Pages 09 Podręcznik użytkownika

Transkrypt

1 Pages 09 Podręcznik użytkownika

2 KKApple Inc. Copyright 2011 Apple Inc. Wszystkie prawa zastrzeżone. Prawo autorskie zabrania kopiowania (w całości lub w części) tej instrukcji bez pisemnego zezwolenia Apple. Prawa użytkownika do oprogramowania ograniczone są dołączoną umową licencyjną. Logo Apple jest znakiem towarowym Apple Inc, zastrzeżonym w USA i innych krajach. Użycie logo Apple dostępnego z klawiatury (po wciśnięciu klawiszy Opcja-Shift-K) w celach komercyjnych bez pisemnego zezwolenia Apple może stanowić naruszenie praw do znaku towarowego i być zinterpretowane jako próba nieuczciwej konkurencji, naruszając prawo federalne i stanowe. Dołożone zostały wszelkie starania, aby informacje w tym dokumencie były prawidłowe. Apple nie ponosi odpowiedzialności za błędy w druku i inne. Apple 1 Infinite Loop Cupertino, CA Apple, logo Apple, Aperture, AppleWorks, Finder, ibooks, iphoto, itunes, iwork, Keynote, Mac, Mac OS, Numbers, Pages, QuickTime, Safari oraz Spotlight są znakami towarowymi firmy Apple Inc., zastrzeżonymi w USA i innych krajach. ipad oraz iweb są znakami towarowymi firmy Apple Inc. App Store oraz MobileMe są znakami usługi firmy Apple Inc. Adobe i Acrobat to znaki towarowe lub zastrzeżone w USA i innych krajach znaki towarowe Adobe Systems Incorporated. Inne nazwy firm i produktów wspomniane w tym dokumencie są znakami towarowymi ich właścicieli. Pojawiają się one tylko w celu informacyjnym i nie stanowią żadnego zalecenia ani rekomendacji. Apple nie ponosi żadnej odpowiedzialności za działanie i skutki użycia tych produktów. PL /2011

3 Spis treści 13 Wstęp: Witamy w Pages Rozdział 1: Narzędzia Pages i sposoby ich używania 15 Szablony Pages 17 Szablony edytora tekstu 18 Szablony makiety strony 18 Pomoc przy przeglądaniu dokumentu 18 Poziomy powiększenia 19 Różne widoki stron dokumentu 20 Widok makiety 21 Pokazywanie niewidocznych znaków formatujących 22 Pasek narzędzi 23 Pasek formatu 24 Okno Inspektora 25 Przeglądarka multimediów 26 Okno czcionek 27 Okno wyboru koloru 28 Linijki i linie pomocnicze 29 Szufladka stylów 30 Paski przewijania, strzałki przewijania i miniaturki 31 Narzędzia zbierania informacji i odniesień 32 Skróty klawiszowe i menu kontekstowe 32 Okno ostrzeżeń 33 Rozdział 2: Tworzenie, otwieranie i zachowywanie dokumentu 33 Tworzenie nowego dokumentu 35 Otwieranie istniejącego dokumentu 35 Otwieranie dokumentu z innego programu 36 Wyświetlanie i edycja dokumentu na pełnym ekranie 37 Ochrona dokumentu hasłem 38 Zachowywanie dokumentu 40 Cofanie zmian 40 Zachowanie dokumentu jako szablonu 41 Zachowanie kopii dokumentu 3

4 41 Automatyczne zachowywanie kopii bezpieczeństwa dokumentu 42 Znajdowanie zarchiwizowanej wersji dokumentu 44 Zachowanie dokumentu w trybie konspektu 44 Blokowanie dokumentu w celu uniemożliwienia edycji 45 Zamykanie dokumentu bez kończenia pracy Pages 45 Wyświetlanie informacji o dokumencie 46 Rozdział 3: Praca z częściami dokumentu 47 Zarządzanie ustawieniami dokumentu 48 Ustalanie orientacji strony i jej rozmiaru 48 Ustalanie marginesów dokumentu 49 Korzystanie ze znaków końca strony i końca wiersza 49 Wstawianie znaku końca strony 49 Rozpoczynanie akapitów od nowej strony 50 Utrzymywanie akapitów razem na stronie 50 Utrzymywanie całego akapitu na tej samej stronie 50 Wstawianie ręcznego podziału wiersza 51 Unikanie sierot i wdów 51 Korzystanie z makiet 51 Określanie łamów 53 Ustalanie końca łamu 53 Definiowane znaków końca makiety 54 Określanie marginesów makiety 54 Korzystanie ze stron lewych i prawych 55 Określanie marginesów dla sąsiednich stron 55 Określanie nagłówków i stopek dla sąsiednich stron 56 Wyświetlanie sąsiednich stron 56 Korzystanie z nagłówków i stopek 57 Dodawanie i edycja przypisów dolnych i końcowych 57 Dodawanie przypisu dolnego 58 Dodawanie przypisu końcowego na ostatniej stronie dokumentu 59 Dodawanie przypisu końcowego na końcu sekcji 59 Usuwanie przypisów dolnych i końcowych 59 Przekształcanie przypisów dolnych w przypisy końcowe (i odwrotnie) 60 Formatowanie przypisów dolnych i końcowych 60 Przechodzenie między znacznikiem przypisu a jego treścią 60 Numerowanie przypisów dolnych i końcowych 61 Definiowanie znaczników numeracji przypisów dolnych i końcowych 61 Zmiana znaczników numeracji przypisów dolnych i końcowych 61 Ponowne rozpoczynanie numeracji przypisów dolnych lub końcowych 62 Tworzenie sekcji 63 Wyświetlanie miniaturek 64 Dodawanie i usuwanie sekcji 4 Spis treści

5 64 Zmiana ułożenia sekcji 65 Zmiana nagłówków i stopek w sekcji 65 Ponowne rozpoczynanie numeracji w sekcji 65 Ustalanie innego formatu pierwszej strony sekcji 66 Formatowanie sąsiednich stron sekcji 66 Ponowne korzystanie z sekcji 67 Korzystanie z obiektów wzorcowych (powtarzających się obrazów w tle) 67 Korzystanie ze spisu treści 68 Tworzenie i uaktualnianie spisu treści 69 Zmiana wyglądu spisu treści 70 Dodawanie cytatów i bibliografii za pomocą EndNote 72 Rozdział 4: Przeglądanie i poprawianie dokumentów 73 Śledzenie zmian w dokumencie 74 Zapoznanie się z funkcją śledzenia zmian w dokumencie 76 Kontrolowanie śledzonych zmian 76 Przeglądanie śledzonych zmian 77 Śledzenie zmian w komórkach tabel 78 Akceptowanie i odrzucanie zmian 79 Zachowywanie dokumentu bez śledzenia zmian 80 Korzystanie z komentarzy 82 Rozdział 5: Praca z tekstem 82 Tekst 83 Korzystanie z tekstu zastępczego 84 Dodawanie nowych stron z szablonu 85 Usuwanie stron 85 Zaznaczanie tekstu 86 Usuwanie, kopiowanie i wklejanie tekstu 86 Formatowanie wielkości i wyglądu tekstu 87 Pogrubianie, pochylanie i podkreślanie tekstu 88 Dodawanie cienia i przekreślenia do tekstu 89 Tworzenie obrysowanego tekstu 89 Zmiana wielkości tekstu 89 Stosowanie indeksu dolnego lub indeksu górnego 90 Zmiana kapitalizacji tekstu 90 Zmiana czcionek 91 Korygowanie wygładzania czcionek 92 Dodawanie znaków diakrytycznych 92 Wyświetlanie układu klawiatury dla różnych języków 93 Wprowadzanie znaków specjalnych i symboli 94 Korzystanie z inteligentnych cudzysłowów 94 Korzystanie z zaawansowanych funkcji typograficznych Spis treści 5

6 6 Spis treści 95 Ustalanie wyrównania, odstępów i koloru tekstu 95 Wyrównywanie tekstu w poziomie 96 Wyrównywanie tekstu w pionie 97 Ustawianie odstępów między wierszami tekstu 98 Ustawianie odstępu nad lub pod akapitem 98 Korygowanie odstępów między znakami 99 Zmiana koloru tekstu 99 Wyrównywanie tekstu za pomocą pozycji tabulatora 100 Ustawianie nowej pozycji tabulatora 101 Zmiana pozycji tabulatora 102 Usuwanie pozycji tabulatora 102 Ustawianie domyślnej odległości między tabulatorami 102 Zmiana ustawień linijki 103 Ustawianie wcięć 103 Ustalanie wcięć akapitów 104 Zmiana marginesu wstawki tekstu znajdującego się w obiektach 104 Tworzenie konspektu 106 Tworzenie list 108 Formatowanie list wypunktowanych 109 Formatowanie list numerowanych 109 Formatowanie list porządkowanych 110 Wyróżnianie tekstu za pomocą pól tekstowych, kształtów i innych efektów 111 Dodawanie swobodnego pola tekstowego 112 Dodawanie osadzonego pola tekstowego 113 Łączenie swobodnych pól tekstowych 115 Ustalanie koloru wypełnienia znaków i akapitów 115 Dodawanie ramek i linii poziomych 116 Przedstawianie tekstu w łamach 117 Umieszczanie tekstu wewnątrz kształtu 117 Korzystanie z hiperłączy i zakładek 118 Łączenie z witryną internetową 119 Łączenie z zaadresowaną wiadomością 120 Łączenie z innymi stronami dokumentu 121 Łączenie z innym dokumentem Pages 121 Edycja tekstu hiperłącza 122 Oblewanie tekstem obiektu swobodnego lub osadzonego 123 Korygowanie tekstu oblewającego obiekt swobodny lub osadzony 124 Umieszczanie numerów stron i innych zmiennych wartości 125 Korzystanie z automatycznego dzielenia wyrazów 125 Automatyczne zastępowanie tekstu 126 Wstawianie twardej spacji 126 Sprawdzanie pisowni 127 Praca z podpowiedziami pisowni

7 128 Korekta dokumentów 128 Znajdowanie i zastępowanie tekstu 129 Wyszukiwanie wszystkich wystąpień słów i wyrażeń 131 Rozdział 6: Praca ze stylami 131 Czym są style? 133 Stosowanie stylów 134 Tworzenie nowych stylów 135 Zmiana nazwy stylu 135 Usuwanie stylu 135 Modyfikowanie stylów znaków 137 Modyfikowanie stylów akapitu 139 Modyfikowanie poziomowanego stylu dla list numerowanych 140 Modyfikowanie stylów listy wypunktowanej lub numerowanej 142 Znajdowanie i zastępowanie stylów 144 Importowanie stylów z innego dokumentu 145 Rozdział 7: Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami 145 Czym różnią się obiekty swobodne od osadzonych? 146 Praca z obrazkami 148 Zastępowanie obrazków zastępczych z szablonu własnymi obrazkami 149 Maskowanie (przycinanie) obrazków 151 Zmniejszanie wielkości plików z obrazkami 151 Usuwanie tła lub niepotrzebnych fragmentów obrazka 152 Zmiana jasności, kontrastu i innych ustawień obrazka 154 Tworzenie kształtów 154 Dodawanie gotowego kształtu 155 Dodawanie własnego kształtu 156 Edycja kształtów 157 Dodawanie, usuwanie i przesuwanie punktów edycji w kształcie 158 Zmiana kształtu krzywej 158 Zmiana konturu prostego segmentu 159 Przekształcanie punktów wyostrzonych na wygładzone (i odwrotnie) 159 Edycja zaokrąglonego prostokąta 160 Edycja strzałek pojedynczych i podwójnych 160 Edycja dymków komiksowych 161 Edycja gwiazdy 161 Edycja wielokąta 162 Używanie dźwięku i filmów 162 Dodawanie pliku dźwiękowego 163 Dodawanie pliku filmowego 164 Dodawanie ramki obrazka wokół filmu 165 Korygowanie ustawień odtwarzania Spis treści 7

8 166 Zmniejszanie wielkości plików multimedialnych 166 Manipulowanie obiektami, układanie obiektów i zmiana ich wyglądu 167 Zaznaczanie obiektów 167 Kopiowanie lub powielanie obiektów 168 Usuwanie obiektów 168 Przenoszenie i umieszczanie obiektów 169 Przesuwanie obiektów do góry i na dół (na warstwach) 170 Przenoszenie obiektu do tła 170 Szybkie wyrównywanie obiektów względem siebie 171 Korzystanie z linii pomocniczych 172 Tworzenie własnych linii pomocniczych 172 Umieszczanie obiektów swobodnych poprzez podawanie współrzędnych x i y 173 Grupowanie i rozgrupowywanie obiektów 174 Łączenie obiektów swobodnych linią prostą 174 Blokowanie i odblokowywanie obiektów swobodnych 175 Dokonywanie zmian obiektów 175 Zmiana rozmiaru obiektów 176 Odwracanie i obracanie obiektów 177 Zmiana stylu ramek 177 Dodawanie ramek do obiektów 178 Dodawanie cieni 180 Dodawanie odbicia 180 Zmiana poziomu krycia 181 Wypełnianie obiektów kolorem lub obrazkiem 181 Wypełnienie obiektu jednolitym kolorem 182 Wypełnianie obiektu przepływem barwnym (gradientem) 184 Wypełnianie obiektu obrazem 185 Dodawanie wyrażeń matematycznych i równań za pomocą MathType 187 Rozdział 8: Korzystanie z tabel 187 Praca z tabelami 188 Dodawanie tabeli 188 Korzystanie z narzędzi tabel 190 Zmiana rozmiaru tabeli 191 Przenoszenie tabel 192 Uatrakcyjnianie wyglądu tabel 192 Przekształcanie tekstu w tabelę 193 Kopiowanie tabel pomiędzy programami iwork 193 Zaznaczanie tabeli i ich składników 193 Zaznaczanie tabeli 194 Zaznaczanie komórki tabeli 195 Zaznaczenie grupy komórek tabeli 195 Zaznaczanie wiersza lub kolumny w tabeli 8 Spis treści

9 195 Zaznaczanie krawędzi komórek tabeli 196 Praca z wierszami i kolumnami w tabelach 197 Dodawanie wierszy do tabeli 198 Dodawanie kolumn do tabeli 198 Usuwanie wierszy i kolumn z tabeli 199 Dodawanie wierszy lub kolumn nagłówka tabeli 200 Dodawanie wierszy stopki do tabeli 201 Zmiana wielkości wierszy i kolumn w tabeli 201 Przemienne kolory wierszy w tabeli 202 Sortowanie wierszy w tabeli 203 Rozdział 9: Praca z komórkami tabeli 203 Umieszczanie zawartości w komórkach tabeli 203 Dodawanie i edycja wartości w komórkach tabeli 204 Praca z tekstem w komórkach tabeli 205 Praca z liczbami w komórkach tabeli 206 Automatyczne wypełnianie komórek tabeli 207 Wyświetlanie wartości nie mieszczącej się w komórce 207 Korzystanie z formatu warunkowego do nadzoru zawartości komórek 208 Ustalanie warunkowych reguł formatowania 210 Zmiana i zarządzanie formatowaniem warunkowym 211 Dodawanie obrazków lub koloru do komórek 212 Łączenie komórek tabeli ze sobą 213 Dzielenie komórek tabeli 213 Formatowanie obramowania komórek tabeli 214 Kopiowanie i przenoszenie komórek 214 Dodawanie komentarzy do komórek tabeli 215 Formatowanie wyświetlanych wartości w komórkach tabel 216 Korzystanie z automatycznego formatu komórek 217 Korzystanie z formatu liczbowego w komórkach tabel 218 Korzystanie z formatu walutowego w komórkach tabel 218 Korzystanie z formatu procentowego w komórkach tabel 219 Korzystanie z formatu daty i czasu w komórkach tabel 219 Korzystanie z formatu czasu trwania w komórkach tabel 220 Korzystanie z formatu ułamkowego w komórkach tabel 220 Korzystanie z formatu systemu liczbowego w komórkach tabel 221 Korzystanie z formatu naukowego w komórkach tabel 221 Korzystanie z formatu tekstowego w komórkach tabel 221 Korzystanie z własnych formatów wyświetlania wartości w komórkach tabeli 222 Utworzenie własnego formatu liczbowego 224 Definiowanie części całkowitej we własnym formacie liczbowym 225 Definiowanie części dziesiętnej we własnym formacie liczbowym 226 Definiowanie skali we własnym formacie liczbowym Spis treści 9

10 229 Przypisywanie warunków do własnego formatu liczbowego 230 Tworzenie własnego formatu daty i czasu 232 Utworzenie własnego formatu tekstowego 233 Zmiana własnego formatu komórki 234 Zmiana kolejności, zmiana nazw i usuwanie własnych formatów komórek 235 Rozdział 10: Tworzenie wykresu z danych 235 Parę słów o wykresach 238 Dodawanie nowego wykresu i wprowadzanie danych 240 Zmiana typu wykresu na inny 241 Edycja danych w istniejącym wykresie 241 Uaktualnianie wykresu skopiowanego z dokumentu Numbers 242 Formatowanie wykresów 243 Umieszczanie i formatowanie tytułu i legendy wykresu 243 Formatowanie tekstu w tytułach, etykietach i legendach wykresów 244 Zmiana rozmiaru wykresu i jego obracanie 244 Formatowanie osi wykresu 248 Formatowanie elementów serii danych na wykresie 249 Pokazywanie słupków błędu na wykresach 250 Pokazywanie linii trendu na wykresach 251 Formatowanie określonych typów wykresów 252 Dostosowywanie wyglądu wykresów kołowych 253 Zmiana kolorów i tekstur na wykresie kołowym 253 Pokazywanie etykiet na wykresie kołowym 255 Oddzielanie poszczególnych klinów od reszty wykresu kołowego 255 Dodawanie cieni do wykresów kołowych i klinów 256 Obracanie wykresów kołowych 2D 256 Ustawianie cieni, odstępów i nazw serii na wykresach paskowych i słupkowych 257 Dostosowywanie symboli punktów danych i linii na wykresach liniowych 258 Pokazywanie symboli punktów danych na wykresach powierzchniowych 258 Używanie wykresów punktowych 259 Formatowanie wykresów 2 osie y i mieszanych 261 Korygowanie ustawień sceny wykresów 3D 262 Rozdział 11: Personalizowanie dokumentów za pomocą danych z Książki adresowej i Numbers 262 Czym są pola seryjne? 263 Złączanie danych z Książki adresowej lub dokumentu Numbers 265 Korzystanie z danych kontaktowych spoza Książki adresowej i wizytówek vcard 265 Definiowanie własnych pól seryjnych 266 Nazwy pól seryjnych 10 Spis treści

11 269 Rozdział 12: Drukowanie, udostępnianie oraz eksportowanie dokumentu do innych formatów 269 Drukowanie dokumentu 269 Wybór rozmiaru papieru i orientacji strony 270 Podgląd dokumentu przed wydrukowaniem 271 Drukowanie całości lub części dokumentu 272 Drukowanie komentarzy 272 Eksportowanie dokumentów programu Pages do innych formatów plików 273 Tworzenie dokumentów epub do czytania w programie ibooks 276 Zachowywanie dokumentu w formacie iwork '08 lub Microsoft Word 277 Wysyłanie dokumentów Pages na iwork.com Public Beta 280 Wysyłanie dokumentu jako załącznika we wiadomości 281 Wysyłanie dokumentu Pages do iweb 282 Rozdział 13: Tworzenie własnych szablonów dokumentów 282 Projektowanie szablonu 283 Przygotowywanie dokumentu jako własnego szablonu 284 Definiowanie domyślnych atrybutów we własnym szablonie 285 Określanie domyślnych atrybutów pól tekstowych i kształtów 286 Określanie domyślnych atrybutów dla tabeli 286 Określanie domyślnych atrybutów dla wykresów 287 Określanie domyślnych atrybutów dla importowanych obrazów 288 Tworzenie obiektów zastępczych we własnych szablonach 289 Dodawanie sekcji do własnego szablonu 290 Zachowywanie własnego szablonu Spis treści 11

12

13 Witamy w Pages 09 Wstęp Pages '09 pozwala na intuicyjne tworzenie pięknych, multimedialnych i efektownych dokumentów. Otwórz Pages i wybierz dowolny z gotowych szablonów, aby rozpocząć pracę. Wpisz własny tekst w miejscu tekstu zastępczego, przeciągnij własne zdjęcia do obiektów zastępczych i zanim spostrzeżesz, będziesz mieć gotowy list, raport, broszurę lub ulotkę. W tym podręczniku użytkownika znajdują się szczegółowe instrukcje wykonywania określonych czynności w Pages. Oprócz niego dostępne są także inne źródła informacji. Internetowe samouczki wideo Samouczki wideo, dostępne na zawierają instrukcje wykonywania najczęstszych zadań w Pages. Po pierwszym otwarciu Pages, na ekranie pojawi się komunikat z łączem do tych internetowych samouczków. Można je także otworzyć w dowolnej chwili, wybierając Pomoc > Samouczki wideo. 13

14 Pomoc ekranowa Pomoc ekranowa zawiera szczegółowe instrukcje wykonywania zadań w Pages. Aby otworzyć pomoc ekranową, należy uruchomić Pages i wybrać polecenie menu Pomoc > Pomoc Pages. Pierwsza strona pomocy zawiera także łącza prowadzące do przydatnych witryn internetowych. Witryna iwork Najnowsze informacje dotyczące iwork znajdziesz na stronie Witryna wsparcia Informacje dotyczące rozwiązywania problemów znajdziesz na stronie pl/support/pages. Dymki pomocy Pages udostępnia dymki pomocy, opisujące w skrócie większość obiektów na ekranie. Jeżeli chcesz zobaczyć dymek pomocy, umieść nieruchomo wskaźnik myszy nad danym obiektem. 14 Wstęp Witamy w Pages 09

15 Narzędzia Pages i sposoby ich używania 1 W tym rozdziale przedstawione są okna i narzędzia, z których korzystać można w programie Pages. Tworzenie nowego dokumentu Pages rozpoczyna się od wyboru szablonu. Szablony Pages Po pierwszym uruchomieniu programu Pages (klikając raz w jego ikonę w Docku lub dwa razy w ikonę w Finderze), otwarta zostanie paleta szablonów, pozwalająca na wybór jednego z wielu rodzajów dokumentów. 15

16 Wybierz szablon edytora tekstu lub makiety strony, który najbardziej odpowiada Twoim celom i zamiarom. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o różnicach pomiędzy szablonami edytora tekstu i makiety strony, zobacz Szablony edytora tekstu na stronie 17 lub Szablony makiety strony na stronie 18. Zaznacz dowolny szablon i kliknij w Wybierz, aby rozpocząć pracę z nowym dokumentem, utworzonym na podstawie zaznaczonego szablonu. Nowy dokument zawiera tekst zastępczy, obrazki zastępcze i inne elementy zastępcze, odpowiadające elementom gotowego dokumentu. Pola seryjne pozwalają spersonalizować dokument danymi z Książki adresowej i dokumentów Numbers. Obiekty zastępcze multimediów wskazują wielkość i położenie grafiki w szablonie dokumentu. Tekst zastępczy pokazuje, gdzie możesz wpisać własny tekst i jak będzie on wyglądał na stronie. Menu widoku strony pozwala zmienić wygląd dokumentu na ekranie. Narzędzia nawigacji pozwalają na przechodzenie do wybranych stron oraz przewijanie dokumentu po zaznaczeniach, stronach, elementach i stylach. ÂÂ Tekst zastępczy pokazuje, jak wyglądać będzie tekst w gotowym dokumencie. Gdy klikniesz w tekst zastępczy, zostanie on w całości zaznaczony. Możesz wówczas od razu zacząć pisać, a tekst zastępczy zostanie zastąpiony wpisywanymi słowami. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej, zobacz Korzystanie z tekstu zastępczego na stronie Rozdział 1 Narzędzia Pages i sposoby ich używania

17 ÂÂ ÂÂ Obiekty zastępcze multimediów mogą zawierać obrazki, pliki dźwiękowe i filmy. Przeciągnij własne obrazki, pliki dźwiękowe lub filmy do obiektu zastępczego. Obiekty zastępcze pozwalają na automatyczne dopasowanie rozmiaru i położenia obrazka lub filmu. Pliki multimedialne można umieszczać w dowolnym miejscu dokumentu (nie tylko w obiektach zastępczych). Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej, zobacz Zastępowanie obrazków zastępczych z szablonu własnymi obrazkami na stronie 148. Wiele szablonów zawiera także pola książki adresowej. Pola te pozwalają na łatwe wstawianie imion, nazwisk, numerów telefonów, adresów i innych danych z Książki adresowej lub arkuszy Numbers do dokumentów Pages. Możliwość ta pozwala wielokrotnie używać ten sam dokument (np. list lub umowę), zmieniając w nim automatycznie tylko dane osobowe. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej, zobacz Czym są pola seryjne? na stronie 262. ÂÂ Na niektórych stronach widoczne są elementy graficzne: logo lub znaki wodne. Obiekty te zwane są obiektami wzorcowymi. Jeżeli nie możesz zaznaczyć jakiegoś obiektu w szablonie dokumentu, jest to najprawdopodobniej właśnie obiekt wzorcowy. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej, zobacz Korzystanie z obiektów wzorcowych (powtarzających się obrazów w tle) na stronie 67. Można przeciągać i umieszczać obiekty na stronie, włączając w to importowaną grafikę, filmy i dźwięki, a także obiekty tworzone w Pages, takie jak pola tekstowe, wykresy, tabele i kształty. Można także dodawać nowe strony z wyglądem dostosowanym do używanego szablonu. W tym celu należy kliknąć w przycisk Strony lub Sekcje w pasku narzędzi i wybrać stronę szablonu. Nowa strona pojawi się od razu po stronie, w której znajduje się kursor. Szablony edytora tekstu Szablony edytora tekstu pozwalają tworzyć dokumenty zawierające głównie tekst, np. listy lub sprawozdania. Oto wyróżniające je cechy szablonów edytora tekstu: ÂÂ Tekst przepływa z jednej strony na kolejną. Zobacz Tekst na stronie 82, jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej. ÂÂ W dokumencie można umieścić edytowalny spis treści. Więcej informacji znajdziesz w rozdziale Korzystanie ze spisu treści na stronie 67. ÂÂ Miniaturki stron są domyślnie ukryte. Więcej informacji znajdziesz w rozdziale Wyświetlanie miniaturek na stronie 63. ÂÂ Standardowo dostępna jest tylko pozioma linijka. Zobacz Linijki i linie pomocnicze na stronie 28, jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej. Poziomą linijkę można także wyświetlić podczas korzystania z szablonu edytora tekstu. Więcej informacji znajdziesz w rozdziale Zmiana ustawień linijki na stronie 102. ÂÂ Szablony edytora tekstu zawierają obiekty swobodne i osadzone. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o pracy z obiektami swobodnymi i osadzonymi, zobacz Czym różnią się obiekty swobodne od osadzonych? na stronie 145. Rozdział 1 Narzędzia Pages i sposoby ich używania 17

18 Szablony makiety strony Szablony makiety strony pozwalają na dowolne ułożenie obrazków i innych elementów w dokumencie. Oto wyróżniające je cechy szablonów makiety strony: ÂÂ Szablony tego typu zawierają obiekty swobodne (np. obrazy i pola tekstowe), które można łatwo przesunąć w inne miejsce. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o pracy z obiektami swobodnymi, zobacz Czym różnią się obiekty swobodne od osadzonych? na stronie 145. ÂÂ Tekst w szablonie makiety strony musi zastępować tekst zastępczy w istniejącym polu tekstowym, albo musi znaleźć się w nowo dodanym polu tekstowym. Zobacz Korzystanie z tekstu zastępczego na stronie 83, jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej. ÂÂ Tekst może przepływać między ramkami tekstowymi. Zobacz Łączenie swobodnych pól tekstowych na stronie 113, jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej. ÂÂ Miniaturki stron są domyślnie widoczne. Więcej informacji znajdziesz w rozdziale Wyświetlanie miniaturek na stronie 63. ÂÂ Domyślnie widoczna jest zarówno linijka pozioma, jak i pionowa. Więcej informacji znajdziesz w rozdziale Zmiana ustawień linijki na stronie 102. Pomoc przy przeglądaniu dokumentu Podczas pracy z dokumentem można korzystać z narzędzi przybliżania i używać innych metod ułatwiających przeglądanie. Zagadnienie Zmniejszanie lub powiększanie widoku dokumentu Informacje Poziomy powiększenia na stronie 18 Zmiana wyglądu stron dokumentu Różne widoki stron dokumentu na stronie 19 Pokazywanie różnych obszarów dokumentu Widok makiety na stronie 20 Wyświetlanie znaków formatowania w dokumencie Wyświetlanie okna programu w widoku pełnoekranowym Pokazywanie niewidocznych znaków formatujących na stronie 21 Wyświetlanie i edycja dokumentu na pełnym ekranie na stronie 36 Poziomy powiększenia Widok dokumentu można powiększyć (przybliżyć) lub zmniejszyć (oddalić). Jest to szczególne przydatne w celu zmniejszenia widoku dokumentu, aby zobaczyć kilka stron na raz. Oto sposoby przybliżania i oddalania dokumentu: mm Wybierz Widok > Zoom > Powiększ lub Widok > Zoom > Pomniejsz. 18 Rozdział 1 Narzędzia Pages i sposoby ich używania

19 Jeżeli chcesz przywrócić rzeczywistą wielkość dokumentu, wybierz Widok > Zoom > Wielkość rzeczywista. mm Wybierz stopień przybliżenia z menu widoku, dostępnego w lewym dolnym rogu okna. Istnieje również możliwość wyświetlania okna programu na pełnym ekranie, aby elementy nie związane z dokumentem nie rozpraszały uwagi podczas pracy. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej, zobacz Wyświetlanie i edycja dokumentu na pełnym ekranie. Jeżeli chcesz używać stałego stopnia przybliżenia dokumentu za każdym razem, wybierz polecenie menu Pages > Preferencje, kliknij w Linijki, po czym wybierz stopień przybliżenia z menu Domyślny zoom. Różne widoki stron dokumentu Można określić układ stron, widocznych w oknie Pages. Jak wybrać ułożenie stron w oknie Pages? 1 Kliknij w menu widoku, znajdujące się w lewym dolnym rogu okna. 2 Wybierz jeden z dostępnych widoków. Jedna strona: Pokazuje strony jedna pod drugą. Dwie strony: Pokazuje dwie strony obok siebie. Dopasuj szerokość: Dopasowuje przybliżenie dokumentu tak, aby zmieścił się on w oknie. Możesz zmienić rozmiar okna Pages, tak aby dopasować je do ekranu, a także zwęzić je lub rozszerzyć. Wybierz Dopasuj szerokość, aby zobaczyć całą zawartość stron podczas wyświetlania dwóch stron jednocześnie. Dopasuj do strony: Wypełnia okno pojedynczą stroną dokumentu. Istnieje również możliwość wyświetlania okna programu na pełnym ekranie, aby elementy nie związane z dokumentem nie rozpraszały uwagi podczas pracy. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej, zobacz Wyświetlanie i edycja dokumentu na pełnym ekranie. Rozdział 1 Narzędzia Pages i sposoby ich używania 19

20 Widok makiety W widoku makiety można zobaczyć granice różnych obszarów tekstu: nagłówków, stopek, łamów, pól tekstowych i części głównej dokumentu. Widoczne stają się także linijki i linie pomocnicze. Pages pokazuje także linijkę dokumentu, zawierającą elementy pozwalające na formatowanie tekstu. Jak pokazać lub ukryć makietę dokumentu? mm Kliknij w Widok w pasku narzędzi i wybierz Pokaż makietę lub Ukryj makietę. Poniższa przykładowa ilustracja pokazuje makietę strony, zawierającą dwa łamy na górze, dwa znaki końca makiety, dalej trzy łamy, obrazek swobodny i stopkę. Dwa łamy Koniec makiety Obrazek swobodny Trzy łamy Koniec makiety Stopka Makieta to część dokumentu, w której określane są domyślne marginesy i łamy. Jak pokazuje powyższy przykład, można mieć kilka makiet na jednej stronie. Znak końca makiety kończy jedną makietę i rozpoczyna nową, zawierającą inną liczbę łamów. Szczegółowe instrukcje znajdziesz w rozdziale Korzystanie z makiet na stronie Rozdział 1 Narzędzia Pages i sposoby ich używania

21 Powyższy przykład pokazuje obrazek swobodny. Obrazek swobodny pozostaje w tym miejscu strony, w którym go umieścisz (chyba, że przeniesiesz go gdzie indziej) i jest oblewany tekstem, jeżeli w Inspektorze oblewania zaznaczone jest pole wyboru Obiekt powoduje oblewanie. Istnieje także drugi rodzaj obrazków obrazki osadzone. Obrazek osadzony to obrazek umieszczony wraz z tekstem, zakotwiczony w tekście i przesuwający się wraz z nim. Jeżeli chcesz się dowiedzieć, jak dodawać obrazki, aby stały się one swobodne lub osadzone, zobacz Praca z obrazkami na stronie 146. Pokazywanie niewidocznych znaków formatujących Za każdym razem, gdy wciśnięty zostanie klawisz spacji, Tab lub Return, dodany zostanie łam, makieta, koniec strony lub sekcji, Pages umieszcza w tekście dokumentu specjalny znak formatujący. Znaki te nazywane są niewidocznymi znakami formatującymi, ponieważ domyślnie ich nie widać. Możliwość włączenia wyświetlania znaków formatujących jest często użyteczna, zwłaszcza podczas formatowania bardziej skomplikowanego dokumentu. Przykładowo, możesz szybko zmienić formatowanie dokumentu, zaznaczając niewidoczny znak i naciskając klawisz Delete, usuwając w ten sposób określone formatowanie. Jak zobaczyć niewidoczne znaki? 1 Kliknij w Widok w pasku narzędzi i wybierz Pokaż szufladkę stylów. 2 Jeżeli chcesz, aby znaki formatujące bardziej rzucały się w oczy, możesz zmienić ich kolor. Wybierz polecenie menu Pages > Preferencje, kliknij w Ogólne, następnie kliknij w pole koloru znaków niewidocznych i wybierz kolor. Poniższa tabela pokazuje, co oznaczają poszczególne niewidoczne znaki. Niewidoczny znak Oznacza Spacja Twarda spacja (Opcja-Spacja) Tab Znak końca wiersza (Shift-Return) Znak końca akapitu (Return) Znak końca strony Rozdział 1 Narzędzia Pages i sposoby ich używania 21

22 Niewidoczny znak Oznacza Znak końca łamu ( Ustalanie końca łamu na stronie 53) Znak końca makiety ( Definiowane znaków końca makiety na stronie 53) Znak końca sekcji ( Tworzenie sekcji na stronie 62) Punkt zakotwiczenia (dla obiektów osadzonych z oblewaniem tekstu) Pasek narzędzi Pasek narzędzi Pages daje szybki dostęp do wielu czynności, wykonywanych podczas pracy z dokumentami. Podczas pracy z programem Pages można zauważyć, które czynności wykonujemy częściej i dodać, usunąć lub zmienić ułożenie przycisków w pasku narzędzi, aby dopasować go do własnego sposobu pracy. Gdy przytrzymasz wskaźnik nad przyciskiem, po chwili pojawi się jego opis. Poniższa ilustracja przedstawia domyślny zestaw narzędzi edytora tekstu w systemie Mac OS X 10.7 (Lion) lub nowszym. Dodawanie wstępnie sformatowanych stron. Dodawanie komentarzy do zaznaczonego tekstu lub obiektów. Udostępnianie kopii tego dokumentu. Wyświetlanie i edycja na pełnym ekranie. Pokazywanie miniaturek stron, komentarzy, szufladki stylów, makiety strony itp. Tworzenie konspektu. Dodawanie pól tekstowych, kształtów, tabel i wykresów. Otwieranie okna inspektora, przeglądarki multimediów, okna kolorów i okna czcionek. Poniższa ilustracja przedstawia domyślny zestaw narzędzi edytora tekstu w systemie Mac OS X 10.6 (Snow Leopard) lub starszym. Edycja na pełnym ekranie Dodawanie gotowych stron. Dodawanie komentarzy do tekstu i obiektów. Udostępnianie kopii dokumentu w Internecie. Pokazywanie miniaturek, komentarzy, szufladki stylów, makiety strony itd. Tworzenie konspektu. Dodawanie pól tekstowych, kształtów, tabel i wykresów. Otwieranie Inspektora, przeglądarki multimediów, okna kolorów i okna czcionek. 22 Rozdział 1 Narzędzia Pages i sposoby ich używania

23 Jak dostosować pasek narzędzi? 1 Wybierz Widok > Dostosuj pasek narzędzi. Możesz także kliknąć w pasek narzędzi z wciśniętym klawiszem Control i wybrać z menu kontekstowego polecenie Dostosuj pasek narzędzi. Wysunie się wówczas arkusz dostosowywania paska narzędzi. 2 Dokonaj odpowiednich zmian w pasku narzędzi. Jeżeli chcesz dodać nową rzecz, przeciągnij jej ikonę do paska narzędzi. Jeżeli chcesz usunąć rzecz, przeciągnij ją z paska poza jego obręb. Jeżeli chcesz przywrócić domyślny układ paska, przeciągnij do niego domyślny zestaw narzędzi. Jeżeli chcesz zmniejszyć ikony paska narzędzi, zaznacz Użyj małej wielkości. Jeżeli chcesz pokazać tylko ikony lub tylko nazwy, wybierz odpowiednią pozycję z menu Pokaż. Jeżeli chcesz zmienić kolejność rzeczy w pasku narzędzi, przeciągnij je w inne miejsca. 3 Kliknij w Gotowe. Niektóre zmiany w pasku narzędzi można wykonać bez wysuwania arkusza dostosowywania: ÂÂ ÂÂ Jeżeli chcesz usunąć rzecz z paska narzędzi, przytrzymaj klawisz Command i przeciągnij daną rzecz poza obręb paska. Możesz także wcisnąć klawisz Control, kliknąć w daną rzecz w pasku narzędzi, po czym wybrać Usuń rzecz. Jeżeli chcesz przesunąć rzecz w pasku narzędzi, przytrzymaj klawisz Command i przeciągnij ją w inne miejsce. Do chowania i pokazywania paska narzędzi służą polecenia Widok > Pokaż pasek narzędzi oraz Widok > Ukryj pasek narzędzi. Pasek formatu Za pomocą paska formatu, widocznego poniżej paska narzędzi, można szybko zmieniać wygląd tekstu, stylów, czcionek i innych elementów w dokumencie. Zawartość paska formatu jest różna, w zależności od zaznaczonego obiektu. Jeżeli chcesz zobaczyć opis danego przycisku na pasku formatu, przytrzymaj nad nim wskaźnik myszy. Rozdział 1 Narzędzia Pages i sposoby ich używania 23

