Numbers 09 Podręcznik użytkownika

Transkrypt

1 Numbers 09 Podręcznik użytkownika

2 KKApple Inc. Copyright 2011 Apple Inc. Wszystkie prawa zastrzeżone. Prawo autorskie zabrania kopiowania (w całości lub w części) tej instrukcji bez pisemnego zezwolenia Apple. Prawa użytkownika do oprogramowania ograniczone są dołączoną umową licencyjną. Logo Apple jest znakiem towarowym Apple Inc, zastrzeżonym w USA i innych krajach. Użycie logo Apple dostępnego z klawiatury (po wciśnięciu klawiszy Opcja-Shift-K) w celach komercyjnych bez pisemnego zezwolenia Apple może stanowić naruszenie praw do znaku towarowego i być zinterpretowane jako próba nieuczciwej konkurencji, naruszając prawo federalne i stanowe. Dołożone zostały wszelkie starania, aby informacje w tym dokumencie były prawidłowe. Apple nie ponosi odpowiedzialności za błędy w druku i inne. Apple, logo Apple, Aperture, AppleWorks, Finder, iphoto, itunes, iwork, Keynote, Mac, Mac OS, Numbers, Pages, QuickTime, Safari oraz Spotlight są znakami towarowymi firmy Apple Inc., zastrzeżonymi w USA i innych krajach. App Store oraz MobileMe są znakami usługi firmy Apple Inc. Adobe i Acrobat to znaki towarowe lub zastrzeżone w USA i innych krajach znaki towarowe Adobe Systems Incorporated. Inne nazwy firm i produktów wspomniane w tym dokumencie są znakami towarowymi ich właścicieli. Pojawiają się one tylko w celu informacyjnym i nie stanowią żadnego zalecenia ani rekomendacji. Apple nie ponosi żadnej odpowiedzialności za działanie i skutki użycia tych produktów. PL /2011 Apple 1 Infinite Loop Cupertino, CA

3 Spis treści 11 Wstęp: Zapraszamy do Numbers Rozdział 1: Narzędzia Numbers i ich stosowanie 13 Szablony arkuszy kalkulacyjnych 14 Okno programu Numbers 16 Przybliżanie i oddalanie 16 Panel arkuszy 17 Widok wydruku 17 Widok pełnoekranowy 18 Pasek narzędzi 19 Pasek formatu 20 Okno Inspektora 21 Narzędzia formuł 23 Panel stylów 24 Przeglądarka multimediów 25 Okno wyboru koloru 26 Okno czcionek 27 Okno ostrzeżeń 28 Skróty klawiszowe i menu kontekstowe 29 Rozdział 2: Tworzenie, zachowywanie i porządkowanie arkusza kalkulacyjnego w Numbers 29 Tworzenie nowego arkusza kalkulacyjnego 30 Importowanie dokumentu z innego programu 31 Korzystanie z plików CSV lub OFX w arkuszu kalkulacyjnym 32 Otwieranie istniejącego arkusza kalkulacyjnego 32 Zabezpieczanie arkusza kalkulacyjnego hasłem 33 Zachowywanie arkusza kalkulacyjnego 35 Cofanie zmian 36 Blokowanie arkusza kalkulacyjnego w celu uniemożliwienia edycji 36 Automatyczne zachowywanie kopii zapasowej 37 Zachowanie kopii arkusza kalkulacyjnego 37 Znajdowanie zarchiwizowanej wersji arkusza kalkulacyjnego 39 Zachowanie arkusza jako szablonu 3

4 39 Zachowywanie słów kluczowych do wyszukiwania przez Spotlight 40 Zamknięcie arkusza kalkulacyjnego bez kończenia pracy Numbers 40 Porządkowanie arkusza kalkulacyjnego za pomocą pojedynczych arkuszy 41 Dodawanie i usuwanie arkuszy 42 Porządkowanie arkuszy i ich zawartości 43 Zmienianie nazw arkuszy 43 Dzielenie arkusza na strony 45 Ustalanie wielkości strony arkusza kalkulacyjnego 45 Dodawanie nagłówków i stopek do arkusza 46 Układanie obiektów na stronie w widoku strony 46 Ustalanie orientacji strony 46 Ustalanie kolejności stron 47 Numerowanie stron 47 Ustalanie marginesów stron 48 Rozdział 3: Korzystanie z tabel 48 Praca z tabelami 49 Dodawanie tabeli 49 Korzystanie z narzędzi tabel 52 Zmiana rozmiaru tabeli 53 Przenoszenie tabel 53 Nadawanie tabelom nazw 54 Uatrakcyjnianie wyglądu tabel 54 Definiowanie tabel do ponownego użytku 55 Kopiowanie tabel pomiędzy programami iwork 56 Zaznaczanie tabeli i ich składników 56 Zaznaczanie tabeli 56 Zaznaczanie komórki tabeli 58 Zaznaczenie grupy komórek tabeli 58 Zaznaczanie wiersza lub kolumny w tabeli 58 Zaznaczanie krawędzi komórek tabeli 60 Praca z wierszami i kolumnami w tabelach 61 Dodawanie wierszy do tabeli 62 Dodawanie kolumn do tabeli 62 Zmiana ułożenia wierszy i kolumn 63 Usuwanie wierszy i kolumn z tabeli 63 Dodawanie wierszy lub kolumn nagłówka tabeli 65 Blokowanie wierszy lub kolumn nagłówka tabeli 65 Dodawanie wierszy stopki do tabeli 67 Zmiana wielkości wierszy i kolumn w tabeli 68 Przemienne kolory wierszy w tabeli 68 Ukrywanie wierszy i kolumn w tabeli 70 Sortowanie wierszy w tabeli 4 Spis treści

5 71 Filtrowanie wierszy w tabeli 72 Podział tabeli na kategorie 73 Definiowanie kategorii i podkategorii w tabeli 78 Usuwanie kategorii i podkategorii z tabeli 78 Zarządzanie kategoriami i podkategoriami w tabeli 81 Rozdział 4: Praca z komórkami tabeli 81 Umieszczanie zawartości w komórkach tabeli 81 Dodawanie i edycja wartości w komórkach tabeli 82 Praca z tekstem w komórkach tabeli 83 Praca z liczbami w komórkach tabeli 84 Automatyczne wypełnianie komórek tabeli 85 Wyświetlanie wartości nie mieszczącej się w komórce 86 Korzystanie z formatu warunkowego do nadzoru zawartości komórek 87 Ustalanie warunkowych reguł formatowania 89 Zmiana i zarządzanie formatowaniem warunkowym 90 Dodawanie obrazków lub koloru do komórek 90 Łączenie komórek tabeli ze sobą 91 Dzielenie komórek tabeli 92 Formatowanie obramowania komórek tabeli 92 Kopiowanie i przenoszenie komórek 93 Dodawanie komentarzy do komórek tabeli 94 Formatowanie wyświetlanych wartości w komórkach tabel 96 Korzystanie z automatycznego formatu komórek 98 Korzystanie z formatu liczbowego w komórkach tabel 99 Korzystanie z formatu walutowego w komórkach tabel 100 Korzystanie z formatu procentowego w komórkach tabel 101 Korzystanie z formatu daty i czasu w komórkach tabel 101 Korzystanie z formatu czasu trwania w komórkach tabel 102 Korzystanie z formatu ułamkowego w komórkach tabel 103 Korzystanie z formatu systemu liczbowego w komórkach tabel 104 Korzystanie z formatu naukowego w komórkach tabel 104 Korzystanie z formatu tekstowego w komórkach tabel 105 Korzystanie w komórkach tabeli z pola wyboru, suwaka, pola krokowego lub menu rozwijanego 107 Korzystanie z własnych formatów wyświetlania wartości w komórkach tabeli 107 Utworzenie własnego formatu liczbowego 110 Definiowanie części całkowitej we własnym formacie liczbowym 111 Definiowanie części dziesiętnej we własnym formacie liczbowym 112 Definiowanie skali we własnym formacie liczbowym 114 Przypisywanie warunków do własnego formatu liczbowego 116 Tworzenie własnego formatu daty i czasu 117 Utworzenie własnego formatu tekstowego Spis treści 5

6 118 Zmiana własnego formatu komórki 119 Zmiana kolejności, zmiana nazw i usuwanie własnych formatów komórek 120 Rozdział 5: Praca ze stylami tabeli 120 Korzystanie ze stylów tabeli 121 Stosowanie stylów tabeli 121 Modyfikowanie atrybutów stylu tabeli 122 Kopiowanie i wklejanie stylów tabeli 122 Korzystanie z domyślnego stylu tabeli 123 Tworzenie nowych stylów tabeli 123 Zmiana nazwy stylu tabeli 123 Usuwanie stylu tabeli 124 Rozdział 6: Wykorzystanie formuł w tabelach 124 Składniki formuł 126 Wykonywanie szybkich obliczeń 127 Korzystanie z gotowych, szybkich formuł 128 Tworzenie własnych formuł 128 Dodawanie i edycja formuł za pomocą Edytora formuł 129 Dodawanie i edycja formuł za pomocą paska formuł 130 Dodawanie funkcji do formuł 132 Obsługa błędów i ostrzeżeń w formułach 133 Usuwanie formuł 133 Odwołania do komórek w formułach 135 Tworzenie i edycja formuł za pomocą klawiatury i myszy 136 Rozróżnienie między względnymi i bezwzględnymi odwołaniami do komórek 137 Używanie operatorów w formule 137 Operatory arytmetyczne 138 Operatory porównania 139 Kopiowanie lub przenoszenie formuł i obliczonych przez nie wartości 139 Wyświetlanie listy wszystkich formuł w arkuszu kalkulacyjnym 140 Znajdowanie i zastępowanie elementów formuły 142 Rozdział 7: Tworzenie wykresów na podstawie danych 142 Parę słów o wykresach 145 Tworzenie wykresu na podstawie danych z tabeli 147 Zmiana typu wykresu na inny 148 Przenoszenie wykresu 148 Przełączanie użycia wierszy i kolumn tabeli jako serii danych 149 Dodawanie danych do istniejącego wykresu 149 Dołączanie do wykresu ukrytych danych z tabeli 150 Zastępowanie serii danych na wykresie lub zmiana ich kolejności 150 Usuwanie danych z wykresu 6 Spis treści

7 151 Usuwanie wykresu 151 Współdzielenie wykresów z dokumentami Pages i Keynote 152 Formatowanie wykresów 152 Umieszczanie i formatowanie tytułu i legendy wykresu 153 Zmiana rozmiaru wykresu i jego obracanie 154 Formatowanie osi wykresu 157 Formatowanie elementów serii danych na wykresie 160 Pokazywanie słupków błędu na wykresach 161 Pokazywanie linii trendu na wykresach 162 Formatowanie tekstu w tytułach, etykietach i legendach wykresów 163 Formatowanie określonych typów wykresów 163 Dostosowywanie wyglądu wykresów kołowych 164 Zmiana kolorów i tekstur na wykresie kołowym 165 Pokazywanie etykiet na wykresie kołowym 166 Oddzielanie poszczególnych klinów od reszty wykresu kołowego 167 Dodawanie cieni do wykresów kołowych i klinów 167 Obracanie wykresów kołowych 2D 167 Ustawianie cieni, odstępów i nazw serii na wykresach paskowych i słupkowych 169 Dostosowywanie symboli punktów danych i linii na wykresach liniowych 169 Pokazywanie symboli punktów danych na wykresach powierzchniowych 170 Używanie wykresów punktowych 171 Formatowanie wykresów 2 osie y i mieszanych 172 Korygowanie ustawień sceny wykresów 3D 174 Rozdział 8: Praca z tekstem 174 Dodawanie tekstu 174 Zaznaczanie tekstu 175 Usuwanie, kopiowanie i wklejanie tekstu 176 Formatowanie wielkości i wyglądu tekstu 176 Pogrubianie, pochylanie i podkreślanie tekstu 177 Dodawanie cienia i przekreślenia do tekstu 177 Tworzenie obrysowanego tekstu 178 Zmiana wielkości tekstu 178 Stosowanie indeksu dolnego lub indeksu górnego 179 Zmiana kapitalizacji tekstu 179 Zmiana czcionek 180 Korygowanie wygładzania czcionek 180 Dodawanie znaków diakrytycznych 181 Wyświetlanie układu klawiatury dla różnych języków 182 Wprowadzanie znaków specjalnych i symboli 182 Korzystanie z inteligentnych cudzysłowów 183 Korzystanie z zaawansowanych funkcji typograficznych 183 Ustalanie wyrównania, odstępów i koloru tekstu Spis treści 7

8 185 Wyrównywanie tekstu w poziomie 186 Wyrównywanie tekstu w pionie 186 Ustawianie odstępów między wierszami tekstu 187 Ustawianie odstępu nad lub pod akapitem 188 Korygowanie odstępów między znakami 188 Zmiana koloru tekstu i tła 189 Wyrównywanie tekstu za pomocą pozycji tabulatora 189 Ustawianie nowej pozycji tabulatora 190 Zmiana pozycji tabulatora 190 Usuwanie pozycji tabulatora 190 Zmiana ustawień linijki 190 Ustawianie wcięć 191 Ustalanie wcięć akapitów 191 Zmiana marginesu wstawki tekstu znajdującego się w obiektach 192 Tworzenie list 192 Automatyczne generowanie list 193 Formatowanie list wypunktowanych 194 Formatowanie list numerowanych 195 Formatowanie list porządkowanych 197 Wyróżnianie tekstu za pomocą pól tekstowych, kształtów i innych efektów 197 Dodawanie pól tekstowych 197 Przedstawianie tekstu w łamach 198 Umieszczanie tekstu wewnątrz kształtu 199 Korzystanie z hiperłączy 199 Łączenie z witryną internetową 200 Łączenie z zaadresowaną wiadomością 201 Edycja tekstu hiperłącza 201 Umieszczanie numerów stron i innych zmiennych wartości 202 Automatyczne zastępowanie tekstu 203 Wstawianie twardej spacji 203 Sprawdzanie pisowni 204 Praca z podpowiedziami pisowni 205 Wyszukiwanie i zastępowanie tekstu 207 Rozdział 9: Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami 207 Praca z obrazkami 209 Zastępowanie obrazków zastępczych z szablonu własnymi obrazkami 210 Maskowanie (przycinanie) obrazków 211 Zmniejszanie wielkości plików z obrazkami 212 Usuwanie tła lub niepotrzebnych fragmentów obrazka 213 Zmiana jasności, kontrastu i innych ustawień obrazka 215 Tworzenie kształtów 215 Dodawanie gotowego kształtu 8 Spis treści

9 216 Dodawanie własnego kształtu 217 Edycja kształtów 218 Dodawanie, usuwanie i przesuwanie punktów edycji w kształcie 218 Zmiana kształtu krzywej 219 Zmiana konturu prostego segmentu 219 Przekształcanie punktów wyostrzonych na wygładzone (i odwrotnie) 220 Edycja zaokrąglonego prostokąta 220 Edycja strzałek pojedynczych i podwójnych 221 Edycja dymków komiksowych 221 Edycja gwiazdy 222 Edycja wielokąta 222 Używanie dźwięku i filmów 223 Dodawanie pliku dźwiękowego 224 Dodawanie pliku filmowego 224 Dodawanie ramki obrazka wokół filmu 225 Korygowanie ustawień odtwarzania 226 Zmniejszanie wielkości plików multimedialnych 226 Manipulowanie, porządkowanie i zmiana wyglądu obiektów 227 Zaznaczanie obiektów 227 Kopiowanie lub powielanie obiektów 228 Usuwanie obiektów 228 Przenoszenie i umieszczanie obiektów 229 Przesuwanie obiektów do góry i na dół (na warstwach) 229 Szybkie wyrównywanie obiektów względem siebie 230 Korzystanie z linii pomocniczych 231 Tworzenie własnych linii pomocniczych 231 Umieszczanie obiektów poprzez podawanie współrzędnych x i y 232 Grupowanie i rozgrupowywanie obiektów 233 Łączenie obiektów linią prostą 234 Blokowanie i odblokowywanie obiektów 234 Dokonywanie zmian obiektów 234 Zmiana rozmiaru obiektów 235 Odwracanie i obracanie obiektów 236 Zmiana stylu ramek 236 Dodawanie ramek do obiektów 237 Dodawanie cieni 239 Dodawanie odbicia 239 Zmiana poziomu krycia 240 Wypełnianie obiektów kolorem lub obrazkiem 240 Wypełnienie obiektu jednolitym kolorem 241 Wypełnianie obiektu przepływem barwnym (gradientem) 243 Wypełnianie obiektu obrazem 244 Praca z MathType Spis treści 9

10 246 Rozdział 10: Dodawanie danych z Książki adresowej do tabeli 246 Korzystanie z pól książki adresowej 247 Przypisywanie nazw kolumn do nazw pól książki adresowej 249 Dodawanie danych z Książki adresowej do istniejącej tabeli 250 Dodawanie danych z Książki adresowej do nowej tabeli 251 Rozdział 11: Udostępnianie swojego arkusza kalkulacyjnego Numbers 251 Drukowanie arkusza kalkulacyjnego 252 Eksportowanie arkusza kalkulacyjnego w innych formatach 252 Eksportowanie arkusza kalkulacyjnego w formacie PDF 253 Eksportowanie arkusza kalkulacyjnego w formacie Excela 253 Eksportowanie arkusza kalkulacyjnego w formacie CSV 254 Wysyłanie arkuszy kalkulacyjnych Numbers na iwork.com Public Beta 258 Wysyłanie arkusza kalkulacyjnego jako załącznika do wiadomości 258 Wysyłanie arkusza kalkulacyjnego do iweb 259 Udostępnianie wykresów, danych i tabel w innych programach iwork 260 Rozdział 12: Projektowanie własnych szablonów Numbers 260 Projektowanie szablonu 261 Definiowanie stylów tabel dla własnego szablonu 261 Definiowanie tabel wielokrotnego użytku dla własnego szablonu 261 Definiowanie domyślnych wykresów, pól tekstowych, kształtów i obrazków dla własnego szablonu 262 Określanie domyślnych atrybutów dla wykresów 262 Określanie domyślnych atrybutów pól tekstowych i kształtów 263 Określanie domyślnych atrybutów dla importowanych obrazów 263 Tworzenie początkowej zawartości arkusza dla własnego szablonu 263 Definiowanie tabel i innych obiektów we własnym szablonie 264 Tworzenie obiektów zastępczych multimediów we własnym szablonie 264 Definiowanie arkuszy do własnego szablonu 265 Zachowywanie własnego szablonu 10 Spis treści

11 Zapraszamy do Numbers 09 Wstęp Program Numbers pozwala na wykonywanie różnorodnych obliczeń w łatwy i intuicyjny sposób, niezależnie od tego, czy służą one do przygotowania rodzinnego budżetu, raportu z wyników badań czy szczegółowych dokumentów finansowych. Otwórz Numbers i wybierz dowolny z gotowych szablonów, aby rozpocząć pracę. Wpisz własny tekst w miejscu tekstu zastępczego, użyj przygotowanych formuł i przekształć ciągi liczb z tabel w kolorowe wykresy. Zanim się spostrzeżesz, będziesz mieć gotowy, atrakcyjny i uporządkowany arkusz kalkulacyjny. W tym podręczniku użytkownika znajdują się szczegółowe instrukcje wykonywania określonych czynności w Numbers. Oprócz niego dostępne są także inne źródła informacji. 11

12 Internetowe samouczki wideo Internetowe samouczki wideo, dostępne na numbers zawierają instrukcje wykonywania najczęstszych zadań w Numbers. Po pierwszym otwarciu Numbers, na ekranie pojawi się komunikat z łączem do tych internetowych samouczków. Można je także otworzyć w dowolnej chwili, wybierając Pomoc > Samouczki wideo. Pomoc ekranowa Pomoc ekranowa zawiera szczegółowe instrukcje wykonywania zadań w programie Numbers. W celu otwarcia pomocy ekranowej należy uruchomić Numbers i wybrać Pomoc > Pomoc Numbers. Pierwsza strona pomocy zawiera także łącza prowadzące do przydatnych witryn internetowych. Pomoc dotycząca formuł i funkcji iwork i podręcznik użytkownika Pomoc dotycząca formuł i funkcji iwork oraz Formuły i funkcje iwork podręcznik użytkownika zawierają szczegółowe instrukcje dotyczące korzystania z formuł i funkcji w arkuszach kalkulacyjnych. Jeżeli chcesz otworzyć podręcznik, wybierz Pomoc > Formuły i funkcje iwork podręcznik użytkownika. Jeżeli chcesz otworzyć pomoc, wybierz Pomoc > Formuły i funkcje iwork pomoc. Witryna iwork Najnowsze informacje dotyczące iwork znajdziesz na stronie Witryna wsparcia Informacje dotyczące rozwiązywania problemów znajdziesz na stronie com/pl/support/numbers. Dymki pomocy Programy iwork zawierają dymki pomocy, opisujące w skrócie większość obiektów na ekranie. Jeżeli chcesz zobaczyć dymek pomocy, umieść nieruchomo wskaźnik myszy nad danym obiektem. 12 Wstęp Zapraszamy do Numbers 09

13 Narzędzia Numbers i ich stosowanie 1 Ten rozdział to wprowadzenie do okien i narzędzi, używanych podczas pracy z arkuszami kalkulacyjnymi w Numbers. Tworzenie nowego dokumentu Numbers rozpoczyna się od wyboru szablonu. Szablony arkuszy kalkulacyjnych Okno Palety szablonów pozwala na wybór spośród wielu dostępnych szablonów arkuszy kalkulacyjnych. Szablony zawierają gotowe arkusze, tabele, formuły i inne elementy, pomagające rozpocząć pracę. 13

14 Jak otworzyć okno Palety szablonów? mm Wybierz polecenie menu Plik > Nowy z Palety szablonów. Oto sposoby pracy z oknem wyboru szablonu: mm Jeżeli chcesz zobaczyć miniaturki wszystkich szablonów, kliknij we Wszystkie na liście kategorii po lewej stronie okna palety szablonów. Jeżeli chcesz przeglądać szablony wg kategorii, kliknij w Puste, Finanse osobiste lub w inną kategorię. mm Jeżeli chcesz zwiększyć lub zmniejszyć rozmiar miniaturek, przeciągnij suwak na dole okna. mm Jeżeli chcesz utworzyć arkusz kalkulacyjny oparty o dany szablon, kliknij w ten szablon, a następnie w Wybierz. Jeżeli chcesz rozpocząć od pustego arkusza kalkulacyjnego (bez formatowania), wybierz szablon Pusty. Zobacz Tworzenie nowego arkusza kalkulacyjnego na stronie 29, Importowanie dokumentu z innego programu na stronie 30 i Korzystanie z plików CSV lub OFX w arkuszu kalkulacyjnym na stronie 31, aby dowiedzieć się, jak utworzyć arkusz kalkulacyjny w Numbers. Okno programu Numbers Okno programu Numbers zawiera elementy pomagające przy tworzeniu arkusza kalkulacyjnego i porządkowaniu jego zawartości. 14 Rozdział 1 Narzędzia Numbers i ich stosowanie

15 Panel arkuszy: Panel ten, znajdujący się w lewej górnej części okna, zawiera listę wszystkich tabel i wykresów na każdym z arkuszy w otwartym dokumencie. Poszczególne arkusze pozwalają podzielić informację na grupy wzajemnie powiązanych rzeczy (np. osobno dane dotyczące roku 2008 i dane dotyczące roku 2009). Pole zmiany wielkości panelu arkuszy znajduje się w jego prawym górnym rogu. Przeciągnięcie tego pola pozwala na rozszerzenie lub zwężenie panelu. Pasek narzędzi: Pasek narzędzi, znajdujący się w górnej części okna, zapewnia dostęp do często używanych narzędzi jednym kliknięciem. Za jego pomocą można szybko dodać nowy arkusz, tabelę, pole tekstowe, plik multimedialny lub inny obiekt. Pasek formatu: Dzięki paskowi formatu, znajdującemu się poniżej paska narzędzi, można uzyskać wygodny dostęp do narzędzi pozwalających na edycję zaznaczonego obiektu. Pasek formuły: Pasek formuły, znajdujący się tuż pod paskiem formatu, pozwala tworzyć i zmieniać formuły w zaznaczonej komórce. Obszar arkusza: W głównej części okna widać obszar arkusza, pokazujący obiekty znajdujące się na zaznaczonym arkuszu. Tutaj można przeciągać tabele, wykresy i inne obiekty, aby zmienić ich ułożenie. Panel stylów: Poniżej panelu arkuszy widoczny jest panel stylów. Zawiera on listę stylów dostępnych w używanym szablonie. Wystarczy zaznaczyć dowolną tabelę i kliknąć w styl w panelu stylów, aby zmienić jej wygląd. Pole zmiany wielkości panelu stylów znajduje się w jego prawym górnym rogu. Przeciągnięcie tego pola w górę lub w dół pozwala na powiększenie lub zmniejszenie panelu. Natychmiastowe wyniki obliczeń: W obszarze znajdującym się poniżej panelu stylów pojawiają się wyniki obliczeń, używających wartości z zaznaczonych komórek tabeli. Zagadnienie Informacje Wyświetlanie arkusza kalkulacyjnego Przybliżanie i oddalanie na stronie 16 Widok pełnoekranowy na stronie 17 Panel arkuszy na stronie 16 Widok wydruku na stronie 17 Blokowanie wierszy lub kolumn nagłówka tabeli na stronie 65 Narzędzia do zarządzania arkuszami kalkulacyjnymi Narzędzia do pracy z formułami w komórkach tabel Pasek narzędzi na stronie 18 Pasek formatu na stronie 19 Okno Inspektora na stronie 20 Okno ostrzeżeń na stronie 27 Narzędzia formuł na stronie 21 Rozdział 1 Narzędzia Numbers i ich stosowanie 15

16 Zagadnienie Narzędzia do uatrakcyjniania wyglądu arkusza kalkulacyjnego Skróty klawiszowe Informacje Panel stylów na stronie 23 Przeglądarka multimediów na stronie 24 Okno wyboru koloru na stronie 25 Okno czcionek na stronie 26 Skróty klawiszowe i menu kontekstowe na stronie 28 Przybliżanie i oddalanie Widok arkusza można powiększyć (przybliżyć) lub zmniejszyć (oddalić). Oto sposoby przybliżania i oddalania arkusza: mm Wybierz Widok > Zoom > Powiększ lub Widok > Zoom > Pomniejsz. Jeżeli chcesz powrócić do 100%, wybierz Widok > Zoom > Wielkość rzeczywista. mm Wybierz stopień przybliżenia z menu widoku, dostępnego w lewym dolnym rogu okna. Podczas wyświetlania arkusza w widoku wydruku można zmniejszyć stopień przybliżenia, aby jednocześnie zobaczyć więcej stron w tym samym oknie. Jeżeli używasz programu Numbers w systemie Mac OS X 10.7 (Lion) lub nowszym, możesz również wyświetlać jego okno w widoku pełnoekranowym, pozwalającym na pracę bez rozpraszania uwagi. Aby dowiedzieć się więcej, zobacz Widok pełnoekranowy na stronie 17. Panel arkuszy Panel arkuszy widoczny jest wzdłuż lewego brzegu okna programu Numbers. Pozwala on szybko przeglądać tabele i wykresy znajdujące się na arkuszu. Przeciągnij w lewo lub w prawo, aby zmienić szerokość panelu arkuszy. Kliknij, aby pokazać lub ukryć listę tabel i wykresów znajdujących się na danym arkuszu. Kliknij w tabelę lub wykres na liście, aby zaznaczyć ją i pokazać na obszarze roboczym. Więcej informacji znajdziesz w rozdziale Porządkowanie arkusza kalkulacyjnego za pomocą pojedynczych arkuszy na stronie Rozdział 1 Narzędzia Numbers i ich stosowanie

17 Widok wydruku Jeżeli arkusz kalkulacyjny ma zostać wydrukowany lub zachowany jako dokument PDF, można użyć widoku wydruku, aby zobaczyć rozłożenie obiektów na poszczególnych stronach arkusza. Obszar nagłówka Obszar stopki Kliknij, aby wyświetlić strony w orientacji poziomej. Kliknij, aby wyświetlić strony w orientacji pionowej. Kliknij, aby wybrać stopień przybliżenia arkusza kalkulacyjnego. Kliknij, aby pokazać lub ukryć widok wydruku. Ten suwak pozwala na powiększenie lub zmniejszenie wszystkich obiektów na arkuszu. Więcej o widoku wydruku można dowiedzieć się z rozdziału Dzielenie arkusza na strony na stronie 43. Widok pełnoekranowy Jeżeli używasz programu Numbers w systemie Mac OS X 10.7 (Lion) lub nowszym, możesz również wyświetlać jego okno w widoku pełnoekranowym, pozwalającym na pracę bez rozpraszania uwagi. W widoku pełnoekranowym okno programu Numbers wypełnia cały ekran w osobnej przestrzeni roboczej. Pozwala to na łatwe przełączanie pomiędzy biurkiem a programem. Rozdział 1 Narzędzia Numbers i ich stosowanie 17

18 Jak wyświetlić okno Numbers na pełnym ekranie? mm Wybierz polecenie menu Widok > Tryb pełnoekranowy. Możesz także kliknąć w przycisk trybu pełnoekranowego, znajdujący się w prawym górnym rogu okna Numbers i oznaczony dwoma strzałkami skierowanymi na zewnątrz. Jeżeli chcesz opuścić widok pełnoekranowy, wykonaj dowolną z następujących czynności: mm Naciśnij klawisz Esc na klawiaturze. mm Przesuń wskaźnik na górę ekranu, aby wyświetlić pasek menu, po czym kliknij w przycisk trybu pełnoekranowego, znajdujący się w prawym górnym rogu ekranu. mm Wybierz polecenie menu Widok > Wyjdź z trybu pełnoekranowego. Pasek narzędzi Pasek narzędzi Numbers daje szybki dostęp do wielu czynności, wykonywanych podczas pracy z programem Numbers. Gdy odkryjesz z czasem, które czynności wykonujesz częściej, możesz dodać, usunąć lub zmienić ułożenie przycisków w pasku narzędzi, aby dopasować go do własnego sposobu pracy. Możesz także ukryć pasek narzędzi, wybierając Widok > Ukryj pasek narzędzi. Jeżeli chcesz pokazać go ponownie, wybierz Widok > Pokaż pasek narzędzi. Gdy przytrzymasz wskaźnik nad przyciskiem, po chwili pojawi się jego opis. Poniżej pokazany jest domyślny zestaw przycisków paska narzędzi. Znajdujący się w prawym górnym rogu okna przycisk trybu pełnoekranowego dostępny jest tylko w systemie Mac OS X 10.7 (Lion) lub nowszym. Sortowanie, filtrowanie i dzielenie wierszy na kategorie. Dodawanie arkusza. Pokazywanie lub ukrywanie formuł i funkcji używanych w arkuszu. Wysyłanie arkusza kalkulacyjnego do sieci. Wyświetlanie i edycja na pełnym ekranie. Dodawanie tabeli. Dodawanie formuły lub funkcji. Pokazywanie lub ukrywanie widoku wydruku, komentarzy i innych elementów. Dodawanie wykresu, pola tekstowego, kształtu lub komentarza. Otwieranie okna inspektora, przeglądarki multimediów, okna kolorów lub okna czcionek. Jak dostosować pasek narzędzi? 1 Wybierz Widok > Dostosuj pasek narzędzi. Wysunie się wówczas arkusz dostosowywania paska narzędzi. 18 Rozdział 1 Narzędzia Numbers i ich stosowanie

19 2 Dokonaj odpowiednich zmian w pasku narzędzi. ÂÂ Jeżeli chcesz dodać nową rzecz, przeciągnij jej ikonę do paska narzędzi. Jeżeli często zmieniasz pasek narzędzi, możesz dodać do niego w ten sposób przycisk Dostosuj. ÂÂ Jeżeli chcesz usunąć rzecz, przeciągnij ją z paska poza jego obręb. ÂÂ Jeżeli chcesz przywrócić domyślny układ paska, przeciągnij do niego domyślny zestaw narzędzi. ÂÂ ÂÂ Jeżeli chcesz zmniejszyć ikony paska narzędzi, zaznacz Użyj małej wielkości. Jeżeli chcesz pokazać tylko ikony lub tylko nazwy, wybierz opcję z menu Pokaż. ÂÂ Jeżeli chcesz zmienić kolejność rzeczy w pasku narzędzi, przeciągnij je w inne miejsca. 3 Kliknij w Gotowe. Możesz także dostosować pasek narzędzi, korzystając z poniższych skrótów: ÂÂ Jeżeli chcesz usunąć rzecz z paska narzędzi, przytrzymaj klawisz Command i przeciągnij daną rzecz poza obręb paska. Możesz także wcisnąć klawisz Control, kliknąć w daną rzecz w pasku narzędzi, po czym wybrać Usuń rzecz. ÂÂ Jeżeli chcesz przesunąć rzecz w pasku narzędzi, przytrzymaj klawisz Command i przeciągnij ją w inne miejsce. Pasek formatu Za pomocą paska formatu, widocznego poniżej paska narzędzi, można szybko zmieniać wygląd tabel, wykresów, tekstu i innych elementów arkusza kalkulacyjnego. Zawartość paska formatu jest różna, w zależności od zaznaczonego obiektu. Jeżeli chcesz zobaczyć opis danego przycisku na pasku formatu, przytrzymaj nad nim wskaźnik myszy. Oto wygląd paska formatu po zaznaczeniu tabeli lub komórki tabeli: Pokazywanie lub ukrywanie nazwy tabeli. Formatowanie tekstu w komórkach tabeli. Formatowanie wartości w komórkach. Formatowanie krawędzi komórek. Obsługa nagłówków i stopek. Wyrównywanie tekstu w komórkach. Dodawanie koloru tła do komórki. Jak pokazać lub ukryć pasek formatu? mm Wybierz Widok > Pokaż pasek formatu lub Widok > Ukryj pasek formatu. Rozdział 1 Narzędzia Numbers i ich stosowanie 19

20 Okno Inspektora Większość elementów arkusza kalkulacyjnego może być dostosowana i sformatowana za pomocą Inspektorów Numbers. Każdy z Inspektorów posiada opcje dotyczące innego aspektu. Przykładowo, Inspektor komórek pozwala formatować komórki i ich wartości. Po przytrzymaniu wskaźnika nad przyciskami i innymi narzędziami w panelach Inspektora, obok pojawi się opis danej rzeczy. Przyciski na górze okna Inspektora dają dostęp do dziesięciu inspektorów: dokumentów, arkuszy, tabel, komórek, wykresów, tekstu, grafik, miar, hiperłączy i QuickTime. Możliwość otwarcia kilku okien Inspektora na raz może ułatwić pracę nad arkuszem kalkulacyjnym. Przykładowo, możesz otworzyć Inspektora grafik i Inspektora komórek, aby uzyskać jednoczesny dostęp do wszystkich opcji związanych z formatowaniem grafiki i komórek tabeli. Gdy otwarte zostanie okno Inspektora, kliknij w dowolny z przycisków u góry tego okna, aby pokazać odpowiednie opcje. Przykładowo, kliknięcie w drugi przycisk od lewej pokaże Inspektora arkuszy. Oto sposoby otwierania okna Inspektora: mm Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi. mm Wybierz Widok > Pokaż Inspektora. mm Jeżeli chcesz otworzyć kolejne okno Inspektora, wybierz Widok > Nowy Inspektor. 20 Rozdział 1 Narzędzia Numbers i ich stosowanie

21 Narzędzia formuł Formułę dodaje się do komórki tabeli, gdy zachodzi potrzeba wyświetlenia w niej obliczonej wartości. Numbers udostępnia szereg narzędzi służących do pracy z formułami w komórkach tabel: ÂÂ Edytor formuł pozwala na tworzenie i edycję formuł. Można otworzyć ten edytor, zaznaczając komórkę tabeli i wpisując znak równości (=). Innym sposobem otwarcia Edytora formuł jest wybranie go z menu Funkcja w pasku narzędzi. Pole tekstowe Tutaj można zobaczyć i edytować formułę. Przycisk akceptacji Zachowuje dokonane zmiany. Edytor formuł Możesz go przesunąć, przeciągając za to miejsce. Przycisk anulowania Odrzuca wprowadzone zmiany. ÂÂ Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o Edytorze formuł, zobacz Dodawanie i edycja formuł za pomocą Edytora formuł na stronie 128. Pasek formuły widoczny jest zawsze poniżej paska formatu i może być użyty do utworzenia formuły lub dokonania zmian w formule znajdującej się w zaznaczonej komórce tabeli. Przycisk anulowania Odrzuca zmiany. Przycisk akceptacji Zachowuje zmiany. Możesz zmienić wielkość wyświetlanej formuły. Otwiera przeglądarkę funkcji. Pole tekstowe Tu można zobaczyć i edytować formułę. Jeżeli chcesz się dowiedzieć, jak dodawać i edytować formuły za pomocą tego narzędzia, zobacz Dodawanie i edycja formuł za pomocą paska formuł na stronie 129. Rozdział 1 Narzędzia Numbers i ich stosowanie 21

22 ÂÂ Najszybszym sposobem dodania funkcji jest użycie przeglądarki funkcji. Funkcja to zdefiniowana formuła posiadająca własną nazwę (np. SUMA lub ŚREDNIA). Wpisz nazwę funkcji, którą chcesz znaleźć. Zaznacz kategorię, aby zobaczyć funkcje. Zaznacz funkcję, aby zobaczyć więcej informacji o niej. Kliknij, aby wstawić wybraną funkcję do dokumentu. Jeżeli chcesz otworzyć przeglądarkę funkcji, wybierz polecenie Pokaż przeglądarkę funkcji z menu rozwijanego po kliknięciu w Funkcja w pasku narzędzi. Zobacz Dodawanie funkcji do formuł na stronie 130, aby dowiedzieć się, jak korzystać z przeglądarki funkcji. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o funkcjach udostępnianych przez iwork i ich działaniu, a także aby zobaczyć przykłady ilustrujące korzystanie z nich, wybierz z menu Pomoc > Formuły i funkcje iwork pomoc lub Pomoc > Formuły i funkcje iwork podręcznik użytkownika. 22 Rozdział 1 Narzędzia Numbers i ich stosowanie

23 Panel stylów Panel stylów pozwala szybko zastosować ustalone formatowanie w tabeli arkusza kalkulacyjnego. Style tabel ustalają takie atrybuty, jak kolor, wielkość czcionki i obramowanie komórek. Jeżeli chcesz zastosować styl tabeli, zaznacz tabelę i kliknij w styl na liście w panelu stylów. Przełączanie stylu tabeli sprowadza się tylko do jednego kliknięcia. Szczegółowe instrukcje znajdziesz w rozdziale Korzystanie ze stylów tabeli na stronie 120. Rozdział 1 Narzędzia Numbers i ich stosowanie 23

24 Przeglądarka multimediów Przeglądarka multimediów pozwala na łatwy dostęp do zdjęć z biblioteki iphoto, plików dźwiękowych z biblioteki itunes i filmów z katalogu Filmy. Rzeczy z przeglądarki multimediów można przeciągać bezpośrednio do arkusza kalkulacyjnego lub do odpowiednich pól w oknie Inspektora. Najpierw kliknij w jeden z tych przycisków, aby przejść do swoich plików multimedialnych. Później wybierz źródło. Następnie przeciągnij wybraną rzecz do dokumentu lub pola obrazka w jednym z inspektorów. Jeżeli chcesz poszukać pliku, wpisz tutaj jego nazwę. Jeżeli nie używasz iphoto ani Aperture do przechowywania zdjęć, nie korzystasz z itunes do przechowywania muzyki i nie trzymasz filmów w katalogu Filmy, możesz ręcznie dodać inne katalogu do przeglądarki multimediów, dzięki czemu będzie możliwy dostęp do znajdujących się w nich materiałów za jej pomocą. Oto sposoby otwierania przeglądarki multimediów: mm Kliknij w przycisk Multimedia w pasku narzędzi. mm Wybierz z menu Widok > Pokaż przeglądarkę multimediów. mm mm mm Oto sposoby dodawanie innych katalogów do przeglądarki multimediów: Jeżeli chcesz dodać katalog z plikami dźwiękowymi, kliknij w Dźwięk w oknie przeglądarki multimediów, po czym przeciągnij do niego katalog z Findera. Jeżeli chcesz dodać katalog ze zdjęciami, kliknij w Zdjęcia w oknie przeglądarki multimediów, po czym przeciągnij do niego katalog z Findera. Jeżeli chcesz dodać katalog z filmami, kliknij w Filmy w oknie przeglądarki multimediów, po czym przeciągnij do niego katalog z Findera. 24 Rozdział 1 Narzędzia Numbers i ich stosowanie

25 Czynność Informacje Importowanie obrazka Praca z obrazkami na stronie 207 Dodawanie pliku dźwiękowego Dodawanie pliku dźwiękowego na stronie 223 Dodawanie pliku z filmem Dodawanie pliku filmowego na stronie 224 Okno wyboru koloru Okno wyboru koloru w systemie Mac OS X pozwala wybierać kolor dla tekstu, komórek tabeli, ramek komórki i innych obiektów. Można używać do tego celu paska formatu, ale okno wyboru koloru udostępnia bardziej zaawansowane opcje. Te przyciski dają dostęp do różnych metod wyboru koloru. Kliknij w tę ikonę, a następnie w dowolny element na ekranie, aby użyć jego koloru. W tym polu pojawia się kolor zaznaczony na kole. Jeżeli są tu dwa kolory, oznacza to, że zwiększona została przezroczystość. Użyj tego suwaka, aby zwiększyć lub zmniejszyć jasność całego koła barw. Kliknij, aby wybrać kolor. Przeciągnij suwak zaczernienia w lewo, aby zwiększyć przezroczystość koloru. Możesz tu przeciągać kolory z pola koloru, aby zachować je w podręcznej palecie. Wyboru koloru można dokonać za pomocą koła barw, widocznego w oknie wyboru koloru. Zaznaczony w nim kolor pojawi się w polu koloru w górnej części okna. Kolor ten można także zachować w palecie, aby łatwiej go później znaleźć. W celu zastosowania wybranego koloru w obiekcie na stronie, należy zaznaczyć obiekt i umieścić ten kolor w odpowiednim polu koloru, znajdującym się w panelu Inspektora. Można zaznaczyć pole koloru w panelu Inspektora, po czym kliknąć w kolor, albo przeciągnąć kolor z palety lub pola koloru do okna Inspektora. Oto sposoby otwierania okna kolorów: mm Kliknij w Kolory w pasku narzędzi. mm Kliknij w pole koloru w jednym z Inspektorów. Jak wybrać kolor po otwarciu okna kolorów? 1 Kliknij w dowolnym miejscu koła z kolorami. Zaznaczony w ten sposób kolor pojawi się w polu koloru w górnej części okna. Rozdział 1 Narzędzia Numbers i ich stosowanie 25

26 2 Jeżeli chcesz rozjaśnić lub przyciemnić wybrany kolor, użyj suwaka widocznego po prawej stronie okna wyboru koloru. 3 Jeżeli chcesz, aby kolor był bardziej przeźroczysty, przeciągnij suwak zaczernienia w lewo lub wpisz wartość procentową w polu tekstowym znajdującym się obok niego. 4 Jeżeli chcesz użyć palety kolorów, odsłoń ją, przeciągając uchwyt na dole okna wyboru koloru (po środku). Możesz zachować kolor w palecie, przeciągając go z pola koloru do dowolnego z pól palety. Jeżeli chcesz usunąć kolor z palety, przeciągnij puste pole do pola z kolorem, który chcesz usunąć. 5 Jeżeli chcesz dopasować kolor do innego obiektu widocznego na ekranie, kliknij w szkło powiększające obok pola koloru. Następnie kliknij w obiekt na ekranie, którego kolor chcesz użyć. Wybrany w ten sposób kolor pojawi się w polu koloru. Zaznacz obiekt w dokumencie, którego kolor chcesz zmienić, po czym przeciągnij kolor z pola koloru do tego obiektu. Okno czcionek Za pomocą okna czcionek można wybierać kroje i wielkości czcionek oraz inne opcje formatowania, np. cienie i przekreślanie tekstu. Opcje w tym oknie pozwalają także na porządkowanie swoich ulubionych i często używanych czcionek, tak aby zapewnić szybki do nich dostęp w razie potrzeby. Te przyciski pozwalają uzyskać interesujące efekty tekstowe. Podgląd wybranego kroju czcionki. Aby się pojawił, niezbędne może okazać się wybranie polecenia Pokaż podgląd z menu czynnosci. Możesz dodać cień do tekstu i zmienić jego parametry, używając narzędzi krycia, rozmycia i przesunięcia. Wybierz wielkość czcionki. Menu czynności. Możesz znaleźć czcionkę, wpisując tutaj jej nazwę. Zaznacz krój czcionki, którego chcesz użyć. Jak otworzyć okno czcionek? mm Kliknij w Czcionki w pasku narzędziowym. mm Oto sposoby zmiany czcionki w zaznaczonym tekście: Wpisz w polu wyszukiwania nazwę czcionki, której chcesz użyć, po czym zaznacz ją na liście rodzin. 26 Rozdział 1 Narzędzia Numbers i ich stosowanie

27 mm mm Zaznacz krój czcionki (np. kursywa lub pogrubiony ) na liście krojów. Wpisz w polu wielkości liczbę określającą wielkość czcionki lub zaznacz ją na liście. Oto sposoby korzystania z narzędzi na górze okna czcionek: Umieść wskaźnik myszy nad dowolnym z narzędzi u góry okna czcionek, aby zobaczyć jego opis. Jeżeli nie widać tych narzędzi, wybierz Pokaż efekty z menu czynności, dostępnego w lewym dolnym rogu okna czcionek i oznaczonego ikoną koła zębatego. mm Jeżeli chcesz podkreślić tekst, wybierz styl podkreślenia (np. pojedyncze lub podwójne) z menu podkreślenia tekstu, dostępnego po kliknięciu w pierwszy przycisk od lewej. mm Jeżeli chcesz przekreślić tekst, wybierz styl przekreślenia (np. pojedyncze lub podwójne) z menu przekreślenia tekstu, dostępnego po kliknięciu w drugi przycisk od lewej. mm Jeżeli chcesz zmienić kolor tekstu, kliknij w przycisk koloru tekstu (trzeci od lewej), aby otworzyć okno kolorów. Zobacz Okno wyboru koloru na stronie 25, aby dowiedzieć się więcej. mm Jeżeli chcesz zmienić kolor tła akapitu, kliknij w przycisk koloru dokumentu (czwarty od lewej), aby otworzyć okno kolorów. mm Piąty przycisk od lewej pozwala dodać cień do zaznaczonego tekstu. Narzędzia zaczernienia, rozmycia, przesunięcia i kąta cienia pozwalają skorygować wygląd cienia. Jak porządkować czcionki? 1 Kliknij w przycisk Dodaj (+), widoczny w lewym dolnym rogu okna, aby dodać i nazwać nowy zbiór czcionek. 2 Zaznacz fragment tekstu i sformatuj go, wybierając rodzinę, krój i wielkość czcionki. 3 Przeciągnij nazwę czcionki z listy rodzin czcionek do listy zbiorów, na której chcesz ją umieścić. Jak przygotować okno czcionek do częstego używania? mm Zostaw okno czcionek otwarte, aby mieć do niego stały dostęp w czasie pracy. Zmień wielkość okna czcionek, przeciągając je za prawy dolny róg, tak aby widoczne pozostały tylko rodziny i kroje czcionek w wybranym zestawie. Okno ostrzeżeń Podczas importowania dokumentu do Numbers lub eksportowania arkusza kalkulacyjnego Numbers w innym formacie, niektóre elementy mogą nie zostać przeniesione w spodziewany sposób. W oknie ostrzeżeń dokumentu znajduje się lista problemów napotkanych podczas importu lub eksportu. Rozdział 1 Narzędzia Numbers i ich stosowanie 27

28 Gdy wystąpią jakieś problemy, na ekranie pojawi się okno dialogowe z prośbą przejrzenie ostrzeżeń. Jeżeli zrezygnujesz wówczas z ich przejrzenia, możesz zawsze później otworzyć okno ostrzeżeń, wybierając z menu Widok > Pokaż ostrzeżenia dokumentu. Gdy pojawi się ostrzeżenie o brakującej czcionce, możesz zaznaczyć je i kliknąć w Zastąp czcionkę, aby wybrać czcionkę zastępczą. Dowolne ostrzeżenia z okna ostrzeżeń dokumentu można skopiować, wybierając z menu Edycja > Kopiuj. Można je później wkleić do wiadomości , do pliku tekstowego lub do innego okna. Skróty klawiszowe i menu kontekstowe Wiele funkcji w Numbers można wykonać za pomocą klawiatury. Jeżeli chcesz zobaczyć pełną listę skrótów klawiszowych, otwórz Numbers i wybierz z menu Pomoc > Skróty klawiszowe. Wiele obiektów posiada menu kontekstowe z poleceniami, których można użyć w stosunku do danego obiektu. Menu kontekstowe przydają się zwłaszcza podczas pracy z tabelami i wykresami. Jak otworzyć menu kontekstowe? mm Wciśnij i przytrzymaj klawisz Control podczas klikania w obiekt. 28 Rozdział 1 Narzędzia Numbers i ich stosowanie

29 Tworzenie, zachowywanie i porządkowanie arkusza kalkulacyjnego w Numbers 2 W tym rozdziale omówiony jest sposób pracy z arkuszami kalkulacyjnymi w programie Numbers. Aby utworzyć nowy arkusz kalkulacyjny Numbers, wystarczy uruchomić program Numbers i wybrać jeden z szablonów. Można również zaimportować dokument utworzony w innym programie, takim jak Microsoft Excel lub AppleWorks 6, a także utworzyć arkusz kalkulacyjny przy użyciu pliku CSV (zawierającego dane oddzielone przecinkami). W tym rozdziale omówione jest tworzenie nowych arkuszy kalkulacyjnych Numbers oraz otwieranie istniejących arkuszy i zachowywanie ich. Rozdział ten zawiera również wskazówki dotyczące porządkowania arkuszy i dzielenia ich na strony przed wydrukowaniem lub wyeksportowaniem w formacie PDF. Tworzenie nowego arkusza kalkulacyjnego Tworzenie nowego arkusza kalkulacyjnego w Numbers rozpoczyna się od wybrania szablonu, zapewniającego odpowiedni wygląd i charakterystykę zawartości. Można użyć pustego szablonu, aby rozpocząć tworzenie arkusza od podstaw, jak również wybrać jeden z wielu innych dostępnych szablonów, aby zaplanować wydatki, uroczystość itp. przy użyciu gotowych tabel, wykresów i przykładowych danych. Jak utworzyć nowy arkusz kalkulacyjny? 1 Otwórz Numbers, klikając raz w jego ikonę w Docku lub dwa razy w jego ikonę w oknie Findera. Po otwarciu programu Numbers wybierz polecenie menu Plik > Nowy z palety szablonów. 29

30 2 Zaznacz w palecie szablonów odpowiednią kategorię (po lewej), a następnie zaznacz szablon, który najbardziej odpowiada arkuszowi, jaki chcesz utworzyć. Jeżeli chcesz rozpocząć od arkusza bez przykładowej zawartości, wybierz Pusty. Możesz przejrzeć zawartość szablonu, przesuwając wskaźnik myszy w lewo i w prawo nad jego ikoną. Jeżeli chcesz zwiększyć lub zmniejszyć rozmiar ikon szablonów, przeciągnij suwak na dole okna. 3 Po zaznaczeniu szablonu kliknij w przycisk Wybierz. Na ekranie pojawi się nowy arkusz kalkulacyjny. Numbers może automatycznie po uruchomieniu otwierać wybrany szablon lub tworzyć nowy arkusz kalkulacyjny. W tym celu należy wybrać polecenie menu Numbers > Preferencje, kliknąć w Ogólne, zaznaczyć Nowe dokumenty: użyj szablonu, po czym kliknąć w przycisk Wybierz, zaznaczyć nazwę szablonu i kliknąć w przycisk Wybierz. Gdy paleta szablonów otwierana jest powtórnie, zawsze zaznaczona jest w niej poprzednio wybrana kategoria i poprzednio używany motyw. Importowanie dokumentu z innego programu Innym sposobem utworzenia nowego dokumentu Numbers jest zaimportowanie dokumentu z innego programu, np. Microsoft Word lub AppleWorks.6 Numbers umie także importować pliki w formacie CSV (wartości oddzielone przecinkami), OFX (Open Financial Exchange) oraz pliki, w których wartości oddzielone są znakami tabulacji. Z dokumentów AppleWorks importować można tylko arkusze kalkulacyjne. 30 Rozdział 2 Tworzenie, zachowywanie i porządkowanie arkusza kalkulacyjnego w Numbers

31 Oto sposoby importowania dokumentu: mm Przeciągnij dokument do ikony Numbers. Otwarty zostanie nowy dokument Numbers z zaimportowaną zawartością. mm Przejdź do programu Numbers i wybierz polecenie menu Plik > Otwórz, zaznacz dokument, po czym kliknij w Otwórz. mm Możesz także importować dane z Książki adresowej, aby szybko tworzyć tabele z imionami, nazwiskami, numerami telefonów i innymi danymi kontaktowymi. Szczegółowe instrukcje znajdziesz w rozdziale Korzystanie z pól książki adresowej na stronie 246. mm Jeżeli chcesz importować dane CSV lub OFX, zobacz Korzystanie z plików CSV lub OFX w arkuszu kalkulacyjnym na stronie 31. Jeżeli zaimportowanie dokumentu nie powiedzie się, spróbuj otworzyć ten dokument w innym programie i zachować go w formacie rozpoznawanym przez Numbers. Możesz także skopiować całą zawartość dokumentu, po czym wkleić ją do istniejącego dokumentu Numbers. Arkusze kalkulacyjne programu Numbers mogą być także eksportowane jako pliki PDF, CSV oraz dokumenty programu Microsoft Excel. Szczegółowe instrukcje znajdziesz w rozdziale Eksportowanie arkusza kalkulacyjnego w innych formatach na stronie 252. Korzystanie z plików CSV lub OFX w arkuszu kalkulacyjnym Jak dodać dane z pliku CSV lub OFX do arkusza kalkulacyjnego w Numbers? 1 Zaznacz arkusz. 2 Wykonaj jedną z następujących czynności: ÂÂ Jeżeli chcesz utworzyć jedną lub kilka nowych tabel, przeciągnij plik CSV lub OFX z Findera do obszaru arkusza. ÂÂ Jeżeli chcesz dodać dane z pliku CSV lub OFX do istniejącej tabeli, która zawiera już jakieś dane, przeciągnij plik CSV lub OFX do tej tabeli. Dane z pliku CSV lub OFX zostaną dodane. Jeśli to konieczne, utworzone zostaną dodatkowe kolumny. ÂÂ Jeżeli chcesz dodać dane z pliku CSV lub OFX do istniejącej tabeli, która zawiera już jakieś dane, przeciągnij plik CSV lub OFX do tej tabeli. Gdy nazwy kolumn nie będą się zgadzać, wybierz opcję z otwartego wówczas okna dialogowego. Możesz anulować import, dodać kolumny do tabeli, zignorować dodatkowe kolumny lub utworzyć nową tabelę, w której znajdą się wszystkie dane z pliku CSV lub OFX. Rozdział 2 Tworzenie, zachowywanie i porządkowanie arkusza kalkulacyjnego w Numbers 31

32 Otwieranie istniejącego arkusza kalkulacyjnego Można otwierać arkusze kalkulacyjne iwork '08 i iwork '09. Korzystanie z nowych funkcji możliwe będzie tylko wtedy, gdy arkusz iwork '08 zachowany zostanie w formacie iwork '09. Jeżeli jednak użytkownicy iwork '08 mają mieć dostęp do tego arkusza, należy zachować go w formacie iwork '08. Jeżeli otwierany arkusz kalkulacyjny iwork '09 zabezpieczony jest hasłem, niezbędne jest podanie tego hasła, aby móc zobaczyć zawartość dokumentu. Oto sposoby otwierania istniejącego arkusza kalkulacyjnego: mm Jeżeli chcesz otworzyć arkusz kalkulacyjny z palety motywów, kliknij w przycisk Otwórz istniejący plik, znajdujący się na dole okna palety motywów, zaznacz dokument i kliknij w Otwórz. Jeżeli chcesz otworzyć ostatnio edytowany arkusz kalkulacyjny, wybierz go z menu Otwórz ostatnie, dostępnego w lewym dolnym rogu okna palety motywów. mm Jeżeli chcesz otworzyć arkusz kalkulacyjny podczas pracy nad innym arkuszem, wybierz polecenie menu Plik > Otwórz, zaznacz arkusz, po czym kliknij w Otwórz. Jeżeli chcesz otworzyć arkusz, który był niedawno otwierany, wybierz polecenie menu Plik > Otwórz ostatnie, po czym wybierz arkusz z podmenu. mm Jeżeli chcesz otworzyć dokument Numbers z Findera, kliknij dwa razy w ikonę tego dokumentu lub przeciągnij ją do ikony programu Numbers. Jeżeli podczas otwierania arkusza pojawi się komunikat o braku czcionki lub pliku, nadal możesz go otworzyć i korzystać z niego. Numbers pozwala wybrać czcionkę zastępczą dla brakujących. Jeżeli chcesz uzupełnić brakujące czcionki, zakończ Numbers i dodaj pliki czcionek do katalogu Fonts (więcej informacji znajdziesz w pomocy systemowej). Brakujące pliki dźwiękowe lub filmy możesz ponownie dodać do dokumentu. Zabezpieczanie arkusza kalkulacyjnego hasłem Można ograniczyć dostęp do dokumentu programu Numbers, zabezpieczając go hasłem. Hasła mogą składać się z praktycznie dowolnej kombinacji liczb i wielkich lub małych liter, a także niektórych znaków specjalnych. Najbezpieczniej jest wybrać hasło złożone z różnych liter, cyfr i innych znaków. Arkusze zachowane w formacie iwork '08 lub w formacie Excela nie mogą być chronione hasłem. Da się jednak zabezpieczyć hasłem arkusz wyeksportowany jako dokument PDF. 32 Rozdział 2 Tworzenie, zachowywanie i porządkowanie arkusza kalkulacyjnego w Numbers

33 Oto sposoby ochrony arkusza kalkulacyjnego Numbers hasłem: mm Jeżeli chcesz użyć dokumentu zabezpieczonego hasłem, otwórz go i wpisz hasło, gdy pojawi się pytanie. Możesz także zaznaczyć Pamiętaj to hasło w moim pęku kluczy. Następnie kliknij w OK. Jeżeli dwa razy podasz błędne hasło, pojawi się ustalona wcześniej podpowiedź (jeśli istnieje). mm Jeżeli chcesz dodać hasło do arkusza, otwórz Inspektora dokumentów i w panelu Dokument zaznacz pole wyboru Wymagaj hasła do otwarcia. W odpowiednich polach wpisz hasło, którego chcesz użyć i kliknij w przycisk Ustaw hasło. Widoczna obok tytułu dokumentu ikona kłódki wskazuje, że dokument chroniony jest hasłem. Jeżeli chcesz uzyskać pomoc przy wymyślaniu trudnego do odgadnięcia hasła, kliknij w przycisk z ikoną klucza, znajdujący się obok pola hasła. Spowoduje to otwarcie Asystenta haseł, pomagającego w wyborze hasła. Menu Typ pozwala na wybór ustalenie charakterystyki hasła. Hasło proponowane przez Asystenta wyświetlane jest w polu Sugestia. Jego siła (im silniejsze hasło, tym trudniej je złamać) wskazywana jest przez długość i kolor paska jakości. Jeżeli chcesz użyć zaproponowanego hasła, zaznacz je, skopiuj i wklej do pola Hasło. Jeżeli nie chcesz używać zaproponowanego hasła, możesz wybrać inne z menu Sugestia, zwiększyć jego długość za pomocą suwaka lub wpisać własne hasło. mm Jeżeli chcesz zrezygnować z konieczności podawania hasła podczas otwierania arkusza kalkulacyjnego, otwórz go i wyłącz opcję Wymagaj hasła do otwarcia, znajdującą się w panelu Dokument w oknie Inspektora dokumentów. Wprowadź hasło, aby wyłączyć zabezpieczenie, po czym kliknij w OK. mm Jeżeli chcesz zmienić hasło, otwórz Inspektora dokumentów, kliknij w Zmień hasło, wprowadź informacje i kliknij w Zmień hasło. mm Jeżeli chcesz umieścić arkusz kalkulacyjny w zabezpieczonym hasłem dokumencie PDF, zobacz Eksportowanie arkusza kalkulacyjnego w formacie PDF na stronie 252. Zachowywanie arkusza kalkulacyjnego Jeżeli używasz systemu Mac OS X 10.7 (Lion) lub nowszego, Numbers automatycznie zachowuje arkusz kalkulacyjny podczas pracy, dzięki czemu nawet w przypadku nagłego zakończenia pracy programu nie musisz obawiać się utraty wprowadzonych zmian. Możesz także zachowywać arkusz ręcznie, tworząc w ten sposób archiwum starszych wersji, możliwych do przywrócenia w dowolnym momencie. Niezależnie od wersji używanego systemu operacyjnego warto regularnie zachowywać arkusz kalkulacyjny podczas pracy. Po pierwszym zachowaniu arkusza wystarczy wcisnąć klawisze Command-S, aby zachować go ponownie przy użyciu tych samych ustawień. Rozdział 2 Tworzenie, zachowywanie i porządkowanie arkusza kalkulacyjnego w Numbers 33

34 Do arkuszy kalkulacyjnych Numbers nie są dołączane użyte w nich czcionki. Gdy zamierzasz przenieść arkusz kalkulacyjny Numbers na inny komputer, upewnij się, że wszystkie użyte w tym arkuszu czcionki są również zainstalowane w katalogu Fonts na komputerze docelowym. Jak zachować arkusz kalkulacyjny po raz pierwszy? 1 Wybierz polecenie menu Plik > Zachowaj lub naciśnij klawisze Command-S. 2 Wpisz nazwę arkusza kalkulacyjnego w polu Zachowaj jako. 3 Wybierz miejsce, w którym chcesz zachować swój arkusz. Jeżeli w menu Gdzie nie widać katalogu, w którym chcesz zachować swój arkusz kalkulacyjny, kliknij w trójkąt rozwijania po prawej stronie pola Zachowaj jako i wskaż odpowiedni katalog. 4 Jeżeli chcesz, aby funkcja szybkiego podglądu (Quick Look) w Mac OS X 10.5 lub nowszym wyświetlała podgląd dokumentu, zaznacz Dołącz podgląd do dokumentu. Możesz wybrać polecenie menu Numbers > Preferencje, kliknąć w Ogólne i zaznaczyć Domyślnie dołączaj podgląd do dokumentu, aby podgląd dołączany był zawsze. 5 Jeżeli chcesz zachować arkusz kalkulacyjny w formacie iwork '08 lub Excela, zaznacz Zachowaj kopię jako i wybierz iwork '08 lub Dokument Excel ze znajdującego się obok menu. 6 Jeżeli zachowywany arkusz kalkulacyjny ma być otwierany na innym komputerze, kliknij w Opcje zaawansowane i ustal, jakie elementy mają być skopiowane do pliku arkusza. Kopiuj dźwięki i wideo do dokumentu: Jeżeli w arkuszu kalkulacyjnym użyte są filmy lub dźwięki, zaznaczenie tej opcji spowoduje ich zachowanie wraz z arkuszem, co pozwoli na odtwarzanie tych plików po otwarciu dokumentu na innym komputerze. Możesz wyłączyć tę opcję, aby plik z dokumentem był mniejszy, nie będzie jednak wówczas można odtwarzać plików multimedialnych po przeniesieniu arkusza kalkulacyjnego do innego komputera. Zobacz Zmniejszanie wielkości plików z obrazkami na stronie 211 i Zmniejszanie wielkości plików multimedialnych na stronie 226, aby dowiedzieć się więcej o zmniejszaniu wielkości pliku. Kopiuj obrazki szablonu do dokumentu: Jeżeli opcja ta pozostanie niezaznaczona, arkusz kalkulacyjny może wyglądać nieprawidłowo, gdy otwarty zostanie na komputerze, na którym nie ma zainstalowanego programu Numbers. 7 Kliknij w przycisk Zachowaj. Ogólnie arkusze kalkulacyjne Numbers można zachowywać tylko na komputerach i serwerach używających systemu Mac OS X. Numbers nie jest zgodny z komputerami korzystającymi z systemu Mac OS 9 ani serwerami Windows z dodatkiem Services for Macintosh. Jeżeli musisz użyć systemu Windows, spróbuj skorzystać z serwera AFP dostępnego dla tego systemu. 34 Rozdział 2 Tworzenie, zachowywanie i porządkowanie arkusza kalkulacyjnego w Numbers

35 Czynność Udostępnianie arkuszy kalkulacyjnych innym osobom Cofanie lub uniemożliwianie zmian w arkuszu kalkulacyjnym Zachowywanie różnych wersji arkusza kalkulacyjnego Zachowywanie słów pozwalających na znalezienie arkusza kalkulacyjnego za pomocą Spotlight Zamykanie arkusza kalkulacyjnego bez kończenia pracy programu Informacje Drukowanie arkusza kalkulacyjnego na stronie 251 Wysyłanie arkuszy kalkulacyjnych Numbers na iwork.com Public Beta na stronie 254 Eksportowanie arkusza kalkulacyjnego w innych formatach na stronie 252 Wysyłanie arkusza kalkulacyjnego jako załącznika do wiadomości na stronie 258 Wysyłanie arkusza kalkulacyjnego do iweb na stronie 258 Cofanie zmian na stronie 35 Blokowanie arkusza kalkulacyjnego w celu uniemożliwienia edycji na stronie 36 Automatyczne zachowywanie kopii zapasowej na stronie 36 Znajdowanie zarchiwizowanej wersji arkusza kalkulacyjnego na stronie 37 Zachowanie kopii arkusza kalkulacyjnego na stronie 37 Zachowanie arkusza jako szablonu na stronie 39 Zachowywanie słów kluczowych do wyszukiwania przez Spotlight na stronie 39 Zamknięcie arkusza kalkulacyjnego bez kończenia pracy Numbers na stronie 40 Cofanie zmian Można cofnąć zmiany dokonane w arkuszu od momentu jego otwarcia lub zachowania. Możesz odwołać zmiany w następujący sposób: mm Jeżeli chcesz cofnąć ostatnio dokonaną zmianę, wybierz polecenie menu Edycja > Cofnij. mm Jeżeli chcesz cofnąć wiele zmian, wybierz polecenie menu Edycja > Cofnij wiele razy. Możesz w ten sposób cofnąć wszelkie zmiany dokonane od otwarcia arkusza lub przywrócenia ostatnio zachowanej wersji. mm Jeżeli chcesz przywrócić zmiany cofnięte za pomocą polecenia menu Edycja > Cofnij, wybierz raz lub kilka razy polecenie menu Edycja > Przywróć. mm Jeżeli chcesz cofnąć wszystkie zmiany dokonane od ostatniego zachowania arkusza, wybierz polecenie menu Plik > Przywróć do zachowanego, po czym kliknij w Przywróć. Rozdział 2 Tworzenie, zachowywanie i porządkowanie arkusza kalkulacyjnego w Numbers 35

