN-EN ISO 2320:2002, AT /2002, PN-EN 845-1:2002, PN-EN ISO 898-1:2001, ISO FASTFLOW Poradnik techniczny czerwiec System instalacji do podciśnieniowego odwadniania dachów FastFlow 15

16 VII. System mocowania 2. Metody montażu instalacji Przy występujących w trakcie eksploatacji obiektu zmianach temperatury rurociągów następują niekorzystne zjawiska związane z rozszerzaniem bądź kurczeniem się materiału, z którego jest wykonana instalacja. W systemie FastFlow przewody są wykonywane z polietylenu wysokiej gęstości HD-PE. Jest on materiałem plastycznym, posiadającym dość duży współczynnik rozszerzalności liniowej, który dla rur produkowanych przez Wavin należy przyjmować jako równy 0,2 mm/m x ºC. Przykładowo, przy zmianie temperatury o 20ºC i długości prostego odcinka przewodu równej 50 m, wielkość zmiany długości wynosi: l = 0,2 x 50 x 20 = 200 mm Przy większych różnicach temperatur i/lub większej długości przewodu zmiany byłyby oczywiście proporcjonalnie większe. Umożliwienie zmian długości przewodów w sposób niekontrolowany mogłoby więc prowadzić do powstawania znacznych naprężeń powodujących np. wyboczenie instalacji, uszkodzenie elementów mocujących lub w skrajnym przypadku uszkodzenie instalacji. Z tego względu stosowane są dwie podstawowe metody mocowania instalacji wykonanych z PE: z kompensacją wydłużeń liniowych przez: zastosowanie kielichów kompensacyjnych, umożliwienie naturalnej, swobodnej kompensacji wydłużeń wykorzystanie zasady ramienia kompensacyjnego, bez kompensacji wydłużeń liniowych przez: mocowanie sztywne: powstające naprężenia są przenoszone przez system mocowania na elementy konstrukcyjne obiektu, zabetonowanie. W systemie podciśnieniowego odwadniania dachów FastFlow stosowana jest metoda mocowania instalacji bez kompensacji wydłużeń liniowych mocowanie sztywne. Stosowanie kielichów kompensacyjnych jest dopuszczalne jedynie na odcinkach pionowych, natomiast montaż instalacji z wykorzystaniem zasady ramienia kompensacyjnego może być stosowany wyłącznie w niektórych przypadkach. W sytuacji gdy instalacja będzie prowadzona przez pomieszczenia o wysokiej temperaturze, np. hale, w których przebiegają procesy produkcyjne wydzielające znaczne ilości ciepła, konieczne może być zastosowanie stalowych rynien podporowych dla uniknięcia obwieszania się przewodów na skutek rozszerzalności liniowej materiału. 3. Mocowanie sztywne W mocowaniu sztywnym niemożliwa jest swobodna kompensacja zmian długości przewodów, a powstające naprężenia przenoszone są na szynę montażową lub elementy konstrukcyjne obiektu. Realizowane jest to za pomocą tzw. punktów stałych, montowanych we wszystkich newralgicznych miejscach instalacji: w miejscach zmian kierunku, przy trójnikach, na dłuższych odcinkach prostych co 5 m, na odcinkach pionowych, jeżeli są stosowane kielichy kompensacyjne co 6 m, ok. 0,5 m przed wpustem. Zasady mocowania sztywnego ilustruje poniższy rysunek (szczegółowe rysunki systemu mocowania znajdują się w dalszej części poradnika): A odległość między punktami zamocowania szyny B rozstaw przesuwnych punktów mocowania PP C rozstaw stałych punktów mocowania PS F siła działająca na punkty zawieszenia systemu PS punkt stały PP punkt przesuwny 16 TELEFON FAX INFOLINIA kontakt_pl@wavin.pl

17 VII. System mocowania W zależności od średnicy przewodu oraz sposobu mocowania punkt stały wykonywany jest w następujący sposób: średnice mm podwieszenie do szyny montażowej: uchwyt rurowy z przyłączem ½ + wkładka stalowa do uchwytu + rura gwintowa ½ + elementy szynowe, średnice mm podwieszenie do szyny montażowej: tuleja pierścieniowa + uchwyt rurowy z przyłączem 1 + rura gwintowa 1 + elementy szynowe, uchwyt rurowy z przyłączem ½ + wkładka stalowa do uchwytu + rura gwintowa + płytka montażowa, średnice mm mocowanie do stropu żelbetowego lub ściany: tuleja pierścieniowa + uchwyt rurowy z przyłączem 1 + rura gwintowa + płytka montażowa. Możliwe jest również inne wykonanie punktu stałego, np. z wykorzystaniem muf elektrooporowych, zgodnie z zamieszczonymi rysunkami. średnice mm mocowanie do stropu żelbetowego lub ściany: Punkt stały z wykorzystaniem: muf elektrooporowych zgrzewów doczołowych Punkt stały dla średnic mm Bardzo ważne jest przy wykonywaniu punktów stałych nieprzekraczanie maksymalnej odległości od stropu lub szyny montażowej do osi rurociągu. Tabela 8. Wymagane dla punktów stałych mocowania sztywnego średnice rur stalowych łączących płytkę montażową z uchwytem rurowym w zależności od średnicy rurociągu i odległości od stropu lub ściany Odległość od stropu lub ściany L [mm] Średnica rurociągu D [mm] ½ ¾ ¼ 150 ¾ ¼ 1 ¼ ¾ 1 1 ¼ 1 ½ 1 ½ ¼ 1 ½ ¼ 1 ¼ ¼ 1 ¼ 1 ½ ¼ 1 ¼ 1 ½ ¼ 1 ½ ¼ 1 ½ ¼ 1 ½ ½ 1 ½ 2 FASTFLOW Poradnik techniczny czerwiec System instalacji do podciśnieniowego odwadniania dachów FastFlow 17