24 Oto wygląd paska formatu po zaznaczeniu tekstu: Kliknij, aby otworzyć szufladkę stylów. Wybierz czcionkę, jej styl, wielkość i kolor. Wybierz odstępy między wierszami i liczbę łamów. Wybierz styl akapitu lub znaków. Wyrównaj zaznaczony tekst. Wybierz styl listy. Jak pokazać lub ukryć pasek formatu? mm Wybierz Widok > Pokaż pasek formatu lub Widok > Ukryj pasek formatu. Okno Inspektora Panele w oknie Inspektora pozwalają na dostosowanie większości elementów dokumentu, włączając w to wygląd tekstu, rozmiar i ułożenie grafiki itd. Dla ułatwienia pracy można otworzyć kilka okien Inspektora na raz. Przykładowo, gdy otwarty jest zarówno Inspektor grafik, jak i Inspektor tekstu, można korzystać jednocześnie z opcji formatowania tekstu i opcji formatowania grafiki. Po przytrzymaniu wskaźnika nad przyciskami i innymi narzędziami w panelach Inspektora, obok pojawi się opis danej rzeczy. Oto sposoby otwierania okna Inspektora: mm Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi. mm Wybierz Widok > Pokaż Inspektora. Przyciski u góry okna Inspektora dają dostęp do dziesięciu inspektorów: dokumentów, makiet, oblewania, tekstu, grafik, miar, tabel, wykresów, hiperłączy i QuickTime. Kliknij w dowolny z przycisków u góry okna Inspektora, aby pokazać odpowiednie opcje. Gdy przytrzymasz wskaźnik nad przyciskiem, po chwili pojawi się jego nazwa. Przykładowo, kliknięcie w czwarty przycisk od lewej pokaże Inspektora tekstu. mm Jeżeli chcesz otworzyć kolejne okno Inspektora, wybierz Widok > Nowy Inspektor. 24 Rozdział 1 Narzędzia Pages i sposoby ich używania

25 Przeglądarka multimediów Przeglądarka multimediów pozwala na łatwy dostęp do zdjęć z biblioteki iphoto, plików dźwiękowych z biblioteki itunes i filmów z katalogu Filmy. Rzeczy z przeglądarki multimediów można przeciągać bezpośrednio na stronę lub do odpowiednich pól w oknie Inspektora. Kliknij w jeden z tych przycisków, aby zobaczyć pliki w swojej bibliotece itunes, iphoto, Aperture lub w katalogu Filmy. Przeciągnij plik do dokumentu. Możesz poszukać pliku. Jeżeli nie używasz iphoto ani Aperture do przechowywania zdjęć, nie korzystasz z itunes do przechowywania muzyki i nie trzymasz filmów w katalogu Filmy, możesz ręcznie dodać inne katalogu do przeglądarki multimediów, dzięki czemu będzie możliwy dostęp do znajdujących się w nich materiałów za jej pomocą. mm Jak otworzyć przeglądarkę multimediów? Kliknij w Multimedia w pasku narzędzi lub wybierz Widok > Pokaż przeglądarkę multimediów. Oto sposoby dodawania nowych katalogów do przeglądarki multimediów: mm Jeżeli chcesz dodać katalog z plikami dźwiękowymi, kliknij w Dźwięk w oknie przeglądarki multimediów, po czym przeciągnij do niego katalog z Findera. mm Jeżeli chcesz dodać katalog ze zdjęciami, kliknij w Zdjęcia w oknie przeglądarki multimediów, po czym przeciągnij do niego katalog z Findera. mm Jeżeli chcesz dodać katalog z filmami, kliknij w Filmy w oknie przeglądarki multimediów, po czym przeciągnij do niego katalog z Findera. Rozdział 1 Narzędzia Pages i sposoby ich używania 25

26 Okno czcionek Standardowe okno czcionek, dostępne w wielu różnych programach Mac OS X, pozwala na zmianę m.in. kroju i wielkości czcionki. Te przyciski pozwalają uzyskać interesujące efekty tekstowe. Podgląd wybranego kroju czcionki. Aby się pojawił, niezbędne może okazać się wybranie polecenia Pokaż podgląd z menu czynnosci. Możesz dodać cień do tekstu i zmienić jego parametry, używając narzędzi krycia, rozmycia i przesunięcia. Wybierz wielkość czcionki. Menu czynności. Możesz znaleźć czcionkę, wpisując tutaj jej nazwę. Zaznacz krój czcionki, którego chcesz użyć. Jak otworzyć okno czcionek? mm Kliknij w Czcionki w pasku narzędziowym. Za pomocą okna czcionek można wybierać kroje i wielkości czcionek oraz inne opcje formatowania, np. cienie i przekreślanie tekstu. Oto opis funkcji przycisków efektów tekstu, od lewej do prawej: ÂÂ Menu podkreślania tekstu (pierwszy przycisk od lewej) pozwala wybrać styl podkreślenia, np. pojedyncze lub podwójne. ÂÂ Menu przekreślania tekstu (drugi przycisk od lewej) pozwala wybrać styl przekreślenia, np. pojedyncze lub podwójne. ÂÂ Menu koloru tekstu (trzeci przycisk od lewej) pozwala zmienić kolor tekstu. ÂÂ Menu koloru dokumentu (czwarty przycisk od lewej) pozwala ustalić kolor tła akapitu. ÂÂ Piąty przycisk od lewej pozwala dodać cień do zaznaczonego tekstu. ÂÂ Narzędzia zaczernienia, rozmycia, przesunięcia i kąta cienia pozwalają skorygować wygląd cienia. Jeżeli nie widać przycisków efektów tekstu, wybierz Pokaż efekty z menu czynności, dostępnego w lewym dolnym rogu okna czcionek i oznaczonego ikoną koła zębatego. Istnieje kilka sposobów oszczędzania czasu przy częstym korzystaniu z okna czcionek. Jeżeli chcesz szybko znaleźć często używane czcionki, uporządkuj je w zbiorach. Kliknij w przycisk Dodaj (+), aby utworzyć i nazwać nowy zbiór czcionek. Następnie przeciągnij nazwy czcionek z listy do tego zbioru. 26 Rozdział 1 Narzędzia Pages i sposoby ich używania

27 Jeżeli zamierzasz często zmieniać czcionki, pozostaw okno czcionek otwarte. Zmień rozmiar okna czcionek, przeciągając je za prawy dolny róg, tak aby widoczne pozostały tylko rodziny i kroje czcionek w wybranym zestawie. Okno wyboru koloru Standardowe okno wyboru koloru w systemie Mac OS X pozwala na określenie koloru tekstu, obiektów i linii. Te przyciski dają dostęp do różnych metod wyboru koloru. Kliknij w tę ikonę, a następnie w dowolny element na ekranie, aby użyć jego koloru. W tym polu pojawia się kolor zaznaczony na kole. Jeżeli są tu dwa kolory, oznacza to, że zwiększona została przezroczystość. Użyj tego suwaka, aby zwiększyć lub zmniejszyć jasność całego koła barw. Kliknij, aby wybrać kolor. Przeciągnij suwak zaczernienia w lewo, aby zwiększyć przezroczystość koloru. Możesz tu przeciągać kolory z pola koloru, aby zachować je w podręcznej palecie. Wyboru koloru można dokonać za pomocą koła barw, widocznego w oknie wyboru koloru. Zaznaczony w nim kolor pojawi się w polu koloru w górnej części okna. Kolor ten można także zachować w palecie, aby łatwiej go później znaleźć. W celu zastosowania wybranego koloru w obiekcie na stronie, należy zaznaczyć ten obiekt, po czym umieścić kolor w odpowiednim polu koloru, znajdującym się w panelu Inspektora. Można zaznaczyć pole koloru w panelu Inspektora, po czym kliknąć w kolor. Można także przeciągnąć kolor z palety lub pola koloru do okna Inspektora. Jak wybrać kolor? 1 Otwórz okno wyboru koloru, klikając w pole koloru w pasku formatu i wybierając polecenie Pokaż kolory. Możesz także kliknąć w Kolory w pasku narzędzi lub kliknąć w pole koloru w jednym z Inspektorów. 2 Kliknij w dowolnym miejscu koła z kolorami. Zaznaczony w ten sposób kolor pojawi się w polu koloru w górnej części okna. 3 Jeżeli chcesz rozjaśnić lub przyciemnić wybrany kolor, użyj suwaka widocznego po prawej stronie okna wyboru koloru. 4 Jeżeli chcesz, aby kolor był bardziej przeźroczysty, przeciągnij suwak zaczernienia w lewo lub wpisz wartość procentową w polu tekstowym znajdującym się obok niego. Rozdział 1 Narzędzia Pages i sposoby ich używania 27

28 5 Jeżeli chcesz użyć palety kolorów, odsłoń ją, przeciągając uchwyt na dole okna wyboru koloru (po środku). Możesz zachować kolor w palecie, przeciągając go z pola koloru do dowolnego z pól palety. Jeżeli chcesz usunąć kolor z palety, przeciągnij puste pole do pola z kolorem, który chcesz usunąć. 6 Jeżeli chcesz dopasować kolor do innego obiektu widocznego na ekranie, kliknij w szkło powiększające obok pola koloru. Następnie kliknij w obiekt na ekranie, którego kolor chcesz użyć. Wybrany w ten sposób kolor pojawi się w polu koloru. Zaznacz obiekt w dokumencie, którego kolor chcesz zmienić, po czym przeciągnij kolor z pola koloru do tego obiektu. Linijki i linie pomocnicze Podczas przesuwania obiektów w dokumencie, automatycznie wyświetlane są linie pomocnicze, pomagające przy układaniu obiektów na stronie. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o korzystaniu z linii pomocniczych, zobacz Korzystanie z linii pomocniczych na stronie 171. Linijki pomagają przy ustawianiu marginesów i pozycji tabulatora. Niebieskie ikony na linijce to wcięcia tekstu i pozycje tabulatora. Możesz je przeciągnąć, aby zmienić układ tekstu. Szare prostokąty na linijce oznaczają marginesy łamów. Możesz je przeciągnąć, aby zmienić odstępy pomiędzy łamami. Za pomocą poziomej linijki możesz ustalać położenie tabulatorów, marginesów stron i szerokości łamów. Poziomą linijkę można także wyświetlić podczas korzystania z szablonu edytora tekstu. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej, zobacz Zmiana ustawień linijki na stronie 102, Ustawianie wcięć na stronie 103 i Określanie łamów na stronie Rozdział 1 Narzędzia Pages i sposoby ich używania

29 Szufladka stylów Podczas tworzenia dokumentu można korzystać z określonych stylów, wpisując tytuły rozdziałów, nagłówki, wypunktowane listy i treść akapitów. Każdy szablon zawiera zestaw własnych stylów, gotowych do użycia. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o stylach, zobacz Czym są style? na stronie 131. Szufladka stylów zawiera listę i podgląd wszystkich stylów tekstu, jakie zawarte są w używanym szablonie. Pozwala także na tworzenie, zarządzanie i dostosowywanie stylów do własnych potrzeb. Wybierz styl akapitu, który ma zostać zastosowany w zaznaczonym akapicie lub tym, w którym znajduje się kursor. Wybierz styl znaków, który ma zostać zastosowany w zaznaczonym tekście lub słowie, w którym znajduje się kursor. Wybierz styl listy, który ma zostać zastosowany w zaznaczonym akapicie lub tym, w którym znajduje się kursor. Jeżeli chcesz utworzyć nowy styl, kliknij, przytrzymaj i wybierz polecenie. Kliknij, aby pokazać lub ukryć listę stylów znaków i listy. Oto sposoby otwierania szufladki stylów: mm W tym celu kliknij w Widok w pasku narzędzi i wybierz Pokaż szufladkę stylów, mm Kliknij w przycisk szufladki stylów, znajdujący się w pasku formatu. Jeżeli chcesz się dowiedzieć, jak korzystać z szufladki stylów, zobacz Stosowanie stylów na stronie 133. Rozdział 1 Narzędzia Pages i sposoby ich używania 29

30 Paski przewijania, strzałki przewijania i miniaturki Do poruszania się po dokumencie służą poziome i pionowe paski przewijania, strzałki przechodzenia do poprzedniej i kolejnej strony, miniaturki stron oraz przycisk Idź do strony. Kliknij w miniaturkę, aby wyświetlić wybraną stronę. Przeciągaj pionowy suwak, aby szybko przewijać dokument w górę lub w dół. Przeciągnij w lewo lub w prawo, aby zmienić szerokość panelu i wielkość miniaturek stron. Przeciągaj poziomy suwak, aby przewijać w lewo lub w prawo. Klikaj w strzałki, aby powoli przewijać w górę i w dół. Kliknij tutaj, aby przełączyć na pole Idź do strony. Klikaj w strzałki, aby przechodzić do kolejnej lub poprzedniej strony. Rozwiń menu czynności, aby wybrać nawigację wg sekcji, stron, elementów lub stylów. Oto sposoby poruszania się po dokumencie: mm Jeżeli chcesz przejść o kawałek do przodu lub wstecz, klikaj w strzałki przewijania. mm Jeżeli chcesz szybko przewinąć dokument, przeciągnij pionowy suwak w górę lub w dół, albo poziomy suwak w lewo lub w prawo. W systemie Mac OS X 10.7 (Lion) lub nowszym paski przewijania wyświetlane są zgodnie z ustawieniami w preferencjach ogólnych Mac OS X. mm Jeżeli chcesz przejść o jedną stronę do przodu lub wstecz, kliknij w przycisk przejścia do poprzedniej strony (oznaczony strzałką w górę) lub w przycisk przejścia do kolejnej strony (oznaczony strzałką w dół). Przyciski te znajdziesz na dole okna dokumentu. mm Jeżeli chcesz przejść do następnego lub poprzedniego elementu w dokumencie, kliknij w menu czynności na dole okna i wybierz element (np. sekcję, komentarz, hiperłącze lub styl akapitu), po czym klikaj w strzałki przewijania. 30 Rozdział 1 Narzędzia Pages i sposoby ich używania

31 mm Jeżeli chcesz przejść od razu do określonej strony dokumentu, kliknij w Widok w pasku narzędzi i wybierz Miniaturki stron. Następnie kliknij w miniaturkę strony, do której chcesz przejść. Możesz także kliknąć w przycisk strony, widoczny w lewym dolnym rogu okna dokumentu, wpisać numer strony w polu Idź do strony i wcisnąć klawisz Return. mm Jeżeli chcesz, aby w widoku miniaturek pokazywane były sąsiadujące ze sobą strony, zaznacz pole wyboru Sąsiednie strony, znajdujące się w panelu Dokument w Inspektorze dokumentów. Okno Inspektora dokumentów otworzysz kliknięciem w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie w przycisk dokumentów. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o korzystaniu z miniaturek stron, zobacz Wyświetlanie miniaturek na stronie 63. Jeżeli na klawiaturze komputera dostępne są klawisze Page Up, Page Down, Home i End, można użyć ich do poruszania się po dokumencie. Narzędzia zbierania informacji i odniesień Narzędzia zbierania informacji i odniesień pozwalają wyszukiwać pliki na dysku twardym, przeglądać informacje o dokumencie i sprawdzać definicje słów lub fakty w zaznaczonym tekście. Oto sposoby uzyskiwania dostępu do narzędzi zbierania informacji i odniesień: mm Jeżeli chcesz znaleźć pliki na dysku twardym, zaznacz tekst związany z plikami, które chcesz znaleźć, po czym wybierz Edycja > Narzędzia pisania. mm Jeżeli chcesz przejrzeć informacje o dokumencie, wybierz Edycja > Narzędzia pisania > Pokaż statystyki. mm Jeżeli chcesz szybko znaleźć definicje słów, zaznacz dane słowo i wybierz Edycja > Narzędzia pisania > Sprawdź w słowniku i tezaurusie. mm Jeżeli chcesz poszukać informacji w Internecie, zaznacz tekst, który chcesz sprawdzić, po czym wybierz Edycja > Narzędzia pisania > Szukaj w Google lub Edycja > Narzędzia pisania > Szukaj w Wikipedii. Szybki dostęp do tych narzędzi można także uzyskać po kliknięciu w stronę z wciśniętym klawiszem Control. Rozdział 1 Narzędzia Pages i sposoby ich używania 31

32 Skróty klawiszowe i menu kontekstowe Wiele poleceń z menu Pages i innych narzędzi dostępnych jest przy pomocy odpowiednich skrótów klawiszowych. Jeżeli chcesz zobaczyć zestawienie wszystkich skrótów klawiszowych Pages, otwórz ten program i wybierz Pomoc > Skróty klawiszowe. Wiele poleceń dostępnych jest także w menu kontekstowych, które można rozwinąć bezpośrednio z wybranego obiektu. Menu kontekstowe przydają się zwłaszcza podczas pracy z tabelami i wykresami. Jak otworzyć menu kontekstowe? mm Wciśnij i przytrzymaj klawisz Control podczas klikania w tekst lub obiekt. Okno ostrzeżeń Niektóre elementy w dokumentach importowanych z innych programów do Pages mogą wyglądać nieco inaczej, niż w oryginale. W oknie ostrzeżeń dokumentu znajduje się lista problemów napotkanych podczas importu. Ostrzeżenia mogą pojawić się także w innych sytuacjach, np. podczas zachowywania dokumentu w formacie wcześniejszej wersji programu. W przypadku wystąpienia problemów, na ekranie pojawi się komunikat z propozycją przejrzenia ostrzeżeń. Jeżeli zrezygnujesz wówczas z przejrzenia problemów, możesz zawsze później otworzyć okno ostrzeżeń, wybierając z menu Widok > Pokaż ostrzeżenia dokumentu. Gdy pojawi się ostrzeżenie o brakującej czcionce, można zaznaczyć je i kliknąć w przycisk Zastąp czcionkę, aby wybrać czcionkę zastępczą. Dowolne ostrzeżenia z okna ostrzeżeń dokumentu można skopiować, wybierając polecenie menu Edycja > Kopiuj. Można je później wkleić do wiadomości lub do innego dokumentu. 32 Rozdział 1 Narzędzia Pages i sposoby ich używania

33 Tworzenie, otwieranie i zachowywanie dokumentu 2 Tworzenie, otwieranie, importowanie, chronienie hasłem i zachowywanie dokumentów Pages. Edycja dokumentów Pages na pełnym ekranie. Tworzenie nowego dokumentu Tworzenie nowego dokumentu Pages rozpoczyna się od wyboru szablonu edytora tekstu lub makiety strony, zapewniającego od razu odpowiednie formatowanie i makietę dokumentu. Jak utworzyć nowy dokument Pages? 1 Otwórz Pages, klikając raz w jego ikonę w Docku lub dwa razy w jego ikonę w Finderze. 2 Zaznacz w palecie szablonów odpowiednią kategorię: edytor tekstu lub makieta strony. Następnie zaznacz szablon, który najbardziej odpowiada dokumentowi, jaki chcesz utworzyć. 33

34 Jeżeli chcesz zobaczyć różne typy stron, dostępne w wielu szablonach Pages, przesuń wskaźnik nad jego ikoną z lewej strony w prawą. Rozmiar ikon szablonów możesz zmienić za pomocą suwaka, widocznego na dole palety szablonów. Jeżeli chcesz rozpocząć tworzenie dokumentu bez żadnego tekstu zastępczego ani innych obiektów zastępczych, wybierz szablon Pusty z listy szablonów edytora tekstu lub makiety strony. Zanim będzie można dodać tekst w dokumencie opartym o pusty szablon makiety strony, należy dodać do niego nowe pole tekstowe. Tekst w pustym dokumencie edytora tekstu można zacząć wpisywać od razu. 3 Kliknij w Wybierz. Na ekranie pojawi się nowy dokument. Jeżeli po uruchomieniu Pages nie pojawia się paleta szablonów, można włączyć jej wyświetlanie w preferencjach programu. W tym celu należy wybrać Pages > Preferencje, kliknąć w Ogólne i zaznaczyć Nowe dokumenty: Pokaż paletę szablonów. Można także ustalić, aby Pages od razu po uruchomieniu automatycznie otwierał pusty dokument lub wybrany szablon. Wybierz polecenie menu Pages > Preferencje, kliknij w Ogólne, zaznacz Nowe dokumenty: użyj szablonu, po czym kliknij w Wybierz. Następnie trzeba zaznaczyć szablon i potwierdzić wybór kliknięciem w Wybierz. 34 Rozdział 2 Tworzenie, otwieranie i zachowywanie dokumentu

35 Otwieranie istniejącego dokumentu Istnieje kilka sposobów otwierania dokumentów utworzonych za pomocą Pages. Oto sposoby otwierania dokumentów Pages: mm Jeżeli chcesz otworzyć dokument podczas pracy w Pages, kliknij w przycisk Otwórz istniejący plik, znajdujący się na dole okna palety motywów, zaznacz dokument i kliknij w Otwórz. Możesz także wybrać polecenie menu Plik > Otwórz, zaznaczyć dokument i kliknąć w Otwórz. mm Jeżeli chcesz otworzyć ostatnio edytowany dokument, wybierz go z menu Otwórz ostatnie, dostępnego w lewym dolnym rogu okna palety motywów. Możesz także wybrać polecenie menu Plik > Otwórz ostatnie, po czym wybrać go z podmenu. mm Jeżeli chcesz otworzyć dokument Pages z Findera, kliknij dwa razy w ikonę tego dokumentu lub przeciągnij ją do ikony programu Pages. mm Jeżeli chcesz otworzyć dokument Pages zabezpieczony hasłem, kliknij dwa razy w ikonę tego dokumentu, po czym wpisz hasło dostępu i kliknij w OK. Gdy podasz nieprawidłowe hasło, kliknij w OK w wyświetlonym wówczas oknie dialogowym, po czym podaj właściwe hasło i kliknij w OK. Można także otworzyć dokument Pages utworzony za pomocą starszej wersji tego programu (z pakietu iwork '05, iwork '06 lub iwork 08). Aby skorzystać z nowych funkcji, należy zachować następnie ten dokument w formacie Pages 09. Jeżeli istotne jest pozostawienie możliwości otwierania dokumentu w iwork '08, można zachować go w formacie iwork '08, uniemożliwi to jednak korzystanie z nowych funkcji iwork '09 Zobacz Zachowywanie dokumentu w formacie iwork '08 lub Microsoft Word na stronie 276. Jeżeli pojawi się komunikat o braku czcionki lub pliku, nadal można otworzyć dokument i korzystać z niego. Pages użyje wówczas czcionek zastępczych w miejsce brakujących. Brakujące czcionki można później uzupełnić: należy zakończyć pracę Pages i dodać pliki czcionek do katalogu Fonts (więcej informacji na ten temat jest w Pomocy Maca). Brakujące pliki dźwiękowe lub filmy można dodać do dokumentu ponownie. Otwieranie dokumentu z innego programu Można utworzyć nowy dokument Pages, importując dokument utworzony za pomocą innego programu, np. Microsoft Office 2007 lub AppleWorks. Pages potrafi importować pliki w następujących formatach: zwykły tekst (.txt), RTF (.rtf i.rtfd), AppleWorks 6 (.cwk) i Microsoft Word (.doc). W miarę możliwości, Pages stara się zachować oryginalny tekst, kolory i wygląd importowanego dokumentu. Rozdział 2 Tworzenie, otwieranie i zachowywanie dokumentu 35

36 Z dokumentów programu Microsoft Word można importować style, tabele, obiekty swobodne i osadzone, wykresy, przypisy dolne i końcowe, zakładki, hiperłącza, listy, sekcje, śledzenie zmian i inne. Z pakietu AppleWorks można tylko importować dokumenty edytora tekstu. mm mm Oto sposoby importowania dokumentu: Przeciągnij dokument do ikony Pages. Otwarty zostanie nowy dokument Pages z zaimportowaną zawartością. Wybierz polecenie menu Plik > Otwórz, zaznacz dokument i kliknij w Otwórz. Jeżeli nie uda się import dokumentu, spróbuj otworzyć ten dokument w innym programie i zachować go w jednym z formatów rozpoznawanych przez Pages. Możesz także skopiować całą zawartość dokumentu i wkleić go do istniejącego dokumentu Pages. Dokumenty Pages można eksportować w formacie programu Microsoft Word (.doc), PDF, RTF (.rtf oraz.rtfd), a także jako zwykły tekst (.txt). Szczegółowe instrukcje znajdziesz w rozdziale Eksportowanie dokumentów programu Pages do innych formatów plików na stronie 272. Wyświetlanie i edycja dokumentu na pełnym ekranie Widok pełnoekranowy pozwala na wyświetlanie przycisków i narzędzi tylko wtedy, gdy są one niezbędne, upraszczając tym samym widok dokumentu. Umożliwia także dokonywanie szczegółowych i dokładnych zmian w dokumencie podczas pisania. Jak edytować dokument w widoku pełnoekranowym? 1 Otwórz dokument Pages. 2 Wybierz polecenie menu Widok > Tryb pełnoekranowy. Możesz także kliknąć w przycisk trybu pełnoekranowego, znajdujący się w pasku narzędzi Pages (oznaczony dwoma strzałkami skierowanymi na zewnątrz). Informacje o dokumencie (np. liczba słów i stron) widoczne są na dole ekranu. 3 Wykonaj jedną z poniższych czynności: ÂÂ Jeżeli chcesz wyświetlić pasek formatu i menu, przesuń wskaźnik na górę ekranu. ÂÂ Jeżeli chcesz otworzyć okno Inspektora, wybierz polecenie menu Widok > Pokaż Inspektora. ÂÂ Jeżeli chcesz wyświetlić miniaturki stron, przesuń wskaźnik do lewej krawędzi ekranu. ÂÂ Jeżeli chcesz wyświetlić paski przewijania dokumentu w systemie Mac OS X 10.6 (Snow Leopard), przesuń wskaźnik do prawej krawędzi dokumentu. W systemie Mac OS X 10.7 (Lion) lub nowszym paski przewijania wyświetlane są zgodnie z ustawieniami w preferencjach ogólnych Mac OS X. 36 Rozdział 2 Tworzenie, otwieranie i zachowywanie dokumentu

37 4 Jeżeli chcesz zmienić wygląd ekranu w trybie pełnoekranowym, użyj narzędzi widoku i tła, dostępnych po prawej stronie paska formatu. Jeżeli chcesz opuścić widok pełnoekranowy, wykonaj dowolną z następujących czynności: mm Wybierz polecenie menu Widok > Wyjdź z trybu pełnoekranowego. mm Przesuń wskaźnik na górę ekranu, aby wyświetlić pasek menu, po czym kliknij w przycisk trybu pełnoekranowego, znajdujący się w prawym górnym rogu ekranu. mm Naciśnij klawisz Esc na klawiaturze. Dokument jest zawsze otwierany w widoku zwykłym, nawet jeżeli został zachowany w widoku pełnoekranowym. Ochrona dokumentu hasłem Dostęp do dokumentu programu Pages można ograniczyć, zabezpieczając go hasłem. Hasła mogą składać się z praktycznie dowolnej kombinacji liczb i wielkich lub małych liter, a także niektórych znaków specjalnych. Najbezpieczniej jest wybrać hasło złożone z różnych liter, cyfr i innych znaków. Oto sposoby ochrony dokumentu Pages hasłem: mm Jeżeli chcesz dodać hasło do dokumentu, otwórz inspektora dokumentu, kliknij w panel Dokument i zaznacz pole wyboru Wymagaj hasła do otwarcia, znajdujące się na dole panelu inspektora. W odpowiednich polach wpisz hasło, którego chcesz użyć, po czym kliknij w Ustaw hasło. Ochrona dokumentu hasłem sygnalizowana jest ikoną kłódki, widoczną obok tytułu dokumentu. Jeżeli chcesz uzyskać pomoc przy wymyślaniu trudnego do odgadnięcia hasła, kliknij w przycisk z ikoną klucza, znajdujący się obok pola hasła. Spowoduje to otwarcie Asystenta haseł, pomagającego w wyborze hasła. Menu Typ pozwala na wybór ustalenie charakterystyki hasła. Hasło zaproponowane przez Asystenta haseł pojawia się w polu Sugestia. Jego siła ( silne hasło to takie, które trudno złamać) wskazywana jest przez długość i kolor paska Jakość. Jeżeli chcesz użyć zaproponowanego hasła, zaznacz je, skopiuj i wklej do pola Hasło. Jeżeli nie chcesz używać zaproponowanego hasła, możesz wybrać inne z menu Sugestia, zwiększyć jego długość za pomocą suwaka lub wpisać własne hasło. mm Jeżeli chcesz zrezygnować z konieczności podawania hasła podczas otwierania dokumentu, otwórz go i wyłącz opcję Wymagaj hasła do otwarcia, znajdującą się w panelu Dokument w oknie Inspektora dokumentów. Wprowadź hasło, aby wyłączyć zabezpieczenie, po czym kliknij w OK. Widoczna obok tytułu dokumentu ikona kłódki znika, informując w ten sposób, że dokument nie jest już chroniony hasłem. Rozdział 2 Tworzenie, otwieranie i zachowywanie dokumentu 37

38 mm Jeżeli chcesz zmienić hasło, otwórz dokument zabezpieczony hasłem, kliknij w Zmień hasło w panelu Dokument w oknie Inspektora dokumentów, po czym wprowadź swoje hasło w odpowiednich polach i kliknij w Zmień hasło. mm Jeżeli chcesz otworzyć dokument Pages zabezpieczony hasłem, kliknij dwa razy w ikonę tego dokumentu, po czym wpisz hasło dostępu i kliknij w OK. Gdy podasz nieprawidłowe hasło, kliknij w OK w wyświetlonym wówczas oknie dialogowym, po czym podaj właściwe hasło i kliknij w OK. Zachowywanie dokumentu Podczas pracy warto często zachowywać dokument. Po pierwszym zachowaniu dokumentu wystarczy wcisnąć klawisze Command-S, aby zachować go ponownie w trakcie edycji. Jeżeli używasz systemu Mac OS X 10.7 (Lion) lub nowszego, Pages automatycznie zachowuje dokument podczas pracy, dzięki czemu nawet w przypadku nagłego zakończenia pracy programu nie musisz obawiać się utraty wprowadzonych zmian. Gdy naciśniesz klawisze Command-S, zachowana zostanie migawka bieżącego stanu dokumentu. Możesz później powrócić do zarchiwizowanej w ten sposób wersji dokumentu, aby przywrócić używany poprzednio lub zmieniony element, np. obrazek, ustawienia lub tekst. Jak zachować dokument po raz pierwszy? 1 Wybierz polecenie menu Plik > Zachowaj lub naciśnij klawisze Command-S. 2 Wpisz nazwę dokumentu w polu Zachowaj jako. 3 Rozwiń menu wyskakujące Gdzie i wybierz katalog, w którym chcesz zachować dokument. Jeżeli poszukiwanego miejsca docelowego nie ma w menu Gdzie, kliknij w trójkąt rozwijania obok pola Zachowaj jako, po czym przejdź do miejsca, w którym chcesz zachować dokument. Jeżeli nie widzisz menu Gdzie, przejdź do miejsca, w którym chcesz zachować dokument. 4 Jeżeli chcesz, aby zachowany dokument można było otworzyć za pomocą programu Pages z pakietu iwork 08, wybierz Zachowaj kopię jako, po czym wybierz iwork '08 z menu. Jeżeli dokument ma być otwierany za pomocą programu Microsoft Word, wybierz Zachowaj kopię jako, po czym wybierz Dokument Word z rozwijanego menu. Zachowanie dokumentu zabezpieczonego hasłem w formacie wcześniejszej wersji iwork spowoduje usunięcie tego zabezpieczenia. 5 Jeżeli chcesz, aby dokument można było wyświetlać przy użyciu funkcji szybkiego podglądu (Quick Look) w systemie Mac OS X 10.5 lub nowszym, zaznacz pole wyboru Dołącz podgląd do dokumentu. 38 Rozdział 2 Tworzenie, otwieranie i zachowywanie dokumentu

39 6 Jeżeli dokument ma być otwierany także na innych komputerach, kliknij w Opcje zaawansowane i rozważ włączenie poniższych opcji: Kopiuj dźwięki i wideo do dokumentu: Zaznaczenie tego pola wyboru spowoduje zachowanie plików audio i wideo wraz z dokumentem, dzięki czemu będą się odtwarzać po otwarciu dokumentu na innym komputerze. Możesz wyłączyć tę opcję, aby wynikowy plik dokumentu był mniejszy, spowoduje to jednak brak możliwości odtwarzania plików multimedialnych z dokumentu, gdy otwarty on zostanie na innym komputerze. Kopiuj obrazki szablonu do dokumentu: Jeżeli pozostawisz tę opcję wyłączoną, wygląd dokumentu może się różnić, gdy zostanie on otwarty na komputerze, na którym nie ma zainstalowanego tego samego motywu, jaki użyty został do utworzenia danego dokumentu (np. jeżeli dokument powstał na bazie własnego motywu). 7 Kliknij w przycisk Zachowaj. mm Jak zarchiwizować wersję dokumentu w systemie Mac OS X 10.7 (Lion) lub nowszym? Wybierz polecenie menu Plik > Zachowaj wersję. Możesz także nacisnąć klawisze Command-S. Archiwizowanie wersji możliwe jest tylko w systemie Mac OS X 10.7 (Lion) lub nowszym. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o przywracaniu zarchiwizowanych wersji, zobacz Znajdowanie zarchiwizowanej wersji dokumentu na stronie 42. Generalnie dokumenty Pages można zachowywać tylko na komputerach i serwerach używających systemu Mac OS X. Pages nie jest zgodny z komputerami korzystającymi z systemu Mac OS 9 ani serwerami Windows z dodatkiem Services for Macintosh. Jeżeli trzeba użyć systemu Windows, można skorzystać z serwera AFP dostępnego dla tego systemu. Zagadnienie Eksportowanie dokumentów w innych formatach (m.in. formacie programu Microsoft Word, RTF, PDF lub jako zwykły tekst) Udostępnianie dokumentu w sieci, za pomocą programu Mail lub iweb Informacje Eksportowanie dokumentów programu Pages do innych formatów plików na stronie 272 Wysyłanie dokumentów Pages na iwork.com Public Beta na stronie 277 Wysyłanie dokumentu jako załącznika we wiadomości na stronie 280 Wysyłanie dokumentu Pages do iweb na stronie 281 Cofanie zmian dokonanych w dokumencie Cofanie zmian na stronie 40 Rozdział 2 Tworzenie, otwieranie i zachowywanie dokumentu 39

40 Zagadnienie Korzystanie z własnej makiety dokumentu i zachowywanie jej jako szablonu Tworzenie kopii zapasowej lub zachowywanie wielu wersji dokumentu Pages Ustalanie preferencji zachowywania kopii bezpieczeństwa dokumentu Pages Otwieranie dokumentu w trybie konspektu Zamykanie dokumentu bez kończenia pracy Pages Wyświetlanie liczby słów i innych statystyk dokumentu Informacje Zachowanie dokumentu jako szablonu na stronie 40 Zachowanie kopii dokumentu na stronie 41 Automatyczne zachowywanie kopii bezpieczeństwa dokumentu na stronie 41 Zachowanie dokumentu w trybie konspektu na stronie 44 Zamykanie dokumentu bez kończenia pracy Pages na stronie 45 Wyświetlanie informacji o dokumencie na stronie 45 Cofanie zmian Można cofnąć zmiany dokonane w dokumencie od momentu jego otwarcia lub zachowania. Możesz odwołać zmiany w następujący sposób: mm Jeżeli chcesz cofnąć ostatnio dokonaną zmianę, wybierz z menu Edycja > Cofnij. mm Jeżeli chcesz cofnąć wiele zmian, wybierz Edycja > Cofnij wiele razy. Możesz w ten sposób cofnąć wszelkie zmiany dokonane od otwarcia dokumentu lub przywrócenia ostatnio zachowanej wersji. mm Jeżeli chcesz cofnąć jedną lub więcej operacji cofnięcia (Edycja > Cofnij), wybierz Edycja > Przywróć.. mm Jeżeli chcesz cofnąć wszystkie zmiany dokonane od ostatniego zachowania dokumentu, wybierz Plik > Przywróć do zachowanego, po czym kliknij w przycisk Przywróć. Zachowanie dokumentu jako szablonu Dokument zachowany jako szablon będzie widoczny po zaznaczeniu pozycji Moje szablony w palecie szablonów. Jak zachować dokument jako szablon? mm Wybierz Plik > Zachowaj jako szablon. Informacje o szablonach znajdziesz w rozdziale Zachowywanie własnego szablonu na stronie Rozdział 2 Tworzenie, otwieranie i zachowywanie dokumentu

41 Zachowanie kopii dokumentu Jeżeli chcesz powielić otwarty dokument, możesz zachować go pod inną nazwą lub w innym miejscu. Jak zachować kopię dokumentu w systemie Mac OS X 10.7 (Lion) lub nowszym? 1 Wybierz polecenie menu Plik > Powiel. Otwarta zostanie kopia bieżącego dokumentu, nie posiadająca swojej nazwy. Obie kopie pozostają otwarte i można je przeglądać lub edytować. 2 Zamknij okno kopii bez nazwy, wprowadź nazwę dokumentu i wybierz miejsce z menu wyskakującego. 3 Kliknij w przycisk Zachowaj. mm Jak zachować kopię dokumentu w systemie Mac OS X 10.6 (Snow Leopard) lub starszym? Wybierz polecenie menu Plik > Zachowaj jako, po czym podaj nazwę i wskaż miejsce, w którym chcesz zachować dokument. Ten sposób utworzenia kopii dokumentu powoduje zamknięcie oryginału. Dokument, który pozostaje otwarty, jest nowo utworzoną kopią. Jeżeli chcesz pracować z oryginalną wersją, wybierz polecenie menu Plik > Otwórz ostatnie, po czym wybierz poprzednią wersję dokumentu z podmenu. Możesz również włączyć funkcję automatycznego tworzenia kopii zapasowych podczas zachowywania dokumentu. Kopia umieszczana jest wówczas w tym samym miejscu, co oryginał, nosi również taką samą nazwę, poprzedzoną słowami Kopia zapasowa. Zobacz Automatyczne zachowywanie kopii bezpieczeństwa dokumentu na stronie 41. Automatyczne zachowywanie kopii bezpieczeństwa dokumentu Za każdym razem, gdy zachowujesz dokument, automatycznie może być archiwizowana kopia ostatnio zachowanej wersji. Pozwala to na łatwe przywracanie poprzednich wersji dokumentu, jeżeli dokonane zmiany okażą się być niepotrzebne. Sposób tworzenia kopii zapasowych zależy od wersji używanego systemu. Mac OS X 10.7 (Lion) lub nowszy automatycznie tworzy migawki dokumentu za każdym razem, gdy zachowujesz ten dokument. W dowolnej chwili możesz przeglądać archiwum wszystkich zachowanych wcześniej wersji. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o korzystaniu z zarchiwizowanych wersji dokumentów w systemie Mac OS X 10.7 (Lion), zobacz Znajdowanie zarchiwizowanej wersji dokumentu na stronie 42. Jeżeli używasz systemu Mac OS X 10.6 (Snow Leopard) lub starszego, możesz włączyć w Pages funkcję automatycznego tworzenia kopii ostatnio zachowanej wersji dokumentu. Innym możliwym zastosowaniem tej funkcji jest użycie jej w systemie Mac OS X 10.7 (Lion) w celu zachowywania kopii zapasowej dokumentu na innym dysku twardym lub dysku sieciowym. Rozdział 2 Tworzenie, otwieranie i zachowywanie dokumentu 41