36 Blokowanie arkusza kalkulacyjnego w celu uniemożliwienia edycji Jeżeli używasz systemu Mac OS X 10.7 (Lion) lub nowszego, możesz zablokować arkusz kalkulacyjny, aby uchronić się przed przypadkowym dokonaniem w nim zmian, gdy chcesz go jedynie przeglądać. Zablokowany arkusz można w dowolnym momencie odblokować i kontynuować jego edycję. Jak zablokować arkusz kalkulacyjny? 1 Otwórz arkusz kalkulacyjny, który chcesz zablokować, po czym ustaw wskaźnik nad jego nazwą u góry okna programu Numbers. Obok nazwy dokumentu pojawi się trójkąt. 2 Kliknij w ten trójkąt, po czym wybierz polecenie Zablokuj. mm Jak odblokować arkusz kalkulacyjny w celu dokonania edycji? Ustaw wskaźnik nad nazwą arkusza kalkulacyjnego u góry okna programu, a gdy obok niej pojawi się trójkąt, kliknij w niego i wybierz polecenie Odblokuj. mm Automatyczne zachowywanie kopii zapasowej Podczas każdego zachowywania arkusza, program może automatycznie zachować jego kopię bez ostatnio dokonanych zmian. Dzięki temu można łatwo powrócić do poprzedniej wersji arkusza, jeżeli dokonane zmiany okażą się niepotrzebne. Sposób tworzenia kopii zapasowych zależy od wersji używanego systemu. Mac OS X 10.7 (Lion) lub nowszy automatycznie tworzy migawki arkusza kalkulacyjnego za każdym razem, gdy go zachowujesz. W dowolnej chwili możesz przeglądać archiwum wszystkich zachowanych wcześniej wersji. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o korzystaniu z archiwum wersji dokumentów w systemie Lion, zobacz Znajdowanie zarchiwizowanej wersji arkusza kalkulacyjnego na stronie 37. Jeżeli używasz systemu Mac OS X 10.6 (Snow Leopard) lub starszego, możesz włączyć w Numbers funkcję automatycznego tworzenia kopii ostatnio zachowanej wersji arkusza. Funkcja ta może przydać się również w systemie Mac OS X (Lion), pozwalając na zachowywanie kopii zapasowych prezentacji na innym dysku twardym lub dysku sieciowym. Jak zarchiwizować poprzednio zachowaną wersję arkusza kalkulacyjnego w systemie Lion lub nowszym? Wybierz polecenie menu Plik > Zachowaj wersję. Możesz także nacisnąć klawisze Command-S. mm Jak utworzyć kopię ostatnio zachowanej wersji arkusza kalkulacyjnego? Wybierz polecenie menu Numbers > Preferencje, kliknij w Ogólne, po czym zaznacz pole wyboru Zachowując, archiwizuj poprzednią wersję. 36 Rozdział 2 Tworzenie, zachowywanie i porządkowanie arkusza kalkulacyjnego w Numbers

37 Gdy następnym razem zachowasz arkusz, automatycznie zostanie utworzona jego kopia. Znajdzie się ona w tym samym miejscu, co oryginał, a jej nazwa rozpoczynać się będzie od Kopia zapasowa. Kopia zapasowa obejmuje tylko jedną, ostatnio zachowaną wersję dokumentu. Za każdym razem, gdy zachowasz arkusz, poprzednia kopia zapasowa zostanie zastąpiona nową. Jeżeli po dokonaniu niezachowanych zmian chcesz przywrócić ostatnio zachowaną wersję dokumentu, wybierz polecenie menu Plik > Przywróć do zachowanego. Spowoduje to cofnięcie wszelkich zmian w otwartym arkuszu. Zachowanie kopii arkusza kalkulacyjnego Jeżeli chcesz powielić otwarty arkusz kalkulacyjny, możesz zachować go pod inną nazwą lub w innym miejscu. Jak zachować kopię arkusza kalkulacyjnego w systemie Mac OS X 10.7 (Lion) lub nowszym? 1 Wybierz polecenie menu Plik > Powiel. Utworzona zostanie kopia bieżącego arkusza kalkulacyjnego, nie posiadająca swojej nazwy. Obie kopie pozostają otwarte i można je przeglądać lub edytować. 2 Zamknij okno kopii bez nazwy, wprowadź nazwę arkusza kalkulacyjnego i wybierz z menu wyskakującego miejsce, w którym chcesz go zachować. 3 Kliknij w przycisk Zachowaj. mm Jak zachować kopię arkusza kalkulacyjnego w systemie Mac OS X 10.6 (Snow Leopard) lub starszym? Wybierz Plik > Zachowaj jako, po czym podaj nazwę i wskaż miejsce, w którym chcesz zachować dokument. Otwarty arkusz uzyska nową nazwę. Jeżeli chcesz pracować z poprzednią wersją, wybierz Plik > Otwórz ostatnie, po czym wybierz poprzednią wersję dokumentu z podmenu. Możesz również włączyć funkcję automatycznego tworzenia kopii zapasowych podczas zachowywania arkuszy kalkulacyjnych. Automatycznie zachowywana kopia umieszczana jest w tym samym miejscu, co oryginał. Nosi ona taką samą nazwę, poprzedzoną słowami Kopia zapasowa. Zobacz Automatyczne zachowywanie kopii zapasowej na stronie 36. Znajdowanie zarchiwizowanej wersji arkusza kalkulacyjnego Wielokrotne zachowywanie arkusza kalkulacyjnego w systemie Mac OS X 10.7 (Lion) powoduje automatyczne archiwizowanie zachowywanych wersji. Możesz przeglądać utworzone w ten sposób archiwum, aby odtwarzać poprzednie wersje lub korzystać z nich. Gdy znajdziesz zarchiwizowaną wersję dokumentu, możesz zarówno odtworzyć ją jako pełną, edytowalną kopię, jak również wydobyć z niej tekst, obrazki lub ustawienia w celu ponownego wykorzystania. Rozdział 2 Tworzenie, zachowywanie i porządkowanie arkusza kalkulacyjnego w Numbers 37

38 Jak przeglądać i odtwarzać zarchiwizowane wersje arkusza kalkulacyjnego? 1 Otwórz arkusz kalkulacyjny, do starszych wersji którego chcesz uzyskać dostęp, po czym ustaw wskaźnik nad nazwą tego arkusza u góry okna programu Numbers. Obok nazwy dokumentu pojawi się trójkąt. 2 Kliknij w ten trójkąt, po czym wybierz polecenie Przeglądaj wszystkie wersje. Na ekranie pojawią się miniaturki przedstawiające migawki zachowanych wersji arkusza, wyświetlane na tle gwiazd. Linia czasowa po prawej stronie ekranu wskazuje, kiedy zachowana została wersja widoczna na wierzchu. #JF hdb XFSTKB BSLVT[B kalkulacyjnego Poprzednie wersje arkusza kalkulacyjnego,mjlojk BCZ PQVÀDJm UFO XJEPL CF[ PEUXBS[BOJB TUBST[FK XFSTKJ,MJLOJK BCZ PEUXPS[Zm XFSTK XJEPD[Oh QP QSBXFK TUSPOJF FLSBOV 1S[FDJhHOJK X[E V MJOJJ D[BTV BCZ [PCBD[Zm XFSTKF [BDIPXBOF X QS[FT[ PÀDJ 3 Przeciągnij uchwyt wzdłuż linii czasowej, aby cofnąć się do starszych wersji arkusza kalkulacyjnego. 4 Gdy znajdziesz wersję, której chcesz się przyjrzeć bliżej, kliknij w jej miniaturkę. Wersja zostanie powiększona i przeniesiona na pierwszy plan. Na planie tym można przeglądać arkusze, zaznaczać znajdujące się na nich rzeczy, otwierać okna Inspektora oraz kopiować obiekty i ustawienia Wykonaj jedną z poniższych czynności: Rozdział 2 Tworzenie, zachowywanie i porządkowanie arkusza kalkulacyjnego w Numbers

39 ÂÂ Jeżeli chcesz przywrócić starszą wersję w całości, kliknij w Odtwórz, gdy wersja ta jest na pierwszym planie. Odtworzony arkusz kalkulacyjny pojawi się na biurku komputera, zastępując poprzednio używaną wersję. Zastąpiona wersja zostanie wcześniej zachowana na linii czasowej, będzie więc można ją przywrócić w razie potrzeby. ÂÂ Jeżeli chcesz przywrócić ze starszej wersji tylko pojedynczy obiekt lub ustawienie, zaznacz ten element i naciśnij klawisze Command-C, aby go skopiować. Następnie kliknij w Bieżący dokument, aby wyświetlić bieżącą wersję arkusza kalkulacyjnego. Znajdź arkusz, na którym chcesz umieścić skopiowaną rzecz, po czym kliknij w niego, aby ustawić kursor w miejscu, w którym chcesz tę rzecz wstawić. Naciśnij klawisze Command-V, aby wkleić skopiowaną rzecz. ÂÂ Jeżeli chcesz zobaczyć obok siebie starszą i bieżącą wersję, aby je porównać, kliknij w Bieżący dokument. 6 Jeżeli chcesz powrócić na biurko, kliknij w Gotowe. Zachowanie arkusza jako szablonu Możesz zachować utworzony arkusz kalkulacyjny jako szablon, jeżeli chcesz użyć go jako punktu wyjścia w przyszłych dokumentach. Gdy zachowasz arkusz jako szablon, pojawi się on w palecie szablonów. Jak zachować arkusz jako szablon? mm Wybierz polecenie menu Plik > Zachowaj jako szablon. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej, zobacz Projektowanie szablonu na stronie 260. Zachowywanie słów kluczowych do wyszukiwania przez Spotlight W arkuszach kalkulacyjnych Numbers można przechowywać dodatkowe informacje, takie jak imię i nazwisko autora oraz słowa kluczowe, pomagające znaleźć dany arkusz za pomocą Spotlight. Jak zachować słowa kluczowe dla Spotlight? 1 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie w przycisk Inspektora dokumentów. Rozdział 2 Tworzenie, zachowywanie i porządkowanie arkusza kalkulacyjnego w Numbers 39

40 2 Wprowadź lub zmień informacje w polach Spotlight. Jeżeli chcesz wyszukać arkusze kalkulacyjne za pomocą Spotlight, kliknij w ikonę Spotlight w prawym górnym rogu ekranu i wpisz, czego szukasz. Zamknięcie arkusza kalkulacyjnego bez kończenia pracy Numbers Po zakończeniu pracy z dokumentem można go zamknąć, nie kończąc pracy programu Numbers. Oto sposoby zamykania bieżącego dokumentu bez kończenia pracy programu: mm Jeżeli chcesz zamknąć bieżący arkusz kalkulacyjny, wybierz Plik > Zamknij lub kliknij w czerwony przycisk zamykania, widoczny w lewym górnym rogu okna Numbers. mm Jeżeli chcesz zamknąć wszystkie otwarte arkusze kalkulacyjne, przytrzymaj klawisz Opcja i wybierz Plik > Zamknij wszystkie lub kliknij w przycisk zamykania w oknie bieżącego arkusza. Jeżeli w arkuszu kalkulacyjnym dokonane zostały jakieś zmiany, Numbers poprosi o ich zachowanie. Porządkowanie arkusza kalkulacyjnego za pomocą pojedynczych arkuszy Arkusze pełnią podobną rolę, jak rozdziały w książce, pomagając podzielić informacje na grupy. Przykładowo, można umieścić wykresy na tym samym arkuszu, na którym znajdują się tabele z danymi, albo przeznaczyć osobny arkusz na tabele, a osobny na wykresy. Można również użyć jednego arkusza do przechowywania danych adresowych współpracowników, a inny do przechowywania danych adresowych znajomych i rodziny. 40 Rozdział 2 Tworzenie, zachowywanie i porządkowanie arkusza kalkulacyjnego w Numbers

41 Wszystkie arkusze, znajdujące się w dokumencie oraz tabele i wykresy na każdym z arkuszy przedstawione są jako lista w panelu Arkusze, znajdującym się po lewej stronie okna. Przeciągnij w lewo lub w prawo, aby zmienić szerokość panelu arkuszy. Kliknij, aby pokazać lub ukryć listę tabel i wykresów znajdujących się na danym arkuszu. Kliknij w tabelę lub wykres na liście, aby zaznaczyć ją i pokazać na obszarze roboczym. Na liście uwzględnione są tylko tabele i wykresy z arkusza, niezależnie od tego, czy w danym arkuszu są inne obiekty, np. tekst czy obrazki. Kolejność tabel i wykresów na liście w panelu arkuszy może nie odpowiadać kolejności tych obiektów w arkuszu kalkulacyjnym; zobacz Porządkowanie arkuszy i ich zawartości na stronie 42. mm mm Oto sposoby przeglądania obiektów arkusza: Jeżeli chcesz pokazać lub ukryć w panelu arkuszy wszystkie tabele i wykresy należące do danego arkusza, kliknij w trójkąt rozwijania po lewej stronie arkusza w tym panelu. Jeżeli chcesz zobaczyć zawartość arkusza, kliknij w niego na liście w panelu arkuszy. Podczas pracy z wykresem lub tabelą, obiekt ten jest wyróżniony na liście w panelu arkuszy. Czynność Informacje Tworzenie i usuwanie arkuszy Dodawanie i usuwanie arkuszy na stronie 41 Przenoszenie arkuszy, zmiana kolejności tabel i wykresów i przenoszenie tabel i wykresów między arkuszami Porządkowanie arkuszy i ich zawartości na stronie 42 Nadawanie arkuszom nazw Zmienianie nazw arkuszy na stronie 43 Dodawanie i usuwanie arkuszy Oto sposoby tworzenia i usuwania arkuszy: mm Jeżeli chcesz dodać nowy arkusz, kliknij w Arkusz w pasku narzędzi. Możesz także wybrać polecenie menu Wstaw > Arkusz. Nowy arkusz z gotową tabelą dodany zostanie na dole panelu arkuszy. Możesz przenieść arkusz, przeciągając go w inne miejsce panelu arkuszy. Rozdział 2 Tworzenie, zachowywanie i porządkowanie arkusza kalkulacyjnego w Numbers 41

42 Po dodaniu arkusza, Numbers przypisuje mu domyślną nazwę. Możesz ją zmienić, zobacz Zmienianie nazw arkuszy na stronie 43. mm Oto sposoby kopiowania arkuszy: ÂÂ Przeciągnij w panelu arkuszy ten arkusz, który chcesz skopiować, trzymając wciśnięty klawisz Opcja. ÂÂ Utwórz kopię za pomocą polecenia Edycja > Powiel. Kopia pojawi się zaraz po zaznaczonym arkuszu. ÂÂ Zaznacz w panelu arkuszy ten arkuszy, który chcesz skopiować, wybierz Edycja > Kopiuj, następnie zaznacz arkusz, po którym ma zostać umieszczona kopia i wybierz Edycja > Wklej. mm Jeżeli chcesz usunąć arkusz wraz z jego zawartością, zaznacz go w panelu arkuszy i naciśnij klawisz Delete. Porządkowanie arkuszy i ich zawartości W panelu arkuszy można przenosić arkusze oraz zmieniać kolejność tabel i wykresów. Można także przenosić tabele i wykresy z jednego arkusza do innego. Zmiana kolejności tabel i wykresów w panelu arkuszy nie ma wpływu na ich położenie na arkuszu. Można np. umieścić w panelu arkuszy wszystkie wykresy obok tabel, z których czerpią one dane lub ułożyć tabele w dowolnej kolejności. Na samym arkuszu obiekty te mogą być rozłożone zupełnie inaczej, np. zgodnie z makietą wydruku. Oto sposoby zmiany układu arkuszy w panelu arkuszy: mm Jeżeli chcesz przenieść arkusz, zaznacz go i przeciągnij na inną pozycję listy w panelu arkuszy. Pozostałe arkusze przesuwają się automatycznie podczas przeciągania. Możesz także zaznaczyć kilka arkuszy i przesunąć je jako grupę. mm Jeżeli chcesz skopiować (lub wyciąć) i wkleić arkusze, zaznacz je, wybierz Edycja > Kopiuj (lub Edycja > Wytnij), następnie zaznacz arkusz, po którym chcesz umieścić wybrane arkusze i wybierz Edycja > Wklej. mm Jeżeli chcesz przenieść jedną lub kilka tabel i wykresów z danego arkusza, zaznacz je i przeciągnij w inne miejsce listy, w obrębie tego samego arkusza lub do innego arkusza. Do przenoszenia tabeli i wykresów możesz także użyć poleceń wytnij/wklej lub kopiuj/ wklej. Jeżeli chcesz przenieść obiekt w inne miejsce tego samego arkusza, zaznacz go i przeciągnij albo użyj poleceń wytnij/wklej lub kopiuj wklej. Jeżeli chcesz umieścić obiekty na określonych stronach dokumentu przeznaczonego do wydrukowania lub eksportu w formacie PDF, zobacz Dzielenie arkusza na strony na stronie Rozdział 2 Tworzenie, zachowywanie i porządkowanie arkusza kalkulacyjnego w Numbers

43 Zmienianie nazw arkuszy Nazwa arkusza wyróżnia go i identyfikuje w panelu arkuszy. Przypisywana jest ona domyślnie podczas tworzenia arkusza, można jednak zmienić ją na inną. Oto sposoby zmiany nazwy arkusza: mm Kliknij dwa razy w nazwę arkusza w panelu arkuszy, po czym dokonaj edycji. mm Zaznacz arkusz w panelu arkuszy lub dowolny obiekt na arkuszu, po czym zmień nazwę w polu Nazwa w Inspektorze arkuszy. Możesz także zmieniać nazwy tabel i wykresów, znajdujących się w arkuszu. Dokładne instrukcje znajdziesz w rozdziale Nadawanie tabelom nazw na stronie 53 i Umieszczanie i formatowanie tytułu i legendy wykresu na stronie 152. Obszar nagłówka Dzielenie arkusza na strony Widok wydruku pozwala zobaczyć arkusz podzielony na strony. Można w nim przenosić obiekty i zmieniać ich wielkości, aby osiągnąć właściwy wygląd arkusza przeznaczonego do wydruku lub zachowania w formacie PDF. Można także dodawać nagłówki, stopki, numery stron itd. Obszar stopki Kliknij, aby wyświetlić strony w orientacji poziomej. Kliknij, aby wyświetlić strony w orientacji pionowej. Kliknij, aby wybrać stopień przybliżenia arkusza kalkulacyjnego. Kliknij, aby pokazać lub ukryć widok wydruku. Ten suwak pozwala na powiększenie lub zmniejszenie wszystkich obiektów na arkuszu. Rozdział 2 Tworzenie, zachowywanie i porządkowanie arkusza kalkulacyjnego w Numbers 43

44 Oto sposoby pokazywania i ukrywania widoku wydruku: mm Kliknij w Widok w pasku narzędzi, a następnie wybierz Pokaż widok wydruku lub Ukryj widok wydruku. mm Wybierz polecenie Plik > Pokaż widok wydruku lub polecenie Plik > Ukryj widok wydruku. mm Wybierz polecenie Widok > Pokaż widok wydruku lub polecenie Widok > Ukryj widok wydruku. mm Kliknij w ikonę strony, widoczną obok narzędzia przybliżania (w lewym dolnym rogu okna). Podczas korzystania z widoku wydruku, stopień powiększenia ustalany za pomocą menu w lewym dolnym rogu określa, ile stron będzie widocznych jednocześnie. Atrybuty strony (np. marginesy i orientację strony) można ustalić osobno dla każdego arkusza, korzystając z Inspektora arkuszy. Tutaj wpisz nazwę arkusza. Możesz zmienić wielkość obiektów na arkuszu. Kliknij, aby ustalić orientację i sposób podziału arkusza na strony. Podaj początkowy numer arkusza. Określ marginesy strony. Czynność Dopasowanie rozmiaru strony do rozmiaru papieru Pozostawianie tekstu nagłówka i stopki na górze i na dole tabeli na każdej stronie Korygowanie rozmiarów i położenia obiektów na arkuszu Informacje Ustalanie wielkości strony arkusza kalkulacyjnego na stronie 45 Dodawanie nagłówków i stopek do arkusza na stronie 45 Układanie obiektów na stronie w widoku strony na stronie Rozdział 2 Tworzenie, zachowywanie i porządkowanie arkusza kalkulacyjnego w Numbers

45 Czynność Informacje Zmiana orientacji stron na poziomą lub pionową Ustalanie orientacji strony na stronie 46 Układanie stron od lewej do prawej lub z góry na dół Umieszczanie numerów stron w nagłówkach i stopkach Ustawianie odstępów pomiędzy krawędziami arkusza a krawędziami kartki papieru Ustalanie kolejności stron na stronie 46 Numerowanie stron na stronie 47 Ustalanie marginesów stron na stronie 47 Ustalanie wielkości strony arkusza kalkulacyjnego Przed rozpoczęciem pracy w widoku wydruku należy ustalić wielkość stron, odpowiadającą rozmiarowi papieru, który będzie używany do drukowania. Jak ustalić wielkość strony? 1 Kliknij w inspektora na pasku narzędziowym, a następnie kliknij w przycisk Dokument. 2 Wybierz rozmiar kartki papieru z menu Rozmiar papieru. Dodawanie nagłówków i stopek do arkusza Można umieścić ten sam tekst na wielu stronach dokumentu. Powtarzająca się zawartość górnej części strony to nagłówek, natomiast powtarzające się elementy na dole strony to stopka. W nagłówku lub stopce można umieścić własny tekst, a także sformatowane pola tekstowe. Sformatowane pola tekstowe pozwalają umieszczać tekst uaktualniany automatycznie. Przykładowo, wstawienie pola daty powoduje wyświetlanie bieżącej daty, uaktualnianej przy każdym otwarciu dokumentu. W podobny sposób numeracja stron zmienia się automatycznie przy dodawaniu i usuwaniu stron z dokumentu. Jak określić zawartość nagłówka lub stopki? 1 Kliknij w Widok w pasku narzędzi i wybierz Pokaż widok wydruku. 2 Jeżeli chcesz zobaczyć obszar nagłówka i stopki, przytrzymaj wskaźnik myszy w pobliżu górnej lub dolnej części strony. Możesz także kliknąć w Widok w pasku narzędzi i wybrać Pokaż makietę. 3 Jeżeli chcesz dodać tekst do nagłówka lub stopki, umieść kursor w nagłówku lub stopce i wprowadź tekst. 4 Jeżeli chcesz dodać automatyczną numerację stron, zobacz Umieszczanie numerów stron i innych zmiennych wartości na stronie 201. Rozdział 2 Tworzenie, zachowywanie i porządkowanie arkusza kalkulacyjnego w Numbers 45

46 Układanie obiektów na stronie w widoku strony W widoku wydruku można zmieniać rozmiary obiektów, przesuwać je w inne miejsca na tej samej lub innych stronach, a także dzielić długie tabele na kilka stron. Widok wydruku można włączyć, klikając w Widok w pasku narzędzi i wybierając Pokaż widok wydruku. Oto sposoby dostosowania układu obiektów na stronach zaznaczonych arkuszy: mm Jeżeli chcesz skorygować wielkość wszystkich obiektów na arkuszu, aby zmniejszyć liczbę stron, które zajmują, użyj suwaka skali zawartości, znajdującego się w Inspektorze arkuszy. Wielkość obiektów na arkuszu możesz także zmienić za pomocą suwaka skali zawartości, widocznego na dole okna Numbers. mm Jeżeli chcesz zmienić wielkość niektórych obiektów, zaznacz je i przeciągnij ich uchwyty zaznaczenia lub zmień wielkość za pomocą pola w Inspektorze miar. Jeżeli chcesz zmienić wielkość tabeli, zobacz Zmiana rozmiaru tabeli na stronie 52. Jeżeli chcesz zmienić wielkość wykresu, zobacz Zmiana rozmiaru wykresu i jego obracanie na stronie 153. Jeżeli chcesz zmienić wielkość innego obiektu, zobacz Zmiana rozmiaru obiektów na stronie 234. mm Podczas pracy w widoku wydruku, wiersze i kolumny nagłówka tabel podzielonych na kilka stron pojawiają się na każdej stronie. Jeżeli chcesz uniknąć powtarzania wierszy i kolumn nagłówka w tabeli rozłożonej na strony, rozwiń menu Tabela i wyłącz Powtarzaj wiersze nagłówka na każdej stronie i Powtarzaj kolumny nagłówka na każdej stronie. mm Przesuwaj obiekty z jednej strony na drugą, przeciągając je lub korzystając z funkcji wytnij i wklej. Ustalanie orientacji strony Strony arkusza mogą być ułożone poziomo lub pionowo. Jak ustalić orientację strony? 1 Kliknij w Widok w pasku narzędzi i wybierz Pokaż widok wydruku. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk Inspektora arkuszy, po czym kliknij w odpowiedni przycisk orientacji strony w części Makieta strony. Możesz także kliknąć w przycisk orientacji strony, widoczny w lewym dolnym rogu obszaru roboczego. Ustalanie kolejności stron W widoku wydruku strony mogą być ułożone od lewej do prawej lub z góry na dół. Układ ten odpowiada kolejności stron na wydruku lub w wyeksportowanym dokumencie PDF. 46 Rozdział 2 Tworzenie, zachowywanie i porządkowanie arkusza kalkulacyjnego w Numbers

47 mm Jak ustalić kolejność wyświetlania stron? Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk Inspektora arkuszy, po czym kliknij w odpowiedni przycisk kolejności stron w części Makieta strony. Numerowanie stron Można dodać numery stron do nagłówków i stopek arkuszy. Jak dodać numerację stron? 1 Zaznacz arkusz. 2 Kliknij w Widok w pasku narzędzi i wybierz Pokaż widok wydruku. 3 Kliknij w Widok w pasku narzędzi i wybierz Pokaż makietę, aby zobaczyć nagłówki i stopki na poszczególnych stronach. Nagłówki i stopki można także zobaczyć bez pokazywania makiety: wystarczy przytrzymać wskaźnik myszy nad górną lub dolną częścią strony. 4 Kliknij w pierwszy nagłówek lub stopkę, aby dodać numer strony (zobacz Umieszczanie numerów stron i innych zmiennych wartości na stronie 201). 5 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie w przycisk Inspektora arkuszy, po czym ustal, jak ma rozpocząć się numeracja. Jeżeli chcesz kontynuować numerację z poprzedniego arkusza, zaznacz Kontynuuj z poprzedniego arkusza. Jeżeli chcesz rozpocząć numerację od danego numeru strony, podaj go w polu Zacznij od. Ustalanie marginesów stron W widoku wydruku każda strona arkusza ma marginesy, czyli pustą przestrzeń pomiędzy krawędziami zawartości arkusza a krawędziami papieru. Marginesy te są zaznaczone na ekranie szarymi liniami, widocznymi po włączeniu widoku makiety. Jak ustalić marginesy strony dla arkusza? 1 Zaznacz arkusz na liście w panelu arkuszy. 2 Kliknij w Widok w pasku narzędzi, po czym wybierz Pokaż widok wydruku. Następnie kliknij w Widok w pasku narzędzi i wybierz Pokaż makietę. 3 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk Inspektora arkuszy. 4 Jeżeli chcesz ustalić odległości pomiędzy krawędziami makiety a lewą, prawą, dolną i górną krawędzią strony, wprowadź wartości w odpowiednich polach. 5 Jeżeli chcesz ustalić odległości pomiędzy nagłówkiem lub stopką a górną lub dolną krawędzią strony, wprowadź wartości w polach Nagłówek i Stopka. Jeżeli chcesz wydrukować arkusz z najmniejszymi możliwymi marginesami (wykorzystując jak najwięcej obszaru kartki papieru), zaznacz Użyj marginesów drukarki. Podczas drukowania zignorowane zostaną wówczas ustawienia marginesów, ustalone ręcznie w polach Inspektora arkuszy. Rozdział 2 Tworzenie, zachowywanie i porządkowanie arkusza kalkulacyjnego w Numbers 47

48 Korzystanie z tabel 3 W tym rozdziale omówione są sposoby dodawania tabel oraz formatowania ich komórek, wierszy i kolumn. Dalsze rozdziały koncentrują się na określonych aspektach tabel. Czynność Zarządzanie komórkami tabeli i ich zawartością Informacje Rozdział 4, Praca z komórkami tabeli, na stronie 81 Formatowanie tabel przy użyciu stylów tabeli Rozdział 5, Praca ze stylami tabeli, na stronie 120 Używanie formuł w komórkach tabel Wyświetlanie wartości komórek tabeli na wykresie Rozdział 6, Wykorzystanie formuł w tabelach, na stronie 124 Rozdział 7, Tworzenie wykresów na podstawie danych, na stronie 142 Praca z tabelami Istnieją różne techniki tworzenia tabel i zarządzania ich charakterystyką, rozmiarem i położeniem. Czynność Informacje Wstawianie tabel Dodawanie tabeli na stronie 49 Korzystanie z narzędzi tabeli Korzystanie z narzędzi tabel na stronie 49 Powiększanie lub zmniejszanie tabel Zmiana rozmiaru tabeli na stronie 52 Przenoszenie tabel Przenoszenie tabel na stronie 53 Przypisywanie nazw do tabel Nadawanie tabelom nazw na stronie 53 Stosowanie koloru i innych efektów wizualnych w tabelach Definiowanie tabel do ponownego użytku Kopiowanie tabel pomiędzy programami iwork Uatrakcyjnianie wyglądu tabel na stronie 54 Definiowanie tabel do ponownego użytku na stronie 54 Kopiowanie tabel pomiędzy programami iwork na stronie 55 48

49 Dodawanie tabeli Większość szablonów zawiera już jedną lub kilka tabel. Do każdego arkusza Numbers można dodać kolejne tabele. Oto sposoby dodawania tabel: mm Kliknij w Tabele w pasku narzędzi i wybierz gotową tabelę z menu. mm Do tego menu możesz dodawać także własne, gotowe tabele. Szczegółowe instrukcje znajdziesz w rozdziale Definiowanie tabel do ponownego użytku na stronie 54. Wybierz Wstaw > Tabela > typ tabeli. mm Jeżeli chcesz utworzyć nową tabelę na podstawie jednej lub kilku sąsiednich komórek z istniejącej tabeli, zaznacz tę komórkę lub komórki, po czym przeciągnij zaznaczenie w puste miejsce arkusza. Gdy podczas przeciągania przytrzymasz wciśnięty klawisz Opcja, w nowo utworzonej tabeli znajdą się również wartości z przeciąganych komórek. Informacje o sposobach zaznaczania komórek znajdziesz w rozdziale Zaznaczanie tabeli i ich składników na stronie 56. mm Jeżeli chcesz utworzyć nową tabelę, opartą o cały wiersz lub kolumnę z istniejącej tabeli, kliknij w kartę odwołań danego wiersza lub kolumny, następnie kliknij i przytrzymaj zaznaczenie, przeciągnij wiersz lub kolumnę w puste miejsce arkusza i puść przycisk myszy. Gdy podczas przeciągania przytrzymasz wciśnięty klawisz Opcja, w nowo utworzonej tabeli znajdą się również wartości z przeciąganych komórek. Korzystanie z narzędzi tabel Narzędzia Numbers pozwalają na formatowanie tabel, kolumn, wierszy, komórek i wartości w komórkach. Oto sposoby zarządzania charakterystykami tabeli: mm Zaznacz tabelę, klikając w jej nazwę w panelu arkuszy, po czym użyj paska formatu, aby ją szybko sformatować. Zaznaczanie tabeli na stronie 56 opisuje sposoby zaznaczania tabel. Pokazywanie lub ukrywanie nazwy tabeli. Formatowanie tekstu w komórkach tabeli. Formatowanie wartości w komórkach. Formatowanie krawędzi komórek. Obsługa nagłówków i stopek. Wyrównywanie tekstu w komórkach. Dodawanie koloru tła do komórki. Rozdział 3 Korzystanie z tabel 49

50 mm Inspektor tabel daje dostęp do opcji związanych z tabelami, takich jak pola do dokładnego ustalania szerokości kolumn i wysokości wierszy. Jeżeli chcesz otworzyć Inspektora tabel, kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie w przycisk Inspektora tabel. Dodaj nazwę tabeli. Możesz połączyć lub podzielić zaznaczone komórki. Dodaj lub usuń od 1 do 5 wierszy nagłówka, kolumn nagłówka lub wierszy stopki. Skoryguj wielkości wierszy i kolumn. Ustal styl, kolor i grubosć krawędzi komórki. Wypełń komórkę kolorem lub obrazkiem. Zaznacz, aby zmienić sposób działania klawiszy Return i Tab. mm Inspektor komórek pozwala na zmianę formatu wartości w komórkach. Przykładowo, możesz włączyć wyświetlanie symbolu waluty w komórkach zawierających dane walutowe. Formaty komórek określają sposób wyświetlania wartości, nie mają jednak wpływu na rzeczywiste wartości z komórek, używane w obliczeniach. Przykładowo, komórka z wartością 4,29 może być wyświetlona jako 4,3, ale w obliczeniach cały czas używana będzie wartość 4,29. Możesz także włączyć formatowanie warunkowe. Przykładowo, komórka może zmieniać kolor na czerwony, gdy jej wartość przekroczy ustalony poziom. W celu otwarcia Inspektora komórek, kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie w przycisk Inspektora komórek. Przyciski na górze okna Inspektora dają dostęp do dziesięciu inspektorów: dokumentów, arkuszy, tabel, komórek, wykresów, tekstu, grafik, miar, hiperłączy i QuickTime. 50 Rozdział 3 Korzystanie z tabel

51 mm Użyj Inspektora grafik, aby utworzyć wizualne efekty specjalne, takie jak np. cienie. Jeżeli chcesz otworzyć Inspektora tabel, kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie w przycisk Inspektora tabel. mm Style tabeli pozwalają szybko zmieniać wygląd tabel, zachowując ich spójny wygląd. Więcej informacji znajdziesz w rozdziale Korzystanie ze stylów tabeli na stronie 120. mm Za pomocą kart odwołań i uchwytów pojawiających się po zaznaczeniu komórki tabeli można szybko uporządkować tabelę, zaznaczyć wszystkie komórki w wierszu lub kolumnie, dodawać wiersze i kolumny itd. Zaznaczanie komórki tabeli na stronie 56 opisuje sposoby zaznaczania komórki w tabeli. Przeciągnij uchwyt tabeli, aby ją przesunąć. Litery na karcie odwołań pozwalają na odwoływanie się do poszczególnych kolumn. Liczby na karcie odwołań pozwalają na odwoływanie się do poszczególnych wierszy. Kliknij w uchwyt wierszy, aby dodać jeden wiersz. Przeciągnij go, aby dodać więcej wierszy. Kliknij w uchwyt kolumn, aby dodać jedną kolumnę. Przeciągnij go, aby dodać więcej kolumn. Przeciągnij uchwyt kolumn i wierszy w dół, aby dodać wiersze. Przeciągnij go w prawo, aby dodać kolumny. Przeciągnij po skosie, aby dodać wiersze i kolumny. Karty odwołań przydają się również podczas pracy z formułami (zobacz Odwołania do komórek w formułach na stronie 133). mm Możesz rozwinąć menu kontekstowe tabeli lub komórki, zaznaczając jedną lub kilka komórek i klikając ponownie w zaznaczenie, trzymając wciśnięty klawisz Control. Menu kontekstowe dostępne są także w kartach odwołań wierszy i kolumn. Rozdział 3 Korzystanie z tabel 51

52 mm Użyj Edytora formuł i paska formuły, aby dodawać i edytować formuły. Dokładne instrukcje znajdziesz w rozdziale Dodawanie i edycja formuł za pomocą Edytora formuł na stronie 128 i Dodawanie i edycja formuł za pomocą paska formuł na stronie 129. mm Użyj przeglądarki funkcji, aby dodawać i edytować funkcje. Zobacz Dodawanie funkcji do formuł na stronie 130, aby dowiedzieć się więcej. Zmiana rozmiaru tabeli Tabelę można zmniejszyć lub zwiększyć, przeciągając jeden z jej aktywnych uchwytów zaznaczenia lub korzystając z opcji Inspektora miar. Innym sposobem zmiany rozmiaru tabeli jest zmiana rozmiarów jej kolumn i wierszy. Przed zmianą wielkości tabeli trzeba ją zaznaczyć, klikając w jej nazwę w panelu arkuszy lub stosując jeden ze sposobów opisanych w Zaznaczanie tabeli na stronie 56. mm Oto sposoby zmiany rozmiaru zaznaczonej tabeli: Przeciągnij jeden z kwadratowych uchwytów zaznaczenia, które pojawiają się po zaznaczeniu tabeli. Jeżeli chcesz zachować proporcje tabeli, przytrzymaj klawisz Shift podczas przeciągania uchwytu. Jeżeli chcesz zmienić rozmiar obiektu od środka, przytrzymaj klawisz Opcja podczas przeciągania uchwytu. Jeżeli chcesz zmienić tylko jeden rozmiar tabeli, przeciągnij uchwyt boczny zamiast narożnego. mm Jeżeli chcesz ustawić określone wymiary, zaznacz tabelę lub komórkę, kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie w przycisk Inspektora miar. Za pomocą Inspektora miar możesz określić nową szerokość i wysokość, a także zmienić odległość tabeli od marginesów. mm Jeżeli chcesz zmienić wymiary tabeli, korygując rozmiar kolumn i wierszy, zobacz Zmiana wielkości wierszy i kolumn w tabeli na stronie Rozdział 3 Korzystanie z tabel

53 Przenoszenie tabel Tabelę można przenieść w inne miejsce przeciągając ją lub korzystając z Inspektora miar. Oto sposoby przenoszenia tabeli: mm Jeżeli żadna komórka tabeli nie jest zaznaczona lub zaznaczona jest cała tabela, naciśnij krawędź tabeli i przeciągnij ją. Jeżeli zaznaczona jest dowolna komórka w tabeli, przeciągnij tabelę za uchwyt w jej lewym górnym rogu. mm Jeżeli chcesz przesuwać obiekt równo w poziomie lub w pionie (albo pod kątem 45 stopni), przytrzymaj podczas przeciągania wciśnięty klawisz Shift. mm Jeżeli chcesz dokładnie ustawić tabelę, kliknij w dowolną komórkę, następnie kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, po czym kliknij w przycisk Inspektora miar i użyj pól Położenie, aby umieścić tabelę w innym miejscu. mm Jeżeli chcesz skopiować tabelę, a następnie przenieść kopię w inne miejsce, przytrzymaj klawisz Opcja, naciśnij krawędź niezaznaczonej tabeli lub tabeli która zaznaczona jest w całości, po czym przeciągnij ją. Nadawanie tabelom nazw Każda tabela w Numbers ma swoją nazwę, wyświetlaną w panelu arkuszy i (opcjonalnie) nad samą tabelą. Domyślną nazwę tabeli (np. Tabela 1, Tabela 2) można zmienić, ukryć i sformatować. Oto sposoby pracy z nazwami tabel: mm Jeżeli chcesz zmienić nazwę tabeli, kliknij w nią dwa razy w panelu arkuszy i wpisz nową. Możesz także kliknąć raz w tabelę, po czym podać nową nazwę w polu Nazwa w Inspektorze tabel. Tabele znajdujące się w tym samym arkuszu nie mogą mieć takich samych nazw. mm Jeżeli chcesz pokazać nazwę tabeli na obszarze arkusza, kliknij w tabelę i zaznacz pole wyboru Nazwa, znajdujące się w pasku formatu lub w Inspektorze tabel. Gdy wyłączysz zaznaczenie pola Nazwa, nazwa tabeli zostanie ukryta. mm Jeżeli chcesz sformatować nazwę tabeli, wyświetlaną na arkuszu, zaznacz tę tabelę, kliknij w nazwę na arkuszu, aby ją uaktywnić, po czym użyj paska formatu, okna czcionek lub panelu Tekst w Inspektorze tekstu. mm Jeżeli chcesz zwiększyć odstęp pomiędzy nazwą tabeli a samą tabelą, zaznacz Nazwa w oknie Inspektora tabel, kliknij w nazwę w polu roboczym i użyj Inspektora tekstu, zmieniając wartość odstępu Po akapicie. Rozdział 3 Korzystanie z tabel 53

54 Uatrakcyjnianie wyglądu tabel Tabele mogą wyglądać ciekawiej, gdy zmieniony zostanie ich kolor i użyte zostaną obrazki oraz inne techniki formatowania. Oto sposoby uatrakcyjnienia wyglądu tabeli: mm Możesz wypełnić całe tło tabeli lub tła poszczególnych komórek, używając różnych efektów kolorystycznych lub obrazków. Szczegółowe instrukcje znajdziesz w rozdziale Wypełnianie obiektów kolorem lub obrazkiem na stronie 240. mm Możesz zmienić grubość i kolor obrysu tabeli i komórek, zobacz Formatowanie obramowania komórek tabeli na stronie 92. mm Możesz skorygować atrybuty tekstu w komórkach tabeli (także w komórkach nagłówka i stopki). Dokładne instrukcje znajdziesz w rozdziale Formatowanie wielkości i wyglądu tekstu na stronie 176 i Ustalanie wyrównania, odstępów i koloru tekstu na stronie 183. Jeżeli chcesz ponownie użyć utworzonego efektu wizualnego, możesz go skopiować i wkleić: zaznacz tabelę lub komórki z efektem, którego chcesz użyć, wybierz polecenie Format > Kopiuj styl, zaznacz tabelę lub komórki, które chcesz sformatować, po czym wybierz polecenie Format > Wklej styl. Formatowanie tabel można także powielać za pomocą stylów tabeli zobacz Korzystanie ze stylów tabeli na stronie 120. Definiowanie tabel do ponownego użytku Można dodawać własne tabele do menu gotowych tabel, rozwijanego po kliknięciu w Tabele w pasku narzędzi lub po wybraniu polecenia Wstaw > Tabela. Te tabele do ponownego użytku mają ustalony styl i strukturę, mogą też mieć zawartość (tekst nagłówka, formuły i inne). Jak zdefiniować tabelę do ponownego użytku? 1 Zaznacz tabelę. 2 Ustal styl tabeli. Styl tabeli określa formatowanie ramek, tła i tekstu w komórkach. Jeden ze sposobów definiowania stylu tabeli opisany jest w Kopiowanie i wklejanie stylów tabeli na stronie 122 i Modyfikowanie atrybutów stylu tabeli na stronie 121. Można także zastosować własną strukturę tabeli i jej zawartość w istniejącej tabeli z motywu, pozostawiając jej oryginalny styl. Sposób korzystania z tej możliwości opisany jest w kroku 7. 3 Ustal strukturę tabeli. Jeżeli chcesz zmienić wielkość tabeli, zobacz Zmiana rozmiaru tabeli na stronie 52 i Zmiana wielkości wierszy i kolumn w tabeli na stronie 67. Jeżeli chcesz ustalić liczbę wierszy i kolumn, zobacz Praca z wierszami i kolumnami w tabelach na stronie Rozdział 3 Korzystanie z tabel

55 Jeżeli chcesz podzielić lub połączyć komórki, zobacz Dzielenie komórek tabeli na stronie 91 lub Łączenie komórek tabeli ze sobą na stronie Dodaj zawartość, której chcesz używać wielokrotnie. Szczegółowe instrukcje znajdziesz w rozdziale Umieszczanie zawartości w komórkach tabeli na stronie 81. Formuły dodane do takiej tabeli powinny odwoływać się tylko i wyłącznie do komórek w tej samej tabeli. 5 Wybierz Format > Zaawansowane > Przechwyć tabelę. 6 Podaj nazwę dla tabeli. 7 Zaznacz opcję używać stylu domyślnego z dokumentu, jeżeli chcesz, aby tabela ta przyjmowała domyślny styl używany w arkuszu, do którego będzie dodawana. Jeżeli nie zaznaczysz tej opcji, tabela będzie zawsze używała stylu ustalonego w kroku 2. 8 Kliknij w OK. Od tej pory można będzie dodawać kopię tej tabeli do bieżącego arkusza kalkulacyjnego, wybierając ją z menu gotowych tabel, dostępnego po kliknięciu w Tabele w pasku narzędzi lub po wybraniu polecenia Wstaw > Tabela. Jeżeli chcesz dostosować ułożenie tabel, zmienić ich nazwy lub usunąć je, wybierz polecenie Format > Zaawansowane > Zarządzaj tabelami. Kliknij dwa razy w nazwę gotowej tabeli, aby ją zmienić. Zaznacz tabelę i klikaj w przyciski ze strzałką w górę lub w dół, aby przesunąć tę tabelę w górę lub w dół listy tabel. Jeżeli chcesz usunąć tabelę, kliknij w przycisk Usuń ( ). Gdy skończysz, kliknij w przycisk Gotowe. Zmiany tabel i menu odnoszą się tylko do bieżącego arkusza kalkulacyjnego. Jeżeli chcesz używać tych tabel w innych arkuszach kalkulacyjnych, zachowaj bieżący arkusz jako szablon (zobacz Zachowywanie własnego szablonu na stronie 265). Kopiowanie tabel pomiędzy programami iwork Można kopiować tabele z jednego programu iwork do innego. Skopiowana w ten sposób tabela zachowa swój wygląd, dane i inne cechy, ale niektóre funkcje programu Numbers będą niedostępne w innych programach: ÂÂ Wiersze i kolumny, które zostały ukryte w Numbers, będą usunięte. ÂÂ Komentarze dodane do komórek tabeli w Numbers nie zostaną skopiowane. Jak skopiować tabelę z jednego programu iwork do innego? 1 Zaznacz tabelę, którą chcesz skopiować (zgodnie z opisem w rozdziale Zaznaczanie tabeli na stronie 56). 2 Wybierz z menu Edycja > Kopiuj. 3 W innym programie: umieść kursor w miejscu, w którym chcesz umieścić tabelę, po czym wybierz Edycja > Wklej. Rozdział 3 Korzystanie z tabel 55

56 Zaznaczanie tabeli i ich składników Przed rozpoczęciem pracy z tabelą, wierszem, kolumną, komórkami lub ramkami komórek należy daną rzecz zaznaczyć. Czynność Informacje Zaznaczanie tabel Zaznaczanie tabeli na stronie 56 Zaznaczanie komórek tabeli Zaznaczanie komórki tabeli na stronie 56 Zaznaczanie grupy komórek tabeli Zaznaczenie grupy komórek tabeli na stronie 58 Zaznaczanie wiersza lub kolumny Zaznaczanie ramek komórki Zaznaczanie wiersza lub kolumny w tabeli na stronie 58 Zaznaczanie krawędzi komórek tabeli na stronie 58 Zaznaczanie tabeli Po zaznaczeniu tabeli na jej brzegach pojawią się uchwyty zaznaczenia. Oto sposoby zaznaczania tabeli: mm Kliknij w nazwę tabeli w panelu arkuszy. mm Jeżeli żadna komórka tabeli nie jest zaznaczona, umieść wskaźnik myszy nad krawędzią tabeli. Gdy wskaźnik zmieni się w czarny krzyż, możesz kliknąć, aby zaznaczyć tabelę. mm Jeżeli komórka tabeli lub odcinek ramki jest zaznaczony, kliknij w uchwyt tabeli w jej lewym górnym rogu, aby ją zaznaczyć. Możesz także nacisnąć klawisze Command- Return. Zaznaczanie komórki tabeli Obramowanie zaznaczonej komórki tabeli zostaje wyróżnione. Zaznaczenie komórki powoduje także wyświetlenie kart odwołań na górze i z boku tabeli. Jak zaznaczyć pojedynczą komórkę tabeli? 1 Umieść wskaźnik nad komórką. Zmieni się on w biały krzyżyk. 2 Kliknij w komórkę. 56 Rozdział 3 Korzystanie z tabel

57 Gdy zaznaczona jest jakaś komórka tabeli, możesz używać klawiszy Tab, Return i klawiszy ze strzałkami do przesuwania zaznaczenia do sąsiednich komórek. Zaznaczenie pola wyboru Return przenosi do nast. komórki (znajdującego się w opcjach tabeli w oknie Inspektora tabel) zmienia efekty działania klawiszy Return i Tab. Wyłącz to pole wyboru, jeżeli chcesz, aby klawisz Return powodował przejście do nowego wiersza tekstu w komórce. Przydaje się to przy wpisywaniu wielu akapitów w pojedynczych komórkach. Zaznaczenie Następna komórka po prawej Gdy włączona jest opcja klawisza Return Naciśnij Tab. Gdy wciśniesz Return, a zaznaczona jest ostatnia komórka w kolumnie, dodana zostanie nowa kolumna. Gdy dodasz lub zmienisz dane w ostatniej kolumnie, naciśnij dwa razy klawisz Tab, aby dodać nową kolumnę. Gdy wyłączona jest opcja klawisza Return Naciśnij Tab. Gdy wciśniesz Tab w ostatniej kolumnie, zaznaczona zostanie pierwsza komórka w kolejnym wierszu. Gdy naciśniesz Tab w ostatniej komórce kolumny, dodany zostanie nowy wiersz. Poprzednia komórka Naciśnij Shift-Tab Naciśnij Shift-Tab Gdy naciśniesz Shift-Tab w pierwszej komórce, zaznaczona zostanie ostatnia komórka. Następna komórka na dole Następna komórka u góry Naciśnij strzałkę w dół lub Return. Jeżeli używasz klawisza Tab do przechodzenia między komórkami, wciśnięcie klawisza Return zaznaczy następną komórkę poniżej tej, w której wciśnięty został po raz pierwszy klawisz Tab. Gdy wciśniesz Return, a zaznaczona jest ostatnia komórka w wierszu, dodany zostanie nowy wiersz. Gdy dodasz lub zmienisz dane w ostatniej komórce, naciśnij dwa razy klawisz Tab, aby dodać nowy wiersz. Naciśnij strzałkę w górę lub Shift-Return. Naciśnij strzałkę w dół Naciśnij strzałkę w górę lub Shift-Return. Rozdział 3 Korzystanie z tabel 57

58 Zaznaczenie grupy komórek tabeli Można zaznaczać komórki znajdujące się obok lub z daleka od siebie. Oto sposoby zaznaczania grupy komórek: mm Jeżeli chcesz zaznaczyć sąsiednie komórki tabeli, zaznacz pojedynczą komórkę, po czym wciśnij i przytrzymaj klawisz Shift podczas zaznaczania kolejnych komórek. Możesz także kliknąć w komórkę, przytrzymać wciśnięty przycisk myszy i przeciągnąć wskaźnik nad zakresem komórek. mm Jeżeli chcesz zaznaczyć komórki, które nie znajdują się obok siebie, klikaj w nie z wciśniętym klawiszem Command. Kliknięcie z wciśniętym klawiszem Command w już zaznaczoną komórkę spowoduje odwołanie jej zaznaczenia. Zaznaczanie wiersza lub kolumny w tabeli Zaznacz wiersze i kolumny za pomocą ich kart odwołań. Jak zaznaczyć cały wiersz lub całą kolumnę? 1 Zaznacz dowolną komórkę tabeli, aby pojawiły się karty odwołań. 2 Wykonaj jedną z następujących rzeczy: ÂÂ Jeżeli chcesz zaznaczyć kolumnę, kliknij w jej kartę odwołania (nad kolumną). ÂÂ Jeżeli chcesz zaznaczyć wiersz, kliknij w jego kartę odwołania (po lewej stronie wiersza). Zaznaczanie krawędzi komórek tabeli Chcąc zmienić wygląd krawędzi lub przesunąć je, aby zmienić rozmiary wierszy i kolumn, należy najpierw je zaznaczyć. Pojedyncza krawędź to jedna strona pojedynczej komórki. Długa krawędź obejmuje wszystkie sąsiednie pojedyncze krawędzie. Pojedyncza, pozioma krawędź. Pojedyncza, pionowa krawędź. Długa, pionowa krawędź. Długa, pozioma krawędź. Po zaznaczeniu krawędzi można zmienić ich kolor i obrys (zgodnie z opisem w Formatowanie obramowania komórek tabeli na stronie 92), a także przeciągnąć je, aby powiększyć lub zmniejszyć wiersze i kolumny (zgodnie z opisem w Zmiana wielkości wierszy i kolumn w tabeli na stronie 67). 58 Rozdział 3 Korzystanie z tabel

59 Oto sposoby zaznaczania odcinków krawędzi: mm Jeżeli chcesz zaznaczyć jednocześnie wszystkie krawędzie, zaznacz tabelę, wiersz, kolumnę lub komórkę. Kliknij w przycisk krawędzi w pasku formatu i wybierz opcję z rozwiniętego wówczas menu. Przycisk krawędzi Możesz także użyć przycisków krawędzi w oknie Inspektora tabel. mm Jeżeli chcesz zaznaczać krawędzie w celu zmiany ich wyglądu lub zmiany szerokości kolumn i wysokości wierszy, użyj trybu zaznaczania krawędzi. Wybierz Włącz zaznaczanie krawędzi z menu krawędzi w pasku formatu lub wybierz Tabela > Włącz zaznaczanie krawędzi, po czym zaznacz tabelę, w której chcesz dokonać zmian. Gdy wskaźnik będzie znajdował się nad poziomą lub pionową krawędzią, zmieni swój kształt na podwójną strzałkę. Gdy wskaźnik znajdzie się nad poziomą krawędzią, wygląda tak. Gdy wskaźnik znajdzie się nad pionową krawędzią, wygląda tak. Jeżeli chcesz zaznaczyć długą krawędź, kliknij w poziomą lub pionową krawędź komórki. Gdy klikniesz ponownie, zaznaczenie zmieni się na pojedynczą krawędź. Jeżeli chcesz dodać pojedynczą lub długą krawędź do zaznaczenia, przytrzymaj podczas klikania wciśnięty klawisz Shift lub Command. Jeżeli chcesz odwołać zaznaczenie krawędzi, kliknij w nią, trzymając wciśnięty klawisz Shift lub Command. Jeżeli chcesz przełączać pomiędzy zaznaczeniem pojedynczej i długiej krawędzi, kliknij w krawędź. Jeżeli chcesz wyłączyć tryb zaznaczania krawędzi, wybierz Wyłącz zaznaczanie krawędzi z menu krawędzi w pasku formatu lub wybierz Tabela > Wyłącz zaznaczanie krawędzi. Rozdział 3 Korzystanie z tabel 59

60 Praca z wierszami i kolumnami w tabelach Można szybko dodawać i usuwać wiersze i kolumny, tworzyć wiersze nagłówka lub kolumny i wiersze stopki itd. Podczas wstawiania, zmiany wielkości, usuwania, ukrywania i pokazywania kolumn lub wierszy w tabeli, inne obiekty na arkuszu mogą zostać automatycznie przesunięte, aby uniknąć nakładania lub aby zachować ich położenie względem siebie. Jeżeli chcesz wyłączyć automatyczne przesuwanie obiektów w takich sytuacjach, wybierz Numbers > Preferencje i wyłącz opcję Automatycznie przenoś obiekty przy zmianie wielkości tabel, znajdującą się w panelu Ogólne. Czynność Informacje Wstawienie nowych wierszy do tabeli Dodawanie wierszy do tabeli na stronie 61 Wstawienie nowych kolumn do tabeli Dodawanie kolumn do tabeli na stronie 62 Przeniesienie lub skopiowanie wierszy i kolumn do innego miejsca w tej samej lub innej tabeli Usunięcie wierszy lub kolumn Użycie wierszy i kolumn nagłówka Zablokowanie wierszy i kolumn nagłówka, tak aby pozostały widoczne podczas przewijania wierszy i kolumn tabeli Użycie wierszy stopki Zmiana wielkości wierszy lub kolumn Użycie różnych kolorów w różnych wierszach tabeli Ukrycie zaznaczonych wierszy i kolumn Sortowanie wierszy rosnąco lub malejąco, przy użyciu wartości z komórek w jednej lub wielu kolumnach Ukrycie wierszy nie zawierających określonych wartości Uporządkowanie wierszy w kategorie i podkategorie, aby pokazać ich wspólną charakterystykę Zmiana ułożenia wierszy i kolumn na stronie 62 Usuwanie wierszy i kolumn z tabeli na stronie 63 Dodawanie wierszy lub kolumn nagłówka tabeli na stronie 63 Blokowanie wierszy lub kolumn nagłówka tabeli na stronie 65 Dodawanie wierszy stopki do tabeli na stronie 65 Zmiana wielkości wierszy i kolumn w tabeli na stronie 67 Przemienne kolory wierszy w tabeli na stronie 68 Ukrywanie wierszy i kolumn w tabeli na stronie 68 Sortowanie wierszy w tabeli na stronie 70 Filtrowanie wierszy w tabeli na stronie 71 Podział tabeli na kategorie na stronie 72 Definiowanie kategorii i podkategorii w tabeli na stronie 73 Usuwanie kategorii i podkategorii z tabeli na stronie 78 Zarządzanie kategoriami i podkategoriami w tabeli na stronie Rozdział 3 Korzystanie z tabel

61 Dodawanie wierszy do tabeli Można dodawać wiersze wewnątrz lub na końcu tabeli. Jeżeli tabela zawiera wiersz stopki, wiersze dodane na końcu tabeli znajdą się powyżej wiersza stopki. Do tabel, w których używane są kryteria filtrowania nie da się dodawać nowych wierszy, dopóki nie wyłączy się filtrowania zobacz Filtrowanie wierszy w tabeli na stronie 71. Jeżeli wszystkie komórki części głównej tabeli, znajdujące się w kolumnie nad nowym wierszem zawierają tę samą formułę lub narzędzie, formuła ta lub narzędzie zostanie powtórzone w nowym wierszu. Oto sposoby dodawania wierszy do tabeli: mm Jeżeli chcesz dodać wiersz nad zaznaczoną komórką, naciśnij Opcja-strzałka w górę. Jeżeli chcesz dodać wiersz pod zaznaczoną komórką, naciśnij Opcja-strzałka w dół. mm Możesz także dodać pojedynczy wiersz nad lub pod wybranym wierszem: umieść wskaźnik nad kartą odwołania tego wiersza, kliknij w strzałkę menu, która się wówczas pojawi, po czym wybierz Dodaj wiersz nad lub Dodaj wiersz pod. Możesz również kliknąć w dowolne miejsce wiersza, po czym wybrać Tabela > Dodaj wiersz nad lub Tabela > Dodaj wiersz pod. mm Jeżeli chcesz dodać kilka wierszy, zaznacz tyle wierszy, ile chcesz dodać (np. jeżeli chcesz dodać do tabeli trzy wiersze, zaznacz w niej trzy istniejące wiersze). Jeżeli chcesz dodać wiersze po danym wierszu, upewnij się, że wiersz zaznaczony najniżej to ten, po którym chcesz dodać nowe. W sytuacji, gdy chcesz dodać wiersze przed danym wierszem, upewnij się, że wiersz zaznaczony najwyżej to ten, nad którym chcesz dodać nowe. Następnie wybierz Tabela > Dodaj wiersze nad lub Tabela > Dodaj wiersze pod. mm Jeżeli chcesz dodać wiersz na końcu tabeli, naciśnij klawisz Return, gdy zaznaczona jest ostatnia komórka. Naciśnij klawisz Return dwa razy, jeżeli właśnie dodajesz lub zmieniasz wartość w komórce i trwa jej edycja. Jeżeli pole Return przenosi do nast. komórki (opcje tabeli, okno Inspektora tabel) nie jest zaznaczone, w ostatniej komórce wiersza zamiast klawisza Return należy nacisnąć klawisz Tab. mm Jeżeli chcesz dodać jeden lub więcej wierszy na dole tabeli, możesz użyć uchwytu wierszy w lewym dolnym rogu, widocznego gdy tabela jest zaznaczona. mm Jeżeli chcesz dodać wiersz na końcu tabeli, kliknij raz w uchwyt wierszy. Jeżeli chcesz dodać kilka wierszy na końcu tabeli, przeciągnij w dół uchwyt wierszy lub uchwyt kolumn i wierszy (w prawym dolnym rogu). Jeżeli chcesz jednocześnie dodać wiersze i kolumny, przeciągnij uchwyt kolumn i wierszy po skosie. Można dzielić komórki na dwa równe wiersze. Sposób opisany jest w Dzielenie komórek tabeli na stronie 91. Rozdział 3 Korzystanie z tabel 61

62 Dodawanie kolumn do tabeli Oto sposoby dodawania kolumn do tabeli: mm Jeżeli chcesz dodać kolumnę po zaznaczonej komórce, naciśnij Opcja-strzałka w prawo. Jeżeli chcesz dodać kolumnę przed zaznaczoną komórką, naciśnij Opcja-strzałka w lewo. mm Jeżeli chcesz dodać pojedynczą kolumnę, umieść wskaźnik nad kartą odwołań danej kolumny. Pojawi się wówczas strzałka menu. Kliknij w tę strzałkę i wybierz Dodaj kolumnę przed lub Dodaj kolumnę za z rozwiniętego wówczas menu. Możesz także zaznaczyć kolumnę i wybrać te polecenia z menu Tabela. mm Jeżeli chcesz dodać kilka kolumn, zaznacz tyle kolumn, ile chcesz dodać (np. jeżeli chcesz dodać do tabeli trzy kolumny, zaznacz w niej trzy istniejące kolumny). Jeżeli chcesz dodać kolumny po danej kolumnie, upewnij się, że kolumna zaznaczona po prawej stronie to ta, po której chcesz dodać nową. W sytuacji, gdy chcesz dodać kolumny przed daną kolumną, upewnij się, że kolumna zaznaczona po lewej to ta, przed którą chcesz dodać nowe. Następnie wybierz jedno z poleceń opisanych wcześniej. mm Jeżeli pole Return przenosi do nast. komórki (dostępne w opcjach tabeli, w oknie Inspektora tabel) jest zaznaczone, można użyć klawisza Tab do dodawania kolumn po prawej stronie tabeli. Naciśnij klawisz Tab, gdy zaznaczona jest ostatnia komórka. Naciśnij Tab dwa razy, jeżeli właśnie dodajesz lub zmieniasz wartość w komórce i trwa jej edycja. mm Jeżeli chcesz dodać jedną lub więcej kolumn po prawej stronie tabeli, możesz użyć uchwytu kolumn w prawym górnym rogu, widocznego gdy zaznaczona jest dowolna komórka. mm Jeżeli chcesz dodać kolumnę po prawej stronie tabeli, kliknij raz w uchwyt kolumn. Jeżeli chcesz dodać kilka kolumn po prawej stronie tabeli, przeciągnij w prawo uchwyt wierszy lub uchwyt kolumn i wierszy (w prawym dolnym rogu). Jeżeli chcesz jednocześnie dodać wiersze i kolumny, przeciągnij uchwyt kolumn i wierszy po skosie. Można dzielić komórki na dwie równe kolumny. Sposób opisany jest w Dzielenie komórek tabeli na stronie 91. Zmiana ułożenia wierszy i kolumn Za pomocą karty odwołań wierszy lub kolumn można przenosić lub kopiować całe wiersze i kolumny w ramach tej samej tabeli lub do innej tabeli. 62 Rozdział 3 Korzystanie z tabel

63 Oto sposoby zmiany ułożenia wierszy i kolumn w tabeli: mm Jeżeli chcesz przenieść kolumnę lub wiersz w inne miejsce w tej samej tabeli lub do innej tabeli, kliknij w kartę odwołań kolumny lub wiersza, po czym kliknij ponownie i przeciągnij zaznaczoną kartę. Puść przycisk myszy, gdy gruba linia wskazywać będzie miejsce, w którym chcesz umieścić przenoszony wiersz lub kolumnę. mm Jeżeli chcesz umieścić kopię wiersza lub kolumny w innym miejscu tej samej tabeli lub w innej tabeli, kliknij w kartę odwołań, następnie wciśnij klawisz Opcja i trzymaj go podczas przeciągania karty w odpowiednie miejsce. Możesz także przenosić lub kopiować pojedyncze komórki oraz ich grupy, zarówno w ramach tej samej tabeli, jak i pomiędzy tabelami. Szczegółowe instrukcje znajdziesz w rozdziale Kopiowanie i przenoszenie komórek na stronie 92. Usuwanie wierszy i kolumn z tabeli Istnieje kilka sposobów usuwania wierszy i kolumn z tabeli, pojedynczo lub razem. Oto sposoby usuwania wierszy i kolumn z tabeli: mm Zaznacz jeden lub więcej wierszy lub kolumn (albo dowolną komórkę w wierszu lub kolumnie) i wybierz Tabela > Usuń wiersz lub Tabela > Usuń kolumnę. mm Jeżeli chcesz usunąć pojedynczy wiersz lub pojedynczą kolumnę, umieść wskaźnik nad kartą odwołania danego wiersza lub kolumny, a gdy pojawi się strzałka menu, kliknij w nią i wybierz Usuń wiersz lub Usuń kolumnę. mm Jeżeli chcesz usunąć kilka sąsiednich wierszy lub kolumn, zaznacz je, po czym wybierz Usuń zaznaczone wiersze lub Usuń zaznaczone kolumny. Polecenia te dostępne są w menu rozwijanym kliknięciem w kartę odwołań zaznaczonej kolumny lub wiersza. mm Jeżeli chcesz usunąć puste wiersze, przeciągnij lewy dolny uchwyt wiersza lub prawy dolny uchwyt kolumny. Jeżeli chcesz usunąć wiersze posiadające zawartość, przytrzymaj wciśnięty klawisz Opcja podczas przeciągania wspomnianych uchwytów. mm Jeżeli chcesz usunąć puste kolumny, przeciągnij prawy górny uchwyt kolumny do środka. Jeżeli chcesz usunąć kolumny posiadające zawartość, przytrzymaj wciśnięty klawisz Opcja podczas przeciągania wspomnianego uchwytu. Dodawanie wierszy lub kolumn nagłówka tabeli Za pomocą wierszy i kolumn nagłówka można opisać dane w tabeli. Wiersze i kolumny nagłówka mają inny wygląd od pozostałej części tabeli. Wiersze nagłówka znajdują się zawsze nad najwyższym wierszem głównej części tabeli. Kolumny nagłówka umieszczone są zawsze po lewej stronie od skrajnie lewej kolumny głównej części tabeli. Rozdział 3 Korzystanie z tabel 63

64 Można użyć maksymalnie pięciu wierszy nagłówka i pięciu kolumn nagłówka. Możliwość użycia wielu nagłówków jest szczególnie przydatna, gdy chcemy przypisać nazwy do dwóch lub kilku kolumn lub wierszy nagłówka. Jeżeli chcesz, aby nagłówek obejmował kilka wierszy lub kolumn, złącz komórki nagłówka zgodnie z opisem w Łączenie komórek tabeli ze sobą na stronie 90. Jeżeli tabela zawiera zarówno wiersze jak i kolumny nagłówka, komórka (lub komórki) znajdujące się w lewym górnym rogu są uznawane za część wiersza nagłówka. Kolumny nagłówka znajdują się poniżej wierszy nagłówka. Wiersze i kolumny nagłówka mogą być wyświetlane na początku tabeli i na każdej stronie, jeżeli tabela jest rozbita na kilka stron. W widoku wydruku kliknij w odpowiedni przycisk nagłówka w pasku formatu i wybierz Powtarzaj wiersze nagłówka na każdej stronie. Jeżeli tabela podzielona jest między stronami, edycja tekstu lub zmiana wyglądu wiersza lub kolumny nagłówka w jednym miejscu powoduje automatyczną zmianę wierszy i kolumn nagłówka w całej tabeli. ÂÂ Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o widoku wydruku, zobacz Dzielenie arkusza na strony na stronie 43. ÂÂ Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o wyświetlaniu nagłówków poza widokiem wydruku, zobacz Blokowanie wierszy lub kolumn nagłówka tabeli na stronie 65. Oto sposoby dodawania i usuwania wierszy i kolumn nagłówka: mm Jeżeli chcesz dodać nagłówki do tabeli, która ich nie posiada, zaznacz tę tabelę i kliknij w przycisk nagłówka w pasku formatu. Ponowne kliknięcie w ten przycisk spowoduje usunięcie dodanych nagłówków. mm Kliknij w trójkąt rozwijania obok przycisku nagłówka w pasku formatu, po czym wybierz liczbę wierszy lub kolumn nagłówka, które chcesz dodać. Jeżeli chcesz usunąć wszystkie wiersze lub kolumny nagłówka, wybierz 0. Dodawanie kolumny nagłówka. Dodawanie wierszy nagłówka. 64 Rozdział 3 Korzystanie z tabel