18 VII. System mocowania W przypadku konieczności połączenia rury o średnicy np. 1 ½ z uchwytem rurowym o średnicy przyłącza ½ należy zastosować typowe złączki redukcyjne wykorzystywane w instalacjach sanitarnych. W przypadku podwieszenia przewodów do szyny montażowej maksymalna odległość od górnej płaszczyzny przewodu do spodu szyny może wynosić 10 cm dla średnic mm oraz 9 cm dla średnic mm. Przy mocowaniu instalacji do szyny montażowej odległość montażowa szyny od stropu obiektu (długość podwieszenia) nie ma znaczenia, jeżeli chodzi o wielkość obciążeń statycznych. Jednakże w trakcie pracy systemu, szczególnie w fazie jego napełniania się wodą, powstają obciążenia dynamiczne, które mogą powodować drgania i przemieszczanie się całej instalacji. Ma to szczególne znaczenie przy instalacjach podwieszanych do dachu z blachy trapezowej. Punkt przesuwny jest to uchwyt rurowy, podwieszony do szyny montażowej lub stropu żelbetowego, pozwalający na swobodny przesuw przewodu w osi, lecz ograniczający możliwość jego ruchu poprzecznego. Innym rozwiązaniem jest zastosowanie stalowych rynien podporowych, podtrzymujących przewód na całej jego długości w dolnej połowie obwodu. Rynnę podporową należy mocować do rury HD-PE opaskami w maksymalnym rozstawie: co 0,5 m średnice mm, co 1,0 m średnice mm. Styk dwóch rynien podporowych należy wykonać z zakładką o szerokości 10 cm, montując z każdej strony opaskę lub jedną opaskę i uchwyt. Z tego względu konieczne jest mocowanie szyny montażowej również do elementów konstrukcyjnych obiektu. Zalecany odstęp między punktami mocowania powinien być nie większy niż 12 m. Ponieważ powstające w instalacji pomiędzy dwoma punktami stałymi naprężenia powodowałyby wyboczenie instalacji, konieczne jest stosowanie tzw. punktów przesuwnych. Tabela 9. Maksymalny rozstaw punktów mocowania w zależności od średnicy przewodu Maksymalny rozstaw uchwytów [m] Przewody poziome Bez rynny podporowej Z rynną podporową Przewody pionowe Średnica przewodu [mm] ,6 0,8 0,8 0,9 1,1 1,3 1,6 2,0 2,0 2,0 (1,7) (1,7) (1,7) 1,0 1,0 1,2 1,4 1,7 1,9 2,4 3,0 3,0 3,0 (2,5) (2,5) (2,5) 0,9 0,9 1,2 1,4 1,7 1,9 2,4 3,0 3,0 3,0 Uwaga: W nawiasach podano zalecany, zmniejszony rozstaw uchwytów, dopasowany do maksymalnej odległości między punktami stałymi, równej 5 m. W przypadku odcinków o długościach niepodzielnych przez 5, np. 8 m, wskazane jest równomierne rozmieszczenie punktów stałych, tzn. co 4 m. 4. Zabetonowanie Ze względu na wysoką elastyczność i odporność rury z HD-PE mogą być zabetonowywane. Przejście przewodu przez ścianę lub strop obiektu można wykorzystać do wykonania punktu stałego, konieczne jest jednak umieszczenie elementu ograniczającego możliwość przesuwania się przewodu, np. mufy elektrooporowej lub tulei pierścieniowej. Trójnik równoprzelotowy stanowi punkt stały, natomiast przy trójnikach redukcyjnych konieczne jest stosowanie dodatkowych elementów stabilizujących. Zabetonowanie kielichów kompensacyjnych jest możliwe wyłącznie w wyjątkowych przypadkach, które należy każdorazowo konsultować ze specjalistami ds. systemu FastFlow. Przejście przewodu przez ścianę w rurze osłonowej nie jest punktem stałym. W przypadku zalania instalacji w betonie powstające naprężenia są przenoszone bezpośrednio na beton, dlatego grubość jego warstwy wokół rury powinna wynosić min. 3 cm. 18 TELEFON FAX INFOLINIA kontakt_pl@wavin.pl