42 mm Jak utworzyć archiwum zachowywanych wcześniej wersji dokumentu w systemie Mac OS X 10.7 (Lion) lub nowszym? Wybierz polecenie menu Plik > Zachowaj wersję. Możesz także nacisnąć klawisze Command-S. Jak utworzyć kopię ostatnio zachowanej wersji dokumentu? mm Wybierz polecenie menu Pages > Preferencje, kliknij w Ogólne, po czym zaznacz pole wyboru Zachowując, archiwizuj poprzednią wersję. Gdy następnym razem zachowasz dokument, automatycznie zostanie utworzona jego kopia. Umieszczona ona zostanie w tym samym miejscu, co oryginał, a jej nazwa rozpoczynać się będzie od Kopia zapasowa. Kopia zapasowa obejmuje tylko jedną, ostatnio zachowaną wersję dokumentu. Za każdym razem, gdy zachowasz dokument, poprzednia kopia zapasowa zostanie zastąpiona nową. Znajdowanie zarchiwizowanej wersji dokumentu Jeżeli używasz systemu Mac OS X 10.7 (Lion) lub nowszego i masz zarchiwizowane wersje swojego dokumentu, możesz je przeglądać, aby znaleźć wersję, którą chcesz odtworzyć lub wykorzystać. Gdy znajdziesz zarchiwizowaną wersję dokumentu, możesz zarówno odtworzyć ją jako pełną, edytowalną kopię, jak również wydobyć z niej tekst, obrazki lub ustawienia w celu ponownego wykorzystania. Jak przeglądać zarchiwizowane wersje dokumentu? 1 Otwórz dokument, do starszych wersji którego chcesz uzyskać dostęp, po czym ustaw wskaźnik nad nazwą tego dokumentu u góry okna programu Pages. Obok nazwy dokumentu pojawi się trójkąt. 2 Kliknij w ten trójkąt, po czym wybierz polecenie Przeglądaj wszystkie wersje. 42 Rozdział 2 Tworzenie, otwieranie i zachowywanie dokumentu

43 Na ekranie pojawią się miniaturki przedstawiające migawki zachowanych wersji dokumentu, wyświetlane na tle gwiazd. Linia czasowa po prawej stronie ekranu wskazuje, kiedy zachowana została wersja widoczna na wierzchu po prawej. #JF hdb XFSTKB EPLVNFOUV Poprzednie wersje dokumentu,mjlojk BCZ PQVÀDJm UFO XJEPL CF[ PEUXBS[BOJB TUBST[FK XFSTKJ 1S[FDJhHOJK X[E V MJOJJ D[BTV BCZ [PCBD[Zm XFSTKF [BDIPXBOF X QS[FT[ PÀDJ,MJLOJK BCZ PEUXPS[Zm XFSTK XJEPD[Oh QP QSBXFK TUSPOJF FLSBOV 3 Przeciągnij uchwyt wzdłuż linii czasowej, aby cofnąć się do starszych wersji dokumentu. 4 Gdy znajdziesz wersję, której chcesz się przyjrzeć bliżej, kliknij w jej miniaturkę. Wersja zostanie powiększona i przeniesiona na pierwszy plan. Na planie tym można przeglądać dokumenty, zaznaczać rzeczy na stronie, otwierać okna Inspektora oraz kopiować obiekty i ustawienia. 5 Wykonaj jedną z poniższych czynności: ÂÂ Jeżeli chcesz przywrócić starszą wersję w całości, kliknij w Odtwórz, gdy wersja ta jest na pierwszym planie. Odtworzony dokument pojawi się na biurku komputera, zastępując poprzednio używaną wersję. Zastąpiona wersja zostanie wcześniej zachowana na linii czasowej, będzie więc można ją przywrócić w razie potrzeby. Rozdział 2 Tworzenie, otwieranie i zachowywanie dokumentu 43

44 ÂÂ Jeżeli chcesz przywrócić ze starszej wersji tylko pojedynczy obiekt lub ustawienie z okna Inspektora, skopiuj ten obiekt lub ustawienie, zaznaczając je i naciskając klawisze Command-C, po czym kliknij w Gotowe, aby powrócić na biurko. Następnie wklej obiekt lub ustawienie w odpowiednim miejscu bieżącego dokumentu, naciskając klawisze Command-V. ÂÂ Jeżeli chcesz zobaczyć obok siebie starszą i bieżącą wersję, aby je porównać, kliknij w Bieżący dokument. 6 Jeżeli chcesz powrócić na biurko, kliknij w Gotowe. Zachowanie dokumentu w trybie konspektu Dokument edytora tekstu zachowany w Pages w trybie konspektu zostanie otwarty również w trybie konspektu. Jak zachować dokument edytora tekstu w trybie konspektu? mm Otwórz lub utwórz dokument edytora tekstu, po czym kliknij w Konspekt w pasku narzędzi i zacznij pisać. Po zakończeniu pisania zachowaj dokument, wybierając polecenie menu Plik > Zachowaj. Gdy następnym razem otworzysz dokument, otwarty zostanie on w trybie konspektu. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o tworzeniu i pracy z dokumentami w trybie konspektu, zobacz Tworzenie konspektu na stronie 104 Blokowanie dokumentu w celu uniemożliwienia edycji Jeżeli używasz systemu Mac OS X 10.7 (Lion) lub nowszego, możesz zablokować dokument, aby uchronić się przed przypadkowym dokonaniem w nim zmian, gdy chcesz go jedynie przeglądać. Zablokowany dokument można w dowolnym momencie odblokować i kontynuować jego edycję. Jak zablokować dokument? 1 Otwórz dokument, który chcesz zablokować, po czym ustaw wskaźnik nad nazwą tego dokumentu u góry okna programu Pages. Obok nazwy dokumentu pojawi się trójkąt. 2 Kliknij w ten trójkąt, po czym wybierz polecenie Zablokuj. mm Jak odblokować dokument w celu dokonania edycji? Ustaw wskaźnik nad nazwą dokumentu u góry okna programu, a gdy obok niej pojawi się trójkąt, kliknij w niego i wybierz polecenie Odblokuj. 44 Rozdział 2 Tworzenie, otwieranie i zachowywanie dokumentu

45 Zamykanie dokumentu bez kończenia pracy Pages Po zakończeniu pracy z dokumentem można go zamknąć, nie kończąc pracy Pages. Oto sposoby zamykania dokumentów bez zamykania programu: mm Jeżeli chcesz zamknąć aktywny dokument, wybierz z menu Plik > Zamknij lub kliknij w przycisk zamykania, widoczny w lewym górnym rogu okna dokumentu. mm Jeżeli chcesz zamknąć wszystkie otwarte dokumenty Pages, przytrzymaj klawisz Opcja i wybierz polecenie menu Plik > Zamknij wszystkie. Możesz także kliknąć w przycisk zamykania okna aktywnego dokumentu, trzymając wciśnięty klawisz Opcja. Jeżeli w dokumencie dokonane zostały jakieś zmiany, Pages zapyta, czy chcesz je zachować. Wyświetlanie informacji o dokumencie W dokumencie można przechowywać takie informacje, jak nazwisko autora i słowa kluczowe. Informacje te można później wyświetlić, podobnie jak generowane automatyczne statystyki. Oto sposoby pracy z informacjami o dokumencie: mm Jeżeli chcesz dodać lub zmienić informacje opisowe o dokumencie (autora, tytuł, komentarze i słowa kluczowe), kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, kliknij w przycisk Inspektora dokumentów, a następnie kliknij w Informacje. Wprowadź lub zmień informacje w polach widocznych w tym panelu. Te informacje będą mogły być wyszukiwane za pomocą Spotlight na komputerach z Mac OS X w wersji 10.4 lub nowszej. mm Jeżeli chcesz wyświetlić statystyki dokumentu, takie jak liczbę słów, stron, wierszy, akapitów, sekcji, grafik i znaków, kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk dokumentów, po czym kliknij w Informacje. Liczba słów i stron w dokumencie widoczna jest cały czas w lewym dolnym rogu okna. Jeżeli chcesz ukryć liczbę słów, wybierz polecenie menu Pages > Preferencje i wyłącz Pokazuj liczbę wyrazów u dołu okna. Gdy zaznaczony jest jakiś tekst, możesz wskazać, czy chcesz uzyskać informacje na temat całego dokumentu, czy tylko zaznaczonego fragmentu. w tym celu rozwiń menu Zakres w oknie Inspektora dokumentów i wybierz z niego pozycję Zaznaczenie lub Dokument. mm Jeżeli chcesz wyświetlić zachowane informacje o pliku dokumentu, obejmujące jego wielkość, położenie i daty utworzenia i dokonania ostatnich zmian, kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk dokumentów, po czym kliknij w przycisk Pokaż informacje o pliku. Rozdział 2 Tworzenie, otwieranie i zachowywanie dokumentu 45

46 Praca z częściami dokumentu 3 Można ustalić ogólną charakterystykę dokumentu: marginesy, sąsiednie strony, łamy i sekcje. Dowiesz się też, jak utworzyć spis treści, przypisy dolne i końcowe. Przed rozpoczęciem dodawania zawartości do dokumentu warto określić jego ustawienia, takie jak orientacja strony, format papieru i wielkość marginesów. Niektóre dokumenty wymagają także zmiany ustawień obiektów wzorcowych (grafiki w tle, np. znaków wodnych) i atrybutów sąsiednich stron. Większości z tych ustawień można dokonać w oknie Inspektora dokumentów i Inspektora makiet. 46

47 Zarządzanie ustawieniami dokumentu Jak otworzyć Inspektora dokumentów? mm Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie w przycisk dokumentów. Przycisk Inspektora dokumentów W panelu Spis można utworzyć spis treści dokumentu. W panelu Informacje można znaleźć statystkę dokumentu: liczbę słów, datę i słowa kluczowe. Okno Układ strony pozwala ustalić rozmiar i orientację kartki papieru. Marginesy lewej, prawej, górnej i dolnej krawędzi kartki. Zaznacz, aby dodać do dokumentu nagłówki i stopki. Wybór rodzaju przypisu. Wybór stylu przypisu dolnego lub końcowego. Odstęp pomiędzy przypisami. Zaznacz, aby włączyć automatyczne dzielenie wyrazów w dokumencie. Zaznacz, aby używać w dokumencie wszystkich dostępnych ligatur. Zaznacz, aby zabezpieczyć dokument hasłem. Ustawienia formatowania dokonane w Inspektorze dokumentów odnoszą się do całego dokumentu. Jak otworzyć Inspektora makiet? mm Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie w przycisk makiety. Przycisk inspektora makiet W panelu Sekcja możesz ustalić numerację stron, sąsiednie strony i inne opcje sekcji. Ustal liczbę łamów. Zaznacz, aby bieżąca makieta rozpoczynała się na górze strony. Wyłącz, aby utworzyć łamy o różnych szerokościach. Zaznacz szerokość kolumny lub odstępu i wpisz nową wartość. Ustal odstęp pomiędzy bieżącą makietą, a kolejną lub poprzednią Marginesy bieżącej makiety. Rozdział 3 Praca z częściami dokumentu 47

48 Układ łamów ustala się w Inspektorze makiet. Inspektor ten zapewnia także kontrolę nad opcjami formatowania sekcji dokumentu, takich jak np. rozdziały. Przykładowo, dla każdej sekcji możesz utworzyć odmienną pierwszą stronę lub odmienne lewe i prawe strony. Ustalanie orientacji strony i jej rozmiaru Domyślnie większość szablonów Pages przystosowanych jest do standardowych rozmiarów papieru, z tekstem drukowanym pionowo. Jeżeli dokument będzie wymagał innego rozmiaru lub orientacji papieru (np. poziomej), należy ustalić to zaraz na samym początku. Dzięki temu, podczas pracy z dokumentem będzie widać jego spodziewany wygląd. Wybór rozmiaru papieru i orientacji strony na stronie 269 zawiera instrukcje dotyczące zmiany orientacji strony i wyboru rozmiaru papieru. Jeżeli praca z dokumentem ma zostać rozpoczęta od pustego szablonu edytora tekstu lub pustego szablonu makiety strony, warto zwrócić uwagę, że każdy z nich dostępny jest w orientacji pionowej oraz poziomej. Ustalanie marginesów dokumentu Każdy dokument posiada marginesy, czyli pusty obszar pomiędzy zawartością strony a krawędzią papieru. Marginesy te są zaznaczone w widoku makiety szarymi liniami. Widok makiety można włączyć, klikając w Widok w pasku narzędzi i wybierając Pokaż makietę. Domyślne marginesy większości szablonów Pages (włączając w to szablon Pusty ) ustawione są na 2,54 cm po lewej i prawej oraz 2,54 cm od góry i na dole. Oznacza to, że główna część tekstu dokumentu nie wyjdzie poza te granice. Jak zmienić marginesy strony? 1 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk dokumentów, po czym kliknij w Dokument. 2 Wpisz liczby w polach lewy, prawy, górny i dolny. Jeżeli chcesz marginesy mają być różne w różnych sekcjach dokumentu, należy użyć Inspektora makiet. Zobacz Określanie marginesów makiety na stronie 54, aby dowiedzieć się więcej o ustalaniu marginesów makiety. Jeżeli tworzony dokument ma zostać później zszyty, można ustawić marginesy dokumentu tak, aby wziąć pod uwagę, która krawędź strony będzie zszyta (margines wewnętrzny), a która nie (margines zewnętrzny). W tym celu trzeba utworzyć dokument z lewymi i prawymi stronami. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej na ten temat, zobacz Korzystanie ze stron lewych i prawych na stronie Rozdział 3 Praca z częściami dokumentu

49 Korzystanie ze znaków końca strony i końca wiersza Do dokumentu można wstawiać znaki końca strony, wymuszać rozpoczynanie danego akapitu na nowej stronie lub utrzymywać wybrane akapity na tej samej stronie itd. Wstawienie znaku końca oznacza, że Pages umieszcza w tekście specjalny znak niewidoczny. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o znakach niewidocznych, zobacz Pokazywanie niewidocznych znaków formatujących na stronie 21. Zagadnienie Informacje Tworzenie nowej strony w dokumencie Wstawianie znaku końca strony na stronie 49 Zarządzanie sposobem wyświetlania akapitów w dokumencie Dodawanie miękkiego znaku końca wiersza i zapobieganie pozostawianiu pojedynczych wierszy na dole lub na górze strony Rozpoczynanie akapitów od nowej strony na stronie 49 Utrzymywanie akapitów razem na stronie na stronie 50 Utrzymywanie całego akapitu na tej samej stronie na stronie 50 Wstawianie ręcznego podziału wiersza na stronie 50 Unikanie sierot i wdów na stronie 51 Wstawianie znaku końca strony Wstawienie znaku końca strony pozwala na wymuszenie złamania stron w określonym miejscu dokumentu. Spowoduje to utworzenie nowej strony w bieżącej sekcji, gotowej do wprowadzania tekstu. W dokumencie makiety strony utworzenie nowej strony sprowadza się do dodania strony do dokumentu. Powoduje to pojawienie się nowej strony w nowej sekcji. Można na niej umieścić pole tekstowe, aby wprowadzić tekst. Oto sposoby wstawienia znaku końca strony: mm W dokumencie edytora tekstu: kliknij w dowolnym miejscu, w którym chcesz zakończyć stronę, po czym wybierz Wstaw > Koniec strony. Jeżeli chcesz usunąć znak końca strony, kliknij na początku wiersza następującego po wymuszonym złamaniu strony i wciśnij klawisz Delete. mm W dokumencie makiety strony: kliknij w Strony w pasku narzędzi i wybierz jedną ze stron udostępnianych przez szablon. Rozpoczynanie akapitów od nowej strony W dokumentach edytora tekstu można sprawić, aby nowy akapit zawsze rozpoczynał się na nowej stronie, niezależnie od tego, co znajduje się przed nim. Jeżeli akapit ma zaczynać się zawsze na nowej stronie: 1 Zaznacz akapit, który ma zaczynać się na nowej stronie. Rozdział 3 Praca z częściami dokumentu 49

50 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędziowym, następnie kliknij w przycisk tekstu, po czym kliknij w Więcej. 3 Zaznacz Początek akapitu na nowej stronie. Po dodaniu nowej strony do dokumentu makiety opartego o pusty szablon, należy umieścić na nim pole tekstowe, aby móc wprowadzić tekst. Utrzymywanie akapitów razem na stronie Można wybrać, aby dwa sąsiednie akapity zawsze znajdowały się na tej samej stronie. Ostatni wiersz pierwszego akapitu będzie zawsze umieszczany na tej samej stronie, na której znajduje się pierwszy wiersz kolejnego akapitu, chyba że między nimi znajdzie się znak końca strony lub znak końca sekcji. Funkcja ta przydatna jest zwłaszcza w przypadku jednowierszowych nagłówków, których rozdzielenia z akapitem tekstu chcemy uniknąć. Jak utrzymać akapity razem na jednej stronie? 1 Kliknij w akapit, który ma zawsze pojawiać się razem z następnym akapitem. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędziowym, następnie kliknij w przycisk tekstu, po czym kliknij w Więcej. 3 Zaznacz Z następnym akapitem. Utrzymywanie całego akapitu na tej samej stronie Można sprawić, aby wszystkie wiersze danego akapitu zawsze znajdowały się na jednej stronie. Jak uniknąć złamania akapitu na stronie? 1 Kliknij w akapit, którego wiersze mają pozostać razem. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędziowym, następnie kliknij w przycisk tekstu, po czym kliknij w Więcej. 3 Zaznacz Wiersze razem. W dokumentach makiety strony tekst dodawany jest w polach tekstowych. Zobacz Łączenie swobodnych pól tekstowych na stronie 113, aby dowiedzieć się więcej o łączeniu pól tekstowych. Wstawianie ręcznego podziału wiersza Można ręcznie złamać wiersz, wstawiając tzw. miękki znak końca wiersza. Pozwala to rozpocząć nowy wiersz bez rozpoczynania nowego akapitu. Jak wstawić miękki znak końca wiersza? 1 Kliknij w miejscu, gdzie ma zostać wstawiony miękki znak końca wiersza. 2 Wciśnij Return, trzymając wciśnięty klawisz Shift. 50 Rozdział 3 Praca z częściami dokumentu

51 Unikanie sierot i wdów Można uchronić się przed pozostawianiem pierwszego wiersza akapitu na dole strony (czyli tzw. sieroty, zwanej także szewcem ) lub ostatniego wiersza akapitu na samej górze strony (czyli tzw. wdowy, zwanej także bękartem ). Jak zapobiegać powstawaniu sierot i wdów? 1 Kliknij w akapit, w którym chcesz zapobiec powstawaniu sierot i wdów. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędziowym, następnie kliknij w przycisk tekstu, po czym kliknij w Więcej. 3 Zaznacz Unikaj wdów i sierot. Korzystanie z makiet Pages pozwala na zróżnicowanie wyglądu stron dokumentów makiety strony (poprzez utworzenie łamów w polach tekstowych) oraz dokumentów edytora tekstu (poprzez użycie różnych makiet oddzielanych od siebie znakami końca makiety. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o pracy z polami tekstowymi w dokumentach makiety strony, zobacz Wyróżnianie tekstu za pomocą pól tekstowych, kształtów i innych efektów na stronie 110. W dokumencie edytora tekstu, makiety oddzielone są od siebie znakami końca makiety. Makieta to część dokumentu, w której ustalone zostały określone cechy łamów i odstępy wokół nich, tzw. margines makiety. W tym samym dokumencie, a nawet na tej samej stronie można umieścić kilka makiet. Zagadnienie Tworzenie łamów i kontrolowanie przepływu tekstu z jednego łamu do kolejnego Zmiana charakterystyki makiety w dokumentach edytora tekstu Informacje Określanie łamów na stronie 51 Ustalanie końca łamu na stronie 53 Definiowane znaków końca makiety na stronie 53 Określanie marginesów makiety na stronie 54 Określanie łamów Zależnie od rozmiarów strony i ustalonej dla dokumentu szerokości łamu, na jednej stronie można umieścić do dziesięciu łamów (np. na standardowej stronie formatu A4, ułożonej pionowo). Odstęp pomiędzy łamami można zmieniać. Gdy tekst wpisywany w jednym łamie dotrze do jego końca, zostanie automatycznie przelany do kolejnego łamu. Jeżeli chcesz zmienić miejsce, w którym tekst zostaje przelany z jednego łamu do drugiego, zobacz Ustalanie końca łamu na stronie 53. Rozdział 3 Praca z częściami dokumentu 51

52 Jeżeli w pewnym punkcie dokumentu ma się zmienić liczba lub wygląd łamów, należy utworzyć nową makietę. Zobacz Definiowane znaków końca makiety na stronie 53, aby dowiedzieć się, jak to zrobić. Jak umieścić w dokumencie kilka łamów? 1 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk makiety, kliknij w Makieta i podaj liczbę łamów w polu Łamy. W tym celu umieść najpierw kursor w dowolnym miejscu tekstu w dokumencie, wpisz liczbę w polu Łamy i wciśnij Return. 2 Jeżeli chcesz skorygować szerokości wszystkich łamów, kliknij dwa razy w dowolną wartość na liście łamów i wpisz nową. Jeżeli chcesz skorygować odstępy między łamami, kliknij dwa razy w dowolną wartość na liście Odstęp i wpisz nową. 3 Jeżeli chcesz, aby łamy miały różną szerokość, wyłącz opcję Równa szerokość łamów. Jeżeli chcesz zmienić szerokość danego łamu, kliknij dwa razy w jego szerokość na liście łamów i wpisz nową. Jeżeli chcesz dostosować odstępy między sąsiednimi łamami, kliknij dwa razy w dowolną wartość na liście Odstęp i wpisz nową wartość. 4 Jeżeli chcesz zmienić odstęp wokół zewnętrznych marginesów łamów w dokumencie edytora tekstu, podaj nowe wartości w polach Lewy, Prawy, Nad i Pod. W dokumentach makiety strony nie da się zmienić marginesów makiety. 5 Jeżeli chcesz przenieść łamy na początek kolejnej strony w dokumencie edytora tekstu, zaznacz Początek makiety na nowej stronie. Opcja Początek makiety na nowej stronie nie jest dostępna w dokumentach makiety strony. 6 Szybkiej zmiany szerokości łamów i ich odstępów można dokonać za pomocą linijki dokumentu. W tym celu kliknij w Widok w pasku narzędzi i wybierz Pokaż linijki, a następnie przeciągnij lewą lub prawą krawędź szarego obszaru na linijce. Białe obszary na linijce oznaczają tekst w łamach. Szare obszary oznaczają odstępy pomiędzy łamami. Uwaga: Istnieje prosty sposób szybkiego tworzenia maksymalnie czterech łamów: należy kliknąć w menu łamów w pasku formatu i wybrać z niego liczbę łamów. 52 Rozdział 3 Praca z częściami dokumentu

53 Ustalanie końca łamu Znak końca łamu kończy tekst w jednym łamie (pozostawiając resztę łamu pustą) i przenosi go do kolejnego łamu. Jak wstawić znak końca łamu? 1 Kliknij za słowem, na którym ma kończyć się tekst w jednym łamie. 2 Wybierz Wstaw > Koniec łamu. Tekst zostanie złamany w miejscu, w którym znajduje się kursor, a dalsza część tego tekstu pojawi się w sąsiednim łamie. Jeżeli umieścisz znak końca łamu w dokumencie jednołamowym, tekst będzie kontynuowany na kolejnej stronie. Gdy w dokumencie pokazywane są znaki niewidoczne (kliknij w Widok w pasku narzędzi i wybierz Pokaż niewidoczne ), miejsca zakończenia poszczególnych łamów wskazywane są znakami końca łamu. Znak końca łamu jest jednym ze specjalnych znaków niewidocznych, służących do formatowania dokumentu. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o znakach niewidocznych, zobacz Pokazywanie niewidocznych znaków formatujących na stronie 21. Wprowadzony znak końca łamu można ręcznie usunąć. W tym celu wystarczy kliknąć na początku wiersza następującego po wymuszonym zakończeniu łamu i nacisnąć klawisz Delete. Definiowane znaków końca makiety W dokumencie edytora tekstu można użyć znaku końca makiety, aby wskazać miejsce zakończenia jednej makiety i rozpoczęcia nowej, co pozwala uzyskać np. różne liczby łamów i marginesy na tej samej stronie. Korzystanie ze znaków końca makiety nie ma wpływu na nagłówki, stopki, numerację stron i inne cechy formatowania dokumentu lub sekcji. Jak wstawić do dokumentu edytora tekstu znak końca makiety? 1 Umieść kursor po słowie, po którym chcesz zakończyć bieżącą makietę i rozpocząć nową. 2 Wybierz Wstaw > Koniec makiety. Niewidoczny znak końca makiety umieszczany jest w miejscu, w którym znajduje się kursor, po czym kursor ten przenoszony jest na górę nowej makiety. Nowa makieta po zakończeniu poprzedniej ma takie same ustawienia formatowania i liczbę łamów, jak dotychczasowa. Jeżeli chcesz zmienić jej ustawienia, kliknij w Inspektor w pasku narzędziowym, następnie kliknij w przycisk makiety, po czym kliknij w Makieta. Ustal liczbę łamów i ich format w panelu Makieta. Rozdział 3 Praca z częściami dokumentu 53

54 3 Jeżeli chcesz, aby nowa makieta rozpoczynała się od górnej krawędzi strony, zaznacz Początek makiety na nowej stronie. Gdy w dokumencie pokazywane są znaki niewidoczne (kliknij w Widok w pasku narzędzi i wybierz Pokaż niewidoczne ), miejsca zakończenia poszczególnych makiet wskazywane są znakami końca makiety. Znak końca makiety jest jednym ze specjalnych znaków niewidocznych, służących do formatowania dokumentu. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o znakach niewidocznych, zobacz Pokazywanie niewidocznych znaków formatujących na stronie 21. Wprowadzony znak końca makiety można ręcznie usunąć. W tym celu wystarczy kliknąć na początku wiersza następującego po wymuszonym zakończeniu makiety i nacisnąć klawisz Delete. Określanie marginesów makiety W dokumencie edytora tekstu można ustalić odstęp wokół łamów makiety. Jak zmienić margines makiety w dokumencie edytora tekstu? 1 Kliknij w łam. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędziowym, następnie kliknij w przycisk makiety, po czym kliknij w Makieta. 3 Jeżeli chcesz zmienić zewnętrzne marginesy łamów, wprowadź wartości w polach Lewy i Prawy pod Marginesy makiety. 4 Jeżeli chcesz zmienić ilość miejsca pod i nad łamami, wprowadź wartości w polach Przed i Pod pod Marginesy makiety. Nowe marginesy nie mogą wykraczać poza marginesy strony, ustalone w Inspektorze dokumentów. Korzystanie ze stron lewych i prawych Dokument dwustronny, przeznaczony do wydrukowania i zszycia, składa się z sąsiadujących ze sobą lewych i prawych stron. Lewe i prawe strony dokumentów tego typu mają zwykle różne marginesy zewnętrzne i wewnętrzne, np. margines wewnętrzny (ten po stronie zszycia) powinien być szerszy. Zobacz Określanie marginesów dla sąsiednich stron na stronie 55, aby dowiedzieć się więcej. 54 Rozdział 3 Praca z częściami dokumentu

55 Jeżeli dokument zawiera sekcje (np. rozdziały), można użyć różnych nagłówków lub stopek dla lewych i prawych stron, w rogach których widoczna ma być numeracja. Zobacz Określanie nagłówków i stopek dla sąsiednich stron na stronie 55, aby dowiedzieć się więcej. Po skorygowaniu marginesów i zmianie nagłówków i stopek warto obejrzeć dokument przed jego wydrukowaniem. Zobacz Wyświetlanie sąsiednich stron na stronie 56, aby dowiedzieć się więcej. Określanie marginesów dla sąsiednich stron Inspektor dokumentów pozwala ustalić odmienne marginesy dla lewych i prawych stron. Jak ustalić odmienne marginesy dla stron lewych i prawych? 1 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk dokumentów, po czym kliknij w Dokument. 2 Zaznacz Sąsiednie strony. Zaznacz, aby osobno ustalić marginesy dla lewych i prawych stron. Podaj szerokość marginesu od strony zszycia. Podaj szerokość marginesu od zewnątrz strony. 3 Ustal marginesy zewnętrzne i wewnętrzne. Margines wewnętrzny to ta część lewych lub prawych stron, która będzie zszyta. Margines zewnętrzny to zewnętrzna część stron. Określanie nagłówków i stopek dla sąsiednich stron W dokumentach edytora tekstu, w których zdefiniowane są sekcje, można ustalić odmienne nagłówki i stopki dla stron lewych i prawych, co pozwoli np. na umieszczenie numerów stron po zewnętrznej stronie. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o definiowaniu sekcji, zobacz Formatowanie sąsiednich stron sekcji na stronie 66. Jak ustalić nagłówki i stopki dla sąsiadujących stron w sekcji? 1 Kliknij wewnątrz sekcji. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk Inspektora makiet, po czym kliknij w Sekcja. 3 Zaznacz Lewa i prawa strona są różne. 4 Wyłącz Używa poprzednich nagłówków/stopek. Rozdział 3 Praca z częściami dokumentu 55

56 5 Na lewej stronie sekcji określ nagłówek i stopkę, których chcesz użyć we wszystkich lewych stronach. Zobacz Korzystanie z nagłówków i stopek na stronie 56, aby dowiedzieć się, jak to zrobić. 6 Na prawej stronie sekcji określ nagłówek i stopkę, których chcesz użyć we wszystkich prawych stronach. 7 Jeżeli chcesz, aby pierwsza strona sekcji miała inny nagłówek lub stopkę, zaznacz Inna pierwsza strona. Wyświetlanie sąsiednich stron Istnieje kilka sposobów wyświetlania sąsiednich stron dokumentu Pages. Lewe i prawe strony można wyświetlać w podglądzie miniaturek lub obok siebie w oknie dokumentu. Oto sposoby wyświetlania sąsiadujących stron: mm Kliknij w Widok w pasku narzędzi i wybierz Miniaturki stron, aby zobaczyć sąsiednie strony w widoku miniaturek. mm Kliknij w przycisk widoku strony, znajdujący się w lewym dolnym rogu okna, po czym wybierz Dwie strony z rozwiniętego wówczas menu, aby sąsiednie strony wyświetlane były obok siebie w oknie dokumentu. Korzystanie z nagłówków i stopek Można umieścić ten sam tekst lub grafikę na wielu stronach dokumentu. Powtarzająca się zawartość górnej części strony to nagłówek, natomiast powtarzające się elementy na dole strony to stopka. W nagłówku lub stopce można umieścić własny tekst lub grafikę, a także sformatowane pola tekstowe. Sformatowane pola tekstowe pozwalają umieszczać tekst uaktualniany automatycznie. Przykładowo, wstawienie pola daty powoduje wyświetlanie bieżącej daty, uaktualnianej przy każdym otwarciu dokumentu. W podobny sposób numeracja stron zmienia się automatycznie przy dodawaniu i usuwaniu stron z dokumentu. 56 Rozdział 3 Praca z częściami dokumentu

57 Jak określić zawartość nagłówka lub stopki? 1 Kliknij w Widok w pasku narzędzi i wybierz Pokaż makietę. Nagłówek i stopka staną się wówczas widoczne (na górze i na dole strony). 2 Jeżeli chcesz dodać tekst lub grafikę do nagłówka lub stopki, umieść kursor w nagłówku lub stopce i wpisz tekst lub wklej grafikę. Jeżeli chcesz dodać automatyczną numerację stron, zobacz Umieszczanie numerów stron i innych zmiennych wartości na stronie 124. Tekst znajdujący się w nagłówku lub stopce jest powtarzany na każdej stronie. Jeżeli nagłówek lub stopka mają wyglądać inaczej na różnych stronach, zobacz Zmiana nagłówków i stopek w sekcji na stronie 65. Dodawanie i edycja przypisów dolnych i końcowych W dokumentach edytora tekstu można umieszczać specjalne znaczniki (liczby lub symbole), które prowadzić będą do notatek znajdujących się na dole strony (przypisy dolne) albo na końcu dokumentu lub sekcji (przypisy końcowe). W dokumencie nie można używać jednocześnie przypisów dolnych i końcowych, ale można zamienić jedne w drugie. Zagadnienie Dodawanie i usuwanie przypisów dolnych i końcowych Zmiana typu przypisów, wyglądu przypisów dolnych i końcowych itd. Informacje Dodawanie przypisu dolnego na stronie 57 Dodawanie przypisu końcowego na ostatniej stronie dokumentu na stronie 58 Dodawanie przypisu końcowego na końcu sekcji na stronie 59 Usuwanie przypisów dolnych i końcowych na stronie 59 Przekształcanie przypisów dolnych w przypisy końcowe (i odwrotnie) na stronie 59 Formatowanie przypisów dolnych i końcowych na stronie 60 Przechodzenie między znacznikiem przypisu a jego treścią na stronie 60 Dodawanie przypisu dolnego W dokumentach edytora tekstu można umieszczać specjalne znaczniki, odsyłające do notatek na dole strony. Notatki te to przypisy dolne. Jak dodać przypis dolny? 1 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk dokumentów, po czym kliknij w Dokument. 2 Rozwiń menu Przypisy dolne i końcowe i wybierz z niego Dolne. Rozdział 3 Praca z częściami dokumentu 57

58 3 Rozwiń menu Format komórki i wybierz z niego format wyświetlania. 4 Rozwiń menu Numeracja i wybierz z niego, czy numeracja przypisów będzie ciągła, czy rozpoczynana od początku na każdej stronie lub sekcji. 5 Umieść kursor w głównym tekście (nie w polu tekstowym, tabeli ani w innym obiekcie), w miejscu gdzie ma znaleźć się znacznik przypisu. 6 Wybierz Wstaw > Przypis dolny. Pojawi się znacznik przypisu dolnego, a kursor przeniesie się do odpowiedniego pola przypisu na dole strony. 7 Wpisz tekst przypisu dolnego. Oprócz tekstu możesz użyć także osadzonych kształtów, grafiki i innych obiektów. Zobacz Czym różnią się obiekty swobodne od osadzonych? na stronie 145. Dodawanie przypisu końcowego na ostatniej stronie dokumentu W dokumentach edytora tekstu można umieszczać specjalne znaczniki, odsyłające do notatek na końcu dokumentu. Notatki te to przypisy końcowe. Jak dodać przypis końcowy? 1 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk dokumentów, po czym kliknij w Dokument. 2 Rozwiń menu Przypisy dolne i końcowe i wybierz z niego Końcowe. 3 Rozwiń menu Format komórki i wybierz z niego format wyświetlania. 4 Rozwiń menu Numeracja i wybierz z niego, czy numeracja przypisów będzie ciągła, czy rozpoczynana od początku na każdej stronie lub sekcji. 5 Umieść kursor w głównym tekście (nie w polu tekstowym, tabeli ani w innym obiekcie), w miejscu gdzie ma znaleźć się znacznik przypisu. 6 Wybierz Wstaw > Przypis końcowy. Znacznik przypisu pojawi się w miejscu kursora, a sam kursor przejdzie do odpowiedniego pola przypisu na końcu dokumentu, po znaku końca sekcji. Jeżeli nie chcesz, aby przypisy końcowe rozpoczynały się od nowej strony, usuń znak końca sekcji. 7 Wpisz tekst przypisu końcowego. Oprócz tekstu możesz użyć także osadzonych kształtów, grafiki i innych obiektów. Zobacz Czym różnią się obiekty swobodne od osadzonych? na stronie Rozdział 3 Praca z częściami dokumentu

59 Dodawanie przypisu końcowego na końcu sekcji W dokumentach edytora tekstu można umieszczać specjalne znaczniki, odsyłające do notatek na końcu każdej z sekcji. Notatki te to przypisy końcowe sekcji. Jak dodać przypis końcowy sekcji? 1 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk dokumentów, po czym kliknij w Dokument. 2 Rozwiń menu Przypisy dolne i końcowe i wybierz z niego Końcowe sekcji. 3 Rozwiń menu Format komórki i wybierz z niego format wyświetlania. 4 Rozwiń menu Numeracja i wybierz z niego, czy numeracja przypisów będzie ciągła, czy rozpoczynana od początku na każdej stronie lub sekcji. 5 Umieść kursor w głównym tekście (nie w polu tekstowym, tabeli ani w innym obiekcie), w miejscu gdzie ma znaleźć się znacznik przypisu. 6 Wybierz Wstaw > Przypis końcowy sekcji. Znacznik przypisu pojawi się w miejscu kursora, a sam kursor przejdzie do odpowiedniego pola przypisu na końcu sekcji. Przypisy końcowe sekcji zostaną oddzielone od jej tekstu za pomocą linii. 7 Wpisz tekst przypisu końcowego. Oprócz tekstu możesz użyć także osadzonych kształtów, grafiki i innych obiektów. Zobacz Czym różnią się obiekty swobodne od osadzonych? na stronie 145. Usuwanie przypisów dolnych i końcowych Usuwanie przypisów w dokumentach edytora tekstu jest bardzo łatwe. Jak usunąć przypis dolny lub końcowy? mm Usuń z dokumentu znacznik, który prowadzi do tekstu przypisu. Przekształcanie przypisów dolnych w przypisy końcowe (i odwrotnie) W dokumencie edytora tekstu można przekształcać wszystkie przypisy dolne w przypisy końcowe i odwrotnie. Da się także przekształcić wszystkie przypisy końcowe dokumentu w przypisy końcowe sekcji i odwrotnie. Nie można jednak w tym samym dokumencie używać jednocześnie przypisów dolnych i przypisów końcowych. Jak przekształcić przypisy dolne w przypisy końce (lub odwrotnie)? mm Zmień ustawienia w menu Przypisy dolne i końcowe, dostępnym w panelu Dokument w oknie Inspektora dokumentów. Rozdział 3 Praca z częściami dokumentu 59