65 mm Jeżeli chcesz usunąć wiersz lub kolumnę nagłówka, umieść wskaźnik nad kartą odwołań wiersza lub kolumny nagłówka, aby wyświetlić strzałkę menu. Kliknij w tę strzałkę i wybierz Usuń wiersz lub Usuń kolumnę. mm Zaznacz tabelę lub dowolny znajdujący się w niej element. Kliknij w Inspektor w pasku narzędziowym, kliknij w przycisk Inspektora tekstu, a następnie w odpowiedni przycisk nagłówków i stopki. Wybierz z menu podręcznego liczbę wierszy lub kolumn nagłówka do dodania. mm Zaznacz tabelę lub jej dowolny element, po czym wybierz Tabela > Wiersze nagłówka (lub Tabela > Kolumny nagłówka). Następnie wybierz z podmenu liczbę wierszy lub kolumn nagłówka do dodania. mm Można przekształcić górny wiersz lub lewą kolumnę w wiersz lub kolumnę nagłówka. Umieść wskaźnik nad kartą odwołań wiersza lub kolumny części głównej, aby zobaczyć strzałkę menu. Kliknij w tę strzałkę i wybierz Konwertuj do wiersza nagłówka lub Konwertuj do kolumny nagłówka. Polecenia te są dostępne tylko wtedy, gdy w tabeli znajdują się cztery lub mniej wierszy lub kolumn nagłówka. Dzięki komórkom nagłówka formuły w komórkach tabeli mogą być łatwiejsze do utworzenia i odczytania. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej, zobacz Odwołania do komórek w formułach na stronie 133. Blokowanie wierszy lub kolumn nagłówka tabeli Opcja zablokowania nagłówka pozwala na utrzymanie wierszy i kolumn nagłówka podczas przewijania dokumentu przy wyłączonym trybie widoku wydruku. Oto sposoby zablokowania i odblokowania wierszy i kolumn nagłówka: mm Zaznacz tabelę lub dowolny jej element, kliknij przycisk wiersza lub kolumny nagłówka, znajdujący się w pasku formatu, po czym włącz lub wyłącz opcję Zablokuj kolumny nagłówka lub Zablokuj wiersze nagłówka. Dostęp do tych poleceń możesz także uzyskać za pomocą przycisków nagłówka w Inspektorze tabel. mm Zaznacz tabelę lub jej dowolny element, po czym wybierz Tabela > Wiersze nagłówka (lub Tabela > Kolumny nagłówka). Następnie włącz lub wyłącz opcję Zablokuj kolumny nagłówka lub Zablokuj wiersze nagłówka. Dodawanie wierszy stopki do tabeli Wiersze stopki pozwalają zwrócić uwagę na dolne wiersze tabeli. Są one tak sformatowane, że wyróżniają się od reszty wierszy. Na wiersz stopki składają się dolne komórki w każdej z kolumn. Możesz użyć maksymalnie pięciu wierszy stopki. Jeżeli chcesz, aby stopka obejmowała kilka wierszy lub kolumn, złącz komórki stopki zgodnie z opisem w Łączenie komórek tabeli ze sobą na stronie 90. Rozdział 3 Korzystanie z tabel 65

66 Oto sposoby dodawania i usuwania wierszy stopki: mm Jeżeli chcesz dodać wiersze stopki do tabeli, która ich nie posiada, zaznacz tę tabelę i kliknij w przycisk stopki w pasku formatu. Ponowne kliknięcie w ten przycisk spowoduje usunięcie dodanych stopek. mm Kliknij w trójkąt rozwijania obok przycisku stopki w pasku formatu, po czym wybierz liczbę wierszy stopki, które chcesz dodać. Jeżeli chcesz usunąć wszystkie wiersze stopki, wybierz 0. Dodawanie wierszy stopki. mm Jeżeli chcesz usunąć pojedynczy wiersz stopki, umieść wskaźnik nad jego kartą odwołania, a gdy pojawi się strzałka menu, kliknij w nią i wybierz Usuń wiersz. mm Zaznacz tabelę lub dowolny znajdujący się w niej element. Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie w przycisk tabeli, po czym kliknij w przycisk stopki. Wybierz z menu podręcznego liczbę wierszy stopki. mm Zaznacz tabelę lub dowolny jej element i wybierz Tabela > Wiersze stopki. Następnie wybierz z podmenu liczbę wierszy stopki. 66 Rozdział 3 Korzystanie z tabel

67 Zmiana wielkości wierszy i kolumn w tabeli Można wyrównać rozmiary wszystkich wierszy i kolumn lub zmienić wielkość wybranych kolumn i wierszy. Oto sposoby zmiany wielkości wierszy i kolumn w tabeli: mm Jeżeli chcesz wyrównać wysokość wszystkich wierszy, zaznacz całą tabelę albo jedną lub kilka kolumn, po czym wybierz Tabela > Rozmieść wiersze równomiernie. mm Jeżeli chcesz wyrównać wysokość wszystkich kolumn, zaznacz całą tabelę albo jeden lub kilka wierszy, po czym wybierz Tabela > Rozmieść kolumny równomiernie. mm Jeżeli chcesz zmienić rozmiar pojedynczego wiersza, przeciągnij w dół lub w górę dolną ramkę karty odwołań tego wiersza. Możesz także zaznaczyć wiersz i użyć pola wysokości wiersza w panelu Tabela w oknie Inspektora tabel. mm Jeżeli chcesz zmienić rozmiar pojedynczej kolumny, przeciągnij w prawo lub w lewo prawą ramkę karty odwołań tej kolumny. Możesz także zaznaczyć kolumnę i użyć pola szerokości kolumny w panelu Tabela w oknie Inspektora tabel. mm Jeżeli chcesz wyrównać wysokość kilku wierszy, zaznacz jedną lub więcej komórek w tych wierszach, po czym wybierz Format > Rozmieść wiersze równomiernie. Wiersze te nie muszą znajdować się obok siebie. Możesz także przeciągnąć dolną ramkę karty odwołań jednego z wierszy w górę lub w dół, albo użyć pola wysokości wiersza w Inspektorze tabel. mm Jeżeli chcesz wyrównać szerokość kilku kolumn, zaznacz jedną lub więcej komórek w tych kolumnach, po czym wybierz Format > Rozmieść kolumny równomiernie. Kolumny te nie muszą znajdować się obok siebie. Możesz także przeciągnąć prawą ramkę karty odwołań jednej z kolumn w lewo lub w prawo, albo użyć pola szerokości kolumny w Inspektorze tabel. mm Jeżeli chcesz zmniejszyć wiersz lub kolumnę, tak aby usunąć zeń miejsce nie używane przez znajdujące się w komórkach wartości, zaznacz dowolną komórkę i kliknij w jeden z przycisków dopasowania w Inspektorze tabel,. Możesz także dwa razy kliknąć w pasek oddzielający na karcie odwołań danej kolumny lub wiersza. Gdy po zmianie wielkości komórki jej zawartość zostaje obcięta, zobacz Wyświetlanie wartości nie mieszczącej się w komórce na stronie 85. mm Jeżeli chcesz zmienić wielkość kolumn lub wierszy poprzez przeciąganie krawędzi, wybierz Włącz zaznaczanie krawędzi z menu krawędzi w pasku formatu lub wybierz Tabela > Włącz zaznaczanie krawędzi. Zaznacz tabelę, kliknij w pionową lub poziomą krawędź i przeciągnij ją. Rozdział 3 Korzystanie z tabel 67

68 Przemienne kolory wierszy w tabeli Można używać przemiennych kolorów wierszy w tabelach. Jak użyć zmiennych kolorów wierszy? 1 Zaznacz tabelę lub dowolny znajdujący się w niej element. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk Inspektora tabel. 3 Zaznacz Zmienne kolory wierszy. 4 Kliknij w sąsiednie pole koloru, aby otworzyć okno wyboru koloru, po czym wybierz kolor dla zmiennych wierszy. Szczegółowe instrukcje znajdziesz w rozdziale Okno wyboru koloru na stronie Jeżeli chcesz zmienić atrybuty wypełnienia innych wierszy, użyj narzędzi tła komórki, dostępnych w oknie Inspektora tabel. Szczegółowe instrukcje znajdziesz w rozdziale Wypełnianie obiektów kolorem lub obrazkiem na stronie 240. Ukrywanie wierszy i kolumn w tabeli Można ukrywać określone wiersze lub kolumny, gdy mają być one niewidoczne, ale nie chcemy ich usuwać. Ukrytych wierszy i kolumn nie można łączyć, dzielić, zmieniać ich formatu ani edytować w inny sposób. Ukrycie komórek nie ma jednak wpływu na znajdujące się w nich formuły, które nadal są brane pod uwagę podczas sortowania. Gdy wiersz lub kolumna jest ukryta, na karcie odwołań brakuje oznaczających dany wiersz lub kolumnę liter. mm Oto sposoby ukrywania i pokazywania wierszy i kolumn: Jeżeli chcesz ukryć pojedynczy wiersz lub kolumnę, wybierz Ukryj wiersz lub Ukryj kolumnę z menu karty odwołań danego wiersza lub kolumny. 68 Rozdział 3 Korzystanie z tabel

69 Jeżeli chcesz ukryć wiele wierszy lub kolumn, zaznacz je (lub komórki w nich umieszczone) i wybierz Ukryj zaznaczone wiersze lub Ukryj zaznaczone komórki z menu karty odwołań. mm Jeżeli chcesz pokazać wszystkie ukryte wiersze i kolumny tabeli, zaznacz tę tabelę lub dowolny jej element i wybierz Tabela > Pokaż wszystkie wiersze lub Tabela > Pokaż wszystkie kolumny. Polecenia te możesz także wybrać z dowolnego menu karty odwołań. mm Jeżeli chcesz pokazać ukryte wiersze znajdujące się tuż nad danym wierszem lub ukryte kolumny znajdujące się po lewej stronie danej kolumny, kliknij w arkusz odwołań wiersza lub kolumny i wybierz z rozwiniętego wówczas menu polecenie Pokaż wiersze numery wierszy lub Pokaż kolumny litery kolumn. mm Jeżeli chcesz pokazać ukryte wiersze lub kolumny z zakresu, zaznacz zakres wierszy i kolumn, po czym wybierz Pokaż zaznaczone wiersze z menu kontekstowego dowolnych zaznaczonych wierszy lub kolumn. Podczas kopiowania tabeli do innego programu pakietu iwork, wszelkie ukryte wiersze i kolumny z danej tabeli są przez Numbers usuwane. Nie można ukrywać wierszy i kolumn, zawierających połączone komórki. Rozdział 3 Korzystanie z tabel 69

70 Sortowanie wierszy w tabeli Można ułożyć wartości w niektórych lub wszystkich komórkach z danej kolumny w porządku rosnącym lub malejącym. Zostanie zmieniona kolejność wierszy zawierających sortowane komórki. Komórki nagłówków nie są sortowane. Sortowanie obejmuje także wartości w ukrytych wierszach i ukrytych kolumnach. Oto sposoby sortowania mm Jeżeli chcesz sortować całą tabelę, zmieniając ułożenie wszystkich komórek według wybranej kolumny, wybierz Sortuj rosnąco lub Sortuj malejąco z menu karty odwołań danej kolumny. Możesz także kliknąć w tabelę, a następnie w przycisk Porządkuj w pasku narzędzi lub wybrać Pokaż więcej opcji z menu karty odwołań, aby otworzyć okno reorganizacji. Następnie kliknij w trójkąt filtru, aby rozwinąć opcje filtrowania. Wybierz Sortuj całą tabelę, po czym wybierz kolumnę i porządek sortowania za pomocą pozostałych menu. mm Jeżeli chcesz sortować tylko niektóre komórki z kolumny, zaznacz je, otwórz okno reorganizacji i wybierz Sortuj zaznaczone wiersze z dostępnego w nim menu. Następnie użyj pozostałych menu, aby wybrać porządek sortowania oraz kolumnę, według której ma ono zostać przeprowadzone. mm Jeżeli chcesz ponownie posortować wartości po ich zmianie, otwórz okno reorganizacji i kliknij w przycisk Sortuj. mm Jeżeli chcesz sortować tabelę najpierw według jednej kolumny, a następnie według drugiej, otwórz okno reorganizacji i dokonaj wyboru z trzech dostępnych w nim menu. Następnie kliknij w przycisk Dodaj (+) i wybierz opcje dla drugiego sortowania. Jeżeli chcesz dodać kolejne kryteria sortowania, kliknij ponownie w przycisk Dodaj (+). Poniższa tabela zawiera zestawienie sposobów sortowania w kolejności rosnącej i malejącej różnych typów danych. Typ danych Rosnąco Malejąco Tekst aa zz Zz Aa Daty Rok (od najwcześniejszego), następnie miesiąc (od stycznia), później dzień (1-31) Rok (od bieżącego), następnie miesiąc (od grudnia), później dzień (31-1) Numbers 2, 1, 0, 1 itd. 1, 0, 1, 2 itd. 70 Rozdział 3 Korzystanie z tabel

71 Typ danych Rosnąco Malejąco Komórki zawierające tylko tekst, wymieszane z komórkami zawierającymi tylko liczby 2, 1, 0, 1 itd., następnie aa zz Zz Aa, następnie 1, 0, 1, 2 itd. Komórki zawierające zarówno tekst, jak i liczby Najpierw wartości zaczynające się od liczb (1z, 1Z, a1, A1) Najpierw wartości zaczynające się od liter (A1, a1, 1A, 1z) Puste komórki Na dole Na dole Wartości logiczne (PRAWDA, FAŁSZ) Pod tekstem i nad pustą komórką Nad tekstem Filtrowanie wierszy w tabeli Można ukrywać wiersze tabeli, które nie zawierają określonych wartości. Podczas sortowania komórek tabeli brane są pod uwagę także wartości znajdujące się w ukrytych wierszach. Jak ustalić kryteria pokazywania i ukrywania wierszy? 1 Kliknij w tabelę. 2 Kliknij w Porządkuj w pasku narzędzi lub wybierz polecenie Pokaż więcej opcji z menu karty odwołań, aby otworzyć okno reorganizacji. 3 Kliknij w trójkąt filtru, aby rozwinąć opcje filtrowania. 4 Wybierz kolumnę, której wartości chcesz użyć jako kryteriów filtrowania. 5 Użyj pozostałych narzędzi do ustalenia wartości kolumny dla wierszy, które mają być pokazywane. 6 Jeżeli chcesz dodać kolejne kryteria, kliknij w przycisk Dodaj (+) i zdefiniuj je. Jeżeli wybierzesz to górnych n wartości lub to dolnych n wartości, pokazane będą wszystkie wartości pasujące do górnych lub dolnych n. Całkowita ich liczba może być większa od n. Uwaga: Gdy włączone jest filtrowanie wierszy w tabeli, nie można dodawać w niej nowych wierszy. Jeżeli chcesz przerwać filtrowanie wierszy, wyłącz opcję Pokaż wiersze spełniające poniższe warunki w oknie reorganizacji. Rozdział 3 Korzystanie z tabel 71

72 Podział tabeli na kategorie Tabelę można podzielić na kategorie. Poszczególne kategorie można utworzyć ręcznie, wybierając poszczególne wiersze. Da się także sprawić, aby Numbers automatycznie utworzył kategorie i podkategorie na podstawie wartości w jednej lub kilku kolumnach tabeli (tzw. kolumnach wartości kategorii). Zmiana wartości w kolumnach wartości kategorii może spowodować przesunięcie wierszy z jednej kategorii do innej. Każda kategoria lub podkategoria wyświetlana jest z osobnym wierszem kategorii, umieszczonym ponad nią. Możesz kliknąć w trójkąt widoczny obok lewej krawędzi wiersza kategorii, aby pokazać lub schować (rozwinąć lub zwinąć) wiersze należące do danej kategorii. Wiersz kategorii meble biurowe Wiersz kategorii meble na patio Wiersz kategorii meble do biblioteki Wiersze kategorii mają specjalne cechy, pozwalające zarządzać kategoriami. ÂÂ Przy pomocy dostępnego w każdym wierszu grupowania menu odwołań do komórek można dodawać nowe kategorie, usuwać istniejące i wykonywać inne operacje. Wybranie polecenia Rozwiń wszystko lub Zwiń wszystko powoduje rozwinięcie lub zwinięcie wiersza na poziomie, w którym wybrano polecenie. Menu odwołań do komórek dla tego wiersza kategorii ÂÂ W komórkach wiersza kategorii można wyświetlać automatycznie obliczane wartości, np. sumy lub liczbę wierszy. Obliczona liczba wierszy 72 Rozdział 3 Korzystanie z tabel

73 Czynność Tworzenie kategorii i podkategorii Usuwanie kategorii Informacje Definiowanie kategorii i podkategorii w tabeli na stronie 73 Usuwanie kategorii i podkategorii z tabeli na stronie 78 Dodawanie i usuwanie wierszy z kategorii, wyświetlanie automatycznie obliczanych wartości w komórkach wiersza kategorii, przenoszenie kategorii, zmiana poziomu kategorii, zwinięcie lub rozwinięcie wierszy kategorii i wykonywanie innych zadań związanych z zarządzaniem kategoriami Zarządzanie kategoriami i podkategoriami w tabeli na stronie 78 Definiowanie kategorii i podkategorii w tabeli Numbers może automatycznie tworzyć kategorie i podkategorie na podstawie wartości w jednej lub kilku kolumnach tabeli. Da się także ręcznie tworzyć kategorie, umieszczając w tabeli wiersze kategorii. Kategorie można tworzyć zarówno na podstawie sąsiednich wierszy, jak i wierszy znajdujących się z dala od siebie. Ręczne tworzenie kategorii Tworzenie kategorii poprzez ręczne wstawianie wiersza kategorii powoduje automatyczne wstawienie nowej kolumny (kolumny wartości kategorii), zawierającej przykładowe, zastępcze wartości dla każdej z kategorii. Wartości te używane są w wierszu kategorii do identyfikacji danej kategorii. Kolumna wartości kategorii Rozdział 3 Korzystanie z tabel 73

74 Możesz ukryć tę kolumnę, klikając w jej menu karty odwołań i wybierając polecenie Ukryj kolumnę. Jeżeli chcesz zmienić przykładowe nazwy w wierszu kategorii na własne, dokonaj ich edycji, w taki sam sposób, jak dowolnego innego tekstu w komórce tabeli. Tworzenie kategorii przy użyciu wartości z kolumny Podczas dzielenia tabeli na kategorie według wartości z wybranej kolumny, Numbers tworzy osobną kategorię dla każdej unikalnej wartości znajdującej się w tej kolumnie. Kolumna, której wartości używane są do tworzenia kategorii określana jest jako kolumna wartości kategorii. Wszystkie wiersze zawierające tę samą wartość w kolumnie wartości kategorii umieszczane są w tej samej kategorii. Wspólna wartość umieszczana jest w osobnym wierszu jako nazwa tej kategorii. Wiersz kategorii Kolumna wartości kategorii Zmiana wartości w kolumnie wartości kategorii sprawia, że wiersz ten przesuwa się do innej kategorii jeżeli nowa wartość istnieje w innym miejscu kolumny wartości kategorii. W sytuacji, gdy wartości tej nie ma we wspomnianej kolumnie, tworzona jest nowa kategoria. Możesz ukryć kolumnę wartości kategorii lub pozostawić ją widoczną, aby ułatwić ewentualną zmianę znajdujących się w niej wartości. Zwróć uwagę, że zmiana nazwy wiersza kategorii spowoduje zastąpienie wszystkich wartości dla danej kategorii w kolumnie wartości kategorii przez nowo wprowadzoną nazwę wiersza. 74 Rozdział 3 Korzystanie z tabel

75 Oto sposoby tworzenia kategorii i podkategorii: mm Jeżeli chcesz podzielić wiersze tabeli w określonym miejscu, wybierz Wstaw kategorię z menu karty odwołań dla najniższego wiersza, który ma znaleźć się w tworzonej kategorii. Przykładowo, aby podzielić dziewięciowierszową tabelę na dwie kategorie, z których pierwsza obejmować będzie 5 pierwszych wierszy, wybierz Wstaw kategorie z menu wiersza 5. mm Jeżeli chcesz umieścić zakres sąsiednich wierszy lub wierszy znajdujących się z dala od siebie, zaznacz te wiersze, rozwiń menu kontekstowe karty odwołań jednego z zaznaczonych wierszy i wybierz Utwórz kategorię z zaznaczonych wierszy. mm Jeżeli chcesz podzielić na kategorie wiersze mające tę samą wartość w jednej z kolumn, wybierz Klasyfikuj wg tej kolumny z menu karty odwołań danej kolumny. Gdy wartość w kolumnie zostanie zmieniona, określony wiersz zostanie umieszczony w innej kategorii, opartej o tę nową wartość. Możesz także użyć okna reorganizacji. Otwórz je, klikając w tabelę, a następnie w przycisk Reorganizuj w pasku narzędzi lub wybierając Więcej opcji z menu karty odwołań. Kliknij w trójkąt kategorii, aby rozwinąć opcje filtrowania. Z pierwszego rozwijanego menu wybierz nazwę kolumny, której chcesz użyć jako kolumny wartości kategorii. Wybierz nazwę kolumny, której chcesz użyć jako kolumny wartości kategorii. Kategorie w tabeli tworzone są na podstawie unikalnych wartości w wybranej kolumnie. Wiersz kategorii Kolumna wartości kategorii Rozdział 3 Korzystanie z tabel 75

76 Jeżeli kolumna wartości kategorii zawiera daty, możesz wybrać jednostkę z drugiego menu. Kolumna kategorii, zawierająca daty Wybierz jednostkę daty. Wybrana jednostka daty określa sposób podziału wierszy na kategorie oraz sposób identyfikacji danej kategorii w wierszu kategorii. W wierszach kategorii widoczne są lata, ponieważ zostały one wybrane w oknie Reorganizuj. mm Jeżeli chcesz utworzyć podkategorię, otwórz panel porządkowania i kliknij w przycisk Dodaj (+) obok kategorii lub podkategorii, pod którą chcesz utworzyć nową podkategorię. Następnie wybierz kolumnę, której wartości chcesz użyć do utworzenia podkategorii. Kliknij, aby dodać podkategorię. 76 Rozdział 3 Korzystanie z tabel

77 Każda podkategoria ma w tabeli swój osobny wiersz kategorii. Wiersz podkategorii mm Jeżeli chcesz dodać kategorię lub podkategorię nad lub pod istniejącą kategorią lub podkategorią, wybierz z menu karty odwołań wiersza danej kategorii lub podkategorii polecenie Dodaj kategorię nad lub Dodaj kategorię pod. Gdy usuniesz wartość z kolumny wartości kategorii, jej wiersz zostanie umieszczony w grupie z pustymi wartościami w tej kolumnie. Gdy usuniesz wszystkie wiersze z kategorii, kategoria ta zostanie usunięta z tabeli. Rozdział 3 Korzystanie z tabel 77

78 Usuwanie kategorii i podkategorii z tabeli Można tymczasowo usuwać kategorie i podkategorie lub zrezygnować z nich w ogóle. Oto sposoby odwoływania podziału wierszy na kategorie: mm Jeżeli chcesz tymczasowo odwołać podział wszystkich wierszy w tabeli na kategorie, kliknij w tę tabelę, po czym kliknij w Reorganizuj w pasku narzędzi lub wybierz Więcej opcji z menu karty odwołań, aby otworzyć okno reorganizacji. Wyłącz opcję Wstaw kategorie z następujących. Jeżeli chcesz przywrócić podział na kategorie, zaznacz Wstaw kategorie z następujących. Możesz także wybrać Tabela > Wyłącz wszystkie kategorie. Jeżeli chcesz przywrócić kategorie, wybierz Tabela > Włącz wszystkie kategorie. mm Jeżeli chcesz zrezygnować z podziału na kategorie, kliknij w przycisk Usuń ( ), znajdujący się obok każdej kategorii i podkategorii w oknie reorganizacji. Możesz także rozwinąć menu kart odwołań dla danego wiersza kategorii i wybrać polecenie Usuń kategorie. mm Jeżeli chcesz zrezygnować z użycia danej kolumny jako kolumny wartości kategorii, kliknij w przycisk Usuń ( ) obok tej kolumny w oknie reorganizacji. Możesz także rozwinąć menu kart odwołań dla tej kolumny i wybrać polecenie Usuń kategorie. Zarządzanie kategoriami i podkategoriami w tabeli Oto sposoby zarządzania kategoriami: mm Jeżeli chcesz przenieść wiersz z jednej kategorii do innej, zaznacz go i przeciągnij do nowej kategorii. Jeżeli chcesz przenieść kategorię w inne miejsce tej samej tabeli, kliknij w kartę odwołań wiersza kategorii i przeciągnij kategorię w inne miejsce. mm Jeżeli chcesz przenieść kategorię w górę lub w dół o jeden poziom, kliknij w Reorganizuj w pasku narzędzi lub wybierz Więcej opcji z menu karty odwołań, aby otworzyć okno reorganizacji. Następnie kliknij w przycisk przesuwania w górę lub przesuwania w dół, znajdujący się obok danej kolumny. Możesz także kliknąć w strzałkę na karcie odwołań wiersza kategorii, po czym wybrać Promuj (aby przenieść kategorię na wyższy poziom) lub Zdegraduj (aby przenieść kategorię na niższy poziom). mm Jeżeli chcesz sformatować wiersz kategorii, zaznacz jedną lub kilka komórek i użyj paska formatu lub Inspektora grafik, aby zmienić kolor wypełnienia i styl tekstu. Zmiany stosowane są we wszystkich komórkach w bieżącym wierszu kategorii i innych wierszach kategorii, należących do tego samego poziomu. 78 Rozdział 3 Korzystanie z tabel

79 mm Jeżeli chcesz wyświetlić wyniki automatycznych obliczeń przy użyciu wartości z kolumny danej kategorii lub podkategorii, kliknij w komórkę wiersza kategorii, a następnie w trójkąt rozwijania. Kliknij w trójkąt rozwijania, aby wybrać rodzaj obliczenia. Wybierz sposób obliczeń (suma częściowa, średnia itp.), aby wyświetlić wyniki operacji na danych liczbowych (poza wartościami daty, czasu i czasu trwania). Wybierz Liczba, aby wyświetlić liczbę niepustych komórek. Liczba niepustych komórek Jeżeli chcesz, aby rodzaj obliczeń był widoczny, po wybraniu tego rodzaju zaznacz także opcję Pokaż nazwę funkcji. Wyświetlona nazwa funkcji mm Jeżeli chcesz usunąć zawartość komórki wiersza kategorii, wybierz Pusta z menu kontekstowego tej komórki. Jeżeli chcesz wyświetlić nazwę kategorii w tej komórce, wybierz Nazwa kategorii. mm Jeżeli chcesz dodać nowy wiersz do kategorii lub podkategorii, wybierz Dodaj wiersz nad lub Dodaj wiersz pod z menu kontekstowego odwołania do tej komórki. Gdy dodawany jest nowy wiersz, komórki z kolumn kategorii przyjmują wartości z kategorii lub podkategorii, do której dodany został ten wiersz. Rozdział 3 Korzystanie z tabel 79

80 mm Jeżeli chcesz ukryć wiersze, zaznacz je i wybierz Ukryj zaznaczone wiersze z menu odwołania do wiersza. Wiersze z zaznaczonego zakresu należące do głównej części tabeli zostaną ukryte, natomiast wiersze kategorii pozostaną widoczne. mm Aby rozwinąć lub zwinąć wszystkie kategorie lub podkategorie tego samego poziomu, wybierz polecenie Zwiń wszystko lub Rozwiń wszystko z menu w wierszu na tym samym poziomie, który chcesz rozwinąć lub zwinąć. mm Aby rozwinąć lub zwinąć wszystkie kategorie oraz podkategorie, wciśnij klawisz Opcja, klikając w trójkącik rozwijania przy lewej krawędzi go wiersza dowolnej kategorii. Jeśli jedna lub więcej kategorii na tym samym poziomie jest zwinięta, wówczas kliknięcie z klawiszem Opcja spowoduje rozwinięcie wszystkich kategorii. Jeśli jedna lub więcej kategorii na tym samym poziomie jest rozwinięta, wówczas kliknięcie z klawiszem Opcja spowoduje zwinięcie wszystkich kategorii. 80 Rozdział 3 Korzystanie z tabel

81 Praca z komórkami tabeli 4 W tym rozdziale omówione są sposoby pracy z komórkami tabeli i ich zawartością. Umieszczanie zawartości w komórkach tabeli Istnieją różne sposoby dodawania i zarządzania zawartością komórek tabeli. Czynność Dodawanie, zastępowanie, kopiowanie, wklejanie i przenoszenie wartości komórek tabeli Formatowanie i wyrównywanie tekstu w komórkach, korzystanie z funkcji znajdź/zastąp i sprawdzanie pisowni Praca z wartościami liczbowymi w komórkach tabeli Korzystanie z automatycznego wypełniania w celu powtarzania wartości w sąsiednich komórkach Informacje Dodawanie i edycja wartości w komórkach tabeli na stronie 81 Praca z tekstem w komórkach tabeli na stronie 82 Praca z liczbami w komórkach tabeli na stronie 83 Automatyczne wypełnianie komórek tabeli na stronie 84 mm Dodawanie i edycja wartości w komórkach tabeli Można dodawać, zmieniać i usuwać zawartość poszczególnych komórek tabeli. Oto sposoby dodawanie i edycji wartości w komórkach: Jeżeli komórka jest pusta, zaznacz ją i wpisz wartość. Zaznaczanie komórki tabeli na stronie 56 opisuje sposoby zaznaczania komórek. mm Jeżeli chcesz zastąpić istniejącą zawartość komórki, zaznacz tę komórkę, po czym zaznacz to, co chcesz zastąpić, klikając dwa razy. Możesz zaznaczyć więcej, gdy przytrzymasz klawisz Shift. Wpisz nową wartość, aby zastąpić tę zaznaczoną. mm Jeżeli chcesz zastąpić całą zawartość komórki, zaznacz tę komórkę i zacznij pisać. Jeżeli w oknie Inspektora tabel wyłączona jest opcja Return przenosi do nast. komórki, możesz także zaznaczyć komórkę, nacisnąć klawisz Return lub Enter (spowoduje to zaznaczenie całej zawartości komórki) i zacząć pisać. 81

82 mm Jeżeli chcesz dopisać coś do istniejącej zawartości, zaznacz komórkę, kliknij, aby umieścić w niej kursor i zacznij pisać. mm Zmiany dokonane w komórce tabeli od momentu jej zaznaczenia można cofnąć, wciskając klawisz Esc. mm Jeżeli chcesz usunąć zawartość komórek, wierszy lub kolumn tabeli, zaznacz je, po czym naciśnij klawisz Delete lub wybierz Edycja > Usuń. mm mm Jeżeli chcesz usunąć zawartość, wypełnienie tła i wszelkie ustawienia stylu, wybierz Edycja > Usuń wszystko. Do zaznaczenia zostanie zastosowany domyślny styl. Jeżeli chcesz skopiować, wkleić lub przenieść wartości z komórek, zobacz Kopiowanie i przenoszenie komórek na stronie 92. Jeżeli chcesz dodać formuły i funkcje do komórek, zobacz Tworzenie własnych formuł na stronie 128. Praca z tekstem w komórkach tabeli Można zmienić formatowanie i ułożenie tekstu w komórkach tabeli, a także korzystać z funkcji Znajdź i zastąp i automatycznego sprawdzania pisowni. Podczas wpisywania tekstu do komórki, Numbers automatycznie wyświetla propozycje uzupełnienia tego tekstu, wybrane na podstawie zawartości podobnych komórek z tej samej tabeli. Możesz użyć proponowanego uzupełnienia, jeżeli jest prawidłowe, lub pisać dalej, ignorując propozycję. Jeżeli chcesz wyłączyć automatyczne wyświetlanie propozycji, wybierz Numbers > Preferencje, kliknij w Ogólne i wyłącz opcję Pokazuj listę autouzupełniania w kolumnach tabel. Oto sposoby pracy z tekstem w komórkach tabeli: mm Jeżeli chcesz wstawić znak końca wiersza, naciśnij klawisze Opcja-Return. mm Jeżeli chcesz wstawić znak końca akapitu, a pole wyboru Return przenosi do nast. komórki w oknie Inspektora tabel nie jest zaznaczone, naciśnij klawisz Return. W przeciwnym razie naciśnij Opcja-Return. Możesz także kliknąć w pasek formuły, a następnie w przycisk łamania wiersza, znajdujący się w pasku formatu. mm Jeżeli chcesz wstawić tabulator w tabeli, naciśnij klawisze Opcja-Tab. Możesz także kliknąć w pasek formuły, a następnie w przycisk tabulatora, znajdujący się w pasku formatu. 82 Rozdział 4 Praca z komórkami tabeli

83 mm Jeżeli chcesz skorygować wyrównanie tekstu, użyj przycisków wyrównania w pasku formatu. Wyrównaj tekst na górze, na środku lub na dole komórek. Wyrównaj tekst do lewej, do środka, do prawej; wyjustuj; lub wyrównaj tekst do lewej, a liczby do prawej. Inspektor tekstu daje dostęp do dodatkowych opcji formatowania (kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, po czym kliknij w przycisk Inspektora tekstu). Więcej informacji znajdziesz w rozdziale Ustalanie wyrównania, odstępów i koloru tekstu na stronie 183. mm Jeżeli chcesz zmienić atrybuty tekstu, użyj przycisków formatowania tekstu w pasku formatu. Wybór kroju. Wybór koloru tekstu. Wybór czcionki. Wybór wielkości. Możesz także użyć okna czcionek (kliknij w Czcionki w pasku narzędzi). Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej, zobacz Formatowanie wielkości i wyglądu tekstu na stronie 176. mm Jeżeli chcesz sprawdzić pisownię, zobacz Sprawdzanie pisowni na stronie 203. mm Jeżeli chcesz wyszukać lub zastąpić teksty w komórkach, zobacz Wyszukiwanie i zastępowanie tekstu na stronie 205. mm Jeżeli nie chcesz, aby Numbers zinterpretował wprowadzone znaki jako liczbę, użyj formatu tekstowego. Szczegółowe instrukcje znajdziesz w rozdziale Korzystanie z formatu tekstowego w komórkach tabel na stronie 104. Uwaga: Łańcuchy tekstowe są ignorowane przez funkcje używające wartości do obliczeń. Praca z liczbami w komórkach tabeli Niektóre operacje w tabeli, takie jak stosowanie formuł i funkcji do obliczeń matematycznych, zależą od wartości liczbowych w komórkach. Oto sposoby pracy z liczbami w komórkach tabeli: mm W komórce liczbowej można umieszczać tylko cyfry (od 0 do 9) lub jeden z następujących znaków: plus (+), minus ( ), nawias lewy lub prawy ( ), ukośnik (/), symbol waluty (np. zł), znak procent (%), przecinek (,), duże E lub małe e. Rozdział 4 Praca z komórkami tabeli 83

84 mm W komórce można wpisać dodatkowe znaki (np. %) lub użyć formatowania, zgodnie z opisem w Formatowanie wyświetlanych wartości w komórkach tabel na stronie 94. mm Jeżeli chcesz podać liczbę ujemną, poprzedź ją znakiem minus ( ). Jeżeli liczba w komórce tabeli jest zbyt duża, aby ją wyświetlić, Numbers ją przekształci: ÂÂ Jeżeli liczba dziesiętna nie mieści się w komórce, zostanie ona zaokrąglona. Na przykład 1, zamieni się w ÂÂ Jeżeli cała liczba nie mieści się w komórce, zostanie ona wyświetlona w notacji naukowej. Na przykład stanie się 7,777778E+19. Notacja naukowa polega na przedstawianiu liczb jako wykładnika potęgi 10. Wykładnik wyświetlany jest po literze E. Jeżeli przekształcona w ten sposób liczba nadal nie mieści się w komórce, zostanie ucięta. Szczegóły znajdziesz w rozdziale Wyświetlanie wartości nie mieszczącej się w komórce na stronie 85. Sposób używania formuł i funkcji w komórkach tabeli opisany jest w Tworzenie własnych formuł na stronie 128 i. Automatyczne wypełnianie komórek tabeli Funkcja automatycznego wypełniania pozwala na użycie zawartości z jednej lub wielu komórek w sąsiednich komórkach. Oto sposoby automatycznego wypełniania komórek tabeli: mm Jeżeli chcesz wkleić zawartość i wypełnienie komórki do sąsiednich komórek, zaznacz tę komórkę i przeciągnij nad sąsiednimi komórkami jej uchwyt wypełnienia (małe kółko w prawym dolnym rogu). Wklejone zostaną wszelkie dane, format komórek, formuła oraz wypełnienie. Nie zostaną wklejone komentarze. Jeżeli którakolwiek z komórek docelowych zawiera jakieś dane, zostaną one zastąpione wklejanymi w ten sposób danymi. mm Jeżeli chcesz wkleić zawartość i wypełnienie do jednej lub wielu komórek w tym samym wierszu lub kolumnie, zaznacz dwie lub kilka sąsiednich komórek, po czym wybierz jedną z poniższych opcji: Wstaw > Wypełnij > Wypełnij w prawo: Przypisuje zaznaczonym komórkom wartość z komórki znajdującej się na lewym końcu zaznaczonego zakresu. Wstaw > Wypełnij > Wypełnij w lewo: Przypisuje zaznaczonym komórkom wartość z komórki znajdującej się na prawym końcu zaznaczonego zakresu. Wstaw > Wypełnij > Wypełnij w górę: Przypisuje zaznaczonym komórkom wartość z komórki znajdującej się na dole zaznaczonego zakresu. Wstaw > Wypełnij > Wypełnij w dół: Przypisuje zaznaczonym komórkom wartość z komórki znajdującej się na górze zaznaczonego zakresu. 84 Rozdział 4 Praca z komórkami tabeli

85 Wklejone zostaną wszelkie dane, format komórek, formuła oraz wypełnienie. Nie zostaną wklejone komentarze. Jeżeli którakolwiek z komórek docelowych zawiera jakieś dane, zostaną one zastąpione wklejanymi w ten sposób danymi. mm Możesz także dodawać do komórek wartości zmieniane automatycznie według pewnego wzorca. Przykładowo, jeżeli komórka zawiera dzień tygodnia lub miesiąc, możesz zaznaczyć ją i przeciągnąć w prawo lub w dół, aby dodać do sąsiednich komórek kolejne dni tygodnia lub miesiące. Jeżeli chcesz dodać nowe wartości na podstawie wzorca, zaznacz przed przeciągnięciem dwie lub więcej komórek. Przykładowo, jeżeli dwie zaznaczone komórki zawierają liczby 1 i 2, przeciągnięcie ich do sąsiednich komórek spowoduje dodanie do nich liczb 3 i 4. Jeżeli dwie zaznaczone komórki zawierają liczby 1 i 4, po przeciągnięciu ich do sąsiednich komórek pojawią się w nich liczby 7 i 10, ponieważ wartości będą zwiększane o 3. Automatyczne wypełnienie nie ustala zależności między komórkami w grupie. Po automatycznym wypełnieniu komórek można zmieniać ich zawartość niezależnie od siebie. Wyświetlanie wartości nie mieszczącej się w komórce Oto co się dzieje, gdy komórka jest zbyt mała, aby pomieścić zawartość: ÂÂ Jeżeli w komórce znajduje się liczba lub data, wyświetlany jest wskaźnik przepełnienia. Wskaźnik przepełnienia ÂÂ W przypadku innych typów wartości wskaźnik przepełnienia nie jest wyświetlany. Widoczna jest tylko zawartość mieszcząca się w komórce. Oto sposoby posługiwania się zawartością nie mieszczącą się w komórce: mm Jeżeli chcesz, aby nadmiarowa zawartość komórki mogła być nakładana na sąsiednie komórki, wyłącz opcję Zawijaj tekst w komórce (w Inspektorze komórek) lub wyłącz zawijanie tekstu w pasku formatu. Liczby i daty zawsze są zawijane, niezależnie od zmiany tej opcji. Jeżeli sąsiednie komórki są puste, pojawi się w nich zawartość nie mieszcząca się we właściwej komórce. Jeżeli sąsiednie komórki zawierają jakieś dane, nie mieszcząca się zawartość nie zostanie w nich wyświetlona i nadal widoczny będzie symbol przepełnienia komórki. Jeżeli chcesz, aby zawartość komórki była zawijana, zaznacz opcję Zawijaj tekst w komórce, dostępną w panelu Format w oknie Inspektora tabel. Rozdział 4 Praca z komórkami tabeli 85

86 mm Jeżeli zawartość komórek nie jest widoczna, ponieważ kolumny są zbyt wąskie, możesz użyć przycisku dopasowania, znajdującego się obok narzędzi szerokości kolumny w oknie Inspektora tabel. Zaznacz komórkę, kolumnę, kilka kolumn lub całą tabelę, po czym kliknij w przycisk Dopasuj. Możesz także zmienić szerokość kolumny, przeciągając prawą krawędź jej karty odwołań lub używając narzędzi szerokości kolumny w oknie Inspektora tabel. mm Jeżeli zawartość komórek nie jest widoczna, ponieważ wiersze są zbyt wąskie, możesz użyć przycisku dopasowania, znajdującego się obok narzędzi wysokości wiersza w oknie Inspektora tabel. Zaznacz komórkę, wiersz, kilka wierszy lub całą tabelę, po czym kliknij w przycisk Dopasuj. Wysokość wiersza jest automatycznie dostosowywana, gdy dodawana jest lub usuwana jego zawartość. Możesz także zmienić wysokość wiersza, przeciągając dolną krawędź jego karty odwołań lub używając narzędzi wysokości wiersza w oknie Inspektora tabel. mm Da się także dopasować szerokość kolumn i wysokość wierszy do zawartości za pomocą kart odwołań. Jeżeli chcesz dopasować wysokość wiersza do zajmującej najwięcej miejsca zawartości, kliknij dwa razy w dolną krawędź tego wiersza w jego karcie odwołań. Szerokość kolumn nie zmienia się automatycznie podczas dodawania zawartości do komórek. Jeżeli chcesz dopasować szerokość kolumny do zajmującej najwięcej miejsca zawartości, kliknij dwa razy w prawą krawędź tej kolumny w jej karcie odwołań. Korzystanie z formatu warunkowego do nadzoru zawartości komórek Format warunkowy zmienia wygląd danej komórki, gdy zawiera ona ustaloną wartość, określaną jako wartość testowana. W celu zastosowania formatu warunkowego należy zaznaczyć jedną lub więcej komórek i ustalić jedną lub więcej reguł. Reguły określają, jakie efekty wizualne mają zostać zastosowane w komórkach, gdy zawierać one będą wartość testowaną. Przykładowo, można ustalić regułę wypełniającą komórkę kolorem niebieskim, jeżeli zawiera ona liczbę 0, regułę wyświetlającą wartość komórki pogrubioną czcionką, jeżeli jest ona większa od zera oraz regułę wypełniającą komórkę kolorem czerwonym, gdy jej wartość jest mniejsza od zera. Reguły zastosowane w wielu komórkach uruchamiają format warunkowy, jeżeli którakolwiek z tych komórek zawiera wartość testowaną. 86 Rozdział 4 Praca z komórkami tabeli

87 Czynność Tworzenie reguł Usuwanie formatu warunkowego z komórek, zmiana reguł, wyszukanie komórek używających tego samego formatu warunkowego, kopiowanie/wklejanie formatu warunkowego między tabelami Informacje Ustalanie warunkowych reguł formatowania na stronie 87 Zmiana i zarządzanie formatowaniem warunkowym na stronie 89 Ustalanie warunkowych reguł formatowania Reguła formatowania warunkowego używana jest do wykrywania sytuacji, w której komórki zawierają wartość testową. Może być to albo określona wartość lub wartość zgadzająca się z wartością z określonej komórki tabeli. Reguła ta ustala także formatowanie, które zostanie zastosowane w komórkach, gdy zawierać one będą wartość testową. Jak określić reguły? 1 Zaznacz jedną lub więcej komórek. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk Inspektora komórek, po czym kliknij w przycisk Pokaż reguły. Możesz także wybrać Format > Pokaż reguły formatowania warunkowego. 3 Wybierz regułę z menu wyboru reguł. Warunki w górnej części menu dotyczą wartości liczbowych. Opcje w środkowej części dotyczą wartości tekstowych. Opcja Z datami przeznaczona jest dla dat. 4 Jeżeli chcesz ustalić wartość testową, wpisz ją w polu wartości, znajdującym się po prawej stronie menu rozwijanego. Rozdział 4 Praca z komórkami tabeli 87

88 Jako wartości testowej możesz użyć także wartości z dowolnej komórki tabeli. Kliknij w tym celu w małe, niebieskie kółko w polu wartości. Kliknij, aby wybrać komórkę z tabeli. Pojawi się pole odwołania do komórki. Ustal odwołanie, klikając w odpowiednią komórkę tabeli. Odwołanie do komórki możesz także wpisać ręcznie. Zobacz Odwołania do komórek w formułach na stronie 133. Opcja Pomiędzy wymaga podania dwóch wartości. Wybrane formatowanie jest stosowane, gdy którakolwiek z tych liczb lub liczba znajdująca się pomiędzy nimi pojawia się w określonej komórce lub komórkach. W przypadku opcji Z datami, przed podaniem wartości testowej wybierz opcje z menu po obu stronach pola wartości. 5 Kliknij w przycisk Edycja, aby ustalić formatowanie, które ma zostać zastosowane, gdy komórki zawierają wartość testowaną. Pole koloru tekstu: Kliknij w nie, aby wybrać kolor do zastosowania w wartościach komórek. Przyciski stylu czcionki: Kliknij w B, aby wartości komórek wyświetlane były pogrubioną czcionką. Przycisk I powoduje wyświetlanie wartości kursywą, U je podkreśla, natomiast T przekreśla. 88 Rozdział 4 Praca z komórkami tabeli

89 Pole koloru wypełnienia: Kliknij w nie, aby wybrać kolor wypełnienia. W polu podglądu widoczny jest efekt dokonywanych wyborów. Gdy efekt ten jest zadowalający, kliknij w Gotowe. 6 Jeżeli chcesz dodać kolejną regułę, kliknij w przycisk Dodaj (+) i powtórz kroki od 3 do 5. Gdy dla komórki ustalonych jest więcej niż jedna reguła, a jej zawartość spełnia warunki kilku reguł: ÂÂ Kolor zastosowany w tekście ustalony jest przez najwyższą regułę stosującą kolor tekstu. ÂÂ Zastosowany styl czcionki ustalony jest przez najwyższą regułę stosującą styl czcionki. ÂÂ Kolor wypełnienia tekstu ustalony jest przez najwyższą regułę stosującą kolor wypełnienia tekstu. Gdy po zastosowaniu w komórce wskazanego koloru umieszczony zostanie w niej kursor i wpisany zostanie nowy tekst (po ręcznym wybraniu koloru tekstu w pasku formatu lub Inspektorze tekstu), nowo wprowadzony tekst będzie miał nowo wybrany kolor, ale istniejący tekst zachowa kolor ustalony przez regułę. Zmiana i zarządzanie formatowaniem warunkowym Oto metody, których można użyć: mm Jeżeli chcesz znaleźć wszystkie komórki w tabeli, które używają tych samych reguł formatowania warunkowego jak wybrana komórka, zaznacz tę komórkę, kliknij w przycisk Pokaż reguły w oknie Inspektora komórek, a następnie kliknij w przycisk Zaznacz wszystko. Zaznaczone zostaną wszystkie komórki w tabeli, które mają przypisane pasujące reguły. mm Jeżeli chcesz usunąć formatowanie warunkowe przypisane do komórek tabeli, zaznacz te komórki, kliknij w przycisk Pokaż reguły w oknie Inspektora komórek, a następnie kliknij w przycisk Wymaż wszystkie reguły. Rozdział 4 Praca z komórkami tabeli 89

90 mm Jeżeli chcesz zastosować te same reguły formatowania warunkowego w komórkach z różnych tabel, zaznacz komórkę, której reguły chcesz wykorzystać, wybierz Edycja > Kopiuj, zaznacz jedną lub więcej komórek w innej tabeli, po czym wybierz Edycja > Wklej. mm Jeżeli chcesz dodać lub usunąć regułę formatowania, kliknij w przycisk Dodaj (+) lub Usuń ( ) w oknie formatów warunkowych. mm Jeżeli chcesz zmienić regułę, wybierz ponownie jej opcje z menu, zmień jej wartości testowe lub formatowanie. Oto kilka sposobów pracy z wartościami testowymi, ustalanymi jako odwołania do komórek: Jeżeli chcesz usunąć wartość testową, która jest odwołaniem do komórki, kliknij w pole wartości testowej i naciśnij klawisz Delete. Jeżeli chcesz zastąpić jedno odwołanie do komórki innym odwołaniem, kliknij w pole wartości testowej, po czym kliknij w inną komórkę w tej samej lub innej tabeli. Jeżeli chcesz zastąpić wartość testową odwołaniem do komórki, kliknij w pole wartości testowej, kliknij w małe, niebieskie kółko, a następnie w komórkę tabeli. Dodawanie obrazków lub koloru do komórek Do pojedynczych komórek lub całej tabeli można dodawać obrazki lub zmieniać ich kolor. Jak dodać obrazek lub kolor do komórki tabeli? 1 Zaznacz komórkę. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk Inspektora tabel. 3 Jeżeli chcesz dodać obrazek, wybierz Wypełnienie obrazkiem z menu Tło komórki. Szczegółowe instrukcje znajdziesz w rozdziale Wypełnianie obiektu obrazem na stronie Jeżeli chcesz dodać kolor w tle, wybierz Wypełnienie kolorem lub Wypełnienie gradientem z menu Tło komórki. Zobacz Wypełnienie obiektu jednolitym kolorem na stronie 240 i Wypełnianie obiektu przepływem barwnym (gradientem), aby dowiedzieć się więcej. Łączenie komórek tabeli ze sobą Można łączyć ze sobą sąsiednie komórki tabeli, usuwając ich obramowanie, tak aby zachowywały się one jak pojedyncza komórka. Jak połączyć komórki tabeli? 1 Zaznacz dwie lub więcej komórek tabeli. Zaznaczona grupa komórek musi tworzyć prostokąt. Wszystkie komórki muszą być albo komórkami głównej części tabeli, albo komórkami nagłówka lub komórkami stopki. 90 Rozdział 4 Praca z komórkami tabeli

91 2 Wybierz Tabela > Połącz komórki. Możesz także kliknąć w przycisk Połącz w Inspektorze tabel. Jeżeli chcesz podzielić połączone komórki, zaznacz komórkę utworzoną poprzez połączenie i wyłącz opcję Połącz komórki, znajdującą się w menu tabeli lub kliknij w przycisk Rozłącz w oknie Inspektora tabel. Oto, co dzieje się z zawartością komórek podczas łączenia: ÂÂ Połączenie w poziomie komórek zawierających sam tekst lub tekst, liczby, sformatowane wartości i formuły powoduje połączenie ich zawartości jako tekstu oddzielonego znakami tabulatora. Połączenie w pionie komórek zawierających sam tekst lub tekst, liczby, sformatowane wartości i formuły powoduje połączenie ich zawartości jako tekstu oddzielonego znakami końca wiersza. ÂÂ Po połączeniu komórek w kolumnie, tło komórki wynikowej przyjmuje obrazek lub kolor użyty w najwyżej położonej komórce składowej. Po połączeniu komórek w wierszu, tło komórki wynikowej przyjmuje obrazek lub kolor użyty w komórce składowej położonej po lewej stronie. ÂÂ Gdy komórka zawierająca tekst, liczbę, formułę lub ustalony format zostaje połączona z pustą komórką, nie ma to wpływu na zawartość tej pierwszej. ÂÂ Gdy komórka zawierająca liczbę zostanie połączona z pustą komórką, wynikowa komórka zachowa format liczbowy. Nie można ukrywać wierszy i kolumn, zawierających połączone komórki. Dzielenie komórek tabeli Podział komórki dzieli ją na dwie równe części w poziomie (wiersze) lub w pionie (kolumny). Obydwie nowe komórki posiadają ten sam kolor tła lub obrazek tła. Tekst, który znajdował się oryginalnie w dzielonej komórce, zostaje umieszczony odpowiednio w górnej lub lewej komórce. Jak podzielić komórki w poziomie lub w pionie? 1 Zaznacz komórkę lub komórki tabeli. Jeżeli chcesz podzielić cały wiersz lub całą kolumnę, zaznacz wszystkie komórki wiersza lub kolumny. 2 Jeżeli chcesz podzielić komórkę na wiersze, wybierz Tabela > Podziel na wiersze. Jeżeli chcesz podzielić komórkę na kolumny, wybierz Tabela > Podziel na kolumny. Możesz także kliknąć w przycisk Podziel w Inspektorze tabel. 3 Jeżeli chcesz utworzyć kolejne, mniejsze komórki, powtórz kroki 1 i 2. Podzielone komórki można z powrotem ze sobą połączyć, zobacz Łączenie komórek tabeli ze sobą na stronie 90. Rozdział 4 Praca z komórkami tabeli 91

92 Formatowanie obramowania komórek tabeli Można zmienić grubość i kolor obramowania komórek tabeli. Da się również całkowicie ukryć to obramowanie. Jak zmienić wygląd obramowania komórek tabeli? 1 Zaznacz odcinki obramowania komórek tabeli, które chcesz zmienić. Szczegółowe instrukcje znajdziesz w rozdziale Zaznaczanie krawędzi komórek tabeli na stronie Użyj narzędzi w pasku formatu lub w oknie Inspektora tabel. Kliknij, aby wybrać grubość linii. Kliknij, aby wybrać styl obrysu. Kliknij, aby wybrać kolor obrysu. Menu obrysu: Pozwala wybrać styl obrysu. Wybierz Brak, aby ukryć obramowanie komórki. Grubość linii: Pozwala ustalić grubość obrysu. Pole koloru: Pozwala wybrać kolor obrysu. Kliknięcie w pole koloru w pasku formatu powoduje wyświetlenie matrycy kolorów. Możesz wybrać kolor, klikając w niego na matrycy. Gdy klikniesz w Pokaż kolory, otwarte zostanie okno wyboru koloru, dające dostęp do dodatkowych opcji. Kliknięcie w pole koloru w oknie Inspektora tabel otwiera okno wyboru koloru. Więcej informacji na temat korzystania z tego narzędzia znajduje się w rozdziale Okno wyboru koloru na stronie 25. Kopiowanie i przenoszenie komórek Oto sposoby kopiowania i przenoszenia komórek: mm Jeżeli chcesz przenieść komórki w inne miejsce tabeli, do innej tabeli lub poza tabelę, do obszaru roboczego, zaznacz komórkę lub zakres sąsiednich komórek, ustaw wskaźnik w obrębie zaznaczenia, aby zmienił się w biały krzyżyk, po czym przeciągnij zaznaczenie w inne miejsce, zaznaczając komórki docelowe. Wartości w komórkach docelowych zostaną zastąpione, natomiast wartości z oryginalnych komórek znikną. 92 Rozdział 4 Praca z komórkami tabeli

93 mm Jeżeli chcesz skopiować komórki w inne miejsce tej samej tabeli, do innej tabeli lub w inne miejsce obszaru roboczego, zaznacz je i przeciągnij, trzymając wciśnięty klawisz Opcja. Wartości w komórkach docelowych zostaną zastąpione, natomiast wartości w oryginalnych komórkach nie ulegną zmianie.. Komórki można także kopiować zaznaczając je, wybierając Edycja > Kopiuj, następnie zaznaczając komórki docelowe i wybierając Edycja > Wklej. Istnieje również możliwość wklejania zawartości komórki do wielu innych komórek, które nie muszą znajdować się obok kopiowanej komórki ani obok siebie. W tym celu po skopiowaniu komórki zaznacz komórki docelowe i wybierz Edycja > Wklej. Zawartość komórki zostanie skopiowana do wszystkich zaznaczonych komórek docelowych, w tej samej lub innej tabeli, zastępując ich oryginalną zawartość. mm Jeżeli chcesz wstawić kopiowane komórki bez zastępowania zawartości komórek docelowych, wybierz po zaznaczeniu tych komórek Wstaw > Skopiowane kolumny lub Wstaw > Skopiowane wiersze. Skopiowane kolumny: Dodaje nowe kolumny ze skopiowanymi komórkami. Skopiowane wiersze: Dodaje nowe wiersze ze skopiowanymi komórkami. Gdy zawartość komórki zostanie wklejona do innej komórki, wraz z nią wklejone zostaną wszelkie ewentualne komentarze. Usunięcie zawartości komórki powoduje również usunięcie przypisanych do niej komentarzy. Jeżeli chcesz się dowiedzieć, jak kopiować i przenosić całe wiersze i kolumny za pomocą kart odwołań, zobacz Zmiana ułożenia wierszy i kolumn na stronie 62. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o sposobach powielania lub przenoszenia komórki zawierającej formułę, zobacz Kopiowanie lub przenoszenie formuł i obliczonych przez nie wartości na stronie 139. Dodawanie komentarzy do komórek tabeli Komentarze pozwalają na zachowanie informacji o komórkach tabeli. Oto sposoby pracy z komentarzami: mm Jeżeli chcesz dodać komentarz do komórki, zaznacz ją i kliknij w Komentarz w pasku narzędzi lub wybierz Wstaw > Komentarz. Następnie wpisz tekst w polu komentarza. mm Jeżeli chcesz przesunąć komentarz, przeciągnij go w inne miejsce. mm Jeżeli chcesz ukryć wszystkie komentarze, wybierz Widok > Ukryj komentarze. Komórki, do których przypisane są komentarze, oznaczane są żółtym trójkątem. Jeżeli chcesz ukryć pojedynczy komentarz, kliknij w przycisk ukrywania ( ), znajdujący się w lewym górnym rogu pola komentarza. Możesz także kliknąć w tym celu w znacznik komentarza. Ukryty komentarz można wyświetlić na chwilę, umieszczając wskaźnik nad jego znacznikiem. Rozdział 4 Praca z komórkami tabeli 93

94 mm Jeżeli chcesz pokazać wszystkie komentarze, wybierz Widok > Pokaż komentarze. Jeżeli chcesz pokazać ukryty komentarz, kliknij w jego znaczek w komórce. mm Jeżeli chcesz usunąć komentarz, kliknij w znaczek X, widoczny w prawym górnym rogu pola komentarza. mm Jeżeli chcesz, aby komentarze były uwzględniane na wydruku, włącz pokazywanie komentarzy i wybierz Plik > Drukuj. Formatowanie wyświetlanych wartości w komórkach tabel Można zastosować formatowanie komórki tabeli, tak aby jej wartość wyświetlana była w określony sposób. Przykładowo, można sformatować komórki z danymi walutowymi, tak aby symbol waluty (np. zł, $, lub ) pojawiał się odpowiednio przed lub za liczbą. Format komórki określa jedynie sposób wyświetlania wartości. Do obliczeń w formułach używana jest wartość w jej oryginalnej postaci. Jedynym wyjątkiem jest sytuacja, gdy za separatorem dziesiętnym znajduje się zbyt dużo cyfr. W takiej sytuacji liczba jest zaokrąglana. Oto sposoby pracy z formatami komórek: mm Format komórki stosuje się poprzez zaznaczenie jednej lub kilku komórek i wybór formatu za pomocą paska formatu lub menu formatu komórki, dostępnego w oknie Inspektora komórek. mm Jeżeli chcesz dodać wartość do pustej komórki mającej określony format, zaznacz tę komórkę i wpisz wartość. Format zostanie zastosowany po opuszczeniu komórki. mm Usunięcie wartości z komórki nie ma wpływu na jej format. Jeżeli chcesz usunąć format komórki, przełącz go na format automatyczny. Jeżeli chcesz usunąć wartość i format, wybierz Edycja > Wymaż wszystko. mm Po zdefiniowaniu formatu można zastosować go w wielu komórkach przy użyciu automatycznego wypełniania. Szczegółowe instrukcje znajdziesz w rozdziale Automatyczne wypełnianie komórek tabeli na stronie 84. mm Jeżeli chcesz zobaczyć niesformatowaną zawartość komórki, w której użyte zostało formatowanie, zaznacz tę komórkę i zobacz wartość w pasku formuły. 94 Rozdział 4 Praca z komórkami tabeli

95 Format komórki Sytuacja Więcej informacji automatyczny Automatycznie formatuje komórkę na podstawie jej zawartości Korzystanie z automatycznego formatu komórek na stronie 96 liczba Formatuje wyświetlanie miejsc dziesiętnych, ustala separator tysięczny i sposób wyświetlania wartości ujemnych Korzystanie z formatu liczbowego w komórkach tabel na stronie 98 waluta Formatuje wartości walutowe Korzystanie z formatu walutowego w komórkach tabel na stronie 99 procent data i czas Wyświetla wartości liczbowe ze znakiem % Formatuje sposób wyświetlania daty i czasu Korzystanie z formatu procentowego w komórkach tabel na stronie 100 Korzystanie z formatu daty i czasu w komórkach tabel na stronie 101 czas trwania Formatuje wyświetlanie tygodni, dni, godzin, minut, sekund i mikrosekund Korzystanie z formatu czasu trwania w komórkach tabel na stronie 101 ułamek system liczbowy naukowy tekst Formatuje wyświetlanie wartości mniejszych od 1 Formatuje wyświetlanie liczb w danym systemie liczbowym (np. dziesiętnym lub binarnym). Formatuje wyświetlanie liczb jako wykładników potęgi 10. Wyświetla zawartość komórki dokładnie tak, jak została wprowadzona. Korzystanie z formatu ułamkowego w komórkach tabel na stronie 102 Korzystanie z formatu systemu liczbowego w komórkach tabel na stronie 103 Korzystanie z formatu naukowego w komórkach tabel na stronie 104 Korzystanie z formatu tekstowego w komórkach tabel na stronie 104 narzędzia komórki (pola wyboru, suwak, pole krokowe lub menu rozwijane) Pozwala zmieniać wartości w komórce. Korzystanie w komórkach tabeli z pola wyboru, suwaka, pola krokowego lub menu rozwijanego na stronie 105 własny Pozwala zdefiniować własny format. Korzystanie z własnych formatów wyświetlania wartości w komórkach tabeli na stronie 107 Rozdział 4 Praca z komórkami tabeli 95

96 Korzystanie z automatycznego formatu komórek Gdy dodasz nową komórkę, jej zawartość wyświetlana jest przy użyciu automatycznego formatu. Zawartość komórki z formatowaniem automatycznym Liczba Wyświetlana zawartość Zachowywane są miejsca po przecinku i separator dziesiętny. Na przykład: ,008 będzie wyświetlane jako ,008. Wartość walutowa Jeżeli wartość to liczba całkowita (np. 50 zł), miejsca dziesiętne nie są wyświetlane. W przeciwnej sytuacji pokazywane są dwa miejsca po przecinku. Gdy miejsc dziesiętnych jest więcej niż dwa, wartość jest zaokrąglana. Na przykład: zł będzie wyświetlone jako 1000,01 zł. Data Wartość logiczna Wartość procentowa Wartość naukowa Wartość formatowana jest przy użyciu formatu daty, ustalonego w Preferencjach systemowych (wpisz format daty w polu wyszukiwania w oknie Preferencji systemowych) i jest traktowana w formułach jako wartość daty. Jeżeli chcesz wyświetlić formaty dat w Numbers, otwórz Inspektora komórek, rozwiń menu Format komórki i wybierz z niego pozycję Data i czas, a następnie rozwiń menu Data. Dwucyfrowa wartość roku większa od 50 jest wyświetlana z poprzedzającą ją 19, natomiast mniejsza bądź równa 50 poprzedzana jest przez 20. Na przykład: 1/1 wyświetlane jest jako , natomiast 5 stycznia jako Wartości prawda i fałsz przekształcane są na PRAWDA i FAŁSZ. Komórki takie mogą być używane w formułach stosujących operacje logiczne na wyrażeniach logicznych. Liczba ze znakiem % wyświetlana jest tak samo, jak została wprowadzona, natomiast w formułach traktowana jest ona jako wartość procentowa. Odstęp między liczbą a znakiem % nie jest niezbędny. Przykładowo, można wpisać zarówno 5%, jak i 5 %. Wyświetlana wartość zaokrąglana jest do dwóch miejsc po przecinku. Na przykład: 1,777E3 będzie wyświetlone jako 1.78+E3. 96 Rozdział 4 Praca z komórkami tabeli

97 Zawartość komórki z formatowaniem automatycznym Czas trwania Ułamek Wyświetlana zawartość Liczba z przyrostkiem określającym czas trwania ( t dla tygodni, d dla dni, h dla godzin, m dla minut, s dla sekund, ms dla milisekund) traktowana jest w formułach jako czas trwania. Przyrostek jest zawsze wyświetlany w formie skróconej. Na przykład: 2 tygodnie będą wyświetlone jako 2t. Wartość zostanie sformatowana jako data, jeżeli pasuje do jednego z dostępnych formatów daty. W przeciwnym razie wyświetlona zostanie przy użyciu dokładności do trzech cyfr. Na przykład: 1/1 wyświetlane jest jako Jeżeli w komórce zastosowany został inny format, można zmienić go na automatyczny, zaznaczając komórkę i wybierając Automatyczny z menu formatów komórek, dostępnym w pasku formatu. Możesz także użyć Inspektora komórek. Jak zastosować automatyczny format za pomocą Inspektora komórek? 1 Zaznacz jedną lub kilka komórek. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk Inspektora komórek. 3 Rozwiń menu Format komórki i wybierz z niego Automatyczny. Rozdział 4 Praca z komórkami tabeli 97

98 Korzystanie z formatu liczbowego w komórkach tabel Format liczbowy pozwala określić liczbę wyświetlanych miejsc po przecinku, wygląd separatora tysięcy i sposób prezentacji liczb ujemnych. Jeżeli chcesz zdefiniować format liczbowy bez separatora tysięcznego, wyświetlający dwa miejsca dziesiętne i liczby ujemne ze znakiem minus, zaznacz jedną lub kilka komórek, po czym kliknij w przycisk formatowania liczbowego w pasku formatu. Użyj znajdujących się obok przycisków do zmniejszania i zwiększania liczbym miejsc dziesiętnych. Przycisk formatu liczbowego Większą kontrolę nad formatem liczbowym można uzyskać za pomocą Inspektora komórek Jak zastosować format liczbowy za pomocą Inspektora komórek? 1 Zaznacz jedną lub kilka komórek. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk Inspektora komórek. 3 Rozwiń menu Format komórki i wybierz z niego Liczba. 4 Jeżeli chcesz określić liczbę miejsc po przecinku, użyj pola Dziesiętne. Gdy wartość zawierać będzie więcej miejsc po przecinku, zostanie zaokrąglona. Przykładowo, jeżeli komórka ma wyświetlać dwa miejsca po przecinku, wartość 3,456 będzie wyświetlona jako 3,46 (a nie 3,45). 5 Jeżeli chcesz ustalić sposób wyświetlania liczb ujemnych, wybierz pozycję z menu znajdującego się obok pola liczby miejsc po przecinku. 6 Jeżeli chcesz wybrać, czy używany ma być separator tysięczny, włącz lub wyłącz opcję Separator tysięczny. 98 Rozdział 4 Praca z komórkami tabeli

99 Korzystanie z formatu walutowego w komórkach tabel Format walutowy służy do wyświetlania wartości walutowych. Jeżeli chcesz zdefiniować format walutowy, wyświetlający dwa miejsca dziesiętne, separator tysięczny i liczby ujemne ze znakiem minus, zaznacz jedną lub kilka komórek, po czym kliknij w przycisk formatowania walutowego w pasku formatu. Użyj znajdujących się obok przycisków do zmniejszania i zwiększania liczbym miejsc dziesiętnych. Przycisk formatu walutowego Przycisk zmniejszania liczby miejsc dziesiętnych Przycisk zwiększania liczby miejsc dziesiętnych Większą kontrolę nad formatem walutowym można uzyskać za pomocą Inspektora komórek Jak zastosować format walutowy za pomocą Inspektora komórek? 1 Zaznacz jedną lub kilka komórek. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk Inspektora komórek. 3 Rozwiń menu Format komórki i wybierz z niego Waluta. 4 Rozwiń menu Symbol i wybierz symbol waluty. Liczbę opcji w menu Symbol można zwiększyć, wybierając Numbers > Preferencje i zaznaczając opcję Pokaż pełną listę walut w Inspektorze komórek, znajdującą się w panelu Ogólne. 5 Jeżeli chcesz określić liczbę miejsc po przecinku, użyj pola Dziesiętne. Gdy wartość zawierać będzie więcej miejsc po przecinku, zostanie zaokrąglona. Przykładowo, jeżeli komórka ma wyświetlać dwa miejsca po przecinku, wartość 3,456 będzie wyświetlona jako 3,46 (a nie 3,45). 6 Jeżeli chcesz ustalić sposób wyświetlania liczb ujemnych, wybierz pozycję z menu znajdującego się obok pola liczby miejsc po przecinku. 7 Jeżeli chcesz wybrać, czy używany ma być separator tysięczny, włącz lub wyłącz opcję Separator tysięczny. 8 Jeżeli chcesz, aby w komórce wyświetlany był symbol waluty, zaznacz opcję Styl księgowy. Rozdział 4 Praca z komórkami tabeli 99