19 VII. System mocowania Podczas zalewania betonem rury powinny być napełnione wodą, co zwiększy ich wytrzymałość na nadciśnienie zewnętrzne i zabezpieczy je przed możliwością ich zapadnięcia się pod ciężarem betonu. 5. Mocowanie kielicha kompensacyjnego Kompensowanie zmian długości przewodów na odcinkach pionowych może być realizowane przy zastosowaniu kielicha kompensacyjnego. Dla średnic mm pierwszy punkt przesuwny mocowania powinien być zamontowany nad kielichem kompensacyjnym w odległości nie większej niż 1,5 m. Siły powstające w trakcie pracy przewodu, działające na kielich kompensacyjny, są znacznie mniejsze niż w przypadku mocowania sztywnego, gdyż są one równe jedynie sile potrzebnej do pokonania oporu tarcia rury o uszczelkę. Tabela 10. Wymagane dla punktów stałych mocowania kielicha kompensacyjnego średnice rur stalowych łączących płytkę montażową z uchwytem rurowym, w zależności od średnicy rurociągu i odległości od ściany Odległość od ściany L [mm] Średnica rurociągu D [mm] ½ ½ ½ 150 ½ ½ ½ ½ 200 ½ ½ ½ ½ ¾ ½ ½ ½ ¾ ¼ 300 ½ ½ ½ ¾ 1 1 ¼ 1 ¼ 350 ½ ½ ½ ¼ 1 ½ 400 ½ ½ ¾ ¼ 1 ½ 450 ½ ½ ¾ 1 1 ¼ 1 ¼ 1 ½ 500 ½ ¾ ¾ 1 1 ¼ 1 ½ ½ ¾ ¾ 1 1 ¼ 1 ½ ½ ¾ ¼ 1 ½ 2 Sposób wykonania punktu stałego kielicha kompensacyjnego jest identyczny jak w przypadku mocowania sztywnego, tzn. w zależności od średnicy przewodu można wykorzystać wkładkę stalową, tuleję pierścieniową lub mufę elektrooporową. Tabela 11. Wartość siły niezbędnej do wsunięcia rury w kielich kompensacyjny podczas montażu instalacji, w zależności od średnicy przewodu Siła montażowa [N] Średnica rurociągu D [mm] FASTFLOW Poradnik techniczny czerwiec System instalacji do podciśnieniowego odwadniania dachów FastFlow 19

20 VII. System mocowania/viii. Podstawowe zasady projektowania Mocowanie z wykorzystaniem zasady ramienia kompensacyjnego Zasada ta polega na kompensowaniu powstających naprężeń L w sposób samoistny, przez umożliwienie rurociągom w sposób kontrolowany swobodnej zmiany ich długości. Poniżej przedstawio- DL no schematycznie ideę rozwiązania oraz zasadę obliczania ramienia kompensacyjnego. Dl Obliczenie długości ramienia kompensacyjnego L: PS PP PP Dl długość rurociągu: L = mm, DL średnica rurociągu: D = 110 mm, maksymalna różnica temperatur: t = 50ºC. Z wykresu odczytujemy: PP H wydłużenie liniowe l = 70 mm, długość ramienia kompensacyjnego L = 900 mm. DL długość ramienia kompensacyjnego PS Dt różnica temperatur Obliczenie to można również przeprowadzić, stosując wzór: L = 10 x D x l Po podstawieniu danych do wzoru otrzymamy: L = 10 x 110 x 70 = 878 mm Przy wykonywaniu instalacji z wykorzystaniem zasady ramienia kompensacyjnego maksymalny rozstaw uchwytów należy przyjąć taki jak przy mocowaniu sztywnym (tabela 9). W miejscach, gdzie ruch przewodów spowodowany zmianami temperatury jest niewskazany, np. trójniki, podejścia pod wpusty itp., należy wykonywać punkty stałe, zgodnie z takimi samymi zasadami jak dla mocowania sztywnego Dl wydłużenie liniowe D średnica zewnętrzna rury L(H) długość rurociągu VIII. Podstawowe zasady projektowania i wykonawstwa 1. Podstawowe dane Wymaganą wydajność instalacji odprowadzającej wody deszczowe oblicza się ze wzoru: Q = A x I x Ψ / [l/s] A powierzchnia dachu w rzucie [m²] I miarodajne natężenie deszczu [l/s x ha] Ψ współczynnik spływu [ ] Zgodnie z rozdziałem II Informacje ogólne niniejszego katalogu minimalne miarodajne natężenie deszczu przyjmowane do obliczeń powinno wynosić 300 l/s x ha. Podstawowe wartości współczynników spływu Ψ w zależności od nachylenia i rodzaju dachu: dachy o nachyleniu powyżej 15º 1,0, dachy o nachyleniu poniżej 15º 0,8, dachy żwirowe 0,5, ogrody dachowe 0,3. Do orientacyjnego określenia wymaganej ilości wpustów na dachu można posłużyć się poniższą tabelą. 20 TELEFON FAX INFOLINIA kontakt_pl@wavin.pl