60 Formatowanie przypisów dolnych i końcowych W dokumencie edytora tekstu można zmieniać wygląd przypisów dolnych i końcowych (oraz ich znaczników), a także korygować odstęp między tekstem przypisów. Oto sposoby zmiany wyglądu przypisów: mm Jeżeli chcesz zmienić wygląd notatek i znaczników, zaznacz tekst notatki lub znacznika i sformatuj go tak samo, jak każdy inny tekst, używając okna czcionek, Inspektora tekstu i szufladki stylów. mm Jeżeli chcesz skorygować odstęp między treścią przypisów, otwórz panel Dokument w Inspektorze dokumentów i zwiększ lub zmniejsz liczbę w polu Między przypisami. Przechodzenie między znacznikiem przypisu a jego treścią W dokumencie edytora tekstu można przejść od znacznika do tekstu przypisu i od tekstu przypisu do znacznika. mm mm Oto sposoby przechodzenia między znacznikami i przypisami: Kliknij dwa razy w znacznik w treści przypisu, aby przejść do tego miejsca w dokumencie, do którego dodany jest przypis. Kliknij dwa razy w znacznik przypisu w treści dokumentu, aby przejść do tekstu przypisu. Numerowanie przypisów dolnych i końcowych W dokumencie edytora tekstu można użyć gotowego stylu automatycznej numeracji przypisów. Gotowe style numeracji przypisów obejmują użycie liczb arabskich (1, 2, 3), rzymskich (i, ii, iii) i symboli (*,, ). Numerowanie przypisów może obejmować cały dokument lub rozpoczynać się od nowa w każdej sekcji lub na każdej stronie. Zobacz Ponowne rozpoczynanie numeracji przypisów dolnych lub końcowych na stronie 61, aby dowiedzieć się więcej. Zamiast lub razem z automatyczną numeracją, można wykorzystać własny system oznaczeń, który należy stworzyć. Zobacz Definiowanie znaczników numeracji przypisów dolnych i końcowych na stronie 61 i Zmiana znaczników numeracji przypisów dolnych i końcowych na stronie 61, aby dowiedzieć się więcej. Własne znaczniki nie posiadają automatycznej numeracji. Za każdym razem, kiedy się stworzy przypis, należy określić znacznik. 60 Rozdział 3 Praca z częściami dokumentu

61 Definiowanie znaczników numeracji przypisów dolnych i końcowych W dokumencie edytora tekstu można użyć gotowego formatu automatycznej numeracji przypisów lub zdefiniować własny. Oto sposoby definiowania znaczników przypisów: mm Jeżeli chcesz użyć gotowy format liczb lub symboli, wybierz styl numeracji z menu Format, dostępnego w panelu Dokument w oknie Inspektora dokumentów. Wybrany styl będzie używany w całym dokumencie. mm Jeżeli chcesz wstawić własny znacznik, umieść kursor w miejscu, gdzie ma się on pojawić. Rozwiń menu Wstaw, po czym wciśnij i przytrzymaj klawisz Opcja. Wybierz Własny przypis dolny, Własny przypis końcowy rozdziału lub Własny przypis końcowy. Zawartość menu kontekstowego zależna jest od wyboru opcji w menu Przypisy dolne i końcowe. W oknie, które się pojawi, wpisz lub zaznacz własny znacznik i kliknij OK. Pojawi się własny znacznik przypisu, a kursor przeniesie się do odpowiedniego pola przypisu w celu wpisania jego tekstu. Zmiana znaczników numeracji przypisów dolnych i końcowych W dokumencie edytora tekstu można przełączać między gotowymi stylami numeracji przypisów a sposobem zdefiniowanym samodzielnie. Oto sposoby zmiany stylów numeracji przypisów: mm Jeżeli chcesz zmienić format numeracji przypisów z gotowego na własny, kliknij w znacznik przypisu z wciśniętym klawiszem Control, po czym wybierz Użyj własnych znaczników z menu kontekstowego. W oknie dialogowym, które się pojawi, wpisz lub zaznacz własny znacznik i kliknij w OK. Własny znacznik zastąpi znacznik gotowego stylu. mm Jeżeli chcesz zmienić format numeracji przypisów z własnego na gotowy, kliknij w znacznik przypisu z wciśniętym klawiszem Control, po czym wybierz Używaj numerowania automatycznego z menu kontekstowego. Znacznik, który pojawi się w miejsce własnego znacznika, będzie zgodny z ustawieniami menu Format z panelu Dokument w oknie Inspektora dokumentów. Ponowne rozpoczynanie numeracji przypisów dolnych lub końcowych Numerację przypisów można rozpoczynać od nowa na każdej stronie lub w każdej sekcji. Sekcje pozwalają na zdefiniowanie części dokumentu, np. rozdziałów. Jak wyzerować numerację przypisów dolnych lub końcowych? mm Rozwiń menu Numeracja w panelu Dokument w oknie Inspektora dokumentów, po czym wybierz Zerowana dla każdej strony lub Zerowana dla każdej sekcji. Rozdział 3 Praca z częściami dokumentu 61

62 Tworzenie sekcji Każdy szablon Pages składa się z jednej lub kilku sekcji. Za każdym razem, gdy do dokumentu dodawane są nowe strony (poprzez kliknięcie w Sekcje w dokumentach edytora tekstu lub Strony w dokumentach makiety strony), oznacza to dodanie nowej sekcji. W dokumencie makiety strony każda strona stanowi osobną sekcję. Możesz używać tych gotowych sekcji w takiej postaci, w jakiej są one dostępne, a także zmieniać je lub usuwać strona po stronie. W dokumencie edytora tekstu można używać gotowych sekcji, a także tworzyć lub usuwać znaki końca sekcji, aby definiować własne sekcje. Jak dodawać końce sekcji w dokumentach edytora tekstu? mm Umieść kursor w miejscu, w którym chcesz wstawić znak końca sekcji, po czym wybierz Wstaw > Znak końca sekcji. Możesz także kliknąć w Sekcje w pasku narzędzi i wybrać pozycję z listy. Gdy w dokumencie pokazywane są znaki niewidoczne (kliknij w Widok w pasku narzędzi i wybierz Pokaż niewidoczne ), znaki końca sekcji wskazują miejsca zakończenia poszczególnych sekcji. Nowa sekcja będzie posiadała to samo formatowanie co sekcja poprzednia, do czasu kiedy te cechy nie zostaną zmienione. Zmiany dokonywane w obiektach wzorcowych, nagłówkach, stopkach lub numeracji stron odnoszą się tylko do tej sekcji, w której zostaną dokonane. Jeżeli chcesz wiedzieć więcej o obiektach wzorcowych, zobacz Korzystanie z obiektów wzorcowych (powtarzających się obrazów w tle) na stronie 67. Jeżeli chcesz usunąć znak końca sekcji, kliknij na początku wiersza następującego po znaku końca sekcji i wciśnij klawisz Delete. 62 Rozdział 3 Praca z częściami dokumentu

63 Zagadnienie Poruszanie się po dokumencie i zarządzanie sekcjami Definiowanie atrybutów sekcji, takich jak numeracja stron, nagłówki, stopki, marginesy i inne Informacje Wyświetlanie miniaturek na stronie 63 Dodawanie i usuwanie sekcji na stronie 64 Zmiana ułożenia sekcji na stronie 64 Zmiana nagłówków i stopek w sekcji na stronie 65 Ponowne rozpoczynanie numeracji w sekcji na stronie 65 Ustalanie innego formatu pierwszej strony sekcji na stronie 65 Formatowanie sąsiednich stron sekcji na stronie 66 Ponowne korzystanie z sekcji na stronie 66 Wyświetlanie miniaturek Widok miniaturek pozwala na przegląd całego dokumentu Pages. Oto sposoby wyświetlania miniaturek: mm Jeżeli chcesz włączyć wyświetlanie miniaturek stron, kliknij w Widok w pasku narzędzi i wybierz Miniaturki stron. W dokumencie makiety strony, wyświetlanie miniaturek jest włączone domyślnie. Jeżeli chcesz ukryć miniaturki stron, kliknij w Widok w pasku narzędzi i wyłącz Miniaturki stron. mm Jeżeli chcesz, aby w widoku miniaturek pokazywane były sąsiadujące ze sobą strony, zaznacz pole wyboru Sąsiednie strony, znajdujące się w panelu Dokument w Inspektorze dokumentów. mm Jeżeli chcesz przejść do danej strony, kliknij w jej miniaturkę. Strona pojawi się w głównej części okna, a jej miniaturka zostanie wyróżniona, aby pokazać bieżące miejsce dokumentu. Możesz także kliknąć w przycisk strony, widoczny w lewym dolnym rogu okna dokumentu, wpisać numer strony w polu Idź do strony i wcisnąć klawisz Return. Można rozszerzyć kolumnę z miniaturkami, zwiększając jednocześnie ich rozmiar. Wystarczy przeciągnąć pole zmiany wielkości, znajdujące się w prawym dolnym rogu kolumny miniaturek. Rozdział 3 Praca z częściami dokumentu 63

64 Dodawanie i usuwanie sekcji Za pomocą miniaturek stron można łatwo tworzyć i usuwać sekcje w dokumencie Pages. Oto sposoby dodawania i usuwania sekcji: mm Jeżeli chcesz usunąć sekcję wraz z zawartością, zaznacz tę sekcję w widoku miniaturek, po czym naciśnij klawisz Delete. Pozostałe strony należące do tej samej sekcji zostaną wyróżnione żółtym prostokątem. mm Jeżeli chcesz skopiować (lub wyciąć) i wkleić jedną lub więcej sekcji, zaznacz te sekcje w widoku miniaturek, po czym wybierz Edycja > Kopiuj (lub Edycja > Wklej). Zaznacz sekcję, za którą chcesz wkleić skopiowane sekcje, po czym wybierz Edycja > Wklej. Można również skopiować i wkleić jedną lub więcej sekcji przez przeciągnięcie w widoku miniaturek zaznaczonych sekcji z wciśniętym klawiszem Opcja. Podczas przeciągania inne sekcje przesuwają się, aby zrobić miejsce. mm Jeżeli chcesz wykonać kopię zaznaczonych sekcji zaraz po nich, zaznacz je i wybierz Edycja > Powiel. Zmiana ułożenia sekcji Widok miniaturek pozwala na łatwe uporządkowanie stron w dokumencie Pages. Oto sposoby zmiany układu dokumentu: mm Jeżeli chcesz zaznaczyć jedną lub kilka sekcji w widoku miniaturek, kliknij w jedną ze stron. Pozostałe strony należące do tej samej sekcji zostaną wyróżnione żółtym prostokątem. Jeżeli chcesz zaznaczyć kilka sąsiednich sekcji, przytrzymaj wciśnięty klawisz Shift, po czym zaznacz pierwszą i ostatnią sekcję. Można również zaznaczyć kilka sekcji przez przeciągnięcie. Kliknij po lewej lub po prawej stronie miniaturki, po czym przeciągnij wskaźnik myszy w górę lub w dół, aby zaznaczyć sąsiednie sekcje. mm Jeżeli chcesz przenieść sekcje, zaznacz je, kliknij w miniaturkę strony w jednej z zaznaczonych sekcji, po czym (nie puszczając przycisku myszy) przeciągnij je w nowe miejsce. Sekcje będą się przesuwały w czasie przeciągania, robiąc miejsce na zaznaczenie. 64 Rozdział 3 Praca z częściami dokumentu

65 Zmiana nagłówków i stopek w sekcji Można sprawić, aby nagłówki i stopki były różne w różnych sekcjach dokumentu. Da się także zmieniać nagłówki i stopki w ramach jednej sekcji. Jak zmienić nagłówki i stopki? 1 Umieść kursor w sekcji. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk makiety, po czym kliknij w Sekcja. 3 Wyłącz Używa poprzednich nagłówków/stopek. 4 Wpisz nową treść nagłówka lub stopki w odpowiednim polu dokumentu. Ponowne rozpoczynanie numeracji w sekcji W nowej sekcji dokumentu może być zmieniona numeracja stron. mm Jak rozpocząć ponowną numerację w sekcji? Kliknij w sekcję, zaznacz Zacznij od w panelu Sekcja w oknie Inspektora makiet, po czym wpisz numer pierwszej strony sekcji. Ustalanie innego formatu pierwszej strony sekcji Pierwsza strona sekcji może posiadać inny nagłówek, stopkę i obiekty wzorcowe. Kontynuuj numerację z poprzedniej sekcji lub podaj liczbę, od której ma się rozpocząć nowa numeracja. Nagłówki, stopki i obiekty wzorcowe mogą być inne na pierwszej stronie, na kolejnych stronach lub takie same, jak w poprzedniej sekcji. Wybierz, czy nowa sekcja ma zaczynać się od lewej, czy od prawej strony. Oto sposoby zmiany pierwszej strony sekcji: mm Jeżeli chcesz, aby nagłówek i stopka na pierwszej stronie sekcji były inne, kliknij w tę sekcję, zaznacz Pierwsza strona jest inna w panelu Sekcja w oknie Inspektora makiet, po czym zmień nagłówek i stopkę zgodnie z opisem w Korzystanie z nagłówków i stopek na stronie 56. mm Jeżeli chcesz umieścić obiekt wzorcowy na pierwszej stronie, zobacz Korzystanie z obiektów wzorcowych (powtarzających się obrazów w tle) na stronie 67. Rozdział 3 Praca z częściami dokumentu 65

66 Formatowanie sąsiednich stron sekcji Nagłówki, stopki, obiekty wzorcowe i marginesy mogą być różne na sąsiednich stronach w sekcji. Kliknij w sekcję, aby ją zaznaczyć, po czym zmień formatowanie jej sąsiednich stron. Oto sposoby zmiany formatowania sąsiednich stron w sekcji: mm Jeżeli chcesz naprzemiennie umieścić inne nagłówki i stopki na sąsiednich stronach, zaznacz opcję Lewa i prawa strona są różne w panelu Sekcja w oknie Inspektora makiet. mm Jeżeli chcesz, aby sekcja zawsze zaczynała się od lewej lub od prawej strony, rozwiń menu Początek sekcji i wybierz z niego Lewa strona lub Prawa strona. W przeciwnym razie wybierz Dowolnie. mm Jeżeli chcesz umieścić obiekt wzorcowy na lewych lub prawych stronach, zobacz Korzystanie z obiektów wzorcowych (powtarzających się obrazów w tle) na stronie 67. mm Jeżeli chcesz ustalić różne marginesy w różnych sekcjach dokumentu, musisz użyć Inspektora makiet. Zobacz Określanie marginesów makiety na stronie 54, aby dowiedzieć się więcej o ustalaniu marginesów makiety. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o korzystaniu z sąsiednich stron, zobacz Korzystanie ze stron lewych i prawych na stronie 54. Ponowne korzystanie z sekcji Można sprawić, aby dało się ponownie wykorzystać sekcje dokumentu, dodając je do menu Strony, dostępnego w pasku narzędzi Pages. Jak ponownie użyć jednej lub wszystkich stron w sekcji? 1 Zaznacz sekcję w widoku miniaturek. 2 Wybierz Format > Zaawansowane > Przechwyć strony. 3 W oknie dialogowym wpisz nazwę strony lub stron, wybierz z menu Dołącz, których stron chcesz użyć ponownie, po czym kliknij w OK. Strona ta (lub strony) dostępne są w menu kontekstowym, pojawiającym się po kliknięciu w Strony w pasku narzędzi. 66 Rozdział 3 Praca z częściami dokumentu

67 Korzystanie z obiektów wzorcowych (powtarzających się obrazów w tle) W dokumentach edytora tekstu można umieszczać powtarzające się obrazki, widoczne na każdej stronie, np. znaki wodne, logo lub inne grafiki tła. Takie powtarzające się obiekty zwane są obiektami wzorcowymi. Jeżeli dokument podzielony jest na sekcje, każda sekcja może zawierać inne obiekty wzorcowe. W ramach jednej sekcji można umieszczać inne obiekty wzorcowe na pierwszej stronie sekcji i inne na stronach lewych i prawych. Zobacz Ustalanie innego formatu pierwszej strony sekcji na stronie 65 i Formatowanie sąsiednich stron sekcji na stronie 66, aby dowiedzieć się więcej. Jak dodać obiekt wzorcowy do dokumentu edytora tekstu? 1 Dodaj obiekt. Jeżeli chcesz wiedzieć więcej o dodawaniu obiektów, zobacz Czym różnią się obiekty swobodne od osadzonych? na stronie Umieść obiekt w odpowiednim miejscu strony. 3 Wybierz Format > Zaawansowane > Przenieś obiekt do wzorca sekcji, po czym upewnij się, że pozycja Włącz zaznaczanie obiektów wzorca w menu Format > Zaawansowane nie jest oznaczona. Uchwyty zaznaczenia znikną z obiektu i nie będzie można go już zaznaczyć. Zanim będzie można edytować lub przesunąć obiekt wzorcowy, trzeba najpierw włączyć możliwość ich zaznaczania w dokumencie, wybierając Format > Zaawansowane > Włącz zaznaczanie obiektów wzorca (tak, aby obok nazwy tego polecenia pojawił się symbol oznaczenia). Możliwe do zaznaczenia obiekty wzorcowe różnią się od innych niebieskim kolorem uchwytów zaznaczenia. Obiekty wzorcowe mają niebieskie uchwyty. Korzystanie ze spisu treści Pages może automatycznie wygenerować spis treści dokumentu edytora tekstu. Wiele szablonów edytora tekstu zawiera gotowe spisy treści, które można łatwo dodać do swojego dokumentu. Zobacz Tworzenie i uaktualnianie spisu treści na stronie 68, aby dowiedzieć się, jak dodać spis treści. Jeżeli w dokumencie ma zostać utworzony automatyczny spis treści, trzeba podczas wpisywania nagłówków rozdziałów korzystać ze stylów akapitu. Zobacz Czym są style? na stronie 131 i Stosowanie stylów na stronie 133, aby dowiedzieć się więcej o stylach. Rozdział 3 Praca z częściami dokumentu 67

68 Po utworzeniu spisu treści można zmienić jego wygląd. Zobacz Zmiana wyglądu spisu treści na stronie 69, jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej. Tworzenie i uaktualnianie spisu treści Umieszczony w dokumencie edytora tekstu spis treści zawiera tylko tę zawartość, która następuje za nim, do momentu napotkania kolejnego spisu treści. Jeżeli w dokumencie ma znaleźć się główny spis treści, obejmujący całą jego zawartość, musi być to jedyny spis treści i musi znajdować się on na początku dokumentu. Chcąc uaktualnić spis treści po dokonaniu zmian w dokumencie, należy kliknąć w dowolny element spisu treści lub w przycisk Uaktualnij, znajdujący się w panelu Spis w oknie Inspektora dokumentów. Nawet jeżeli spis treści nie zostanie uaktualniony ręcznie, Pages automatycznie uaktualni go podczas zamykania dokumentu. Jak utworzyć spis treści? 1 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk dokumentów, po czym kliknij w Spis. 2 Zaznacz pola wyboru obok nazw stylów, które mają znaleźć się w spisie treści. Przykładowo, jeżeli chcesz uwzględnić w spisie treści wszystkie nagłówki pierwszego i drugiego poziomu, zaznacz styl akapitu, który został użyty w dokumencie do zapisania nagłówków pierwszego i drugiego poziomu. Zaznacz style akapitu, które mają zostać uwzględnione w spisie treści. Zaznacz pole wyboru w kolumnie nr, jeżeli chcesz, żeby przy każdej pozycji widoczny był numer strony. Kliknij, aby uaktualnić spis treści po dokonaniu zmian w dokumencie. Zaznacz, aby numery stron stały się hiperłączami. 68 Rozdział 3 Praca z częściami dokumentu

69 Jeżeli wybrane style nie są używane w dokumencie, próba utworzenia spisu treści zaowocuje komunikatem, że spis treści jest pusty. Gdy wybierzesz style bardzo często używane w dokumencie, długość spisu treści może być większa, niż zakładana. 3 Zaznacz pola w kolumnie numerów obok tych stylów, których numery stron chcesz uwzględnić w spisie treści. 4 Umieść kursor na początku wiersza, w którym chcesz umieścić spis treści, po czym wybierz Wstaw > Spis treści. Jeżeli używany szablon edytora tekstu ma zdefiniowany spis treści, można kliknąć w stronę znajdującą się przed stroną, na której ma się znaleźć spis treści, następnie w Sekcje w pasku narzędzi, a później w Spis treści. Zmiana wyglądu spisu treści Wygląd spisu treści można zmieniać tak samo, jak każdego innego tekstu w dokumencie edytora. Da się także dodawać linie prowadzące od nazw wpisów do poszczególnych numerów stron. Można również tworzyć własne style spisu treści. Jak zmienić wygląd wpisu w spisie treści? 1 Zaznacz pozycję w spisie treści, którą chcesz zmienić (np. nagłówek pierwszego poziomu). Wszystkie pozycje tego samego typu zostaną również automatycznie zaznaczone. Nie da się ich zaznaczać osobno. 2 Kliknij w przycisk szufladki stylów w pasku formatu, aby otworzyć szufladkę stylów. Zwróć uwagę, że w szufladce stylów widoczne są teraz style spisu treści. Automatycznie zaznaczony zostanie także styl spisu treści, odpowiadający zaznaczonej pozycji. Style spisu treści pojawią się w szufladce stylów po zaznaczeniu dowolnego wpisu w spisie treści. Kliknij w strzałkę i wybierz, czy chcesz ponownie zdefiniować styl, utworzyć nowy, czy zmienić jego nazwę. 3 Wygląd czcionki nagłówka spisu treści możesz zmienić przy użyciu paska formatu. Inne sposoby dokonania zmian to użycie okna czcionek, Inspektora tekstu i okna kolorów. 4 Jeżeli chcesz utworzyć linie wiodące między pozycją w spisie treści a numerem strony, zaznacz pozycję spisu treści, kliknij w tabulator w kolumnie Pozycje (znajdującej się w panelu Tabulacja w oknie Inspektora tekstu), po czym wybierz styl linii z menu Znaki wiodące. Rozdział 3 Praca z częściami dokumentu 69

70 5 Jeżeli chcesz zmienić styl w szufladce stylów, aby dopasować go do pozycji ze spisu treści, kliknij w strzałkę po prawej stronie nazwy stylu i wybierz Definiuj ponownie styl wg zaznaczenia. Jeżeli zamiast tego chcesz utworzyć nowy styl spisu treści, kliknij w strzałkę po prawej stronie nazwy stylu i wybierz Utwórz nowy styl spisu treści z zaznaczenia, po czym wpisz nazwę dla nowego stylu. Możesz także dodać nowy styl, klikając w przycisk Dodaj (+), znajdujący się w lewym dolnym rogu szufladki stylów. W obu przypadkach, jeżeli chcesz, aby styl został od razu zastosowany w zaznaczonym tekście, po wpisaniu nazwy zaznacz opcję Zastosuj utworzony nowy styl. 6 Jeżeli chcesz zmienić nazwę stylu w szufladce stylów, kliknij w strzałkę obok nazwy stylu i wybierz Zmień nazwę stylu. Następnie wpisz nową nazwę. Dodawanie cytatów i bibliografii za pomocą EndNote Pages współpracuje z programem EndNote X2, służącym do wyszukiwania i zarządzania odnośnikami oraz tworzenia bibliografii. Do korzystania z tej funkcji niezbędne jest zainstalowanie programu EndNote X2 i przypisanie w nim domyślnej biblioteki, otwieranej po jego uruchomieniu. Uwaga: Jeżeli Pages został pobrany z Mac App Store, konieczne możne okazać się zainstalowanie wtyczki EndNote dla Pages. Aby dowiedzieć się więcej, otwórz artykuł bazy wiedzy Apple: Informacje o wtyczce programu EndNote do programu Pages. Jak dodać lub edytować cytat? 1 Umieść kursor w miejscu, w którym chcesz dodać cytat, po czym wybierz Wstaw > Cytat EndNote. EndNote X2 zostanie uruchomiony i pojawi się okno Znajdź cytaty EndNote. 2 Wpisz tekst w polu Znajdź cytat i naciśnij Return, aby przeszukać swoją bibliotekę EndNote X2 w celu znalezienia odpowiednich cytatów. Możesz sprecyzować wyszukiwanie, klikając w ikonę szkła powiększającego po lewej stronie pola Znajdź cytat i wybierając jedną z opcji wyszukiwania (lista ta generowana jest przez program EndNote X2 i może nie być wyświetlana w języku polskim). Jeżeli chcesz posortować wyniki, kliknij w nagłówek dowolnej z kolumn. 3 Wybierz wygląd cytatów w dokumencie, używając opcji w oknie wyszukiwania cytatów. Zaznacz pole autora lub rok, aby wykluczyć z cytatu informację o autorze lub roku wydania. Wprowadź zakres stron w polu Zakres cytatów, aby uwzględnić ją w cytacie. Pola Prefiks i Sufiks pozwalają umieścić dodatkowy tekst przed i po cytacie. Zaznacz Tylko w bibliografii, aby dodać cytat do bibliografii, ale nie umieszczać go w treści dokumentu. 70 Rozdział 3 Praca z częściami dokumentu

71 4 Zaznacz cytat na liście i kliknij w przycisk Wstaw. Cytat zostanie dodany do dokumentu. Po wstawieniu pierwszego cytatu do dokumentu, na końcu dokumentu automatycznie dodawana jest bibliografia. Jeżeli dokument zawiera już bibliografię, dodanie nowego cytatu spowoduje jej uaktualnienie. 5 Jeżeli chcesz zmienić format cytatów i bibliografii, wybierz Edycja > Cytaty EndNote > Format bibliografii i kliknij w jeden ze stylów. Nazwy stylów pobierane są z programu EndNote X2, przez co mogą one nie być wyświetlane w języku polskim. Możesz także wybrać Edycja > Cytaty EndNote > Zarządzaj cytatami, a następnie użyć menu Bibliografia u góry okna do wyboru stylu bibliografii. 6 Jeżeli chcesz usunąć cytat z dokumentu, zaznacz go i naciśnij Delete. Możesz także kliknąć dwa razy w bibliografię, zaznaczyć cytat w oknie Zarządzaj cytatami i kliknąć w przycisk usuwania ( ). Cytat zostanie usunięty z dokumentu, a bibliografia będzie automatycznie uaktualniona. 7 Jeżeli chcesz usunąć cytat znajdujący się tylko w bibliografii, wybierz Edycja > Cytaty EndNote > Zarządzaj cytatami. Zaznacz cytat na liście w oknie zarządzania cytatami, po czym kliknij w przycisk usuwania ( ). Cytat zostanie usunięty z bibliografii. Jak dodać i edytować bibliografię? 1 Umieść kursor w miejscu, w którym chcesz dodać bibliografię, po czym wybierz Wstaw > Bibliografia EndNote. 2 Jeżeli chcesz edytować bibliografię, wybierz Edycja > Cytaty EndNote > Zarządzaj cytatami lub kliknij dwa razy w bibliografię. Jeżeli chcesz zmienić format wyświetlania cytatów i bibliografii, wybierz go z menu Bibliografia. Formaty bibliografii uzyskiwane są z programu EndNote X2. W celu uaktualnienia opcji formatu bibliografii, uruchom ponownie najpierw EndNote X2, a następnie Pages. Uwaga: W pojedynczym dokumencie może znajdować się tylko jedna automatycznie uaktualniana bibliografia. Jeżeli w dokumencie istnieje już jedna bibliografia, dodanie drugiej bibliografii sprawi, że zostanie ona dodana jako tekst i nie będzie uaktualniana automatycznie przy dodawaniu i usuwaniu cytatów. Chcąc dodać automatycznie uaktualnianą bibliografię należy najpierw usunąć istniejącą. Rozdział 3 Praca z częściami dokumentu 71

72 Przeglądanie i poprawianie dokumentów 4 Korzystanie ze śledzenia zmian, komentarzy i innych funkcji Pages, które przydatne są podczas recenzowania i poprawiania dokumentów. Pages udostępnia kilka funkcji szczególnie przydatnych podczas poprawiania dokumentów: ÂÂ ÂÂ ÂÂ Śledzenie zmian: Odnotowuje zmiany w dokumencie do momentu wybrania, które z nich chcesz zaakceptować, a które odrzucić. Komentarze: To odpowiednik notatek wykonywanych na marginesie. Komentarze te pozwalają dodawać notatki do dokumentu bez dokonywania w nim zmian. Zmiana koloru i czcionki: Pozwala wyróżnić wybrane części dokumentu poprzez zmianę ich koloru i stylu, aby zwrócić na nie uwagę. Przykładowo, możesz zmienić kolor kilku akapitów na pomarańczowy i umieścić na początku dokumentu komentarz z prośbą do recenzentów o pomoc w uzupełnieniu pomarańczowych akapitów. Ten rozdział dotyczy śledzenia zmian i dodawania komentarzy do dokumentu. Jeżeli chcesz dowiedzieć się o wyróżnianiu tekstu poprzez zmianę koloru i wyglądu czcionki, zobacz Formatowanie wielkości i wyglądu tekstu na stronie 86. Instrukcje dotyczące używania kolorów znajdują się w rozdziale Ustalanie koloru wypełnienia znaków i akapitów na stronie

73 Śledzenie zmian w dokumencie Śledzenie zmian pozwala nadzorować zmiany, dokonywane przez siebie lub przez inne osoby w tekście, tabelach, obiektach swobodnych, formatowaniu znaków lub stylu akapitu. Zmiany śledzone w dokumencie zaznaczane są na miniaturkach stron. Narzędzia w pasku śledzenia zman pozwalają zarządzać zmianami w dokumencie i przeglądać je. Dymki zmian wskazują i opisują poszczególne zmiany. Gdy włączone jest śledzenia zmian, można zobaczyć: mm Tekst, który został dodany, usunięty, zmieniony lub zastąpiony w treści dokumentu, nagłówku, stopce, przypisach, kształtach, polach tekstowych i komórkach tabel mm Tabele, wykresy i kształty, które zostały dodane lub usunięte z tekstu mm Komórki tabeli ze zmianami typu (tekst na liczby), formatu liczbowego (procentowy na naukowy) i formatowania (kolor tła lub stopień krycia) mm Nowe, usunięte lub zmienione formuły i wartości w tabelach mm Obiekty swobodne, które zostały dodane, usunięte, zmienione, przesunięte lub została zmieniona ich wielkość mm Zmiany w akapitach: dodany, usunięty lub zastąpiony tekst mm Zmiany stylu tekstu mm Zmiany formatowania znaków i akapitów mm Nowe lub usunięte hiperłącza, pola adresowe, obiekty zastępcze i zakładki mm Dodany lub usunięty spis treści mm Zmiany wyświetlane w widoku miniaturek Rozdział 4 Przeglądanie i poprawianie dokumentów 73

74 Zagadnienie Włączanie, wyłączanie i wstrzymywanie śledzenia zmian Informacje Kontrolowanie śledzonych zmian na stronie 76 Zmiana koloru autora i oznaczeń tekstu Przeglądanie śledzonych zmian na stronie 76 Śledzenie zmian dokonywanych w komórkach tabel Śledzenie zmian w komórkach tabel na stronie 77 Wybór zmian, które mają zostać zachowane Akceptowanie i odrzucanie zmian na stronie 78 Zachowywanie kopii dokumentu bez zmian i komentarzy Zachowywanie dokumentu bez śledzenia zmian na stronie 79 Zapoznanie się z funkcją śledzenia zmian w dokumencie Poniższy przykład opisuje, jak korzystać ze śledzenia zmian i ich akceptowania na przykładzie edycji dokumentu przez dwóch recenzentów Annę i Tomka. 1 Tomek otwiera dokument i włącza śledzenie zmian, wybierając Edycja > Śledź zmiany. Po włączeniu śledzenia zmian, poniżej paska formatu pojawia się pasek kontroli śledzenia zmian. Kliknij, aby otworzyć lub zamknąć panel komentarzy i zmian. Klikaj w strzałki, aby przechodzić pomiędzy dymkami zmian. Kliknij, aby rozwinąć menu oznaczeń. Wybierz sposób wyświetlania dymków zmian. Kliknij, aby wstrzymać śledzenie. Kliknij, aby zaakceptować lub odrzucić zmianę. Kliknij, aby rozwinąć menu czynności. Znajdujące się tam przyciski pozwalają przeglądać zmiany dokonane w dokumencie i zarządzać nimi. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o pasku kontroli śledzenia zmian, zobacz Kontrolowanie śledzonych zmian na stronie Tomek zachowuje dokument bez dokonywania zmian, zamyka go i wysyła do Anny. Ta wersja dokumentu to wersja oryginalna. 3 Anna otwiera dokument i decyduje się zmienić jakiś tekst. Zmiany dokonywane przez Annę są wyświetlane z oznaczeniem zmian, a po lewej stronie edytowanego przez nią tekstu pojawia się pasek. 4 Anna klika w Widok w pasku narzędzi i wybiera Pokaż panel komentarzy i zmian, aby zobaczyć dymki zawierające informacje o dokonanych przez nią zmianach. 5 Anna zachowuje dokument, zamyka go i wysyła z powrotem do Tomka. 6 Tomek otwiera dokument i czyta wersję zmienioną przez Annę. 74 Rozdział 4 Przeglądanie i poprawianie dokumentów

75 Poniżej widać oryginalny dokument Tomka i wersję zmienioną przez Annę (gdy włączone jest śledzenie zmian). Oryginalny tekst dokumentu zapisany jest kolorem czarnym, natomiast zmiany dokonane przez Annę oznaczone są innym kolorem. Oryginalny tekst wyświetlany jest w kolorze czarnym. Zmiany oznaczane są innym kolorem. W dymku zmiany widać imię autora, datę i czas oraz opis dokonanej zmiany. 7 Tomkowi podobają się zmiany dokonane przez Annę, klika więc w ikonę akceptacji w dymkach zmian. Kliknij, aby zaakceptować tę zmianę. Kliknij, aby odrzucić tę zmianę. Dymki zmian znikają. Tekst przestaje być oznaczony jako zmieniony, a jego kolor zmienia się na czarny. Jeżeli chcesz poznać inne sposoby akceptowania i odrzucania zmian, zobacz Akceptowanie i odrzucanie zmian na stronie 78. Rozdział 4 Przeglądanie i poprawianie dokumentów 75

76 Kontrolowanie śledzonych zmian Po włączeniu śledzenia zmian, dokonywane w dokumencie zmiany są śledzone do momentu wstrzymania lub wyłączenia śledzenia. Oto sposoby kontroli śledzenia zmian: mm Jeżeli chcesz włączyć śledzenie zmian, wybierz Edycja > Śledź zmiany. Gdy włączone jest śledzenie zmian, w oknie Pages pojawia się pasek kontroli śledzenia zmian. mm Jeżeli chcesz wstrzymać śledzenie zmian, kliknij we Wstrzymane na pasku kontroli śledzenia zmian. W celu wznowienia śledzenia zmian, kliknij w Śledzenie: włączone. Wstrzymanie śledzenia zmian zachowuje wszelkie dokonane zmiany, ale zawiesza śledzenie do momentu jego wznowienia. mm Jeżeli chcesz wyłączyć śledzenie zmian, wybierz Edycja > Wyłącz śledzenie. Możesz także wybrać Wyłącz śledzenie z menu czynności, dostępnego w pasku kontroli śledzenia zmian. Wybierz, aby zatrzymać śledzenie zmian. Jeżeli dokument zawiera zmiany, które nie zostały jeszcze ani zaakceptowane, ani odrzucone, na ekranie pojawi się okno dialogowe z pytaniem, czy anulować operację, zaakceptować zmiany czy odrzucić je. Przeglądanie śledzonych zmian Pasek śledzenia zmian zawiera narzędzia pozwalające na pokazywanie i ukrywanie dymków zmian, zmianę koloru autora i wybór innych funkcji. Wybierz sposób wyświetlania zmienionego tekstu. mm Oto sposoby przeglądania informacji o śledzonych zmianach: Jeżeli chcesz pokazać lub ukryć dymki zmian, kliknij w Widok w pasku narzędzi i wybierz Pokaż panel komentarzy i zmian lub Ukryj panel komentarzy i zmian. Gdy panel komentarzy i zmian jest ukryty, zmiany oznaczane są pionową kreską. 76 Rozdział 4 Przeglądanie i poprawianie dokumentów

77 mm Jeżeli chcesz pokazać dymki zmian dokonanych w określonym fragmencie tekstu lub obiekcie, zaznacz ten tekst lub obiekt i wybierz Pokaż tylko dla zaznaczenia z menu Dymki zmian. Wyświetlone zostaną wówczas tylko dymki zmian dotyczące zaznaczonego tekstu lub obiektu. Wybierz sposób wyświetlania dymków zmian. mm Jeżeli chcesz pokazać lub ukryć dymki zmian formatowania (np. zmiana tekstu z pogrubionego na kursywę), wybierz Pokaż dymki formatowania z menu Dymki zmian. mm Jeżeli chcesz wyświetlić dokument w postaci miniaturek, kliknij w przycisk Widok w pasku narzędzi, po czym wybierz Miniaturki stron. Śledzone zmiany w dokumencie są wyróżniane na miniaturkach stron. mm Jeżeli chcesz pokazać oznaczony tekst, rozwiń menu Wyświetl oznaczenia i wybierz Wyświetl oznaczenia. Gdy widoczne są oznaczenia, zmiany w dokumencie wyświetlane są przy użyciu koloru autora, wybranego z menu czynności. mm Jeżeli chcesz ukryć usunięty tekst i inne usunięte obiekty, wybierz Wyświetl oznaczenia, bez usunięć z menu Wyświetl oznaczenia. Gdy usunięty tekst i usunięte obiekty mają być ukryte, na stronie wyświetlany jest wskaźnik usunięcia. Gdy usunięte fragmenty tekstu mają być widoczne, oznaczane są one przekreśleniem. mm Jeżeli chcesz ukryć oznaczenia oraz usunięty tekst i obiekty, wybierz Wyświetl wersję ostateczną z menu Wyświetl oznaczenia. mm Jeżeli chcesz zmienić imię autora lub styl wyświetlania oznaczonego i usuniętego tekstu, wybierz Preferencje z menu czynności. mm Jeżeli chcesz zmienić swój kolor autora, wybierz go z menu czynności, znajdującego się po prawej stronie paska śledzenia zmian. Śledzenie zmian w komórkach tabel Można śledzić zmiany dokonywane w komórkach tabeli, czyli np. znajdującym się w nich tekście, formułach i osadzonych obrazkach. Śledzenie obejmować może również zmiany atrybutów komórek, takie jak formatowanie, tło lub stopień krycia. Zmiany obejmujące dodawanie, usuwanie i przesuwanie wierszy lub kolumn tabel nie są śledzone. Nie są również śledzone zmiany krawędzi komórek, łączenie i dzielenie komórek ani wypełnianie automatyczne. Informacje o śledzonych zmianach mogą być wyświetlane na bieżąco lub tylko po zaznaczeniu komórki zawierającej zmiany. Rozdział 4 Przeglądanie i poprawianie dokumentów 77