100 Korzystanie z formatu procentowego w komórkach tabel Format procentowy służy do wyświetlania wartości liczbowych ze znakiem procent (%). Jeżeli wartość ta jest używana w formule, stosowana jest jej postać ułamkowa. Przykładowo, wartość wyświetlana jako 3,00% jest używana w formułach jako 0,03. Gdy do komórki korzystającej z automatycznego formatu wpisana zostanie wartość 3%, po czym zastosowany zostanie format procentowy, wyświetlona zostanie w niej wartość 3%. Jeżeli jednak do komórki korzystającej z automatycznego formatu wpisana zostanie wartość 3, a następnie zastosowany zostanie format procentowy, wyświetlona zostanie w niej wartość 300%. Jeżeli chcesz zdefiniować format procentowy, wyświetlający dwa miejsca dziesiętne, separator tysięczny i liczby ujemne ze znakiem minus, zaznacz jedną lub kilka komórek, po czym kliknij w przycisk formatowania procentowego w pasku formatu. Użyj znajdujących się obok przycisków do zmniejszania i zwiększania liczbym miejsc dziesiętnych. Przycisk formatu procentowego Przycisk zmniejszania liczby miejsc dziesiętnych Przycisk zwiększania liczby miejsc dziesiętnych Większą kontrolę nad formatem procentowym można uzyskać za pomocą Inspektora komórek Jak zastosować format procentowy za pomocą Inspektora komórek? 1 Zaznacz jedną lub kilka komórek. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk Inspektora komórek. 3 Rozwiń menu Format komórki i wybierz z niego Procent. 4 Jeżeli chcesz określić liczbę miejsc po przecinku, użyj pola Dziesiętne. Gdy wartość zawierać będzie więcej miejsc po przecinku, zostanie zaokrąglona. Przykładowo, jeżeli komórka ma wyświetlać dwa miejsca po przecinku, wartość 3,456 będzie wyświetlona jako 3,46 (a nie 3,45). 5 Jeżeli chcesz ustalić sposób wyświetlania liczb ujemnych, użyj menu znajdującego się obok pola liczby miejsc po przecinku. 6 Jeżeli chcesz wybrać, czy używany ma być separator tysięczny, włącz lub wyłącz opcję Separator tysięczny. Jeżeli komórka zawiera już jakąś wartość, przyjmowane jest, że jest to wartość dziesiętna i zostaje ona przekształcona w procent. Na przykład: 3 zamieni się w 300%. 100 Rozdział 4 Praca z komórkami tabeli

101 Korzystanie z formatu daty i czasu w komórkach tabel Format daty i czasu pozwala wyświetlać wartości daty i czasu. Jeżeli chcesz zdefiniować format daty i czasu, zaznacz jedną lub kilka komórek, kliknij w przycisk formatów komórek w pasku formatu, wybierz Data i czas z rozwiniętego wówczas menu, po czym wybierz opcję z podmenu. Przycisk formatu komórek Kliknij w Więcej, aby zastosować domyślny format daty/czasu z motywu i otworzyć Inspektora komórek. Większą kontrolę nad formatem daty i czasu można uzyskać za pomocą Inspektora komórek Jak zastosować format daty i czasu za pomocą Inspektora komórek? 1 Zaznacz jedną lub kilka komórek. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk Inspektora komórek. 3 Rozwiń menu Format komórki i wybierz z niego Data i czas. 4 Sposób wyświetlania daty możesz wybrać z menu Data. 5 Sposób wyświetlania godziny możesz wybrać z menu Czas. Korzystanie z formatu czasu trwania w komórkach tabel Format czasu trwania służy do wyświetlania wartości opisujących odcinki czasu, wyrażone w tygodniach, dniach, godzinach, minutach, sekundach i milisekundach. Jeżeli chcesz zdefiniować format czasu trwania, zaznacz jedną lub kilka komórek, kliknij w przycisk formatów w pasku formatu, wybierz z rozwiniętego menu Czas trwania, po czym użyj Inspektora komórek, aby ustalić opcje formatu. Rozdział 4 Praca z komórkami tabeli 101

102 Jak zastosować format czasu trwania za pomocą Inspektora komórek? 1 Zaznacz jedną lub kilka komórek. 2 Jeżeli Inspektor komórek jest zamknięty, kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, po czym kliknij w przycisk Inspektora komórek. 3 Rozwiń menu Format komórki i wybierz z niego Czas trwania. 4 Narzędzie jednostek pozwala na wybór jednostek, za pomocą których wyświetlany będzie czas trwania. Domyślnie używane są godziny, minuty i sekundy (g, m, s). Jeżeli chcesz wybrać pojedynczą jednostkę, przeciągnij lewy lub prawy koniec suwaka maksymalnie do środka. Następnie kliknij w środek suwaka i przeciągnij go do jednostki, której chcesz użyć. Jeżeli chcesz wybrać kilka jednostek, rozciągnij suwak i przesuń go tak, aby pokrywał te jednostki, z których chcesz korzystać. 5 Rozwiń menu Format komórki i wybierz z niego format wyświetlania. Korzystanie z formatu ułamkowego w komórkach tabel Format ułamkowy określa sposób wyświetlania tych części wartości, które są mniejsze niż 1. Przykładowo, po wybraniu formatu Połówki, 27,5 wyświetlane jest jako 27 1/2, natomiast po wybraniu formatu Ósemki jako 27 4/8. Jeżeli chcesz zdefiniować format ułamkowy, zaznacz jedną lub kilka komórek, kliknij w przycisk formatów w pasku formatu, wybierz z rozwiniętego menu Ułamki, po czym wybierz format z podmenu. Przycisk formatu komórek Możesz także użyć Inspektora komórek. Jak zastosować format ułamkowy za pomocą Inspektora komórek? 1 Zaznacz jedną lub kilka komórek. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk Inspektora komórek. 3 Rozwiń menu Format komórki i wybierz z niego Ułamek. 4 Rozwiń menu Dokładność i wybierz z niego format wyświetlania. 102 Rozdział 4 Praca z komórkami tabeli

103 Korzystanie z formatu systemu liczbowego w komórkach tabel Format systemu liczbowego pozwala wyświetlać liczby w różnych formatach, od dwójkowego do formatu o podstawie równej 36. Po wybraniu formatu o podstawie 2, 8 lub 16 można wyświetlać także wartości ujemne, poprzedzając je znakiem minus lub w systemie uzupełnień do dwóch. Wartości ujemne w systemach liczbowych o innej podstawie wyświetlane są tylko przy użyciu znaku minus. System liczbowy 100 wyświetlane jest jako 100 wyświetlane jest jako (przy użyciu znaku minus) Podstawa = Podstawa = Podstawa = Podstawa = C 100 wyświetlane jest jako (przy użyciu systemu uzupełnień do dwóch) Jeżeli chcesz zdefiniować format liczbowy, zaznacz jedną lub kilka komórek, kliknij w przycisk formatów w pasku formatu, wybierz z rozwiniętego menu System liczbowy, po czym użyj Inspektora komórek, aby ustalić opcje formatu. Jak zastosować format systemu liczbowego za pomocą Inspektora komórek? 1 Zaznacz jedną lub kilka komórek. 2 Jeżeli Inspektor komórek jest zamknięty, kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, po czym kliknij w przycisk Inspektora komórek. 3 Rozwiń menu Format komórki i wybierz z niego System liczbowy. 4 Użyj pola Podstawa, aby ustalić podstawę dla systemu liczbowego, którego chcesz używać. 5 Jeżeli chcesz określić liczbę miejsc po przecinku, użyj pola Miejsca. 6 Gdy wybierzesz system liczbowy o podstawie 2, 8 lub 16, możesz też wybrać sposób wyświetlania wartości ujemnych. Znak minus: Wyświetla wartości ujemne, poprzedzając je znakiem minus. Uzupełnienia do dwóch: Wyświetla wartości ujemne za pomocą kodu uzupełnień do dwóch. Rozdział 4 Praca z komórkami tabeli 103

104 Wartości ujemne we wszystkich pozostałych systemach liczbowych wyświetlane są przy użyciu znaku minus. Korzystanie z formatu naukowego w komórkach tabel Format naukowy polega na przedstawianiu liczb jako wykładnika potęgi 10. Wykładnik wyświetlany jest po literze E. Przykładowo, liczba 5,00 wyświetlana jest w formacie naukowym jako 5,00E+00, natomiast jako 1,23E+04. Jeżeli chcesz zdefiniować format naukowy wyświetlający dwa miejsca dziesiętne, zaznacz jedną lub kilka komórek, kliknij w przycisk formatów komórek w pasku formatu i wybierz Naukowy z rozwiniętego wówczas menu. Większą kontrolę nad liczbą cyfr po separatorze dziesiętnym można uzyskać za pomocą Inspektora komórek Jak zastosować format naukowy za pomocą Inspektora komórek? 1 Zaznacz jedną lub kilka komórek. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk Inspektora komórek. 3 Rozwiń menu Format komórki i wybierz z niego Naukowy. 4 Jeżeli chcesz określić liczbę miejsc po przecinku, użyj pola Dziesiętne. Korzystanie z formatu tekstowego w komórkach tabel Format tekstowy używany jest wtedy, gdy zawartość komórki ma być traktowana jako tekst, nawet gdy jest ona liczbą. Po zastosowaniu formatu tekstowego wartość komórki wyświetlana jest dokładnie w takiej samej postaci, w jakiej została wprowadzona. 104 Rozdział 4 Praca z komórkami tabeli

105 mm Oto sposoby zastosowania formatu tekstowego w jednej lub wielu zaznaczonych komórkach: Kliknij w przycisk formatów komórek, znajdujący się w pasku formatu, po czym wybierz Tekst z rozwiniętego wówczas menu. mm Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk Inspektora komórek, po czym wybierz Tekst z menu Format komórki. Korzystanie w komórkach tabeli z pola wyboru, suwaka, pola krokowego lub menu rozwijanego Do komórki tabeli można dodać pole wyboru, suwak, pole krokowe lub menu rozwijane: Pole wyboru: Przydatne w komórkach, których wartości mają dwa stany, np. włączony lub wyłączony, tak lub nie. Suwak: Przydatny do szybkiego wykonywania dużych zmian liczb, których efekty można zobaczyć w innych komórkach tabeli lub na wykresie. Pole krokowe: Pozwala zwiększać lub zmniejszać liczby o podaną wartość (przyrost). Menu rozwijane: Pozwala ustalić listę wartości, które może przyjąć dana komórka. Zmiany w komórce używającej menu lub pola wyboru można dokonać tylko za pomocą dodanego do komórki narzędzia. Wartości w komórkach z suwakiem lub polem krokowym można zmieniać za pomocą dodanego narzędzia lub wpisywać bezpośrednio. Oto sposoby dodawania narzędzi do komórek tabeli: mm Jeżeli chcesz dodać pole wyboru, zaznacz komórkę lub komórki. Kliknij w przycisk pola wyboru w pasku formatu. W komórce umieszczone zostanie wyłączone pole wyboru. Przycisk pola wyboru Możesz także kliknąć w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknąć w przycisk Inspektora komórek i wybrać Pole wyboru z menu formatu komórki, po czym ustalić stan początkowy (zaznaczone lub nie). Rozdział 4 Praca z komórkami tabeli 105

106 mm Jeżeli chcesz dodać suwak, kliknij w przycisk formatów komórki, znajdujący się w polu formatu, po czym wybierz Suwak z rozwiniętego menu. Utworzony zostanie suwak z domyślnymi ustawieniami, widocznymi w oknie Inspektora komórek. Możesz także otworzyć Inspektora komórek i wybrać suwak z menu formatu komórki. Jeśli chcesz, zmień domyślne ustawienia suwaka za pomocą Inspektora komórek: Minimum i Maksimum: Określają najmniejszą i największą wartość w komórce. Przyrost: Określa liczbę, o którą wartość komórki będzie zwiększana (lub zmniejszana) podczas przeciągania suwaka lub naciskania klawiszy ze strzałkami. Położenie: Pozwala umieścić suwak po prawej stronie komórki lub na jej dole. Pokaż jako: Stosuje w komórkach format liczbowy, walutowy, procentowy, ułamkowy, naukowy lub format systemu liczbowego. Dziesiętne: Ustala liczbę wyświetlanych miejsc dziesiętnych. mm Jeżeli chcesz dodać menu wyskakujące, kliknij w przycisk dodatkowych formatów komórki, znajdujący się w pasku formatu, po czym wybierz Menu wyskakujące, aby utworzyć menu z domyślnymi ustawieniami. Możesz także otworzyć Inspektora komórek i wybrać Menu z menu formatu komórki. Zmień przykładowe pozycje na liście w oknie Inspektora komórek, zaznaczając je i wpisując własne wartości. Jeżeli chcesz dodać pozycję do listy, kliknij w przycisk Dodaj (+) i wpisz ją. Gdy wpiszesz liczbę, zostanie ona potraktowana jako liczba, nie jako tekst. Jeżeli chcesz usunąć pozycję, zaznacz ją i kliknij w przycisk Usuń ( ). mm Jeżeli chcesz dodać pole krokowe, kliknij w przycisk formatów komórki, znajdujący się w pasku formatu, po czym wybierz Pole krokowe, aby utworzyć pole krokowe z domyślnymi ustawieniami. Możesz także otworzyć Inspektora komórek i wybrać pole krokowe z menu formatu komórki. Jeśli chcesz, zmień domyślne ustawienia pola krokowego za pomocą Inspektora komórek: Minimum i Maksimum: Określają najmniejszą i największą wartość w komórce. Przyrost: Określa liczbę, o którą wartość komórki będzie zwiększana (lub zmniejszana) po kliknięciu w przycisk pola krokowego lub wciśnięciu klawisza ze strzałką. 106 Rozdział 4 Praca z komórkami tabeli

107 Pokaż jako: Stosuje w komórkach format liczbowy, walutowy, procentowy, ułamkowy, naukowy lub format systemu liczbowego. Dziesiętne: Ustala liczbę wyświetlanych miejsc dziesiętnych. Korzystanie z własnych formatów wyświetlania wartości w komórkach tabeli Można utworzyć własne formaty wyświetlania liczb, tekstu oraz daty i czasu. Samodzielnie tworzone formaty komórek (czyli własne formaty) znajdują się na liście w menu formatów komórek, dostępnym w pasku formatu. Własne formaty można także znaleźć na liście formatów w oknie Inspektora komórek. Czynność Zdefiniowanie własnego formatu liczbowego, ustalającego wyświetlanie walut, cyfr ułamkowych i innego formatowania liczby w komórce tabeli Zdefiniowanie własnego formatowania liczb, różnego w zależności od wartości w komórce tabeli Zdefiniowanie własnego formatu daty/czasu, ustalającego sposób wyświetlania w tabeli dni, miesięcy, lat, godzin, minut itp. Zdefiniowanie tekstu, który ma pojawiać się obok wartości wprowadzonej do komórki tabeli Zarządzanie utworzonymi przez siebie formatami Informacje Utworzenie własnego formatu liczbowego na stronie 107 Definiowanie części całkowitej we własnym formacie liczbowym na stronie 110 Definiowanie części dziesiętnej we własnym formacie liczbowym na stronie 111 Definiowanie skali we własnym formacie liczbowym na stronie 112 Przypisywanie warunków do własnego formatu liczbowego na stronie 114 Tworzenie własnego formatu daty i czasu na stronie 116 Utworzenie własnego formatu tekstowego na stronie 117 Zmiana własnego formatu komórki na stronie 118 Zmiana kolejności, zmiana nazw i usuwanie własnych formatów komórek na stronie 119 Utworzenie własnego formatu liczbowego Jak utworzyć własny format liczb w komórkach tabeli? 1 Zaznacz jedną lub więcej komórek. 2 Wykonaj jedną z poniższych czynności: ÂÂ Wybierz Własny z menu formatu komórek, dostępnego w pasku formatu. ÂÂ Wybierz Własny z menu Format komórki, dostępnego w oknie Inspektora komórek. Rozdział 4 Praca z komórkami tabeli 107

108 ÂÂ Wybierz Format > Utwórz własny format komórek. Pole formatu Przeciągnij elementy do pola formatu. 3 Rozwiń menu Typ i wybierz z niego Liczby i tekst. 4 Zdefiniuj format liczb, przeciągając niebieskie elementy z pola liczb i tekstu do pola formatu, znajdującego się nad nim. Kliknij w trójkąt rozwijania, aby wybrać opcje formatowania. Całkowite: Dodaj ten element, jeżeli chcesz sformatować liczby po lewej stronie separatora dziesiętnego. Więcej informacji znajdziesz w rozdziale Definiowanie części całkowitej we własnym formacie liczbowym na stronie 110. Waluta: Dodaj ten element, aby wyświetlić symbol waluty. Jeżeli chcesz zmienić symbol waluty, kliknij w trójkąt rozwijania znajdujący się na dodanym elemencie i dokonaj wyboru z rozwiniętego wówczas menu. Możesz zwiększyć liczbę walut wyświetlanych w menu, zaznaczając pole wyboru Pokaż pełną listę walut w Inspektorze komórek w preferencjach Numbers. 108 Rozdział 4 Praca z komórkami tabeli

109 Dziesiętne: Dodaj ten element, aby sformatować wyświetlanie miejsc dziesiętnych. Więcej informacji znajdziesz w rozdziale Definiowanie części dziesiętnej we własnym formacie liczbowym na stronie 111. Odstępy: Użyj tego elementu do ustalania odstępów pomiędzy pozostałymi elementami. Kliknij w trójkąt rozwijania, widoczny na elemencie dodanym do pola formatu, po czym dokonaj wyboru. Zwykłe oznacza standardowy odstęp, Szerokie dodaje spację firetową, natomiast Wąskie dodaje jedną szóstą spacji firetowej. Możesz w ten sposób dodać więcej niż jeden odstęp, ale tylko jeden z odstępów może być Elastyczny. Odstęp tego typu wyrównuje poprzedzające go elementy do lewej, natomiast elementy następujące za nim umieszcza po prawej. Skala: Użyj tego elementu do zmiany skali wyświetlanej liczby. Przykładowo, możesz wyświetlać wartości powyżej 100 jako liczby tysięcy (1000 wyświetlane będzie wówczas jako 10). Więcej informacji znajdziesz w rozdziale Definiowanie skali we własnym formacie liczbowym na stronie Jeżeli chcesz, aby przed dowolnym elementem znajdował się stały tekst, umieść kursor w polu formatu i wpisz ten tekst. Możesz w tym celu kliknąć w dany element i użyć klawiszy ze strzałkami w lewo i w prawo, aby odpowiednio ustawić kursor. 6 Jeżeli chcesz usunąć element z pola, zaznacz go i naciśnij klawisz Delete. Jeżeli chcesz przenieść element w inne miejsce pola, przeciągnij go. 7 W polu Nazwa wpisz nazwę utworzonego formatu liczbowego. Własne formaty znajdują się na liście w menu formatów komórek, dostępnym w pasku formatu oraz w menu Format komórki w oknie Inspektora komórek. 8 Kliknij w OK, aby zachować utworzony format i zastosować go w zaznaczonych komórkach. Oto przykład formatu liczbowego: Saldo:-# ###,##-zł ÂÂ Myślnik to element odstępu, oznaczający pojedynczy odstęp pomiędzy dwukropkiem a liczbą oraz pomiędzy liczbą a symbolem waluty. ÂÂ Litery zł to element oznaczający symbol waluty. ÂÂ # ### to liczba całkowita, oznaczająca liczbę większą od 999 z separatorem tysięcznym. ÂÂ,## to element dziesiętny. Wartość wpisana do komórki z powyższym formatem Wartość wyświetlona w komórce Saldo: ,000 zł 0,95 Saldo: 0,95 zł,666 Saldo: 0,67 zł Rozdział 4 Praca z komórkami tabeli 109

110 Definiowanie części całkowitej we własnym formacie liczbowym Element Liczby całkowite pozwala dostosować wygląd liczb całkowitych w komórce tabeli. Gdy dodasz do własnego formatu liczbowego element Liczby całkowite, możesz go zaznaczyć, kliknąć w jego trójkąt rozwijania i użyć opcji z rozwiniętego wówczas menu, aby ustalić atrybuty wyświetlania liczby. Zobacz Utworzenie własnego formatu liczbowego na stronie 107, aby dowiedzieć się, jak dodać element Liczby całkowite. Oto sposoby korzystania z menu kontekstowego elementu Liczby całkowite : mm Jeżeli chcesz pokazać lub ukryć separator tysięczny, wybierz Pokaż separator lub Ukryj separator. mm Jeżeli chcesz, aby przed liczbą mającą mniej cyfr niż podana, wyświetlane były zera lub odstępy, wybierz Pokazuj zera w miejscu nieużywanych cyfr lub Używaj odstępów w miejscu nieużywanych cyfr. Następnie zwiększ lub zmniejsz liczbę zer lub myślników widocznych w polu formatu: wybierz Dodaj cyfrę, Usuń cyfrę lub Liczba cyfr z menu rozwijanego lub użyj klawiszy ze strzałkami w górę i w dół, aby ustalić liczbę cyfr. Wybór Liczba Sposób wyświetlenia Pokaż separator ,000,000 Ukryj separator Pokazuj zera dla nieużywanych cyfr i ustaw Liczba cyfr na Rozdział 4 Praca z komórkami tabeli

111 Definiowanie części dziesiętnej we własnym formacie liczbowym Element Liczby dziesiętne pozwala dostosować wygląd liczb dziesiętnych w komórce tabeli. Liczby dziesiętne to cyfry widoczne po prawej stronie separatora dziesiętnego. Gdy dodasz do własnego formatu liczbowego element Dziesiętne, możesz ustalić atrybuty wyświetlania liczby, zaznaczając ten element, klikając w jego trójkąt rozwijania i używając opcji z rozwiniętego wówczas menu. Zobacz Utworzenie własnego formatu liczbowego na stronie 107, aby dowiedzieć się, jak dodać element Liczby dziesiętne. Oto sposoby korzystania z menu kontekstowego elementu Liczby dziesiętne : mm Jeżeli chcesz, aby cyfry dziesiętne wyświetlane były jako liczby, wybierz Dziesiętne. Jeżeli chcesz, aby nieużywane miejsca dziesiętne były zastępowane innymi znakami (gdy ich liczba jest mniejsza niż podana), wybierz Pokaż końcowe zera lub Użyj odstępów zamiast końcowych zer. Następnie zwiększ lub zmniejsz liczbę zer lub myślników widocznych w polu formatu: wybierz Dodaj cyfrę, Usuń cyfrę lub Liczba cyfr z menu rozwijanego lub użyj klawiszy ze strzałkami w górę i w dół, aby ustalić liczbę cyfr. Gdy w komórce wprowadzonych zostanie więcej miejsc dziesiętnych niż podane, liczba zostanie zaokrąglona. mm Jeżeli chcesz, aby cyfry dziesiętne wyświetlane były jako ułamki, wybierz Ułamki. Jeżeli chcesz ustalić jednostkę ułamków (np. Czwarte części ), kliknij w trójkątną ikonę tego elementu i wybierz opcję z rozwiniętego w ten sposób menu. mm Jeżeli nie chcesz, aby w komórce tabeli wyświetlane były miejsca dziesiętne, nie dodawaj elementu Dziesiętne do pola formatu. Gdy wartość dziesiętna zostanie wprowadzona do komórki, będzie ona wyświetlona w postaci zaokrąglonej do najbliższej liczby całkowitej. Rozdział 4 Praca z komórkami tabeli 111

112 Wybór Liczba Sposób wyświetlenia Pokazuj zera dla nieużywanych cyfr i ustaw Liczba cyfr na 6 Ułamki i wybierz Do dwóch cyfr (23/24) Ułamki i zaznacz opcję ćwiartki 100, , , /40 100, /4 Gdy dodasz element Odstęp między elementami Liczby całkowite i Dziesiętne, pomiędzy liczbą całkowitą a ułamkiem widoczny będzie znak odstępu. Definiowanie skali we własnym formacie liczbowym Element Skala pozwala wyświetlać liczby z komórki w postaci procentów, notacji naukowej lub innych sposobów zmiany wartości. Jak używać elementu Skala? 1 Dodaj element zgodnie z opisem w Utworzenie własnego formatu liczbowego na stronie Zaznacz element w polu formatu, kliknij w jego trójkąt rozwijania i wybierz opcję. Gdy element skali zostanie zastosowany w komórce zawierającej już jakąś wartość, oryginalna wartość tej komórki zostanie zachowana, będzie ona tylko wyświetlona w inny sposób. Jeżeli jednak ten sam format zastosowany zostanie w pustej komórce, a następnie dodana zostanie do niej wartość, uwzględni ona podaną skalę. Sytuacje te pokazuje poniższa tabela: 112 Rozdział 4 Praca z komórkami tabeli

113 Opcja skali Procent Procent (%) Setki Tysiące (C) Tysiące Tysiące (K) Miliony Miliony (M) Miliardy Po wpisaniu do komórki Opcja zastosowana później Opcja zastosowana wcześniej Opcja zastosowana później Opcja zastosowana wcześniej Opcja zastosowana później Opcja zastosowana wcześniej Opcja zastosowana później Opcja zastosowana wcześniej Opcja zastosowana później Opcja zastosowana wcześniej Opcja zastosowana później Opcja zastosowana wcześniej Opcja zastosowana później Opcja zastosowana wcześniej Opcja zastosowana później Opcja zastosowana wcześniej Opcja zastosowana później Opcja zastosowana wcześniej Rzeczywista wartość Wyświetlana wartość % % % % 12000% 12000% C C K K M M Rozdział 4 Praca z komórkami tabeli 113

114 Opcja skali Miliardy (B) Biliony Biliony (T) Naukowy Po wpisaniu do komórki Opcja zastosowana później Opcja zastosowana wcześniej Opcja zastosowana później Opcja zastosowana wcześniej Opcja zastosowana później Opcja zastosowana wcześniej Opcja zastosowana później Opcja zastosowana wcześniej Rzeczywista wartość Wyświetlana wartość B B T T E+0, E+0,4 Przypisywanie warunków do własnego formatu liczbowego Można przypisać warunki do własnego formatu liczbowego, aby zróżnicować sposób wyświetlania zawartości komórki w zależności od jej wartości. Oto format liczbowy, mający cztery warunki. Górny warunek jest stosowany, gdy wprowadzona liczba nie spełnia żadnego z pozostałych. 114 Rozdział 4 Praca z komórkami tabeli

115 Wartość wpisana do komórki z powyższym formatem Wartość wyświetlona w komórce Winien: 0015,00K zł 0 Zapłacono 500 Kredyt: (0000,50K) zł Konto zamknięte Uwaga: Konto zamknięte Jak utworzyć własny format liczbowy z warunkami? 1 Zaznacz jedną lub więcej komórek. 2 Wykonaj jedną z poniższych czynności: ÂÂ Wybierz Własny z menu formatu komórek, dostępnego w pasku formatu. ÂÂ Wybierz Własny z menu Format komórki, dostępnego w oknie Inspektora komórek. ÂÂ Wybierz Format > Utwórz własny format komórek. 3 Rozwiń menu Typ i wybierz z niego Liczby i tekst. 4 Kliknij w przycisk Dodaj (+) po prawej stronie pola formatu, aby dodać warunek. 5 Wybierz warunek z menu dostępnego nad pole nowego formatu. 6 Dodaj elementy do pola formatu, aby zdefiniować format liczbowy, który chcesz zastosować, gdy liczba spełniać będzie dany warunek. Jeżeli chcesz się dowiedzieć więcej o pracy z polem formatu, zobacz Utworzenie własnego formatu liczbowego na stronie Powtórz kroki od 4 do 6, aby ustalić wszystkie niezbędne warunki. Rozdział 4 Praca z komórkami tabeli 115

116 Uwaga: Jeżeli chcesz usunąć warunek, kliknij w przycisk Usuń ( ) po prawej stronie pola formatu. 8 W górnym polu zdefiniuj format wyświetlania, który będzie stosowany, gdy liczba nie będzie spełniać żadnego z podanych warunków. Możesz użyć elementu Wprowadzony tekst, aby wyświetlić ustalony tekst, gdy zamiast liczby do komórki wprowadzony zostanie tekst. Więcej informacji znajdziesz w rozdziale Utworzenie własnego formatu tekstowego na stronie Wpisz nazwę formatu w polu Nazwa, po czym kliknij w OK, aby go zachować i zastosować w zaznaczonych komórkach. Własne formaty znajdują się na liście w menu formatów komórek, dostępnym w pasku formatu oraz w menu Format komórki w oknie Inspektora komórek. Tworzenie własnego formatu daty i czasu Jak zdefiniować własny format wyświetlania daty i czasu w komórkach tabeli? 1 Zaznacz jedną lub więcej komórek. 2 Wykonaj jedną z poniższych czynności: ÂÂ Wybierz Własny z menu formatu komórek, dostępnego w pasku formatu. ÂÂ Wybierz Własny z menu Format komórki, dostępnego w oknie Inspektora komórek. ÂÂ Wybierz Format > Utwórz własny format komórek. 3 Rozwiń menu Typ i wybierz z niego Data i czas. 4 Zdefiniuj format daty i czasu, przeciągając niebieskie elementy z pola daty i czasu do pola formatu, znajdującego się nad nim. 116 Rozdział 4 Praca z komórkami tabeli

117 5 Gdy element jest w polu formatu, możesz kliknąć w jego trójkąt rozwijania i wybrać opcję formatowania z rozwiniętego wówczas menu. 6 Jeżeli chcesz, aby przed dowolnym elementem znajdował się stały tekst, umieść kursor w polu formatu i wpisz ten tekst. Możesz w tym celu kliknąć w dany element i użyć klawiszy ze strzałkami w lewo i w prawo, aby odpowiednio ustawić kursor. 7 Jeżeli chcesz, aby pomiędzy elementami znajdował się odstęp, umieść między nimi kursor i naciśnij spację raz lub kilka razy. 8 Jeżeli chcesz usunąć element z pola, zaznacz go i naciśnij klawisz Delete. Jeżeli chcesz przenieść element w inne miejsce pola, przeciągnij go. 9 W polu Nazwa wpisz nazwę utworzonego formatu daty i czasu. Własne formaty znajdują się na liście w menu formatów komórek, dostępnym w pasku formatu oraz w menu Format komórki w oknie Inspektora komórek. 10 Kliknij w OK, aby zachować utworzony format daty i czasu i zastosować go w zaznaczonych komórkach. Gdy wprowadzisz datę lub czas do sformatowanej komórki, format zostanie zastosowany, jeżeli wartość zawiera myślnik (-) lub ukośnik (/). Wartość wpisana do komórki z powyższym formatem Wartość wyświetlona w komórce 4/16/99 16 kwietnia 1999 przypada 106 dnia roku lutego 2008 przypada 54 dnia roku 15 grudnia grudnia 2010 Utworzenie własnego formatu tekstowego Można ustalić tekst, który będzie automatycznie wyświetlany przed wartością znajdującą się w komórce lub po niej, jeżeli w komórce tej nie zostanie zastosowany inny format. Jak ustalić tekst wyświetlany w komórkach tabeli? 1 Zaznacz jedną lub więcej komórek. 2 Wykonaj jedną z poniższych czynności: ÂÂ Wybierz Własny z menu formatu komórek, dostępnego w pasku formatu. Rozdział 4 Praca z komórkami tabeli 117

118 ÂÂ Wybierz Własny z menu Format komórki, dostępnego w oknie Inspektora komórek. ÂÂ Wybierz Format > Utwórz własny format komórek. 3 Rozwiń menu Typ i wybierz z niego Liczby i tekst. 4 Przeciągnij niebieski element Wpisany tekst z pola elementów Liczby i tekst do pola formatu, znajdującego się powyżej. Jeżeli w polu formatu znajdują się już jakieś elementy, usuń je przed przeciągnięciem. 5 Umieść kursor przed lub za tym elementem i wpisz swój własny tekst, wraz z niezbędnymi odstępami. Możesz kliknąć w ten element i użyć klawiszy ze strzałkami w lewo i w prawo, aby odpowiednio ustawić kursor. Gdy do pola z powyższym formatem wpisany zostanie tekst Trzeba uaktualnić adres, wyświetlone będzie Powiadomić klienta: Trzeba uaktualnić adres. 6 W polu Nazwa wpisz nazwę utworzonego formatu tekstowego. Własne formaty znajdują się na liście w menu formatów komórek, dostępnym w pasku formatu oraz w menu Format komórki w oknie Inspektora komórek. 7 Kliknij w OK, aby zachować utworzony format tekstowy i zastosować go w zaznaczonych komórkach. Zmiana własnego formatu komórki Oto sposoby zmiany własnego formatu i zastosowania go w komórkach: mm Jeżeli chcesz zmienić elementy powiązane z własnym formatem zastosowanym w komórkach, zaznacz te komórki i kliknij w Pokaż format w oknie Inspektora komórek. Jeżeli chcesz usunąć element, zaznacz go w polu formatu i naciśnij klawisz Delete. Jeżeli chcesz dodać element, przeciągnij go do pola formatu. Jeżeli chcesz przesunąć element w inne miejsce, przeciągnij je w obrębie pola formatu. Jeżeli chcesz ustalić opcje elementu, kliknij w jego trójkąt rozwijania i dokonaj wyboru z rozwiniętego menu. Po dokonaniu zmian wykonaj jedną z poniższych czynności: ÂÂ Jeżeli chcesz zachować zmieniony format i zastosować go w zaznaczonych komórkach pod tą samą nazwą, kliknij w OK, a następnie w Zastąp. ÂÂ Jeżeli chcesz zachować zmieniony format jako nowy i zastosować go w zaznaczonych komórkach, zmień nazwę formatu i kliknij w OK. ÂÂ Jeżeli chcesz zastosować zmieniony format w niezaznaczonych komórkach, zaznacz je i wybierz nazwę tego formatu z menu formatów w pasku formatu lub z menu Format komórki, znajdującego się w oknie Inspektora komórek. 118 Rozdział 4 Praca z komórkami tabeli

119 mm Możesz także zmienić nazwę własnego formatu za pomocą okna zarządzania własnymi formatami komórek. W celu pokazania tego arkusza kliknij w Zarządzaj formatami w oknie formatu lub wybierz Format > Zarządzaj własnymi formatami komórek. Następnie kliknij dwa razy w nazwę, dokonaj zmian i kliknij w OK. Gdy zmienisz nazwę własnego formatu, poprzednia nazwa pozostanie powiązana z komórkami, w których format ten został zastosowany, i zniknie z listy własnych formatów. Jeżeli chcesz zastosować zmieniony format w danych komórkach, zaznacz je i wybierz nazwę tego formatu z menu formatów w pasku formatu lub z menu Format komórki, znajdującego się w oknie Inspektora komórek. Zmiana kolejności, zmiana nazw i usuwanie własnych formatów komórek Do zarządzania własnymi formatami komórek służy okno dialogowe zarządzania własnymi formatami komórek. W oknie tym znajduje się lista wszystkich formatów użytych w dokumencie. Jak zarządzać własnymi formatami komórek? 1 Jeżeli okno zarządzania własnymi formatami komórek nie jest otwarte, kliknij w Zarządzaj formatami w oknie własnych formatów lub wybierz Format > Zarządzaj własnymi formatami komórek. 2 Wykonaj jedną z poniższych czynności: Jeżeli chcesz zmienić nazwę własnego formatu, kliknij dwa razy w ten format i wpisz nową nazwę. Jeżeli chcesz zmienić kolejność własnych formatów w menu, zaznacz format i klikaj w strzałki widoczne poniżej listy, aby przesunąć go w górę lub w dół. Jeżeli chcesz usunąć własny format, zaznacz go i kliknij w przycisk Usuń ( ), widoczny poniżej listy. 3 Kliknij w OK, aby zachować zmiany i zamknąć okno. Rozdział 4 Praca z komórkami tabeli 119

120 Praca ze stylami tabeli 5 W tym rozdziale omówione jest tworzenie stylów tabeli, pozwalających na szybkie i spójne zarządzanie wyglądem tabel. Szablony Numbers zawierają szereg stylów tabeli, gotowych do użycia. Możesz także zmieniać style tabeli i tworzyć własne. Korzystanie ze stylów tabeli Można zmieniać wygląd poszczególnych tabel w arkuszu kalkulacyjnym Numbers, aby je wyróżnić. Przykładowo, można sformatować tabelę z danymi wejściowymi i założeniami przy użyciu niebieskiego tła i pasujących do niego ramek, a w tabeli z wynikami obliczeń użyć szarego tła i dostosowanych do niego ramek. Najłatwiejszym sposobem zmiany wyglądu tabeli jest zastosowanie stylu. Style tabeli pozwalają także zapewnić jednolite formatowanie w całym arkuszu. Styl tabeli to zdefiniowane wcześniej formatowanie, które można zastosować w tabeli jednym kliknięciem myszy. Style tabeli mogą obejmować następujące atrybuty: ÂÂ Tło tabeli (kolor lub obrazek) i jego przeźroczystość ÂÂ Obrys, kolor, zaczernienie zewnętrznej ramki komórek tabeli oraz zewnętrznych ramek wiersza nagłówka, kolumny nagłówka i wiersza stopki. ÂÂ Tło (kolor lub obrazek i zaczernienie) oraz atrybuty tekstu komórek tabeli, włączając w to komórki nagłówka i stopki Czynność Informacje Formatowanie tabeli za pomocą stylu Stosowanie stylów tabeli na stronie 121 Modyfikowanie stylu tabeli Zmiana domyślnego stylu tabeli Modyfikowanie atrybutów stylu tabeli na stronie 121 Kopiowanie i wklejanie stylów tabeli na stronie 122 Korzystanie z domyślnego stylu tabeli na stronie

121 Czynność Zachowanie zastosowanego w tabeli formatowania jako nowego stylu Informacje Tworzenie nowych stylów tabeli na stronie 123 Zmiana nazwy stylu tabeli Zmiana nazwy stylu tabeli na stronie 123 Usunięcie stylu tabeli z arkusza kalkulacyjnego Usuwanie stylu tabeli na stronie 123 Stosowanie stylów tabeli Po zastosowaniu stylu tabeli możesz zmienić dowolne aspekty formatowania, zdefiniowane przez ten styl. Zmiana taka określana jest mianem przesłonięcia stylu. Gdy później zastosujesz inny styl do tej tabeli, będzie można zachować lub usunąć wszelkie utworzone przesłonięcia. Oto sposoby stosowania stylu tabeli: mm Jeżeli chcesz zastąpić istniejący styl tabeli i usunąć wszelkie przesłonięcia stylu, kliknij w strzałkę po prawej stronie stylu, który chcesz zastosować, po czym wybierz Wymaż i zastosuj styl. Możesz także wybrać Format > Zastosuj ponownie styl tabeli. mm Jeżeli chcesz zastąpić istniejący styl tabeli, zachowując jednocześnie wszelkie przesłonięcia stylu, zaznacz tabelę i kliknij w nazwę stylu na liście w panelu stylów, widocznym po lewej stronie okna. Możesz także zaznaczyć tabelę, kliknąć w strzałkę po prawej stronie nazwy stylu, który chcesz zastosować, po czym wybrać Zastosuj styl. Innym sposobem jest przeciągnięcie nazwy stylu z panelu stylów do tabeli. W takiej sytuacji nie trzeba wcześniej zaznaczać tabeli. mm Jeżeli chcesz zastąpić styl wszystkich tabel na arkuszu, zachowując jednocześnie wszelkie przesłonięcia stylu, przeciągnij nazwę stylu z panelu stylów do ikony arkusza w tym panelu. Modyfikowanie atrybutów stylu tabeli Można zmienić wygląd tabeli poprzez modyfikację atrybutów zdefiniowanych w użytym stylu. Oto sposoby zmiany atrybutów stylu tabeli: mm Jeżeli chcesz zmienić kolor tła tabeli, komórek tabeli lub komórek nagłówka, zaznacz tabelę lub komórki i kliknij w pole wypełnienia w pasku formatu. Możesz także użyć opcji tła komórki w Inspektorze tabel, aby dokonać bardziej szczegółowych zmian. Zobacz Wypełnianie obiektów kolorem lub obrazkiem na stronie 240, aby dowiedzieć się więcej. Rozdział 5 Praca ze stylami tabeli 121

122 mm Jeżeli chcesz zmienić stopień przeźroczystości tła, użyj suwaka zaczernienia w Inspektorze grafik. Szczegółowe instrukcje znajdziesz w rozdziale Zmiana poziomu krycia na stronie 239. Jeżeli chcesz zmienić obrys i kolo ramek komórek tabeli, zobacz Formatowanie obramowania komórek tabeli na stronie 92. mm Jeżeli chcesz sformatować tekst w jednej lub kilku komórkach, zaznacz te komórki. Kolor, układ i odstępy tekstu w komórce możesz także dostosować za pomocą paska formatu lub Inspektora tekstu (kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk Inspektora tekstu). Do zmiany atrybutów tekstu służy okno czcionek (kliknij w Czcionki w pasku narzędzi). Jeżeli chcesz zastosować dokonane zmiany we wszystkich tabelach arkusza kalkulacyjnego, w których użyty jest ten styl, kliknij w strzałkę po prawej stronie nazwy stylu i wybierz Zdefiniuj ponownie styl wg tabeli. Wszystkie tabele w arkuszu kalkulacyjnym, używające tego stylu, zostaną uaktualnione. Przesłonięcia stylu zostaną zachowane. Możesz także utworzyć nowy styl, obejmujący dokonane zmiany. W tym celu kliknij w strzałkę po prawej stronie nazwy stylu i wybierz Utwórz nowy styl. Kopiowanie i wklejanie stylów tabeli Wygląd tabeli można zmieniać poprzez kopiowanie i wklejanie stylów tabeli i komórek. Oto sposoby kopiowania i wklejania stylów tabeli mm Jeżeli chcesz skopiować styl komórki, zaznacz komórkę i wybierz Format > Kopiuj styl. mm Jeżeli chcesz zastosować skopiowany styl w innych komórkach, zaznacz je i wybierz Format > Wklej styl. mm Jeżeli chcesz wkleić skopiowaną tabelę przy użyciu domyślnego dla danego arkusza kalkulacyjnego stylu tabeli, wybierz Edycja > Wklej i dostosuj styl. Korzystanie z domyślnego stylu tabeli Każdy arkusz kalkulacyjny posiada jeden specjalny styl, określony jako domyślny styl tabeli. Jest to styl stosowany podczas tworzenia nowych tabel. mm Jak zmienić domyślny styl tabeli? Kliknij w strzałkę po prawej stronie nazwy stylu, którego chcesz użyć jako domyślnego, po czym wybierz Ustaw jako styl domyślny dla nowych tabel. Jeżeli chcesz użyć domyślnego stylu tabeli dla tabeli wielokrotnego użytku, zobacz Definiowanie tabel do ponownego użytku na stronie Rozdział 5 Praca ze stylami tabeli

123 Tworzenie nowych stylów tabeli Można utworzyć nowy stylu tabeli poprzez zmianę formatowania istniejącej tabeli i zachowanie zmian jako nowego stylu. Jak utworzyć nowy styl tabeli? 1 Użyj instrukcji z Modyfikowanie atrybutów stylu tabeli na stronie 121, aby osiągnąć odpowiedni wygląd tabeli. 2 Zaznacz tabelę, kliknij w strzałkę po prawej stronie nazwy stylu w panelu stylów, po czym wybierz opcję Utwórz nowy styl. 3 Wprowadź nową nazwę stylu i kliknij w OK. Nowy styl tabeli pojawi się wówczas w panelu stylów i będzie można go zastosować do dowolnej tabeli w arkuszu kalkulacyjnym. Jeżeli chcesz, aby nowy styl tabeli był dostępny w innych arkuszach kalkulacyjnych, utwórz szablon z bieżącego arkusza. Szczegółowe instrukcje znajdziesz w rozdziale Zachowanie arkusza jako szablonu na stronie 39. Zmiana nazwy stylu tabeli Można zmienić nazwę stylu tabeli. Jak zmienić nazwę stylu tabeli? 1 Kliknij w strzałkę po prawej stronie nazwy stylu w panelu stylów. 2 Wybierz Zmień nazwę stylu. 3 Edytując nazwę stylu pamiętaj, aby była ona różna od nazw pozostałych stylów w tym arkuszu kalkulacyjnym. 4 Naciśnij Return. Usuwanie stylu tabeli Usuwając styl tabeli trzeba wybrać inny, który go zastąpi. Jak usunąć styl? 1 Kliknij w strzałkę po prawej stronie nazwy stylu w panelu stylów. 2 Wybierz Usuń styl. 3 Jeżeli usuwany styl jest używany w bieżącym arkuszu kalkulacyjnym, wybierz styl, który go zastąpi, po czym kliknij w OK. Rozdział 5 Praca ze stylami tabeli 123

124 Wykorzystanie formuł w tabelach 6 Z tego rozdziału dowiesz się, jak wykonywać obliczenia w komórkach tabeli przy pomocy formuł. Składniki formuł Formuła wykonuje obliczenia i wyświetla wynik w komórce, w której jest umieszczona. Komórka zawierająca formułę określana jest jako komórka formuły. Przykładowo, na dole kolumny z liczbami można dodać formułę, która te liczby zsumuje. Gdy dowolna z liczb w komórkach nad formułą się zmieni, suma wyświetlana w komórce formuły zostanie automatycznie uaktualniona. Formuła wykonuje obliczenia przy użyciu podanych wartości. Mogą być to liczby lub tekst (stałe) wpisywane do formuły lub wartości znajdujące się w innych komórkach, wskazanych w formule poprzez odwołania do komórek. Obliczenia wykonywane są za pomocą operatorów i funkcji: ÂÂ ÂÂ Operatory to symbole używane do wykonywania różnych operacji, np. obliczeń i porównań. Symboli tych używa się w formułach, aby wskazać operację, która ma zostać wykonana. Przykładowo, symbol + dodaje wartości, a symbol = porównuje dwie wartości, aby ustalić, czy są one równe. =A2 + 16: Formuła używająca operatora dodającego dwie wartości. =: Zawsze poprzedza formułę. A2: Odwołanie do komórki. A2 oznacza drugą komórkę w pierwszej kolumnie. +: Operator arytmetyczny, dodający wartość która go poprzedza do wartości, która znajduje się za nim. 16: Stała liczbowa. Funkcje to standardowo zdefiniowane, nazwane operacje, np. SUMA i ŚREDNIA. Jeżeli chcesz skorzystać z funkcji, wpisz jej nazwę i wymagane przez nią argumenty ujęte w nawiasy okrągłe. Argumenty określają dane, których ma użyć funkcja podczas wykonywania operacji. 124

125 =SUM(A2:A10): Formuła używająca funkcji SUM (suma), aby dodać wartości znajdujące się w komórkach z podanego zakresu, obejmującego dziewięć komórek z pierwszej kolumny. A2:A10: Odwołanie do komórek, obejmujące wartości z komórek od A2 do A10. Czynność Natychmiastowe wyświetlenie sumy, średniej, najmniejszej i największej wartości oraz liczby wartości w zaznaczonych komórkach, z możliwością zachowania formuły użytej do wykonania tych obliczeń Szybkie dodanie formuły wyświetlającej sumę, średnią, najmniejszą lub największą wartość, liczbę lub iloczyn wartości z zaznaczonych komórek Korzystanie z narzędzi i technik tworzenia i zmiany formuł Korzystanie z setek funkcji oferowanych przez iwork i przeglądanie przykładów użycia tych funkcji w różnych kontekstach, m.in. finansowym, inżynieryjnym lub statystycznym Umieszczenie różnych odwołań do komórek w formule Informacje Wykonywanie szybkich obliczeń na stronie 126 Korzystanie z gotowych, szybkich formuł na stronie 127 Dodawanie i edycja formuł za pomocą Edytora formuł na stronie 128 Dodawanie i edycja formuł za pomocą paska formuł na stronie 129 Dodawanie funkcji do formuł na stronie 130 Usuwanie formuł na stronie 133 Pomoc > Formuły i funkcje iwork pomoc Pomoc > Formuły i funkcje iwork podręcznik użytkownika Odwołania do komórek w formułach na stronie 133 Tworzenie i edycja formuł za pomocą klawiatury i myszy na stronie 135 Rozróżnienie między względnymi i bezwzględnymi odwołaniami do komórek na stronie 136 Użycie operatorów w formułach Operatory arytmetyczne na stronie 137 Operatory porównania na stronie 138 Kopiowanie lub przenoszenie formuł i wartości pomiędzy komórkami tabeli Znajdowanie formuł i ich elementów Kopiowanie lub przenoszenie formuł i obliczonych przez nie wartości na stronie 139 Wyświetlanie listy wszystkich formuł w arkuszu kalkulacyjnym na stronie 139 Znajdowanie i zastępowanie elementów formuły na stronie 140 Rozdział 6 Wykorzystanie formuł w tabelach 125

126 Wykonywanie szybkich obliczeń Po zaznaczeniu dwóch lub kilku komórek tabeli, w lewym dolnym rogu okna Numbers można zobaczyć wyniki najczęściej używanych obliczeń. Jak wykonywać szybkie obliczenia? 1 Zaznacz dwie lub kilka komórek w tabeli. Komórki te nie muszą znajdować się obok siebie. Wyniki obliczeń przy użyciu wartości z zaznaczonych komórek wyświetlane są na bieżąco w lewym dolnym rogu okna. Wyniki, wdoczne w lewym dolnym rogu okna, obliczane są na podstawie wartości z tych dwóch zaznaczonych komórek. suma: Pokazuje sumę wartości liczbowych z zaznaczonych komórek. śred.: Pokazuje średnią wartości liczbowych z zaznaczonych komórek. min.: Pokazuje najmniejszą wartość liczbową z zaznaczonych komórek. maks.: Pokazuje największą wartość liczbową z zaznaczonych komórek. liczba: Pokazuje liczbę wartości liczbowych i wartości daty/czasu w zaznaczonych komórkach. Puste komórki i komórki zawierające inne typy danych nie są uwzględniane w obliczeniach. 2 Jeżeli chcesz wykonać inny zestaw obliczeń, zaznacz inne komórki. Jeżeli jedno z wykonanych obliczeń okaże się szczególnie użyteczne, można uwzględnić je w tabeli, dodając je jako formułę do pustej komórki. Wystarczy przeciągnąć suma, śred. lub inną pozycję z panelu w lewym dolnym rogu okna do pustej komórki tabeli. Komórka ta nie musi znajdować się w tej samej tabeli, w której są komórki z wartościami użytymi do obliczeń. 126 Rozdział 6 Wykorzystanie formuł w tabelach

127 Korzystanie z gotowych, szybkich formuł Łatwym sposobem wykonywania podstawowych obliczeń przy użyciu wartości z sąsiednich komórek jest zaznaczenie komórki i dodanie szybkiej formuły za pomocą menu rozwijanego po kliknięciu w Funkcja w pasku narzędzi. Suma: Oblicza sumę wartości liczbowych z zaznaczonych komórek. Średnia: Oblicza średnią wartości liczbowych z zaznaczonych komórek. Minimum: Ustala najmniejszą wartość liczbową z zaznaczonych komórek. Maksimum: Ustala największą wartość liczbową z zaznaczonych komórek. Liczba: Liczba wartości liczbowych i wartości daty/czasu w zaznaczonych komórkach. Iloczyn: Mnoży wszystkie wartości liczbowe w komórkach. Można także wybrać Wstaw > Funkcja i użyć podmenu, które się wtedy pojawi. Puste komórki i komórki zawierające wartości innego typu są ignorowane. Oto sposoby dodawania szybkiej formuły: mm Jeżeli chcesz użyć zaznaczonych wartości w kolumnie lub wierszu, zaznacz komórki, kliknij w Funkcja w pasku narzędzi, po czym wybierz rodzaj obliczeń z rozwiniętego wówczas menu. mm Gdy komórki znajdują się w tej samej kolumnie, Numbers umieszcza formułę i jej wynik w pierwszej pustej komórce pod zaznaczonymi komórkami. Jeżeli nie ma pustej komórki, Numbers dodaje do tabeli nowy wiersz, aby umieścić w nim formułę. Gdy komórki znajdują się w tym samym wierszu, Numbers umieszcza formułę i jej wynik w pierwszej pustej komórce po prawej stronie zaznaczonych komórek. Jeżeli nie ma pustej komórki, Numbers dodaje do tabeli nową kolumnę, aby umieścić w niej formułę. Jeżeli chcesz użyć wszystkich wartości z głównych komórek w kolumnie, kliknij w komórkę nagłówka tego wiersza lub kartę odwołań, następnie kliknij w Funkcja w pasku narzędzi, po czym wybierz rodzaj obliczeń z rozwiniętego wówczas menu. Numbers umieszcza formułę w wierszu stopki. Jeżeli wiersz stopki nie istnieje, Numbers go doda. Rozdział 6 Wykorzystanie formuł w tabelach 127

128 mm Jeżeli chcesz użyć wszystkich wartości z wiersza, kliknij w komórkę nagłówka tego wiersza lub kartę odwołań, następnie kliknij w Funkcja w pasku narzędzi, po czym wybierz funkcję z rozwiniętego wówczas menu. Numbers umieszcza formułę w nowej kolumnie. Tworzenie własnych formuł Istnieje kilka sposobów wykonywania prostych obliczeń w komórkach (zobacz Wykonywanie szybkich obliczeń na stronie 126 i Korzystanie z gotowych, szybkich formuł na stronie 127), jeżeli jednak potrzebne jest więcej możliwości, trzeba dodać formułę za pomocą narzędzi formuł. Czynność Praca z formułą za pomocą Edytora formuł Praca z formułą za pomocą paska formuły Szybkie dodawanie funkcji do formuł przy użyciu Edytora formuł lub paska formuły i Przeglądarki funkcji Wykrywanie błędnych formuł Informacje Dodawanie i edycja formuł za pomocą Edytora formuł na stronie 128 Dodawanie i edycja formuł za pomocą paska formuł na stronie 129 Dodawanie funkcji do formuł na stronie 130 Obsługa błędów i ostrzeżeń w formułach na stronie 132 Dodawanie i edycja formuł za pomocą Edytora formuł W Edytorze formuł znajduje się pole tekstowe, w którym umieszczona jest formuła. Gdy do pola tekstowego Edytora formuł dodane zostaną odwołania do komórek, operatory, funkcje lub stałe, wygląda ono tak: Odwołanie do zakresu komórek. Każda formuła musi zaczynać się znakiem równości. Operator odejmowania. Funkcja SUMA. Odwołania do komórek przy pomocy ich nazw. Oto sposoby pracy z Edytorem formuł: mm Sposoby otwierania Edytora formuł: ÂÂ ÂÂ Zaznacz komórkę tabeli i wpisz znak równości (=). Kliknij dwa razy w komórkę zawierającą formułę. ÂÂ Zaznacz komórkę tabeli, kliknij w Funkcja w pasku narzędzi, po czym wybierz Edytor formuł z rozwiniętego wówczas menu. ÂÂ ÂÂ Zaznacz komórkę tabeli i wybierz Wstaw > Funkcja > Edytor formuł. Zaznacz komórkę z formułą i naciśnij Opcja-Return. 128 Rozdział 6 Wykorzystanie formuł w tabelach

129 Edytor formuł otwiera się nad zaznaczoną komórką, ale można go przesunąć w inne miejsce. mm Jeżeli chcesz przesunąć Edytor formuł w inne miejsce, umieść wskaźnik nad jego lewą stroną, a gdy strzałka zmieni się w rękę, wciśnij przycisk myszy i przeciągnij go. mm Wykonaj poniższe czynności, aby utworzyć formułę: ÂÂ Jeżeli chcesz dodać operator lub stałą w polu tekstowym, umieść w nim kursor i zacznij pisać. Możesz przesuwać kursor w obrębie pola tekstowego, używając klawiszy ze strzałkami. Jeżeli chcesz się dowiedzieć, jakich operatorów możesz użyć, zobacz Używanie operatorów w formule na stronie 137. Jeżeli formuła wymaga użycia operatora, w przypadku jego braku użyty zostanie automatycznie operator +. Możesz zaznaczyć operator + i zastąpić go innym, jeżeli to konieczne. ÂÂ Jeżeli chcesz dodać w polu tekstowym odwołania do komórek, umieść w nim kursor i postępuj zgodnie ze wskazówkami w Odwołania do komórek w formułach na stronie 133. ÂÂ Jeżeli chcesz dodać w polu tekstowym funkcje, umieść w nim kursor i postępuj zgodnie ze wskazówkami w Dodawanie funkcji do formuł na stronie 130. mm Jeżeli chcesz usunąć element z pola tekstowego, zaznacz go i naciśnij klawisz Delete. mm Zmiany można zachować naciskając klawisz Return lub Enter. Innym sposobem jest kliknięcie w przycisk akceptacji w Edytorze formuł. Możesz również kliknąć w dowolnym miejscu poza tabelą. Jeżeli chcesz zamknąć Edytor formuł i odrzucić dokonane zmiany, naciśnij klawisz Esc lub kliknij w przycisk anulowania, znajdujący się w Edytorze formuł. Dodawanie i edycja formuł za pomocą paska formuł Pasek formuły, znajdujący się tuż pod paskiem formatu, pozwala tworzyć i zmieniać formuły w zaznaczonej komórce. Dodawane do formuły odwołania do komórek, operatory, funkcje i stałe wyglądają tak: Każda formuła musi zaczynać się od znaku równości. Funkcja SUMA. Operator odejmowania. Odwołanie do zakresu trzech komórek. Odwołania do komórek przy pomocy ich nazw. Oto sposoby pracy z paskiem formuły: mm Jeżeli chcesz dodać lub zmienić formułę, zaznacz komórkę i dodaj lub zmień elementy w pasku formuły. mm Oto sposoby dodawania elementów do formuły: Rozdział 6 Wykorzystanie formuł w tabelach 129

130 ÂÂ Jeżeli chcesz dodać operator lub stałą, umieść kursor w pasku formuły i zacznij pisać. Możesz przesuwać kursor, używając klawiszy ze strzałkami. Jeżeli chcesz się dowiedzieć, jakich operatorów możesz użyć, zobacz Używanie operatorów w formule na stronie 137. Jeżeli formuła wymaga użycia operatora, w przypadku jego braku użyty zostanie automatycznie operator +. Możesz zaznaczyć operator + i zastąpić go innym, jeżeli to konieczne. ÂÂ Jeżeli chcesz dodać odwołania do komórek, umieść kursor w pasku formuły i postępuj zgodnie ze wskazówkami w Odwołania do komórek w formułach na stronie 133. ÂÂ Jeżeli chcesz dodać funkcje, umieść kursor w pasku formuły i postępuj zgodnie ze wskazówkami w Dodawanie funkcji do formuł na stronie 130. mm Jeżeli chcesz zwiększyć lub zmniejszyć rozmiar elementów wyświetlanych w pasku formuły, wybierz opcję z menu wielkości tekstu formuły, znajdującego się nad paskiem formuły. Jeżeli chcesz zwiększyć lub zmniejszyć wysokość paska formuły, przeciągnij w górę lub w dół prostokąt rozciągania, znajdujący się po prawej stronie paska. Możesz także kliknąć w niego dwa razy, aby wysokość paska została automatycznie dopasowana do zawartości. mm Jeżeli chcesz usunąć element z formuły, zaznacz go i naciśnij klawisz Delete. mm Jeżeli chcesz zachować zmiany, naciśnij klawisz Return lub Enter. Możesz także kliknąć w przycisk akceptacji, widoczny nad paskiem formuły. Innym sposobem jest kliknięcie w dowolnym miejscu poza paskiem formuły. Jeżeli chcesz uniknąć zachowania dokonanych zmian, kliknij w przycisk anulowania, znajdujący się ponad paskiem formuły. Dodawanie funkcji do formuł Funkcja to zdefiniowana operacja posiadająca nazwę (np. SUMA lub ŚREDNIA), której można użyć do wykonywania obliczeń w komórce tabeli. Funkcja może być jedynym lub jednym z wielu elementów formuły. Istnieje kilka kategorii funkcji, takich jak funkcje finansowe, obliczające np. wysokości odsetek i inwestycji lub statystyczne, obliczające średnią, prawdopodobieństwa, odchylenia standardowe itd. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o kategoriach funkcji iwork i ich działaniu, a także aby zobaczyć przykłady ilustrujące korzystanie z tych funkcji, wybierz z menu Pomoc > Formuły i funkcje iwork pomoc lub Pomoc > Formuły i funkcje iwork podręcznik użytkownika. 130 Rozdział 6 Wykorzystanie formuł w tabelach

131 Funkcję można wpisać w polu tekstowym Edytora formuł lub paska formuły, ale wybór jej za pomocą przeglądarki funkcji jest dużo szybszy. Wpisz nazwę funkcji, którą chcesz znaleźć. Zaznacz kategorię, aby zobaczyć funkcje. Zaznacz funkcję, aby zobaczyć więcej informacji o niej. Kliknij, aby wstawić wybraną funkcję do dokumentu. Lewy panel: Zawiera listę kategorii funkcji. Zaznacz kategorię, aby zobaczyć funkcje do niej należące. Większość kategorii reprezentuje rodziny powiązanych ze sobą funkcji. Kategoria Wszystkie grupuje wszystkie funkcje w kolejności alfabetycznej. Kategoria Ostatnie obejmuje dziesięć funkcji wstawionych ostatnio do arkusza za pomocą przeglądarki funkcji. Prawy panel: Zawiera listę poszczególnych funkcji. Zaznacz funkcję, aby zobaczyć informacje o niej i aby móc dodać ją do formuły. Dolny panel: Pokazuje szczegółowe informacje o zaznaczonej funkcji. Jak dodać funkcję za pomocą przeglądarki funkcji? 1 Umieść kursor w tym miejscu w Edytorze formuł lub pasku formuły, w którym chcesz dodać funkcję. Uwaga: Jeżeli formuła wymaga użycia operatora, w przypadku jego braku użyty zostanie automatycznie operator +. Możesz zaznaczyć operator + i zastąpić go innym, jeżeli to konieczne. 2 Otwórz przeglądarkę funkcji, wykonując jedną z poniższych czynności: Rozdział 6 Wykorzystanie formuł w tabelach 131

132 ÂÂ Kliknij w pasek formuły, a następnie w przycisk przeglądarki funkcji. ÂÂ Kliknij w przycisk Funkcja w pasku narzędzi, po czym wybierz polecenie Pokaż przeglądarkę funkcji z rozwiniętego wówczas menu. ÂÂ ÂÂ Wybierz Wstaw > Funkcja > Pokaż przeglądarkę funkcji. Wybierz Widok > Pokaż przeglądarkę funkcji. 3 Zaznacz kategorię funkcji. 4 Wybierz funkcję, klikając w nią dwa razy lub zaznaczając ją i klikając w przycisk Wstaw funkcję. 5 Zastąp każdy z argumentów zastępczych w funkcji wstawionej do Edytora formuł lub pasku formuły z przeglądarki funkcji, umieszczając zamiast niego odpowiednią wartość. Kliknij, aby zobaczyć listę dopuszczalnych wartości. Opis argumentu emisja. Opisy pojawiają się po umieszczeniu wskaźnika nad argumentem zastępczym. Opcjonalne argumenty zastępcze są jasnoszare. Jeżeli chcesz zobaczyć skrótowy opis wartości argumentu, przytrzymaj wskaźnik nad argumentem zastępczym. Możesz także sprawdzić informację o argumencie w oknie przeglądarki funkcji. Jeżeli chcesz podać wartość, która ma znaleźć się w miejscu argumentu zastępczego z trójkątem rozwijania, kliknij w ten trójkąt, po czym wybierz wartość z rozwiniętego menu. Jeżeli chcesz uzyskać dodatkowe informacje o wartości w tym menu, przytrzymaj nad nią nieruchomo wskaźnik myszy. Możesz wybrać Pomoc dla funkcji, aby zobaczyć opis danej funkcji. Jeżeli chcesz podać wartość, która ma znaleźć się w miejscu argumentu zastępczego, kliknij w ten argument zastępczy i wpisz stałą lub wstaw odwołanie do komórki (zobacz Odwołania do komórek w formułach na stronie 133, aby dowiedzieć się, jak to zrobić). Jeżeli argument zastępczy jest jasnoszary, podanie wartości nie jest konieczne. Obsługa błędów i ostrzeżeń w formułach Gdy formuła w komórce jest niekompletna, zawiera nieprawidłowe odwołania lub jest w inny sposób nieprawidłowa, a także gdy operacja importu powoduje pojawienie się błędu w komórce, Numbers wyświetla w tej komórce specjalną ikonę. Niebieski trójkąt w lewym górnym rogu komórki informuje o obecności jednego lub kilku ostrzeżeń. Czerwony trójkąt po środku komórki informuje, że formuła zawiera błąd. 132 Rozdział 6 Wykorzystanie formuł w tabelach

133 Jak przeglądać komunikaty ostrzeżeń i błędów? mm Kliknij w ikonę. Pojawi się okno z komunikatem podsumowującym wszystkie błędy i ostrzeżenia powiązane z daną komórką. Jeżeli chcesz, aby Numbers zgłaszał ostrzeżenie, gdy komórka do której odwołuje się formuła jest pusta, wybierz Numbers > Preferencje, po czym zaznacz opcję Pokazuj ostrzeżenia, gdy formuły odnoszą się do pustych komórek w panelu Ogólne. Usuwanie formuł Jeżeli formuła zawarta w komórce nie będzie już używana, można ją bardzo łatwo usunąć. Jak usunąć formułę z komórki? 1 Zaznacz komórkę. 2 Naciśnij klawisz Delete. Jeżeli chcesz przejrzeć wszystkie formuły z arkusza przed podjęciem decyzji, którą z nich usunąć, wybierz Widok > Pokaż listę formuł. Odwołania do komórek w formułach Odwołania do komórek pozwalają wskazać komórki, z których wartości mają zostać użyte w formule. Komórki te mogą być w tej samej tabeli co komórka z formułą, ale mogą znajdować się też w innej tabeli na tym samym lub innym arkuszu,. Odwołania do komórek mają różne formaty, zależnie od tego, czy tabela z tymi komórkami ma nagłówki, czy odwołanie dotyczy pojedynczej komórki, czy zakresu komórek, itd. Poniżej znajduje się podsumowanie formatów używanych w odwołaniach do komórek. Rozdział 6 Wykorzystanie formuł w tabelach 133

134 Miejsce odwołania Format Przykład Dowolna komórka w tabeli zawierającej formułę Litera wiersza i numer kolumny C55 odwołuje się do trzeciej kolumny pięćdziesiątego piątego wiersza. Komórka w tabeli z wierszem i kolumną nagłówka Komórka w tabeli z wieloma wierszami lub kolumnami nagłówka Nazwa kolumny i nazwa wiersza Nazwa nagłówka, do którego kolumny lub wiersza chcesz się odwołać 2006 Dochód odwołuje się do komórki, której wiersz nagłówka zawiera 2006, a kolumna nagłówka zawiera Dochód. Jeżeli 2006 to nagłówek rozbity na dwie kolumny Przychód i Wydatki, 2006 odwołuje się do wszystkich komórek w kolumnie Przychód i Wydatki. Zakres komórek Dwukropek (:) pomiędzy pierwszą i ostatnią komórką zakresu, zidentyfikowanymi jako odwołanie B2:B5 odwołuje się do czterech komórek w drugiej kolumnie. Wszystkie komórki w wierszu Nazwa wiersza lub numer wiersza:numer wiersza 1:1 odwołuje się do wszystkich komórek w pierwszym wierszu. Wszystkie komórki w kolumnie Litera lub nazwa kolumny C odwołuje się do wszystkich komórek w trzeciej kolumnie. Wszystkie komórki w zakresie wierszy Wszystkie komórki w zakresie kolumn Komórka w innej tabeli na tym samym arkuszu Komórka w tabeli na innym arkuszu Dwukropek (:) między numerem wiersza lub nazwą pierwszego i ostatniego wiersza zakresu Dwukropek (:) między literą kolumny lub nazwą pierwszej i ostatniej kolumny zakresu Nazwa tabeli z dwoma dwukropkami i identyfikatorem komórki Nazwa arkusza, dwa dwukropki (::), nazwa tabeli (jeżeli nazwa komórki nie jest jedyna w całym arkuszu kalkulacyjnym), dwa kolejne dwukropki i identyfikator komórki 2:6 odwołuje się do wszystkich komórek w pięciu wierszach. B:C odwołuje się do wszystkich komórek w drugiej i trzeciej kolumnie. Tabela 2::B5 odwołuje się do komórki B5 w tabeli o nazwie Tabela 2. Tabela 2::2006 Zapisy do klasy odwołuje się do komórki poprzez jej nazwę. Arkusz 2::Tabela 2::2006 Zapisy do klasy odwołuje się do komórki w tabeli o nazwie Tabela 2, znajdującej się na arkuszu Arkusz 2. W odwołaniu można pominąć nazwę tabeli lub arkusza, jeżeli w całym dokumencie nie ma żadnej komórki noszącej taką samą nazwę, jak komórka (lub komórki) w odwołaniu. 134 Rozdział 6 Wykorzystanie formuł w tabelach

135 Gdy odwołanie prowadzi do komórki w nagłówku złożonym z wielu wierszy lub kolumn: ÂÂ Używana jest nazwa w komórce nagłówka znajdującej się najbliżej komórki, do której prowadzi odwołanie. Przykładowo, jeżeli tabela ma dwa wiersze nagłówka, komórka B1 zawiera słowo Pies, a komórka B2 zawiera słowo Kot, po zachowaniu formuły używającej Pies, zachowane zostanie Kot. ÂÂ Jeżeli jednak Kot pojawi się w innej komórce nagłówka w dokumencie, zachowany zostanie Pies. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o umieszczaniu w formułach odwołań do komórek, zobacz Tworzenie i edycja formuł za pomocą klawiatury i myszy na stronie 135. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o względnych i bezwzględnych odwołaniach do komórek, zobacz Rozróżnienie między względnymi i bezwzględnymi odwołaniami do komórek na stronie 136. Znajomość tych dwóch sposobów odwołań jest istotna podczas kopiowania lub przenoszenia formuł. Tworzenie i edycja formuł za pomocą klawiatury i myszy Odwołania do komórek można wpisywać do formuły lub wstawiać za pomocą skrótów klawiszowych lub myszy. Oto sposoby umieszczania odwołań do komórek: mm Jeżeli chcesz dodać odwołanie do komórki za pomocą skrótu klawiszowego, umieść kursor w Edytorze formuł lub pasku formuły i wykonaj jedną z poniższych czynności: ÂÂ Jeżeli chcesz odwołać się do pojedynczej komórki, wciśnij klawisz Opcja i użyj klawiszy ze strzałkami, aby zaznaczyć tę komórkę. ÂÂ Jeżeli chcesz odwołać się do zakresu komórek, wciśnij i przytrzymaj klawisze Shift- Opcja po zaznaczeniu pierwszej komórki zakresu i trzymaj je wciśnięte do momentu zaznaczenia ostatniej komórki zakresu. ÂÂ Jeżeli chcesz odwołać się do komórek z innej tabeli na tym samym lub innym arkuszu, znajdź tę tabelę wciskając Opcja-Command-Page Down (aby przejść w dół poprzez tabele) lub Opcja-Command-Page Up (aby przejść w górę poprzez tabele). Następnie użyj opisanych powyżej sposobów, aby zaznaczyć jedną lub więcej komórek w tabeli. ÂÂ Jeżeli chcesz ustalić względne lub bezwzględne atrybuty odwołania do komórki po jego wstawieniu, kliknij we wstawione odwołanie i naciskaj Command-K, aby przełączać opcje. Więcej informacji znajdziesz w rozdziale Rozróżnienie między względnymi i bezwzględnymi odwołaniami do komórek na stronie 136. mm Jeżeli chcesz dodać odwołanie do komórki za pomocą myszy, umieść kursor w Edytorze formuł lub pasku formuły i wykonaj jedną z poniższych czynności (w tej samej tabeli, w której jest komórka z formułą lub w innej tabeli na tym samym lub innym arkuszu): ÂÂ Jeżeli chcesz odwołać się do pojedynczej komórki, kliknij w nią. Rozdział 6 Wykorzystanie formuł w tabelach 135

136 ÂÂ Jeżeli chcesz odwołać się do wszystkich komórek w kolumnie lub wierszu, kliknij w kartę odwołań kolumny lub wiersza. ÂÂ Jeżeli chcesz odwołać się do zakresu komórek, kliknij w komórkę z zakresu i przeciągnij wskaźnik do góry, na dół, w lewo lub w prawo, aby zaznaczyć zakres lub zmienić obszar zakresu. ÂÂ Jeżeli chcesz ustalić względne lub bezwzględne atrybuty odwołania do komórki po jego wstawieniu, kliknij w trójkącik rozwijania i wybierz opcję z menu podręcznego. Więcej informacji znajdziesz w rozdziale Rozróżnienie między względnymi i bezwzględnymi odwołaniami do komórek na stronie 136. Jeżeli w panelu Ogólne w preferencjach Numbers zaznaczona jest opcja Używaj nazw komórek nagłówków jako odniesień, dodawane odwołania do komórek używają nazw zamiast liter i liczb z kart odwołań. mm Jeżeli chcesz wpisać odwołanie do komórki, umieść kursor w Edytorze formuł lub pasku formuły, po czym wpisz odwołanie, używając jednego z formatów opisanych w Odwołania do komórek w formułach na stronie 133. Gdy wpisujesz odwołanie do komórki zawierające nazwę komórki nagłówka, nazwę tabeli lub nazwę arkusza, po wpisaniu trzech pierwszych znaków może pojawić się lista propozycji, odpowiadających nazwom odnalezionym w arkuszu kalkulacyjnym. Możesz wówczas wybrać pozycję z listy lub kontynuować wpisywanie odwołania. Jeżeli chcesz wyłączyć wyświetlanie tych propozycji, wybierz Numbers > Preferencje i wyłącz opcję Używaj nazw komórek nagłówków jako odniesień, znajdującą się w panelu Ogólne. Rozróżnienie między względnymi i bezwzględnymi odwołaniami do komórek Korzystanie z odwołań względnych i bezwzględnych w celu wskazania, do których komórek mają odwoływać się skopiowane lub przeniesione formuły. Jeżeli odwołanie do komórki jest względne (A1), przeniesienie formuły nie powoduje jego zmiany. Jeżeli jednak formuła zostanie wycięta (lub skopiowana) i wklejona, odwołania do komórek zmienią się, tak aby zachować tę samą względną pozycję w stosunku do komórki z formułą. Przykładowo, jeżeli formuła zawierająca A1 znajduje się w komórce C4, po skopiowaniu jej i wklejeniu do komórki C5, odwołanie w C5 zostanie zamienione na A2. Jeżeli zarówno wskazanie wiersza, jak i kolumny w odwołaniu jest bezwzględne ($A$1), przeniesienie lub skopiowanie i wklejenie formuły w innym miejscu nie spowoduje zmiany tego odwołania. Stały składnik odwołania oznaczany jest znakiem dolara ($). Przykładowo, jeżeli formuła zawierająca $A$1 znajduje się w komórce C4, po skopiowaniu jej i wklejeniu do komórki C5 lub D5, odwołanie w C5 lub D5 nadal pozostanie w postaci $A$ Rozdział 6 Wykorzystanie formuł w tabelach

137 Jeżeli wskazanie wiersza w odwołaniu jest bezwzględne (A$1), wskazanie kolumny jest względne i może się zmieniać, aby zachować położenie względem komórki z formułą. Przykładowo, jeżeli formuła zawierająca A$1 znajduje się w komórce C4, po skopiowaniu jej i wklejeniu do komórki D5, odwołanie w D5 zamieni się na B$1. Jeżeli wskazanie kolumny w odwołaniu jest bezwzględne ($A1), wskazanie wiersza jest względne i może się zmieniać, aby zachować położenie względem komórki z formułą. Przykładowo, jeżeli formuła zawierająca $A1 znajduje się w komórce C4, po skopiowaniu jej i wklejeniu do komórki C5 lub D5, odwołanie w C5 lub D5 zamieni się na $A2. Jeżeli zarówno komórka z formułą, jak i komórki do których prowadzi odwołanie są zaznaczone, po przesunięciu zaznaczenia formuła pozostanie taka sama, niezależnie od tego, czy odwołania są względne czy bezwzględne. Oto sposoby tworzenia odwołań bezwzględnych: mm Wpisz odwołanie do komórki, używając jednego z opisanych wcześniej sposobów. mm Kliknij w trójkąt rozwijania odwołania do komórki i wybierz opcję z menu rozwijanego. mm Zaznacz odwołanie do komórki i naciskaj klawisze Command-I, aby przełączać dostępne opcje. Używanie operatorów w formule Operatory w formułach pozwalają na wykonywanie operacji arytmetycznych i porównywanie wartości: ÂÂ ÂÂ Operatory arytmetyczne wykonują operacje arytmetyczne, takie jak dodawanie i odejmowanie. Zwracają one wartości liczbowe. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej, zobacz Operatory arytmetyczne na stronie 137. Operatory porównawcze porównują dwie wartości i zwracają PRAWDA lub FAŁSZ. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej, zobacz Operatory porównania na stronie 138. Operatory arytmetyczne Operatory arytmetyczne służą do wykonywania operacji arytmetycznych w formułach. Sytuacja Operator Przykładowo, jeżeli komórka A2 zawiera 20, a komórka B2 zawiera 2, formuła Dodanie dwóch wartości + (znak plus) A2 + B2 zwraca 22. Odjęcie jednej wartości od drugiej (znak minus) A2 B2 zwraca 18. Mnożenie dwóch wartości * (gwiazdka) A2 * B2 zwraca 40. Rozdział 6 Wykorzystanie formuł w tabelach 137

138 Sytuacja Operator Przykładowo, jeżeli komórka A2 zawiera 20, a komórka B2 zawiera 2, formuła Dzielenie jednej wartości przez drugą / (ukośnik) A2 / B2 zwraca 10. Podniesienie jednej wartości do potęgi równej drugiej wartości ^ (daszek) A2 ^ B2 zwraca 400. Obliczenie procent % (znak procent) A2% zwraca 0,2, sformatowane do wyświetlenia jako 20%. Użycie łańcucha tekstowego z operatorem arytmetycznym zwróci błąd. Przykładowo 3 + witam nie jest prawidłową operacją arytmetyczną. Operatory porównania Operatory porównań służą do porównywania ze sobą dwóch wartości. Zwracają one wartość PRAWDA lub FAŁSZ. Porównanie Operator Przykładowo, jeżeli komórka A2 zawiera 20, a komórka B2 zawiera 2, formuła Dwie wartości są sobie równe = A2 = B2 zwraca FAŁSZ. Dwie wartości nie są równe <> A2 <> B2 zwraca PRAWDA. Pierwsza wartość jest większa od drugiej Pierwsza wartość jest mniejsza od drugiej Pierwsza wartość jest większa lub równa drugiej Pierwsza wartość jest mniejsza lub równa drugiej > A2 > B2 zwraca PRAWDA. < A2 < B2 zwraca FAŁSZ. >= A2 >= B2 zwraca PRAWDA. <= A2 <= B2 zwraca FAŁSZ. Łańcuchy tekstowe są większe niż liczby. Przykładowo, "witam" > 5 zwraca PRAWDA. PRAWDA i FAŁSZ mogą być porównywane ze sobą, ale nie z liczbami ani łańcuchami tekstowymi. PRAWDA > FAŁSZ i FAŁSZ < PRAWDA, ponieważ PRAWDA jest interpretowane jako 1, a FAŁSZ jako 0. PRAWDA = 1 zwraca FAŁSZ. PRAWDA = "Jakiś tekst" zwraca FAŁSZ. Operatory porównania używane są zwykle w takich funkcjach, jak JEŻELI, która porównuje dwie wartości i wykonuje inne operacje, zależnie od tego, czy wynikiem porównania jest PRAWDA czy FAŁSZ. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej na ten temat, wybierz z menu Pomoc > Pomoc dla formuł i funkcji iwork lub Pomoc > Podręcznik użytkownika - formuły i funkcje iwork. 138 Rozdział 6 Wykorzystanie formuł w tabelach

139 Kopiowanie lub przenoszenie formuł i obliczonych przez nie wartości Oto sposoby kopiowania i przenoszenia komórek z formułami: mm Jeżeli chcesz skopiować obliczoną wartość z komórki (bez kopiowania formuły), zaznacz komórkę, wybierz Edycja > Kopiuj, po czym zaznacz komórkę docelową i wybierz polecenie Edycja > Wklej wartości. mm Jeżeli chcesz skopiować lub przenieść komórkę formuły lub komórkę do której odwołuje się formuła, zobacz Kopiowanie i przenoszenie komórek na stronie 92. Jeżeli tabela jest duża, a chcesz przenieść formułę do komórki znajdującej się poza widocznym obszarem, wybierz Edycja > Oznacz do przeniesienia, zaznacz drugą komórkę i wybierz Edycja > Przenieś. Przykładowo, jeżeli chcesz przenieść formułę =A1 z komórki D1 do komórki X1, zaznacz D1, wybierz Edycja > Oznacz do przeniesienia, zaznacz X1, po czym wybierz Edycja > Przenieś. Formuła =A1 pojawi się w komórce X1. Gdy skopiujesz lub przeniesiesz komórkę formuły, zmień w razie konieczności odwołania do komórek, zgodnie z opisem w Rozróżnienie między względnymi i bezwzględnymi odwołaniami do komórek na stronie 136. Gdy przeniesiesz komórkę, do której odwołuje się formuła, odwołanie w tej formule zostanie automatycznie uaktualnione. Przykładowo, jeżeli w formule pojawia się odwołanie do komórki A1, przeniesienie komórki A1 do D95 spowoduje uaktualnienie formuły, tak aby odwołanie wskazywało na komórkę D95. Wyświetlanie listy wszystkich formuł w arkuszu kalkulacyjnym Istnieje również możliwość wyświetlenia listy wszystkich formuł, użytych w arkuszu kalkulacyjnym. Wystarczy wybrać polecenie Widok > Pokaż listę formuł lub kliknąć w Lista formuł w pasku narzędzi. Miejsce: Pokazuje arkusz i tabelę, w których użyta jest formuła. Wyniki: Wyświetla bieżący wynik obliczony przez formułę. Formuła: Pokazuje formułę. Rozdział 6 Wykorzystanie formuł w tabelach 139

140 Oto sposoby pracy z oknem listy formuł: mm Jeżeli chcesz sprawdzić, w jakiej komórce znajduje się formuła, kliknij w tę formułę. Odpowiednia tabela zostanie pokazana nad oknem z listą formuł, a komórka z formułą będzie zaznaczona. mm Jeżeli chcesz zmienić formułę, kliknij w nią dwa razy. mm Jeżeli chcesz zmienić wielkość okna z listą formuł, przeciągnij w górę lub w dół uchwyt zaznaczenia, znajdujący się prawym górnym rogu tego okna. mm Jeżeli chcesz znaleźć formuły zawierające dany element, wpisz jego nazwę w polu wyszukiwania i naciśnij Return. Znajdowanie i zastępowanie elementów formuły Okno Znajdź i zastąp pozwala na przeszukiwanie wszystkich używanych w arkuszu kalkulacyjnym formuł, a także na dokonywanie zmian ich elementów. Oto sposoby otwierania okna Znajdź i zastąp : mm Wybierz Edycja > Znajdź > Pokaż wyszukiwanie, po czym kliknij w Znajdź i zastąp. mm Wybierz Widok > Pokaż listę formuł, po czym kliknij w Znajdź i zastąp. Znajdź: Tutaj można wpisać element poszukiwanej formuły (odwołanie do komórki, operator, funkcję itp.) W: Z tego menu należy wybrać pozycję tylko w formułach. Uwzględniaj wielkość liter: Po zaznaczeniu wyszukiwane będą tylko te elementy, których wielkość liter odpowiada dokładnie wielkości wprowadzonej w polu Znajdź. Całe wyrazy: Po zaznaczeniu wyszukiwane będą tylko te elementy, których cała zawartość odpowiada zawartości pola Znajdź. Zastąp: Opcjonalnie można podać, czym należ zastąpić znalezione elementy. Szukaj od początku: Po zaznaczeniu poszukiwania nie zostaną przerwane na końcu arkusza, lecz będą kontynuowane od jego początku. 140 Rozdział 6 Wykorzystanie formuł w tabelach

141 Następne / Poprzednie: Kliknięcie w jeden z tych przycisków spowoduje znalezienie kolejnego lub poprzedniego wystąpienia zawartości pola Znajdź. Po znalezieniu elementu otwarte zostanie okno Edytora formuł, wyświetlające formułę zawierającą znaleziony element. Zastąp wszystko: Kliknięcie w ten przycisk spowoduje zastąpienie wszystkich wystąpień zawartości pola Znajdź zawartością pola Zastąp. Zastąp: Kliknięcie w ten przycisk spowoduje zastąpienie bieżącego wystąpienia zawartości pola Znajdź zawartością pola Zastąp. Zastąp i znajdź: Kliknięcie w ten przycisk spowoduje zastąpienie bieżącego wystąpienia zawartości pola Znajdź zawartością pola Zastąp i przejście do kolejnego wystąpienia. Rozdział 6 Wykorzystanie formuł w tabelach 141

142 Tworzenie wykresów na podstawie danych 7 W tym rozdziale omówione jest tworzenie i formatowanie wykresów na podstawie danych z tabel. Numbers udostępnia narzędzia pozwalające na tworzenie atrakcyjnych wizualnie wykresów, prezentujących część lub całość danych z jednej lub kilku tabel. Domyślnie wygląd wykresów odpowiada wybranemu szablonowi dokumentu, można jednak dostosować kolory, tekstury, cienie, etykiety i inne szczegóły, aby wyróżniać określone elementy wykresu. Parę słów o wykresach Wykres pozwala lepiej uwidocznić tendencje i zależności, które mogą nie być widoczne podczas oglądania danych przedstawionych w tabeli. Numbers pozwala na wybór spośród wielu typów wykresów 2D i 3D, włączając w to wykresy kołowe, liniowe, paskowe, słupkowe i powierzchniowe, zależnie od rodzaju danych. Można także użyć wykresu mieszanego, aby nałożyć na siebie dwa różne typy wykresów. Można także przedstawić dane na dwuwymiarowym wykresie punktowym, korzystającym ze skali liniowej lub logarytmicznej. Oto typy wykresów, dostępne w Numbers: Rodzaj wykresu Słupkowy Ikona Słupkowy skumulowany Paskowy 142

143 Rodzaj wykresu Paskowy skumulowany Ikona Liniowy Warstwowy Warstwowy skumulowany Kołowy Punktowy Mieszany 2 osie Y Dowolne wykresy spośród powyższych (za wyjątkiem wykresów punktowych, mieszanych i 2 osie y ) mogą być przedstawione jako wykresy 3D. Poniżej pokazany jest wykres kołowy 3D. Przykład Można utworzyć wykres porównujący zmiany populacji ptaków pomiędzy rokiem 2007 a 2010 w dwóch regionach. Dane te będą przedstawione najpierw jako tabele z osobnymi wierszami dla regionu 1 i regionu 2. Badacz liczył ptaki w każdym regionie co roku (od 2007 do 2010), tworząc w ten sposób 4 punkty danych (wartości) dla każdego regionu. Rozdział 7 Tworzenie wykresów na podstawie danych 143

144 Wykres słupkowy przedstawiający te dane wygląda tak: Zestawy danych zawierają po jednym punkcie danych (słupku) z każdej serii. Legenda wykresu opisuje dwie serie danych. Na tym wykresie region 1 i region 2 to serie danych, ponieważ punkty danych (liczba ptaków) z każdego regionu reprezentowane są przez serię słupków tego samego koloru, po jednej dla każdego roku. Każdy słupek dla regionu 1 znajduje się obok odpowiadającego mu słupka z regionu 2. Taki zestaw słupków to zestaw danych lub kategoria (kategorią jest 2007, 2008 i tak dalej). Jeżeli chcesz wyróżnić inny aspekt danych, możesz przekształcić wykres tak, aby punkty danych grupowane były regionami, zamiast latami. W takiej sytuacji punkty danych dla każdego roku reprezentowane są przez serię słupków (serię danych). Każda seria ma tutaj tylko dwa punkty danych, a grupy słupków dla każdego regionu to kategorie. Ten wykres słupkowy zawiera więc dwa zestawy po cztery kolumny (punkty danych), jedną kategorię dla regionu 1 i jedną kategorię dla regionu 2. Zestawy danych zawierają po jednym punkcie danych (słupku) z każdej z czterech serii danych. Te dwa słupki przedstawiają tę samą serię danych. Różne rodzaje wykresów w różny sposób reprezentują serie danych: ÂÂ Na wykresach słupkowych i wykresach paskowych seria danych reprezentowana jest przez serię słupów lub pasków z tym samym wypełnieniem (kolorem lub teksturą). ÂÂ ÂÂ Na wykresie liniowym seria danych reprezentowana jest przez pojedynczą linię. Na wykresie powierzchniowym seria danych reprezentowana jest przez kształt. 144 Rozdział 7 Tworzenie wykresów na podstawie danych

145 ÂÂ ÂÂ Na wykresie kołowym widoczny jest tylko pojedynczy zestaw danych (pierwszy punkt danych z każdej serii). Na wykresie punktowym do wykreślenia wartości z jednej serii danych używane są dwie kolumny danych. Każda para wartości określa współrzędne x i y jednego punktu danych w pojedynczej serii danych. Czynność Tworzenie i edycja wykresu za pomocą danych w jednej lub kilku tabelach Formatowanie tytułów, legend, osi i innych elementów wykresu Formatowanie różnych rodzajów wykresów (kołowych, liniowych i innych) Informacje Tworzenie wykresu na podstawie danych z tabeli na stronie 145 Formatowanie wykresów na stronie 152 Formatowanie określonych typów wykresów na stronie 163 Tworzenie wykresu na podstawie danych z tabeli Można dodać wykres pokazujący wszystkie dane z tabeli lub dane z zaznaczonych komórek jednej lub kilku tabel. Gdy dane w tabeli użytej do utworzenia wykresu zostaną zmienione, Numbers automatycznie uaktualni ten wykres. Po dodaniu wykresu, Numbers ustala wiersze lub kolumny jako domyślną serię danych. W większości przypadków, gdy tabela jest kwadratowa lub gdy jest szersza niż wyższa, wiersze tabeli stają się domyślnymi seriami danych. Można jednak łatwo przełączać serie danych po utworzeniu wykresu, a także dodawać, usuwać i edytować dane w dowolnej chwili. Jeżeli tabela zawiera wiersze lub kolumny nagłówka, Numbers używa tekstu z pierwszej kolumny lub wiersza jako etykiet osi. W przeciwnej sytuacji etykiety oznaczane są tekstem zastępczym, który można później zmienić. mm Oto sposoby wybierania danych i tworzenia wykresu: Jeżeli chcesz utworzyć wykres z całej tabeli, zaznacz tę tabelę, kliknij w Wykresy w pasku narzędzi i wybierz typ wykresu z rozwiniętego wówczas menu. Po lewej stronie menu znajdują się wykresy 2D, a po prawej 3D. Rozdział 7 Tworzenie wykresów na podstawie danych 145

146 Wartości z tabeli zostaną przedstawione na wykresie. Jeżeli tabela jest pusta, wykres również będzie pusty, do momentu dodania wartości do komórek tabeli. mm Jeżeli chcesz dodać wykres na podstawie zakresu sąsiadujących komórek, kliknij w komórkę i przeciągnij wskaźnik, aby zaznaczyć pozostałe komórki. Możesz także zaznaczyć pierwszą komórkę zakresu, a następnie zaznaczyć ostatnią komórkę, trzymając wciśnięty klawisz Shift. Następnie kliknij w Wykresy w pasku narzędzi i wybierz typ wykresu. mm Jeżeli chcesz dodać wykres oparty o komórki nie znajdujące się obok siebie, przytrzymaj klawisz Command podczas zaznaczania komórek tabeli. Następnie kliknij w Wykresy w pasku narzędzi i wybierz typ wykresu. mm Jeżeli chcesz dodać wykres oparty o dane znajdujące się w kilku tabelach, zaznacz najpierw pojedynczą tabelę lub ciągły zakres komórek, po czym utwórz wykres. Następnie kliknij w Wykresy w pasku narzędzi i wybierz typ wykresu. Zaznacz ten wykres, przytrzymaj klawisz Command i klikaj lub przeciągaj komórki z innych tabel do wykresu, aby uwzględnić znajdujące się w nich dane. mm Jeżeli chcesz dodać przykładowy wykres z zastępczymi danymi, które można będzie później zmienić, upewnij się, że nic nie jest zaznaczone, kliknij w Wykresy w pasku narzędzi i wybierz typ wykresu. Na arkuszu pojawi się wykres i nowa tabela, zawierająca zastępcze dane. mm Jeżeli chcesz narysować wykres, zaznacz komórki tabeli, zawierające dane, których chcesz użyć, po czym kliknij w Wykresy w pasku narzędzi, trzymając wciśnięty klawisz Opcja. Wybierz typ wykresu. Gdy wskaźnik zmieni się w krzyżyk, przeciągnij go nad arkuszem, aby wskazać miejsce i rozmiary wykresu. Jeżeli chcesz zachować proporcje wykresu, przytrzymaj podczas przeciągania wciśnięty klawisz Shift. Czynność Informacje Zmiana typu wykresu Zmiana typu wykresu na inny na stronie 147 Przesunięcie wykresu Przenoszenie wykresu na stronie 148 Zmiana serii danych wykresu Zmiana danych przedstawionych na wykresie Przełączanie użycia wierszy i kolumn tabeli jako serii danych na stronie 148 Zastępowanie serii danych na wykresie lub zmiana ich kolejności na stronie 150 Dodawanie danych do istniejącego wykresu na stronie 149 Usuwanie danych z wykresu na stronie 150 Dołączanie do wykresu ukrytych danych z tabeli na stronie 149 Usunięcie wykresu Usuwanie wykresu na stronie 151 Skopiowanie wykresu do dokumentu Keynote lub Pages, przy zachowaniu automatycznego uaktualniania wykresu po zmianie danych Współdzielenie wykresów z dokumentami Pages i Keynote na stronie Rozdział 7 Tworzenie wykresów na podstawie danych

147 Zmiana typu wykresu na inny W dowolnej chwili można zmienić typ istniejącego wykresu na inny. Niektóre typy wykresów korzystają w inny sposób z danych w wierszach i kolumnach, zgodnie z opisem poniżej. Jak zmienić typ istniejącego wykresu na inny? 1 Zaznacz wykres. 2 Wykonaj jedną z następujących rzeczy: ÂÂ Wybierz typ wykresu z menu, znajdującego się po lewej stronie paska formatu. ÂÂ Kliknij w wykres, trzymając wciśnięty klawisz Control, wybierz Typ wykresu z menu, które zostanie wówczas rozwinięte, po czym kliknij w typ wykresu w podmenu. ÂÂ Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk Inspektora wykresów, po czym wybierz typ wykresu z menu, które rozwija się po kliknięciu w ikonę wykresu, znajdującą się w lewym górnym rogu. Gdy przełączysz na wykres kołowy, pierwszy punkt danych w każdej z serii reprezentowany będzie przez klin. Gdy przełączysz na wykres punktowy, każdy punkt na wykresie wymagać będzie dwóch wartości. Jeżeli wykres oparty jest na nieparzystej liczbie wierszy lub kolumn, dane z ostatniego wiersza lub kolumny nie zostaną na nim uwzględnione. Gdy przełączysz na wykres paskowy, słupkowy, powierzchniowy lub liniowy, każda seria w nowym wykresie odpowiadać będzie wierszowi lub kolumnie z tabeli. Gdy przełączysz na wykres 3D, w Inspektorze wykresów pojawią się przyciski pozwalające zmienić głębię obiektu, oświetlenie i inne cechy. Formatowanie zastosowane w zmienianym wykresie nie może być użyte w nowym. Przykładowo, kolor wypełnienia elementów punktów danych (słupków, klinów itd.) ma różne domyślne wartości dla każdego wykresu. Jeżeli zmienisz kolor wypełnienia kolumn, a potem zmienisz rodzaj wykresu na wykres paskowy, kolor wypełnienia nie zostanie zachowany. Atrybuty, które mogą ulec przywróceniu do domyślnych ustawień, zależne są od typu wykresu. Są to zwykle: etykiety wartości i ich położenie, styl tekstu, obrys i cienie serii, wypełnienie serii, symbole punktów danych oraz wypełnienia punktów danych. Jeżeli zmieniony zostanie typ wykresu, a nowy typ posiada część wspólnych atrybutów z poprzednim rodzajem, wspólne atrybuty nie zostaną zmienione. Wspólne atrybuty to: osie, siatki danych, znaczniki, etykiety osi, wyświetlanie minimalnych wartości, format liczby, obramowania, obrót, cieniowanie i styl oświetlenia 3D. Zobacz Formatowanie wykresów na stronie 152 i Formatowanie określonych typów wykresów na stronie 163, aby dowiedzieć się więcej. Rozdział 7 Tworzenie wykresów na podstawie danych 147

148 Wykresy paskowe lub słupkowe oraz skumulowane wykresy paskowe lub słupkowe posiadają wspólne atrybuty poza położeniem etykiety danych. Wykresy paskowe i słupkowe posiadają także oddzielne atrybuty wypełnienia. Cień wykresów 3D jest wspólny dla różnych rodzajów wykresu. Przenoszenie wykresu Przeniesienie wykresu w inne miejsce dokumentu Numbers nie powoduje utraty połączenia z komórkami tabeli, użytymi do utworzenia tego wykresu. mm mm Oto sposoby przenoszenia wykresu: Jeżeli chcesz przenieść wykres w inne miejsce na tym samym arkuszu, zaznacz go i przeciągnij w nowe miejsce lub wytnij i wklej w nowym miejscu. Jeżeli chcesz przenieść wykres do innego arkusza, skopiuj ten wykres, zaznacz inny arkusz w pasku bocznym i wklej skopiowany wykres w obszarze tego arkusza. Przełączanie użycia wierszy i kolumn tabeli jako serii danych Po zaznaczeniu wykresu, wokół komórek użytych do jego utworzenia pojawia się ciemna ramka. Przycisk serii danych, widoczny w lewym górnym rogu tej ramki pozwala przełączyć użycie na wykresie wierszy lub kolumn jako serii danych. Przycisk serii danych Te kwadraty pokazują, który kolor reprezentuje daną serię danych. Jak przełączyć użycie wierszy lub kolumn tabeli jako serii danych? mm Zaznacz wykres i kliknij w przycisk serii danych. Taki wygląd przycisku wskazuje, że serie danych są w kolumnach tabeli. Kliknij, aby przełączyć na wiersze. Taki wygląd przycisku wskazuje, że serie danych są w wierszach tabeli. Kliknij, aby przełączyć na kolumny. 148 Rozdział 7 Tworzenie wykresów na podstawie danych

149 Dodawanie danych do istniejącego wykresu Do wykresu można dodawać dane z pojedynczych komórek (niezależnie od tego, czy znajdują się one obok komórek już uwzględnionych na wykresie, czy nie), dołączać cały nowy wiersz lub kolumnę, a także dodawać dane z różnych tabel. Oto sposoby dodawania danych do wykresu: mm Jeżeli chcesz dodać dane z komórek znajdujących się obok tych uwzględnionych już na wykresie, zaznacz wykres, po czym kliknij w te komórki z wciśniętym klawiszem Shift. mm Jeżeli chcesz dodać dane z komórek nie znajdujących się obok tych uwzględnionych już na wykresie, zaznacz wykres, po czym kliknij w te komórki z wciśniętym klawiszem Command. mm Jeżeli chcesz rozszerzyć zakres sąsiednich komórek, których wartości mają być użyte na wykresie, zaznacz wykres, po czym przeciągnij w tabeli okrągły uchwyt w prawym dolnym rogu zakresu komórek w prawo lub w dół. W przypadku wykresów punktowych przeciąganie pozwala dodać tylko parzystą liczbę wierszy lub kolumn. mm Jeżeli chcesz dodać nowy wiersz lub kolumnę danych, zaznacz tabelę i wstaw nowy wiersz lub nową kolumnę pomiędzy komórki uwzględnione na wykresie. Gdy dodasz dane do nowych komórek, zostaną one automatycznie użyte na wykresie. mm Jeżeli chcesz dodać dane z komórek znajdujących się w innej tabeli, zaznacz te komórki i przeciągnij je do wykresu. Nowe dane dodawane są jako nowa seria danych. Jeżeli chcesz zobaczyć lub zmienić dane źródłowe wykresu, kliknij w serię danych na wykresie, aby zobaczyć jego tabelę i komórki z wartościami. Jeżeli chcesz, aby na wykresie uwzględnione zostały dane z ukrytych wierszy i kolumn, zobacz Dołączanie do wykresu ukrytych danych z tabeli na stronie 149. Dołączanie do wykresu ukrytych danych z tabeli Jeżeli niektóre wiersze lub kolumny tabeli zostały ukryte, można wybrać, czy znajdujące się w nich dane mają być uwzględnione na wykresie. W tym celu należy zaznaczyć lub odwołać zaznaczenie pola Pokaż ukryte dane, znajdującego się w oknie Inspektora wykresów. Jak uwzględnić lub pominąć ukryte dane? 1 Zaznacz wykres i kliknij w Inspektor w pasku narzędzi. 2 Kliknij w przycisk Inspektora wykresów, następnie kliknij w Wykres i wykonaj jedną z poniższych czynności: ÂÂ Jeżeli chcesz uwzględnić ukryte dane, zaznacz Pokaż ukryte dane. ÂÂ Jeżeli chcesz pominąć ukryte dane, wyłącz opcję Pokaż ukryte dane. Rozdział 7 Tworzenie wykresów na podstawie danych 149

150 Zastępowanie serii danych na wykresie lub zmiana ich kolejności Dodawanie, usuwanie i zmiana kolejności danych na wykresie nie ma wpływu na zawartość tabeli lub tabel, których dane posłużyły do utworzenia wykresu. Przykładowo, jeżeli chcesz zastąpić serię danych na istniejącym wykresie inną serią danych, możesz łatwo zmienić odwołanie wykresu do wiersza lub kolumny danych na odwołanie do innego wiersza lub kolumny. W ten sposób zmieni się wykres, natomiast tabele pozostaną takie same. Możesz także zmienić kolejność, w której serie danych pojawiają się na wykresie, bez konieczności zmiany samego wykresu. Jak zmienić kolejność serii danych lub zastąpić serię danych? 1 Zaznacz wykres. Komórki tabeli, z których dane są używane do utworzenia wykresu, zostaną wyróżnione ciemną ramką. 2 Kliknij w przycisk Inspektor w pasku narzędzi, a następnie w przycisk Inspektora wykresów. 3 Kliknij w Serie w oknie Inspektora wykresów, a następnie wykonaj dowolną z poniższych czynności: ÂÂ Jeżeli chcesz zmienić kolejność, w której serie danych są wyświetlane na wykresie, zaznacz jeden z elementów należących do serii, którą chcesz przenieść, po czym wybierz liczbę z menu Kolejność, znajdującego się w panelu Serie w oknie Inspektora wykresów. ÂÂ Jeżeli chcesz zastąpić całość lub część serii danych innymi danymi (z innego wiersza lub kolumny tabeli), zaznacz odwołanie w polu Dane, znajdującym się w panelu Serie, po czym przeciągnij wskaźnik myszy nad nowym zakresem komórek, które mają stać się podstawą dla tej serii danych. ÂÂ Jeżeli chcesz zmienić etykietę serii danych, zaznacz odwołanie w polu Etykieta (w panelu Serie ), po czym zaznacz zakres komórek, których etykietę chcesz użyć. Usuwanie danych z wykresu Można usuwać dane tylko z samego wykresu (bez zmian w tabeli) lub zarówno z wykresu, jak i z tabeli. Oto sposoby usuwania danych: mm Jeżeli chcesz usunąć punkt danych zarówno z wykresu, jak i z tabeli, zaznacz komórkę zawierającą dane i naciśnij klawisz Delete. Wartość zostanie usunięta z komórki i z wykresu. Gdy usuniesz kolumnę lub wiersz będący częścią dwukolumnowej pary z wykresu punktowego, powiązany punkt danych zostanie usunięty z wykresu. 150 Rozdział 7 Tworzenie wykresów na podstawie danych

151 mm Jeżeli chcesz usunąć grupę wartości z wykresu i z tabeli, zaznacz tabelę, przytrzymaj klawisz Shift (jeżeli komórki z danymi znajdują się obok siebie) lub Command (jeżeli komórki nie znajdują się obok siebie), po czym klikaj w poszczególne komórki, aby je zaznaczyć. Następnie naciśnij klawisz Delete. Wartości zostaną usunięte z komórek i z wykresu. mm Jeżeli chcesz zmniejszyć zakres komórek, z którego dane pobierane są do utworzenia wykresu, zaznacz ten wykres, po czym przeciągnij w tabeli okrągły uchwyt w prawym dolnym rogu zakresu komórek w górę lub w lewo. Odwołane w ten sposób komórki nie będą uwzględniane na wykresie, ale ich wartości pozostaną w tabeli. mm Jeżeli chcesz usunąć serię danych, zaznacz wykres, następnie zaznacz element w serii lub kliknij w etykietę tej serii w tabeli. Wciśnij klawisz Delete. Wartości zostaną usunięte z wykresu, ale pozostaną w tabeli. mm Jeżeli chcesz usunąć zestaw danych, kliknij w wykres i zaznacz etykietę kategorii w tabeli. Wciśnij klawisz Delete. Wartości zostaną usunięte z wykresu, ale pozostaną w tabeli. Jeżeli kategoria nie ma etykiety w tabeli, kliknij w przycisk serii danych w tabeli, aby przekształcić kategorię w serię, kliknij w serię zawierającą dane przeznaczone do usunięcia i naciśnij klawisz Delete. mm mm Usuwanie wykresu Oto sposoby usuwania wykresu: Jeżeli chcesz usunąć wykres bez usuwania tabeli (lub tabel), zaznacz go i naciśnij klawisz Delete. Jeżeli chcesz usunąć zarówno wykres, jak i związaną z nim tabelę (lub tabele), zaznacz tę tabelę (lub tabele) i naciśnij klawisz Delete. Współdzielenie wykresów z dokumentami Pages i Keynote Można skopiować wykres i wkleić go do dokumentu Keynote lub Pages. Wklejony wykres pozostaje połączony z tabelą w dokumencie programu Numbers. Gdy dane w tabeli Numbers zostaną zmienione, można odświeżyć wykres znajdujący się w dokumencie Keynote lub Pages. mm Jak połączyć wykres z Numbers z jego kopią w dokumencie Keynote lub Pages? Zachowaj arkusz kalkulacyjny, zaznacz i skopiuj wykres, po czym wklej go do prezentacji w Keynote lub dokumentu w Pages. Jak uaktualnić połączony wykres w Keynote lub w Pages? mm Upewnij się, że arkusz kalkulacyjny Numbers zawierający uaktualniony wykres jest zachowany. Zaznacz wykres w Keynote lub w Pages, po czym kliknij w przycisk Odśwież. Jak odłączyć wykres w Keynote lub Pages od arkusza w Numbers? mm Zaznacz wykres w Keynote lub w Pages, po czym kliknij w przycisk Odłącz. Rozdział 7 Tworzenie wykresów na podstawie danych 151

152 Formatowanie wykresów Każdy utworzony wykres ma swój tytuł, legendę i etykiety, które można pokazać lub ukryć, a także zmienić ich wygląd i położenie. Można również zmienić kolory i tekstury wykresu, skalę i znaczniki osi oraz etykiety punktów danych. Istnieje również możliwość obracania wykresów 2D, a także zmiany kąta i stylu oświetlenia wykresów 3D. Czynność Formatowanie tytułu, etykiet i legendy wykresu Zmiana rozmiarów wykresu i jego orientacji Informacje Umieszczanie i formatowanie tytułu i legendy wykresu na stronie 152 Formatowanie tekstu w tytułach, etykietach i legendach wykresów na stronie 162 Zmiana rozmiaru wykresu i jego obracanie na stronie 153 Zmiana skali wykresu, oznaczeń osi i etykiet Formatowanie osi wykresu na stronie 154 Zmiana koloru wykresu, tekstury, cieni i innych cech tego typu Pokazywanie elementów specjalnych na wykresach Formatowanie wykresów kołowych, paskowych i innych Formatowanie elementów serii danych na wykresie na stronie 157 Pokazywanie słupków błędu na wykresach na stronie 160 Pokazywanie linii trendu na wykresach na stronie 161 Formatowanie określonych typów wykresów na stronie 163 Umieszczanie i formatowanie tytułu i legendy wykresu Tytuł wykresu to miejsce, w którym można opisać dany wykres. Legenda wykresu pokazuje, które kolory użyte na wykresie odpowiadają poszczególnym seriom danych. Zarówno tytuł jak i legendę wykresu można pokazać lub ukryć, przenieść w inne miejsce oraz zmienić wygląd. Przed zmianą jakiegokolwiek atrybutu wykresu należy najpierw wykres ten zaznaczyć. Oto sposoby umieszczania i formatowania tytułu i legendy zaznaczonego wykresu: mm Jeżeli chcesz pokazać legendę wykresu, wybierz Widok > Pokaż Inspektora, po czym kliknij w przycisk Inspektora wykresów. Następnie zaznacz Pokaż tytuł lub Pokaż legendę. mm Jeżeli chcesz nadać wykresowi inny tytuł, zaznacz tekst w polu tytułu i wpisz nowy. mm Jeżeli chcesz zmienić etykiety legendy, zmień etykiety serii w powiązanej tabeli lub zaznacz legendę i zmień tekst bezpośrednio w niej. mm Jeżeli chcesz zmienić format tekstu legendy lub tytułu, użyj narzędzi z paska formatu. mm Jeżeli chcesz przesunąć legendę, zaznacz ją i przeciągnij w inne miejsce. 152 Rozdział 7 Tworzenie wykresów na podstawie danych

153 Jeżeli chcesz dodać kolejny opis do wykresu, utwórz nowe pole tekstowe. Zobacz Dodawanie pól tekstowych na stronie 197. Po zakończeniu formatowania wykresu możesz zgrupować wykres z polem tekstowym, tak aby podczas przesuwania wykresu zawsze przesuwany był on razem z dodanym polem tekstowym. Zobacz Grupowanie i rozgrupowywanie obiektów na stronie 232. Zmiana rozmiaru wykresu i jego obracanie Istnieje kilka sposobów obracania wykresów 2D. Nie da się obracać ani przerzucać wykresów 3D. Jeżeli wykres 3D znajduje się w grupie razem z wykresami 2D, można obrócić tę grupę, ale obrócone zostaną jedynie wykresy 2D. mm mm Oto sposoby zmiany wielkości i obracania wykresu: Jeżeli chcesz zmienić wielkość wykresu, zaznacz go w całości i wykonaj jedną z poniższych czynności: ÂÂ Przeciągnij aktywny uchwyt zaznaczenia. Aktywne uchwyty zaznaczenia mają czarne obramowanie. ÂÂ Jeżeli chcesz, żeby podczas zmiany wielkości wykresu zachowane zostały jego proporcje, przytrzymaj klawisz Shift w trakcie przeciągania uchwytu. ÂÂ Jeżeli chcesz zmienić tylko wysokość lub tylko szerokość wykresu, przeciągnij uchwyt boczny (zamiast uchwytu w rogu). ÂÂ Jeżeli chcesz ustawić określone wymiary tabeli, kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie w przycisk inspektora miar. W panelu inspektora miar możesz określić nową szerokość, wysokość i kąt obrotu, a także zmienić odległość wykresu od marginesów. Jeżeli chcesz obrócić wykres 2D, zaznacz go w całości i wykonaj jedną z poniższych czynności: ÂÂ Zaznacz wykres, wciśnij i przytrzymaj klawisz Command, przesuń wskaźnik w stronę aktywnego uchwytu zaznaczenia, aż zmieni się on w zgiętą, podwójną strzałkę. Następnie przeciągnij uchwyt. ÂÂ Jeżeli chcesz obracać wykres co 45 stopni, przytrzymaj podczas przeciągania uchwytu wciśnięte klawisze Shift i Command. ÂÂ Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, kliknij w przycisk Inspektora miar, a następnie przeciągnij kółko obracania lub użyj przycisków kąta, aby ustalić kąt obrotu wykresu. Wykresy kołowe można obracać także za pomocą Inspektora wykresów. Zobacz Obracanie wykresów kołowych 2D na stronie 167. Rozdział 7 Tworzenie wykresów na podstawie danych 153

154 Formatowanie osi wykresu Na wykresach słupkowych, powierzchniowych, liniowych i paskowych, punkty danych wykreślane są na jednej osi (osi y w przypadku wykresów słupkowych, powierzchniowych i liniowych; osi x w przypadku wykresów paskowych), natomiast zestawy danych grupowane są na drugiej osi. Oś punktów danych zwana jest także osią wartości, natomiast oś zestawów danych zwana jest osią kategorii. Na wykresach punktowych zarówno oś x, jak i oś y to osie wartości. Na wykresach 2 osie y są dwie osie y oś wartości y1 i oś wartości y2, które można formatować oddzielnie. Zobacz Formatowanie wykresów 2 osie y i mieszanych na stronie 171, jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o wykresach 2 osie y. Jeżeli chcesz pokazać lub ukryć osie i obramowanie wykresu, ustalić skalę (liniową lub logarytmiczną) i zakres osi wartości, zmienić ustawienia siatki i znaczników na osiach: zaznacz dany obiekt i wprowadź odpowiednie zmiany w panelu Osie w Inspektorze wykresów. Większość z tych opcji formatowania dostępnych jest także za pomocą paska formatu. Podobnie jak w przypadku Inspektora wykresów, zestaw narzędzi dostępnych w pasku formatu zależy od typu zaznaczonego wykresu. mm Jak umieścić linie siatki i znaczniki wzdłuż osi wykresu? Wybierz linie siatki i znaczniki z jednego lub obu menu Wybierz opcje osi, znajdujących się w panelu Oś w Inspektorze wykresów. 154 Rozdział 7 Tworzenie wykresów na podstawie danych

155 mm Jeżeli chcesz sformatować oś wartości, wykonaj dowolną z poniższych czynności w panelu Oś w Inspektorze wykresów: Jeżeli chcesz ustalić najwyższą wartość pokazywaną na osi wartości, wpisz liczbę w polu Maks. (pod Oś wartości ). Wartość w polu Maks. nie może być niższa, niż najwyższa wartość w całym zestawie danych. Jeżeli nie podasz żadnej wartości, w polu tym widoczne będzie słowo Auto, a wartość zostanie obliczona automatycznie na podstawie danych. mm Jeżeli chcesz ustalić wartość początkową wykresu, wpisz liczbę w polu Min. (pod Oś wartości ). Wartość w polu Min. nie może być wyższa, niż najniższa wartość w całym zestawie danych. Jeżeli nie podasz żadnej wartości, w polu tym widoczne będzie słowo Auto, a wartość zostanie obliczona automatycznie na podstawie danych. mm Jeżeli chcesz ustalić liczbę znaczników na osi wartości (od zera lub minimalnej wartości do maksymalnej), wprowadź liczbę w polu Kroki, znajdującym się w części Oś wartości. mm Jeżeli chcesz wyświetlić wartości danych na osi wartości, wybierz Pokaż etykiety wartości oraz Pokaż wartość minimalną z menu Wybierz opcje osi, znajdującego się w części Oś wartości. mm Jeżeli chcesz, aby wartości na wykresie sformatowane były inaczej, niż w tabeli, wybierz odpowiednią opcję z menu Format w części Oś wartości. Liczba: Wyświetla wartości punktów danych bez jednostek, chyba że zostaną one podane ręcznie. Jeżeli chcesz podać jednostki, wpisz ich oznaczenie w polu Sufiks. Wpisz w polu Dziesiętne, ile miejsc dziesiętnych ma być pokazywanych, po czym wybierz 100 lub (100) z sąsiedniego menu, aby określić sposób wyświetlania liczb ujemnych. Zaznacz Separator, jeżeli chcesz, aby kolejne tysiące oddzielane były separatorem. Waluta: Wyświetla wartość punktu danych jako wartość walutową. Za pomocą menu Symbol możesz wybrać oznaczenie waluty. Jeżeli chcesz określić liczbę miejsc po przecinku, użyj pola Dziesiętne. Sąsiednie menu pozwala na wybór sposobu wyświetlania wartości ujemnych. Wybierz (100), aby wartości ujemne wyświetlane były w nawiasie lub 100, aby wyświetlane były ze znakiem minus. Zaznacz Separator, jeżeli chcesz, aby kolejne tysiące oddzielane były separatorem. Procent: Wyświetla wartość punktu danych jako liczbę podzieloną przez 100. Jeżeli chcesz określić liczbę miejsc po przecinku, użyj pola Dziesiętne. Sąsiednie menu pozwala na wybór sposobu wyświetlania wartości ujemnych. Wybierz (100), aby wartości ujemne wyświetlane były w nawiasie lub 100, aby wyświetlane były ze znakiem minus. Zaznacz Separator, jeżeli chcesz, aby kolejne tysiące oddzielane były separatorem. Data i czas: Wyświetla wartości punktów danych w formacie daty i czasu. Czas trwania: Wyświetla wartości punktów danych jako jednostki czasu (np. sekundy, minuty lub tygodnie). Rozdział 7 Tworzenie wykresów na podstawie danych 155

156 Ułamek: Wyświetla wartości punktów danych mniejsze od 1 jako ułamki zwykłe. Jeżeli wartości są większe od 1, nie będzie widać ułamków Sposób zaokrąglania ułamków możesz wybrać za pomocą menu Dokładność. Po wybraniu opcji Połówki, Czwarte części lub podobnej, dane będą wyświetlane jako części całości, po zaokrągleniu do wybranej dokładności. Naukowy: Wyświetla wartości punktów danych w notacji naukowej, czyli jako 10 do potęgi reprezentowanej przez E+ i liczbę całkowitą. Jeżeli chcesz określić liczbę miejsc po przecinku, użyj pola Dziesiętne. Własny: Wybierz utworzony wcześniej własny format liczbowy lub utwórz nowy. Zobacz Korzystanie z własnych formatów wyświetlania wartości w komórkach tabeli na stronie 107, aby dowiedzieć się więcej. Jak pokazać tytuły kategorii (zestawów danych)? 1 Rozwiń menu Wybierz opcje osi, znajdujące się w części Oś kategorii (w panelu Oś w Inspektorze wykresów), po czym wybierz Pokaż kategorie. 2 Jeżeli chcesz zmienić etykiety kategorii, umieść kursor w polu Etykiety, wykonaj jedną z poniższych czynności i kliknij w przycisk akceptacji (z zielonym symbolem): ÂÂ Jeżeli chcesz dołączyć etykietę, kliknij w komórkę tabeli, w której znajduje się ta etykieta. Odwołanie do tej komórki pojawi się w polu Etykiety. ÂÂ Jeżeli chcesz zrezygnować z etykiety, zaznacz odwołanie do komórki w polu Etykiety i naciśnij klawisz Delete. 3 Jeżeli chcesz zmienić częstotliwość wyświetlania etykiet, wykonaj jedną lub obie poniższe czynności: ÂÂ Wpisz wartość lub użyj strzałek w polu Etykieta co... kategorie. Przykładowo, wartość 2 oznacza wyświetlanie co drugiej etykiety, wartość 3 co trzeciej itd. ÂÂ Jeżeli chcesz, żeby etykieta ostatniej kategorii zawsze była wyświetlana, rozwiń menu Wybierz opcje osi w części Oś kategorii i wybierz z niego Pokaż ostatnią kategorię. Jak dodać lub ukryć tytuł osi? 1 Rozwiń menu Wybierz opcje osi, znajdujące się w części Oś wartości (w panelu Oś w Inspektorze wykresów), po czym wybierz Pokaż tytuł. 2 Kliknij dwa razy w tytuł wartości lub kategorii, który pojawi się na wykresie, po czym wpisz własny tytuł. 3 Jeżeli chcesz zmienić format tekstu tytułu, użyj narzędzi z paska formatu. 4 Jeżeli chcesz ukryć tytuł, wyłącz tę samą opcję we wspomnianych wyżej menu. mm Jak wybrać skalę liniową, logarytmiczną lub procentową dla osi wartości? Rozwiń menu Wybierz opcje osi, znajdujące się w części Oś wartości (w panelu Oś w Inspektorze wykresów) i wybierz skalę liniową, logarytmiczną lub procentową. 156 Rozdział 7 Tworzenie wykresów na podstawie danych

157 Skala procentowa dostępna jest tylko dla niektórych wykresów 2D (skumulowanych wykresów paskowych, słupkowych i powierzchniowych). Skala liniowa i logarytmiczna dostępna jest tylko dla wykresów 2D które nie są skumulowane. Wykresy 3D mogą korzystać jedynie ze skali liniowej. Na wykresach kołowych wyświetlanie wartości w postaci procentowej możliwe jest po wybraniu Procent z menu Format (w części Etykiety ). Jeżeli chcesz zmienić kolor i tekstury elementów serii danych lub sformatować symbole punktów danych i etykiety wartości, użyj narzędzi w panelu Serie w Inspektorze wykresów. Zobacz Formatowanie elementów serii danych na wykresie na stronie 157. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o opcjach formatowania dostępnych tylko dla danego typu wykresu, zobacz Formatowanie określonych typów wykresów na stronie 163. Formatowanie elementów serii danych na wykresie Rozmaite efekty wizualne pozwalają na uatrakcyjnienie wyglądu elementów poszczególnych serii danych na wykresach, np. pasków i słupków (na wykresach paskowych i słupkowych), kształtów punktów danych (na wykresach liniowych i punktowych) oraz kształtów powierzchni (na wykresach powierzchniowych). Poszczególne kliny również reprezentują serie danych, ale ich formatowanie odbywa się w inny sposób. Zobacz Dostosowywanie wyglądu wykresów kołowych na stronie 163, aby dowiedzieć się więcej. Większość z tych opcji formatowania dostępnych jest także za pomocą paska formatu. Po zaznaczeniu elementu serii danych na wykresie, zawartość paska formatu zmienia się, udostępniając narzędzia służące do formatowania elementów serii. Przykładowo, możesz kliknąć w pole wypełnienia, znajdujące się w pasku formatu, aby szybko wybrać kolor dla dowolnego zaznaczonego elementu serii. Rozdział 7 Tworzenie wykresów na podstawie danych 157

158 Wiele opcji dostępnych jest za pomocą Inspektora wykresów. Przykładowo, możesz zmieniać wygląd i styl kształtów i symboli serii danych na wykresach paskowych, słupkowych i powierzchniowych, zaznaczając dany element serii i dokonując zmian w panelu Serie w oknie Inspektora wykresów. Jak wypełnić zaznaczone elementy serii gotowymi kolorami lub teksturami, korzystając z Inspektora wykresów? 1 Zaznacz pasek, słupek lub inny element serii, który chcesz sformatować. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędziowym, następnie kliknij w przycisk Inspektora wykresów, po czym kliknij w Kolory wykresu. 3 Wybierz rodzaj wypełnienia z pierwszego menu (np. Wypełnienie teksturą 3D ). 4 Wybierz zestaw wypełnień z drugiego menu (np. Marmur lub Drewno ). 5 Wykonaj jedną z następujących rzeczy: ÂÂ Jeżeli chcesz użyć wypełnienia we wszystkich elementach z wszystkich serii danych, kliknij w Zastosuj do wszystkich. Pierwsze wypełnienie zostanie zastosowane do elementów z pierwszej serii, drugie do elementów z drugiej serii, i tak dalej. ÂÂ Jeżeli chcesz wypełnić elementy w pojedynczej serii danych, przeciągnij wypełnienie do danego elementu serii danych (np. słupka lub kolumny). Zauważ, że wypełnienia te nie mogą być używane w wykresach liniowych. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o formatowaniu elementów serii w wykresach tego typu, zobacz Dostosowywanie symboli punktów danych i linii na wykresach liniowych na stronie 169 i Używanie wykresów punktowych na stronie 170. mm Jak skorygować krycie, obrys, cień lub wypełnienie zaznaczonych elementów serii? Zaznacz element, który chcesz zmienić, kliknij w przycisk Inspektora grafik, po czym dokonaj korekcji. 158 Rozdział 7 Tworzenie wykresów na podstawie danych

159 Suwak krycia, znajdujący się na dole Inspektora grafik, służy do zmiany stopnia krycia wykresu jako całości. Jeżeli chcesz zmienić tylko wybrane serie, zaznacz je i skoryguj krycie wypełnienia kolorem, gradientem lub obrazkiem z tintą, zależnie od potrzeb. Więcej szczegółów znajdziesz w Zmiana poziomu krycia na stronie 239 i Wypełnianie obiektów kolorem lub obrazkiem na stronie 240. Jeżeli chcesz się dowiedzieć, jak używać własnych obrazków jako wypełnienia, zobacz Wypełnianie obiektu obrazem na stronie 243. Jeżeli chcesz się dowiedzieć, jak zmienić wygląd linii wokół elementu, zobacz Zmiana stylu ramek na stronie 236. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o zmianie cieni, zobacz Dodawanie cieni na stronie 237. Jak pokazać i sformatować etykiety punktów danych w zaznaczonej serii? 1 Kliknij w Serie w Inspektorze wykresów. 2 Zaznacz Etykiety wartości. 3 Jeżeli chcesz zmienić położenie etykiet, kliknij w jeden z przycisków pozycji. 4 Jeżeli chcesz, aby wartości na wykresie sformatowane były inaczej, niż w tabeli, wybierz odpowiednią opcję z menu Format w części Oś wartości. Liczba: Wyświetla wartości punktów danych bez jednostek, chyba że zostaną one podane ręcznie. Jeżeli chcesz podać jednostki, wpisz ich oznaczenie w polu Sufiks. Wpisz w polu Dziesiętne, ile miejsc dziesiętnych ma być pokazywanych, po czym wybierz 100 lub (100) z sąsiedniego menu, aby określić sposób wyświetlania liczb ujemnych. Zaznacz Separator, jeżeli chcesz, aby kolejne tysiące oddzielane były separatorem. Waluta: Wyświetla wartość punktu danych jako wartość walutową. Za pomocą menu Symbol możesz wybrać oznaczenie waluty. Jeżeli chcesz określić liczbę miejsc po przecinku, użyj pola Dziesiętne. Sąsiednie menu pozwala na wybór sposobu wyświetlania wartości ujemnych. Wybierz (100), aby wartości ujemne wyświetlane były w nawiasie lub 100, aby wyświetlane były ze znakiem minus. Zaznacz Separator, jeżeli chcesz, aby kolejne tysiące oddzielane były separatorem. Procent: Wyświetla wartość punktu danych jako liczbę podzieloną przez 100. Jeżeli chcesz określić liczbę miejsc po przecinku, użyj pola Dziesiętne. Sąsiednie menu pozwala na wybór sposobu wyświetlania wartości ujemnych. Wybierz (100), aby wartości ujemne wyświetlane były w nawiasie lub 100, aby wyświetlane były ze znakiem minus. Zaznacz Separator, jeżeli chcesz, aby kolejne tysiące oddzielane były separatorem. Data i czas: Wyświetla wartości punktów danych w formacie daty i czasu. Czas trwania: Wyświetla wartości punktów danych jako jednostki czasu (np. sekundy, minuty lub tygodnie). Rozdział 7 Tworzenie wykresów na podstawie danych 159

160 Ułamek: Wyświetla wartości punktów danych mniejsze od 1 jako ułamki zwykłe. Jeżeli wartości są większe od 1, nie będzie widać ułamków Sposób zaokrąglania ułamków możesz wybrać za pomocą menu Dokładność. Po wybraniu opcji Połówki, Czwarte części lub podobnej, dane będą wyświetlane jako części całości, po zaokrągleniu do wybranej dokładności. Naukowy: Wyświetla wartości punktów danych w notacji naukowej, czyli jako 10 do potęgi reprezentowanej przez E+ i liczbę całkowitą. Jeżeli chcesz określić liczbę miejsc po przecinku, użyj pola Dziesiętne. Własny: Wybierz utworzony wcześniej własny format liczbowy lub utwórz nowy. Zobacz Korzystanie z własnych formatów wyświetlania wartości w komórkach tabeli na stronie 107, aby dowiedzieć się więcej. Jeżeli chcesz zmienić kolor i tekstury elementów serii danych lub sformatować symbole punktów danych i etykiety wartości, użyj narzędzi w panelu Serie w Inspektorze wykresów. Zobacz Formatowanie elementów serii danych na wykresie na stronie 157. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o opcjach formatowania dostępnych tylko dla danego typu wykresu, zobacz Formatowanie określonych typów wykresów na stronie 163. Pokazywanie słupków błędu na wykresach Przy punktach danych na wszystkich wykresach 2D (oprócz wykresów kołowych) można umieszczać słupki błędów. Słupki błędów pokazują, jak duży błąd może występować w danym punkcie danych. Jak pokazać słupki błędu dla punktów danych w zaznaczonej serii? 1 Kliknij w Serie w oknie Inspektora wykresów, po czym kliknij w Zaawansowane na dole okna Inspektora. Następnie kliknij w Słupki błędu. W przypadku wykresów punktowych, słupki błędów mogą być umieszczane w obu seriach danych. Należy ustalić je osobno, postępując wg instrukcji dla każdej z obu osi. 2 Pierwsze menu pozwala na wybór sposobu wyświetlania słupków błędów: Dodatnie i ujemne: Wyświetla pełne słupki błędów, zarówno powyżej, jak i poniżej każdego punktu danych. 160 Rozdział 7 Tworzenie wykresów na podstawie danych

161 Tylko dodatnie: Wyświetla tylko część słupka błędu znajdującą się nad punktem danych. Tylko ujemne: Wyświetla tylko część słupka błędu znajdującą się pod punktem danych. 3 Drugie menu pozwala na wybór rodzaju słupków błędu: Wielkość stała: Wyświetla słupki błędów o takiej samej względnej wartości dla każdego punktu danych. Wpisz wartość w sąsiednim polu. Procent: Wyświetla słupki błędów na podstawie stałego procentu wartości każdego punktu danych. Wpisz wartość w sąsiednim polu. Odchylenie standardowe: Wyświetla słupki błędów na podstawie odchylenia standardowego z całego zestawu danych. Podaj liczbę odchyleń w sąsiednim polu. Błąd standardowy: Wyświetla standardowe słupki błędów. Własny: Pozwala samemu ustalić kryteria wyświetlania słupków błędów. Ustal, jak daleko w górę mają sięgać słupki błędów, wpisując wartość w polu Dodatnie. Za pomocą pola Ujemne określ, jak daleko słupki błędów mają sięgać w dół. 4 Użyj pola znajdującego się obok drugiego menu, aby ustalić zakres słupków błędów. 5 Jeżeli chcesz, zaznacz słupek błędu, kliknij w przycisk Inspektora grafik i zmień zakończenia, używając menu obrysu. Pokazywanie linii trendu na wykresach Linie trendu to linie obliczane i wykreślane na podstawie danych z wykresu, przy użyciu równania wybranego typu. Linie trendu można dodawać do większości wykresów 2D, poza skumulowanymi wykresami paskowymi i słupkowymi oraz wykresami powierzchniowymi i kołowymi. Jak pokazać linie trendu dla punktów danych w zaznaczonej serii? 1 Zaznacz jedną lub kilka serii, dla których chcesz pokazać linię trendu, po czym kliknij w przycisk Inspektor w pasku narzędzi. 2 Kliknij w przycisk Inspektora wykresów, a następnie w Serie. 3 Kliknij w Zaawansowane na dole panelu serii. Następnie kliknij w Linia trendu. 4 Rozwiń wyskakujące menu i wybierz z niego typ równania, które użyte zostanie do wyznaczenia linii trendu: Rozdział 7 Tworzenie wykresów na podstawie danych 161

162 Liniowa: Wykreśla dopasowaną linię prostą, użyteczną zwłaszcza w przypadku prostych, liniowych serii danych. Logarytmiczna: Wykreśla dopasowaną linię krzywą, użyteczną zwłaszcza w przypadku wartości bardzo szybko zmieniających się i wyrównujących. Wielomianowa: Wykreśla wzrastającą i opadającą linię krzywą, pokazującą miejsca, w których wartości rosną i maleją. Użyj sąsiedniego pola tekstowego, aby ustalić kolejność wielomianów; kolejność równa 4 zwraca 3 wzniesienia lub spadki. Potęgowa: Wykreśla krzywą, która przydaje się, gdy dane rosną lub maleją ze stałą szybkością. Ten typ linii trendu nie może być używany z danymi zawierającymi zera lub wartości ujemne. Wykładnicza: Wykreśla krzywą, która przydaje się, gdy dane rosną lub maleją z rosnącą szybkością. Ten typ linii trendu nie może być używany z danymi zawierającymi zera lub wartości ujemne. Średnia ruchoma: Wykreśla linię trendu przy użyciu ustalonej w polu Okres liczby punktów danych, uśredniając je i używając średniej wartości jako punktu trendu. 5 Jeżeli chcesz zobaczyć równanie użyte do wyznaczenia linii trendu, kliknij w tę linię i zaznacz Pokaż równanie. Możesz przeciągnąć to równanie w dowolne miejsce na arkuszu. 6 Jeżeli chcesz zobaczyć wartość R-kwadrat, używaną do obliczenia linii trendu, zaznacz tę linię i włącz opcję Pokaż wartość R^2. Możesz przeciągnąć tę liczbę w dowolne miejsce na arkuszu. 7 Jeżeli chcesz wyświetlić etykietę linii trendu, kliknij w tę linię i zaznacz Etykieta. Następnie wpisz tekst etykiety w sąsiednim polu. 8 Jeżeli chcesz zmienić kolor lub grubość linii trendu, zaznacz tę linię i kliknij w przycisk Inspektora grafik u góry okna Inspektora. Następnie użyj narzędzi dostępnych obrysu. Formatowanie tekstu w tytułach, etykietach i legendach wykresów Można zmienić wielkości i wygląd wykresów, tytułów osi, etykiet osi, etykiet punktów danych i legend. Jak zmienić wygląd tekstu etykiet i legend? 1 Zależnie od tego, jaki tekst chcesz zmienić, zaznacz odpowiedni obiekt: Jeżeli chcesz sformatować wszystkie tytuły i etykiety wykresu (bez legendy), zaznacz cały wykres. Jeżeli chcesz sformatować tekst punktów danych w jednej serii, zaznacz pole tekstowe dowolnego punktu danych należącego do tej serii. Jeżeli chcesz sformatować tekst etykiety osi, zaznacz go. Jeżeli chcesz sformatować tekst wszystkich etykiet serii, zaznacz pole etykiety serii. Jeżeli chcesz zmienić tekst legendy wykresu, zaznacz tę legendę. 2 Użyj narzędzi w pasku formatu, aby zmienić wygląd zaznaczonego tekstu. 162 Rozdział 7 Tworzenie wykresów na podstawie danych