78 Jak śledzić zmiany w komórkach tabel? 1 Wybierz Edycja > Śledź zmiany. W oknie Pages pojawi się pasek śledzenia zmian. 2 Zaznacz jedną lub kilka komórek tabeli i dokonaj zmian ich zawartości. Komórki, w których dokonane zostały zmiany, oznaczane są małym trójkątem w prawym górnym rogu. Symbol ten ma kolor autora zmian. Jeżeli zmiany w jednej komórce dokonane zostały przez kilku autorów, symbol zmian jest szary. 3 Jeżeli chcesz pokazać dymki śledzenia zmian, wybierz Widok > Pokaż panel komentarzy i zmian, po czym wybierz Pokaż wszystkie z menu Dymki zmian. Jeżeli chcesz pokazać dymki śledzenia zmian dokonanych tylko w jednej lub kilku komórkach, rozwiń menu Dymki zmian, wybierz Pokaż tylko dla zaznaczenia, po czym zaznacz jedną lub kilka komórek oznaczonych symbolem zmian. Akceptowanie i odrzucanie zmian Funkcja śledzenia zmian pozwala na akceptowanie lub odrzucanie zmian dokonanych w dokumencie Pages. Kliknięcie w zmieniony tekst lub obiekt z wciśniętym klawiszem Control pozwala na szybkie zaakceptowanie lub odrzucenie zmiany. Oto sposoby akceptowania i odrzucania zmian: mm Jeżeli chcesz zaakceptować pojedynczą zmianę, zaznacz zmieniony tekst i kliknij w przycisk akceptacji, widoczny w dymku śledzenia zmian. Możesz także kliknąć w przycisk Akceptuj, znajdujący się w pasku kontroli śledzenia zmian. mm Jeżeli chcesz odrzucić pojedynczą zmianę, zaznacz zmieniony tekst i kliknij w przycisk odrzucenia, widoczny w dymku śledzenia zmian. Możesz także kliknąć w przycisk Odrzuć, znajdujący się w pasku kontroli śledzenia zmian. mm Jeżeli chcesz zaakceptować wszystkie zmiany, wybierz Akceptuj wszystkie zmiany z menu czynności. mm Jeżeli chcesz odrzucić wszystkie zmiany, wybierz Odrzuć wszystkie zmiany z menu czynności. mm Jeżeli chcesz zaakceptować wiele zmian na raz, zaznacz tekst lub komórki tabeli ze zmianami, które chcesz zachować, po czym kliknij w przycisk Akceptuj w pasku śledzenia zmian. mm Jeżeli chcesz odrzucić wiele zmian na raz, zaznacz tekst lub komórki tabeli ze zmianami, które chcesz odrzucić, po czym kliknij w przycisk Odrzuć w pasku śledzenia zmian. 78 Rozdział 4 Przeglądanie i poprawianie dokumentów

79 mm Przyciski ze strzałkami w górę i w dół, widoczne w pasku śledzenia zmian, pozwalają na przechodzenie pomiędzy poszczególnymi zmianami w dokumencie. Klikaj w przyciski ze strzałkami, aby przechodzić pomiędzy zmianami. Zaznaczaj dymki zmian, aby przeglądać zmiany dokonane w dokumencie. Zachowywanie dokumentu bez śledzenia zmian Można zachować czystą kopię dokumentu z wyłączonym śledzeniem zmian i usuniętymi wszystkimi komentarzami. Zachowanie kopii dokumentu z wyłączonym śledzeniem zmian może być przydatne, jeżeli chcemy uzyskać wersję dokumentu z zaakceptowanymi wszystkimi zmianami. Przykładowo, można kontynuować śledzenie zmian w bieżącym dokumencie, tworząc jednocześnie czystą kopię dla recenzenta, tak aby nie widział on oryginalnej zawartości dokumentu. Wybierz, aby zachować wersję ostateczną dokumentu. Jak zachować dokument z wyłączonym śledzeniem zmian? mm Przy włączonym śledzeniu zmian wybierz Zachowaj kopię jako ostateczną z menu czynności w pasku kontroli śledzenia zmian. Wszelkie zmiany dokonane w tej wersji dokumentu będą zaakceptowane, a wszelkie komentarze usunięte. Rozdział 4 Przeglądanie i poprawianie dokumentów 79

80 Korzystanie z komentarzy Komentarze pozwalają dodać notatki do dokumentu lub jego części bez dokonywania zmian w samym dokumencie. Przydają się, aby np. zanotować uwagi dla siebie, uwagi od redaktora, korektora lub recenzenta tekstu. Chcąc zidentyfikować część dokumentu, do której odnosi się komentarz, wystarczy umieścić wskaźnik myszy nad komentarzem lub zaznaczyć słowo albo obiekt. Część dokumentu, do której odnosi się komentarz zwana jest zakotwiczeniem komentarza. Kliknij w Komentarz, aby dodać komentarz do dokumentu. Komentarze pojawiają się w panelu komentarzy i przypisane są do określonych miejsc w dokumencie. Oto sposoby zarządzania komentarzami: mm Jeżeli chcesz dodać komentarz do dokumentu, zaznacz tekst lub obiekt, po czym kliknij w Komentarz w pasku narzędzi. Możesz także wybrać Wstaw > Komentarz. Pojawi się dymek komentarza, w którym możesz wpisać tekst. Rozmiar tego dymku zmienia się podczas pisania, aby zmieściła się w nim cała treść komentarza. mm Jeżeli chcesz dodać komentarz do komórki, zaznacz ją i kliknij w Komentarz w pasku narzędzi lub wybierz Wstaw > Komentarz. Następnie wpisz tekst w dymku komentarza. mm Jeżeli chcesz zmienić komentarz, kliknij w dymek komentarza i zmień znajdujący się w nim tekst (tak samo, jak w innych obiektach w dokumencie). Do zmiany wyglądu tekstu komentarza możesz wykorzystać style znaków lub akapitu. mm Jeżeli chcesz usunąć komentarz, kliknij w przycisk usuwania, widoczny w prawym rogu dymku. Kliknij, aby usunąć komentarz. 80 Rozdział 4 Przeglądanie i poprawianie dokumentów

81 mm Jeżeli chcesz pokazać komentarze, kliknij w Widok w pasku narzędzi i wybierz Pokaż komentarze. Jeżeli komentarze nie są widoczne, dodanie nowego komentarza spowoduje wyświetlenie wszystkich istniejących komentarzy. mm Jeżeli chcesz pokazać komentarze podczas śledzenia zmian, wybierz Widok > Pokaż panel komentarzy i zmian. mm Jeżeli chcesz ukryć komentarze, kliknij w Widok w pasku narzędzi i wybierz Ukryj komentarze. mm Jeżeli chcesz wydrukować komentarze, wybierz Plik > Drukuj, gdy komentarze są widoczne. Drukowane strony zostaną automatycznie przesunięte, aby komentarze zmieściły się na kartkach. Gdy komentarze są ukryte, nie widać ich na wydruku. Rozdział 4 Przeglądanie i poprawianie dokumentów 81

82 Praca z tekstem 5 Dodawanie tekstu, zmiana jego wyglądu i tworzenie list, zarówno w polach tekstowych, komórkach tabel jak i kształtach. Tekst Tekst można dodawać, wpisując go w pustym dokumencie edytora tekstu, zastępując tekst zastępczy, korzystając z pól tekstowych i list, umieszczając go w kształtach, i nie tylko. ÂÂ Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o pracy z tekstem zastępczym w szablonach i polach adresowych, zobacz Korzystanie z tekstu zastępczego na stronie 83 i Czym są pola seryjne? na stronie 262. ÂÂ Sposoby dodawania stylów tekstowych i tworzenie własnych opisane są w rozdziale Czym są style? na stronie 131. ÂÂ ÂÂ ÂÂ Sposoby dodawania nowych stron szablonów opisane są w rozdziale Dodawanie nowych stron z szablonu na stronie 84. Usuwanie stron z dokumentu opisane jest w rozdziale Usuwanie stron na stronie 85. Usuwanie, kopiowanie i wklejanie tekstu opisane jest w rozdziale Usuwanie, kopiowanie i wklejanie tekstu na stronie 86. ÂÂ Dodawanie tekstu do ramki tekstowej lub kształtu opisane jest w rozdziale Wyróżnianie tekstu za pomocą pól tekstowych, kształtów i innych efektów na stronie 110. ÂÂ ÂÂ Jeżeli chcesz dodać tekst sformatowany jako lista, zobacz Tworzenie list na stronie 106. Jeżeli chcesz się dowiedzieć, jak dodawać tekst do komórek tabeli, zobacz Praca z tekstem w komórkach tabeli na stronie

83 Korzystanie z tekstu zastępczego Szablony zawierają tekst zastępczy, który pokazuje, jak będzie wyglądał tekst w gotowym dokumencie i gdzie się on znajdzie. W większości przypadków tekst zastępczy jest po łacinie (np. lorem ipsum) i znajduje się w treści dokumentu, polach tekstowych, nagłówkach i innych miejscach. Inne teksty (np. tytuły biuletynów) wyświetlane są w domyślnie używanym języku. Tekst zastępczy należy zaznaczyć pojedynczym kliknięciem i wpisać w jego miejsce własny. Wprowadzany tekst zachowuje styl i formatowanie tekstu zastępczego. Jeżeli nie chcesz używać stylu i wielkości czcionki z tekstu zastępczego, możesz zmienić zaznaczony tekst, używając narzędzi zmiany kroju i wielkości czcionki w pasku formatu. mm Oto sposoby pracy z tekstem zastępczym: Jeżeli chcesz dodać tekst w głównym polu, kliknij w tekst zastępczy, aby go zaznaczyć, po czym zacznij pisać, zastępując tekst zastępczy. Kliknięcie w tekst zastępczy powoduje jego zaznaczenie. Tekst zastępczy Po kliknięciu tekst ten zostanie zaznaczony w całości. mm Jeżeli chcesz umieścić tekst w polu tekstowym, kliknij w nie raz, aby je zaznaczyć. Następnie kliknij ponownie, aby zaznaczyć tekst wewnątrz pola, po czym zacznij pisać. Pola tekstowe widoczne są po włączeniu widoku makiety. Widok makiety można włączyć, klikając w Widok w pasku narzędzi i wybierając Pokaż makietę. mm Jeżeli chcesz dodać tekst do tabeli z tekstem zastępczym, kliknij raz, aby zaznaczyć tabelę, kliknij dwa razy, aby zaznaczyć daną komórkę i jej tekst zastępczy, a następnie zacznij pisać. Rozdział 5 Praca z tekstem 83

84 Możesz także dodawać tekst do komórek, w których nie ma tekstu zastępczego. Szczegółowe instrukcje znajdziesz w rozdziale Praca z tekstem w komórkach tabeli na stronie 204. mm Jeżeli chcesz umieścić tekst w łamie, kliknij w znajdujący się w nim tekst zastępczy i zacznij pisać. Praca z łamami może być łatwiejsza, gdy włączony jest widok makiety. Widok makiety można włączyć, klikając w Widok w pasku narzędzi i wybierając Pokaż makietę. Tekst zastępczy w polach tekstowych i tabelach jest częścią domyślnego projektu makiety. Jeżeli chcesz zachować ten projekt, uważaj, aby nie wcisnąć klawisza Delete po zaznaczeniu pola tekstowego lub tabeli, spowoduje to bowiem usunięcie obiektu zastępczego ze strony. Gdy przypadkiem usuniesz pole tekstowe lub tabelę, naciśnij Command-Z, czyli skrót klawiszowy do polecenia Cofnij. Dodawanie nowych stron z szablonu Każda strona z szablonu Pages ma własny projekt. Można użyć tych projektów podczas otwierania dokumentu. Jeżeli projekty stron nie odpowiadają potrzebom, można wybrać inne strony, pasujące do szablonu. Dodawanie nowych stron z szablonów pozwala na szybkie dodawanie stron zawierających tekst, obrazki, tabele, wykresy i ustalone opcje formatowania. Jak dodać nową stronę z szablonu? 1 Kliknij w obrębie sekcji, po której ma zostać wstawiona nowa strona. Sekcja to grupa jednej lub kilku stron, posiadających tę samą makietę, numerację i inne atrybuty. Przykładem sekcji może być rozdział. 2 Kliknij w Sekcje (w dokumencie edytora tekstu) lub Strony (w dokumencie makiety strony) w pasku narzędzi, po czym wybierz typ strony, którą chcesz dodać do dokumentu. Wybierz dodatkowe strony z menu Sekcje lub Strony. Więcej informacji o pracy z sekcjami znajdziesz w rozdziale Tworzenie sekcji na stronie Rozdział 5 Praca z tekstem

85 Usuwanie stron Istnieje kilka sposobów usuwania całych stron. Jak usunąć stronę w dokumencie edytora tekstu? mm Jeżeli chcesz usunąć stronę bez usuwania innych stron z sekcji, usuń cały tekst i wszystkie obiekty z danej strony. mm Jeżeli chcesz usunąć sekcję i wszelkie znajdujące się w niej strony, kliknij w Widok w pasku narzędzi, po czym wybierz Miniaturki stron. Następnie zaznacz sekcję w widoku miniaturek i naciśnij klawisz Delete. Pages poprosi o potwierdzenie usunięcia stron. Kliknij w Usuń. mm Możesz także usunąć sekcję, klikając w dowolny znajdujący się w niej akapit i wybierając Edycja > Usuń stronę. Pages poprosi o potwierdzenie usunięcia stron. Kliknij w Usuń. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o sekcjach, zobacz Dodawanie i usuwanie sekcji na stronie 64. Jak usunąć stronę z dokumentu makiety strony? mm Kliknij w Widok i wybierz Miniaturki stron. Zaznacz stronę (lub strony) w panelu miniaturek i naciśnij klawisz Delete. Gdy Pages poprosi o potwierdzenie usunięcia stron, kliknij w przycisk Usuń. Zaznaczanie tekstu Przed zmianą formatowania lub wykonaniem innych operacji związanych z tekstem, należy najpierw zaznaczyć tekst. Oto sposoby zaznaczania tekstu: mm Jeżeli chcesz zaznaczyć jeden lub więcej znaków, kliknij przed pierwszym znakiem, który chcesz zaznaczyć, a następnie przeciągnij przez wszystkie znaki, które mają być zaznaczone. mm Jeżeli chcesz zaznaczyć słowo, kliknij je dwukrotnie. mm Jeżeli chcesz zaznaczyć akapit, kliknij w niego trzy razy. mm Jeżeli chcesz zaznaczyć cały tekst w dokumencie, wybierz Edycja > Zaznacz wszystko. mm Jeżeli chcesz zaznaczyć fragment tekstu, kliknij na jego początku, a następnie kliknij na jego końcu trzymając wciśnięty klawisz Shift. mm Jeżeli chcesz zaznaczyć tekst od miejsca wpisywania do początku akapitu, wciśnij klawisz ze strzałką w górę, trzymając jednocześnie wciśnięte klawisze Shift i Opcja. mm Jeżeli chcesz zaznaczyć tekst od miejsca wpisywania do końca akapitu, wciśnij klawisz ze strzałką w dół, trzymając jednocześnie wciśnięte klawisze Shift i Opcja. mm Jeżeli chcesz rozszerzać zaznaczenie znak po znaku, wciśnij klawisz Strzałka w prawo lub Strzałka w lewo, trzymając jednocześnie wciśnięty klawisz Shift. Rozdział 5 Praca z tekstem 85

86 mm Jeżeli chcesz rozszerzać zaznaczenie wiersz po wierszu, wciśnij klawisz Strzałka w dół lub Strzałka w górę, trzymając jednocześnie wciśnięty klawisz Shift. mm Jeżeli chcesz zaznaczyć słowa lub fragmenty tekstu, które nie znajdują się obok siebie, zaznacz pierwszy fragment tekstu, a następnie zaznacz kolejne, trzymając wciśnięty klawisz Command. Usuwanie, kopiowanie i wklejanie tekstu Menu Edycja zawiera polecenia pozwalające na wykonywanie operacji związanych z edycją tekstu. Oto sposoby edycji tekstu: mm Jeżeli chcesz skopiować (lub wyciąć) i wkleić tekst, zaznacz go i wybierz Edycja > Kopiuj lub Edycja > Wklej. Kliknij w miejscu, gdzie tekst ma zostać wklejony. Jeżeli chcesz wkleić skopiowany tekst, zachowując jego formatowanie, wybierz Edycja > Wklej. Jeżeli chcesz, aby skopiowany tekst przyjął wygląd otaczającego go tekstu, wybierz Edycja > Wklej i dostosuj styl. mm Jeżeli chcesz usunąć tekst, zaznacz go i wybierz Edycja > Usuń lub wciśnij klawisz Delete. Jeżeli przypadkowo usuniesz ważny tekst, wybierz Edycja > Cofnij, aby go przywrócić. Polecenia Kopiuj i Wytnij powodują umieszczenie zaznaczonego tekstu w tymczasowej przechowalni, tzw. Schowku, w którym pozostaje on do momentu ponownego użycia polecenia Kopiuj lub Wytnij albo do wyłączenia komputera. Schowek przechowuje jednocześnie zawartość tylko jednego polecenia Kopiuj lub Wytnij. W celu uniknięcia przypadkowej zmiany formatowania dokumentu (na skutek usunięcia wraz z tekstem niewidocznych znaków formatujących), warto włączyć wyświetlanie niewidocznych znaków przed wycięciem lub usunięciem tekstu. Wyświetlanie znaków niewidocznych można włączyć, klikając w Widok w pasku narzędzi i wybierając Pokaż niewidoczne. Formatowanie wielkości i wyglądu tekstu Tekst można formatować za pomocą paska formatu, menu programu Pages, Inspektora tekstu lub okna czcionek. 86 Rozdział 5 Praca z tekstem

87 Zagadnienie Zmiana wyglądu tekstu Dodawanie akcentów, wyświetlanie klawiatury narodowej i inne Zmiana odstępów międzyznakowych, ligatur, linii bazowej i kapitalizacji Informacje Pogrubianie, pochylanie i podkreślanie tekstu na stronie 87 Dodawanie cienia i przekreślenia do tekstu na stronie 88 Tworzenie obrysowanego tekstu na stronie 89 Zmiana wielkości tekstu na stronie 89 Stosowanie indeksu dolnego lub indeksu górnego na stronie 89 Zmiana kapitalizacji tekstu na stronie 90 Zmiana czcionek na stronie 90 Korygowanie wygładzania czcionek na stronie 91 Dodawanie znaków diakrytycznych na stronie 92 Wyświetlanie układu klawiatury dla różnych języków na stronie 92 Wprowadzanie znaków specjalnych i symboli na stronie 93 Korzystanie z inteligentnych cudzysłowów na stronie 94 Korzystanie z zaawansowanych funkcji typograficznych na stronie 94 Pogrubianie, pochylanie i podkreślanie tekstu Pasek formatu, menu Format i okno czcionek pozwalają szybko i łatwo zmienić wygląd tekstu. Po zaznaczeniu tekstu można go podkreślić lub zmienić jego czcionkę na pogrubioną albo na kursywę. Oto sposoby podkreślania, pogrubiania i pochylania czcionki: mm Jeżeli chcesz użyć paska formatu, zaznacz dowolny tekst lub kliknij w miejscu, w którym chcesz wpisać tekst i użyj narzędzi w pasku formatu, aby zmienić wygląd tekstu. Ustal kolor tekstu. Ustal kolor tła tekstu. Zmień krój, styl i wielkość czcionki. Wybierz pogrubienie, podkreślenie lub kursywę. Wiele szablonów zawiera podkreślony styl znaków. Jeżeli chcesz zobaczyć style znaków zdefiniowane w dokumencie, kliknij w przycisk stylów znaków, znajdujący się w pasku formatu. Zaznacz tekst, który chcesz podkreślić, po czym wybierz styl podkreślonych znaków z wyświetlonej listy. Rozdział 5 Praca z tekstem 87

88 mm Jeżeli chcesz użyć menu Format, zaznacz dowolny tekst lub kliknij w miejscu, w którym chcesz wpisać tekst i wybierz Format > Czcionka > Pogrubienie / Kursywa / Podkreślenie. mm Jeżeli chcesz użyć okna czcionek, kliknij w Czcionki w pasku narzędzi i użyj przycisków w oknie czcionek, aby podkreślić tekst lub zmienić czcionkę na pogrubioną albo na kursywę. Te przyciski pozwalają uzyskać interesujące efekty tekstowe. Podgląd wybranego kroju czcionki. Aby się pojawił, niezbędne może okazać się wybranie polecenia Pokaż podgląd z menu czynnosci. Możesz dodać cień do tekstu i zmienić jego parametry, używając narzędzi krycia, rozmycia i przesunięcia. Wybierz wielkość czcionki. Menu czynności. Możesz znaleźć czcionkę, wpisując tutaj jej nazwę. Zaznacz krój czcionki, którego chcesz użyć. Jeżeli nie widać przycisków efektów tekstu, wybierz Pokaż efekty z menu czynności, dostępnego w lewym dolnym rogu okna czcionek. Dodawanie cienia i przekreślenia do tekstu Za pomocą narzędzi w oknie czcionek można dodawać i zmieniać cienie tekstu, a także oznaczać tekst linią przekreślenia. Oto sposoby dodawania przekreślenia i cieni do tekstu: mm Jeżeli chcesz przekreślić zaznaczony tekst, kliknij w Czcionki w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk przekreślenia tekstu i wybierz Brak, Pojedyncze lub Podwójne z rozwiniętego w ten sposób menu, Zaznacz tekst, wybierz Format > Czcionka > Przekreślenie. Zaznaczony tekst zostanie przekreślony linią w tym samym kolorze. Jeżeli chcesz zmienić kolor przekreślenia, wybierz Kolor z tego menu, po czym wskaż kolor w oknie wyboru koloru. Spowoduje to zmianę koloru przekreślenia bez wpływu na kolor tekstu. mm Jeżeli chcesz dodać cień do zaznaczonego tekstu, kliknij w Czcionki w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk cienia tekstu. Przeciągnij suwak zaczernienia cienia (pierwszy suwak od lewej) w prawo, jeżeli chcesz, aby cień był ciemniejszy. Przeciągnij suwak rozmycia cienia (środkowy) w prawo, jeżeli chcesz, żeby cień był bardziej rozmyty. 88 Rozdział 5 Praca z tekstem

89 mm Przeciągnij suwak przesunięcia cienia (trzeci suwak) w prawo, jeżeli chcesz bardziej oddalić cień od tekstu. Obróć kółko kąta cienia, aby ustawić jego kierunek. Jeżeli chcesz dodać cień do tekstu za pomocą Inspektora grafik, zobacz Dodawanie cieni na stronie 178. Wiele szablonów zawiera przekreślony styl znaków. Jeżeli chcesz zobaczyć style znaków zdefiniowane w dokumencie, kliknij w przycisk stylów znaków, znajdujący się w pasku formatu. Możesz także zaznaczyć tekst, który chcesz przekreślić, po czym wybrać styl przekreślonych znaków z wyświetlonej listy. Tworzenie obrysowanego tekstu Można zmienić wygląd tekstu tak, aby widoczne były tylko jego kontury. Jak stworzyć obrysowany tekst? 1 Zaznacz tekst, który chcesz obrysować, lub kliknij w miejscu, w którym chcesz wpisać nowy tekst. 2 Wybierz Format > Czcionka > Kontur. Obrysowany tekst, utworzony w dokumencie Pages, może wyglądać inaczej, gdy dokument zostanie otwarty w innym programie. Jeżeli dokument ma zostać udostępniony osobom nie posiadającym programu Pages, warto wyeksportować go jako plik PDF. Zmiana wielkości tekstu Jeżeli tekst ma być większy lub mniejszy, można zmienić jego stopień (wielkość). Jak zmienić wielkość zaznaczonego tekstu? 1 Zaznacz tekst, którego wielkość chcesz zmienić. 2 Jeżeli chcesz powiększyć tekst o jeden punkt, wybierz Format > Czcionka > Większa. Gdy wybierzesz Format > Czcionka > Mniejsza, wielkość czcionki zostanie zmniejszona o jeden punkt. Jeżeli chcesz podać dokładną wielkość czcionki dla zaznaczonego tekstu, kliknij w Czcionki w pasku narzędzi i użyj narzędzi zmiany wielkości w oknie czcionek. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej, zobacz Zmiana czcionek na stronie 90. Stosowanie indeksu dolnego lub indeksu górnego Można podnieść lub obniżyć tekst względem jego linii bazowej. Jak sformatować tekst jako indeks górny lub dolny? 1 Zaznacz tekst, który chcesz podnieść lub obniżyć. Możesz też kliknąć w miejscu, w którym chcesz wpisać nowy tekst. Rozdział 5 Praca z tekstem 89

90 2 Jeżeli chcesz utworzyć indeks górny lub indeks dolny, używający mniejszej czcionki niż reszta tekstu, wybierz Format > Czcionka > Linia bazowa > Indeks dolny (lub Format > Czcionka > Linia bazowa > Indeks górny). Jeżeli chcesz podnieść lub obniżyć tekst względem reszty znaków w tym samym wierszu, wybierz Podnieś lub Obniż z podmenu Linia bazowa Jeżeli chcesz przywrócić oryginalną linię bazową tekstu, wybierz Użyj domyślnej z podmenu Linia bazowa. Jeżeli chcesz określić dokładny stopień podniesienia lub obniżenia tekstu, użyj Inspektora tekstu. Kliknij w Inspektor w pasku narzędziowym, następnie kliknij w przycisk Inspektora tekstu, po czym kliknij w Więcej i użyj narzędzi zmiany linii bazowej. Można także dodać ikony Indeks górny i Indeks dolny do paska narzędzi. W tym celu należy wybrać Widok > Dostosuj pasek narzędzi i przeciągnąć ikony do paska, po czym kliknąć w Gotowe. Zmiana kapitalizacji tekstu Można szybko zamienić tekst na same wielkie litery lub małe litery, albo automatycznie rozpocząć każde słowo wielką literą. Jak zmienić kapitalizację liter? 1 Zaznacz tekst, który chcesz zmienić, lub kliknij w miejscu, w którym chcesz wpisać nowy tekst. 2 Wybierz Format > Czcionka > Wielkie litery. Wersaliki: Wybierz, aby tekst zapisany był samymi wielkimi literami. Kapitaliki: Wybierz, aby małe litery zostały zastąpione na mniejsze wielkie litery. Pierwsze wyrazów: Wybierz, aby wszystkie pierwsze litery wyrazów zostały zastąpione na wielkie. Brak: Wybierz, aby zmienić tekst z wielkich liter na małe, z początkowymi wielkimi literami. W takiej sytuacji pierwsza litera słowa rozpoczynającego każde zdanie będzie wielka, natomiast pozostałe litery tego i innych słów będą małe. Zmiana czcionek Gdy tekst jest zaznaczony, można szybko zmienić jego krój i rodzaj czcionki, wielkość, kolor liter i tła, używając do tego celu narzędzi z paska formatu. Okno czcionek daje dostęp do wielu opcji zmiany wyglądu czcionek. Suwak wielkości i ustawienia typograficzne pozwalają dostosować wygląd tekstu. Jak zmienić czcionkę zaznaczonego tekstu? 1 Kliknij w Czcionki w pasku narzędziowym. 2 Zaznacz czcionkę na liście rodzin i krój na liście krojów w oknie czcionek. 90 Rozdział 5 Praca z tekstem

91 Jeżeli w oknie czcionek nie widać wszystkich rodzin czcionek zainstalowanych na komputerze, zaznacz pozycję Wszystkie czcionki na liście zbiorów (po lewej) lub wpisz nazwę poszukiwanej czcionki w polu wyszukiwania na dole okna. Podgląd zaznaczonej czcionki wyświetlany jest w polu podglądu na górze okna. Jeżeli nie widać pola podglądu, wybierz Pokaż podgląd z menu czynności, dostępnego w lewym dolnym rogu okna czcionek. 3 Skoryguj wielkość czcionki, używając suwaka i innych narzędzi (po prawej stronie okna). 4 Dostosuj opcje typograficzne, wybierając polecenie Typografia z menu czynności, widocznego w lewym dolnym rogu okna. Kliknij w trójkąt rozwijania w oknie typografii, aby uzyskać dostęp do różnych efektów typograficznych, dostępnych dla zaznaczonej czcionki. Dla różnych czcionek dostępne są różne efekty typograficzne. Zobacz Korzystanie z zaawansowanych funkcji typograficznych na stronie 94, aby dowiedzieć się więcej. Korygowanie wygładzania czcionek Jeżeli czcionki na ekranie są postrzępione lub niewyraźne, można dostosować sposób wygładzania lub zmienić wielkość tekstu, powyżej której system Mac OS X włącza automatyczne wygładzanie. Czcionki mogą również ulec zniekształceniu podczas eksportowania dokumentu w formacie PDF. Można zmienić ustawienia wygładzania czcionek, aby wygładzić czcionki eksportowane do pliku PDF. Jak wygładzić czcionki na ekranie? 1 Otwórz Preferencje systemowe i kliknij w Wygląd. 2 Jeżeli chcesz włączyć wygładzanie czcionek w systemie Mac OS X 10.6 lub nowszym, zaznacz pole wyboru Używaj wygładzania czcionek LCD, gdy jest dostępne. Jeżeli chcesz wybrać sposób wygładzania czcionek w systemie Mac OS X lub starszym, użyj menu Styl wygładzania czcionek. W zależności od używanego monitora, możesz dostrzec niewielkie lub nawet żadnej różnicy między stylami wygładzania. 3 Jeżeli zamierzasz często używać bardzo małych czcionek w dokumencie, możesz wybrać małą wielkość z menu Wyłącz wygładzanie tekstu dla wielkości czcionek. Gdy wygładzanie czcionek jest włączone, małe litery mogą być trudne do odczytania, można więc wyłączyć wygładzanie czcionek o mniejszym rozmiarze. W prawym dolnym rogu okna preferencji wyglądu widoczny jest przycisk pomocy. Kliknięcie w niego pozwala dowiedzieć się więcej o wygładzaniu czcionek w systemie Mac OS X. Rozdział 5 Praca z tekstem 91

92 Dodawanie znaków diakrytycznych Znaki diakrytyczne można wprowadzać za pomocą okna podglądu klawiatury. Podgląd klawiatury pokazuje wszystkie znaki dla wybranego układu klawiatury lub metody wprowadzania. Przykładowo, jeżeli z menu wprowadzania wybrany jest układ klawiszy Polski, w oknie podglądu klawiatury widoczne będą klawisze dostępne na polskiej klawiaturze maszynistki. Jak dodawać znaki diakrytyczne? 1 Wybierz Pokaż okno Podgląd klawiatury z menu klawiatury, znajdującego się w prawym górnym rogu ekranu. Menu klawiatury dostępne jest po prawej stronie paska menu, a jego ikoną jest flaga narodowa lub znak. Jeżeli menu klawiatury nie jest widoczne, zobacz Wyświetlanie układu klawiatury dla różnych języków na stronie 92, aby dowiedzieć się, jak je włączyć. 2 Wciśnij klawisze Shift, Opcja lub Opcja-Shift, aby wyróżnić dostępne znaki diakrytyczne w oknie podglądu klawiatury. Klawisze ze znakami diakrytycznymi zostaną wyróżnione kolorem. W zależności od wybranego układu klawiatury, czasem nie trzeba wciskać żadnych klawiszy modyfikujących w celu zobaczenia znaków diakrytycznych. 3 Umieść kursor w tym miejscu dokumentu, w którym chcesz pisać. 4 Wciśnij klawisz modyfikujący naciskany w punkcie 2 (Shift, Opcja, Shift-Opcja lub żaden) i naciśnij klawisz na klawiaturze, który znajduje się w tym samym miejscu co znak diakrytyczny widoczny w oknie podglądu klawiatury. 5 Puść klawisz modyfikujący i wciśnij klawisz litery, do której ma zostać dodany znak diakrytyczny. Przykładowo, jeżeli chcesz wprowadzić znak ô, naciśnij klawisze Opcja-I (wybierające akcent ^), puść je, po czym naciśnij o (literę, do której chcesz dodać akcent). Wyświetlanie układu klawiatury dla różnych języków Podgląd klawiatury pokazuje wszystkie znaki dla wybranego układu klawiatury lub metody wprowadzania. Przykładowo, jeżeli z menu wprowadzania wybrany jest układ klawiszy Polski, w oknie podglądu klawiatury widoczne będą klawisze dostępne na polskiej klawiaturze maszynistki. Okno podglądu klawiatury pozwala sprawdzić, w których miejscach na klawiaturze znajdują się znaki narodowe dla innych języków (jeżeli zainstalowane są odpowiednie czcionki). Dostęp do okna podglądu klawiatury możliwy jest tylko wtedy, gdy włączone jest wyświetlanie menu klawiatury. 92 Rozdział 5 Praca z tekstem

93 Jak włączyć menu klawiatury? 1 Wybierz z menu Apple > Preferencje systemowe, po czym wykonaj jedną z poniższych czynności: ÂÂ W systemie Mac OS X 10.6 lub nowszym: kliknij w Język i tekst, następnie kliknij w Układy klawiatur, po czym zaznacz pole wyboru Podgląd znaków i klawiatury. ÂÂ W systemie Mac OS X lub starszym: kliknij w Narodowe, następnie kliknij w Menu Klawiatura, po czym zaznacz pole wyboru Podgląd klawiatury. Menu klawiatury widoczne jest po prawej stronie paska menu. Oznaczone jest flagą narodową lub znakiem. 2 Jeżeli chcesz zobaczyć układ klawiatury dla innego kraju, zaznacz pole wyboru po lewej stronie nazwy danego układu klawiatury lub metody wprowadzania. 3 Zaznacz pole wyboru Pokazuj menu klawiatury w pasku menu. Jak zobaczyć układ klawiatury dla innego języka? 1 Wybierz język lub metodę wprowadzania z menu klawiatury, widocznego po prawej stronie paska menu. 2 Wybierz polecenie Pokaż okno Podgląd klawiatury z menu klawiatury. 3 Naciskaj klawisze na klawiaturze, aby zobaczyć ich położenie w oknie podglądu klawiatury. Wciśnięcie klawiszy Opcja, Shift oraz Command-Opcja pozwoli zobaczyć znaki diakrytyczne i znaki specjalne. 4 Jeżeli chcesz umieścić znak w miejscu kursora tekstowego w dokumencie, kliknij w klawisz z tym znakiem, widoczny w oknie podglądu klawiatury. Wprowadzanie znaków specjalnych i symboli Za pomocą dostępnej w systemie Mac OS X palety znaków można wprowadzać znaki specjalne, takie jak symbole matematyczne, litery akcentowane, strzałki i inne. Może ona również zostać wykorzystana do wprowadzania znaków takich języków, jak japoński, chiński tradycyjny lub uproszczony, koreański i innych. Jak wprowadzać znaki specjalne lub symbole? 1 Umieść kursor w miejscu, w którym chcesz umieścić znak specjalny lub symbol. 2 Wybierz Edycja > Znaki specjalne, aby otworzyć paletę znaków. Możesz także wybrać Znaki z menu czynności, dostępnego w lewym dolnym rogu okna wyboru czcionki. 3 Rozwiń menu Pokaż na górze palety znaków i wybierz z niego rodzaj znaków, które są potrzebne. Jeżeli na górze palety znaków nie ma menu Pokaż, kliknij w podłużny przycisk w prawym górnym rogu tego okna, aby rozwinąć górną jego część. Gdy ponownie klikniesz w ten przycisk, górna część okna zostanie ukryta. 4 Kliknij pozycję na liście znajdującej się po lewej, aby zobaczyć znaki dostępne w tej kategorii. Rozdział 5 Praca z tekstem 93

94 5 Kliknij dwa razy w znak lub symbol, który chcesz wstawić do dokumentu lub zaznacz ten znak i kliknij w przycisk Wstaw. Jeżeli wybrany znak lub symbol występuje w kilku odmianach, pojawią się one na dole okna po kliknięciu w trójkąt Informacje o znaku lub Odmiana czcionki. Możesz kliknąć dwa razy w jedną z dostępnych odmian, aby umieścić ją w dokumencie. Jeżeli wstawiony znak nie pojawił się w dokumencie, być może Pages go nie obsługuje. Korzystanie z inteligentnych cudzysłowów Funkcja inteligentnych cudzysłowów pozwala na automatyczne wstawianie prawidłowych cudzysłowów otwierających i zamykających. Gdy funkcja ta jest wyłączona, cudzysłowy są proste, a otwierający cudzysłów nie różni się od zamykającego. Inteligentny cudzysłów Zwykły cudzysłów mm Jak używać inteligentnych cudzysłowów? Wybierz Pages > Preferencje, kliknij w Automatyczna korekta, po czym zaznacz Używaj inteligentnych cudzysłowów. Korzystanie z zaawansowanych funkcji typograficznych Niektóre czcionki, takie jak Zapfino lub Hoefler, oferują zaawansowane funkcje typograficzne, pozwalające na uzyskiwanie różnych efektów. Jeżeli używasz w polu tekstowym czcionki oferującej dodatkowe efekty typograficzne, możesz wybrać niektóre z nich z menu Format > Czcionka. Przykładowo, możesz w ten sposób skorygować następujące cechy: Światło: Umieszcza znaki bliżej lub dalej od siebie. Ligatura: Włącza lub wyłącza użycie stylizowanych ozdobników między literami lub na początku i na końcu wierszy, łączących w sobie dwa lub więcej znaków. Bez użycia ligatury Przy użyciu ligatury Wybierz Użyj domyślnych z menu Ligatura, aby użyć domyślnych ustawień ligatur, ustalonych w oknie typografii dla danej czcionki. Możesz także wybrać Nie używaj, aby wyłączyć ligatury w zaznaczonym tekście. Polecenie Używaj wszystkich spowoduje włączenie wszystkich dostępnych ligatur. Zaawansowane funkcje typograficzne dostępne są w oknie Typografia. 94 Rozdział 5 Praca z tekstem