163 Formatowanie określonych typów wykresów Wykresy kołowe, słupkowe i paskowe (a także inne typy wykresów) mają własne opcje formatowania. Przykładowo, możesz dodać cień do pojedynczych klinów i odsunąć te kliny od środka wykresu, użyć różnych symboli dla punktów danych na wykresach liniowych itd. Czynność Formatowanie wykresów kołowych i poszczególnych klinów Formatowanie pasków i kolumn w wykresach paskowych i kolumnowych Formatowanie elementów wykresów liniowych Formatowanie wykresów powierzchniowych Informacje Dostosowywanie wyglądu wykresów kołowych na stronie 163 Ustawianie cieni, odstępów i nazw serii na wykresach paskowych i słupkowych na stronie 167 Dostosowywanie symboli punktów danych i linii na wykresach liniowych na stronie 169 Pokazywanie symboli punktów danych na wykresach powierzchniowych na stronie 169 Formatowanie wykresów punktowych Używanie wykresów punktowych na stronie 170 Formatowanie wykresów 2 osie y i mieszanych Formatowanie wykresów 3D Formatowanie wykresów 2 osie y i mieszanych na stronie 171 Korygowanie ustawień sceny wykresów 3D na stronie 172 Dostosowywanie wyglądu wykresów kołowych Jeden wykres kołowy przedstawia pojedynczy zestaw danych, natomiast każdy klin jest jednym punktem danych w tym zestawie (pierwszym punktem danych z każdego zestawu). Jeżeli serie danych znajdują się w wierszach, do utworzenia wykresu używana jest tylko pierwsza kolumna. Jeżeli serie danych znajdują się w kolumnach, do utworzenia wykresu używany jest tylko pierwszy wiersz. Wykres może przedstawiać dowolny zestaw danych wystarczy ten zestaw przenieść do pierwszego wiersza lub pierwszej kolumny tabeli. Chcąc zmienić wygląd pojedynczego klina wykresu, należy najpierw zaznaczyć cały wykres, a następnie zaznaczyć klin, którego mają dotyczyć zmiany. Oto sposoby zaznaczania klinów w zaznaczonym wykresie kołowym: mm Jeżeli chcesz zaznaczyć pojedynczy element, kliknij w niego. mm Jeżeli chcesz zaznaczyć wszystkie kliny, zaznacz dowolny z nich i naciśnij Command-A. mm Jeżeli chcesz zaznaczyć kilka nie sąsiadujących ze sobą klinów, przytrzymaj wciśnięty klawisz Command i klikaj w poszczególne kliny. mm Jeżeli chcesz zaznaczyć ciągły zakres klinów, zaznacz pierwszy z nich, wciśnij klawisz Shift i trzymając go zaznacz ostatni klin. Rozdział 7 Tworzenie wykresów na podstawie danych 163

164 Czynność Informacje Stosowanie kolorów i tekstur na wykresie kołowym Zmiana kolorów i tekstur na wykresie kołowym na stronie 164 Pokazywanie etykiet serii i punktów danych na wykresie kołowym Wizualne wyróżnianie poszczególnych klinów wykresu kołowego Dodawanie cieni do wykresów kołowych Pokazywanie etykiet na wykresie kołowym na stronie 165 Oddzielanie poszczególnych klinów od reszty wykresu kołowego na stronie 166 Dodawanie cieni do wykresów kołowych i klinów na stronie 167 Obracanie wykresu kołowego 2D Obracanie wykresów kołowych 2D na stronie 167 Wykonywanie innych czynności formatowania Formatowanie wykresów na stronie 152 Zmiana kolorów i tekstur na wykresie kołowym Oto sposoby zmiany kolorów i tekstur wykresu kołowego: mm Jeżeli chcesz wypełnić elementy serii kolorem lub teksturą, kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk Inspektora wykresów, po czym kliknij w Kolory wykresu. Wybierz typ wypełnienia (np. Wypełnienie teksturą 3D ) z pierwszego menu, a następnie zestaw wypełnień (np. Marmur lub Drewno ) z drugiego menu. Wykonaj jedną z następujących rzeczy: ÂÂ Jeżeli chcesz wypełnić wszystkie elementy, kliknij w Zastosuj wszystkie. Pierwsze wypełnienie zostanie zastosowane do elementów z pierwszej serii, drugie do elementów z drugiej serii, i tak dalej. ÂÂ Jeżeli chcesz wypełnić tylko jeden element, przeciągnij wypełnienie do tego elementu. mm Jeżeli chcesz skorygować stopień krycia, obrys, cień i inne atrybuty graficzne poszczególnych elementów (klinów) wykresu kołowego, zaznacz klin, który chcesz zmienić, kliknij w przycisk Inspektora grafik i dokonaj zmian. Suwak krycia, znajdujący się na dole Inspektora grafik, służy do zmiany stopnia krycia wykresu jako całości. Jeżeli chcesz zmienić tylko wybrane serie, zaznacz je i skoryguj krycie wypełnienia kolorem, gradientem lub obrazkiem z tintą, zależnie od potrzeb. Więcej szczegółów znajdziesz w Zmiana poziomu krycia na stronie 239 i Wypełnianie obiektów kolorem lub obrazkiem na stronie 240. Czynność Informacje Wypełnianie własnym obrazkiem Wypełnianie obiektu obrazem na stronie 243 Zmiana wyglądu linii wokół wykresu kołowego lub jego klinów Zmiana cieni Zmiana głębokości wykresu kołowego 3D Zmiana stylu ramek na stronie 236 Dodawanie cieni do wykresów kołowych i klinów na stronie 167 Korygowanie ustawień sceny wykresów 3D na stronie Rozdział 7 Tworzenie wykresów na podstawie danych

165 Pokazywanie etykiet na wykresie kołowym Etykiety serii i punktów danych na wykresie kołowym można pokazać lub ukryć za pomocą Inspektora wykresów. Jak pokazać nazwy serii lub etykiety punktów danych na wykresie kołowym? 1 Zaznacz wykres lub pojedyncze elementy wykresu, gdzie chcesz pokazać etykiety lub nazwy serii. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk Inspektora wykresów. 3 Kliknij w Etykiety, po czym przeciągnij suwak Pozycja, aby umieścić etykietę punktu danych bliżej lub dalej środka wykresu. Możesz także podać odległość w sąsiednim polu tekstowym, jako procent promienia wykresu kołowego. Położenie etykiet da się także zmienić za pomocą suwaka Etykiety, znajdującego się w pasku formatu. 4 Jeżeli chcesz, aby wartości wyświetlane były w określonym formacie, wybierz go z menu Format i dostosuj opcje: Liczba: Wyświetla wartości punktów danych bez jednostek, chyba że zostaną one podane ręcznie. Jeżeli chcesz podać jednostki, wpisz ich oznaczenie w polu Sufiks. Wpisz w polu Dziesiętne, ile miejsc dziesiętnych ma być pokazywanych, po czym wybierz 100 lub (100) z sąsiedniego menu, aby określić sposób wyświetlania liczb ujemnych. Zaznacz Separator, jeżeli chcesz, aby kolejne tysiące oddzielane były separatorem. Waluta: Wyświetla wartość punktu danych jako wartość walutową. Za pomocą menu Symbol możesz wybrać oznaczenie waluty. Jeżeli chcesz określić liczbę miejsc po przecinku, użyj pola Dziesiętne. Sąsiednie menu pozwala na wybór sposobu wyświetlania wartości ujemnych. Wybierz (100), aby wartości ujemne wyświetlane były w nawiasie lub 100, aby wyświetlane były ze znakiem minus. Zaznacz Separator, jeżeli chcesz, aby kolejne tysiące oddzielane były separatorem. Procent: Wyświetla wartość punktu danych jako liczbę podzieloną przez 100. Jeżeli chcesz określić liczbę miejsc po przecinku, użyj pola Dziesiętne. Sąsiednie menu pozwala na wybór sposobu wyświetlania wartości ujemnych. Wybierz (100), aby wartości ujemne wyświetlane były w nawiasie lub 100, aby wyświetlane były ze znakiem minus. Zaznacz Separator, jeżeli chcesz, aby kolejne tysiące oddzielane były separatorem. Data i czas: Wyświetla wartości punktów danych w formacie daty i czasu. Czas trwania: Wyświetla wartości punktów danych jako jednostki czasu (np. sekundy, minuty lub tygodnie). Rozdział 7 Tworzenie wykresów na podstawie danych 165

166 Ułamek: Wyświetla wartości punktów danych mniejsze od 1 jako ułamki zwykłe. Jeżeli wartości są większe od 1, nie będzie widać ułamków Sposób zaokrąglania ułamków możesz wybrać za pomocą menu Dokładność. Po wybraniu opcji Połówki, Czwarte części lub podobnej, dane będą wyświetlane jako części całości, po zaokrągleniu do wybranej dokładności. Naukowy: Wyświetla wartości punktów danych w notacji naukowej, czyli jako 10 do potęgi reprezentowanej przez E+ i liczbę całkowitą. Jeżeli chcesz określić liczbę miejsc po przecinku, użyj pola Dziesiętne. Własny: Wybierz utworzony wcześniej własny format liczbowy lub utwórz nowy. Zobacz Korzystanie z własnych formatów wyświetlania wartości w komórkach tabeli na stronie 107, aby dowiedzieć się więcej. 5 Jeżeli chcesz wyświetlić nazwę serii, zaznacz Pokaż nazwę serii. Oddzielanie poszczególnych klinów od reszty wykresu kołowego Można wydzielić elementy wykresu kołowego, aby były one lepiej widoczne. Oddziel klin wykresu, używając suwaka Wysunięcie. Oto sposoby wydzielania klinów wykresu kołowego: mm Jeżeli chcesz wydzielić pojedynczy klin z wykresu kołowego (2D lub 3D), zaznacz go i przeciągnij lub użyj suwaka Wysunięcie, dostępnego w oknie Inspektora wykresów. mm Jeżeli chcesz wydzielić wszystkie kliny ze środka wykresu kołowego 3D, zaznacz cały wykres przed użyciem narzędzia wydzielania. mm Jeżeli chcesz przesunąć kilka klinów ze środka wykresu kołowego 2D lub 3D, zaznacz te kliny, trzymając wciśnięty klawisz Shift lub Command, po czym przeciągnij je lub użyj suwaka Wysunięcie. Możesz dodatkowo wyróżnić poszczególne kliny, dodając nazwę serii lub etykietę punktu danych. Zobacz Formatowanie elementów serii danych na wykresie na stronie Rozdział 7 Tworzenie wykresów na podstawie danych

167 Dodawanie cieni do wykresów kołowych i klinów Do całego wykresu kołowego lub do poszczególnych jego klinów można dodać cień. Dodanie cienia do pojedynczych klinów sprawia, że wydają się one znajdować na różnych warstwach, dlatego w takiej sytuacji warto oddzielić poszczególne kliny od siebie. Zobacz Oddzielanie poszczególnych klinów od reszty wykresu kołowego na stronie 166, aby dowiedzieć się więcej. Jak dodać cienie? 1 Zaznacz wykres lub pojedyncze kliny. Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk Inspektora wykresów. Wykonaj jedną z następujących rzeczy: ÂÂ Jeżeli chcesz dodać cienie do pojedynczych wycinków wykresu kołowego, wybierz Pojedyncze z menu Cień. ÂÂ Jeżeli chcesz dodać cień do całego wykresu, wybierz Grupa z menu Cień. Możesz także użyć menu Cień, znajdującego się w pasku formatu. 2 Jeżeli chcesz ustawić cechy cienia, użyj Inspektora grafik. Zobacz Dodawanie cieni na stronie 237, aby dowiedzieć się więcej. Obracanie wykresów kołowych 2D Oto sposoby obracania wykresu kołowego: mm Zaznacz wykres, kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, kliknij w przycisk Inspektora wykresów, następnie kliknij w Serie, po czym użyj kółka obracania. Możesz także wpisać kąt obrotu w polu tekstowym. mm Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, kliknij w przycisk Inspektora miar, a następnie przeciągnij kółko obracania lub użyj przycisków kąta, aby ustalić kąt obrotu wykresu. mm Zaznacz wykres, wciśnij i przytrzymaj klawisz Command, przesuń wskaźnik w stronę aktywnego uchwytu zaznaczenia, aż zmieni się on w zgiętą strzałkę. Następnie przeciągnij uchwyt. mm Jeżeli chcesz obracać wykres co 45 stopni, przytrzymaj podczas przeciągania uchwytu wciśnięte klawisze Shift i Command. Ustawianie cieni, odstępów i nazw serii na wykresach paskowych i słupkowych Wykresy paskowe i słupkowe pozwalają na korygowanie odległości pomiędzy grupami pasków lub słupków (zestawami danych). Na wykresach, na których zestawy danych nie są skumulowane, można także korygować odległości pomiędzy poszczególnymi paskami lub słupkami (poszczególnymi zestawami danych). Można także dodawać cienie do pojedynczych serii danych lub do całego wykresu. Na wykresach paskowych i słupkowych, które nie są skumulowane, można także włączyć wyświetlanie nazw (etykiet) serii. Rozdział 7 Tworzenie wykresów na podstawie danych 167

168 Jak dostosować wykresy paskowe i słupkowe? 1 Zaznacz wykres paskowy lub słupkowy. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędziowym, następnie kliknij w przycisk Inspektora wykresów, po czym kliknij w Wykres. 3 Jeżeli chcesz zmienić odstępy pomiędzy paskami lub kategoriami, wykonaj jedną z poniższych czynności: ÂÂ Jeżeli chcesz zmienić odstęp między paskami, wpisz liczbę (lub klikaj w przyciski ze strzałkami) w polu Odstęp między paskami. ÂÂ Jeżeli chcesz zmienić odstęp między kategoriami, wpisz liczbę (lub klikaj w przyciski ze strzałkami) w polu Odstęp między zestawami. Wartość ta to procent grubości pasków. Zmniejszenie odstępu między paskami sprawia, że stają się one cieńsze. Możesz także umieścić wskaźnik w pobliżu krawędzi paska, aż wskaźnik ten zmieni się w podwójną strzałkę, po czym przeciągnąć pasek, aby zwiększyć lub zmniejszyć jego grubość. 4 Oto sposoby dodawania cieni: ÂÂ Jeżeli chcesz dodać cienie do poszczególnych pasków, wybierz Pojedyncze z menu Cień. ÂÂ Jeżeli chcesz dodać cienie do wszystkich grup pasków, wybierz Grupa z menu Cień. ÂÂ Jeżeli chcesz ustawić cechy cienia, użyj Inspektora grafik. Zobacz Dodawanie cieni na stronie 237, aby dowiedzieć się więcej. 5 Jeżeli chcesz pokazać nazwy serii, kliknij w Oś i wybierz Pokaż nazwy serii z menu Wybierz opcje osi, znajdującego się w części Oś kategorii. Jeżeli chcesz poznać inne opcje formatowania, zobacz Formatowanie wykresów na stronie Rozdział 7 Tworzenie wykresów na podstawie danych

169 Dostosowywanie symboli punktów danych i linii na wykresach liniowych Na wykresach powierzchniowych i liniowych można używać symboli reprezentujących punkty danych (kółek, trójkątów, kwadratów i rombów). Poszczególne punkty danych mogą być połączone linią prostą lub krzywą. mm Za pomocą paska formatu można szybko dostosować symbole i linie. Wystarczy zaznaczyć symbol i użyć narzędzi Symbol i Wielkość. Narzędzie Obrys pozwala na wybór formatu linii. Dodatkowe narzędzia znajdują się w Inspektorze wykresów. Oto sposoby zmiany symboli punktów danych i łączących je linii za pomocą Inspektora wykresów: Jeżeli chcesz zmienić symbol punktów danych, zaznacz serię danych (powierzchnię lub linię), kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk Inspektora wykresu, po czym kliknij w Serie. Wybierz symbol z menu Symbol danych. Skoryguj wielkość symboli, wprowadzając wartość lub używając przycisków ze strzałkami w polu obok. mm Jeżeli chcesz, aby punkty danych połączone były krzywą, zaznacz serię danych (linię), po czym wybierz Krzywa z menu Połącz punkty. mm Jeżeli chcesz zmienić kolor linii, zaznacz linię, kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk Inspektora grafik i użyj narzędzi obrysu. Jeżeli chcesz poznać inne opcje formatowania, zobacz Formatowanie wykresów na stronie 152. Pokazywanie symboli punktów danych na wykresach powierzchniowych Na wykresach powierzchniowych można używać symboli reprezentujących punkty danych (kółek, trójkątów, kwadratów i rombów). Symbole można szybko dostosować za pomocą paska formatu. Wystarczy zaznaczyć symbol i użyć narzędzi Symbol i Wielkość. Można także użyć Inspektora wykresów. Rozdział 7 Tworzenie wykresów na podstawie danych 169

170 Jak pokazać symbole punktów danych za pomocą Inspektora wykresów? 1 Zaznacz serię danych (powierzchnię), kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk Inspektora wykresów, po czym kliknij w Serie. 2 Wybierz symbol z menu Symbol danych. 3 Skoryguj wielkość symboli, wprowadzając wartość lub używając przycisków ze strzałkami w polu obok. mm Jeżeli chcesz poznać inne opcje formatowania, zobacz Formatowanie wykresów na stronie 152. Używanie wykresów punktowych Wykresy punktowe prezentują dane w inny sposób, niż pozostałe rodzaje wykresów. Wymagają one przynajmniej dwóch kolumn lub wierszy danych, aby wykreślić wartości dla pojedynczej serii. Do pokazania kolejnych serii danych niezbędne jest użycie dalszych par kolumn lub wierszy. Każda para wartości określa położenie jednego punktu danych. Pierwsza wartość w parze to położenie punktu na osi x. Kolejna wartość to położenie punktu na osi y. W sytuacji, gdy istniejący wykres (z punktami danych nie występującymi w parach) zmieniony zostanie na wykres punktowy, Numbers może wykreślić dane w nieoczekiwany sposób. W niektórych sytuacjach układ danych w tabeli może całkiem uniemożliwić utworzenie wykresu punktowego. Przed wybraniem wykresu punktowego należy upewnić się, że wartości w każdej serii danych odpowiadają współrzędnym punktów x i y. Po zaznaczeniu wykresu punktowego, w lewym górnym rogu tabeli z danymi pojawi się przycisk serii, oznaczony ikoną koła zębatego. Kliknięcie w ten przycisk i wybranie polecenia Wspólne wartości x pozwalaj na użycie pojedynczej kolumny (lub wiersza) danych jako wartości x dla wielu kolumn (lub wierszy) wartości y. Ten sam przycisk umożliwia także przełączanie pomiędzy używaniem wierszy i kolumn jako serii danych. Przed zmianą wyglądu symboli punktów danych lub linii, trzeba najpierw zaznaczyć odpowiedni symbol lub linię. Za pomocą paska formatu można szybko dostosować symbole i linie. Wystarczy zaznaczyć symbol i użyć narzędzi Symbol i Wielkość. Narzędzie Obrys pozwala na wybór formatu linii. Dodatkowe narzędzia znajdują się w Inspektorze wykresów. Oto sposoby zmiany zaznaczonych symboli punktów danych i łączących je linii za pomocą Inspektora wykresów: Jeżeli chcesz zmienić wygląd symbolu, wybierz go z menu Symbol danych i ustal jego wielkość, wprowadzając wartość w sąsiednim polu. mm Jeżeli chcesz połączyć punkty w zaznaczonej serii linią prostą lub krzywą, wybierz opcję z menu Połącz punkty. 170 Rozdział 7 Tworzenie wykresów na podstawie danych

171 mm Jeżeli chcesz zmienić kolor punktów danych lub linii wykresu, zaznacz punkt danych lub linię, którą chcesz zmienić, po czym otwórz Inspektora grafik. Zwróć uwagę, że możesz niezależnie zmieniać kolory punktów danych, linii i linii trendu, nawet jeżeli przedstawiają one tę samą serię danych. Kliknij w pole koloru obrysu, znajdujące się w Inspektorze grafik, po czym wybierz kolor w oknie kolorów. mm Jeżeli chcesz zmienić styl i grubość dowolnej linii na wykresie, zaznacz ją i wybierz styl linii z menu Obrys w Inspektorze grafik. Wprowadź wartość w sąsiednim polu lub ustal ją za pomocą przycisków ze strzałkami. Na wykresach punktowych można wyświetlać słupki błędów zarówno w osi x, jak i w osi y. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o słupkach błędów, zobacz Pokazywanie słupków błędu na wykresach na stronie 160. Jeżeli chcesz poznać inne opcje formatowania, zobacz Formatowanie wykresów na stronie 152. Formatowanie wykresów 2 osie y i mieszanych Wykresy 2 osie y i wykresy mieszane mają dwie serie danych, z których każda reprezentowana jest jako wykres słupkowy, liniowy lub powierzchniowy. Inspektor wykresów udostępnia narzędzia do niezależnego formatowania każdej z osi. Wykresy 2 osie y przedstawiają dwie serie danych jako dwa nałożone na siebie wykresy, używając różnych osi wartości (osi y) dla każdego z nich. Oś znajdująca się po lewej stronie wykresu należy do pierwszej serii danych i określana jest jako Oś wartości (y1). Oś znajdująca się po prawej stronie wykresu należy do drugiej serii danych i określana jest jako Oś wartości (y2). Wykresy mieszane przedstawiają dwie serie danych na jednym wykresie. Rozdział 7 Tworzenie wykresów na podstawie danych 171

172 Jak pokazać serię danych jako słupki, linię lub powierzchnię? 1 Zaznacz serię danych. 2 Wykonaj jedną z następujących rzeczy: ÂÂ Rozwiń menu Opcje serii, znajdujące się w pasku formatu, po czym wybierz z niego rodzaj wykresu, który ma przedstawiać zaznaczoną serię. ÂÂ Rozwiń menu Typ serii, znajdujące się w panelu Serie w Inspektorze wykresów, po czym wybierz z niego rodzaj wykresu, który ma przedstawiać zaznaczoną serię. Jeżeli chcesz poznać inne opcje formatowania, zobacz Formatowanie wykresów na stronie 152. Korygowanie ustawień sceny wykresów 3D Kąt wyświetlania wykresów 3D można zmienić, przeciągając strzałki pojawiające się po zaznaczeniu takiego wykresu. Dodatkowe narzędzia znajdują się w Inspektorze wykresów. 172 Rozdział 7 Tworzenie wykresów na podstawie danych

173 Jak skorygować ustawienia sceny 3D za pomocą Inspektora wykresów? 1 Zaznacz wykres 3D, kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk Inspektora wykresów, po czym kliknij w Wykres. 2 Jeżeli chcesz zmienić kąt, pod jakim wyświetlany jest wykres, przeciągnij strzałki na niebieskim, okrągłym przycisku. 3 Jeżeli chcesz zmienić kąt padania i intensywność światła, wybierz opcję z menu Styl oświetlenia. 4 Jeżeli chcesz zmienić głębię elementów wykresu, przeciągnij suwak Głębokość wykresu. Przeciągnięcie go w prawo sprawia, że elementy wykresu wydają się rozciągać w stronę widza. 5 Jeżeli chcesz wyróżnić krawędzie na wykresie kołowym 3D, zaznacz Pokaż ścięcia. 6 Jeżeli chcesz zmienić kształt słupków w wykresach słupkowych 3D, użyj menu Kształt paska. Jeżeli chcesz poznać inne opcje formatowania, zobacz Formatowanie wykresów na stronie 152. Rozdział 7 Tworzenie wykresów na podstawie danych 173

174 Praca z tekstem 8 Dodawanie tekstu i zmiana jego wyglądu, zarówno na listach, w polach tekstowych i komórkach tabel, jak i w kształtach. Dodawanie tekstu Tekst można dodawać wpisując go w komórce tabeli, polu tekstowym lub kształcie. Czynność Utworzenie pola tekstowego i dodanie do niego tekstu Dodanie tekstu do kształtu Praca z tekstem w komórkach tabeli Informacje Dodawanie pól tekstowych na stronie 197 Umieszczanie tekstu wewnątrz kształtu na stronie 198 Dodawanie i edycja wartości w komórkach tabeli na stronie 81 Praca z tekstem w komórkach tabeli na stronie 82 Korzystanie z formatu tekstowego w komórkach tabel na stronie 104 Dostosowanie tekstu Zaznaczanie tekstu na stronie 174 Usuwanie, kopiowanie i wklejanie tekstu na stronie 175 Formatowanie wielkości i wyglądu tekstu na stronie 176 Ustalanie wyrównania, odstępów i koloru tekstu na stronie 183 Tworzenie list na stronie 192 Zaznaczanie tekstu Przed zmianą formatowania lub wykonaniem innych operacji związanych z tekstem, należy najpierw zaznaczyć tekst. 174

175 Oto sposoby zaznaczania tekstu: mm Jeżeli chcesz zaznaczyć jeden lub więcej znaków, kliknij przed pierwszym znakiem, który chcesz zaznaczyć, a następnie przeciągnij przez wszystkie znaki, które mają być zaznaczone. mm Jeżeli chcesz zaznaczyć słowo, kliknij je dwukrotnie. mm Jeżeli chcesz zaznaczyć akapit, kliknij w niego trzy razy. mm Jeżeli chcesz zaznaczyć fragment tekstu, kliknij na jego początku, a następnie kliknij na jego końcu trzymając wciśnięty klawisz Shift. mm Jeżeli chcesz zaznaczyć tekst od miejsca wpisywania do początku akapitu, wciśnij klawisz ze strzałką w górę, trzymając jednocześnie wciśnięte klawisze Shift i Opcja. mm Jeżeli chcesz zaznaczyć tekst od miejsca wpisywania do końca akapitu, wciśnij klawisz ze strzałką w dół, trzymając jednocześnie wciśnięte klawisze Shift i Opcja. mm Jeżeli chcesz rozszerzać zaznaczenie znak po znaku, wciśnij klawisz Strzałka w prawo lub Strzałka w lewo, trzymając jednocześnie wciśnięty klawisz Shift. mm Jeżeli chcesz rozszerzać zaznaczenie wiersz po wierszu, wciśnij klawisz Strzałka w dół lub Strzałka w górę, trzymając jednocześnie wciśnięty klawisz Shift. mm Jeżeli chcesz zaznaczyć słowa lub fragmenty tekstu, które nie znajdują się obok siebie, zaznacz pierwszy fragment tekstu, a następnie zaznacz kolejne, trzymając wciśnięty klawisz Command. Usuwanie, kopiowanie i wklejanie tekstu Menu Edycja zawiera polecenia pozwalające na wykonywanie operacji związanych z edycją tekstu. Oto sposoby edycji tekstu: mm Jeżeli chcesz skopiować (lub wyciąć) i wkleić tekst, zaznacz go i wybierz Edycja > Kopiuj lub Edycja > Wklej. Kliknij w miejscu, gdzie tekst ma zostać wklejony. Jeżeli chcesz wkleić skopiowany tekst, zachowując jego formatowanie, wybierz Edycja > Wklej. Jeżeli chcesz, aby skopiowany tekst przyjął wygląd otaczającego go tekstu, wybierz Edycja > Wklej i dostosuj styl. mm Jeżeli chcesz usunąć tekst, zaznacz go i wybierz Edycja > Usuń lub wciśnij klawisz Delete. Jeżeli przypadkowo usuniesz ważny tekst, wybierz Edycja > Cofnij, aby go przywrócić. Polecenia Kopiuj i Wytnij powodują umieszczenie zaznaczonego tekstu w tymczasowej przechowalni, tzw. Schowku, w którym pozostaje on do momentu ponownego użycia polecenia Kopiuj lub Wytnij albo do wyłączenia komputera. Schowek przechowuje jednocześnie zawartość tylko jednego polecenia Kopiuj lub Wytnij. Rozdział 8 Praca z tekstem 175

176 Formatowanie wielkości i wyglądu tekstu Tekst można formatować za pomocą paska formatu, menu programu Numbers, Inspektora tekstu lub okna czcionek. Czynność Zmiana wyglądu tekstu Dodawanie akcentów, wyświetlanie klawiatury narodowej i inne Zmiana odstępów międzyznakowych, ligatur, linii bazowej i kapitalizacji Informacje Pogrubianie, pochylanie i podkreślanie tekstu na stronie 176 Dodawanie cienia i przekreślenia do tekstu na stronie 177 Tworzenie obrysowanego tekstu na stronie 177 Zmiana wielkości tekstu na stronie 178 Stosowanie indeksu dolnego lub indeksu górnego na stronie 178 Zmiana kapitalizacji tekstu na stronie 179 Zmiana czcionek na stronie 179 Korygowanie wygładzania czcionek na stronie 180 Jak wygładzić czcionki na ekranie? na stronie 180 Dodawanie znaków diakrytycznych na stronie 180 Wprowadzanie znaków specjalnych i symboli na stronie 182 Korzystanie z inteligentnych cudzysłowów na stronie 182 Korzystanie z zaawansowanych funkcji typograficznych na stronie 183 Pogrubianie, pochylanie i podkreślanie tekstu Pasek formatu, menu Format i okno czcionek pozwalają szybko i łatwo zmienić wygląd tekstu. Po zaznaczeniu tekstu można go podkreślić lub zmienić jego czcionkę na pogrubioną albo na kursywę. Oto sposoby podkreślania, pogrubiania i pochylania czcionki: mm Jeżeli chcesz użyć paska formatu, zaznacz dowolny tekst lub kliknij w miejscu, w którym chcesz wpisać tekst i użyj narzędzi w pasku formatu, aby zmienić wygląd tekstu. Wybór koloru tekstu. Wyrównanie tekstu. Podział tekstu na łamy. Zmiana kroju, stylu i wielkości czcionki. Pogrubienie, kursywa i podkreślenie tekstu. Wybór odstępów między wierszami. 176 Rozdział 8 Praca z tekstem

177 mm Jeżeli chcesz użyć menu Format, zaznacz dowolny tekst lub kliknij w miejscu, w którym chcesz wpisać tekst i wybierz Format > Czcionka > Pogrubienie / Kursywa / Podkreślenie. mm Jeżeli chcesz użyć okna czcionek, zaznacz jakiś tekst, kliknij w Czcionki w pasku narzędzi, po czym użyj przycisków w oknie czcionek, aby podkreślić tekst lub zmienić czcionkę na pogrubioną albo na kursywę. Zobacz Okno czcionek na stronie 26, aby dowiedzieć się więcej o oknie czcionek. Dodawanie cienia i przekreślenia do tekstu Za pomocą narzędzi w oknie czcionek można dodawać i zmieniać cienie tekstu, a także oznaczać tekst linią przekreślenia. Oto sposoby dodawania przekreślenia i cieni do tekstu: mm Jeżeli chcesz przekreślić zaznaczony tekst, kliknij w Czcionki w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk przekreślenia tekstu i wybierz Brak, Pojedyncze lub Podwójne z rozwiniętego w ten sposób menu, Zaznacz tekst, wybierz Format > Czcionka > Przekreślenie. Zaznaczony tekst zostanie przekreślony linią w tym samym kolorze. Jeżeli chcesz zmienić kolor przekreślenia, wybierz Kolor z tego menu, po czym wskaż kolor w oknie wyboru koloru. Spowoduje to zmianę koloru przekreślenia bez wpływu na kolor tekstu. mm Jeżeli chcesz szybko dodać cień do tekstu, zaznacz Cień w pasku formatu. mm Jeżeli chcesz dodać cień do zaznaczonego tekstu i ustalić atrybuty tego cienia, kliknij w Czcionki w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk cienia tekstu. mm Przeciągnij suwak zaczernienia cienia (pierwszy suwak od lewej) w prawo, jeżeli chcesz, aby cień był ciemniejszy. Przeciągnij suwak rozmycia cienia (środkowy) w prawo, jeżeli chcesz, żeby cień był bardziej rozmyty. Przeciągnij suwak przesunięcia cienia (trzeci suwak) w prawo, jeżeli chcesz bardziej oddalić cień od tekstu. Obróć kółko kąta cienia, aby ustawić jego kierunek. Jeżeli chcesz dodać cień do tekstu za pomocą Inspektora grafik, zobacz Dodawanie cieni na stronie 237. Tworzenie obrysowanego tekstu Możesz zmienić wygląd tekstu tak, aby widoczne były tylko jego kontury. Jak stworzyć obrysowany tekst? 1 Zaznacz tekst, który chcesz obrysować, lub kliknij w miejscu, w którym chcesz wpisać nowy tekst. 2 Wybierz Format > Czcionka > Kontur. Rozdział 8 Praca z tekstem 177

178 Zmiana wielkości tekstu Jeżeli chcesz, żeby tekst był większy lub mniejszy, możesz zmienić jego stopień (wielkość). Jak zmienić wielkość zaznaczonego tekstu? 1 Zaznacz tekst, którego wielkość chcesz zmienić. 2 Oto sposoby zmiany wielkości tekstu: ÂÂ Jeżeli chcesz powiększyć tekst o jeden punkt, wybierz Format > Czcionka > Większa. Gdy wybierzesz Format > Czcionka > Mniejsza, wielkość czcionki zostanie zmniejszona o jeden punkt. Możesz także użyć menu wielkości tekstu w pasku formatu. ÂÂ Jeżeli chcesz podać dokładną wielkość czcionki dla zaznaczonego tekstu, kliknij w Czcionki w pasku narzędzi i użyj narzędzi zmiany wielkości w oknie czcionek. Więcej informacji znajdziesz w rozdziale Zmiana czcionek na stronie 179. Możesz również dodać ikony Większa i Mniejsza do paska narzędzi. W tym celu należy wybrać Widok > Dostosuj pasek narzędzi i przeciągnąć ikony do paska, po czym kliknąć w Gotowe. Stosowanie indeksu dolnego lub indeksu górnego Można podnieść lub obniżyć tekst względem jego linii bazowej. Jak sformatować tekst jako indeks górny lub dolny? 1 Zaznacz tekst, który chcesz podnieść lub obniżyć. Możesz też kliknąć w miejscu, w którym chcesz wpisać nowy tekst. 2 Jeżeli chcesz utworzyć indeks górny lub indeks dolny, używający mniejszej czcionki niż reszta tekstu, wybierz Format > Czcionka > Linia bazowa > Indeks dolny (lub Format > Czcionka > Linia bazowa > Indeks górny). Jeżeli chcesz podnieść lub obniżyć tekst względem reszty znaków w tym samym wierszu, wybierz Podnieś lub Obniż z podmenu Linia bazowa Jeżeli chcesz przywrócić oryginalną linię bazową tekstu, wybierz Użyj domyślnej z podmenu Linia bazowa. Można także dodać ikony Indeks górny i Indeks dolny do paska narzędzi. W tym celu należy wybrać Widok > Dostosuj pasek narzędzi i przeciągnąć ikony do paska, po czym kliknąć w Gotowe. 178 Rozdział 8 Praca z tekstem

179 Zmiana kapitalizacji tekstu Można szybko zamienić tekst na same wielkie litery lub małe litery, albo automatycznie rozpocząć każde słowo wielką literą. Jak zmienić kapitalizację liter? 1 Zaznacz tekst, który chcesz zmienić, lub kliknij w miejscu, w którym chcesz wpisać nowy tekst. 2 Wybierz Format > Czcionka > Wielkie litery. Wybierz Wersaliki, aby tekst zapisany był samymi wielkimi literami. Wybierz Kapitaliki, aby małe litery zostały zastąpione na mniejsze wielkie litery. Wybierz Pierwsze wyrazów, aby wszystkie pierwsze litery wyrazów zostały zastąpione na wielkie. Wybierz Brak, aby wyłączyć automatyczną zmianę wielkości liter. Zmiana czcionek Gdy tekst jest zaznaczony, można szybko zmienić jego krój i rodzaj czcionki, wielkość, kolor liter i tła, używając do tego celu narzędzi z paska formatu. Okno czcionek daje dostęp do wielu opcji zmiany wyglądu czcionek. Suwak wielkości i ustawienia typograficzne pozwalają dostosować wygląd tekstu. Jak zmienić czcionkę w zaznaczonym tekście, korzystając z okna czcionek? 1 Kliknij w Czcionki w pasku narzędziowym. 2 Zaznacz czcionkę na liście rodzin i krój na liście krojów w oknie czcionek. Jeżeli w oknie czcionek nie widać wszystkich rodzin czcionek zainstalowanych na komputerze, zaznacz pozycję Wszystkie czcionki na liście zbiorów (po lewej) lub wpisz nazwę poszukiwanej czcionki w polu wyszukiwania na dole okna. Podgląd zaznaczonej czcionki wyświetlany jest w polu podglądu na górze okna. Jeżeli nie widać pola podglądu, wybierz Pokaż podgląd z menu czynności, dostępnego w lewym dolnym rogu okna czcionek. 3 Skoryguj wielkość czcionki, używając suwaka i innych narzędzi (po prawej stronie okna). 4 Dostosuj opcje typograficzne, wybierając polecenie Typografia z menu czynności, widocznego w lewym dolnym rogu okna. Kliknij w trójkąt rozwijania w oknie typografii, aby uzyskać dostęp do różnych efektów typograficznych, dostępnych dla zaznaczonej czcionki. Dla różnych czcionek dostępne są różne efekty typograficzne. Więcej informacji znajdziesz w rozdziale Korzystanie z zaawansowanych funkcji typograficznych na stronie 183. Rozdział 8 Praca z tekstem 179

180 Korygowanie wygładzania czcionek Jeżeli czcionki na ekranie są postrzępione lub niewyraźne, można dostosować sposób wygładzania lub zmienić wielkość tekstu, powyżej której system Mac OS X włącza automatyczne wygładzanie. Czcionki mogą również ulec zniekształceniu podczas eksportowania dokumentu w formacie PDF. Można zmienić ustawienia wygładzania czcionek, aby wygładzić czcionki eksportowane do pliku PDF. Jak wygładzić czcionki na ekranie? 1 Otwórz Preferencje systemowe i kliknij w Wygląd. 2 Jeżeli chcesz włączyć wygładzanie czcionek w systemie Mac OS X 10.6 (Snow Leopard) lub nowszym, zaznacz pole wyboru Używaj wygładzania czcionek LCD, gdy jest dostępne. Jeżeli chcesz wybrać sposób wygładzania czcionek w systemie Mac OS X lub starszym, użyj menu Styl wygładzania czcionek. W zależności od używanego monitora, możesz dostrzec niewielkie lub nawet żadnej różnicy między stylami wygładzania. 3 Jeżeli zamierzasz często używać bardzo małych czcionek w dokumencie, możesz wybrać małą wielkość z menu Wyłącz wygładzanie tekstu dla wielkości czcionek. Gdy wygładzanie czcionek jest włączone, małe litery mogą być trudne do odczytania, można więc wyłączyć wygładzanie czcionek o mniejszym rozmiarze. W prawym dolnym rogu okna preferencji wyglądu widoczny jest przycisk pomocy. Kliknięcie w niego pozwala dowiedzieć się więcej o wygładzaniu czcionek w systemie Mac OS X. Dodawanie znaków diakrytycznych Znaki diakrytyczne można wprowadzać za pomocą okna podglądu klawiatury. Podgląd klawiatury pokazuje wszystkie znaki dla wybranego układu klawiatury lub metody wprowadzania. Przykładowo, jeżeli z menu wprowadzania wybrany jest układ klawiszy Polski, w oknie podglądu klawiatury widoczne będą klawisze dostępne na polskiej klawiaturze maszynistki. Jak dodawać znaki diakrytyczne? 1 Wybierz Pokaż okno Podgląd klawiatury z menu klawiatury, znajdującego się w prawym górnym rogu ekranu. Menu klawiatury dostępne jest po prawej stronie paska menu, a jego ikoną jest flaga narodowa lub znak. Jeżeli menu klawiatury nie jest widoczne, zobacz Wyświetlanie układu klawiatury dla różnych języków, aby dowiedzieć się, jak je włączyć. 2 Wciśnij klawisze Shift, Opcja lub Opcja-Shift, aby wyróżnić dostępne znaki diakrytyczne w oknie podglądu klawiatury. 180 Rozdział 8 Praca z tekstem

181 Klawisze ze znakami diakrytycznymi zostaną wyróżnione kolorem. W zależności od wybranego układu klawiatury, czasem nie trzeba wciskać żadnych klawiszy modyfikujących w celu zobaczenia znaków diakrytycznych. 3 Umieść kursor w tym miejscu dokumentu, w którym chcesz pisać. 4 Wciśnij klawisz modyfikujący naciskany w punkcie 2 (Shift, Opcja, Shift-Opcja lub żaden) i naciśnij klawisz na klawiaturze, który znajduje się w tym samym miejscu co znak diakrytyczny widoczny w oknie podglądu klawiatury. 5 Puść klawisz modyfikujący i wciśnij klawisz litery, do której ma zostać dodany znak diakrytyczny. Przykładowo, jeżeli chcesz wprowadzić znak ô, naciśnij klawisze Opcja-I (wybierające akcent ^), puść je, po czym naciśnij o (literę, do której chcesz dodać akcent). Wyświetlanie układu klawiatury dla różnych języków Podgląd klawiatury pokazuje wszystkie znaki dla wybranego układu klawiatury lub metody wprowadzania. Przykładowo, jeżeli z menu wprowadzania wybrany jest układ klawiszy Polski, w oknie podglądu klawiatury widoczne będą klawisze dostępne na polskiej klawiaturze maszynistki. Okno podglądu klawiatury pozwala sprawdzić, w których miejscach na klawiaturze znajdują się znaki narodowe dla innych języków (jeżeli zainstalowane są odpowiednie czcionki). Dostęp do okna podglądu klawiatury możliwy jest tylko wtedy, gdy włączone jest wyświetlanie menu klawiatury. Jak włączyć menu klawiatury? 1 Wybierz z menu Apple > Preferencje systemowe, po czym wykonaj jedną z poniższych czynności: ÂÂ W systemie Mac OS X 10.6 lub nowszym: kliknij w Język i tekst, następnie kliknij w Układy klawiatur, po czym zaznacz pole wyboru Podgląd znaków i klawiatury. ÂÂ W systemie Mac OS X lub starszym: kliknij w Narodowe, następnie kliknij w Menu Klawiatura, po czym zaznacz pole wyboru Podgląd klawiatury. Menu klawiatury widoczne jest po prawej stronie paska menu. Oznaczone jest flagą narodową lub znakiem. 2 Jeżeli chcesz zobaczyć układ klawiatury dla innego kraju, zaznacz pole wyboru po lewej stronie nazwy danego układu klawiatury lub metody wprowadzania. 3 Zaznacz pole wyboru Pokazuj menu klawiatury w pasku menu. Jak zobaczyć układ klawiatury dla innego języka? 1 Wybierz język lub metodę wprowadzania z menu klawiatury, widocznego po prawej stronie paska menu. 2 Wybierz polecenie Pokaż okno Podgląd klawiatury z menu klawiatury. Rozdział 8 Praca z tekstem 181

182 3 Naciskaj klawisze na klawiaturze, aby zobaczyć ich położenie w oknie podglądu klawiatury. Wciśnięcie klawiszy Opcja, Shift oraz Command-Opcja pozwoli zobaczyć znaki diakrytyczne i znaki specjalne. 4 Jeżeli chcesz umieścić znak w miejscu kursora tekstowego w dokumencie, kliknij w klawisz z tym znakiem, widoczny w oknie podglądu klawiatury. Wprowadzanie znaków specjalnych i symboli Za pomocą dostępnej w systemie Mac OS X palety znaków można wprowadzać znaki specjalne, takie jak symbole matematyczne, litery akcentowane, strzałki i inne. Może ona również zostać wykorzystana do wprowadzania znaków takich języków, jak japoński, chiński tradycyjny lub uproszczony, koreański i innych. Jak wprowadzać znaki specjalne lub symbole? 1 Umieść kursor w miejscu, w którym chcesz umieścić znak specjalny lub symbol. 2 Wybierz Edycja > Znaki specjalne, aby otworzyć paletę znaków. Możesz także wybrać Znaki z menu czynności, dostępnego w lewym dolnym rogu okna wyboru czcionki. 3 Rozwiń menu Pokaż na górze palety znaków i wybierz z niego rodzaj znaków, które są potrzebne. Jeżeli na górze palety znaków nie ma menu Pokaż, kliknij w podłużny przycisk w prawym górnym rogu tego okna, aby rozwinąć górną jego część. Gdy ponownie klikniesz w ten przycisk, górna część okna zostanie ukryta. 4 Kliknij pozycję na liście znajdującej się po lewej, aby zobaczyć znaki dostępne w tej kategorii. 5 Kliknij dwa razy w znak lub symbol, który chcesz wstawić do dokumentu lub zaznacz ten znak i kliknij w przycisk Wstaw. Jeżeli wstawiony znak nie pojawił się w arkuszu, być może Numbers go nie obsługuje. Korzystanie z inteligentnych cudzysłowów Funkcja inteligentnych cudzysłowów pozwala na automatyczne wstawianie prawidłowych cudzysłowów otwierających i zamykających. Gdy funkcja ta jest wyłączona, cudzysłowy są równe, a otwierający cudzysłów nie różni się od zamykającego. Inteligentny cudzysłów Zwykły cudzysłów mm Jak używać inteligentnych cudzysłowów? Wybierz Numbers > Preferencje, kliknij w Automatyczna korekta, po czym zaznacz Używaj inteligentnych cudzysłowów. 182 Rozdział 8 Praca z tekstem

183 Korzystanie z zaawansowanych funkcji typograficznych Niektóre czcionki, takie jak Zapfino lub Hoefler, oferują zaawansowane funkcje typograficzne, pozwalające na uzyskiwanie różnych efektów. Jeżeli używasz w polu tekstowym czcionki oferującej dodatkowe efekty typograficzne, możesz wybrać niektóre z nich z menu Format > Czcionka. Przykładowo, możesz w ten sposób skorygować następujące cechy: ÂÂ ÂÂ Światło: Umieszcza znaki bliżej lub dalej od siebie. Ligatura: Włącza lub wyłącza użycie stylizowanych ozdobników między literami lub na początku i na końcu wierszy, łączących w sobie dwa lub więcej znaków. Bez użycia ligatury Przy użyciu ligatury Wybierz Użyj domyślnych z menu Ligatura, aby użyć domyślnych ustawień ligatur, ustalonych w oknie typografii dla danej czcionki. Możesz także wybrać Nie używaj, aby wyłączyć ligatury w zaznaczonym tekście. Polecenie Używaj wszystkich spowoduje włączenie wszystkich dostępnych ligatur. Zaawansowane funkcje typograficzne dostępne są w oknie Typografia. Jak otworzyć okno typografii? 1 Kliknij w Czcionki w pasku narzędziowym. 2 Rozwiń menu czynności w oknie czcionek (jest w lewym dolnym rogu) i wybierz z niego pozycję Typografia. Ustalanie wyrównania, odstępów i koloru tekstu Podstawowe narzędzia do zmiany atrybutów tekstu to pasek formatu i Inspektor tekstu. Wyrównanie tekstu w poziomie (np. centrowanie lub wyrównanie do lewej) można także zmienić za pomocą menu Format. Po zaznaczeniu tekstu, w pasku formatu pojawią się także narzędzia odstępów, wyrównywania i zmiany koloru. Gdy zaznaczony jest tekst w polu tekstowym, komentarzu lub kształcie, można zmienić jego kolor, kolor tła, wyrównać go i ustalić odstępy. Kolor tekstu. Wyrównanie tekstu. Podział tekstu na łamy. Krój, styl i wielkość czcionki. Pogrubienie, kursywa lub podkreślenie tekstu. Odstęp między wierszami. Rozdział 8 Praca z tekstem 183

184 Podczas pracy z komórką tabeli można użyć paska formatu, aby wyrównać tekst w pionie i w poziomie. Wyrównanie tekstu w poziomie. Wyrównanie tekstu w pionie. Panel Tekst w Inspektorze tekstu daje dostęp do dodatkowych ustawień wyrównania i odstępów. Przycisk Inspektora tekstu Kliknij, aby wybrać kolor dla zaznaczonego tekstu. Przyciski wyrównania w poziomie: kliknij, aby wyrównać zaznaczony tekst do lewej, do prawej, do środka, do lewej i do prawej lub stosując specjalne wyrównanie dla tabel. Przyciski wyrównania w pionie: kliknij, aby wyrównać tekst do góry, środka lub dołu pola tekstowego, kształtu lub komórki tabeli. Te suwaki pozwalają na korygowanie odstępu między znakami, wierszami i akapitami w zaznaczonym tekście. Przeciągnij, aby skorygować ilość wolnego miejsca pomiędzy tekstem a krawędziami pola tekstowego, komórki tabeli lub kształtu. Czynność Układanie tekstu Zmiana odstępów w tekście Informacje Wyrównywanie tekstu w poziomie na stronie 185 Wyrównywanie tekstu w pionie na stronie 186 Ustawianie odstępów między wierszami tekstu na stronie 186 Ustawianie odstępu nad lub pod akapitem na stronie 187 Korygowanie odstępów między znakami na stronie 188 Zmiana koloru tekstu Zmiana koloru tekstu i tła na stronie Rozdział 8 Praca z tekstem

185 Wyrównywanie tekstu w poziomie Można zmienić wyrównanie akapitów w kolumnie, komórce tabeli, polu tekstowym lub kształcie, tak aby tekst został wyrównany do lewej lub prawej krawędzi, wycentrowany lub wyrównany zarówno do lewej, jak i do prawej (wyjustowany). Przyciski wyrównania w pasku formatu pozwalają szybko wyrównać tekst na arkuszu. Chcąc zmienić wyrównanie tekstu, wystarczy go zaznaczyć i kliknąć w odpowiedni przycisk wyrównania, znajdujący się w pasku formatu. Jak wyrównać tekst do lewej, do środka, do prawej lub do lewej i do prawej za pomocą Inspektora tekstu? 1 Zaznacz tekst, który chcesz zmienić. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk tekstu, po czym kliknij w Tekst. 3 Kliknij w jeden z pięciu przycisków wyrównania w poziomie, znajdujących się po prawej stronie pola koloru. Oto funkcje tych przycisków (od lewej do prawej): Wyrównanie do lewej: Umieszcza każdy wiersz tekstu przy lewym marginesie obiektu. Na środku: Wyrównuje środek każdego wiersza tekstu do środka obiektu. Wyrównanie do prawej: Umieszcza każdy wiersz tekstu przy prawym marginesie obiektu. Justyfikacja: Tak ustawia odstępy między znakami w każdym wierszu, aby wyrównać wiersze zarówno do lewego, jak i do prawego marginesu obiektu. Automatyczne wyrównanie w komórce: Wyrównuje tekst do lewej, a liczby do prawej w komórce tabeli. Pierwsze cztery przyciski wyrównywania dostępne są także w pasku formatu, gdy zaznaczony jest jakiś tekst. Wszystkie pięć przycisków wyrównywania w poziomie pojawia się w pasku formatu, gdy zaznaczona jest komórka tabeli. Możesz także wyrównać tekst w poziomie, wybierając z menu Format > Tekst i wybierając Wyrównaj do lewej, Wyrównaj na środku, Wyrównaj do prawej, Wyjustuj lub Automatycznie wyrównaj komórkę tabeli. Jeżeli chcesz użyć wcięcia w pierwszym wierszu akapitu lub dowiedzieć się, jak cofnąć wcięcie, zobacz Ustawianie wcięć na stronie 190. Rozdział 8 Praca z tekstem 185

186 Wyrównywanie tekstu w pionie Można zmienić pionowe wyrównanie akapitów w komórce tabeli, polu tekstowym lub kształcie, tak aby tekst wyrównany był do górnej krawędzi, dolnej krawędzi lub na środku pomiędzy nimi. Jak wyrównać tekst do dołu, środka lub góry pola tekstowego, komórki tabeli lub kształtu? 1 Zaznacz pole tekstowe, komórkę tabeli lub kształt, którego wyrównanie chcesz zmienić. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk tekstu, po czym kliknij w Tekst. 3 Kliknij w jeden z trzech przycisków wyrównania w pionie, aby wyrównać tekst do góry, środka lub dołu komórki tabeli, pola tekstowego lub kształtu. Podczas pracy w komórce tabeli, przyciski wyrównania w pionie dostępne są także w pasku formatu. Ustawianie odstępów między wierszami tekstu Można zmniejszyć lub zwiększyć odstępy między wierszami tekstu. Narzędzie odstępów wierszy, znajdujące się w pasku formatu, pozwala na szybką zmianę odstępów między wierszami w zaznaczonym tekście. Jeżeli chcesz zmienić odstępy między wierszami zanim zaczniesz wpisywać tekst, wybierz najpierw odstępy z menu w pasku formatu, a następnie zacznij pisać. Kliknij, aby zmienić odstęp pomiędzy wierszami tekstu. Jak zmienić odstępy między wierszami za pomocą Inspektora tekstu? 1 Zaznacz tekst, który chcesz zmienić. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk tekstu, po czym kliknij w Tekst. 3 Przeciągnij suwak wiersza w lewo, aby zmniejszyć odstępy lub w prawo, aby je zwiększyć. Jeżeli chcesz dokładnie określić odstęp między wierszami, wpisz ułamkową wartość liczbową w polu Wiersz lub klikaj w strzałki znajdujące się obok tego pola. 186 Rozdział 8 Praca z tekstem

187 4 Wybierz odstęp między wierszami z menu, pojawiającego się po kliknięciu w tekst pod polem Wiersz. Pole odstępów między wierszami Wpisz wartość (lub ustal ją za pomocą strzałek), aby określić odstęp między wierszami w akapicie. Menu odstępów między wierszami Kliknij w napis poniżej pola odstępów i wybierz odstęp z menu. Standardowe odstępy między wierszami (pojedyncze, podwójne, wielokrotne): Odstępy między wierszami są proporcjonalne do wielkości czcionki. Użyj tej opcji, jeżeli względna odległość między dolną linią pisma (wydłużeniami liter, które wznoszą się nad linię bazową) i dolną linią pisma (wydłużeniami liter, które znajdują się pod linią) powinna pozostać taka sama. Odstęp może być pojedynczy, podwójny lub wielokrotny. Po wybraniu wielokrotnego odstępu można ustalić dowolny odstęp pomiędzy pojedynczym a podwójnym oraz większy od podwójnego. Co najmniej: Odległość między wierszami nigdy nie będzie mniejsza niż ustalona, może się jednak zwiększyć w przypadku użycia większych czcionek, aby uniknąć ich nakładania na siebie. Użyj tego ustawienia, jeżeli odległość między wierszami ma być stała, ale chcesz uniknąć nakładania się wierszy na siebie po powiększeniu tekstu. Dokładnie: Odległość między liniami bazowymi. Pomiędzy: Podana wartość zwiększa odstęp między wierszami, zamiast zwiększać wysokość wierszy. W przeciwieństwie do tej opcji, wybranie podwójnych odstępów powoduje podwojenie wysokości każdego wiersza. Ustawianie odstępu nad lub pod akapitem Można zwiększyć lub zmniejszyć odstępy nad i pod akapitami. Narzędzie odstępów wierszy, znajdujące się w pasku formatu, pozwala na szybką zmianę odległości nad i pod akapitem. Jeżeli chcesz zmienić odstępy nad lub pod akapitami, zaznacz tekst i kliknij w narzędzie odstępów między wierszami, znajdujące się w pasku formatu. Jak zmienić odstęp nad lub pod akapitem? 1 Zaznacz akapity, który chcesz zmienić. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk tekstu, po czym kliknij w Tekst. 3 Przeciągnij suwak Nad akapitem lub Pod akapitem. Możesz także podać dokładną wartość (np. 5 pkt.) w polach tekstowych. Rozdział 8 Praca z tekstem 187

188 Jeżeli odstęp nad i pod sąsiednimi akapitami jest różny, użyta zostanie większa wartość. Przykładowo, jeżeli w bieżącym akapicie wartość Nad akapitem równa jest 12 punktów, a poprzedzający go akapit ma ustalony odstęp Pod akapitem równy 14 punktów, odległość między tymi akapitami wyniesie 14 punktów. Odległość przed akapitem nie dotyczy akapitów znajdujących się w polu tekstowym, kształcie lub komórce tabeli. Odstępy wokół tekstu w polach tekstowych, kształtach i komórkach tabeli można ustalić za pomocą marginesu wstawki. Zobacz Zmiana marginesu wstawki tekstu znajdującego się w obiektach na stronie 191. Korygowanie odstępów między znakami Można zwiększać lub zmniejszać odstępy między znakami. Jak zmieniać odstępy między znakami? 1 Zaznacz tekst, który chcesz zmienić, lub kliknij w miejscu, w którym chcesz wpisać nowy tekst. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk tekstu, po czym kliknij w Tekst. 3 Przeciągnij suwak znaku lub wpisz nową wartość procentową w polu Znak. Możesz także zmienić odstęp między zaznaczonymi znakami, wybierając z menu Format > Czcionka > Światło i klikając w jedną z opcji w podmenu. Zmiana koloru tekstu i tła Kolor tekstu można zmieniać za pomocą paska formatu, Inspektora tekstu oraz okna czcionek. Zmiany dokonane za pomocą dowolnego z tych narzędzi anulują wcześniej wybrany kolor tekstu. Oto sposoby wyróżnienia tekstu za pomocą koloru: mm Jeżeli chcesz zmienić kolor zaznaczonego tekstu, kliknij w pole koloru tekstu w pasku formatu. Pojawi się wówczas siatka kolorów, z której możesz wybrać kolor, klikając w niego. Możesz także kliknąć w Pokaż kolory, aby otworzyć okno kolorów, dające dostęp do dodatkowych opcji. 188 Rozdział 8 Praca z tekstem

189 mm Kolor zaznaczonego tekstu można również zmienić za pomocą Inspektora tekstu. Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, kliknij w przycisk Inspektora tekstu, następnie kliknij w Tekst, a na koniec kliknij w pole koloru. Otwarte zostanie okno wyboru koloru. Szczegółowe instrukcje znajdziesz w rozdziale Okno wyboru koloru na stronie 25. mm Jeżeli chcesz dodać kolor w tle akapitu, kliknij w Czcionki w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk koloru dokumentu (czwarty od lewej), po czym wybierz kolor w oknie kolorów. Wyrównywanie tekstu za pomocą pozycji tabulatora Tabulator pozwala na wyrównywanie tekstu w ustalonych miejscach. Po naciśnięciu klawisza Tab (lub Opcja-Tab podczas pracy w komórce tabeli) kursor (wraz z ewentualnym tekstem znajdującym się po jego prawej stronie) przesuwa się do najbliższej pozycji tabulatora. Zarządzanie pozycjami tabulatora możliwe jest dzięki symbolom na poziomej linijce oraz narzędziom Inspektora tekstu. Czynność Ustawianie nowej pozycji tabulatora Informacje Ustawianie nowej pozycji tabulatora na stronie 189 Zmiana położenia i typu pozycji tabulatora Zmiana pozycji tabulatora na stronie 190 Usuwanie pozycji tabulatora Usuwanie pozycji tabulatora na stronie 190 Zmiana preferencji linijki Zmiana ustawień linijki na stronie 190 Ustawianie nowej pozycji tabulatora Za pomocą poziomej linijki można ustalać pozycje tabulatora. Jeżeli pozioma linijka jest ukryta, wystarczy kliknąć w Widok w pasku narzędzi i wybrać Pokaż linijki. Zobacz Zmiana ustawień linijki na stronie 190, aby dowiedzieć się więcej o ustalaniu preferencji linijek. Tabulator lewy Tabulator prawy Jeżeli tekst używa tabulatorów, po jego zaznaczeniu na poziomej linijce pojawią się niebieskie symbole. Tabulator środkowy Tabulator dziesiętny Jak utworzyć nową pozycję tabulatora? mm Jeżeli chcesz utworzyć nową pozycję tabulatora, kliknij w poziomą linijkę, aby umieścić na niej symbol tabulatora, po czym kliknij w ten symbol, trzymając wciśnięty klawisz Control. Wybierz opcję wyrównania z menu podręcznego: Wybierz jeden z typów tabulatora. Rozdział 8 Praca z tekstem 189

190 Tabulator lewy: Wyrównuje tekst w miejscu tabulatora do lewej. Tabulator środkowy: Umieszcza środek tekstu w miejscu tabulatora. Tabulator prawy: Wyrównuje tekst w miejscu tabulatora do prawej. Tabulator dziesiętny: W przypadku liczb, umieszcza znak dziesiętny (przecinek lub kropkę) w miejscu tabulatora. Możesz także klikać podwójnie w symbol tabulatora (który będzie się wówczas zmieniał), aż pojawi się właściwy tabulator. Zmiana pozycji tabulatora Za pomocą poziomej linijki można zmienić położenie i typ tabulatora. Jeżeli pozioma linijka jest ukryta, wystarczy kliknąć w Widok w pasku narzędzi i wybrać Pokaż linijki. Zobacz Zmiana ustawień linijki na stronie 190, aby dowiedzieć się więcej o ustalaniu preferencji linijek. Oto sposoby zmiany pozycji tabulatora: mm Jeżeli chcesz przesunąć pozycję tabulatora, przeciągnij jej niebieski symbol na linijce. mm Jeżeli chcesz zmienić typ tabulatora, kliknij w jego symbol na linijce, trzymając wciśnięty klawisz Control, po czym wybierz opcję z menu. Możesz także klikać podwójnie w symbol tabulatora (który będzie się wówczas zmieniał), aż pojawi się właściwy tabulator. Usuwanie pozycji tabulatora Pozioma linijka pozwala na szybkie usuwanie pozycji tabulatora. Jeżeli pozioma linijka jest ukryta, wystarczy kliknąć w Widok w pasku narzędzi i wybrać Pokaż linijki. Zobacz Zmiana ustawień linijki na stronie 190, aby dowiedzieć się więcej o ustalaniu preferencji linijek. Jak usunąć pozycję tabulatora? mm Przeciągnij pozycję tabulatora poza linijkę. mm Zmiana ustawień linijki Jak zmienić ustawienia linijki? Wybierz Numbers > Preferencje i użyj menu Jednostki linijki, aby wybrać jednostki używane na linijkach. Ustawienia dotyczące linijek odnoszą się do wszystkich arkuszy kalkulacyjnych w programie Numbers i obowiązują do ich ręcznej zmiany. Ustawianie wcięć Można skorygować odległość między tekstem a wewnętrznymi krawędziami zawierającego go obiektu, kształtu lub komórki tabeli. 190 Rozdział 8 Praca z tekstem

191 Czynność Informacje Zmiana wcięcia Ustalanie wcięć akapitów na stronie 191 Zmiana odstępów między tekstem a wewnętrzną ramką obiektu Zmiana marginesu wstawki tekstu znajdującego się w obiektach na stronie 191 Ustalanie wcięć akapitów Wcięcia akapitów można ustawiać za pomocą poziomej linijki. Wcięcie pierwszego wiersza Lewe wcięcie Prawe wcięcie Oto sposoby ustawiania wcięć: mm Jeżeli chcesz zmienić prawe wcięcie, przeciągnij symbol tego wcięcia (niebieski trójkąt skierowany w dół, znajdujący się po prawej stronie poziomej linijki) w miejsce, w którym ma kończyć się prawa krawędź akapitu. mm Jeżeli chcesz zmienić lewe wcięcie, przeciągnij symbol tego wcięcia (niebieski trójkąt skierowany w dół, znajdujący się po lewej stronie poziomej linijki) w miejsce, w którym ma kończyć się lewa krawędź akapitu. mm Jeżeli chcesz zmieniać lewy margines niezależnie od lewego wcięcia, przytrzymaj podczas przeciągania wciśnięty klawisz Opcja. mm Jeżeli chcesz zmienić wcięcie pierwszego wiersza, przeciągnij symbol wcięcia pierwszego wiersza (niebieski trójkąt) w miejsce, w którym ma rozpoczynać się ten wiersz. Jeżeli chcesz, aby pierwszy wiersz był wyrównany do lewego marginesu, upewnij się, że prostokąt jest wyrównany z lewym symbolem wcięcia. mm Jeżeli chcesz utworzyć wiszące wcięcie, przeciągnij prostokąt w lewo od lewego symbolu wcięcia. Zmiana marginesu wstawki tekstu znajdującego się w obiektach Można zmienić odległość między tekstem a wewnętrznymi krawędziami zawierającego go obiektu, kształtu lub komórki tabeli. Odległość ta to tzw. margines wstawki. Wybrana odległość jest stosowana równo wokół tekstu (po wszystkich stronach). Jak ustalić odstępy między tekstem a wewnętrznymi krawędziami obiektu? 1 Jeżeli w obiekcie nie ma kursora, zaznacz ten obiekt. W sytuacji, gdy w obiekcie znajduje się kursor, wciśnij klawisze Command-Return, aby opuścić tryb edycji tekstu i zaznaczyć obiekt. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk tekstu, po czym kliknij w Tekst. Rozdział 8 Praca z tekstem 191

192 3 Przeciągnij suwak marginesu wstawki w prawo, aby zwiększyć odstęp między tekstem a wewnętrznymi krawędziami obiektu. Możesz także wpisać liczbę w polu tekstowym marginesu wstawki i wcisnąć klawisz Return. Jeszcze innym sposobem jest użycie strzałek do zwiększania lub zmniejszania odstępu. Określ ilość miejsca wokół tekstu w polu tekstowym, kształcie lub komórce tabeli. Tworzenie list Numbers udostępnia gotowe style, służące do tworzenia list numerowanych i punktowanych. Listy numerowane i punktowane to proste wyliczenia, nie uwzględniające hierarchii poszczególnych elementów, która obecna jest w listach porządkowanych (konspektach). Czynność Automatyczne tworzenie list na podstawie wpisywanego tekstu Korzystanie z Inspektora tekstu do formatowania list wypunktowanych Korzystanie z Inspektora tekstu do formatowania list numerowanych Korzystanie z Inspektora tekstu do formatowania list uporządkowanych (konspektów) Informacje Automatyczne generowanie list na stronie 192 Formatowanie list wypunktowanych na stronie 193 Formatowanie list numerowanych na stronie 194 Formatowanie list porządkowanych na stronie 195 Automatyczne generowanie list Funkcja automatycznego generowania list sprawia, że Numbers formatuje listę na podstawie wpisywanych informacji. W celu użycia tej funkcji należy wybrać Numbers > Preferencje, kliknąć w Automatyczna korekta i upewnić się, że opcja Automatycznie wykrywaj listy jest zaznaczona. Jak automatycznie utworzyć listę? 1 Umieść kursor w tym miejscu, w którym chcesz rozpocząć listę. 2 Utwórz listę, wykonując jedną z poniższych czynności: ÂÂ Jeżeli chcesz utworzyć listę wypunktowaną, naciśnij Opcja-8, aby wpisać punkt ( ) lub wpisz gwiazdkę (*) albo myślnik (-). Następnie wpisz tekst poprzedzony spacją, po czym naciśnij Return. Zobacz Formatowanie list wypunktowanych na stronie 193, aby dowiedzieć się, jak sformatować listę wypunktowaną. 192 Rozdział 8 Praca z tekstem

193 ÂÂ Jeżeli chcesz utworzyć listę z etykietami w postaci liter, liczb arabskich lub liczb rzymskich, wpisz liczbę lub literę, kropkę, odstęp, a następnie tekst, po czym naciśnij Return. Jeżeli chcesz się dowiedzieć, jak sformatować listę numerowaną lub porządkowaną, zobacz Formatowanie list numerowanych na stronie 194 i Formatowanie list porządkowanych na stronie Kontynuuj tworzenie listy, wykonując dowolne z poniższych czynności: ÂÂ Jeżeli chcesz dodać nowy temat na obecnym poziomie wcięcia, wciśnij Return. ÂÂ Jeżeli chcesz dodać nowy temat na kolejnym, niższym poziomie wcięcia, naciśnij Tab. Jeżeli chcesz dodać nowy temat na kolejnym, wyższym poziomie wcięcia, naciśnij Shift-Tab. 4 Jeżeli chcesz zakończyć listę, naciśnij dwa razy klawisz Return lub naciśnij klawisz Return raz, a następnie naciśnij klawisz Delete. Uwaga: Podczas pracy w tabeli należy użyć kombinacji Opcja-Return zamiast klawisza Return, jeżeli w oknie Inspektora tabel zaznaczone jest pole wyboru Return przenosi do nast. komórki. Formatowanie list wypunktowanych Można korzystać z automatycznego generowania prostych list, ale w oknie Inspektora tekstu znajduje się wiele dodatkowych opcji związanych z formatowaniem list wypunktowanych. Zobacz Automatyczne generowanie list na stronie 192, aby dowiedzieć się, jak korzystać z automatycznego tworzenia list. Jak za pomocą Inspektora tekstu dodać i sformatować listę wypunktowaną? 1 Umieść kursor w tym miejscu, w którym chcesz rozpocząć listę. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk Inspektora tekstu, po czym kliknij w Punktory. 3 Wybierz styl wypunktowania z menu Punktory i numerowanie. Jeżeli chcesz użyć znaku jako punktora, wybierz Punktory tekstowe, po czym wybierz z listy znak lub wpisz go w polu tekstowym. Jeżeli jako punktora chcesz użyć jednego z dołączonych do Numbers obrazków, wybierz Punktory obrazkowe, po czym kliknij w jeden z obrazków na rozwijanej liście. Jeżeli chcesz użyć własnego obrazka jako punktora, wybierz Własny obrazek, po czym wskaż plik z obrazkiem w otwartym wówczas oknie. 4 Jeżeli chcesz zmienić wielkość obrazka użytego jako punktora, podaj procent wielkości oryginalnego obrazka w polu Wielkość. Możesz także zaznaczyć opcję Skaluj z tekstem i podać procent wielkości tekstu. Opcja ta spowoduje zachowanie proporcji między wielkością tekstu i punktora, nawet po późniejszych zmianach wielkości czcionki. Rozdział 8 Praca z tekstem 193