95 Jak otworzyć okno typografii? 1 Kliknij w Czcionki w pasku narzędziowym. 2 Rozwiń menu czynności w oknie czcionek (jest w lewym dolnym rogu) i wybierz z niego pozycję Typografia. Można włączyć użycie ligatur w całym dokumencie: należy kliknąć w Inspektor w pasku narzędzi, następnie w przycisk dokumentów, później w Dokument, po czym zaznaczyć Użyj ligatur Chcąc wyłączyć ligatury w danym akapicie, trzeba kliknąć w ten akapit, otworzyć Inspektora tekstu, kliknąć w Więcej i zaznaczyć Usuń ligatury. Ustalanie wyrównania, odstępów i koloru tekstu Podstawowe narzędzia do zmiany atrybutów tekstu to pasek formatu i Inspektor tekstu. Wyrównanie tekstu w poziomie (np. centrowanie lub wyrównanie do lewej) można także zmienić za pomocą menu Format. Po zaznaczeniu tekstu, w pasku formatu pojawią się także narzędzia wyrównywania i zmiany koloru. Gdy zaznaczony jest tekst w polu tekstowym, komentarzu lub kształcie, można zmienić jego kolor, kolor tła, wyrównać go i ustalić odstępy. Zagadnienie Informacje Wyrównywanie tekstu Wyrównywanie tekstu w poziomie na stronie 95 Wyrównywanie tekstu w pionie na stronie 96 Korygowanie odstępów tekstu Ustawianie odstępów między wierszami tekstu na stronie 97 Ustawianie odstępu nad lub pod akapitem na stronie 98 Korygowanie odstępów między znakami na stronie 98 Korygowanie koloru tekstu Zmiana koloru tekstu na stronie 99 Wyrównywanie tekstu w poziomie Można zmienić wyrównanie akapitów na stronie, w łamie, komórce tabeli, polu tekstowym lub kształcie, tak aby tekst był wyrównany do lewej lub prawej krawędzi, wycentrowany lub wyrównany zarówno do lewej, jak i do prawej (wyjustowany). Dostępne w pasku formatu przyciski wyrównania pozwalają na szybkie wyrównanie tekstu w dokumencie. Chcąc zmienić wyrównanie tekstu, wystarczy go zaznaczyć i kliknąć w odpowiedni przycisk wyrównania, znajdujący się w pasku formatu. Wyrównaj tekst w poziomie. Wyrównaj tekst w pionie. Rozdział 5 Praca z tekstem 95

96 Jak wyrównać tekst do lewej, do środka, do prawej lub do lewej i do prawej za pomocą Inspektora tekstu? 1 Zaznacz tekst, który chcesz zmienić. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk tekstu, po czym kliknij w Tekst. 3 Kliknij w jeden z pięciu przycisków wyrównania w poziomie, znajdujących się po prawej stronie pola koloru. Oto funkcje tych przycisków (od lewej do prawej): Wyrównanie do lewej: Umieszcza każdy wiersz tekstu przy lewym marginesie obiektu. Na środku: Wyrównuje środek każdego wiersza tekstu do środka obiektu. Wyrównanie do prawej: Umieszcza każdy wiersz tekstu przy prawym marginesie obiektu. Justyfikacja: Tak ustawia odstępy między znakami w każdym wierszu, aby wyrównać wiersze zarówno do lewego, jak i do prawego marginesu obiektu. Automatyczne wyrównanie w komórce: Wyrównuje tekst do lewej, a liczby do prawej w komórce tabeli. Pierwsze cztery przyciski wyrównywania dostępne są także w pasku formatu, gdy zaznaczony jest jakiś tekst. Wszystkie pięć przycisków wyrównywania w poziomie pojawia się w pasku formatu, gdy zaznaczona jest komórka tabeli. Można także wyrównać tekst w poziomie, wybierając z menu Format > Tekst > Wyrównaj do lewej, Wyrównaj na środku, Wyrównaj do prawej, Wyjustuj, Automatycznie wyrównaj komórkę tabeli. Zobacz Ustawianie wcięć na stronie 103, jeżeli chcesz użyć wcięcia w pierwszym wierszu akapitu lub dowiedzieć się, jak cofnąć wcięcie. Wyrównywanie tekstu w pionie Można zmienić pionowe wyrównanie akapitów w komórce tabeli, polu tekstowym lub kształcie, tak aby tekst wyrównany był do górnej krawędzi, dolnej krawędzi lub na środku pomiędzy nimi. Jak wyrównać tekst do dołu, środka lub góry pola tekstowego, komórki tabeli lub kształtu? 1 Zaznacz pole tekstowe, komórkę tabeli lub kształt, którego wyrównanie chcesz zmienić. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk tekstu, po czym kliknij w Tekst. 3 Kliknij w jeden z trzech przycisków wyrównania w pionie, aby wyrównać tekst do góry, środka lub dołu komórki tabeli, pola tekstowego lub kształtu. Podczas pracy w komórce tabeli, przyciski wyrównania w pionie dostępne są także w pasku formatu. 96 Rozdział 5 Praca z tekstem

97 Ustawianie odstępów między wierszami tekstu Można zmniejszyć lub zwiększyć odstępy między wierszami tekstu. Dzięki paskowi formatu można szybko zmieniać odległość między wierszami tekstu. Jeżeli chcesz zmienić odstępy między wierszami zanim zaczniesz wpisywać tekst, wybierz odstępy z menu w pasku formatu. Jeżeli chcesz zmienić odstępy między wierszami w istniejącym tekście, zaznacz ten tekst, po czym zmień odstępy za pomocą menu w pasku formatu. Kliknij, aby zmienić odstęp pomiędzy wierszami tekstu. Jak zmienić odstępy między wierszami za pomocą Inspektora tekstu? 1 Zaznacz tekst, który chcesz zmienić. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk tekstu, po czym kliknij w Tekst. 3 Przeciągnij suwak wiersza w lewo, aby zmniejszyć odstępy lub w prawo, aby je zwiększyć. Jeżeli chcesz dokładnie określić odstęp między wierszami, wpisz ułamkową wartość liczbową w polu Wiersz lub klikaj w strzałki znajdujące się obok tego pola. 4 Wybierz odstęp między wierszami z menu, pojawiającego się po kliknięciu w tekst pod polem Wiersz. Pole odstępów między wierszami Wpisz wartość (lub ustal ją za pomocą strzałek), aby określić odstęp między wierszami w akapicie. Menu odstępów między wierszami Kliknij w napis poniżej pola odstępów i wybierz odstęp z menu. Standardowe odstępy między wierszami (pojedyncze, podwójne, wielokrotne): Odstępy między wierszami są proporcjonalne do wielkości czcionki. Użyj tej opcji, jeżeli względna odległość między dolną linią pisma (wydłużeniami liter, które wznoszą się nad linię bazową) i dolną linią pisma (wydłużeniami liter, które znajdują się pod linią) powinna pozostać taka sama. Odstęp może być pojedynczy, podwójny lub wielokrotny. Po wybraniu wielokrotnego odstępu można ustalić dowolny odstęp pomiędzy pojedynczym a podwójnym oraz większy od podwójnego. Co najmniej: Odległość między wierszami nigdy nie będzie mniejsza niż ustalona, może się jednak zwiększyć w przypadku użycia większych czcionek, aby uniknąć ich nakładania na siebie. Użyj tego ustawienia, jeżeli odległość między wierszami ma być stała, ale chcesz uniknąć nakładania się wierszy na siebie po powiększeniu tekstu. Rozdział 5 Praca z tekstem 97

98 Dokładnie: Odległość między liniami bazowymi. Pomiędzy: Podana wartość zwiększa odstęp między wierszami, zamiast zwiększać wysokość wierszy. W przeciwieństwie do tej opcji, wybranie podwójnych odstępów powoduje podwojenie wysokości każdego wiersza. Ustawianie odstępu nad lub pod akapitem Można zwiększyć lub zmniejszyć odstępy nad i pod akapitami. Narzędzie odstępów wierszy, znajdujące się w pasku formatu, pozwala na szybką zmianę odległości nad i pod akapitem. Jeżeli chcesz zmienić odstępy nad lub pod akapitami, zaznacz tekst i kliknij w narzędzie odstępów między wierszami, znajdujące się w pasku formatu. Jak zmienić odstęp nad lub pod akapitem? 1 Zaznacz akapity, który chcesz zmienić. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk tekstu, po czym kliknij w Tekst. 3 Przeciągnij suwak Nad akapitem lub Pod akapitem. Możesz także podać dokładną wartość (np. 5 pkt.) w polach tekstowych. Jeżeli odstęp nad i pod sąsiednimi akapitami jest różny, użyta zostanie większa wartość. Przykładowo, jeżeli w bieżącym akapicie wartość Nad akapitem równa jest 12 punktów, a poprzedzający go akapit ma ustalony odstęp Pod akapitem równy 14 punktów, odległość między tymi akapitami wyniesie 14 punktów. Odległość przed akapitem nie dotyczy akapitów znajdujących się w polu tekstowym, kształcie lub komórce tabeli. Odstępy wokół tekstu w polach tekstowych, kształtach i komórkach tabeli można ustalić za pomocą marginesu wstawki. Zobacz Zmiana marginesu wstawki tekstu znajdującego się w obiektach na stronie 104. Korygowanie odstępów między znakami Można zwiększać lub zmniejszać odstępy między znakami. Jak zmieniać odstępy między znakami? 1 Zaznacz tekst, który chcesz zmienić, lub kliknij w miejscu, w którym chcesz wpisać nowy tekst. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk tekstu, po czym kliknij w Tekst. 3 Przeciągnij suwak znaku lub wpisz nową wartość procentową w polu Znak. Możesz także zmienić odstęp między zaznaczonymi znakami, wybierając z menu Format > Czcionka > Światło i klikając w jedną z opcji w podmenu. 98 Rozdział 5 Praca z tekstem

99 Zmiana koloru tekstu Kolor tekstu można zmieniać za pomocą paska formatu, Inspektora tekstu oraz okna czcionek. Zmiany dokonane za pomocą dowolnego z tych narzędzi anulują wcześniej wybrany kolor tekstu. Oto sposoby zmiany koloru tekstu: mm Kliknij w pole koloru tekstu, znajdujące się w pasku formatu. Pojawi się wówczas siatka kolorów, z której możesz wybrać kolor, klikając w niego. Możesz także kliknąć w Pokaż kolory, aby otworzyć okno kolorów, dające dostęp do dodatkowych opcji. mm Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, kliknij w przycisk Inspektora tekstu, następnie kliknij w Tekst, a na koniec kliknij w pole koloru. Otwarte zostanie okno wyboru koloru. mm Kliknij w Czcionki w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk koloru dokumentu (czwarty od lewej), po czym wybierz kolor w oknie kolorów. Sposób korzystania z okna wyboru koloru opisany jest w rozdziale Okno wyboru koloru na stronie 27. Wyrównywanie tekstu za pomocą pozycji tabulatora Tabulator pozwala na wyrównanie tekstu w ustalonych miejscach dokumentu, pola tekstowego, komórki tabeli lub kształtu. Po naciśnięciu klawisza Tab (lub Opcja-Tab podczas pracy w komórce tabeli) kursor (wraz z ewentualnym tekstem znajdującym się po jego prawej stronie) przesuwa się do najbliższej pozycji tabulatora. Zarządzanie pozycjami tabulatora możliwe jest dzięki symbolom na poziomej linijce oraz narzędziom Inspektora tekstu. Zagadnienie Ustawianie nowej pozycji tabulatora Informacje Ustawianie nowej pozycji tabulatora na stronie 100 Zmiana położenia i typu pozycji tabulatora Zmiana pozycji tabulatora na stronie 101 Usuwanie pozycji tabulatora Usuwanie pozycji tabulatora na stronie 102 Zmiana odległości między pozycjami tabulatora Ustawianie domyślnej odległości między tabulatorami na stronie 102 Zmiana preferencji linijek Zmiana ustawień linijki na stronie 102 Rozdział 5 Praca z tekstem 99

100 Ustawianie nowej pozycji tabulatora Nową pozycję tabulatora można dodać za pomocą poziomej linijki lub Inspektora tekstu. Jeżeli pozioma linijka jest ukryta, wystarczy kliknąć w Widok w pasku narzędzi i wybrać Pokaż linijki. Zobacz Zmiana ustawień linijki na stronie 102, aby dowiedzieć się więcej o ustalaniu preferencji linijek. Tabulator lewy Tabulator prawy Jeżeli tekst używa tabulatorów, po jego zaznaczeniu na poziomej linijce pojawią się niebieskie symbole. Tabulator środkowy Tabulator dziesiętny Oto sposoby tworzenia nowych pozycji tabulatora: mm Jeżeli chcesz utworzyć nową pozycję tabulatora za pomocą linijki, kliknij w poziomą linijkę, aby umieścić na niej symbol tabulatora, po czym kliknij w ten symbol, trzymając wciśnięty klawisz Control. Wybierz opcję wyrównania z rozwiniętego w ten sposób menu. Wybierz jeden z typów tabulatora. Możesz także klikać podwójnie w symbol tabulatora (który będzie się wówczas zmieniał), aż pojawi się właściwy tabulator. mm Jeżeli chcesz utworzyć nową pozycję tabulatora za Inspektora tekstu, kliknij w to miejsce dokumentu, w którym chcesz umieścić pozycję tabulatora. Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie w Tabulacja. Kliknij w przycisk Dodaj (+), znajdujący się w lewym dolnym rogu panelu Tabulacja. Nowa pozycja tabulatora pojawi się w kolumnie Pozycje. Wybierz szerokość wcięcia pierwszego wiersza każdego akapitu. Jeżeli chcesz zmienić znak używany przez tabulator dziesiętny, wpisz go tutaj. Jeżeli chcesz, aby akapit był przesunięty względem marginesów, podaj tutaj wielkość wcięcia. Ustal domyślną odległość tabulatorów. Wybierz sposób wyrównania tekstu przy zaznaczonej pozycji tabulatora. Wybierz linię wiodącą dla pozycji tabulatora zaznaczonej na liście. Kliknij, aby dodać lub usunąć pozycję tabulatora. 100 Rozdział 5 Praca z tekstem

101 Jeżeli chcesz wyrównać tekst w pozycji tabulatora, zaznacz tę pozycję i wybierz opcję wyrównania. Tabulator lewy: Wyrównuje tekst w miejscu tabulatora do lewej. Tabulator środkowy: Umieszcza środek tekstu w miejscu tabulatora. Tabulator prawy: Wyrównuje tekst w miejscu tabulatora do prawej. Tabulator dziesiętny: W przypadku liczb, umieszcza znak dziesiętny (przecinek lub kropkę) w miejscu tabulatora. Jeżeli chcesz zmienić położenie pozycji tabulatora, kliknij dwa razy w daną pozycję na liście Pozycje, po czym wpisz nową wartość. Jeżeli chcesz użyć innego znaku dla tabulatora dziesiętnego, wpisz go w polu Znak tab. dziesiętnego. Jeżeli chcesz dodać wykropkowaną lub kreskowaną linię do pozycji tabulatora, wybierz styl tej linii z menu Znaki wiodące. Wybierz Brak, jeżeli nie chcesz umieszczać tam żadnej linii. Zmiana pozycji tabulatora Typ i położenie tabulatora można zmieniać za pomocą poziomej linijki lub Inspektora tekstu. Jeżeli pozioma linijka jest ukryta, wystarczy kliknąć w Widok w pasku narzędzi i wybrać Pokaż linijki. Zobacz Zmiana ustawień linijki na stronie 102, aby dowiedzieć się więcej o ustalaniu preferencji linijek. Inspektor tekstu pozwala także na zmianę znaku tabulatora dziesiętnego. Oto sposoby zmiany pozycji tabulatora: mm Jeżeli chcesz przesunąć pozycję tabulatora, przeciągnij jej niebieski symbol na linijce. mm Jeżeli chcesz zmienić typ tabulatora za pomocą linijki, kliknij w jego symbol na linijce, trzymając wciśnięty klawisz Control, po czym wybierz opcję z menu. Możesz także klikać podwójnie w symbol tabulatora (który będzie się wówczas zmieniał), aż pojawi się właściwy tabulator. mm Jeżeli chcesz zmienić typ tabulatora za pomocą Inspektora tekstu, kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk tekstu, a później w Tabulacja. Jeżeli chcesz zmienić położenie pozycji tabulatora, kliknij dwa razy w daną pozycję na liście Pozycje, po czym wpisz nową wartość. Jeżeli chcesz zmienić typ pozycji tabulatora, wybierz opcję wyrównania. Jeżeli chcesz zmienić znak tabulatora dziesiętnego, wpisz go w polu Znak tab. dziesiętnego. Jeżeli chcesz zmienić linię wiodącą, wybierz opcję z menu Znaki wiodące. Jeżeli chcesz zmienić domyślne odstępy między pozycjami tabulatora, użyj pola Domyślne tabulatory. Rozdział 5 Praca z tekstem 101

102 Usuwanie pozycji tabulatora Dowolną pozycję tabulatora można szybko usunąć za pomocą poziomej linijki lub Inspektora tekstu. Oto sposoby usuwania pozycji tabulatora: mm Jeżeli chcesz usunąć pozycję tabulatora, przeciągnij ją poza obszar poziomej linijki. Jeżeli pozioma linijka jest ukryta, wystarczy kliknąć w Widok w pasku narzędzi i wybrać Pokaż linijki. mm Jeżeli chcesz usunąć pozycję tabulatora za pomocą Inspektora tekstu, kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk tekstu, a później w Tabulacja. Zaznacz na liście pozycję tabulatora, którą chcesz usunąć, po czym kliknij w przycisk Usuń ( ). Ustawianie domyślnej odległości między tabulatorami Domyślna odległość pozycji tabulatora wynosi zwykle około 1,27 cm, ale można ją zmienić za pomocą Inspektora tekstu. Jak zmienić domyślną odległość pozycji tabulatora? 1 Kliknij w Inspektor w pasku narzędziowym, następnie kliknij w przycisk tekstu, po czym kliknij w Tabulacja. 2 Użyj pola Domyślne tabulatory, aby ustalić domyślną odległość między tabulatorami. Zmiana ustawień linijki W preferencjach Pages można szybko zmienić ustawienia linijek. Oto sposoby pracy z linijkami: mm Jeżeli chcesz zmienić jednostki używane na linijkach, wybierz Pages > Preferencje, kliknij w Linijki i wybierz pozycję z menu Jednostki linijki. mm Jeżeli chcesz, aby jednostki na linijkach wyświetlane były jako procent odległości na stronie, wybierz Pages > Preferencje, kliknij w Linijki, po czym zaznacz opcję Wyświetlaj jednostki na linijkach jako procenty. mm Jeżeli chcesz, aby początek linijki znajdował się na środku strony, wybierz Pages > Preferencje, kliknij w Linijki, po czym zaznacz Umieść początek na środku linijki. mm Jeżeli chcesz wyświetlić pionową linijkę w dokumencie edytora tekstu, wybierz Pages > Preferencje, kliknij w Linijki, po czym zaznacz Włącz linijkę pionową w dokumentach edytora tekstu. Zmiana ustawień linijek w preferencjach Pages dotyczy wszystkich dokumentów otwartych w tym programie. Nowe ustawienia obowiązują do momentu ich ponownej, ręcznej zmiany. 102 Rozdział 5 Praca z tekstem

103 Ustawianie wcięć Można zmienić odstęp między krawędzią akapitu a marginesami dokumentu. Da się również zmienić odległość między tekstem a wewnętrznymi krawędziami zawierającego go obiektu, kształtu lub komórki tabeli. Zagadnienie Informacje Zmiana wcięć Ustalanie wcięć akapitów na stronie 103 Zmiana odstępów między tekstem a wewnętrzną ramką obiektu Zmiana marginesu wstawki tekstu znajdującego się w obiektach na stronie 104 Ustalanie wcięć akapitów Ustalanie wcięć akapitów możliwe jest dzięki symbolom na poziomej linijce oraz narzędziom Inspektora tekstu. mm Oto sposoby ustawiania wcięć: Jeżeli chcesz zmienić wcięcie za pomocą poziomej linijki, przeciągnij znajdujące się na niej narzędzia wcięcia. Wcięcie pierwszego wiersza Lewe wcięcie Prawe wcięcie Jeżeli chcesz zmienić prawe wcięcie, przeciągnij symbol tego wcięcia (niebieski trójkąt skierowany w dół, znajdujący się po prawej stronie poziomej linijki) w miejsce, w którym ma kończyć się prawa krawędź akapitu. Jeżeli chcesz zmienić lewe wcięcie, przeciągnij symbol tego wcięcia (niebieski trójkąt skierowany w dół, znajdujący się po lewej stronie poziomej linijki) w miejsce, w którym ma kończyć się lewa krawędź akapitu. Jeżeli chcesz zmieniać lewy margines niezależnie od lewego wcięcia, przytrzymaj podczas przeciągania wciśnięty klawisz Opcja. Jeżeli chcesz zmienić wcięcie pierwszego wiersza, przeciągnij symbol wcięcia pierwszego wiersza (niebieski trójkąt) w miejsce, w którym ma rozpoczynać się ten wiersz. Jeżeli chcesz, aby pierwszy wiersz był wyrównany do lewego marginesu, upewnij się, że prostokąt jest wyrównany z symbolem wcięcia. Jeżeli chcesz utworzyć wiszące wcięcie, przeciągnij prostokąt w lewo od symbolu wcięcia. mm Jeżeli chcesz ustawić wcięcia za pomocą Inspektora tekstu, kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk tekstu, a później w Tabulacja. Zaznacz jeden lub kilka akapitów, które chcesz zmienić. Rozdział 5 Praca z tekstem 103

104 Jeżeli chcesz ustalić wcięcie pierwszego wiersza, wprowadź wartości w polach Pierwszy wiersz i Po lewej w części Wcięcia akapitu. Jeżeli chcesz, aby pierwszy wiersz był przesunięty w prawo względem drugiego, wartość w polu Pierwszy wiersz powinna być wyższa, niż wartość w polu Po lewej. Jeżeli chcesz, aby pierwszy wiersz wystawał poza lewy margines akapitu, wartość w polu Pierwszy wiersz powinna być niższa, niż wartość w polu Po lewej. Jeżeli chcesz wyróżnić akapit poprzez wcięcie (np. wstawiając do dokumentu długi cytat), wprowadź wartości w polach Po lewej i Po prawej w części Wcięcia akapitu. Zmiana marginesu wstawki tekstu znajdującego się w obiektach Można zmienić odległość między tekstem a wewnętrznymi krawędziami zawierającego go obiektu, kształtu lub komórki tabeli. Odległość ta to tzw. margines wstawki. Wybrana odległość jest stosowana równo wokół tekstu (po każdej stronie). Jak ustalić odstępy między tekstem a wewnętrznymi krawędziami obiektu? 1 Jeżeli w obiekcie nie ma kursora, zaznacz ten obiekt. W sytuacji, gdy w obiekcie znajduje się kursor, wciśnij klawisze Command-Return, aby opuścić tryb edycji tekstu i zaznaczyć obiekt. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk tekstu, po czym kliknij w Tekst. 3 Przeciągnij suwak marginesu wstawki w prawo, aby zwiększyć odstęp między tekstem a wewnętrznymi krawędziami obiektu. Możesz także wpisać liczbę w polu tekstowym marginesu wstawki i wcisnąć klawisz Return. Jeszcze innym sposobem jest użycie strzałek do zwiększania lub zmniejszania odstępu. Określ ilość miejsca wokół tekstu w polu tekstowym, kształcie lub komórce tabeli. Tworzenie konspektu Wśród szablonów edytora tekstu dostępne są konspekty, czyli dokumenty składające się z zestawu tematów i podtematów, łatwych do uporządkowania i przeglądania. Istniejący dokument edytora tekstu można w dowolnym momencie przekształcić w konspekt, klikając w Konspekt w pasku narzędzi. Do utworzenia nowego konspektu wystarczy wybór odpowiedniego szablonu z palety szablonów. Jak utworzyć konspekt i zarządzać nim? 1 Upewnij się, że masz otwarty dokument edytora tekstu, po czym kliknij w Konspekt w pasku narzędzi lub wybierz Widok > Pokaż konspekt dokumentu, po czym zacznij pisać. 2 Naciśnij Return, aby dodać nowy temat konspektu. 104 Rozdział 5 Praca z tekstem

105 Jeżeli tekst tematu jest zbyt długa, kliknij w przycisk przycinania, znajdujący się w pasku formatu, aby wyświetlić tylko pierwszy wiersz. Wybierz liczbę wyświetlanych poziomów konspektu. Pokaż tylko pierwszy wiersz akapitów w konspekcie. Pokazuj obiekty w konspekcie jako miniaturki. 3 Naciśnij Tab, aby dodać temat niższego poziomu. Naciśnij Return, aby dodać kolejny temat niższego poziomu. Za pomocą klawisza Tab i widocznych po lewej stronie paska formatu przycisków promocji i degradacji możesz utworzyć do dziewięciu poziomów tematów. Kliknij, aby przesunąć temat konspektu na inny poziom lub przekształcić zaznaczony tekst w tekst główny. Wybierz styl akapitu i znaków dla zaznaczonego tekstu. 4 Dodaj osadzone obrazki, tabele i filmy do tematów i podtematów. Jeżeli chcesz, aby obrazek lub film wyświetlany był w mniejszych rozmiarach, wybierz Miniaturka z menu w pasku formatu. Gdy obrazki, tabele i filmy wyświetlane są w rzeczywistych rozmiarach, można je edytować. 5 Możesz kliknąć dwa razy w narzędzie konspektu, aby rozwinąć lub zwinąć wszystkie podtematy danego tematu. Jeżeli chcesz wybrać liczbę widocznych poziomów konspektu, kliknij w Poziomy w pasku formatu. 6 Możesz kliknąć w narzędzie konspektu i przeciągnąć je, aby zmienić kolejność tematów i podtematów. Jeżeli chcesz zmienić kolejność tematów na tym samym poziomie, przeciągaj narzędzia konspektu w górę lub w dół. Jeżeli chcesz przenieść tematy lub podtematy na inny poziom, przeciągaj narzędzia konspektu w lewo lub w prawo. Rozdział 5 Praca z tekstem 105

106 Gdy przenosisz temat, wraz z nim przenoszone są wszystkie należące do niego podtematy. Przeciągaj ikony konspektu, aby przesuwać tematy i podtematy. Podwójne kliknięcie rozwija lub zwija cały temat. 7 Jeżeli chcesz wyjść z trybu konspektu, kliknij w Konspekt w pasku narzędzi lub wybierz Widok > Ukryj konspekt dokumentu. Więcej informacji na temat zachowywania dokumentu w trybie konspektu znajdziesz w Zachowanie dokumentu w trybie konspektu na stronie 44. Narzędzia konspektu nie są widoczne na wydruku. Numerację lub punktory można dodać za pomocą stylów: należy kliknąć w przycisk szufladki stylów w pasku formatu i wybrać jeden z dostępnych stylów listy. Tworzenie list Funkcja automatycznego generowania list sprawia, że Pages formatuje listę na podstawie wpisywanych informacji. W celu użycia tej funkcji należy wybrać Pages > Preferencje, kliknąć w Automatyczna korekta i upewnić się, że opcja Automatycznie wykrywaj listy jest zaznaczona. Pages udostępnia gotowe style, służące do tworzenia list numerowanych i punktowanych. Listy numerowane i wypunktowane to proste wyliczenia, nie uwzględniające hierarchii poszczególnych elementów, która obecna jest w konspektach. Jak utworzyć listę? 1 Umieść kursor w tym miejscu, w którym chcesz rozpocząć listę. 2 Utwórz listę. Jeżeli chcesz utworzyć listę wypunktowaną, wpisz punkt ( ), naciskając klawisze Opcja-8. Następnie wprowadź odstęp, wpisz tekst i naciśnij klawisz Return. Zobacz Formatowanie list wypunktowanych na stronie 108, aby dowiedzieć się, jak sformatować listę wypunktowaną. Jeżeli chcesz, aby etykietami listy były gwiazdki (*) lub myślniki (-), wpisz gwiazdkę lub myślnik, spację i tekst, 106 Rozdział 5 Praca z tekstem

107 Jeżeli chcesz utworzyć listę z etykietami w postaci liter, liczb arabskich lub liczb rzymskich, wpisz liczbę lub literę, kropkę, odstęp i tekst. Następnie naciśnij Return. Jeżeli chcesz się dowiedzieć, jak sformatować listę numerowaną lub porządkowaną, zobacz Formatowanie list numerowanych na stronie 109 i Formatowanie list porządkowanych na stronie Jeżeli chcesz dodać nowy temat na obecnym poziomie wcięcia, wciśnij Return. Jeżeli chcesz dodać nowy temat na kolejnym, niższym poziomie wcięcia, naciśnij Tab. Jeżeli chcesz dodać nowy temat na kolejnym, wyższym poziomie wcięcia, naciśnij Shift-Tab. Jeżeli chcesz zmienić poziom tematu i należących do niego podtematów, zaznacz dany temat i wybierz Format > Tekst, po czym kliknij w Zmniejsz wcięcie listy lub Zwiększ wcięcie listy. Jeżeli chcesz zmienić poziom tematu, wciśnij klawisz Opcja i zaznacz dany temat, wybierz Format > Tekst, po czym kliknij w Zmniejsz wcięcie listy, ignorując podrzędne lub Zwiększ wcięcie listy, ignorując podrzędne. Przesunięty zostanie wówczas tylko zaznaczony temat. 4 Jeżeli chcesz zakończyć listę, naciśnij dwa razy klawisz Return lub naciśnij klawisz Return raz, a następnie naciśnij klawisz Delete. Uwaga: Podczas pracy w tabeli należy użyć kombinacji Opcja-Return zamiast klawisza Return, jeżeli w oknie Inspektora tabel zaznaczone jest pole wyboru Return przenosi do nast. komórki. Oto sposoby dodawania pozycji do listy i ustalania wcięć: ÂÂ Jeżeli chcesz utworzyć nowy akapit, należący do bieżącego tematu i pozbawiony numeracji i punktora, naciśnij klawisz Return, trzymając jednocześnie wciśnięty klawisz Shift. Podczas pracy w tabeli, zamiast klawisza Return należy użyć kombinacji Opcja-Return, jeżeli zaznaczone jest pole wyboru Return przenosi do nast. komórki. ÂÂ Jeżeli chcesz dodać nowy temat na niższym poziomie wcięcia, kliknij i przytrzymaj punktor lub numer, po czym przeciągnij go w prawo, w lewo, w dół i w prawo lub w dół i w lewo. Podczas pracy w tabeli, jeżeli zaznaczone jest pole wyboru Return przenosi do nast. komórki (w Inspektorze tabel), do zmiany wcięcia pozycji listy należy użyć opcji kontroli wcięcia, znajdujących się w panelu Lista w oknie Inspektora tekstu. ÂÂ Jeżeli chcesz powrócić do zwykłego tekstu po zakończeniu listy, naciśnij Return i wybierz Bez punktora z menu Punktory i numerowanie w Inspektorze tekstu. Niezbędne może okazać się także skorygowanie poziomu wcięcia. ÂÂ Jeżeli chcesz dodać istniejący akapit do listy numerowanej lub porządkowanej, kliknij w ten akapit, wybierz styl numeracji, po czym kliknij w Kontynuuj z poprzedniego. Rozdział 5 Praca z tekstem 107

108 ÂÂ Jeżeli chcesz rozpocząć nową sekwencję numeracji na liście numerowanej lub porządkowanej, kliknij w Zacznij od i podaj liczbę, od której ma zostać rozpoczęta numeracja. Zobacz Modyfikowanie poziomowanego stylu dla list numerowanych na stronie 139 i Modyfikowanie stylów listy wypunktowanej lub numerowanej na stronie 140, aby dowiedzieć się więcej o modyfikowaniu stylów listy. Formatowanie list wypunktowanych Można korzystać z automatycznego generowania prostych list, ale w oknie Inspektora tekstu znajduje się wiele dodatkowych opcji związanych z formatowaniem list wypunktowanych. Zobacz Tworzenie list na stronie 106, aby dowiedzieć się, jak korzystać z automatycznego tworzenia list. Styl listy wypunktowanej można także zastosować za pomocą przycisku listy w pasku formatu. Umieść kursor w miejscu, w którym chcesz rozpocząć listę, kliknij w przycisk listy w pasku formatu, po czym wybierz Punktor. Jak sformatować punktory na liście? 1 Umieść kursor w tym miejscu, w którym chcesz rozpocząć listę. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk tekstu, po czym kliknij w Lista. 3 Wybierz styl wypunktowania z menu Punktory i numerowanie. Jeżeli chcesz użyć znaku jako punktora, wybierz Punktory tekstowe, po czym wybierz z listy znak lub wpisz go w polu tekstowym. Jeżeli jako punktora chcesz użyć jednego z dołączonych do Pages obrazków, wybierz Punktory obrazkowe i kliknij w jeden z obrazków na rozwijanej liście. Jeżeli chcesz użyć własnego obrazka jako punktora, wybierz Własny obrazek i wskaż plik z obrazkiem w otwartym wówczas oknie. 4 Jeżeli chcesz zmienić wielkość obrazka użytego jako punktora, podaj procent wielkości oryginalnego obrazka w polu Wielkość. Możesz także zaznaczyć opcję Skaluj z tekstem i podać procent wielkości tekstu. Opcja ta spowoduje zachowanie proporcji między wielkością tekstu i punktora, nawet po późniejszych zmianach wielkości czcionki. 5 Jeżeli chcesz zmienić odstęp między punktorami a lewym marginesem, użyj pola Wcięcie punktora. Jeżeli chcesz zmienić odstęp między punktorami a tekstem, użyj pola Wcięcie tekstu. 6 Jeżeli chcesz umieścić punktory wyżej lub niżej w stosunku do tekstu, użyj pola Wyrównaj. Zobacz Formatowanie list numerowanych na stronie 109 i Formatowanie list porządkowanych na stronie 109, aby dowiedzieć się więcej o różnych typach list. 108 Rozdział 5 Praca z tekstem

109 Zobacz Modyfikowanie poziomowanego stylu dla list numerowanych na stronie 139, Modyfikowanie stylów listy wypunktowanej lub numerowanej na stronie 140 i Tworzenie nowych stylów na stronie 134, aby dowiedzieć się więcej o modyfikowaniu i tworzeniu własnych stylów list. Formatowanie list numerowanych Można korzystać z automatycznego generowania list, ale w oknie Inspektora tekstu znajduje się wiele dodatkowych opcji związanych z formatowaniem list numerowanych. Zobacz Tworzenie list na stronie 106, aby dowiedzieć się, jak korzystać z automatycznego tworzenia list. Styl listy numerowanej można wybrać z szufladki stylów. Kliknij w przycisk szufladki stylów, znajdujący się w pasku formatu, po czym wybierz styl listy. Jeżeli w szufladce stylów nie widać stylów listy, kliknij w przycisk stylów listy, znajdujący się w prawym dolnym rogu szufladki, aby pokazać te style. Oto sposoby formatowania listy numerowanej: mm Umieść kursor w miejscu, w którym chcesz rozpocząć listę, kliknij w przycisk listy w pasku formatu, po czym wybierz Lista numerowana. mm Umieść kursor w miejscu, w którym chcesz rozpocząć listę, kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, kliknij w przycisk tekstu, a następnie w Lista. Rozwiń menu Punktory i numerowanie, po czym wybierz z niego pozycję Liczby. Następnie wybierz styl numerowania z menu znajdującego się niżej. Jeżeli chcesz zmienić odstęp między liczbami a lewym marginesem, użyj pola Wcięcie punktora. Jeżeli chcesz zmienić odstęp między liczbami a tekstem, użyj pola Wcięcie tekstu. Zobacz Formatowanie list wypunktowanych na stronie 108 i Formatowanie list porządkowanych na stronie 109, aby dowiedzieć się więcej o formatowaniu różnych typów list. Zobacz Modyfikowanie poziomowanego stylu dla list numerowanych na stronie 139, Modyfikowanie stylów listy wypunktowanej lub numerowanej na stronie 140 i Tworzenie nowych stylów na stronie 134, aby dowiedzieć się więcej o modyfikowaniu i tworzeniu własnych stylów list. Formatowanie list porządkowanych Listy porządkowane udostępniają różne style numeracji dla różnych poziomów wcięcia, pozwalając tym samym na tworzenie hierarchii. Na przykład: ÂÂ Można utworzyć listę przy pomocy sekwencji numerowanej od najwyższego do najniższego poziomu: I, A, 1, a), (1), (a), i), (1) i (a). ÂÂ Można utworzyć listę przy pomocy sekwencji numerowanej hierarchicznie, poprzez dodawanie kolejnych liczb lub liter: 1, 1.1, itd. Rozdział 5 Praca z tekstem 109

110 Styl listy porządkowanej można wybrać z szufladki stylów. Kliknij w przycisk szufladki stylów, znajdujący się w pasku formatu, po czym wybierz styl listy. Jeżeli w szufladce stylów nie widać stylów listy, kliknij w przycisk stylów listy, znajdujący się w prawym dolnym rogu szufladki, aby pokazać te style. Jak sformatować listę porządkowaną? 1 Umieść kursor w tym miejscu, w którym chcesz rozpocząć listę. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk tekstu, po czym kliknij w Lista. 3 Jeżeli chcesz użyć listę korzystającą ze standardowej numeracji rozdziałów, wybierz Liczby poziomowane z menu Punktory i numerowanie. W przeciwnej sytuacji wybierz Liczby. 4 Wybierz styl numerowania z menu znajdującego się poniżej. 5 Jeżeli chcesz zmienić odstęp między liczbami a lewym marginesem, użyj pola Wcięcie punktora. Jeżeli chcesz zmienić odstęp między liczbami a tekstem, użyj pola Wcięcie tekstu. Zobacz Tworzenie list na stronie 106, Formatowanie list wypunktowanych na stronie 108 i Formatowanie list numerowanych na stronie 109, aby dowiedzieć się więcej o tworzeniu i formatowaniu list różnych typów. Zobacz Modyfikowanie poziomowanego stylu dla list numerowanych na stronie 139, Modyfikowanie stylów listy wypunktowanej lub numerowanej na stronie 140 i Tworzenie nowych stylów na stronie 134, aby dowiedzieć się więcej o modyfikowaniu i tworzeniu własnych stylów list. Wyróżnianie tekstu za pomocą pól tekstowych, kształtów i innych efektów Podpisy i paski boczne pozwalają wyróżniać tekst z głównej części dokumentu. Pages udostępnia wiele sposobów wyróżniania tekstu: ÂÂ ÂÂ ÂÂ ÂÂ ÂÂ Dodawanie tekstu do pól tekstowych Dodawanie tła (lub wypełnienia kolorem) do akapitów Dodawanie ramek i linii poziomych do tekstu Formatowanie tekstu w łamach Wpisywanie tekstu w kształtach Podpisy można także umieszczać w komórkach tabeli. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o pracy z tabelami, zobacz Praca z tabelami na stronie Rozdział 5 Praca z tekstem