194 5 Jeżeli chcesz zmienić odstęp między punktorami a lewym marginesem, użyj pola Wcięcie punktora. Jeżeli chcesz zmienić odstęp między punktorami a tekstem, użyj pola Wcięcie tekstu. 6 Jeżeli chcesz umieścić punktor wyżej lub niżej w stosunku do tekstu, wpisz liczbę w polu Wyrównaj. 7 Oto sposoby dodawania do listy punktorów z wcięciem: ÂÂ Jeżeli chcesz dodać nowy temat na obecnym poziomie wcięcia, wciśnij Return. Podczas pracy w tabeli należy użyć kombinacji Opcja-Return zamiast klawisza Return, jeżeli w oknie Inspektora tabel zaznaczona jest opcja Return powoduje przejście do kolejnej komórki. ÂÂ Jeżeli chcesz utworzyć nowy akapit bez punktora, należący do bieżącego tematu, naciśnij klawisz Return, trzymając jednocześnie wciśnięty klawisz Shift. Podczas pracy w tabeli, zamiast klawisza Return należy użyć kombinacji Opcja-Return, jeżeli zaznaczone jest pole wyboru Return przenosi do nast. komórki. ÂÂ Jeżeli chcesz dodać nowy temat na kolejnym, niższym poziomie wcięcia, wciśnij Tab. Jeżeli chcesz dodać nowy temat na kolejnym, wyższym poziomie wcięcia, wciśnij Shift-Tab. Możesz również kliknąć i przytrzymać punktor, a następnie przeciągnąć go w prawo, lewo, w dół i w prawo, albo w dół i w lewo. Podczas pracy w tabeli, jeżeli zaznaczona jest opcja Return powoduje przejście do kolejnej komórki (w Inspektorze tabel), do zmiany wcięcia pozycji listy należy użyć opcji kontroli wcięcia, znajdujących się w panelu Lista w oknie Inspektora tekstu. ÂÂ Jeżeli chcesz powrócić do zwykłego tekstu po zakończeniu listy, naciśnij Return i wybierz Bez punktora z menu Punktory i numerowanie. Niezbędne może okazać się także skorygowanie poziomu wcięcia. Podczas pracy w tabeli należy użyć kombinacji Opcja-Return zamiast klawisza Return, jeżeli w oknie Inspektora tabel zaznaczone jest pole wyboru Return przenosi do nast. komórki. Formatowanie list numerowanych Można korzystać z automatycznego generowania list, ale w oknie Inspektora tekstu znajduje się wiele dodatkowych opcji związanych z formatowaniem list numerowanych. Zobacz Automatyczne generowanie list na stronie 192, aby dowiedzieć się, jak korzystać z automatycznego tworzenia list. Jak dodać i sformatować listę numerowaną? 1 Umieść kursor w tym miejscu, w którym chcesz rozpocząć listę. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk Inspektora tekstu, po czym kliknij w Punktory. 3 Rozwiń menu Punktory i numerowanie, po czym wybierz z niego pozycję Liczby. Następnie wybierz styl numerowania z menu znajdującego się niżej. 194 Rozdział 8 Praca z tekstem

195 4 Jeżeli chcesz zmienić odstęp między liczbami a lewym marginesem, użyj pola Wcięcie punktora. Jeżeli chcesz zmienić odstęp między liczbami a tekstem, użyj pola Wcięcie tekstu. 5 Oto sposoby dodawania do listy pozycji z wcięciem: ÂÂ Jeżeli chcesz dodać nowy temat na obecnym poziomie wcięcia, wciśnij Return. Podczas pracy w tabeli należy użyć kombinacji Opcja-Return zamiast klawisza Return, jeżeli w oknie Inspektora tabel zaznaczona jest opcja Return powoduje przejście do kolejnej komórki. ÂÂ Jeżeli chcesz utworzyć nowy akapit bez numeracji, należący do bieżącego tematu, naciśnij klawisz Return, trzymając jednocześnie wciśnięty klawisz Shift. Podczas pracy w tabeli, zamiast klawisza Return należy użyć kombinacji Opcja-Return, jeżeli zaznaczone jest pole wyboru Return przenosi do nast. komórki. ÂÂ Jeżeli chcesz dodać nowy temat na kolejnym, niższym poziomie wcięcia, wciśnij Tab. Jeżeli chcesz dodać nowy temat na kolejnym, wyższym poziomie wcięcia, wciśnij Shift-Tab. Możesz również kliknąć i przytrzymać liczbę, a następnie przeciągnąć ją w prawo, lewo, w dół i w prawo, albo w dół i w lewo. Podczas pracy w tabeli, jeżeli zaznaczona jest opcja Return powoduje przejście do kolejnej komórki (w Inspektorze tabel), do zmiany wcięcia pozycji listy należy użyć opcji kontroli wcięcia, znajdujących się w panelu Lista w oknie Inspektora tekstu. ÂÂ Jeżeli chcesz powrócić do zwykłego tekstu po zakończeniu listy, naciśnij Return i wybierz Bez punktora z menu Punktory i numerowanie. Niezbędne może okazać się także skorygowanie poziomu wcięcia. Podczas pracy w tabeli należy użyć kombinacji Opcja-Return zamiast klawisza Return, jeżeli w oknie Inspektora tabel zaznaczone jest pole wyboru Return przenosi do nast. komórki. ÂÂ Jeżeli chcesz dodać istniejący akapit do listy numerowanej, kliknij w ten akapit, wybierz styl numeracji, po czym kliknij w Kontynuuj z poprzedniego. ÂÂ Jeżeli chcesz rozpocząć nową sekwencję numeracji na liście, kliknij w Zacznij od i podaj liczbę, od której ma zostać rozpoczęta numeracja. Jeżeli chcesz, aby pozycje na liście miały dołączone dodatkowe tematy (tak, jak w konspekcie), użyj listy uporządkowanej zamiast numerowanej. Formatowanie list porządkowanych Listy porządkowane udostępniają różne style numeracji dla różnych poziomów wcięcia, pozwalając tym samym na tworzenie hierarchii. Na przykład: ÂÂ Można utworzyć listę przy pomocy sekwencji numerowanej od najwyższego do najniższego poziomu: I, A, 1, a), (1), (a), i), (1) i (a). ÂÂ Można utworzyć listę przy pomocy sekwencji numerowanej hierarchicznie, poprzez dodawanie kolejnych liczb lub liter: 1, 1.1, itd. Rozdział 8 Praca z tekstem 195

196 Jak dodać i sformatować listę porządkowaną? 1 Umieść kursor w tym miejscu, w którym chcesz rozpocząć listę. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk Inspektora tekstu, po czym kliknij w Punktory. 3 Jeżeli chcesz użyć listę korzystającą ze standardowej numeracji rozdziałów, wybierz Liczby poziomowane z menu Punktory i numerowanie. W przeciwnym razie wybierz Liczby. 4 Wybierz styl wypunktowania z menu znajdującego się poniżej. 5 Jeżeli chcesz zmienić odstęp między liczbami a lewym marginesem, użyj pola Wcięcie punktora. Jeżeli chcesz zmienić odstęp między liczbami a tekstem, użyj pola Wcięcie tekstu. 6 Oto sposoby dodawania do listy pozycji z wcięciem: ÂÂ Jeżeli chcesz dodać nowy temat na obecnym poziomie wcięcia, wciśnij Return. Podczas pracy w tabeli należy użyć kombinacji Opcja-Return zamiast klawisza Return, jeżeli w oknie Inspektora tabel zaznaczona jest opcja Return powoduje przejście do kolejnej komórki. ÂÂ Jeżeli chcesz utworzyć nowy akapit bez numeracji, należący do bieżącego tematu, naciśnij klawisz Return, trzymając jednocześnie wciśnięty klawisz Shift. Podczas pracy w tabeli, zamiast klawisza Return należy użyć kombinacji Opcja-Return, jeżeli zaznaczone jest pole wyboru Return przenosi do nast. komórki. ÂÂ Jeżeli chcesz dodać nowy temat na kolejnym, niższym poziomie wcięcia, wciśnij Tab. Jeżeli chcesz dodać nowy temat na kolejnym, wyższym poziomie wcięcia, wciśnij Shift-Tab. Możesz również kliknąć i przytrzymać liczbę, a następnie przeciągnąć ją w prawo, lewo, w dół i w prawo, albo w dół i w lewo. Podczas pracy w tabeli, jeżeli zaznaczona jest opcja Return powoduje przejście do kolejnej komórki (w Inspektorze tabel), do zmiany wcięcia pozycji listy należy użyć opcji kontroli wcięcia, znajdujących się w panelu Lista w oknie Inspektora tekstu. ÂÂ Jeżeli chcesz powrócić do zwykłego tekstu po zakończeniu listy, naciśnij Return i wybierz Bez punktora z menu Punktory i numerowanie. Niezbędne może okazać się także skorygowanie poziomu wcięcia. Podczas pracy w tabeli należy użyć kombinacji Opcja-Return zamiast klawisza Return, jeżeli w oknie Inspektora tabel zaznaczone jest pole wyboru Return przenosi do nast. komórki. ÂÂ Jeżeli chcesz dodać istniejący akapit do listy numerowanej, kliknij w ten akapit, wybierz styl numeracji, po czym kliknij w Kontynuuj z poprzedniego. ÂÂ Jeżeli chcesz rozpocząć nową sekwencję numeracji na liście, kliknij w Zacznij od i podaj liczbę, od której ma zostać rozpoczęta numeracja. 196 Rozdział 8 Praca z tekstem

197 Wyróżnianie tekstu za pomocą pól tekstowych, kształtów i innych efektów Czynność Informacje Dodawanie pól tekstowych Dodawanie pól tekstowych na stronie 197 Wyróżnianie tekstu kolorem Zmiana koloru tekstu i tła na stronie 188 Tworzenie łamów tekstu Przedstawianie tekstu w łamach na stronie 197 Umieszczanie tekstu w kształcie Umieszczanie tekstu wewnątrz kształtu na stronie 198 Dodawanie pól tekstowych Można umieścić na arkuszu pole tekstowe, po czym przesunąć je w inne miejsce. Jak utworzyć pole tekstowe? 1 Kliknij w Pole tekstowe w pasku narzędzi lub wybierz Wstaw > Pole tekstowe. 2 Kliknij dwa razy w tekst zastępczy, znajdujący się w polu tekstowym, po czym zacznij pisać. Wielkość pól tekstowych zmienia się automatycznie, aby zmieścić wpisywany tekst. 3 Gdy skończysz pisać, kliknij w dowolnym miejscu poza polem tekstowym. Innym sposobem zakończenia edycji tekstu (i zaznaczenia pola tekstowego) jest wciśnięcie klawiszy Command-Return. 4 Przeciągnij uchwyty zaznaczenia, aby zmienić jego szerokość. 5 Przeciągnij pole tekstowe w miejsce arkusza, w którym ma się ono znaleźć. Nie da się zmienić wielkości pola tekstowego, rozciągając je w dół lub do góry. Można jednak wymusić wydłużenie pola tekstowego w pionie, przeciągając uchwyty zaznaczenia do środka, aby pole tekstowe stało się węższe. Pole tekstowe można także narysować. W tym celu należy kliknąć w Pole tekstowe w pasku narzędzi, trzymając wciśnięty klawisz Opcja, po czym przeciągnąć krzyż wskaźnika przez okno dokumentu, aby utworzyć pole tekstowe o odpowiedniej wielkości. Przedstawianie tekstu w łamach Tekst znajdujący się w polu tekstowym lub innym prostokątnym kształcie można podzielić na łamy. Gdy tekst wypełni jeden łam, automatycznie zostanie przelany do kolejnego. Rozdział 8 Praca z tekstem 197

198 Menu łamów, znajdujące się w pasku formatu, pozwala szybko podzielić tekst na łamy. Więcej opcji można znaleźć w Inspektorze tekstu. Jak utworzyć i sformatować łamy za pomocą Inspektora tekstu? 1 Zaznacz pole tekstowe lub prostokątny kształt z tekstem, który chcesz podzielić na łamy. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędziowym, następnie kliknij w przycisk Inspektora tekstu, po czym kliknij w Łamy. 3 Użyj pola Łamy, aby określić liczbę łamów. 4 Jeżeli chcesz, aby szerokość wszystkich łamów była taka sama, zaznacz Równa szerokość. Jeżeli chcesz użyć różnych szerokości łamów, wyłącz opcję Równa szer. łamów, kliknij dwa razy w wartość Łam w tabeli i wpisz nową szerokość. 5 Jeżeli chcesz zmienić odległość między łamami, kliknij dwa razy w wartość Odstęp i zmień ją. Umieszczanie tekstu wewnątrz kształtu Wszystkie kształty, z wyjątkiem kształtów liniowych, mogą zawierać tekst. Jak wstawić tekst do kształtu? 1 Umieść kształt na arkuszu. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o umieszczaniu kształtów, zobacz Dodawanie gotowego kształtu na stronie 215 i Dodawanie własnego kształtu na stronie Kliknij dwa razy w kształt i wpisz tekst. Wskaźnik przepełnienia pokazuje, że tekst nie mieści się w obiekcie. 3 Jeżeli chcesz zmienić rozmiar kształtu, przeciągnij jego uchwyty zaznaczenia. W sytuacji, gdy w kształcie znajduje się kursor, wciśnij klawisze Command-Return, aby opuścić tryb edycji tekstu i zaznaczyć kształt. 198 Rozdział 8 Praca z tekstem

199 Możesz zmienić formatowanie tekstu znajdującego się w kształcie. Możesz także obrócić kształt, zachowując poziome ułożenie tekstu. W tym celu po obróceniu kształtu wybierz Format > Kształt > Wyzeruj uchwyty tekstu i obiektów. 4 Jeżeli chcesz dodać tekst do kształtu będącego częścią grupy, kliknij dwa razy w polu tekstowym dowolnego kształtu w grupie. Zmiana rozmiaru grupy nie ma wpływu na wielkość tekstu. Możesz oczywiście zaznaczyć tekst i zmienić jego wielkość ręcznie. Szczegóły dotyczące grupowania obiektów znajdziesz w rozdziale Grupowanie i rozgrupowywanie obiektów na stronie 232. Korzystanie z hiperłączy Hiperłącza używane są w arkuszach kalkulacyjnych, które przeznaczone są do wyświetlania na ekranie, zarówno jako pliki HTML, jak i jako dokumenty Numbers. Można dodawać hiperłącza otwierające nową wiadomość lub określoną witrynę internetową. Czynność Informacje Użycie łącza w celu otwarcia okna przeglądarki Łączenie z witryną internetową na stronie 199 Łącze do nowej wiadomości z podanym tematem i adresem odbiorcy Łączenie z zaadresowaną wiadomością na stronie 200 Zmiana tekstu istniejącego łącza Edycja tekstu hiperłącza na stronie 201 Łączenie z witryną internetową Można dodać hiperłącze, otwierające witrynę w domyślnej przeglądarce internetowej. Jak dodać hiperłącze, otwierające witrynę internetową? 1 Zaznacz tekst, który chcesz przekształcić w hiperłącze. Gdy wpiszesz tekst zaczynający się od www lub http, automatycznie staje się on hiperłączem. Możesz wyłączyć tę funkcję, wybierając Numbers > Preferencje, klikając w Automatyczna korekta i wyłączając opcję Automatycznie wykrywaj adresy i www. To ustawienie jest zależne od komputera, więc jeżeli dokument zostanie otworzony na komputerze z innym ustawieniem, użyte zostanie ustawienie tego komputera. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, kliknij w przycisk Inspektora hiperłączy, kliknij w Hiperłącze i zaznacz opcję Włącz jako hiperłącze. 3 Z menu Łącze do wybierz witryny. Rozdział 8 Praca z tekstem 199

200 4 Adres strony internetowej należy wpisać w polu URL. Przycisk Inspektora hiperłączy Zaznacz, aby wyłączyć wszystkie hiperłącza, co umożliwi ich łatwą edycję. Wpisz tutaj adres URL, pod który ma prowadzić hiperłącze. Innym sposobem szybkiego utworzenia hiperłącza jest skorzystanie z menu Wstaw. W tym celu należy umieścić kursor w dowolnym miejscu arkusza i wybrać Wstaw > Hiperłącze > Witryna. W miejscu, w którym znajduje się kursor pojawi się hiperłącze. Otwarty zostanie także Inspektor hiperłączy. Adres strony internetowej należy wpisać w polu URL. Łączenie z zaadresowaną wiadomością Można dodać łącze, którego kliknięcie spowoduje otwarcie nowej wiadomości z podanym tematem i adresem odbiorcy. Jak dodać łącze, tworzące nową wiadomość ? 1 Zaznacz tekst, który chcesz przekształcić w hiperłącze. Gdy wpiszesz adres , zostanie on automatycznie przekształcony w hiperłącze. Możesz wyłączyć tę funkcję, wybierając Numbers > Preferencje, klikając w Automatyczna korekta i wyłączając opcję Automatycznie wykrywaj adresy i www. To ustawienie jest zależne od komputera, więc jeżeli dokument będzie edytowany na komputerze z innym ustawieniem, użyte zostanie ustawienie tego komputera. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, kliknij w przycisk Inspektora hiperłączy, kliknij w Hiperłącze i zaznacz opcję Włącz jako hiperłącze. 3 Z menu Łącze do wybierz wiadomości . 4 Wpisz adres odbiorcy wiadomości w polu Do. 5 Jeśli chcesz, wpisz temat wiadomości w polu Temat. Wpisz adres odbiorcy wiadomości. Wpisz temat wiadomości. 200 Rozdział 8 Praca z tekstem

201 Innym sposobem szybkiego utworzenia hiperłącza jest skorzystanie z menu Wstaw. W tym celu należy umieścić kursor w dowolnym miejscu arkusza i wybrać Wstaw > Hiperłącze > Wiadomość . W miejscu, w którym znajduje się kursor pojawi się hiperłącze. Otwarty zostanie także Inspektor hiperłączy. Adres należy wpisać w polu Do. Edycja tekstu hiperłącza Istnieje kilka sposobów edycji tekstu hiperłączy. Oto sposoby edycji tekstu hiperłącza: mm Wyłącz hiperłącza, aby można było je edytować bez uaktywniania. W tym celu kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk Inspektora hiperłączy, zaznacz Dezaktywuj wszystkie hiperłącza, dokonaj edycji tekstu i włącz hiperłącza ponownie. mm Kliknij poza tekstem hiperłącza i użyj klawiszy ze strzałkami, aby przesunąć kursor do tekstu. Umieszczanie numerów stron i innych zmiennych wartości W arkuszu kalkulacyjnym można umieszczać liczbę stron, nazwę pliku, numery stron oraz datę i czas w specjalnych polach tekstowych, których zawartość będzie automatycznie uaktualniana przez Numbers, gdy wartości te ulegną zmianie. Elementy tego typu są zwykle umieszczane w nagłówkach i stopkach (zobacz Dodawanie nagłówków i stopek do arkusza na stronie 45), ale można wstawić je w dowolnym innym miejscu arkusza. Oto sposoby dodawania sformatowanych pól tekstowych: mm Jeżeli chcesz dodać numery stron, umieść kursor w tym miejscu, w którym chcesz wstawić numer strony, po czym wybierz Wstaw > Numer strony. Jeżeli chcesz zmienić format numeru strony, kliknij w niego z wciśniętym klawiszem Control i wybierz nowy format z menu kontekstowego. mm Jeżeli chcesz dodać całkowitą liczbę stron, umieść kursor w tym miejscu, w którym chcesz ją wstawić, po czym wybierz Wstaw > Liczba stron. Jeżeli chcesz umieścić liczbę stron obok każdego numeru strony (np. aby uzyskać 2 z 10 ), dodaj numer strony, wpisz z i wybierz Wstaw > Liczba stron. Jeżeli chcesz zmienić format liczby stron, kliknij w nią z wciśniętym klawiszem Control i wybierz nowy format z menu kontekstowego. mm Jeżeli chcesz dodać lub sformatować datę lub czas, umieść kursor w odpowiednim miejscu tekstu i wybierz Wstaw > Data i czas. Rozdział 8 Praca z tekstem 201

202 Jeżeli chcesz zmienić format daty i czasu, kliknij we wstawioną datę i czas z wciśniętym klawiszem Control, wybierz Edytuj datę i czas, po czym wybierz format daty i czasu z menu kontekstowego. Zaznacz Automatycznie uaktualnij przy otwarciu, jeżeli chcesz, aby w dokumencie znajdowała się zawsze aktualna data. mm Jeżeli chcesz dodać nazwę pliku arkusza kalkulacyjnego, umieść kursor w tym miejscu, w którym chcesz wstawić tę nazwę, po czym wybierz Wstaw > Nazwa pliku. Jeżeli chcesz, aby w nazwie pliku uwzględniona została pełna ścieżka dostępu, kliknij dwa razy w tę nazwę i zaznacz Pokaż ścieżkę dostępu do katalogu. Jeżeli chcesz, aby do nazwy pliku dołączane było rozszerzenie, kliknij dwa razy w tę nazwę i zaznacz Zawsze pokazuj rozszerzenie pliku. Automatyczne zastępowanie tekstu Numbers może automatycznie rozpoznawać wybrany tekst i zastępować go innym. Przykładowo, gdy wpiszesz sie, Numbers może automatycznie zmienić ten tekst na się. Jak włączyć automatyczną korekcję tekstu? 1 Wybierz Numbers > Preferencje. 2 Kliknij w Automatyczna korekta i ustaw opcje według swych potrzeb. Jeżeli chcesz, aby zwykły cudzysłów był automatycznie przekształcany w dolny lub górny, zaznacz Użyj inteligentnych cudzysłowów. Jeżeli chcesz, aby pierwsze słowo każdego zdania zawsze zaczynało się wielką literą, zaznacz Naprawiaj wielkie litery. Jeżeli chcesz, aby przyrostki w liczebnikach porządkowych w języku angielskim (np. 1st, 2nd, 3rd ) zamieniane były na indeks górny, zaznacz Zamieniaj sufiksy porządkowe na indeksy górne. Jeżeli chcesz, aby Numbers automatycznie rozpoznawał wprowadzane adresy i URL, zaznacz Automatycznie wykrywaj adresy i www. Wpisywane adresy i www będą automatycznie przekształcane w hiperłącza do programu Mail i Safari. Jeżeli chcesz korzystać z funkcji automatycznego tworzenia list, zaznacz Automatycznie wykrywaj listy. Jeżeli chcesz, aby nieprawidłowo wpisane słowa były automatycznie poprawiane (gdy w słowniku jest tylko jedna pasująca wersja pisowni), zaznacz Automatycznie stosuj sugestie sprawdzania pisowni. 202 Rozdział 8 Praca z tekstem

203 Jeżeli chcesz włączyć funkcję automatycznego zastępowania pojedynczych znaków lub ciągów znaków innymi, zaznacz Zastępowanie symboli i tekstu. Następnie ustal i uaktywnij poszczególne zastąpienia, korzystając z tabeli. Przykładowo, gdy wpiszesz (c), Numbers przekształci to automatycznie w znak, jeżeli to zastąpienie będzie włączone. Jeżeli chcesz dodać wiersz do tabeli automatycznych zastąpień, kliknij w przycisk Dodaj (+). Jeżeli chcesz usunąć zaznaczoną pozycję, kliknij w przycisk Usuń ( ). Po ustaleniu automatycznych zastąpień są one stosowane w każdym tekście wprowadzanym i zmienianym w arkuszach kalkulacyjnych Numbers. Wstawianie twardej spacji Między słowami można umieścić twardą spację, dzięki której słowa te zawsze będą znajdowały się w tym samym wierszu. Jak wstawić twardą (łączliwą) spację? mm Wciśnij spację, trzymając jednocześnie wciśnięty klawisz Opcja. Sprawdzanie pisowni Pages może automatycznie sprawdzać poprawność wpisywanych słów. Można także włączać sprawdzanie pisowni całego arkusza kalkulacyjnego lub jego części w dowolnym momencie. Nieprawidłowo wpisane słowa podkreślane są czerwoną, falistą linią. Oto sposoby znajdowania błędnych słów: mm Jeżeli chcesz włączyć automatyczne sprawdzanie pisowni podczas pisania, wybierz Edycja > Pisownia > Sprawdź pisownię, gdy piszę. Jeżeli chcesz wyłączyć automatyczne sprawdzanie pisowni podczas pisania, wybierz Edycja > Pisownia > Sprawdzaj pisownię, gdy piszę, aby wyłączyć tę opcję (upewnij się, że zniknęło oznaczenie obok jej nazwy). mm Jeżeli chcesz sprawdzić pisownię od wybranego miejsca do końca arkusza, kliknij w tekst, aby umieścić w nim kursor, po czym wybierz Edycja > Pisownia > Sprawdź pisownię. Możesz ograniczyć sprawdzanie do określonego fragmentu arkusza. w tym celu przed wybraniem wspomnianego polecenia zaznacz tekst, który chcesz sprawdzić. mm Gdy Pages znajdzie nieprawidłowe słowo, zostanie ono wyróżnione. Możesz je poprawić lub wybrać to samo polecenie, aby kontynuować sprawdzanie pisowni. Zamiast wybierać to polecenie z menu, możesz wcisnąć klawisze Command-średnik (;). Jeżeli chcesz sprawdzić pisownię i uzyskać wskazówki dotyczące nieprawidłowo wpisanych słów, wybierz Edycja > Pisownia > Pisownia. Rozdział 8 Praca z tekstem 203

204 Otwarte zostanie wówczas okno pisowni, z którego możesz korzystać zgodnie ze wskazówkami w rozdziale Praca z podpowiedziami pisowni na stronie 204. Jeżeli chcesz, aby sugestie sprawdzania pisowni były stosowane automatycznie, wybierz Numbers > Preferencje, kliknij w Automatyczna korekta i zaznacz Automatycznie stosuj sugestie sprawdzania pisowni. Praca z podpowiedziami pisowni Okno pisowni pozwala przeglądać i wybierać sugestie pisowni wyrazów. Jak korzystać z podpowiedzi pisowni? 1 Wybierz Edycja > Pisownia > Pisownia. Otwarte zostanie okno pisowni, a pierwsze nieprawidłowo wpisane słowo zostanie podkreślone. 2 Każdy język ma swój osobny słownik pisowni. Jeżeli chcesz upewnić się, że wybrany jest właściwy język, zaznacz tekst, kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk Inspektora tekstu, po czym kliknij w Więcej. Wybierz język z menu języków. 3 Jeżeli chcesz zastąpić nieprawidłowo wpisane słowo, kliknij dwa razy w prawidłowe słowo na liście podpowiedzi. 4 Jeżeli na liście podpowiedzi nie ma prawidłowego słowa, ale znasz jego pisownię, zaznacz nieprawidłowe słowo w oknie pisowni, wpisz je prawidłowo i kliknij w przycisk Zmień. 5 Jeżeli bieżąca pisownia jest prawidłowa i nie chcesz jej zmieniać, kliknij w Ignoruj lub Zapamiętaj. Kliknięcie w przycisk Zapamiętaj sprawi, że słowo to zostanie dodane do słownika. Może się to przydać, gdy słowo to jest często używane w dokumencie. Jeżeli po kliknięciu w przycisk Zapamiętaj chcesz odwołać zapamiętane słowo, wykonaj jedną z poniższych czynności: ÂÂ W systemie Mac OS X 10.4: wpisz słowo w polu tekstowym poniżej listy sugestii i kliknij w przycisk Zapomnij. ÂÂ W systemie Mac OS X 10.5: kliknij w słowo, trzymając wciśnięty klawisz Control, po czym wybierz polecenie Zapomnij pisownię. 6 Jeżeli w systemie Mac OS X 10.4 nie widać listy sugestii, zaznacz nieprawidłowe słowo w oknie pisowni i spróbuj wpisać je inaczej. Kliknij w przycisk Odgadnij, aby zobaczyć nowe propozycje na liście. 7 Kliknij w Następne i powtarzaj kroki od 2 do 6, aż wszystkie błędy w dokumencie zostaną poprawione. Możesz także kliknąć w nieprawidłowe słowo, trzymając wciśnięty klawisz Control. Pojawi się wówczas menu kontekstowe, z którego będzie można wybrać alternatywną wersję pisowni słowa, a także polecenie Zapamiętaj lub Ignoruj. 204 Rozdział 8 Praca z tekstem

205 Wyszukiwanie i zastępowanie tekstu Można automatycznie wyszukać wszystkie wystąpienia danego słowa lub wyrażenia i zastąpić je czymś innym. Jeżeli chcesz się dowiedzieć, jak wyszukiwać i zastępować elementy formuł, zobacz Znajdowanie i zastępowanie elementów formuły na stronie 140. mm Oto sposoby znajdowania i zastępowania tekstu: Jeżeli chcesz znaleźć tekst w arkuszu, wybierz Edycja > Znajdź > Pokaż wyszukiwanie. Otwarty zostanie wówczas panel wyszukiwania. Wpisz w polu wyszukiwania tekst, który chcesz znaleźć. Możesz także kliknąć w trójkąt rozwijania w polu wyszukiwania, aby uściślić zapytanie, zaznaczając opcję Uwzględniaj wielkość liter lub Całe wyrazy. Gdy na liście pojawią się wyniki wyszukiwania, wystarczy zaznaczyć dowolny z nich, aby został on wyróżniony w arkuszu kalkulacyjnym. Jeżeli chcesz ponownie wyświetlić wyniki jednego z ostatnich 10 wyszukiwań, wybierz poszukiwany tekst z menu pola wyszukiwania. mm Jeżeli chcesz znaleźć tekst w arkuszu kalkulacyjnym lub na bieżącym arkuszu i opcjonalnie zastąpić go innym, wybierz Edycja > Znajdź > Pokaż wyszukiwarkę, po czym kliknij w Znajdź i zastąp. Znajdź: Wpisz tekst, który chcesz znaleźć. W: Wybierz wyszukiwanie w całym dokumencie lub tylko w bieżącym arkuszu, aby ograniczyć liczbę wyników. Uwzględniaj wielkość liter: Zaznacz, aby znaleźć tylko te elementy, których wielkość liter odpowiada dokładnie wielkości wprowadzonej w polu Znajdź. Całe wyrazy: Zaznacz, aby znaleźć tylko wyrazy, które w całości odpowiadają zawartości pola Znajdź. Zastąp: Wpisz w tym miejscu tekst zastępczy. Rozdział 8 Praca z tekstem 205

206 Szukaj od początku: Zaznacz, aby po dotarciu do końca arkusza poszukiwania kontynuowane były od jego początku. Następne / Poprzednie: Kliknięcie w jeden z tych przycisków spowoduje znalezienie kolejnego lub poprzedniego wystąpienia zawartości pola Znajdź. Po znalezieniu elementu otwarte zostanie okno Edytora formuł, wyświetlające formułę zawierającą znaleziony element. Zastąp wszystko: Kliknięcie w ten przycisk spowoduje zastąpienie wszystkich wystąpień zawartości pola Znajdź zawartością pola Zastąp. Zastąp: Kliknięcie w ten przycisk spowoduje zastąpienie bieżącego wystąpienia zawartości pola Znajdź zawartością pola Zastąp. Zastąp i znajdź: Kliknięcie w ten przycisk spowoduje zastąpienie bieżącego wystąpienia zawartości pola Znajdź zawartością pola Zastąp i przejście do kolejnego wystąpienia. mm Można używać także innych poleceń z menu Edycja > Znajdź. Znajdź następne lub Znajdź poprzednie : Znajduje następne lub poprzednie wystąpienie podanego tekstu bez zastępowania, rozpoczynając od bieżącego arkusza lub zaznaczonej komórki i poszukując wstecz lub dalej przez cały arkusz kalkulacyjny. Szukanie zaznaczonego tekstu: Znajduje kolejne wystąpienie zaznaczonego tekstu. Przejdź do zaznaczenia: Jeżeli zaznaczony tekst nie jest widoczny w oknie dokumentu, zostanie on pokazany. 206 Rozdział 8 Praca z tekstem

207 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami 9 Dowiedz się, jak dodawać do arkuszy kalkulacyjnych obrazki, kształty, dźwięki i filmy. Obiekt to rzecz, którą można dodać do arkusza kalkulacyjnego i manipulować nią. Przykładowe obiekty to obrazki, kształty, filmy, pliki dźwiękowe, tabele, wykresy i pola tekstowe. W tym rozdziale omówione są obrazki (zdjęcia lub pliki PDF), kształty, dźwięki i filmy. Większość opisanych w tym rozdziale metod umieszczania i manipulacji obiektami może być zastosowana do tabel, wykresów i pól tekstowych. Opcje dotyczące tylko niektórych z tych obiektów opisane są w osobnych rozdziałach. Praca z obrazkami Numbers akceptuje wszystkie formaty graficzne rozpoznawane przez QuickTime, między innymi: ÂÂ ÂÂ ÂÂ ÂÂ ÂÂ ÂÂ ÂÂ TIFF GIF JPEG PDF PSD EPS PICT Jeżeli chcesz znacznie zmieniać rozmiary grafiki, rozważ przekształcenie jej na format PDF. Pliki PDF nie tracą ostrości przy zmianie rozmiarów. Pliki innych typów mogą znacznie stracić ostrość przy powiększaniu lub pomniejszaniu. Obraz można także przekształcić na plik PDF, korzystając z programu Grab. W tym celu należy otworzyć program Grab (jest w katalogu /Programy/Narzędzia), wybrać Przechwyć > Zaznaczenie, aby przechwycić obraz, po czym wybrać Plik > Drukuj, aby zachować obraz w formacie PDF. 207

208 Wykonaj jedną z poniższych czynności, aby zaimportować obrazek: mm Wybierz Wstaw > Wybierz, zaznacz plik i kliknij w przycisk Wstaw. mm Przeciągnij plik obrazka z Findera. mm Kliknij w Multimedia w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk Zdjęcia w oknie przeglądarki multimediów, zaznacz album, z którego chcesz wybrać zdjęcie, po czym przeciągnij miniaturkę zdjęcia w odpowiednie miejsce na stronie. Najpierw kliknij w jeden z tych przycisków, aby przejść do swoich plików multimedialnych. Później wybierz źródło. Następnie przeciągnij wybraną rzecz do dokumentu lub pola obrazka w jednym z inspektorów. Jeżeli chcesz poszukać pliku, wpisz tutaj jego nazwę. Przyciski u góry przeglądarki multimediów dają dostęp do zdjęć z biblioteki iphoto, filmów z katalogu Filmy i plików dźwiękowych z biblioteki itunes. mm Przeciągnij plik z innego programu. Po zaimportowaniu obrazka można przesunąć go w dowolne miejsce arkusza. Narzędzia Numbers pozwalają na maskowanie (przycinanie) obrazków, zmianę ich jasności, kontrastu i innych cech, a także na wymazywanie tła. Czynność Zastąpienie obrazka lub innego obiektu zastępczego własnym obiektem Maskowanie obrazka w celu pozbycia się niechcianych fragmentów Zmiana wielkości arkusza kalkulacyjnego poprzez zachowanie tylko użytej części zamaskowanych obrazków Informacje Zastępowanie obrazków zastępczych z szablonu własnymi obrazkami na stronie 209 Maskowanie (przycinanie) obrazków na stronie 210 Zmniejszanie wielkości plików z obrazkami na stronie Rozdział 9 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami

209 Czynność Uczynienie części obrazka przeźroczystą, w celu usunięcia tła Polepszanie jakości obrazków i tworzenie interesujących efektów wizualnych Umieszczanie, układanie, zmiana rozmiarów i formatowanie obrazków Informacje Usuwanie tła lub niepotrzebnych fragmentów obrazka na stronie 212 Zmiana jasności, kontrastu i innych ustawień obrazka na stronie 213 Manipulowanie, porządkowanie i zmiana wyglądu obiektów na stronie 226 Dodawanie równania w formie obrazka Praca z MathType na stronie 244 Zastępowanie obrazków zastępczych z szablonu własnymi obrazkami Zdjęcia widoczne w szablonach Numbers to tak naprawdę obiekty zastępcze multimediów. Po przeciągnięciu obrazka do takiego obiektu zastępczego zostaje on automatycznie dopasowany, umieszczony i obramowany, tak aby pasował wyglądem do szablonu. Można w prosty sposób sprawdzić, czy dany obrazek jest obiektem zastępczym: wystarczy umieścić nad nim wskaźnik myszy. Jeżeli jest to obiekt zastępczy, pojawi się dymek pomocy z informacją, aby przeciągnąć w to miejsce nowy plik. Oto sposoby pracy z obiektami zastępczymi: mm Jeżeli chcesz zastąpić obiekt zastępczy własnym obrazkiem, przeciągnij go do tego obiektu zastępczego z przeglądarki multimediów, Findera lub innego programu. mm Jeżeli chcesz zmienić rozmiary obrazka lub przesunąć go w inne miejsce w obiekcie zastępczym, kliknij w przycisk Edytuj maskę, widoczny ponad obrazkiem przeciągniętym do obiektu zastępczego. Następnie wykonaj dowolne z poniższych czynności: Jeżeli chcesz zmienić rozmiar obrazka w obiekcie zastępczym, przeciągnij suwak znajdujący się nad przyciskiem Edytuj maskę. Jeżeli chcesz zmienić położenie obrazka w obiekcie zastępczym, kliknij dwa razy w obrazek. Wskaźnik zmieni się wówczas w symbol ręki. Przeciągnij obrazek, aby go przesunąć. Jeżeli chcesz zastąpić umieszczony wcześniej obrazek, przeciągnij do obiektu zastępczego nowy plik. Nie musisz usuwać poprzedniego. mm Jeżeli chcesz przemieścić obiekt zastępczy w inne miejsce arkusza, przeciągnij go. mm Jeżeli chcesz usunąć obiekt zastępczy, zaznacz go i naciśnij klawisz Delete. Rozdział 9 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami 209

210 Maskowanie (przycinanie) obrazków Funkcja maskowania pozwala na przycinanie krawędzi obrazków bez wpływu na ich pliki źródłowe, dzięki czemu da się pozbyć niechcianych fragmentów lub zmieniać kontur obrazków. Jeżeli kształt maski nie zostanie wybrany, Numbers przyjmie domyślną maskę prostokątną. Jako maski można użyć dowolnego kształtu dostępnego w Numbers, w tym kształtu utworzonego samemu za pomocą narzędzia rysowania. Jak zamaskować obrazek? 1 Zaimportuj obrazek, który chcesz zamaskować. 2 Wykonaj jedną z poniższych czynności, zależnie od kształtu maski, której chcesz użyć: ÂÂ Jeżeli chcesz zamaskować obrazek domyślnym, prostokątnym kształtem, zaznacz ten obrazek, po czym kliknij w przycisk Maskuj w pasku narzędzi lub wybierz z menu Format > Maskuj. ÂÂ Jeżeli chcesz zamaskować obrazek jednym z gotowych kształtów (np. owalem lub gwiazdą), zaznacz obrazek i wybierz Format > Maskuj kształtem > kształt. ÂÂ Jeżeli chcesz zamaskować obrazek dowolnym kształtem (np. własnym), utwórz kształt i przeciągnij go nad obrazek, który chcesz zamaskować. Przytrzymaj wciśnięty klawisz Shift, aby zaznaczyć zarówno kształt, jak i obrazek, po czym kliknij w Maskuj w pasku narzędzi lub wybierz Format > Maskuj zaznaczonym kształtem. Nad obrazkiem pojawi się maska. Widoczne będą także niektóre narzędzia służące do jej obsługi. Przeciągnij uchwyty zaznaczenia, aby zmienić wielkość maski. Przeciągnij obrazek, aby ustawić część, którą chcesz pokazać. Przeciągnij suwak, aby zmienić wielkość obrazka. Kliknij, aby pokazać lub ukryć część poza obszarem maski. 3 Jeżeli chcesz zmienić rozmiar obrazka, przeciągnij suwak umieszczony nad przyciskiem Edytuj maskę. 4 Ustaw maskę w następujący sposób: ÂÂ Jeżeli chcesz zmienić rozmiar maski, przeciągnij jej uchwyty zaznaczenia. Gdy przytrzymasz podczas przeciągania wciśnięty klawisz Shift, zachowane zostaną proporcje maski. ÂÂ Jeżeli chcesz obrócić maskę, przytrzymaj wciśnięty klawisz Command podczas przeciągania narożnego uchwytu zaznaczenia. 210 Rozdział 9 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami

211 5 Przeciągnij maskę, aby umieścić ją nad tym fragmentem obrazka, który ma być widoczny. Maskę przesuwa się, klikając w wykropkowane obramowanie i przeciągając ją. 6 Gdy maska jest już we właściwym miejscu i ma właściwy kształt, zakończ jej edycję na jeden z poniższych sposobów: ÂÂ ÂÂ ÂÂ ÂÂ Kliknij dwa razy w maskę lub w obrazek. Naciśnij Return. Kliknij w dowolnym miejscu poza obrazkiem. Kliknij w Edytuj maskę. 7 Jeżeli chcesz zmienić rozmiar lub obrócić zamaskowany obraz, przeciągnij jego uchwyty zaznaczenia (z wciśniętym lub bez wciśniętego klawisza Command). 8 Jeżeli chcesz zmienić rozmiar lub położenie maski (albo zamaskowanego obrazka), zaznacz zamaskowany obrazek, a następnie kliknij w przycisk Edytuj maskę. W razie potrzeby powtórz powyższe kroki. 9 Jeżeli chcesz odwołać maskę, kliknij w Usuń maskę w pasku narzędzi lub wybierz Format > Usuń maskę. Gdy zamaskujesz bardzo duży obrazek, z którego chcesz użyć tylko małego fragmentu, możesz wybrać, aby Numbers zachował tylko mniejszą kopię obrazka, redukując tym samym wielkość pliku arkusza kalkulacyjnego. Zobacz Zmniejszanie wielkości plików z obrazkami na stronie 211. Zmniejszanie wielkości plików z obrazkami Jeżeli do dokumentu Numbers dodany zostanie bardzo duży obrazek, który następnie zostanie zmniejszony lub zamaskowany, zachowanie go wraz z dokumentem znacznie zwiększy wielkość pliku. Można jednak w takiej sytuacji zachować jedynie zmniejszoną lub przyciętą wersję obrazka, redukując wielkość pliku. Przed zmniejszeniem wielkości pliku trzeba zachować dokument. Zobacz Zachowywanie arkusza kalkulacyjnego na stronie 33, aby dowiedzieć się więcej. Oto sposoby zmniejszania wielkości obrazków: mm Jeżeli chcesz zmniejszyć wielkość pliku pojedynczego zamaskowanego lub zmniejszonego obrazka, zaznacz ten obrazek i wybierz Format > Obrazek > Zmniejsz wielkość pliku obrazka. mm Jeżeli chcesz zmniejszyć wielkość plików wszystkich zamaskowanych i zmniejszonych obrazków, odwołaj zaznaczenie wszelkich elementów na arkuszu, po czym wybierz Plik > Zmniejsz wielkość pliku. Ważne: Po zmniejszeniu wielkości pliku zamaskowanych i zmniejszonych obrazków nie będzie można przywrócić ich oryginalnej wielkości. Jedynym sposobem będzie ponowne dodanie oryginalnych plików do dokumentu. Rozdział 9 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami 211

212 Nie da się w ten sposób zmniejszyć wielkości pliku obrazków użytych w wypełnieniach. Niektóre typy plików mogą również nie pozwalać na zmniejszenie wielkości. Zobacz Zmniejszanie wielkości plików multimedialnych na stronie 226, aby dowiedzieć się więcej o zmniejszaniu plików multimedialnych. Usuwanie tła lub niepotrzebnych fragmentów obrazka Narzędzia kanału Instant Alfa pozwala sprawić, aby wskazane fragmenty obrazka stały się przeźroczyste, usuwając w ten sposób tło. Najlepsze wyniki można osiągnąć, usuwając jednolite kolory otoczone wyraźnym obramowaniem. Jeżeli chcesz usunąć obszary mniej wyróżnione, zaznacz mniejszy obszar i powtórz całą operację. Jak usuwać niepotrzebne obszary? 1 Zaznacz obrazek. 2 Wybierz Format > Kanał instant alfa. 3 Kliknij w kolor, który ma stać się przeźroczysty i przeciągnij powoli nad nim wskaźnik. Przeciągnięcie zaznacza ciągły obszar, używający podobnych kolorów do wskazywanych. Podczas przeciągania zaznaczenie rośnie, obejmując dalszy obszar używający podobnego koloru. Możesz regulować wielkość obszaru zaznaczenia, przeciągając dalej lub bliżej wskaźnik myszy. Gdy podczas przeciągania przytrzymasz wciśnięty klawisz Opcja, wszystkie wystąpienia wskazanego koloru zostaną usunięte z obrazka. 212 Rozdział 9 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami

213 4 Powtórz krok 3 tyle razy, ile chcesz. Przeciągnięcie tutaj dalej......zaznacza większy obszar obrazka. Części usunięte w ten sposób można przywrócić w dowolnej chwili, wystarczy wybrać Format > Usuń kanał Instant Alfa. Jeżeli przywrócone mają zostać tylko niektóre fragmenty obrazka, usunięte za pomocą narzędzia kanału alfa, należy kilka razy wybrać Edycja > Cofnij Instant Alfa, aż fragmenty te pojawią się znów na ekranie. Zmiana jasności, kontrastu i innych ustawień obrazka Można zmienić jasność, kontrast i inne ustawienia obrazków, aby poprawić ich jakość lub uzyskać ciekawe efekty. Korekcje dokonywane w Numbers nie mają wpływu na oryginalny plik z obrazkiem. Dotyczą one tylko wyglądu obrazka w dokumencie. Jak dokonać korekcji obrazka? 1 Zaznacz obrazek. 2 Wybierz Widok > Pokaż korekcję obrazka. Korekcja jasności. Korekcja kontrastu pomiędzy tonami jasnymi i ciemnymi. Zmiana temperatury barw. Wyostrzenie lub zmiękczenie obazka. Zmiana intensywności barw. Zmiana ilości tonów czerwonych i zielonych. Korekcja cieni i rozjaśnień. Rozkład ciemnych i jasnych tonów. Automatyczna korekcja kolorów. Zmiana poziomu ciemnych i jasnych tonów. Przywrócenie oryginalnych ustawień. Rozdział 9 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami 213

214 3 Użyj narzędzi dostępnych w oknie korekcji obrazka, aby wprowadzić korekty. Jasność: Zmienia ilość białego koloru w obrazku. Przeciągnięcie suwaka w prawo zwiększa ilość białego koloru, sprawiając tym samym, że obrazek wygląda jaśniej. Kontrast: Zmienia różnicę pomiędzy jasnymi a ciemnymi obszarami obrazka. Zwiększenie kontrastu oznacza, że jasne fragmenty stają się jaśniejsze, a ciemne ciemniejsze. Zmniejszenie kontrastu powoduje zmniejszenie różnicy pomiędzy jasnymi a ciemnymi obszarami. Przeciągnięcie suwaka w prawo zwiększa różnice pomiędzy jasnymi a ciemnymi obszarami, przez co zdjęcie zaczyna wyglądać jak ilustracja. Nasycenie: Zmienia intensywność barw. Przeciągnięcie suwaka w prawo sprawia, że barwy stają się bogatsze i bardziej jaskrawe. Temperatura: Zmienia temperaturę barwy, korygując ilość tonów ciepłych (czerwonych) i zimnych (niebieskich). Odcień: Zmienia odcień obrazka, korygując ilość tonów czerwonych i zielonych. Ostrość: Wyostrza lub zmiękcza (rozmywa) obrazek. Ekspozycja: Zmienia ogólną jasność całego obrazka. Korekcja ekspozycji powoduje rozjaśnianie lub przyciemnianie wszystkich części zdjęcia. Zwiększenie ekspozycji obrazka może zredukować jego kolory. Histogram i poziomy: Histogram zawiera informacje o kolorach użytych w obrazku, od najciemniejszego (po lewej) do najjaśniejszego (po prawej), pokazując rozkład ilościowy elementów o poszczególnych kolorach. ÂÂ Jeżeli chcesz zwiększyć ilość cieni, przeciągnij lewy suwak w stronę środka. Przeciągnięcie tego suwaka w prawo ogranicza zakres kolorów i sprawia, że cienie stają się bardziej widoczne. Pozycja suwaka określa, ile informacji o kolorach znajduje się w najciemniejszych częściach obrazka. Informacje znajdujące się po lewej stronie suwaka nie są wyświetlane na obrazku. Możesz przeciągnąć ten suwak do najbliższego szczytu histogramu, wskazującego większą liczbę szczegółów. ÂÂ Jeżeli chcesz zwiększyć ilość świateł, przeciągnij prawy suwak w stronę środka. Przeciągnięcie tego suwaka w lewo ogranicza zakres kolorów i sprawia, że jaśniejsze fragmenty stają się bardziej widoczne. Pozycja suwaka określa, ile informacji o kolorach znajduje się w najjaśniejszych częściach obrazka. Informacje znajdujące się po prawej stronie suwaka nie są wyświetlane na obrazku. Możesz przeciągnąć ten suwak do najbliższego szczytu histogramu, wskazującego większą liczbę szczegółów. Korekta: Automatycznie koryguje obrazek, wyrównując czerwoną, cieloną i niebieską barwę w histogramie. 4 Jeżeli chcesz przywrócić oryginalne ustawienia, kliknij w Wyzeruj obrazek. Gdy zachowasz dokument, zachowane zostaną również wprowadzone zmiany. Ustawienia wprowadzone w momencie zachowywania dokumentu, będą widoczne za każdym razem, kiedy znowu zostanie otwarte okno korekcji obrazka. 214 Rozdział 9 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami

215 Tworzenie kształtów Numbers udostępnia szereg gotowych kształtów, które można dodać do arkuszy. Są to m.in. okręgi, prostokąty z ostrymi lub zaokrąglonymi rogami, gwiazdy, dymki komiksowe, strzałki i inne. Można także tworzyć własne kształty lub zmieniać kontury istniejących kształtów. Czynność Informacje Dodanie prostego, gotowego kształtu Dodawanie gotowego kształtu na stronie 215 Rysowanie własnego kształtu Dodawanie własnego kształtu na stronie 216 Zmiana konturów istniejącego kształtu Edycja kształtów na stronie 217 Zmiana orientacji kształtu, koloru, cieni itp. Manipulowanie, porządkowanie i zmiana wyglądu obiektów na stronie 226 Dodawanie gotowego kształtu Do dokumentu można wstawiać proste, gotowe kształty, np. trójkąty, strzałki, okręgi i prostokąty. Oto sposoby dodawania gotowych kształtów do dokumentu: mm Kliknij w Kształty w pasku narzędzi, po czym wybierz kształt z podmenu kształtów. mm Wybierz Wstaw > Kształt > kształt. mm Przytrzymaj klawisz Opcja podczas klikania w Kształty w pasku narzędzi, po czym wybierz kształt z rozwiniętego wówczas menu. Wskaźnik myszy zmieni się w krzyżyk. Wciśnij przycisk myszy i przeciągnij wskaźnik nad stroną, aby wskazać miejsce i rozmiar kształtu. Jeżeli chcesz zachować proporcje kształtu (np. aby narysować koło), przytrzymaj wciśnięty klawisz Shift podczas przeciągania. Przeciągnij nowy kształt w odpowiednie miejsce arkusza. Chcąc zmienić kontury kształtu, trzeba najpierw umożliwić jego edycję. Zobacz Edycja kształtów na stronie 217. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o wyrównywaniu kształtów i manipulowaniu nimi, a także o zmianie ich właściwości, takich jak kolor, styl obramowania (obrysu), rozmiar, orientacja, cienie i inne, zobacz Manipulowanie, porządkowanie i zmiana wyglądu obiektów na stronie 226. Rozdział 9 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami 215

216 Dodawanie własnego kształtu Za pomocą narzędzia rysowania można tworzyć własne kształty. Jak utworzyć własny kształt? 1 Kliknij w Kształty w pasku narzędzi, po czym zaznacz narzędzie rysowania. Możesz także wybrać Wstaw > Kształt > Narysuj pisakiem. Wskaźnik zmieni się ze strzałki w małą stalówkę. 2 Kliknij w dowolnym miejscu dokumentu, aby stworzyć pierwszy punkt własnego kształtu. 3 Kliknij w innym miejscu, aby utworzyć kolejny punkt. Każdy dodawany punkt połączony jest z poprzednim. Jeżeli chcesz usunąć stworzony segment kształtu, naciśnij klawisz Delete. Możesz nacisnąć klawisz Delete kilka razy pod rząd. 4 Jeżeli chcesz skończyć rysowanie i domknąć kształt (połączyć pierwszy i ostatni punkt kształtu linią z obrysem), kliknij pierwszy punkt kształtu. Jeżeli chcesz przerwać rysowanie i pozostawić kształt otwarty (bez linii między pierwszym i ostatnim punktem), tak aby można było później dokończyć jego rysowanie, naciśnij klawisz Esc lub kliknij dwa razy w ostatni punkt kształtu. 5 Jeżeli chcesz zamknąć otwarty kształt lub dodać do niego więcej punktów, kliknij raz w ten kształt, aby go zaznaczyć, po czym kliknij w niego po raz drugi, aby pokazać jego punkty. Kliknij dwa razy w jeden z dwóch punktów końcowych (na początku lub na końcu otwartego kształtu). Wskaźnik zmieni się w stalówkę. Jeżeli chcesz dodać nowy punkt, kliknij w miejsce, w którym ma się on znaleźć. Gdy będziesz gotów do zakończenia rysowania i domknięcia kształtu, kliknij w punkt na końcu otwartego segmentu. 6 Zaznacz obramowanie kształtu i przeciągnij go w dowolne miejsce na arkuszu. 7 Chcąc zmienić kontury kształtu, trzeba najpierw umożliwić jego edycję. Zobacz Edycja kształtów na stronie Rozdział 9 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami

217 Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o wyrównywaniu kształtów i manipulowaniu nimi, a także o zmianie ich właściwości, takich jak kolor, styl obramowania (obrysu), rozmiar, orientacja, cienie i inne, zobacz Manipulowanie, porządkowanie i zmiana wyglądu obiektów na stronie 226. Edycja kształtów Można przesuwać punkty i zmieniać kontur kształtu, który został już umieszczony na arkuszu. Przed rozpoczęciem edycji kształtu trzeba ją najpierw umożliwić. Kształt można uczynić możliwym do edycji w następujący sposób: mm Jeżeli chcesz umożliwić edycję gotowego kształtu, zaznacz go i wybierz Format > Kształt > Pozwól na edycję. Na kształcie pojawią się czerwone punkty. Możesz przeciągać te punkty, aby zmienić wygląd kształtu. Gdy później zechcesz dokonać edycji tego kształtu, kliknij w niego powoli dwa razy. mm Jeżeli chcesz umożliwić edycję własnego kształtu, kliknij w niego raz, aby go zaznaczyć, po czym kliknij drugi raz, aby pokazać punkty. Czynność Zmiana konturu kształtu przez manipulację jego punktami Rozszerzenie lub zawężenie kształtu oraz zmiana jego kąta Zmiana kąta pomiędzy dwoma segmentami lub zmiana długości segmentu Zmiana punktów w krzywe lub krzywych w punkty Informacje Dodawanie, usuwanie i przesuwanie punktów edycji w kształcie na stronie 218 Zmiana kształtu krzywej na stronie 218 Zmiana konturu prostego segmentu na stronie 219 Przekształcanie punktów wyostrzonych na wygładzone (i odwrotnie) na stronie 219 Zmiana krawędzi zaokrąglonego prostokąta Edycja zaokrąglonego prostokąta na stronie 220 Koryguje względne proporcje grota i linii strzałki Korygowanie krawędzi i innych cech dymków komiksowych Zwiększanie lub zmniejszanie liczby ramion gwiazdy Zwiększanie lub zmniejszanie liczby boków wielokąta Zmiana koloru, stylu obrysu i innych cech kształtu Edycja strzałek pojedynczych i podwójnych na stronie 220 Edycja dymków komiksowych na stronie 221 Edycja gwiazdy na stronie 221 Edycja wielokąta na stronie 222 Manipulowanie, porządkowanie i zmiana wyglądu obiektów na stronie 226 Rozdział 9 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami 217

218 Dodawanie, usuwanie i przesuwanie punktów edycji w kształcie Można skorygować kontur kształtu, dodając, przesuwając lub usuwają jego punkty edycji. Najpierw musisz uczynić kształt możliwym do edycji, zgodnie z opisem w Edycja kształtów na stronie 217. Oto sposoby manipulacji punktami kształtu: mm Jeżeli chcesz dodać punkt, uczyń kształt możliwym do edycji, wciśnij klawisz Opcja i przytrzymaj wskaźnik nad krawędzią kształtu. Wskaźnik zmieni się w stalówkę ze znakiem plus (+). Kliknij w miejsce na obramowaniu kształtu, w którym chcesz dodać nowy punkt. Przesuń punkt, jeśli to konieczne. mm Jeżeli chcesz przesunąć punkt, uczyń kształt możliwym do edycji, kliknij w punkt i przeciągnij go w inne miejsce. Można także przesuwać kilka punktów w tym samym czasie. Trzeba je zaznaczyć, trzymając wciśnięty klawisz Shift, a następnie przeciągnąć dowolny z nich. mm Jeżeli chcesz usunąć punkt, uczyń kształt możliwym do edycji, kliknij w punkt i naciśnij klawisz Delete. Da się usunąć kilka punktów jednocześnie. Trzeba je zaznaczyć, trzymając wciśnięty klawisz Shift, a następnie nacisnąć klawisz Delete. Zmiana kształtu krzywej Jednym ze sposobów utworzenia unikalnego kształtu jest zmiana konturu jednego z gotowych kształtów. Sposób ten może być także użyty do skorygowania krzywych we własnym kształcie. Jak zmienić kształt krzywej? 1 Uczyń kształt możliwym do edycji. Zobacz Edycja kształtów na stronie 217, aby dowiedzieć się, jak odblokować obiekt. Na kształcie pojawią się czerwone punkty, wskazujące możliwość zmiany kształtu krzywych w tych miejscach. 2 Kliknij w czerwony punkt na krzywej, której kształt chcesz zmienić. Po obu stronach tego punktu pojawią się uchwyty. Przeciągnij lub obróć jeden z tych uchwytów, aby zmienić kształt krzywej. Możesz także zmienić krzywą, przeciągając ten punkt. 3 Przeciągnij czerwony punkt lub jeden z uchwytów, aby skorygować przebieg krzywej. 218 Rozdział 9 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami

219 Uchwyty możesz przeciągać zgodnie z ruchem wskazówek zegara lub przeciwnie do niego. Przesuwanie uchwytów razem lub oddzielnie pozwala na uzyskanie różnych efektów krzywizny. Wypróbuj różne ustawienia aż do uzyskania zamierzonego efektu. Jeżeli chcesz przesuwać uchwyty razem, przytrzymaj klawisz Opcja podczas przeciągania dowolnego z uchwytów. Jeżeli chcesz przesunąć tylko jeden uchwyt, wciśnij klawisz Command i przytrzymaj go podczas przeciągania uchwytu. 4 Jeżeli chcesz zwiększyć precyzję zmiany konturu, dodaj więcej punktów edycji: przytrzymaj klawisz Opcja i przesuń wskaźnik nad obrys kształtu. Gdy wskaźnik zmieni się w stalówkę ze znakiem plus, kliknij w miejscu, w którym chcesz dodać nowy punkt edycji. Zobacz Dodawanie, usuwanie i przesuwanie punktów edycji w kształcie na stronie 218, aby dowiedzieć się więcej. Zmiana konturu prostego segmentu Można zmienić kąt między dwoma segmentami lub długość segmentu. Jak zmienić kontur prostego segmentu? 1 Uczyń kształt możliwym do edycji. Zobacz Edycja kształtów na stronie 217, aby dowiedzieć się, jak odblokować obiekt. 2 Kliknij w punkt narożny. 3 Jeżeli chcesz zmienić kąt między dwoma połączonymi segmentami, przeciągnij punkt zgodnie z ruchem wskazówek zegara lub przeciwnie do niego. 4 Jeżeli chcesz zmienić długość jednego z segmentów, przeciągnij punkt do środka lub na zewnątrz. 5 Dodaj więcej punktów edycji: przytrzymaj klawisz Opcja i przesuń wskaźnik nad obrys kształtu. Gdy wskaźnik zmieni się w stalówkę ze znakiem plus, kliknij w miejscu, w którym chcesz dodać nowy punkt edycji. Zobacz Dodawanie, usuwanie i przesuwanie punktów edycji w kształcie na stronie 218, aby dowiedzieć się więcej. Przekształcanie punktów wyostrzonych na wygładzone (i odwrotnie) Punkty wygładzone można zmieniać na wyostrzone, a wyostrzone na wygładzone. Najpierw trzeba umożliwić edycję kształtu, zgodnie z opisem w Edycja kształtów na stronie 217. Oto sposoby zmiany punktów wyostrzonych na wygładzone (i odwrotnie): mm Jeżeli chcesz zmienić punkt wyostrzony na wygładzony, uczyń kształt możliwym do edycji i dwukrotnie kliknij w punkt wyostrzony. mm Jeżeli chcesz zmienić punkt wygładzony na wyostrzony, uczyń kształt możliwym do edycji i dwukrotnie kliknij punkt wygładzony. mm Jeżeli chcesz zmienić w jednym lub kilku kształtach wszystkie punkty wygładzone na wyostrzone, uczyń kształty możliwymi do edycji, zaznacz je i wybierz Format > Kształt > Wyostrz ścieżkę. Rozdział 9 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami 219

220 mm Jeżeli chcesz zmienić w jednym lub kilku kształtach wszystkie punkty wygładzone na wyostrzone, uczyń kształty możliwymi do edycji, zaznacz je i wybierz Format > Kształt > Wyostrz ścieżkę. Kształt wystarczy uczynić możliwym do edycji raz, nie trzeba powtarzać tej czynności przed każdym wybraniem polecenia Wyostrz ścieżkę lub Wygładź ścieżkę. Edycja zaokrąglonego prostokąta Prostokąt z zaokrąglonymi rogami ma okrągły uchwyt, pozwalający na zmianę stopnia zaokrąglenia rogów. Przeciągnij, aby wyprostować lub zaokrąglić krawędzie. mm Jak edytować zaokrąglony prostokąt? Zaznacz kształt, po czym przeciągnij jego niebieski punkt edycji w lewo, aby wyprostować rogi lub w prawo, aby je zaokrąglić. Edycja strzałek pojedynczych i podwójnych Strzałki mają specjalne punkty edycji, pozwalające na korygowanie względnych proporcji grota i linii. Przeciągnij, aby zmienić długość ogona strzałki. Przeciągnij w górę lub w dół, aby zmienić szerokość ogona. Przeciągnij w lewo lub w prawo, aby zmienić wielkość grota. Jak zmienić proporcje strzałek pojedynczych i podwójnych? mm Zaznacz kształt i wykonaj jedną z poniższych czynności: ÂÂ Jeżeli chcesz wydłużyć strzałkę, przeciągnij uchwyt na końcu jej grota lub linii. ÂÂ Jeżeli chcesz zmienić grubość całej strzałki, przeciągnij jeden z uchwytów prostokąta, w który wpisana jest strzałka. ÂÂ Jeżeli chcesz zmienić względną grubość grota i linii strzałki, umieść wskaźnik nad niebieskim punktem edycji, znajdującym się w miejscu zetknięcia grota z linią. Gdy wskaźnik zmieni kształt, przeciągnij punkt edycji w dowolnym kierunku, aby zmienić proporcje strzałki. 220 Rozdział 9 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami

221 Edycja dymków komiksowych Dymki komiksowe (obu typów) mają specjalne narzędzia służące do ich edycji. Pozwalają one na zmianę stopnia zaokrąglenia rogów oraz grubości i długości końcówki. Jak zmienić wygląd dymków komiksowych? mm Zaznacz kształt i wykonaj jedną z poniższych czynności: ÂÂ Jeżeli chcesz, aby rogi kształtu stały się bardziej ostre, przeciągnij niebieski punkt edycji w stronę końcówki dymka. Przeciągnięcie go w przeciwną stronę spowoduje większe zaokrąglenie rogów. ÂÂ Jeżeli chcesz zmienić grubość końcówki dymka, przeciągnij niebieski punkt edycji, znajdujący się w miejscu zetknięcia końcówki i części głównej dymka. ÂÂ Jeżeli chcesz wydłużyć lub skrócić końcówkę dymka, przeciągnij niebieski punkt edycji, znajdujący się na jej końcu. ÂÂ Jeżeli chcesz zmienić kształt dymka, tak aby stał się on wyższy, niższy, węższy lub szerszy, przeciągnij jeden z uchwytów prostokąta, w który wpisany jest dymek. Edycja gwiazdy Każda gwiazda ma specjalny suwak, pozwalający na zwiększenie lub zmniejszenie liczby jej ramion, a także niebieski punkt edycji, pozwalający zmienić kąty pomiędzy ramionami. Przeciągnij, aby zmienić kąt między ramionami gwiazdy. To bieżąca liczba ramion gwiazdy. Przeciągnij, aby zwiększyć lub zmniejszyć liczbę ramion gwiazdy. Oto sposoby edycji gwiazdy: mm Po zaznaczeniu gwiazdy pojawi się suwak. Przeciągnij ten suwak, aby zwiększyć lub zmniejszyć liczbę ramion gwiazdy. mm Przeciągnij niebieski punkt edycji, aby zmienić kąty pomiędzy ramionami gwiazdy. Rozdział 9 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami 221

222 Edycja wielokąta Każdy wielokąt ma specjalny suwak, pozwalający na zwiększenie lub zmniejszenie liczby boków. Tutaj widać bieżącą liczbę boków. Przeciągnij, aby zwiększyć lub zmniejszyć liczbę boków. mm Jak edytować wielokąt? Po zaznaczeniu wielokąta pojawi się suwak. Przeciągnij ten suwak, aby zwiększyć lub zmniejszyć liczbę boków wielokąta. Używanie dźwięku i filmów Do arkusza kalkulacyjnego Numbers można dodawać pliki dźwiękowe (np. muzykę z biblioteki itunes). Można także dodawać filmy wideo, które odtwarzane są w arkuszu. Numbers obsługuje wszystkie formaty rozpoznawane przez QuickTime i itunes, między innymi: ÂÂ MOV ÂÂ ÂÂ ÂÂ ÂÂ MP3 MPEG-4 AIFF AAC Pamiętaj, że niektóre pliki multimedialne są chronione prawem autorskim. Niektóre utwory muzyczne są zabezpieczone i mogą być odtwarzane tylko na komputerze, na którym zostały pobrane. Upewnij się, że komputer którego używasz może odtwarzać wszystkie pliki multimedialne, zamieszczone w dokumencie. Po dodaniu plików multimedialnych do arkusza warto się upewnić, że będą one dostępne po przeniesieniu dokumentu do innego komputera. W tym celu należy zadbać, aby podczas zachowywania dokumentu pole wyboru Kopiuj dźwięki i wideo do dokumentu było zaznaczone. Jest ono dostępne w oknie Zachowaj jako. Jeżeli nie widzisz tego pola wyboru, kliknij w przycisk obok pola Zachowaj jako, aby rozwinąć całe okno, po czym kliknij w trójkąt rozwijania Opcje zaawansowane. 222 Rozdział 9 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami

223 Czynność Informacje Dodawanie dźwięku do arkusza Dodawanie pliku dźwiękowego na stronie 223 Dodawanie filmu Dodawanie pliku filmowego na stronie 224 Dodawanie ramki obrazka wokół filmu Określanie ustawień dotyczących odtwarzania plików dźwiękowych i filmów Usuwanie nieużywanych fragmentów dźwięków i filmów z dokumentu Dodawanie ramki obrazka wokół filmu na stronie 224 Korygowanie ustawień odtwarzania na stronie 225 Zmniejszanie wielkości plików multimedialnych na stronie 226 Dodawanie pliku dźwiękowego Oto sposoby dodawania dźwięków do arkusza: mm Przeciągnij plik dźwiękowy z Findera w dowolne miejsce arkusza lub do obiektu zastępczego multimediów. mm Kliknij w Multimedia w pasku narzędzi, wybierz itunes z menu, zaznacz listę utworów i przeciągnij pojedynczy utwór lub całą listę w dowolne miejsce arkusza lub do obiektu zastępczego. Dźwięk reprezentowany jest na arkuszu przez ikonę głośnika. Kliknij dwa razy w tę ikonę, aby włączyć odtwarzanie. Zobacz Korygowanie ustawień odtwarzania na stronie 225, aby dowiedzieć się, jak ustawić opcje odtwarzania dźwięku. Po dodaniu plików multimedialnych warto się upewnić, że będą one dostępne po przeniesieniu dokumentu do innego komputera. W tym celu należy zaznaczyć pole wyboru Kopiuj dźwięki i wideo do dokumentu podczas zachowywania dokumentu. Dostępne jest ono w oknie Zachowaj jako. Jeżeli nie widzisz tego pola, kliknij w przycisk obok pola Zachowaj jako, aby rozwinąć całe okno, po czym kliknij w trójkąt rozwijania Opcje zaawansowane. Pamiętaj, że niektóre pliki multimedialne są chronione prawem autorskim. Niektóre utwory muzyczne są zabezpieczone i mogą być odtwarzane tylko na komputerze, na którym zostały pobrane. Upewnij się, że komputer którego używasz może odtwarzać wszystkie pliki multimedialne, zamieszczone w dokumencie. Rozdział 9 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami 223

224 Dodawanie pliku filmowego Oto sposoby dodawania filmów do arkusza: mm Przeciągnij plik z filmem z Findera w dowolne miejsce arkusza lub do obiektu zastępczego multimediów. mm Kliknij w Multimedia w pasku narzędzi, a następnie kliknij w Filmy w oknie przeglądarki multimediów. Zaznacz film i przeciągnij go w dowolne miejsce arkusza lub do obiektu zastępczego multimediów. mm Wybierz Wstaw > Wybierz, po czym znajdź film, zaznacz go i kliknij we Wstaw. Przeciągnij film w odpowiednie miejsce arkusza. Zobacz Korygowanie ustawień odtwarzania na stronie 225, aby dowiedzieć się więcej o innych korekcjach związanych z odtwarzaniem filmów. Pamiętaj, że niektóre pliki multimedialne są chronione prawem autorskim. Niektóre utwory muzyczne są zabezpieczone i mogą być odtwarzane tylko na komputerze, na którym zostały pobrane. Upewnij się, że komputer którego używasz może odtwarzać wszystkie pliki multimedialne, zamieszczone w dokumencie. Po dodaniu plików multimedialnych do arkusza warto się upewnić, że będą one dostępne po przeniesieniu dokumentu do innego komputera. W tym celu należy zaznaczyć pole wyboru Kopiuj dźwięki i wideo do dokumentu podczas zachowywania dokumentu. Dostępne jest ono w oknie Zachowaj jako. Jeżeli nie widzisz tego pola, kliknij w przycisk obok pola Zachowaj jako, aby rozwinąć całe okno, po czym kliknij w trójkąt rozwijania Opcje zaawansowane. Dodawanie ramki obrazka wokół filmu Otoczenie filmu ramką obrazka jest dobrym sposobem na jego uatrakcyjnienie. Ramkę obrazka można dodać do filmu za pomocą ustawień obrysu w oknie Inspektora grafik. Jak umieścić film w ramce? 1 Zaznacz film i kliknij w przycisk Inspektor w pasku narzędzi, aby otworzyć okno Inspektora. Kliknij w przycisk Inspektora grafik. 2 Wybierz Ramka obrazka z menu Obrys. 3 Kliknij w obrazek ramki widoczny pod menu obrysu, po czym wybierz styl ramki. 4 Przeciągnij suwak skali lub wpisz liczbę w polu obok, aby ustalić wielkość ramki. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o ramkach obrazka, zobacz Dodawanie ramek do obiektów na stronie Rozdział 9 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami

225 Korygowanie ustawień odtwarzania Jeżeli w dokumencie użyty ma być tylko fragment pliku dźwiękowego lub filmu, można ustalić to w oknie Inspektora QuickTime. Da się tam również wybrać ekran afiszowy filmu, czyli klatkę wyświetlaną przed rozpoczęciem odtwarzania. Można także zmienić inne opcje związane z odtwarzaniem plików multimedialnych. Wybór klatki, która ma być widoczna przed rozpoczęciem odtwarzania. Wybór głośności. Przycisk Inspektora QuickTime Wybór miejsca rozpoczęcia i zakończenia filmu. Powtarzanie filmu. Narzędzia do przeglądania filmu i odtwarzania dźwięku podczas edycji arkusza kalkulacyjnego. Przyciski odtwarzania, wstrzymywania i przewijania filmu pozwalają na odtwarzanie podglądu wideo podczas ustawiania opisanych dalej preferencji. Jak ustawić preferencje odtwarzania multimediów? 1 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk Inspektora QuickTime. 2 Kliknij w obiekt filmowy lub dźwiękowy, aby go zaznaczyć. 3 Jeżeli chcesz, aby w arkuszu kalkulacyjnym odtwarzany był tylko fragment filmu, wybierz klatkę początkową i końcową lub czas początku i końca, przeciągając suwaki Start i stop. Jeżeli chcesz, aby odtwarzany był tylko fragment pliku dźwiękowego, przeciągnij suwaki Start i stop. 4 Jeżeli chcesz wybrać klatkę, która będzie widoczna przed rozpoczęciem odtwarzania filmu, przeciągnij suwak Ekran afiszowy, aż klatka ta pojawi się na ekranie. 5 Wybierz metodę powtarzania filmu z menu Powtarzaj : Brak: Film odtwarzany jest tylko raz. Pętla: Film jest powtarzany. Pętla w przód i w tył: Film powtarzany jest w obie strony. 6 Jeżeli chcesz zwiększyć lub zmniejszyć głośność odtwarzania, przeciągnij suwak głośności w prawo lub w lewo. Rozdział 9 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami 225

226 Zmniejszanie wielkości plików multimedialnych Umieszczenie w arkuszu kalkulacyjnym Numbers dużych plików dźwiękowych i filmów może sprawić, że plik z tym dokumentem będzie bardzo duży. Nieużywane fragmenty filmu lub pliku dźwiękowego można usunąć z arkusza kalkulacyjnego, tak aby plik dokumentu Numbers był mniejszy. Można wybrać pomiędzy zmniejszaniem pojedynczych plików multimedialnych lub automatycznym zmniejszeniem wszystkich plików w dokumencie, które nie są użyte w całości. Przed zmniejszeniem plików dźwiękowych lub filmowych trzeba zachować je jako część dokumentu. W tym celu należy wybrać Plik > Zachowaj, kliknąć w Opcje zaawansowane, upewnić się, że pole wyboru Kopiuj dźwięki i wideo do dokumentu jest zaznaczone, po czym kliknąć w Zachowaj. Więcej informacji o zachowywaniu arkuszy kalkulacyjnych można znaleźć w Zachowywanie arkusza kalkulacyjnego na stronie 33. Oto sposoby zmniejszania wielkości pliku arkusza kalkulacyjnego: mm Jeżeli chcesz zmniejszyć wielkość pojedynczego pliku multimedialnego, zaznacz plik dźwiękowy lub filmowy, którego część została wycięta za pomocą suwaków Start i stop, po czym wybierz Format > Obrazek > Zmniejsz wielkość pliku multimedialnego. mm Jeżeli chcesz zmniejszyć wielkość wszystkich plików multimedialnych w dokumencie, upewnij się, że żaden film, dźwięk ani obrazek nie jest zaznaczony, po czym wybierz Plik > Zmniejsz wielkość pliku. Po zmniejszeniu wielkości pliku dźwiękowego lub filmu nie będzie można przywrócić jego oryginalnej długości ani przesłuchać lub obejrzeć wyciętych części. W celu przywrócenia całości pliku trzeba będzie dodać go ponownie. Niektóre typy plików mogą nie zezwalać na zmniejszanie wielkości w ten sposób. Zobacz Zmniejszanie wielkości plików z obrazkami na stronie 211, aby dowiedzieć się więcej o zmniejszaniu plików filmowych. Manipulowanie, porządkowanie i zmiana wyglądu obiektów Ogólnie sposób zaznaczania, układania i manipulacji obiektami w Numbers jest taki sam, niezależnie od tego, czy pracujemy z obrazkami, kształtami, filmami, tabelami, elementami wykresów czy polami tekstowymi. Do zmiany rozmiarów i orientacji większości obiektów, tak samo jak do dodawania cieni, odbić, zmiany stylu obramowania (obrysu), koloru lub obrazka wypełnienia itd. służą te same narzędzia. 226 Rozdział 9 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami

227 Czynność Zaznaczenie jednego lub kilku obiektów w celu ich edycji Skopiowanie lub powielenie obiektu Informacje Zaznaczanie obiektów na stronie 227 Kopiowanie lub powielanie obiektów na stronie 227 Usunięcie obiektu Usuwanie obiektów na stronie 228 Układanie obiektów na arkuszu, grupowanie ich i blokowanie Zmiana rozmiarów obiektów, ich orientacji i obrysu oraz wykonywanie innych czynności edycyjnych Wypełnianie obiektów jednolitym kolorem, gradientem lub obrazkiem Przenoszenie i umieszczanie obiektów na stronie 228 Dokonywanie zmian obiektów na stronie 234 Wypełnianie obiektów kolorem lub obrazkiem na stronie 240 Zaznaczanie obiektów Zanim będzie można przesunąć, zmienić lub wykonać inne operacje z danym obiektem, należy go najpierw zaznaczyć. Zaznaczony obiekt ma uchwyty, pozwalające na przesuwanie go, obracanie i zmianę jego wielkości. Oto sposoby zaznaczania i odwoływania zaznaczenia obiektów: mm Jeżeli chcesz zaznaczyć tabelę, kliknij w jej nazwę w panelu arkuszy. Inne sposoby zaznaczania opisane są w Zaznaczanie tabeli i ich składników na stronie 56. Jeżeli chcesz zaznaczyć inny pojedynczy obiekt, kliknij w dowolnym miejscu tego obiektu. Jeżeli obiekt nie ma wypełnienia, kliknij w jego obramowanie. mm Jeżeli chcesz zaznaczyć kilka obiektów, klikaj w nie, trzymając wciśnięty klawisz Shift. mm Jeżeli chcesz zaznaczyć wszystkie obiekty na arkuszu, kliknij w arkusz i naciśnij Command-A. mm Jeżeli chcesz zaznaczyć obiekt będący częścią grupy, musisz najpierw rozgrupować obiekty. Zaznacz grupę, po czym wybierz Uporządkuj > Rozgrupuj. mm Jeżeli chcesz odwołać zaznaczenie obiektów w grupie, przytrzymaj wciśnięty klawisz Command podczas klikania w obiekty, których zaznaczenie chcesz odwołać. Kopiowanie lub powielanie obiektów Sposób kopiowania obiektu zależy do miejsca, w którym ma zostać utworzona kopia. Jeżeli kopia ma być znacznie oddalona od oryginału lub ma się znaleźć w innym dokumencie, łatwiejsze będzie użycie poleceń kopiowania i wklejania. Jeżeli kopia ma znaleźć się blisko oryginału, łatwiejsze będzie użycie polecenia powielenia obiektu. Oto sposoby kopiowania obiektów: mm Jeżeli chcesz skopiować i wkleić obiekt, zaznacz go i wybierz Edycja > Kopiuj. Kliknij w miejscu, w którym ma pojawić się kopia obiektu. Wybierz z menu Edycja > Wklej. Rozdział 9 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami 227

228 mm Jeżeli chcesz powielić obiekt na arkuszu, przeciągnij go, trzymając wciśnięty klawisz Opcja. Możesz także zaznaczyć obiekt i wybrać Edycja > Powiel. Kopia obiektu pojawi się nad nim, lekko przesunięta. Przeciągnij kopię w wybrane miejsce. mm Jeżeli chcesz skopiować obrazek pomiędzy dokumentami Numbers, zaznacz go i przeciągnij jego ikonę z pola informacji o pliku w Inspektorze miar do arkusza w innym oknie Numbers. Usuwanie obiektów Jak usunąć obiekt? mm Zaznacz obiekt lub obiekty i wciśnij klawisz Delete. Jeżeli przypadkowo usuniesz ważny obiekt, wybierz Edycja > Cofnij, aby go przywrócić. Przenoszenie i umieszczanie obiektów Numbers udostępnia kilka narzędzi pomagających przy dokładnym układaniu obiektów na arkuszu, m.in. linie pomocnicze z możliwością ich dostosowania. Poszczególne obiekty można ze sobą grupować, ułatwiając w ten sposób manipulację zestawami obiektów, a także blokować, aby uniknąć ich przypadkowego przesunięcia. Obiekty mogą także być nakładane na siebie, tworząc wrażenie głębi. Oto sposoby bezpośredniej manipulacji obiektami: mm Jeżeli chcesz przesunąć tabelę w inne miejsce arkusza, użyj metod opisanych w Przenoszenie tabel na stronie 53. Jeżeli chcesz przesunąć inny obiekt, przeciągnij go. Nie przesuwaj obiektów za uchwyty zaznaczenia, ponieważ możesz w ten sposób niechcący zmienić ich rozmiar. mm Przy precyzyjnym układaniu obiektów przydać się mogą linie pomocnicze wyrównywania. Zobacz Korzystanie z linii pomocniczych na stronie 230, aby dowiedzieć się więcej. mm Jeżeli chcesz przesuwać obiekt równo w poziomie lub w pionie (albo pod kątem 45 stopni), wciśnij klawisz Shift przed rozpoczęciem przeciągania. mm Jeżeli chcesz przesuwać zaznaczony obiekt o niewielkie odległości, wciskaj klawisze ze strzałkami. Powodują one przesunięcie zaznaczonego obiektu o jeden punkt. Jeżeli chcesz przesunąć obiekt o dziesięć punktów, przytrzymaj klawisz Shift podczas wciskania klawiszy ze strzałkami. mm Jeżeli chcesz widzieć dokładne położenie obiektu podczas jego przesuwania, wybierz Numbers > Preferencje i zaznacz Pokazuj wymiary i położenie przenoszonych obiektów (w panelu Ogólne ). mm Jeżeli chcesz przenieść tekst lub obiekt do innego obiektu, zaznacz pierwszy obiekt i wybierz Edycja > Wytnij Następnie umieść kursor w miejscu, w którym chcesz umieścić ten obiekt, po czym wybierz Edycja > Wklej. 228 Rozdział 9 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami

229 Czynność Zmiana kolejności nakładających się obiektów Wyrównywanie obiektów Wyrównywanie obiektów przy użyciu linii pomocniczych Tworzenie własnych linii pomocniczych, które pozostają widoczne podczas pracy Dokładne umieszczanie obiektów poprzez podanie współrzędnych x i y Unikanie rozdzielenia obiektów podczas ich przesuwania, kopiowania i wklejania Informacje Przesuwanie obiektów do góry i na dół (na warstwach) na stronie 229 Szybkie wyrównywanie obiektów względem siebie na stronie 229 Korzystanie z linii pomocniczych na stronie 230 Tworzenie własnych linii pomocniczych na stronie 231 Umieszczanie obiektów poprzez podawanie współrzędnych x i y na stronie 231 Grupowanie i rozgrupowywanie obiektów na stronie 232 Łączenie dwóch obiektów linią Łączenie obiektów linią prostą na stronie 233 Blokowanie obiektów, aby uniknąć ich przypadkowego przesunięcia Blokowanie i odblokowywanie obiektów na stronie 234 Przesuwanie obiektów do góry i na dół (na warstwach) Gdy obiekty nakładają się na siebie (lub gdy nakłada się na nie tekst), można zmienić ich kolejność na warstwach stosu. Jak przenieść obiekt na górę lub na dół względem tekstu lub innego obiektu? 1 Zaznacz obiekt, który chcesz przesunąć. 2 Jeżeli chcesz przenosić obiekt warstwa po warstwie, wybierz Uporządkuj > Przenieś na górę lub Uporządkuj > Przenieś do dołu. 3 Jeżeli chcesz przenieść obiekt na samą górę lub na sam dół stosu warstw, wybierz Uporządkuj > Umieść na wierzchu lub Uporządkuj > Umieść na spodzie. Jeżeli często pracujesz z obiektami na warstwach, możesz dodać przyciski Do góry, Na dół, Na wierzch i Pod spód do paska narzędzi, co pozwoli usprawnić pracę. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o dostosowywaniu paska narzędzi, zobacz Pasek narzędzi na stronie 18. Szybkie wyrównywanie obiektów względem siebie Polecenia w menu pozwalają szybko wyrównać obiekty względem siebie lub rozłożyć je w równych odległościach. Najpierw należy zaznaczyć wszystkie obiekty, które mają zostać wyrównane (zaznaczanie więcej niż jednego obiektu możliwe jest poprzez przytrzymanie klawisza Shift lub Command podczas klikania). Jak wyrównać zaznaczone obiekty? mm Jeżeli chcesz wyrównać obiekty względem siebie, wybierz Uporządkuj > Wyrównaj obiekty, po czym kliknij w jedną z opcji wyrównania, widocznych w podmenu. Rozdział 9 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami 229

230 Do lewej: Układa obiekty tak, że ich lewe krawędzie są wyrównane do lewej krawędzi pierwszego z zaznaczonych obiektów. Na środku: Układa obiekty tak, że ich środki są wyrównane względem pierwszego z zaznaczonych obiektów. Do prawej: Układa obiekty tak, że ich prawe krawędzie są wyrównane do prawej krawędzi pierwszego z zaznaczonych obiektów. Do góry: Układa obiekty tak, że ich górne krawędzie są wyrównane do górnej krawędzi pierwszego z zaznaczonych obiektów. Na środku: Układa obiekty tak, że ich środki (w pionie) są wyrównane względem pierwszego z zaznaczonych obiektów. Do dołu: Układa obiekty tak, że ich dolne krawędzie są wyrównane do dolnej krawędzi pierwszego z zaznaczonych obiektów. mm Jeżeli chcesz rozmieścić obiekty równo na arkuszu, wybierz Uporządkuj > Rozmieść obiekty, po czym kliknij w jedną z opcji rozmieszczenia, widocznych w podmenu: Poziomo: Koryguje odstęp między obiektami w poziomie. Pionowo: Koryguje odstęp między obiektami w pionie. Innym sposobem układania obiektów względem siebie jest przeciąganie ich i korzystanie z linii pomocniczych, wskazujących właściwe ułożenie obiektów. Zobacz Korzystanie z linii pomocniczych na stronie 230, aby dowiedzieć się więcej. Korzystanie z linii pomocniczych Linie pomocnicze wyrównywania pojawiają się i znikają podczas przeciągania obiektów, informując na bieżąco o położeniu przeciąganego obiektu względem innych. Przykładowo, linie te pojawią się, gdy środek przeciąganego obiektu będzie znajdował się na tej samej linii co środki innych obiektów znajdujących się na arkuszu. Linie pomocnicze wyrównywania widoczne są tylko w trakcie przeciągania obiektów. Puszczenie obiektu powoduje ich zniknięcie. Kolor linii pomocniczych wyrównywania można zmienić, tak aby można było łatwiej je rozpoznać podczas przeciągania obiektów. Włączenie linii pomocniczych lub zmiana ich koloru obowiązuje we wszystkich otwartych dokumentach Numbers. Oto sposoby zarządzania liniami pomocniczymi: mm Jeżeli chcesz ustalić opcje linii pomocniczych wyrównywania, wybierz Numbers > Preferencje, po czym kliknij w Linijki. Zaznacz, kiedy mają pojawiać się linie pomocnicze: Jeżeli chcesz, aby linie pomocnicze pojawiały się, gdy środek przesuwanego obiektu jest ułożony równo ze środkiem innego obiektu, włącz lub wyłącz opcję Pokaż linie pomocnicze w środku obiektu. Jeżeli chcesz, aby linie pomocnicze pojawiały się, gdy krawędzie przesuwanego obiektu są ułożone równo z krawędziami innego obiektu, włącz lub wyłącz opcję Pokaż linie pomocnicze na krawędziach obiektu. 230 Rozdział 9 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami

231 mm mm Jeżeli chcesz zmienić kolor linii pomocniczych, kliknij w pole koloru linii pomocniczych wyrównywania i wybierz kolor w oknie wyboru koloru. Jeżeli chcesz chwilowo ukryć linie pomocnicze, przytrzymaj podczas przeciągania obiektu wciśnięty klawisz Command. Innym sposobem układania obiektów jest podawanie ich współrzędnych x i y. Zobacz Umieszczanie obiektów poprzez podawanie współrzędnych x i y na stronie 231. Przy układaniu obiektów pomocna może okazać się także możliwość tworzenia własnych linii pomocniczych. Zobacz Tworzenie własnych linii pomocniczych na stronie 231. Tworzenie własnych linii pomocniczych Można włączyć wyświetlanie statycznych linii pomocniczych, ułatwiających wyrównywanie obiektów na arkuszu. Takie linie pomocnicze nie pojawiają się same podczas przeciągania obiektów, lecz są stale widoczne w trakcie pracy, nawet po zamknięciu arkusza i ponownym jego otwarciu. Jak utworzyć linię pomocniczą? 1 W tym celu kliknij w Widok w pasku narzędzi i wybierz Pokaż linijki, Uwaga: Linii pomocniczych nie można tworzyć podczas edycji tekstu. Przed utworzeniem linii pomocniczej należy przerwać edycję tekstu, klikając w inny obiekt lub w obszar arkusza. 2 Umieść wskaźnik nad linijką i przeciągnij go na arkusz. Pojawi się linia pomocnicza. 3 Przeciągnij linię pomocniczą tam, gdzie chcesz ją umieścić na arkuszu. 4 Jeżeli chcesz usunąć utworzoną linię pomocniczą, przeciągnij ją poza krawędź arkusza. Innym sposobem układania obiektów jest podawanie współrzędnych x i y. Zobacz Umieszczanie obiektów poprzez podawanie współrzędnych x i y na stronie 231. Umieszczanie obiektów poprzez podawanie współrzędnych x i y Obiekty na arkuszu można umieszczać w dokładnie wybranych miejscach, podając współrzędne z linijek wyświetlanych na ekranie. Jak podać współrzędne x i y obiektu? 1 Zaznacz obiekt, którego położenie chcesz ustalić. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędziowym, a następnie w przycisk Inspektora miar. 3 Wprowadź współrzędne x i y w polach Pozycja, używając jednostek z linijek. Rozdział 9 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami 231

232 Podane współrzędne określają położenie lewego górnego rogu prostokąta obejmującego obiekt. Jeżeli obiekt został obrócony, współrzędne x i y określają lewy górny róg niewidocznego prostokąta, zawierającego dany obiekt. Prostokąt ten może mieć inne wymiary, niż obiekt. ÂÂ Wartość x mierzona jest od lewej krawędzi arkusza. ÂÂ Wartość y mierzona jest od górnej krawędzi arkusza. W przypadku linii, współrzędne x i y początku oznaczają pierwszy utworzony punkt (lub lewy górny punkt, jeżeli linia nie została narysowana, tylko wstawiona jako całość). Nawet po obróceniu lub odwróceniu linii, współrzędne początku będą określać położenie tego samego punktu. Współrzędne x i y pierwszego punktu linii. Współrzędne x i y drugiego punktu linii. Innym sposobem układania obiektów jest korzystanie z automatycznie wyświetlanych linii pomocniczych wyrównywania, które pojawiają się i znikają podczas przeciągania obiektów, a także tworzenie statycznych linii pomocniczych. Zobacz Korzystanie z linii pomocniczych na stronie 230 i Tworzenie własnych linii pomocniczych na stronie 231. Grupowanie i rozgrupowywanie obiektów Obiekty można grupować razem, tak aby dało się je przenosić, kopiować, zmieniać rozmiar i obracać jak pojedynczy obiekt. Dowolny obiekt należący do grupy może być edytowany bez konieczności rozgrupowania. Zgrupowane obiekty mogą być grupowane z innymi obiektami, tworząc hierarchię zagnieżdżonych grup obiektów. Zaznaczenie obiektu wielokrotnie zgrupowanego wymaga kliknięcia weń wielokrotnie (po jednym kliknięciu na każdy poziom grupowania). Jak zgrupować obiekty? 1 Przytrzymaj klawisz Command (lub Shift) podczas zaznaczania obiektów, które chcesz zgrupować. Jeżeli nie można zaznaczyć obiektu, być może jest on zablokowany i trzeba go odblokować. Zobacz Blokowanie i odblokowywanie obiektów na stronie 234, aby dowiedzieć się, jak odblokować obiekt. 2 Wybierz Uporządkuj > Grupuj. 232 Rozdział 9 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami

233 Jak rozgrupować obiekty? mm Zaznacz grupę, po czym wybierz Uporządkuj > Rozgrupuj. Gdy grupa jest zablokowana, musisz ją najpierw odblokować. Jeżeli nie można zaznaczyć grupy obiektów, być może jest ona zablokowana i trzeba ją odblokować. Zobacz Blokowanie i odblokowywanie obiektów na stronie 234, aby dowiedzieć się, jak odblokować obiekt. Jak zaznaczyć pojedynczy obiekt w grupie? mm Kliknij raz w obiekt, który chcesz edytować, aby zaznaczyć grupę. Następnie kliknij ponownie, aby zaznaczyć pojedynczy obiekt. Jeżeli pojedyncze kliknięcie nie zaznacza właściwego obiektu, być może jest on zgrupowany wielokrotnie. Kliknij ponownie, aż obiekt zostanie zaznaczony. Łączenie obiektów linią prostą Najłatwiejszym sposobem utworzenia linii pomiędzy dwoma obiektami jest użycie linii połączenia (zamiast tworzenia osobnej linii jako kształtu). Linia połączenia pomiędzy dwoma obiektami łączy je nawet wtedy, gdy któryś z obiektów zostanie przesunięty w inne miejsce. Jak złączyć dwa obiekty przy pomocy linii połączenia? 1 Zaznacz dwa obiekty, klikając w nie z wciśniętym klawiszem Command. Następnie wybierz Wstaw > Linia połączenia. Pojawi się linia prosta, łącząca oba zaznaczone obiekty. Gdy przeciągniesz dowolny z obiektów w inne miejsce, linia połączenia będzie się rozciągać, skracać i zmieniać kierunek, tak aby zawsze łączyć oba obiekty. 2 Jeżeli chcesz zmienić linię połączenia z prostej w krzywą, przeciągnij biały punkt edycji, znajdujący się obok środka linii. Gdy przeciągniesz obiekty w inne miejsca arkusza, krzywizna linii zmieni się, aby zachować połączenie pomiędzy nimi. 3 Jeżeli chcesz, aby pomiędzy linią a obiektem znalazł się odstęp (tak, aby linia nie stykała się z obiektem), przeciągnij widoczny na odpowiednim końcu linii niebieski punkt edycji w kierunku przeciwnym do obiektu. Gdy przeciągniesz obiekty w inne miejsca dokumentu, odstęp pomiędzy linią a obiektem pozostanie zachowany. 4 Jeżeli chcesz zmienić kolor, styl, grubość lub zakończenia linii, użyj narzędzi w pasku formatu lub w oknie Inspektora grafik, tak jak w przypadku każdej innej linii. Zobacz Dokonywanie zmian obiektów na stronie 234, aby dowiedzieć się więcej o zmianie atrybutów linii. Rozdział 9 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami 233

234 Blokowanie i odblokowywanie obiektów Można zablokować obiekty, co pozwoli uniknąć ich przypadkowego przesunięcia podczas pracy. Po zablokowaniu pojedynczych lub zgrupowanych obiektów, do momentu ich odblokowania nie da się ich przesunąć, usunąć ani zmienić w żaden sposób. Zablokowany obiekt można zaznaczyć, skopiować lub powielić. Kopia zablokowanego obiektu będzie również zablokowana. Jak zablokować obiekt? mm Zaznacz obiekty, które chcesz zablokować, po czym wybierz Uporządkuj > Blokuj. Jak odblokować obiekt? mm Zaznacz obiekty, które chcesz odblokować, po czym wybierz Uporządkuj > Odblokuj. Dokonywanie zmian obiektów Można zmieniać rozmiary obiektów, ich orientację i style ramek, dodawać cienie i odblask, a także zmieniać stopień krycia. Czynność Informacje Zmiana rozmiarów obiektu Zmiana rozmiaru obiektów na stronie 234 Obracanie lub odwracanie obiektu Odwracanie i obracanie obiektów na stronie 235 Formatowanie obrysu obiektów Zmiana stylu ramek na stronie 236 Dodawanie ramki obrazka do obiektu Dodawanie ramek do obiektów na stronie 236 Dodawanie cieni w celu stworzenia wrażenia głębi Dodawanie cieni na stronie 237 Dodawanie odbicia poniżej obiektu Dodawanie odbicia na stronie 239 Zwiększanie lub zmniejszanie stopnia przeźroczystości obiektów Zmiana poziomu krycia na stronie 239 Zmiana rozmiaru obiektów Wymiary obiektu można zmienić przeciągając jego aktywne uchwyty zaznaczenia lub wpisując dokładne wymiary. Oto sposoby zmiany rozmiaru obiektów: mm Jeżeli chcesz zmienić rozmiar obiektu myszą, zaznacz obiekt i przeciągnij jeden z jego uchwytów zaznaczenia. Jeżeli chcesz zmienić tylko szerokość lub wysokość obiektu, przeciągnij uchwyt boczny zamiast narożnego. Jeżeli chcesz zmienić rozmiar obiektu od środka, przytrzymaj klawisz Opcja podczas przeciągania uchwytu. 234 Rozdział 9 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami

235 Jeżeli chcesz zachować proporcje obiektu, przytrzymaj podczas przeciągania wciśnięty klawisz Shift. Możesz także kliknąć wcześniej w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknąć w przycisk Inspektora miar i zaznaczyć opcję Wymuś utrzymanie proporcji. Jeżeli chcesz widzieć dokładny rozmiar obiektu podczas przeciągania uchwytu zaznaczenia, wybierz Numbers > Preferencje i zaznacz Pokazuj wymiary i położenie przenoszonych obiektów (w panelu Ogólne ). mm Jeżeli chcesz zmienić wymiary obiektu przy zachowaniu dokładnych proporcji, zaznacz ten obiekt, kliknij w Inspektor w pasku narzędziowym, następnie kliknij w przycisk Inspektora miar i wpisz nowe wartości w polach Wysokość i Szerokość. mm Jeżeli chcesz zmienić wymiary wielu obiektów na raz, zaznacz te obiekty, kliknij w Inspektor w pasku narzędziowym, następnie kliknij w przycisk Inspektora miar i wpisz nowe wartości w polach Wysokość i Szerokość. mm Zaznacz obiekt, po czym kliknij w przycisk Rozmiar oryginalny, znajdujący się w Inspektorze miar. Gdy zmniejszysz bardzo duży obrazek, możesz wybrać, aby Numbers zachował tylko mniejszą kopię obrazka, redukując tym samym wielkość pliku dokumentu. Zobacz Zmniejszanie wielkości plików z obrazkami na stronie 211. Odwracanie i obracanie obiektów Każdy obiekt można odwracać i obracać. Przykładowo, jeżeli chcesz użyć w dokumencie obrazka strzałki, ale ma ona wskazywać inny kierunek, możesz odwrócić ten obrazek w pionie lub w poziomie, a także obrócić o dowolny kąt. Oto sposoby zmiany orientacji obiektu: mm Jeżeli chcesz odwrócić obiekt w pionie lub w poziomie, zaznacz go i wybierz z menu Uporządkuj > Odwróć pionowo (lub Uporządkuj > Odwróć poziomo). Możesz także kliknąć wcześniej w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknąć w przycisk Inspektora miar i użyć przycisków odwracania. mm Jeżeli chcesz obrócić obiekt, zaznacz go, wciśnij i przytrzymaj klawisz Command, przesuń wskaźnik w stronę aktywnego uchwytu zaznaczenia, aż zmieni się on w zgiętą strzałkę, a następnie przeciągnij uchwyt. Jeżeli chcesz obracać obiekt co 45 stopni, przytrzymaj podczas przeciągania uchwytu wciśnięte klawisze Shift i Command. Możesz także kliknąć w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknąć w przycisk Inspektora miar i przeciągnąć kółko obracania lub użyć przycisków kąta, aby ustalić kąt obiektu. mm Jeżeli chcesz obrócić kształt, utrzymując poziome ułożenie znajdującego się w nim tekstu, wybierz Format > Kształt > Wyzeruj uchwyty tekstu i obiektów. Rozdział 9 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami 235

236 Zmiana stylu ramek W przypadku kształtów, elementów wykresu i pól tekstowych można wybrać styl linii i kolor obrysu, a także zrezygnować z wyświetlania obrysu. Da się także umieścić ramkę wokół importowanych obrazów. Zobacz Formatowanie krawędzi komórek tabeli. Grubość, styl i kolor obrysu wokół zaznaczonych obiektów można zmieniać za pomocą paska formatu. Wybór grubości linii. Wybór koloru linii. Wybór stylu linii. Dodatkowe zmiany można wykonać za pomocą Inspektora grafik i okna kolorów. Jak zmienić styl obrysu za pomocą Inspektora grafik? 1 Zaznacz obiekt, który chcesz zmienić. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk Inspektora grafik. 3 Wybierz Linia z menu Obrys. 4 Wybierz styl linii z menu. Kliknij w pole koloru, aby wybrać kolor linii. Wybierz linię ciągłą, kropkowaną, przerywaną lub inną. Wpisz w tym polu grubość linii. Wybierz końce linii za pomocą tych menu. 5 Jeżeli chcesz zmienić grubość linii, wpisz wartość liczbową w polu tekstowym lub klikaj w strzałki. 6 Jeżeli chcesz zmienić kolor linii, kliknij w pole koloru i wybierz kolor. 7 Jeżeli chcesz zmienić zakończenia linii (np. na strzałki lub kółka), wybierz lewe i prawe zakończenie z menu. Dodawanie ramek do obiektów Obrazki, kształty, pola tekstowe, filmy i obiekty zastępcze multimediów można otoczyć ramką obrazka. 236 Rozdział 9 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami

237 Jak dodać ramkę obrazka? 1 Zaznacz obiekt multimedialny lub obiekt zastępczy, kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk Inspektora grafik. 2 Wybierz Ramka obrazka z menu obrysu, po czym kliknij w jedną z miniaturek, aby wskazać odpowiednią ramkę. Aby wybrać styl ramki, kliknij w tę strzałkę, a następnie w jedną z miniaturek. Jeżeli chcesz skorygować grubość ramki, użyj suwaka skali lub wpisz procentowy stopień powiększenia do znajdującego się obok pola tekstowego. Nie każda ramka obrazka może być zmieniona w ten sposób. Jak zmienić ramkę obrazka? 1 Zaznacz obiekt multimedialny lub obiekt zastępczy, kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk Inspektora grafik. 2 Następnie wybierz Ramka obrazka z menu obrysu i kliknij w strzałkę obok miniaturki, aby wybrać nową ramkę. mm Jak usunąć ramkę obrazka? Zaznacz obiekt multimedialny lub obiekt zastępczy, po czym wybierz styl linii z menu Obrys. Możesz także wybrać Brak. Dodawanie cieni Cienie tworzą wrażenie głębi. Cień dodany do dowolnego obiektu pojawia się za nim. Można używać wielu różnych efektów cienia oraz usuwać cienie z obiektu. Cień tego obiektu ma zmieniony kolor. Ten obiekt ma domyślny cień. Cień tego obiektu ma większe przesunięcie. Cień tego obiektu ma inny kąt. Cień tego obiektu ma najmniejsze rozmycie. Cień tego obiektu ma większe rozmycie. Rozdział 9 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami 237

238 Przycisk cienia w pasku formatu pozwala na szybkie dodawanie lub usuwanie cienia z zaznaczonego obiektu. Inspektor grafik daje większą kontrolę nad wyglądem cienia. Jak dodać cień za pomocą Inspektora grafik? 1 Zaznacz obiekt lub tekst. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk Inspektora grafik. 3 Zaznacz Cień, aby dodać cień do obiektu. Gdy wyłączysz opcję Cień, dodany do obiektu cień zniknie. Kliknij tutaj, aby zmienić kolor cienia. Zaznacz to pole, aby dodać cień do zaznaczonego obiektu. Zmień kąt padania cienia za pomocą kółka kąta. Wartości przesunięcia, rozmycia i krycia określają wygląd cienia. 4 Ustal kąt cienia za pomocą narzędzi kąta. 5 Jeżeli chcesz określić odległość cienia od obiektu, użyj narzędzi przesunięcia. Im wyższa wartość przesunięcia, tym cień jest dłuższy i znajduje się dalej od obiektu. 6 Jeżeli chcesz zmienić miękkość krawędzi cienia, użyj narzędzi rozmycia. Wysoka wartość rozmycia sprawia, że cień jest bardziej rozproszony. Niska wartość rozmycia oznacza ostrzejszy cień. 7 Jeżeli chcesz zmienić przeźroczystość cienia, ustaw ją za pomocą pola Krycie. Nie używaj w tym celu suwaka krycia na dole Inspektora grafik, ponieważ służy on do zmiany przeźroczystości samego obiektu. 8 Jeżeli chcesz zmienić kolor cienia, kliknij w pole koloru cienia i wybierz kolor. 238 Rozdział 9 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami

239 Dodawanie odbicia Do obiektów można dodawać odbicie, widoczne pod nimi. Jeżeli chcesz szybko dodać lub usunąć odbicie, zaznacz obiekt i włącz lub wyłącz Odbicie w pasku formatu. Inspektor grafik daje większą kontrolę nad wyglądem odbicia. Jak dodać odbicie obiektu za pomocą Inspektora grafik? 1 Zaznacz obiekt. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk Inspektora grafik. 3 Zaznacz Odbicie i przeciągnij suwak, aby zwiększyć lub zmniejszyć stopień odbicia. Zmiana poziomu krycia Można osiągnąć ciekawe efekty wizualne, zwiększając lub zmniejszając przeźroczystość obiektów. Gdy obiekt z niskim poziomem krycia zostanie umieszczony nad innym obiektem, ten drugi obiekt będzie prześwitywał przez ten pierwszy. Zależnie od ustalonego poziomu krycia, obiekty poniżej mogą być dobrze widoczne, lekko przesłonięte lub całkowicie niewidoczne (przy stuprocentowym kryciu). Jak zmienić przezroczystość obiektu? 1 Zaznacz obiekt. 2 Wykonaj jedną z następujących rzeczy: ÂÂ Użyj suwaka krycia w pasku formatu, aby zmienić przezroczystość. ÂÂ Przeciągnij suwak krycia w Inspektorze grafik lub wpisz wartość procentową w znajdującym się obok niego polu. Rozdział 9 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami 239

240 W przypadku kształtów można ustalić osobny poziom krycia dla kolorów wypełnienia i obrysu, i osobny dla samego obiektu. Przeciągnięcie suwaka Krycie (widocznego na dole okna wyboru koloru) w celu skorygowania koloru wypełnienia lub obrysu sprawi, że wybrana w ten sposób wartość krycia stanie się wartością maksymalną. Jeżeli następnie zmienione zostanie krycie obiektu w Inspektorze grafik, zmiana ta będzie potraktowana jako względna w stosunku do krycia ustalonego w oknie wyboru koloru. To kółko ma ustawione w Inspektorze grafik 100% krycie. To kółko ma ustawione 100% krycie w Inspektorze grafik. Kolor wypełnienia ma wybrane 50% zaczernienie w oknie kolorów. Obrys kółka ma wybrane 100% zaczernienie w oknie kolorów. To kółko ma ustawione 50% krycie w Inspektorze grafik. Jeżeli pomimo zmiany krycia obiektu, nie można uzyskać pełnego krycia koloru wypełnienia, może być to spowodowane ustawieniem niepełnego krycia w oknie wyboru koloru. Można to naprawić, zaznaczając obiekt, wybierając Widok > Pokaż kolory i ustawiając krycie na 100%. Wypełnianie obiektów kolorem lub obrazkiem Kształty, tabele, komórki tabel i elementy wykresów można wypełniać jednolitym kolorem, gradientem (przepływem barwnym) lub obrazkiem. Czynność Dodanie jednolitego tła do obiektu Dodanie w tle kolorów przenikających jeden w drugi Informacje Wypełnienie obiektu jednolitym kolorem na stronie 240 Wypełnianie obiektu przepływem barwnym (gradientem) na stronie 241 Umieszczenie obrazka wewnątrz obiektu Wypełnianie obiektu obrazem na stronie 243 Wypełnienie obiektu jednolitym kolorem Kształty, tabele, komórki tabel i elementy wykresów można wypełniać jednolitym kolorem. Pasek formatu pozwala na szybkie dodanie koloru wypełnienia do zaznaczonego obiektu. Wystarczy kliknąć w pole koloru i wybrać kolor z matrycy kolorów. Można także wybrać Pokaż kolory, aby otworzyć okno kolorów, dające szerszy wybór. Suwak Krycie pozwala skorygować stopień przezroczystości koloru. Kolor wypełnienia obiektu da się także wybrać za pomocą Inspektora grafik. 240 Rozdział 9 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami

241 Jak zmienić wypełnienie obiektu za pomocą Inspektora grafik? 1 Zaznacz obiekt. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk Inspektora grafik. 3 Wybierz Wypełnienie kolorem z menu Wypełnienie. 4 Następnie kliknij w pole koloru pod tym menu, aby otworzyć okno wyboru koloru, po czym wybierz z niego odpowiedni kolor. Zobacz Okno wyboru koloru na stronie 25, aby dowiedzieć się więcej o oknie kolorów. Wypełnianie obiektu przepływem barwnym (gradientem) Kształty, tabele, komórki tabel i elementy wykresów można wypełniać kolorami płynnie przechodzącymi jeden w drugi, czyli tzw. gradientem. Do tworzenia gradientów w wypełnieniu obiektu służą narzędzia dostępne w oknie Inspektora grafik. Podstawowe opcje wypełnienia gradientem pozwalają na łatwe utworzenie liniowego przejścia z jednego koloru do drugiego. Zaawansowane wypełnienie gradientem umożliwia wymieszanie kilku kolorów i utworzenie gradientu kołowego. Jak wypełnić obiekt liniowym, dwukolorowym gradientem? 1 Wybierz Wypełnienie gradientem z menu Wypełnienie, znajdującego się w oknie Inspektora grafik. Kliknij w pola koloru, aby wybrać kolory. Kliknij w strzałkę, aby odwrócić gradient. Jeżeli chcesz zmienić orientację lub kierunek gradientu, kliknij w przyciski ze strzałkami, użyj kółka kąta lub wpisz wartość. 2 Kliknij w każde z pól koloru i wybierz kolory, które mają przechodzić jeden w drugi. Zobacz Okno wyboru koloru na stronie 25, aby dowiedzieć się więcej o oknie kolorów. 3 Kierunek gradientu możesz ustalić za pomocą kółka lub pola kąta. 4 Przyciski ze strzałkami pozwalają na odwrócenie gradientu w pionie lub w poziomie. 5 Jeżeli chcesz odwrócić gradient, kliknij w podwójną strzałkę obok pól koloru. Rozdział 9 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami 241

242 Jak wypełnić obiekt wielokolorowym gradientem? 1 Wybierz Zaawansowane wypełnienie gradientem z menu Wypełnienie, znajdującego się w oknie Inspektora grafik. 2 Jeżeli chcesz dodać inny kolor do gradientu, umieść wskaźnik myszy nad miejscem pod paskiem gradientu, w którym ma zacząć się nowy kolor. Kliknij, gdy obok strzałki wskaźnika pojawi się znak plus (+), aby dodać nowy kolor. Dodaj tyle kolorów, ile ma zostać uwzględnionych w gradiencie. 3 Jeżeli chcesz zmienić kolor w gradiencie, kliknij w pole tego koloru (pod paskiem gradientu), po czym wybierz kolor z okna kolorów. Zrób tak dla każdego koloru, który chcesz zmienić. 4 Jeżeli chcesz usunąć kolor z gradientu, przeciągnij jego pole poza obszar okna Inspektora. Gdy puścisz przycisk myszy, kolor zniknie. Pod paskiem gradientu muszą być co najmniej dwa pola koloru. 5 Jeżeli chcesz zmienić stopień przechodzenia jednego koloru w drugi, przeciągnij odpowiedni trójkąt mieszania (na górze paska gradientu, pomiędzy dwoma kolorami). 6 Kierunek gradientu możesz ustalić za pomocą kółka lub pola kąta. 7 Jeżeli chcesz utworzyć gradient promienisty, kliknij w przycisk gradientu promienistego. Oto sposoby dalszego korygowania wyglądu gradientu: ÂÂ Jeżeli chcesz ustawić środek gradientu w obiekcie, przeciągnij niebieski punkt kontroli, wskazujący środek gradientu. ÂÂ Jeżeli chcesz zmienić intensywność przechodzenia jednego koloru w drugi, przeciągnij zewnętrzny punkt kontroli bliżej lub dalej środka gradientu. Eksperymentuj z różnymi ustawieniami punktów kontroli gradientu i narzędziami nad paskiem gradientu w Inspektorze grafik, przeciągając je w różne miejsca, aż osiągniesz zadowalający efekt. 8 Jeżeli chcesz odwrócić gradient, kliknij w podwójną strzałkę obok pól koloru. 242 Rozdział 9 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami

243 Wypełnianie obiektu obrazem Kształt, pole tekstowe, komórkę tabeli, tło wykresu i serię wykresu można wypełnić obrazem. Jak wypełnić obiekt obrazem? 1 Zaznacz obiekt, który chcesz wypełnić obrazem. 2 Jeżeli Inspektor grafik jest zamknięty, kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, po czym kliknij w przycisk Inspektora grafik. 3 Wybierz Wypełnienie obrazkiem lub Wypełnienie obrazkiem z tintą, po czym wskaż obrazek. Możesz także przeciągnąć plik z obrazkiem z Findera lub przeglądarki multimediów do pola obrazka w Inspektorze grafik lub do komórki w tabeli albo do serii danych na wykresie. Jeżeli chcesz zmienić obrazek, przeciągnij nowy do tego pola. Użyj tego menu, aby wybrać wielkość obrazka w obiekcie. 4 Wybierz skalę obrazka z menu. Skaluj, aby dopasować: Zmienia wielkość obrazka, aby najlepiej dopasować jego wymiary do wymiarów obiektu. Jeżeli kształt obiektu różni się od kształtu obrazka, części obrazka mogą być niewidoczne, a wokół obrazka może pojawić się pusta przestrzeń. Skaluj, aby wypełnić: Powiększa lub zmniejsza obrazek, tak aby pozostawić jak najmniejszą pustą przestrzeń wokół niego, nawet gdy ma on inny kształt, niż obiekt. Rozciągnij: Dopasowuje rozmiar obrazka do rozmiaru obiektu, zniekształcając go, jeżeli obiekt ma inny kształt od obrazka. Wielkość oryginalna: Umieszcza obrazek wewnątrz obiektu, nie zmieniając jego oryginalnych rozmiarów. Jeżeli obrazek jest większy od obiektu, widać będzie tylko jego fragment. Jeżeli obrazek jest mniejszy od obiektu, widać będzie wokół niego białą przestrzeń. Rozdział 9 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami 243

244 Mozaika: Jeżeli obrazek jest mniejszy od obiektu, będzie się powtarzał. Jeżeli obrazek jest większy od obiektu, widać będzie tylko jego fragment. Mozaika (mały obrazek) Mozaika (duży obrazek) Skaluj, by dopasować Wielkość oryginalna Mozaika (duży obrazek) Skaluj, by wypełnić Rozciągnij 5 Gdy wybierzesz Wypełnienie barwnym obrazkiem, kliknij w pole koloru, znajdujące się po prawej stronie przycisku Wybierz, aby wybrać kolor nakładany na obrazek. Przeciągnij suwak krycia, widoczny na dole okna wyboru koloru, aby przyciemnić lub rozjaśnić nałożony kolor. Jeżeli przeciągniesz suwak krycia w oknie Inspektora grafik, zmieni to stopień krycia nałożonego koloru oraz samego obrazka. Kliknij, aby wybrać kolor tinty. Praca z MathType Jeżeli program MathType 6 jest zainstalowany, można otworzyć go bezpośrednio z Numbers i wprowadzić za jego pomocą równania matematyczne. Równanie utworzone w MathType 6 dodawane jest do dokumentu Numbers jako obrazek. Jak wpisać równanie matematyczne w Numbers, korzystając z MathType 6? 1 Umieść kursor tekstowy w miejscu, w którym ma znaleźć się równanie. 2 Wybierz Wstaw > Równanie MathType. Otwarte zostanie okno MathType 6 z przykładowym równaniem e=mc 2. 3 Kliknij dwa razy w to równanie, po czym wpisz własne, używając okien i narzędzi programu MathType 6. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej na temat pracy z MathType 6, zajrzyj do pomocy tego programu. 4 Po zakończeniu wprowadzania równania wybierz File > Close and Return to Numbers. Gdy pojawi się okno z pytaniem o zachowanie równania, kliknij w przycisk Yes. 244 Rozdział 9 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami

245 5 Przeciągnij równanie w odpowiednie miejsce arkusza. Po zamknięciu MathType 6, Numbers będzie traktował wprowadzone równanie jako osobny obiekt, który można przesunąć w inne miejsce, powiększyć, zmniejszyć, zmienić jego orientację, zgrupować, przenieść w górę lub w dół na warstwach, a nawet zamaskować jak zwykły obrazek. Gdy jednak równanie zostanie zamaskowane, przed jego edycją trzeba będzie zdjąć maskę. 6 Jeżeli chcesz edytować równanie, kliknij w nie dwa razy, aby otworzyć program MathType 6. Rozdział 9 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami 245

246 Dodawanie danych z Książki adresowej do tabeli 10 W tym rozdziale omówiony jest sposób dodawania informacji kontaktowych z Książki adresowej lub wizytówek vcard do tabel w programie Numbers. Pola książki adresowej to źródło imion, nazwisk, numerów telefonów, adresów i innych danych osobowych. Za pomocą pól książki adresowej można szybko tworzyć tabele z informacjami o kontaktach biznesowych, przyjaciołach, znajomych z wakacji itd. Korzystanie z pól książki adresowej Do tabel w arkuszach Numbers można wstawiać dane z Książki adresowej. Istnieje również możliwość użycia danych z cyfrowych wizytówek (plików vcard) nadesłanych przez inne osoby. Jeżeli tabela ma wiersz nagłówka, zawierający nazwy pokrywające się z nazwami pól w Książce adresowej lub plikach vcard, możesz dodać dane kontaktowe, przeciągając wizytówki do tabeli. Możesz także utworzyć nową tabelę, przeciągając wizytówki w puste miejsce pola roboczego. Zagadnienie Pola Książki adresowej, rozpoznawane przez Numbers Dodawanie danych z Książki adresowej lub wizytówki vcard do istniejącej tabeli Dodawanie danych z Książki adresowej lub wizytówki vcard i tworzenie nowej tabeli Informacje Przypisywanie nazw kolumn do nazw pól książki adresowej na stronie 247 Dodawanie danych z Książki adresowej do istniejącej tabeli na stronie 249 Dodawanie danych z Książki adresowej do nowej tabeli na stronie 250 Umieszczanie danych kontaktowych i innych informacji z tabeli Numbers w dokumencie Pages Pomoc Pages lub Podręcznik użytkownika Pages

247 Przypisywanie nazw kolumn do nazw pól książki adresowej W poniższej tabeli znajduje się podsumowanie wszystkich pól książki adresowej, które są obsługiwane przez Numbers. Synonimy nazw pól to alternatywne nazwy, których można użyć w celu dodania wartości z danego pola. Nazwy pól książki adresowej Przedrostek Nazwisko Imię Sufiks Synonimy nazw pól Tytuł, prefiks Nazwisko Pierwsze imię Tytuł zawodowy, tytuł naukowy Przezwisko Nazwisko panieńskie Tytuł Oddział Departament Firma Telefon (pierwszy dostępny numer) Główny telefon Służbowy - telefon Prywatny - telefon Tel. komórkowy Telefon komórkowy, komórka Prywatny - faks Służbowy - faks Pager Beeper Inny telefon (pierwszy dostępny adres) Adres , Służbowy - Prywatny - Inny - URL (pierwszy dostępny URL) URL w pracy URL domowy Inny URL Urodziny AIM (pierwszy dostępny adres) IM, nazwa IM, identyfikator IM, adres IM, czat, nazwa na czacie, adres czatu Rozdział 10 Dodawanie danych z Książki adresowej do tabeli 247

248 Nazwy pól książki adresowej Służbowy - AIM Prywatny - AIM Inny - AIM Synonimy nazw pól IM w pracy, nazwa IM w pracy, identyfikator IM w pracy, adres IM w pracy, czat w pracy, nazwa na czacie w pracy, adres czatu w pracy IM w domu, nazwa IM w domu, identyfikator IM w domu, adres IM w domu, czat w domu, nazwa na czacie w domu, adres czatu w domu inny IM, inna nazwa IM, inny identyfikator IM, inny adres IM, inny czat, inna nazwa na czacie, inny adres czatu Yahoo Służbowy - Yahoo Prywatny - Yahoo Inny - Yahoo Adres Adres zamieszkania (pierwszy dostępny adres) Miasto (pierwsze dostępne miasto) Ulica Miejscowość Stan (pierwszy dostępny stan) Kod pocztowy Kod Kraj (pierwszy dostępny kraj) Służbowy - adres Adres pracy Miasto zatrudnienia Adres zatrudnienia Miejscowość zatrudnienia Stan zatrudnienia Kod pocztowy zatrudnienia Kod pocztowy w pracy, kod pocztowy miejsca zatrudnienia Kraj zatrudnienia Adres domowy Adres zamieszkania Miasto zamieszkania Ulica zamieszkania Miejscowość zamieszkania Stan zamieszkania Domowy kod pocztowy Kod pocztowy w domu, kod pocztowy miejsca zamieszkania Kraj zamieszkania Inny adres Inna ulica Inna nazwa ulicy 248 Rozdział 10 Dodawanie danych z Książki adresowej do tabeli

249 Nazwy pól książki adresowej Inne miasto Synonimy nazw pól Inna miejscowość Inny stan Inny kod pocztowy Pozostały kod pocztowy Inny kraj Notatki Uwagi Dodawanie danych z Książki adresowej do istniejącej tabeli Można dodawać dane z Książki adresowej lub wizytówki vcard do istniejącej tabeli, jeżeli wiersz nagłówka tej tabeli zawiera nazwy pokrywające się z nazwami odpowiednich pól (zobacz Przypisywanie nazw kolumn do nazw pól książki adresowej na stronie 247). Jak dodać dane kontaktowe do istniejącej tabeli? 1 Znajdź pola w Książce adresowej lub wizytówce vcard, których zawartość chcesz skopiować do tabeli. 2 Upewnij się, że tabela posiada wiersz nagłówka, zawierający komórki z odpowiednimi nazwami pól z Książki adresowej lub wizytówki vcard. Jeżeli nie uda się przypisać określonego pola do komórki z wiersza nagłówka, dane z tego pola nie zostaną dodane do tabeli. 3 Zaznacz kontakt, kilka kontaktów, grupę lub kilka grup w Książce adresowej i przeciągnij je do tabeli. Możesz także przeciągnąć do tabeli jedną lub kilka wizytówek vcard. Jeżeli ilość danych będzie tego wymagać, do tabeli zostaną automatycznie dodane nowe wiersze. Noe wiersze zostaną dodane nawet wtedy, gdy dane kontaktu już istnieją w tabeli. Powtarzające się wiersze możesz znaleźć za pomocą sortowania, zobacz Sortowanie wierszy w tabeli na stronie 70. Rozdział 10 Dodawanie danych z Książki adresowej do tabeli 249

250 Dodawanie danych z Książki adresowej do nowej tabeli Można utworzyć nową tabelę z danymi pobranymi z Książki adresowej lub wizytówek vcard. mm mm Oto sposoby utworzenia nowej tabeli z danymi kontaktowymi: Zaznacz w Książce adresowej jedną wizytówkę, kilka wizytówek lub grupę i przeciągnij zaznaczenie do obszaru roboczego. Przeciągnij jedną lub kilka wizytówek vcard do obszaru roboczego. Utworzona tabela zawiera kolumny ze wszystkimi polami z Książki adresowej lub wizytówki vcard, nazwanymi zgodnie z opisem w Przypisywanie nazw kolumn do nazw pól książki adresowej na stronie 247. Początkowo widoczne jest jednak tylko imię, nazwisko, telefon i . Pozostałe kolumny są ukryte. Jeżeli chcesz pokazać ukryte kolumny, wybierz Tabela > Pokaż wszystkie kolumny. Możesz zmieniać nazwy kolumn i usuwać je. 250 Rozdział 10 Dodawanie danych z Książki adresowej do tabeli

251 Udostępnianie swojego arkusza kalkulacyjnego Numbers 11 W tym rozdziale omówione są rozmaite sposoby rozpowszechniania arkusza kalkulacyjnego przygotowanego w programie Numbers, tak aby inne osoby mogły mieć do niego dostęp. Dokument można wydrukować i przesłać faksem lub udostępnić elektronicznie. Możliwość eksportu w różnych formatach pozwala na współpracę z osobami korzystającymi z innych programów, np. Excela. Da się także udostępniać arkusze w Internecie oraz przy pomocy programu Mail. Drukowanie arkusza kalkulacyjnego Przed drukiem można użyć widoku wydruku, aby rozłożyć obiekty arkusza na poszczególne strony. Szczegółowe instrukcje znajdują się w rozdziale Dzielenie arkusza na strony na stronie 43. Marginesy i orientację stron można określić w oknie Inspektora arkuszy. Jak wydrukować arkusz? 1 Wybierz polecenie Plik > Drukuj. 2 Rozwiń menu Drukarka i wybierz z niego drukarkę, na której ma być wydrukowany dokument. 3 Wpisz w polu Kopie liczbę kopii, które chcesz wydrukować. Następnie zaznacz Posortowane, aby kolejna kopia drukowana była po zakończeniu drukowania pierwszej. Jeżeli chcesz wydrukować wszystkie kopie jednej strony, potem wszystkie kopie następnej i tak dalej, pozostaw Posortowane niezaznaczone. 4 Wskaż, które arkusze chcesz wydrukować: Wszystkie arkusze: Drukuje wszystkie arkusze dokumentu. Bieżący arkusz: Drukuje tylko ten arkusz, który był zaznaczony podczas otwierania okna druku. 5 Jeżeli chcesz wydrukować listę wszystkich formuł użytych w arkuszu, zaznacz Dołącz listę wszystkich formuł do dokumentu. 251

252 6 Kliknij w przycisk Drukuj. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o dodatkowych ustawieniach związanych z wydrukiem, kliknij w przycisk pomocy, znajdujący się w oknie drukowania. Eksportowanie arkusza kalkulacyjnego w innych formatach Arkusze kalkulacyjne Numbers można udostępniać na innych platformach i do innych programów, eksportując je do pliku Excela, PDF lub CSV (wartości oddzielone przecinkiem). Czynność Utworzenie pliku PDF z arkuszem kalkulacyjnym i opcjonalne zabezpieczenie go hasłem Utworzenie pliku z arkuszem kalkulacyjnym, który będzie można otworzyć i edytować w programie Microsoft Excel na komputerze z systemem Mac OS X lub Windows Utworzenie pliku z danymi z arkusza kalkulacyjnego, które będzie można importować do programu rozpoznającego pliki CSV Informacje Eksportowanie arkusza kalkulacyjnego w formacie PDF na stronie 252 Eksportowanie arkusza kalkulacyjnego w formacie Excela na stronie 253 Eksportowanie arkusza kalkulacyjnego w formacie CSV na stronie 253 Eksportowanie arkusza kalkulacyjnego w formacie PDF Pliki PDF można otwierać i drukować w programie Podgląd lub Safari oraz edytować w programie do edycji dokumentów PDF. Jak wyeksportować arkusz kalkulacyjny w formacie PDF? 1 Wybierz polecenie Udostępnij > Eksportuj. 2 Kliknij w przycisk PDF. 3 Rozwiń menu Jakość obrazka i wybierz z niego jakość obrazków. Dobra: Rozdzielczość obrazków zostanie obniżona do 72 dpi. Lepsza: Rozdzielczość obrazków zostanie obniżona do 150 dpi. Najlepsza: Rozdzielczość obrazków nie będzie zmieniana. 4 Rozwiń menu Makieta i wybierz, które arkusze chcesz wyeksportować. Widok arkusza: Każdy arkusz zostanie wyeksportowany jako osobna strona dokumentu PDF. Widok strony: Zaznaczony arkusz zostanie wyeksportowany przy użyciu podziału na strony, ustalonego w widoku wydruku. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o widoku wydruku, zobacz Dzielenie arkusza na strony na stronie Kliknij w Opcje zabezpieczeń, jeżeli chcesz zabezpieczyć dokument PDF hasłem. Długość hasła nie może przekraczać 32 znaków. Hasło może zawierać tylko znaki ASCII (bez znaków narodowych). Zaznacz jedno lub kilka następujących pól wyboru: 252 Rozdział 11 Udostępnianie swojego arkusza kalkulacyjnego Numbers

253 Wymagaj hasła do otwarcia dokumentu: Ustal hasło wymagane do otwarcia dokumentu PDF. Wymagaj hasła do wydrukowania dokumentu: Hasło będzie wymagane do wydrukowania dokumentu PDF. Gdy zaznaczysz to pole wyboru, zaznacz również Wymagaj hasła do otwarcia dokumentu i podaj hasło. Wymagaj hasła do skopiowania zawartości z dokumentu: Hasło będzie wymagane do kopiowania zawartości z dokumentu PDF. 6 Kliknij w Dalej, aby ustalić nazwę i miejsce zachowania dokumentu PDF. 7 Kliknij w Eksportuj, aby utworzyć dokument PDF. Eksportowanie arkusza kalkulacyjnego w formacie Excela Pliki Excela mogą być otwierane i edytowane za pomocą programu Microsoft Excel w systemie Mac OS X oraz w systemie Windows. Każda tabela przekształcana jest w osobny arkusz Excela. Jeżeli jest więcej tabel, pozostałe obiekty umieszczane są na kolejnych arkuszach. Oto sposoby eksportu arkusza kalkulacyjnego w formacie Excela: mm Wybierz Udostępnij > Eksportuj i kliknij w Excel. Zaznacz Podsumowanie, jeżeli nie chcesz, aby do dokumentu złożonego z wielu arkuszy dołączony został także arkusz z podsumowaniem. Kliknij w Dalej, aby podać nazwę i miejsce zachowania pliku, po czym kliknij w Eksportuj, aby go utworzyć. mm Wybierz Plik > Zachowaj jako, zaznacz Zachowaj kopię jako i wybierz Dokument Excel z menu znajdującego się poniżej. Zobacz Zachowywanie arkusza kalkulacyjnego na stronie 33, aby dowiedzieć się więcej o innych możliwościach przy zachowywaniu dokumentów w ten sposób. Obliczenia wykonywane przez niektóre formuły mogą być inne w Excelu. Eksportowanie arkusza kalkulacyjnego w formacie CSV Wiele programów do edycji arkuszy kalkulacyjnych może otwierać pliki w formacie CSV. W plikach CSV poszczególne wartości oddzielone są od siebie przecinkami, natomiast wiersze wartości podzielone są znakami końca wiersza. Każda tabela umieszczana jest w osobnym pliku CSV, a wszystkie pliki zachowywane są w osobnym katalogu. Grafika nie jest eksportowana. Eksportowane są ostatnio obliczone wartości. Jak wyeksportować arkusz kalkulacyjny w formacie CSV? 1 Wybierz polecenie Udostępnij > Eksportuj. 2 Kliknij w CSV. 3 Wybierz opcję z menu Kodowanie tekstu. Rozdział 11 Udostępnianie swojego arkusza kalkulacyjnego Numbers 253

254 Unicode (UTF-8): To kodowanie obsługiwane jest przez większość programów. Zachodni (Mac OS Roman) lub Zachodni (Windows Latin 1): Te kodowania mogą być wymagane przez programy, które nie obsługują Unicode. 4 Kliknij w Dalej, aby ustalić nazwę i miejsce zachowania dokumentu. 5 Kliknij w Eksportuj, aby utworzyć dokument. Wysyłanie arkuszy kalkulacyjnych Numbers na iwork.com Public Beta Arkusz kalkulacyjny można wysłać na iwork.com. Dostęp do dokumentu można mieć z dowolnego komputera z przeglądarką Internetu, kontem oraz identyfikatorem Apple ID. Identyfikator Apple ID jest taki sam, jak nazwa użytkownika usługi MobileMe lub ID konta itunes. Nowy identyfikator Apple ID można założyć na witrynie appleid.apple.com, gdzie należy wykonać instrukcje wyświetlane na ekranie. Wysyłając arkusz kalkulacyjny na iwork.com, można wybrać jedną z poniższych opcji: ÂÂ ÂÂ ÂÂ Udostępnij oglądającym: Można zaprosić wskazane osoby do umieszczania komentarzy oraz uwag, a także pobierania arkusza kalkulacyjnego. Pulikuj w sieci: Można utworzyć publiczny adres (URL) rozesłać go w sieci lub do wszystkich znajomych, aby każdy mógł obejrzeć udostępniany arkusz kalkulacyjny. Wszyscy użytkownicy nie mogą oglądać lub umieszczać komentarzy i uwag w dowolnym arkuszu kalkulacyjnym. Wyślij na użytek własny: Można wysłać arkusz kalkulacyjny na iwork.com tylko do własnego użytku. Można ten dokument udostępnić innym osobom później. 254 Rozdział 11 Udostępnianie swojego arkusza kalkulacyjnego Numbers

255 Ważne: Jeśli przydzielisz arkuszowi kalkulacyjnemu hasło, nie będzie ono chroniło dokumentu przed oglądaniem na iwork.com. To hasło będzie jedynie aktywne, gdy oglądający pobiorą arkusz na swój dysk i będą chcieli obejrzeć go na swoim komputerze. Aby chronić arkusz w sieci, należy ustanowić hasło w sieci w trakcie wysyłania arkusza. Jak udostępnić arkusz kalkulacyjny zaproszonym osobom? 1 Otwórz arkusz kalkulacyjny, po czym kliknij w przycisk udostępniania na pasku narzędzi lub wybierz polecenie menu Udostępnij > Udostępnij na iwork.com. 2 Wpisz swój Apple ID i hasło, po czym kliknij w przycisk Zaloguj się. Jeżeli nie pamiętasz swojego Apple ID lub hasła, kliknij w przycisk Nie pamiętasz hasła i postępuj zgodnie ze wskazówkami wyświetlanymi na ekranie. Jeżeli wysyłasz dokument na iwork.com po raz pierwszy, na Twój adres wysłana zostanie wiadomość potwierdzająca. Musisz kliknąć w łącze znajdujące się w tej wiadomości, aby kontynuować udostępnianie dokumentu. 3 Zaznacz opcję Udostępnij oglądającym. 4 Wpisz w polu Do adresy osób, którym chcesz umożliwić dostęp do arkusza. Pole Wiadomość przeznaczone jest na treść wiadomości, która zostanie tym osobom przesłana. 5 Wpisz temat, jeżeli nie chcesz używać tematu utworzonego automatycznie. 6 Ustaw opcje oglądania udostępnianego arkusza kalkulacyjnego. Kliknij w przycisk Pokaż zaawansowane, aby wyświetlić te opcje: Pozwól oglądającym pozostawiać komentarze: Zaznacz to pole wyboru, aby oglądający mogli umieszczać komentarze w arkuszu. Rozdział 11 Udostępnianie swojego arkusza kalkulacyjnego Numbers 255