111 Zagadnienie Dodawanie i łączenie pól tekstowych Wyróżnianie tekstu za pomocą koloru, obrysu i reguł Informacje Dodawanie swobodnego pola tekstowego na stronie 111 Dodawanie osadzonego pola tekstowego na stronie 112 Łączenie swobodnych pól tekstowych na stronie 113 Ustalanie koloru wypełnienia znaków i akapitów na stronie 115 Dodawanie ramek i linii poziomych na stronie 115 Dodawanie tekstu do łamów lub kształtów Przedstawianie tekstu w łamach na stronie 116 Umieszczanie tekstu wewnątrz kształtu na stronie 117 Dodawanie swobodnego pola tekstowego Jeżeli pole tekstowe zostanie dodane jako obiekt swobodny, przypisane zostanie ono do swojego miejsca na stronie i będzie oblewane tekstem dokumentu. Obiekty swobodne można przesuwać, zaznaczając je i przeciągając w inne miejsce. Jak utworzyć swobodne pole tekstowe? 1 Kliknij w Pole tekstowe w pasku narzędzi. Na stronie pojawi się nowe pole tekstowe. W dokumencie edytora tekstu można również utworzyć swobodne pole tekstowe, przekształcając je z osadzonego pola tekstowego. Wybierz Wstaw > Pole tekstowe. w tekście dokumentu pojawi się osadzone pole tekstowe. Kliknij w osadzone pole tekstowe, aby je zaznaczyć. Następnie kliknij w przycisk Swobodny lub Osadzony w pasku formatu. 2 Kliknij dwa razy w tekst zastępczy, znajdujący się w polu tekstowym, po czym zacznij pisać. 3 Przeciągnij uchwyty zaznaczenia, aby zmienić rozmiar pola tekstowego i odsłonić ewentualny dodatkowy tekst. Możesz także utworzyć połączone pola tekstowe, w których nadmiarowy tekst z jednego pola jest automatycznie przelewany do kolejnego. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o połączonych polach tekstowych, zobacz Łączenie swobodnych pól tekstowych na stronie Gdy zakończysz pisać, kliknij w dowolnym miejscu poza polem tekstowym. Innym sposobem zakończenia edycji tekstu (i zaznaczenia pola tekstowego) jest wciśnięcie klawiszy Command-Return. Rozdział 5 Praca z tekstem 111

112 Po kliknięciu poza polem tekstowym jego obramowanie zwykle znika. Pozostaje ono widoczne tylko wtedy, gdy włączony jest widok makiety. Widok makiety można włączyć, klikając w Widok w pasku narzędzi i wybierając Pokaż makietę. 5 Przeciągnij uchwyty zaznaczenia, aby zmienić jego szerokość. 6 Przeciągnij pole tekstowe w miejsce, w którym ma się ono znaleźć na stronie. 7 Jeżeli chcesz zablokować pole tekstowe, aby uchronić się przed przypadkowym jego przesunięciem podczas dalszej pracy, zaznacz je i wybierz Uporządkuj > Blokuj. Swobodne pole tekstowe można także narysować. W tym celu należy kliknąć w Pole tekstowe w pasku narzędzi, trzymając wciśnięty klawisz Opcja, po czym przeciągnąć krzyżyk wskaźnika przez okno dokumentu, aby utworzyć pole tekstowe o odpowiedniej wielkości. Zobacz Zmiana marginesu wstawki tekstu znajdującego się w obiektach na stronie 104, aby dowiedzieć się więcej o zmianie odstępów między tekstem a wewnętrzną częścią pola tekstowego. Dodawanie osadzonego pola tekstowego W dokumencie edytora tekstu można umieścić osadzone pole tekstowe, zakotwiczone w wybranym miejscu tekstu. Jak dodać osadzone pole tekstowe? 1 W dokumencie edytora tekstu: umieść kursor w tym miejscu tekstu, w którym chcesz zakotwiczyć pole tekstowe, po czym wybierz Wstaw > Pole tekstowe. W miejscu kursora pojawi się wówczas osadzone pole tekstowe. Innym sposobem utworzenia osadzonego pola tekstowego jest przekształcenie go z pola swobodnego. Kliknij w przycisk Pole tekstowe w pasku narzędzi. w dokumencie pojawi się swobodne pole tekstowe. Kliknij w swobodne pole tekstowe, aby je zaznaczyć. Następnie kliknij w przycisk Osadzony w pasku formatu. 2 Kliknij dwa razy w tekst zastępczy, znajdujący się w polu tekstowym, po czym zacznij pisać. Jeżeli tekstu będzie za dużo, wielkość pola tekstowego nie ulegnie samoczynnej zmianie. Po kliknięciu poza polem tekstowym jego obramowanie zwykle znika. Pozostaje ono widoczne tylko wtedy, gdy włączony jest widok makiety. Widok makiety można włączyć, klikając w Widok w pasku narzędzi i wybierając Pokaż makietę. 3 Przeciągnij uchwyty zaznaczenia, aby zmienić rozmiar pola tekstowego i odsłonić ewentualny dodatkowy tekst. Uchwyty zaznaczenia na górze i po lewej stronie obiektów osadzonych są nieaktywne. Nie da się przeciągnąć tych uchwytów, aby zmienić rozmiar pola tekstowego. Do zmiany jego rozmiaru służą aktywne, białe uchwyty. 112 Rozdział 5 Praca z tekstem

113 4 Przeciągnij pole tekstowe w miejsce, w którym ma się ono znaleźć na stronie. Gdy kursor będzie znajdował się we właściwym miejscu tekstu, zwolnij przycisk myszy. mm Zobacz Zmiana marginesu wstawki tekstu znajdującego się w obiektach na stronie 104, aby dowiedzieć się więcej o zmianie odstępów między tekstem a wewnętrzną częścią pola tekstowego. Łączenie swobodnych pól tekstowych Jeżeli tekst znajdujący się w jednym swobodnym polu tekstowym nie mieści się w nim, można utworzyć kolejne, połączone z nim pole tekstowe, do którego automatycznie zostanie przelany nadmiarowy tekst. Zmiany tekstu i jego formatowania zastosowane do jednego z połączonych pól, będą się odnosiły również do pozostałych. Połączone pola tekstowe mogą znajdować się w różnych miejscach dokumentu, z daleka od siebie. Oto sposoby pracy z połączonymi polami tekstowymi: Jeżeli chcesz utworzyć swobodne pole tekstowe, zobacz Dodawanie swobodnego pola tekstowego na stronie 111. Dostosuj wymiary i położenie pola tekstowego, a następnie wpisz do niego tekst. Gdy pole tekstowe jest pełne, na jego dole pojawi się wskaźnik przepełnienia. Informuje on, że poza dolną krawędzią pola tekstowego jest jeszcze więcej tekstu. Niebieski kwardat po lewej wskazuje, że to pole nie jest połączone z wcześniejszym. Kliknij w niebieski kwadrat po prawej, aby połączyć to pole z innym polem tekstowym lub utworzyć nowe. Znacznik przepełnienia wskazuje, że tekst nie mieści się w tym polu tekstowym. mm Jeżeli chcesz połączyć jedno pole tekstowe z innym lub utworzyć nowe, połączone pole tekstowe, kliknij w niebieski kwadrat po prawej stronie pola tekstowego, po czym kliknij w inne pole tekstowe lub w dowolne miejsce na stronie. Możesz także wybrać Format > Pole tekstowe > Dodaj połączone pole tekstowe. Naciśnij Esc, jeżeli chcesz anulować połączenie. Rozdział 5 Praca z tekstem 113

114 Nowe pole tekstowe będzie posiadało niebieski kwadrat po lewej stronie. Wskazuje to, że to pole tekstowe jest połączone z poprzednim polem. Pełny niebieski kwadrat po prawej wskazuje, że to pole tekstowe połączone jest z kolejnym. Pełny niebieski kwadrat po lewej wskazuje, że to pole tekstowe połączone jest z poprzednim. Niebieski kwadrat wskazuje, że to pole jest ostatnie w serii. mm Jeżeli chcesz połączyć zaznaczone pola tekstowe, zaznacz je najpierw, klikając w nie z wciśniętym klawiszem Command, po czym wybierz Format > Pole tekstowe > Połącz zaznaczone pola tekstowe. Pola tekstowe zostaną połączone w tej samej kolejności, w jakiej były zaznaczane. mm Jeżeli chcesz przerwać połączenie między polami tekstowymi, wybierz Format > Pole tekstowe > Usuń połączenie wiodące do pola lub wybierz Format > Pole tekstowe > Usuń połączenie wiodące z pola. mm Jeżeli chcesz ukryć linie między polami tekstowymi, wybierz Format > Pole tekstowe > Ukryj linie połączeń. Jeżeli chcesz pokazać linie między polami tekstowymi, wybierz Format > Pole tekstowe > Pokaż linie połączeń. mm Jeżeli chcesz przenieść pola tekstowe, zaznacz je i przeciągnij. Kierunek przelewania tekstu między polami tekstowymi jest zawsze zgodny z kolejnością ich utworzenia, niezależnie od ich położenia w dokumencie. mm Jeżeli chcesz skopiować i wkleić połączone ze sobą pola tekstowe, zaznacz je wszystkie, po czym wybierz Edycja > Kopiuj, a następnie Edycja > Wklej, bez odwoływania zaznaczenia oryginalnych pól tekstowych. Kopia wklejona zostanie bezpośrednio nad oryginalnymi polami tekstowymi i zostanie zaznaczona. Przeciągnij zaznaczoną kopię w inne miejsce dokumentu. Gdy skopiujesz i wkleisz pojedyncze pole tekstowe, utworzysz pole nie połączone z innymi, wyglądające tak samo, jak oryginał. Jeżeli w kilku polach tekstowych znajduje się pojedyncza, długa tabela, przepływająca z jednego pola do kolejnego, w celu skopiowania tej tabeli musisz skopiować lub powielić pierwsze pole tekstowe, w którym znajduje się początek tej tabeli. mm Jeżeli chcesz zaznaczyć tekst znajdujący się we wszystkich połączonych polach tekstowych, zaznacz go w pierwszym polu i naciśnij klawisze Command-A. 114 Rozdział 5 Praca z tekstem

115 Ustalanie koloru wypełnienia znaków i akapitów Można wyróżniać tekst w niektórych projektach, stosując kolor wypełnienia w tle. Kolor wypełnienia, umieszczony w tle znaków lub akapitu rozszerza się automatycznie podczas dodawania nowego tekstu i przesuwa wraz z nim. Za pomocą paska formatu można szybko dodać kolor wypełnienia do znaków lub akapitów. Wystarczy zaznaczyć tekst i kliknąć w pole koloru tekstu lub tła w pasku formatu. Oto sposoby wypełniania kolorem tła znaków lub akapitu: mm Jeżeli chcesz dodać kolor w tle znaków lub akapitu za pomocą Inspektora tekstu, zaznacz tekst, kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie w przycisk tekstu, a później w Więcej. Zaznacz pole wyboru Znak lub Akapit w części Wypełnienia tła, po czym kliknij w odpowiednie pole koloru i wybierz kolor z okna kolorów. Wybierz kolor wypełnienia. Zaznacz, aby umieścić kolor wypełnienia za tekstem. mm Jeżeli chcesz dodać kolor w tle akapitu za pomocą okna czcionek, kliknij w Czcionki w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk koloru dokumentu (czwarty od lewej), po czym wybierz kolor w oknie kolorów. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o oknie wyboru koloru, zobacz Okno wyboru koloru na stronie 27. Dodawanie ramek i linii poziomych Można umieścić linię nad, pod lub dookoła tekstu w dokumencie. Ramki i linie poziome pozwalają wyróżniać tekst. Jak dodać ramki i linie poziome do dokumentu? 1 Zaznacz tekst, do którego chcesz dodać ramki i linie poziome. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędziowym, następnie kliknij w przycisk tekstu, po czym kliknij w Więcej. 3 Wybierz styl ramki lub linii z menu Ramka i linie poziome. Możesz także wybrać Brak. 4 Jeżeli chcesz zmienić kolor linii lub ramki, kliknij w pole koloru i wybierz kolor. 5 Jeżeli chcesz zmienić grubość linii lub ramki, użyj przycisków po prawej stronie pola koloru. 6 Jeżeli chcesz wstawić linię poziomą nad lub pod zaznaczonym tekstem, kliknij w odpowiednie przyciski pod menu Ramka i linie poziome. Rozdział 5 Praca z tekstem 115

116 7 Jeżeli chcesz wstawić ramkę wokół tekstu, kliknij w przycisk ramki pod menu Ramka i linie poziome. Kliknij, aby zmienić kolor linii. Wybierz styl linii. Kliknij, aby umieścić linię pod zaznaczonym tekstem. Kliknij, aby otoczyć zaznaczony tekst ramką. Kliknij, aby zmienić grubość linii. Kliknij, aby zmienić odległość pomiędzy ramkami lub linijkami a tekstem. 8 Jeżeli chcesz skorygować odległość między ramką i liniami od zaznaczonego tekstu, użyj przycisków przesunięcia. Przedstawianie tekstu w łamach Tekst znajdujący się w polu tekstowym lub innym prostokątnym kształcie można podzielić na łamy. Gdy tekst wypełni jeden łam, automatycznie zostanie przelany do kolejnego. Menu łamów w pasku formatu pozwala szybko podzielić tekst w dokumencie na łamy. Więcej opcji można znaleźć w Inspektorze makiet. Jak utworzyć i sformatować łamy za pomocą Inspektora tekstu? 1 Zaznacz pole tekstowe lub prostokątny kształt z tekstem, który chcesz podzielić na łamy. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędziowym, następnie kliknij w przycisk makiety, po czym kliknij w Makieta. 3 Użyj pola Łamy, aby określić liczbę łamów. 4 Jeżeli chcesz, aby szerokość wszystkich łamów była taka sama, zaznacz Równa szerokość. Jeżeli chcesz użyć różnych szerokości łamów, wyłącz opcję Równa szer. łamów, kliknij dwa razy w wartość Łam w tabeli i wpisz nową szerokość. 5 Jeżeli chcesz zmienić odległość między łamami, kliknij dwa razy w wartość Odstęp i zmień ją. 116 Rozdział 5 Praca z tekstem

117 Umieszczanie tekstu wewnątrz kształtu Wszystkie kształty, z wyjątkiem kształtów liniowych, mogą zawierać tekst. Jak wstawić tekst do kształtu? 1 Umieść kształt na stronie. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o umieszczaniu kształtów, zobacz Dodawanie gotowego kształtu na stronie 154 i Dodawanie własnego kształtu na stronie Kliknij dwa razy w kształt i wpisz tekst. Jeżeli tekst nie zmieści się wewnątrz kształtu, pojawi się wskaźnik przepełnienia. Wskaźnik przepełnienia pokazuje, że tekst nie mieści się w obiekcie. 3 Jeżeli chcesz zmienić rozmiar kształtu, przeciągnij jego uchwyty zaznaczenia. W sytuacji, gdy w kształcie znajduje się kursor, wciśnij klawisze Command-Return, aby opuścić tryb edycji tekstu i zaznaczyć kształt. Możesz zmienić formatowanie tekstu znajdującego się w kształcie. Możesz także obrócić kształt, zachowując poziome ułożenie tekstu. W tym celu po obróceniu kształtu wybierz Format > Kształt > Wyzeruj uchwyty tekstu i obiektów. 4 Jeżeli chcesz dodać tekst do kształtu będącego częścią grupy, kliknij dwa razy w polu tekstowym dowolnego kształtu w grupie. Zmiana rozmiaru grupy nie ma wpływu na wielkość tekstu. Możesz oczywiście zaznaczyć tekst i zmienić jego wielkość ręcznie. Szczegóły dotyczące grupowania obiektów znajdziesz w rozdziale Grupowanie i rozgrupowywanie obiektów na stronie 173. Korzystanie z hiperłączy i zakładek Hiperłącza i zakładki używane są w dokumentach, które wyświetlane będą na ekranie zarówno jako pliki HTML, jak i dokumenty Pages. Można dodawać hiperłącza, które będą prowadzić do innych stron w dokumencie, będą otwierać witryny internetowe lub nowe wiadomości . Zakładki pozwalają na oznaczanie fragmentów dokumentu, potrzebnych podczas pracy. Rozdział 5 Praca z tekstem 117

118 Zagadnienie Użycie hiperłącza w celu otwarcia okna przeglądarki Użycie hiperłącza w celu otwarcia nowej wiadomości z podanym tematem i adresem odbiorcy Użycie hiperłącza zakładki w celu przejścia do innej strony w tym samym dokumencie Tworzenie hiperłącza do innego dokumentu Pages Informacje Łączenie z witryną internetową na stronie 118 Łączenie z zaadresowaną wiadomością na stronie 119 Łączenie z innymi stronami dokumentu na stronie 120 Łączenie z innym dokumentem Pages na stronie 121 Zmiana istniejącego hiperłącza Edycja tekstu hiperłącza na stronie 121 Łączenie z witryną internetową Można dodać hiperłącze, otwierające witrynę w domyślnej przeglądarce internetowej. Jak dodać hiperłącze, otwierające witrynę internetową? 1 Zaznacz tekst, który chcesz przekształcić w hiperłącze. Gdy wpiszesz tekst zaczynający się od www lub http, automatycznie staje się on hiperłączem. Możesz wyłączyć tę funkcję, wybierając Pages > Preferencje, klikając w Automatyczna korekta i wyłączając opcję Automatycznie wykrywaj adresy i www. To ustawienie jest zależne od komputera, więc jeżeli dokument zostanie otworzony na komputerze z innym ustawieniem, użyte zostanie ustawienie tego komputera. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, kliknij w przycisk hiperłączy, kliknij w Hiperłącze i zaznacz Włącz jako hiperłącze. 3 Z menu Łącze do wybierz witryny. 4 Adres strony internetowej należy wpisać w polu URL. Przycisk Inspektora łączy. Wpisz adres URL, pod który ma prowadzić łącze. Zaznacz, aby wyłączyć hiperłącza, co pozwoli na ich łatwą edycję. 118 Rozdział 5 Praca z tekstem

119 Innym sposobem szybkiego utworzenia hiperłącza jest skorzystanie z menu Wstaw. W tym celu należy umieścić kursor w dowolnym miejscu dokumentu i wybrać Wstaw > Hiperłącze > Zakładka. W miejscu, w którym znajduje się kursor pojawi się hiperłącze. Otwarty zostanie także Inspektor hiperłączy. Adres strony internetowej należy wpisać w polu URL. Łączenie z zaadresowaną wiadomością Można dodać łącze, którego kliknięcie spowoduje otwarcie nowej wiadomości z podanym tematem i adresem odbiorcy. Jak dodać łącze, tworzące nową wiadomość ? 1 Zaznacz tekst, który chcesz przekształcić w hiperłącze. Gdy wpiszesz adres , zostanie on automatycznie przekształcony w hiperłącze. Możesz wyłączyć tę funkcję, wybierając Pages > Preferencje, klikając w Automatyczna korekta i wyłączając opcję Automatycznie wykrywaj adresy i www. To ustawienie jest zależne od komputera, więc jeżeli dokument zostanie otworzony na komputerze z innym ustawieniem, użyte zostanie ustawienie tego komputera. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, kliknij w przycisk hiperłączy, kliknij w Hiperłącze i zaznacz Włącz jako hiperłącze. 3 Z menu Łącze do wybierz wiadomości . 4 Wpisz adres odbiorcy wiadomości w polu Do. 5 Jeśli chcesz, wpisz temat wiadomości w polu Temat. Wpisz adres odbiorcy wiadomości. Wpisz temat wiadomości. Innym sposobem szybkiego utworzenia hiperłącza jest skorzystanie z menu Wstaw. W tym celu należy umieścić kursor w dowolnym miejscu dokumentu i wybrać Wstaw > Hiperłącze > Wiadomość . W miejscu, w którym znajduje się kursor pojawi się hiperłącze. Otwarty zostanie także Inspektor hiperłączy. Adres należy wpisać w polu Do. Rozdział 5 Praca z tekstem 119

120 Łączenie z innymi stronami dokumentu Można uzyskać szybki dostęp do określonych stron dokumentu, używając w tym celu zakładek, dostępnych na liście w oknie Inspektora łączy i prowadzących do wybranych stron. Istnieje również możliwość umieszczania w dokumencie hiperłączy, kliknięcie w które prowadzić będzie do określonych stron. Oto sposoby korzystania z zakładek w dokumencie: mm Jeżeli chcesz utworzyć zakładkę, zaznacz tekst, który ma stać się zakładką. Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk hiperłączy, po czym kliknij w Zakładka i kliknij w Dodaj (+). Kliknij w (+) lub (-), aby dodać nową zakładkę lub usunąć zaznaczoną. Kliknij w Nazwa lub Strona, aby posortować listę zakładek. Kliknij w zakładkę, aby przejść do wskazywanego przez nią miejsca w dokumencie. Kliknij dwa razy, aby edytować jej nazwę. mm Jeżeli chcesz przejść do zakładki w dokumencie, kliknij w nią na liście. mm Jeżeli chcesz zmienić nazwę zakładki, kliknij w nią dwa razy na liście i wpisz nową nazwę. mm Jeżeli chcesz uporządkować zakładki wg nazw lub numerów stron, kliknij w nagłówek kolumny Nazwa lub Nr strony. mm Jeżeli chcesz dodać nowe zakładki, kliknij w przycisk Dodaj (+). mm Jeżeli chcesz usunąć zakładkę, zaznacz ją na liście i kliknij w przycisk Usuń ( ). mm Jeżeli chcesz dodać hiperłącze prowadzące do zakładki, zaznacz tekst, który chcesz przekształcić w hiperłącze, kliknij w Hiperłącze w Inspektorze łączy, zaznacz opcję Włącz hiperłącze, rozwiń menu Łącze do, wybierz z niego pozycję zakładki, a następnie zaznacz nazwę odpowiedniej zakładki. Wybierz nazwę zakładki. 120 Rozdział 5 Praca z tekstem

121 Innym sposobem szybkiego utworzenia hiperłącza jest skorzystanie z menu Wstaw. W tym celu należy umieścić kursor w dowolnym miejscu dokumentu i wybrać Wstaw > Hiperłącze > Zakładka. W miejscu, w którym znajduje się kursor pojawi się hiperłącze. Otwarty zostanie także Inspektor hiperłączy. Łączenie z innym dokumentem Pages Za pomocą Inspektora hiperłączy można tworzyć zakładki do innych dokumentów Pages. Jak utworzyć hiperłącze do innego dokumentu Pages? 1 Zaznacz tekst, który chcesz przekształcić w hiperłącze. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, kliknij w przycisk hiperłączy, kliknij w Hiperłącze i zaznacz Włącz jako hiperłącze. 3 Z menu Łącze do wybierz dokumentu Pages. 4 Kliknij w Wybierz, wskaż docelowy dokument Pages i kliknij w Otwórz. 5 Jeżeli chcesz, aby hiperłącze prowadziło do zakładki w dokumencie Pages, wybierz tę zakładkę z menu Zakładka. Edycja tekstu hiperłącza Istnieje kilka sposobów edycji tekstu hiperłączy. Oto sposoby edycji tekstu hiperłącza: mm Jeżeli chcesz wyłączyć hiperłącza, aby umożliwić ich edycję bez przypadkowego uaktywnienia, kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, kliknij w przycisk łączy, następnie kliknij w Łącze i zaznacz pole wyboru Dezaktywuj wszystkie hiperłącza. mm Kliknij poza tekstem hiperłącza i użyj klawiszy ze strzałkami, aby przesunąć kursor do tekstu. Rozdział 5 Praca z tekstem 121

122 Oblewanie tekstem obiektu swobodnego lub osadzonego Po umieszczeniu obiektu w dokumencie (obrazka, kształtu, wykresu itp.) można określić, w jaki sposób obiekt ten ma być oblewany tekstem. Tekst może oblewać obiekt ciasno lub w pewnej odległości. Da się także umieścić tekst tylko nad i pod obiektem lub tylko po jednej jego stronie. Do ustawiania tych opcji służy Inspektor oblewania. Nie da się oblewać tekstem boków tabeli. Przycisk Inspektora oblewania Zaznacz, aby móc edytować obiekty tła. Zaznacz, aby oblać tekst wokół obiektu przy pomocy przycisków widocznych poniżej. Wybierz, czy obiekt ma być osadzony w tekście, być umieszczony swobodnie na stronie, czy znajdować się w tle. Określ ilość wolnej przestrzeni pomiędzy obiektem a otaczającym go tekstem. Ustal procent przezroczystości, przy której tekst będzie nakładany na obiekt. Wybierz, czy tekst ma ściśle przylegać do obiektu. Oto sposoby oblewania tekstem obiektów swobodnych i osadzonych: mm Jeżeli chcesz oblać obiekt tekstem za pomocą paska formatu, zaznacz obiekt i wybierz opcję z menu oblewania, dostępnego w pasku formatu. mm Jeżeli chcesz oblać obiekt tekstem za pomocą Inspektora oblewania, zaznacz obiekt i kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk oblewania i zaznacz opcję Obiekt powoduje oblewanie. Obiekt swobodny: Kliknij w przycisk odpowiadający sposobowi, w jaki chcesz oblać tekstem dany obiekt swobodny. Obiekt oblewany jest tekstem. Tekst oblewa obiekt od lewej. Tekst oblewa obiekt od lewej lub od prawej, zależnie od tego, gdzie jest więcej miejsca. Tekst oblewa obiekt u góry i na dole. Tekst oblewa obiekt od prawej. 122 Rozdział 5 Praca z tekstem

123 Obiekt osadzony: Kliknij w przycisk odpowiadający sposobowi, w jaki chcesz oblać tekstem dany obiekt osadzony. Obiekt na środku, oblany tekstem z każdej strony. Obiekt po lewej, oblany tekstem od prawej. Obiekt po lewej, pomiędzy wierszami tekstu. Obiekt po prawej, oblany tekstem od lewej. Obiekt na środku, pomiędzy wierszami tekstu. Obiekt po prawej, pomiędzy wierszami tekstu. Ustawienia oblewania tekstem obiektów osadzonych i swobodnych można zmienić w Inspektorze oblewania. Zobacz Korygowanie tekstu oblewającego obiekt swobodny lub osadzony na stronie 123, aby dowiedzieć się więcej. mm Korygowanie tekstu oblewającego obiekt swobodny lub osadzony Ustawienia oblewania tekstem obiektów osadzonych i swobodnych można zmienić w Inspektorze oblewania. Oto sposoby zmiany ustawień oblewania tekstem obiektów osadzonych i swobodnych: Jeżeli chcesz, aby tekst oblewał obiekt z kanałem alfa (przeźroczystością) bardziej ściśle, kliknij w prawy przycisk dopasowania tekstu. Jeżeli chcesz, aby tekst oblewał go w większej odległości, kliknij w lewy przycisk dopasowania tekstu. mm Jeżeli chcesz określić minimalny odstęp, jaki ma zostać zachowany między obiektem a otaczającym go tekstem, wprowadź liczbę w polu Dodatkowe miejsce. mm Jeżeli chcesz ustalić stopień przeźroczystości (stopień kanału alfa), przy którym tekst ma być nakładany na obrazek, zobacz Usuwanie tła lub niepotrzebnych fragmentów obrazka na stronie 151. Tekst oblewa niewidoczny prostokąt, w który wpisany jest obiekt. Tekst oblewa obiekt ściślej, używając kanału alfa. Rozdział 5 Praca z tekstem 123

124 Umieszczanie numerów stron i innych zmiennych wartości W dokumencie można umieszczać liczbę stron, nazwę pliku ze ścieżką dostępu, numery stron oraz datę i czas w specjalnych polach tekstowych, których zawartość będzie automatycznie uaktualniana przez Pages. Elementy tego typu są zwykle umieszczane w nagłówkach i stopkach (zobacz Korzystanie z nagłówków i stopek na stronie 56), ale można wstawić je w dowolnym innym miejscu dokumentu. Oto sposoby dodawania sformatowanych pól tekstowych: mm Jeżeli chcesz, aby numery stron zostały automatycznie dodane i sformatowane, wybierz Wstaw > Autonumeracja stron. Wybierz, czy numery stron mają pojawić się w całym dokumencie, czy tylko w zaznaczonej części, po czym ustal wyrównanie i format numeracji. Zaznacz Numer na pierwszej stronie, jeżeli chcesz, aby pierwsza strona również zawierała numer. mm Jeżeli chcesz dodać numery stron, umieść kursor w tym miejscu, w którym chcesz wstawić numer strony, po czym wybierz Wstaw > Numer strony. Jeżeli chcesz zmienić format numeru strony, kliknij w niego z wciśniętym klawiszem Control i wybierz nowy format z menu kontekstowego. mm Jeżeli chcesz dodać całkowitą liczbę stron, umieść kursor w tym miejscu, w którym chcesz ją wstawić, po czym wybierz Wstaw > Liczba stron. Jeżeli chcesz umieścić liczbę stron obok każdego numeru strony (np. aby uzyskać 2 z 10 ), dodaj numer strony, wpisz z i wybierz Wstaw > Liczba stron. Jeżeli chcesz zmienić format liczby stron, kliknij w nią z wciśniętym klawiszem Control i wybierz nowy format z menu kontekstowego. mm Jeżeli chcesz dodać lub sformatować datę lub czas, umieść kursor w odpowiednim miejscu tekstu i wybierz Wstaw > Data i czas. Jeżeli chcesz zmienić format daty i czasu, kliknij we wstawioną datę i czas z wciśniętym klawiszem Control, wybierz Edytuj datę i czas, po czym wybierz format daty i czasu z menu kontekstowego. Zaznacz Automatycznie uaktualnij przy otwarciu, jeżeli chcesz, aby w dokumencie znajdowała się zawsze aktualna data. mm Jeżeli chcesz dodać nazwę pliku dokumentu, umieść kursor w tym miejscu, w którym chcesz wstawić tę nazwę, po czym wybierz Wstaw > Nazwa pliku. Jeżeli chcesz, aby w nazwie pliku uwzględniona została pełna ścieżka dostępu, kliknij dwa razy w tę nazwę i zaznacz Pokaż ścieżkę dostępu do katalogu. Jeżeli chcesz, aby do nazwy pliku dołączane było rozszerzenie, kliknij dwa razy w tę nazwę i zaznacz Zawsze pokazuj rozszerzenie pliku. 124 Rozdział 5 Praca z tekstem

125 Korzystanie z automatycznego dzielenia wyrazów Domyślnie Pages automatycznie dzieli wyrazy, jeżeli jest to konieczne. Oto sposoby włączania i wyłączania dzielenia wyrazów: mm Jeżeli chcesz włączyć lub wyłączyć dzielenie wyrazów w całym dokumencie, kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk dokumentów i włącz lub wyłącz opcję Dziel wyrazy (jest w panelu Dokument ). mm Jeżeli chcesz włączyć lub wyłączyć dzielenie wyrazów w danym akapicie, zaznacz ten akapit, kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk tekstu, kliknij w Więcej i włącz lub wyłącz opcję Nie dziel wyrazów w akapicie. mm Jeżeli chcesz włączyć lub wyłączyć dzielenie danego wyrazu, kliknij w niego, trzymając wciśnięty klawisz Control i wybierz Nie dziel wyrazów lub Dziel wyrazy z menu kontekstowego. Wyłączenie dzielenia danego wyrazu ma wpływ na wszystkie jego wystąpienia w całym dokumencie. Automatyczne zastępowanie tekstu Pages może automatycznie rozpoznawać wybrany tekst i zastępować go innym. Przykładowo, gdy wpiszesz sie, Pages może automatycznie zmienić ten tekst na się. Jak włączyć automatyczną korekcję tekstu? 1 Wybierz Pages > Preferencje. 2 Kliknij w Automatyczna korekta i ustaw opcje według swych potrzeb. Używaj inteligentnych cudzysłowów: Automatyczne przekształcanie zwykłego cudzysłowu w prawidłowy cudzysłów dolny lub górny. Naprawiaj wielkie litery: Pierwsze słowo w zdaniu będzie rozpoczynało się wielką literą. Zamieniaj sufiksy porządkowe na indeksy górne: Przyrostki w liczebnikach porządkowych w języku angielskim ( 1st, 2nd, 3rd ) będą zamieniane na indeks górny. Automatycznie wykrywaj adresy i www: Pages będzie automatycznie rozpoznawać wpisywane adresy i URL. Wpisywane adresy i www będą automatycznie przekształcane w hiperłącza do programu Mail i Safari. Automatycznie wykrywaj listy: Listy będą tworzone automatycznie. Automatycznie stosuj sugestie sprawdzania pisowni: Nieprawidłowo wpisane słowa będą poprawiane automatycznie (jeżeli w słowniku jest tylko jedna wersja pisowni). Rozdział 5 Praca z tekstem 125

126 Zastępowanie symboli i tekstu: Pojedyncze znaki lub ciągi znaków będą automatycznie zastępowane innymi, na podstawie zawartości tabeli, widocznej poniżej tego pola wyboru. Przykładowo, gdy wpiszesz (c), Pages przekształci to automatycznie w znak, jeżeli to zastąpienie będzie włączone. Jeżeli chcesz dodać wiersz do tabeli automatycznych zastąpień, kliknij w przycisk Dodaj (+). Jeżeli chcesz usunąć zaznaczoną pozycję, kliknij w przycisk Usuń ( ). Po ustaleniu automatycznych zastąpień są one stosowane w każdym tekście wprowadzanym i zmienianym w dokumentach Pages. Wstawianie twardej spacji Między słowami można umieścić twardą spację, dzięki której słowa te zawsze będą znajdowały się w tym samym wierszu. Jak wstawić twardą (łączliwą) spację? mm Wciśnij spację, trzymając jednocześnie wciśnięty klawisz Opcja. Sprawdzanie pisowni Pages może automatycznie sprawdzać poprawność wpisywanych słów. Można także włączać sprawdzanie pisowni całego dokumentu lub jego części w dowolnym momencie. Nieprawidłowo wpisane słowa podkreślane są czerwoną, falistą linią. Oto sposoby znajdowania błędnych słów: mm Jeżeli chcesz włączyć automatyczne sprawdzanie pisowni podczas pisania, wybierz Edycja > Pisownia > Sprawdź pisownię, gdy piszę. Jeżeli chcesz wyłączyć automatyczne sprawdzanie pisowni podczas pisania, wybierz Edycja > Pisownia > Sprawdzaj pisownię, gdy piszę, aby wyłączyć tę opcję (upewnij się, że zniknęło oznaczenie obok jej nazwy). mm Jeżeli chcesz sprawdzić pisownię od wybranego miejsca do końca dokumentu, kliknij w tekst, aby umieścić w nim kursor, po czym wybierz Edycja > Pisownia > Sprawdź pisownię. Możesz ograniczyć sprawdzanie do określonego fragmentu dokumentu. w tym celu przed wybraniem wspomnianego polecenia zaznacz tekst, który chcesz sprawdzić. mm Gdy Pages znajdzie nieprawidłowe słowo, zostanie ono wyróżnione. Możesz je poprawić lub wybrać to samo polecenie, aby kontynuować sprawdzanie pisowni. Zamiast wybierać to polecenie z menu, możesz wcisnąć klawisze Command-średnik (;). Jeżeli chcesz sprawdzić pisownię i uzyskać wskazówki dotyczące nieprawidłowo wpisanych słów, wybierz Edycja > Pisownia > Pisownia. 126 Rozdział 5 Praca z tekstem

127 Otwarte zostanie wówczas okno pisowni, z którego możesz korzystać zgodnie ze wskazówkami w rozdziale Praca z podpowiedziami pisowni na stronie 127. Jeżeli chcesz, aby sugestie sprawdzania pisowni były stosowane automatycznie, wybierz Pages > Preferencje, kliknij w Automatyczna korekta i zaznacz pole wyboru Automatycznie stosuj sugestie sprawdzania pisowni. Praca z podpowiedziami pisowni Okno pisowni pozwala przeglądać i wybierać sugestie pisowni wyrazów. Jak korzystać z podpowiedzi pisowni? 1 Wybierz Edycja > Pisownia > Pisownia. Otwarte zostanie okno pisowni, a pierwsze nieprawidłowo wpisane słowo zostanie podkreślone. Każdy język ma swój osobny słownik pisowni. Jeżeli chcesz upewnić się, że wybrany jest właściwy język, zaznacz tekst, kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk Inspektora tekstu, po czym kliknij w Więcej. Wybierz język z menu języków. 2 Jeżeli chcesz zastąpić nieprawidłowo wpisane słowo, kliknij dwa razy w prawidłowe słowo na liście podpowiedzi. 3 Jeżeli na liście podpowiedzi nie ma prawidłowego słowa, ale znasz jego pisownię, zaznacz nieprawidłowe słowo w oknie pisowni, wpisz je prawidłowo i kliknij w przycisk Zmień. 4 Jeżeli bieżąca pisownia jest prawidłowa i nie chcesz jej zmieniać, kliknij w Ignoruj lub Zapamiętaj. Kliknięcie w przycisk Zapamiętaj sprawi, że słowo to zostanie dodane do słownika. Może się to przydać, gdy słowo to jest często używane w dokumencie. Jeżeli po kliknięciu w przycisk Zapamiętaj chcesz odwołać zapamiętane słowo, wykonaj jedną z poniższych czynności: W systemie Mac OS X 10.4: wpisz słowo w polu tekstowym poniżej listy sugestii i kliknij w przycisk Zapomnij. W systemie Mac OS X 10.5: kliknij w słowo, trzymając wciśnięty klawisz Control, po czym wybierz polecenie Zapomnij pisownię. 5 Jeżeli w systemie Mac OS X 10.4 nie widać listy sugestii, zaznacz nieprawidłowe słowo w oknie pisowni i spróbuj wpisać je inaczej. Kliknij w przycisk Odgadnij, aby zobaczyć nowe propozycje na liście. 6 Kliknij w przycisk Następne i powtarzaj kroki od 2 do 5, aż wszystkie błędy w dokumencie zostaną poprawione. Możesz także kliknąć w nieprawidłowe słowo, trzymając wciśnięty klawisz Control. Pojawi się wówczas menu kontekstowe, z którego będzie można wybrać alternatywną wersję pisowni słowa, a także polecenie Zapamiętaj lub Ignoruj. Rozdział 5 Praca z tekstem 127

128 Korekta dokumentów Narzędzie korekty pozwala na oznaczanie błędów podczas pisania, a także na sprawdzanie pisowni całego dokumentu lub jego zaznaczonej części w dowolnej chwili. Oto błędy rozpoznawane przez narzędzie korekty: ÂÂ Nieprawidłowe użycie wielkich liter ÂÂ ÂÂ Błędy interpunkcyjne (np. nieprawidłowe użycie odstępów lub myślników) Powtórzenia słów ÂÂ Zbyt skomplikowane słownictwo w języku angielskim (np. użycie eventuate zamiast take place ) ÂÂ ÂÂ ÂÂ ÂÂ ÂÂ Błędy formatowania (np. użycie skrótów w dokumentach formalnych) Nieprawidłowe użycie angielskich części mowy (np. rodzajnik an zamiast a ) Użycie wyrażeń żargonowych Błędy pisowni Wyrażenia wskazujące płeć Jak znajdować błędy pisowni? mm Jeżeli chcesz włączyć automatyczne sprawdzanie błędów podczas pisania, wybierz Edycja > Korekta > Korekta, gdy piszę. Jeżeli chcesz wyłączyć automatyczne sprawdzanie błędów podczas pisania, wybierz Edycja > Korekta > Korekta, gdy piszę, aby wyłączyć tę opcję (upewnij się, że zniknęło oznaczenie obok jej nazwy). mm Jeżeli chcesz sprawdzić błędy od wybranego miejsca do końca dokumentu, kliknij w tekst, aby umieścić w nim kursor, po czym wybierz Edycja > Korekta > Korekta. Możesz ograniczyć sprawdzanie do określonego fragmentu dokumentu. w tym celu przed wybraniem wspomnianego polecenia zaznacz tekst, który chcesz sprawdzić. mm Gdy Pages znajdzie nieprawidłowe słowo, zostanie ono wyróżnione. Możesz je poprawić lub wybrać to samo polecenie, aby kontynuować sprawdzanie pisowni. Jeżeli chcesz sprawdzić błędy i uzyskać wskazówki dotyczące nieprawidłowości, wybierz Edycja > Korekta > Korekta. Znajdowanie i zastępowanie tekstu Można automatycznie wyszukać wszystkie wystąpienia danego słowa lub wyrażenia i zastąpić je czymś innym. Oto sposoby znajdowania i zastępowania tekstu: mm Wybierz Edycja > Znajdź > Znajdź, kliknij w Proste lub Zaawansowane, aby ustalić kryteria wyszukiwania/zastępowania, po czym kliknij w odpowiedni przycisk, aby rozpocząć wyszukiwanie lub zastępowanie tekstu. 128 Rozdział 5 Praca z tekstem

129 Proste: Wpisz w polu Znajdź tekst, który chcesz znaleźć. w polu Zastąp możesz wpisać tekst, na który chcesz zastąpić znalezione wystąpienia. Zaawansowane: Oprócz podania tekstu do znalezienia i do zastąpienia, możesz ustalić także dodatkowe kryteria. Zastąp wszystko: Automatycznie przeprowadza operację znajdź/zastąp bez żadnych pytań. Zastąp: Pozwala zastąpić bieżące zaznaczenie nowym tekstem. Zastąp i znajdź: Zastępuje zaznaczony fragment podanym tekstem, po czym od razu znajduje kolejne wystąpienie poszukiwanego tekstu. Następne / Poprzednie: Znajduje kolejne lub poprzednie wystąpienie tekstu z pola Znajdź. mm Można używać także innych poleceń z menu Edycja > Znajdź. Znajdź: Wyświetla wyniki wyszukiwania słów wpisywanych w polu wyszukiwania. Znajdź następne lub Znajdź poprzednie : Znajduje kolejne lub poprzednie wystąpienie tekstu z pola Znajdź. Szukaj zaznaczonego tekstu: Znajduje kolejne wystąpienie zaznaczonego tekstu. Przejdź do zaznaczenia: Jeżeli zaznaczony tekst nie jest widoczny w oknie dokumentu, zostanie on pokazany. Wyszukiwanie wszystkich wystąpień słów i wyrażeń Można utworzyć listę wszystkich wystąpień danego słowa lub wyrażenia w tekście dokumentu (włączając w to tekst zastępczy). Po zaznaczeniu słowa na takiej liście, automatycznie pokazania zostanie odpowiednia strona, a znaleziony tekst będzie wyróżniony. Wpisz słowo lub wyrażenie. Zaznacz pozycję na liście wyników, aby zobaczyć, w którym miejscu dokumentu znajduje się dane słowo lub wyrażenie. Pages szuka pasujących słów i wyrażeń w głównej części dokumentu, w nagłówkach i stopkach, tabelach, polach tekstowych, kształtach, przypisach dolnych i końcowych oraz w komentarzach. Rozdział 5 Praca z tekstem 129

130 Jak przeprowadzić wyszukiwanie? 1 Kliknij w Widok w pasku narzędzi i wybierz Wyszukiwanie, aby pokazać pasek wyszukiwania. 2 Wpisz w polu wyszukiwania słowo lub wyrażenie, które chcesz znaleźć. Wyniki wyświetlane są od razu, wraz z odnośnikami do odpowiednich stron i dodatkowym tekstem, znajdującym się przed lub za znalezionym słowem. Wyszukiwanie nie uwzględnia wielkości liter i nie pozwala na znajdowanie znaków niewidocznych, nie można więc np. wyszukać znaków końca akapitu. 3 Jeżeli chcesz zobaczyć, w którym miejscu na stronie znajduje się słowo z listy znalezionych pozycji, kliknij w nie. Zostanie wyświetlona odpowiednia strona z wyróżnionym szukanym słowem lub wyrażeniem. 4 Jeżeli chcesz zmienić słowo lub wyrażenie zaznaczone w wynikach wyszukiwania, kliknij w nie dwukrotnie lub wciśnij Return lub Enter. Zacznij pisać, aby zastąpić zaznaczony tekst lub kliknij w ten tekst, aby dokonać jego edycji. 5 Jeżeli chcesz zobaczyć wyniki dowolnego z ostatnich dziesięciu wyszukiwań (od momentu otwarcia dokumentu), kliknij w trójkąt rozwijania w polu wyszukiwania, po czym wybierz poprzednie wyszukiwanie z listy. Na liście wyników pojawi się lista odpowiadająca zaznaczonemu tekstowi. 6 Jeżeli chcesz zobaczyć wyniki z uwzględnieniem wielkości liter lub odpowiadające całym wyrazom, kliknij w trójkąt rozwijania w polu wyszukiwania i wybierz Uwzględniaj wielkość liter lub Całe wyrazy. 130 Rozdział 5 Praca z tekstem

131 Praca ze stylami 6 Stosowanie stylów akapitu, znaków i listy pozwala na dokonywanie szybkich i spójnych zmian wyglądu tekstu. Można także tworzyć własne style i modyfikować istniejące. Podczas pisania i formatowania dokumentu może pojawić się potrzeba utworzenia różnych wyglądów dla różnych typów tekstu i akapitów. Przykładowo, możesz chcieć zapisać wszystkie nagłówki czcionką o tym samym kroju, kolorze i z użyciem tych samych odstępów międzywierszowych lub sprawić, aby wszystkie podpisy pod zdjęciami lub objaśnienia wyglądały dokładnie tak samo. Najłatwiejszym sposobem zapewnienia spójnego formatu tekstu jest użycie stylów. Szablony edytora tekstu i makiety strony oferowane przez Pages zawierają wiele różnych stylów, dopasowanych do wybranego typu dokumentu. Nazwy stylów (np. nagłówek, główny lub podpis) wskazują, gdzie dany styl powinien zostać zastosowany. Gdy korzystasz z szablonu, możesz stosować gotowe style wszędzie tam, gdzie ich potrzebujesz. Możesz także zmieniać style szablonu i tworzyć własne. Stosowanie właściwych stylów jest także ważne, gdy chcesz utworzyć w dokumencie edytora tekstu automatyczny spis treści. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o tworzeniu spisu treści, zobacz Korzystanie ze spisu treści na stronie 67. Czym są style? Styl to zdefiniowane wcześniej formatowanie, które można zastosować jednym kliknięciem myszy. Przykładowo, jeżeli dokument zawiera styl o nazwie Nagłówek rozdziału, wyrównujący tekst na środku, pogrubiający czcionkę i zwiększający ją do 18 punktów, możesz zaznaczyć tekst, otworzyć szufladkę stylów i kliknąć w Nagłówek rozdziału, a zaznaczony tekst automatycznie zostanie przesunięty na środek strony, pogrubiony i powiększony do 18 punktów. 131

132 Istnieją trzy rodzaje stylów: ÂÂ Style akapitu mogą być przypisywane tylko do całych akapitów (fragmentów tekstu, kończących się znakiem końca wiersza). Nie można używać ich z pojedynczymi słowami w akapitach. Do tych stylów zaliczane są style nagłówków, treści dokumentu, podpisów, tytułów, nagłówków i stopek. Style akapitu mogą określać wielkość czcionki, jej krój, kolor, odstępy między znakami i wierszami, cienie tekstu, kolor tła, wcięcia i marginesy, ustawienia tabulatora i inne. Jeżeli chcesz utworzyć w dokumencie automatyczny spis treści, musisz użyć stylów akapitu podczas wpisywania nagłówków rozdziałów. Większość dokumentów używa większej liczby stylów akapitu, niż stylów znaków lub listy. ÂÂ Style znaków można zastosować do dowolnej grupy znaków, w tym pojedynczych słów lub grup słów, a nawet liter. Przykładowe zastosowania stylów znaków to zmiana kolorów lub wielkości czcionki w celu wyróżnienia niektórych słów lub zdań. Style znaków mogą być stosowane w tekście akapitu bez zmiany użytego stylu akapitu. ÂÂ Jeżeli chcesz utworzyć prostą listę lub konspekt, możesz zastosować style listy. Style listy automatycznie formatują tekst przy użyciu wypunktowania lub numeracji, zależnie od wybranego rodzaju listy. Można także dodawać wcięcie do całego akapitu, zmieniając jego wcięcie listy (zobacz Formatowanie list numerowanych na stronie 109, Formatowanie list porządkowanych na stronie 109 i Formatowanie list wypunktowanych na stronie 108). Niektóre style listy są bardzo podstawowe, przeznaczone do tworzenia prostych list, inne natomiast (np. Harvard lub Legal) pozwalają na tworzenie list wielopoziomowych. Zagadnienie Informacje Dodawanie, edycja i usuwanie stylów Stosowanie stylów na stronie 133 Tworzenie nowych stylów na stronie 134 Zmiana nazwy stylu na stronie 135 Usuwanie stylu na stronie 135 Zmiana wyglądu stylu Modyfikowanie stylów znaków na stronie 135 Modyfikowanie stylów akapitu na stronie 137 Modyfikowanie poziomowanego stylu dla list numerowanych na stronie 139 Modyfikowanie stylów listy wypunktowanej lub numerowanej na stronie 140 Przesłonięcia i importowanie stylów Znajdowanie i zastępowanie stylów na stronie 142 Importowanie stylów z innego dokumentu na stronie Rozdział 6 Praca ze stylami

133 Stosowanie stylów Chcąc zastosować styl, wystarczy zaznaczyć go w szufladce stylów lub kliknąć w przycisk Akapit, Znak lub Lista w pasku formatu i wybrać styl z rozwiniętego wówczas menu. Szufladkę stylów można otworzyć za pomocą przycisku stylów po prawej stronie paska formatu lub wybierając Widok > Pokaż szufladkę stylów. Zobacz Szufladka stylów na stronie 29, aby dowiedzieć się więcej o szufladce stylów. Oto sposoby stosowania stylów: mm Jeżeli chcesz zastosować styl do jednego lub kilku akapitów, zaznacz najpierw akapity, które chcesz zmienić. Możesz także zaznaczyć całe pole tekstowe, tabelę, komórkę tabeli lub kształt, zawierający tekst. Kliknij w przycisk stylów akapitu, widoczny w pasku formatu, po czym wybierz styl, który chcesz zastosować. Zaznacz w szufladce stylów ten styl, który chcesz zastosować. Styl akapitu stosowany jest do całego akapitu. Zastosowanie stylu w akapicie, który ma już określony styl spowoduje zastąpienie dotychczasowego stylu. mm Jeżeli chcesz zastosować styl znaków, zaznacz najpierw słowo lub słowa, które chcesz zmienić. Możesz także zaznaczyć cały tekst, tabelę, komórkę tabeli lub kształt, zawierający tekst. Kliknij w przycisk stylów znaków, widoczny w pasku formatu, po czym wybierz styl, który chcesz zastosować. Styl znaków może być zastosowany do zaznaczonego tekstu bez wpływu na marginesy, ułożenie tekstu i inne rodzaje formatowania akapitu lub listy. Zmiana stylu akapitu lub listy nie ma wpływu na zastosowane style znaków. mm Jeżeli chcesz zastosować styl, umieść kursor w miejscu, w którym chcesz rozpocząć wpisywanie listy, kliknij w przycisk stylu listy w pasku formatu, wybierz styl, który chcesz zastosować po czym zacznij wpisywać listę, wciskając klawisz Return za każdym razem, gdy chcesz rozpocząć nowy punkt. Rozdział 6 Praca ze stylami 133

134 Styl listy stosowany jest do całego akapitu. Nie ma on wpływu na wygląd tekstu (np. krój i wielkość czcionki). Za wygląd tekstu odpowiada styl akapitu. Jeżeli w szufladce stylów nie widać stylów znaku lub listy, należy kliknąć przycisk Pokaż style znaku lub Pokaż style listy, widoczny w prawym dolnym rogu szufladki stylów. Kliknij, aby pokazać style listy. Kliknij, aby pokazać style znaków. Tworzenie nowych stylów Można dostosować wygląd tekstu poprzez tworzenie nowego stylu znaków, akapitu lub listy. Jak utworzyć nowy styl znaków, akapitu lub listy? 1 Jeżeli chcesz utworzyć styl znaków lub listy, zaznacz jakiś tekst. Jeżeli chcesz utworzyć styl akapitu, kliknij w przycisk stylów w pasku formatu, zaznacz Dowolna postać (na górze listy stylów akapitu), po czym zaznacz akapit tekstu. 2 Ustal atrybuty zaznaczonego tekstu. Jeżeli chcesz sformatować styl akapitu, zobacz Modyfikowanie stylów akapitu na stronie 137. Jeżeli chcesz sformatować styl listy, zobacz Modyfikowanie stylów listy wypunktowanej lub numerowanej na stronie 140 i Modyfikowanie poziomowanego stylu dla list numerowanych na stronie 139. Jeżeli chcesz sformatować styl znaków, zobacz Modyfikowanie stylów znaków na stronie Kliknij i przytrzymaj przycisk Dodaj (+) na dole szufladki stylów, po czym wybierz Utwórz nowy styl znaków z zaznaczenia, Utwórz nowy styl akapitu z zaznaczenia lub Utwórz nowy styl listy z zaznaczenia. Kliknij i przytrzymaj, aby utworzyć styl. 4 Wpisz nazwę nowego stylu. 5 Jeżeli chcesz ustalić w nowym stylu określone atrybuty, kliknij w trójkąt rozwijania pod polem Nazwa i zaznacz te atrybuty. 6 Jeżeli nie chcesz, aby nowy styl został od razu zastosowany do zaznaczonego tekstu, wyłącz opcję Zastosuj utworzony nowy styl. 134 Rozdział 6 Praca ze stylami

135 7 Kliknij w OK. Nowy styl pojawi się w szufladce stylów i dostępny będzie w menu stylów znaków, listy lub akapitu, dostępnym w pasku formatu. Po utworzeniu stylu można przypisać mu skrót klawiszowy. W tym celu należy zaznaczyć styl na liście w szufladce stylów, kliknąć w strzałkę po prawej stronie jego nazwy i wybrać Aktywny klawisz, po czym kliknąć w jedną z opcji w podmenu. Od tej pory do zastosowania tego stylu wystarczy naciśnięcie wybranego klawisza. Jeżeli przy zastosowaniu tego stylu mają zostać usunięte wszelkie przesłonięcia stylów, należy dodatkowo przytrzymać klawisz Opcja. Zmiana nazwy stylu Można zmienić nazwę dowolnego stylu widocznego w Szufladce stylów. Jak zmienić nazwę stylu? 1 Kliknij w przycisk szufladki stylów w pasku formatu, aby otworzyć szufladkę stylów. 2 Przytrzymaj wskaźnik myszy nad nazwą stylu, którą chcesz zmienić, po czym kliknij w strzałkę po prawej stronie nazwy stylu i wybierz Zmień nazwę stylu. 3 Wprowadź nową nazwę stylu i wciśnij Return. Usuwanie stylu Gdy usuwa się styl z dokumentu, trzeba wybrać inny styl, który go zastąpi. Jak usunąć styl? 1 Kliknij w przycisk szufladki stylów w pasku formatu, aby otworzyć szufladkę stylów. 2 Przytrzymaj wskaźnik myszy nad nazwą stylu, który chcesz usunąć, po czym kliknij w strzałkę po prawej stronie nazwy stylu i wybierz Usuń styl. 3 Jeżeli usuwany styl jest używany w dokumencie, wybierz styl, który go zastąpi. 4 Kliknij w OK. Modyfikowanie stylów znaków Style znaków to atrybuty formatowania, stosowane do ciągu znaków (np. słowa lub grupy słów albo liter) bez zmiany stylu całego akapitu. Style znaków określają wygląd tekstu, krój czcionki, jej wielkość, kolor, odstępy między znakami, użycie ligatur, zmianę linii bazowej i język. Jeżeli w szufladce stylów nie ma odpowiedniego stylu znaków, można zmodyfikować istniejący lub utworzyć nowy. Rozdział 6 Praca ze stylami 135

136 Jak zmodyfikować styl znaków? 1 Kliknij w przycisk stylów znaków w pasku formatu i zaznacz styl, który jest najbardziej podobny do tego, który chcesz zaprojektować. Możesz także zaznaczyć Brak. 2 Wpisz jakiś tekst i ustaw jego atrybuty. Wybierz krój i wielkość czcionki. Więcej informacji znajdziesz w rozdziale Pogrubianie, pochylanie i podkreślanie tekstu na stronie 87. Ustal kolor tekstu. Informacje o sposobach zmiany koloru tekstu znajdziesz w rozdziale Zmiana koloru tekstu na stronie 99. Ustal odstępy między znakami. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o ustalaniu odstępów między znakami, zobacz Ustalanie wyrównania, odstępów i koloru tekstu na stronie Dodatkowe atrybuty można ustawić za pomocą panelu Więcej w oknie Inspektora tekstu. Język: Rozwiń to menu i wybierz z niego język, który będzie używany do sprawdzania pisowni w akapicie, zakresie słów lub nowo wprowadzanym tekście. Jeżeli w dokumencie znajdą się cytaty lub fragmenty w innym języku, możesz w ten sposób wybrać słownik sprawdzania pisowni w tych cytatach lub fragmentach. Wybrany słownik określa sposób pisowni i dzielenia wyrazów. Usuń ligatury: Ligatury to stylizowane ozdobniki pomiędzy literami, a także na początku lub na końcu wierszy. Są one używane w niektórych czcionkach do połączenia dwóch lub kilku znaków w jeden glif. Zaznacz tę opcję, jeżeli nie chcesz używać ligatur w zaznaczonym akapicie (jeżeli w dokumencie ligatury są włączone). Użycie ligatur w całym dokumencie można włączyć w Inspektorze dokumentów: należy zaznaczyć Użyj ligatur w panelu Dokument. Jeżeli podczas wyłączania ligatur zaznaczony jest jakiś tekst, ligatury zostaną wyłączone w zaznaczonym fragmencie jako przesłonięcie stylu, chyba że wykonasz krok 4 (powyżej). Zmiana linii bazowej: Liczba ujemna powoduje umieszczenie tekstu niżej, niż otaczający go tekst. Liczba dodatnia powoduje umieszczenie tekstu wyżej. Wprowadź liczbę w tym polu. Jeżeli podczas zmiany linii bazowej zaznaczony jest jakiś tekst, zmiana zostanie zastosowana w zaznaczonym fragmencie jako przesłonięcie stylu, chyba że wykonasz krok 4 (powyżej). 4 Kliknij w strzałkę po prawej stronie nazwy stylu znaków w szufladce stylów, po czym wybierz opcję. Definiuj ponownie styl wg zaznaczenia: Zmienia istniejący styl znaków w całym dokumencie. Gdy wybierzesz tę opcję, zmiany formatowania zostaną zastosowane we wszystkich przypadkach wystąpienia tego stylu w tekście dokumentu. 136 Rozdział 6 Praca ze stylami

137 Utwórz nowy styl znaków z zaznaczenia: Nie powoduje to zmiany istniejącego stylu, tylko tworzy nowy styl oparty o formatowanie wybrane w poprzednich krokach. Gdy wybierzesz tę opcję, można będzie dokonać wyboru atrybutów, które mają zostać użyte jako część nowego stylu znaków. Kliknij w trójkąt rozwijania poniżej pola Nazwa w oknie dialogowym Nowy styl znaków, po czym zaznacz odpowiednie atrybuty. Wprowadź nową nazwę stylu i kliknij w OK. Kliknij w trójkąt rozwijania, aby pokazać atrybuty znaków. Zaznacz atrybuty, które mają zostać uwzględnione w nowym stylu. Kliknij, aby zaznaczyć tylko atrybuty zmienione w stosunku do zaznaczonego stylu. Modyfikowanie stylów akapitu Modyfikując styl akapitu można zmienić wygląd, odległości tabulatorów, marginesy, kolor tła, znaki końca stron i inne atrybuty akapitu, w którym jest on zastosowany. Jak zmodyfikować styl akapitu? 1 Kliknij w przycisk szufladki stylów w pasku formatu, aby otworzyć szufladkę stylów. Zaznacz akapit, który najbardziej przypomina styl, który chcesz utworzyć lub kliknij w Dowolna postać. 2 Wpisz tekst i sformatuj go tak, jak chcesz. Informacje o sposobach formatowania tekstu znajdziesz w rozdziale Formatowanie wielkości i wyglądu tekstu na stronie Ustal wyrównanie tekstu, odstępy między znakami i wierszami oraz odstępy przed i po akapicie, korzystając z opcji w pasku formatu lub panelu Tekst w Inspektorze tekstu Więcej informacji znajdziesz w rozdziale Ustalanie wyrównania, odstępów i koloru tekstu na stronie Jeżeli styl akapitu wymaga innych odstępów tabulatora, ustal je w panelu Tabulacja w Inspektorze tekstu. Więcej informacji znajdziesz w rozdziale Wyrównywanie tekstu za pomocą pozycji tabulatora na stronie 99. Rozdział 6 Praca ze stylami 137

138 5 Jeżeli chcesz, aby styl akapitu miał wcięcie względem marginesów strony, ustaw wcięcia akapitu w panelu Tabulacja w oknie Inspektora tekstu. Ustal wcięcie pierwszego wiersza akapitu. Ustal prawe wcięcie akapitu. Ustal lewe wcięcie akapitu. 6 Kliknij w Więcej w oknie Inspektora tekstu, aby zobaczyć dodatkowe opcje formatowania. Dodaj kolor tła do znaku lub akapitu. Wybierz opcje formatowania ramki i linii poziomych w zaznaczonym tekście. Wybierz opcje dotyczące sposobu podziału akapitów pomiędzy stronami. Możesz wyłączyć automatyczne dzielenie wyrazów i ligatury. Wybierz styl akapitu, który zostanie użyty po naciśnięciu klawisza Return w bieżącym akapicie. Wybierz język słownika sprawdzania pisowni. Umieść zaznaczony tekst powyżej lub poniżej reszty tekstu. 7 Kliknij w strzałkę po prawej stronie nazwy stylu akapitu w szufladce stylów, po czym wybierz opcję. Utwórz nowy styl akapitu z zaznaczenia: Nie powoduje to zmiany istniejącego stylu, tylko tworzy nowy styl oparty o formatowanie wybrane w poprzednich krokach. Po wybraniu tej opcji wprowadź nazwę nowego stylu i kliknij w OK. Definiuj ponownie styl wg zaznaczenia: Zmienia istniejący styl akapitu w całym dokumencie. Gdy wybierzesz tę opcję, zmiany formatowania zostaną zastosowane we wszystkich przypadkach wystąpienia tego stylu w tekście dokumentu. Nie będzie miało to wpływu na tekst z użytymi stylami znaków. Przywróć zdefiniowany styl: Usuwa przesłonięcia stylu. Zaznaczony tekst przyjmuje wszystkie domyślne atrybuty wybranego stylu. 138 Rozdział 6 Praca ze stylami

139 Modyfikowanie poziomowanego stylu dla list numerowanych Zmiana wyglądu listy typu Legal poprzez zmianę stylu. Jak zmodyfikować styl poziomowany? 1 Upewnij się, że na stronie widoczny jest kursor, po czym zaznacz styl listy, który najlepiej pasuje do tego, jaki zamierzasz utworzyć. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk tekstu, po czym kliknij w Lista. Wybierz Liczby poziomowane, aby uzyskać listę wielopoziomową. Kliknij, aby zwiększyć poziom wcięcia listy. Wybierz styl numeracji dla każdego poziomu wcięcia. Ustal odległość punktora i tekstu dla każdego poziomu wcięcia. 3 Wybierz z drugiego menu styl numerowania lub wyliczania za pomocą liter. 4 Kliknij w prawą strzałkę wcięcia, aby przejść do drugiego poziomu listy. 5 Wybierz styl numerowania lub wyliczania za pomocą liter dla drugiego poziomu listy. 6 Powtarzaj kroki 4 i 5, aż ustalisz styl dla wszystkich potrzebnych poziomów listy (maksymalnie dziewięciu). 7 Kliknij w przycisk szufladki stylów w pasku formatu, aby otworzyć szufladkę stylów. Zwróć uwagę, że jeden ze stylów listy jest wyróżniony. To jest właśnie styl, który został zastosowany do zaznaczonego tekstu. Jeżeli nie widać listy stylów, kliknij w przycisk w prawej dolnej części szufladki stylów. Strzałka po prawej stronie nazwy stylu jest czerwona, wskazując w ten sposób, że zastosowane zostały zmiany (przesłonięcia) stylu. 8 Kliknij w czerwoną strzałkę po prawej stronie nazwy stylu listy, po czym wybierz opcję. Definiuj ponownie styl wg zaznaczenia: Zmienia istniejący styl listy w całym dokumencie. Gdy wybierzesz tę opcję, zmiany formatowania zostaną zastosowane we wszystkich przypadkach wystąpienia tego stylu w tekście dokumentu. Utwórz nowy styl listy z zaznaczenia: Nie powoduje to zmiany istniejącego stylu, tylko tworzy nowy styl oparty o formatowanie wybrane w poprzednich krokach. Po wybraniu tej opcji wprowadź nazwę nowego stylu i kliknij w OK. Rozdział 6 Praca ze stylami 139

140 Modyfikowanie stylów listy wypunktowanej lub numerowanej Można zmieniać wygląd listy numerowanej lub wypunktowanej, modyfikując jej styl. Jak zmodyfikować styl listy numerowanej lub wypunktowanej? 1 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk tekstu, po czym kliknij w Lista. Wybierz punktory lub numerowanie. Wybierz obrazek dla punktorów obrazkowych. Kliknij, aby przejść na wyższy poziom wcięcia listy. Skoryguj wielkość punktorów i pozycję względem tekstu. Skoryguj wcięcie punktora względem wcięcia pierwszego akapitu. Ustal poziom wcięcia tekstu względem punktorów. 2 Upewnij się, że na stronie widoczny jest kursor, po czym kliknij w przycisk listy stylów w pasku formatu, a następnie zaznacz styl listy wypunktowanej lub numerowanej, który jest najbardziej podobny do tego, jaki chcesz zaprojektować. 3 Wybierz jeden z poniższych stylów wypunktowania lub numerowania listy, używając menu Punktory i numerowanie, znajdującego się w panelu Lista w oknie Inspektora tekstu. Bez punktora: Wybierz tę opcję, jeżeli nie chcesz mieć widocznych punktorów, przy jednoczesnym zachowaniu możliwości wyboru wcięć dla różnych poziomów listy. 140 Rozdział 6 Praca ze stylami

141 Punktory tekstowe: Wybierz tę opcję, jeżeli chcesz użyć znaków tekstowych jako punktorów. Znak możesz wybrać z listy lub wpisać własny w polu tekstowym. Niektóre czcionki zawierają symbole szczególnie przydatne do tworzenia interesujących punktorów. Jeżeli chcesz ich użyć, otwórz paletę znaków (wybierz Format > Czcionka > Pokaż czcionki, po czym wybierz Znaki z menu czynności w lewym dolnym rogu okna). Zaznacz symbol punktora w Inspektorze tekstu, po czym kliknij dwa razy w wybrany symbol w palecie znaków. Następnie wciśnij klawisz Return. Wybierz jeden z dostępnych znaków punktora tekstowego lub wpisz własny. Wybierz kolor punktora tekstowego. Punktory obrazkowe: Wybierz tę opcję, aby użyć jednego z wielu udostępnianych przez Pages punktorów obrazkowych. Następnie wybierz punktor z listy. Wybierz punktor obrazkowy z listy. Obrazek własny: Wybierz tę opcję, jeżeli chcesz użyć własnego obrazka jako punktora. Znajdź i zaznacz plik obrazka w oknie Otwórz. Gdy zechcesz zmienić wybrany obrazek, kliknij w Wybierz lub przeciągnij nowy do pola obrazka. Liczby: Wybierz tę opcję, aby utworzyć listę numerowaną. Musisz także wybrać styl numeracji. Dostępne są liczby arabskie, rzymskie i litery. Wybierz styl numeracji list numerowanych. Numerację można rozpocząć od podanej liczby lub kontynuować. Skoryguj wcięcie numerów w stosunku do marginesu strony. Skoryguj wcięcie tekstu w stosunku do numeru/punktora. Rozdział 6 Praca ze stylami 141

142 4 Sformatuj punktory Jeżeli chcesz zwiększyć lub zmniejszyć rozmiar punktora, wpisz liczbę w polu Wielkość. Gdy zaznaczysz opcję Skaluj z tekstem, stosunek wielkości punktora do tekstu będzie zawsze zachowany, nawet gdy później powiększysz czcionkę. Jeżeli chcesz umieścić punktor wyżej lub niżej w stosunku do tekstu, wpisz liczbę w polu Wyrównaj. Jeżeli chcesz ustalić odległość między punktorami a marginesem, wpisz liczbę w polu Wcięcie punktora. Im większa liczba, tym większe wcięcie w prawo. Jeżeli chcesz ustalić odległość między punktorami a tekstem, wpisz liczbę w polu Wcięcie tekstu. Im większa liczba, tym większe wcięcie tekstu w prawo. 5 Kliknij w przycisk szufladki stylów w pasku formatu, aby otworzyć szufladkę stylów. Zwróć uwagę, że jeden ze stylów listy jest wyróżniony. To jest właśnie styl, który został zastosowany do zaznaczonego tekstu. Jeżeli nie widać listy stylów, kliknij w przycisk na dole szufladki stylów. Strzałka po prawej stronie nazwy stylu jest czerwona, wskazując w ten sposób, że zastosowane zostały zmiany (przesłonięcia) stylu. 6 Kliknij w czerwoną strzałkę po prawej stronie nazwy stylu znaków w szufladce stylów, po czym wybierz opcję. Definiuj ponownie styl wg zaznaczenia: Zmienia istniejący styl listy w całym dokumencie. Gdy wybierzesz tę opcję, zmiany formatowania zostaną zastosowane we wszystkich przypadkach wystąpienia tego stylu w tekście dokumentu. Utwórz nowy styl listy z zaznaczenia: Nie powoduje to zmiany istniejącego stylu, tylko tworzy nowy styl oparty o wybrane formatowanie. Po wybraniu tej opcji wprowadź nazwę nowego stylu i kliknij w OK. Znajdowanie i zastępowanie stylów Najczęstszym sposobem zmiany stylu jest zaznaczenie tekstu i zastosowanie innego stylu. Wykorzystuje się zwykle techniki opisane w Stosowanie stylów na stronie 133, można jednak zmieniać style w inny sposób, używając funkcji znajdź/zastąp lub kopiuj/wklej. Dokonanie zmian atrybutów tekstu bez zaznaczenia, zastąpienia lub wklejenia nowego stylu oznacza utworzenie przesłonięcia stylu. Przykładowo, przesłonięcie stylu zostanie utworzone, gdy użyjesz polecenia Czcionka z menu Format, aby pogrubić czcionkę w akapicie sformatowanym za pomocą stylu Część główna. Tekst będzie nadal sformatowany przy użyciu oryginalnego stylu ( Część główna ), ale oprócz domyślnych ustawień stylu użyte zostanie pogrubienie czcionki. 142 Rozdział 6 Praca ze stylami

143 Po zaznaczeniu tekstu zawierającego przesłonięcia stylu, strzałka obok nazwy stylu w szufladce stylów zmieni kolor na czerwony. Strzałka obok nazwy stylu akapitu staje się też czerwona, gdy zaznaczony zostanie tekst z zastosowanym stylem znaków lub listy. Czerwona strzałka obok nazwy stylu oznacza, że w zaznaczonym tekście wprowadzone zostały zmiany stylu. Przesłonięcia stylu następują po zmianie kroju czcionki, wielkości lub koloru tekstu, a także po zastosowaniu opcji formatowania tekstu z podmenu Tekst w menu Format, z okna czcionek, z paska formatu lub Inspektora tekstu. Jeżeli zastosujesz przesłonięcia stylu do tekstu, po czym zmienisz zdanie, możesz łatwo przywrócić domyślne atrybuty tekstu, ustalone w wybranym stylu akapitu. Jak skopiować i wkleić styl akapitowy lub znakowy? 1 Umieść kursor w akapicie lub słowie, którego styl chcesz skopiować. 2 Wybierz Format > Kopiuj styl akapitu (lub Format > Kopiuj styl znaków). 3 Umieść kursor w akapicie lub słowie, które chcesz zmienić. Możesz także zaznaczyć kilka akapitów lub słów do zmiany. 4 Wybierz Format > Wklej styl akapitu (lub Format > Wklej styl znaków). Jeżeli chcesz skopiować styl akapitu lub znaków do innego dokumentu Pages, przejdź do tego dokumentu przed wybraniem Format > Wklej styl. Tekst przyjmie nowy styl, ale jego zawartość nie ulegnie zmianie. Jak znaleźć i zastąpić styl? 1 Kliknij w przykładowy tekst w dokumencie, używający stylu, który chcesz zastąpić. 2 Kliknij w przycisk szufladki stylów w pasku formatu, aby otworzyć szufladkę stylów. 3 Umieść wskaźnik nad nazwą tego stylu w szufladce stylów, który chcesz zastąpić, po czym kliknij w strzałkę po prawej stronie jego nazwy. 4 Wybierz Zaznacz wszystkie użycia nazwa stylu. Zaznaczone zostaną wszystkie wystąpienia tego stylu w treści dokumentu. Jeżeli chcesz znaleźć i zastąpić style w treści dokumentu oraz we wszystkich polach tekstowych i kształtach, wybierz Edycja > Znajdź > Znajdź. Kliknij w Zaawansowane, aby otworzyć kartę z dodatkowymi opcjami. Zaznacz styl, który chcesz zastąpić oraz styl, na który ma zostać zastąpiony ten pierwszy. Kliknij w Zastąp wszystko. 5 Zaznacz nazwę stylu, na który chcesz zamienić zaznaczony tekst. Rozdział 6 Praca ze stylami 143

144 Jak usunąć przesłonięcia stylu? 1 Kliknij w przycisk szufladki stylów w pasku formatu, aby otworzyć szufladkę stylów. 2 Zaznacz tekst, który chcesz zmienić. 3 Kliknij w strzałkę po prawej stronie stylu zaznaczonego w szufladce stylów, po czym wybierz Przywróć zdefiniowany styl. Możesz także kliknąć dwa razy w nazwę stylu. Zaznaczony tekst przyjmie domyślne atrybuty wybranego stylu. Importowanie stylów z innego dokumentu Podczas importowania dokumentu Microsoft Word do Pages, importowane są również wszystkie zawarte w nim style. Można z nich następnie korzystać tak samo, jak ze stylów utworzonych w Pages. Można importować style z innego dokumentu Pages bez konieczności importowania całej zawartości dokumentu. Jak importować style z dokumentu Pages? 1 Wybierz Format > Importuj style. 2 Zaznacz dokument zawierający style, które mają zostać zaimportowane, a następnie kliknij w Otwórz. 3 Zaznacz style, które chcesz zaimportować. Jeżeli chcesz zaznaczyć więcej niż jeden styl, klikaj w nie z wciśniętym klawiszem Command. Możesz także kliknąć w Zaznacz wszystkie. 4 Jeżeli chcesz zastąpić style w dokumencie, noszące te same nazwy co style importowane, zaznacz Zastąp identyczne. Zwróć uwagę, że zastąpienie stylu będzie miało wpływ na wygląd wszystkich fragmentów tekstu w dokumencie, które używają tego stylu. Zastąpienie stylu zmienia także styl tekstu użyty w zablokowanych obiektach, ale mimo to tekst ten zachowuje swój oryginalny wygląd. Jeżeli importowany styl nosi taką samą nazwę, jak styl istniejący w otwartym dokumencie, a podczas importu nie zaznaczysz opcji Zastąp identyczne, styl zostanie zaimportowany pod taką samą nazwą z dodanym numerem. Przykładowo, jeżeli zaimportujesz styl o nazwie Standardowy do dokumentu, w którym istnieje już styl Standardowy, zaimportowany styl będzie nosił nazwę Standardowy 2. 5 Kliknij w OK. Zaimportowane style akapitu będą dostępne po kliknięciu w menu stylów akapitu w pasku formatu oraz w szufladce stylów dokumentu. Zaimportowane style znaków i list będą dostępne tylko w szufladce stylów. W celu zachowania spójnego wyglądu różnych dokumentów, warto mieć dokument wzorcowy, zawierający wszystkie style potrzebne do pracy. W razie potrzeby zmiany stylu, należy go zmienić w dokumencie wzorcowym, a następnie zaimportować zmieniony styl do pozostałych dokumentów. 144 Rozdział 6 Praca ze stylami

145 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami 7 Dowiedz się, jak dodawać do dokumentów obrazki, kształty, dźwięki i filmy. Obiekt to rzecz, którą można dodać do dokumentu i manipulować nią. Przykładowe obiekty to obrazki, kształty, filmy, pliki dźwiękowe, tabele, wykresy i pola tekstowe. W tym rozdziale omówione są obrazki (zdjęcia lub pliki PDF), kształty, dźwięki i filmy. Większość opisanych w tym rozdziale metod umieszczania i manipulacji obiektami może być zastosowana do tabel, wykresów i pól tekstowych. Opcje dotyczące tylko niektórych z tych obiektów opisane są w osobnych rozdziałach. Czym różnią się obiekty swobodne od osadzonych? Jeżeli obiekt ma znajdować się zawsze w tym samym miejscu strony i był oblewany dodawanym tekstem, należy użyć obiektu swobodnego. Obiekty swobodne są zakotwiczane do stałego miejsca na stronie. Wpisanie dodatkowego tekstu nie ma wpływu na położenie obiektu swobodnego. Obiekt taki możesz ręcznie przesunąć w inne miejsce. Rozmiar obiektu można zmienić, przeciągając dowolny z jego uchwytów zaznaczenia. Przeciągnij dowolny uchwyt zaznaczenia, aby zmienić wielkość obiektu swobodnego. Jeżeli obiekt umieszczony w tekście ma przesuwać się wraz z nim, gdy zmienia się ilość tekstu, należy użyć obiektu osadzonego. 145

146 Obiekty osadzone wstawione są w ciąg tekstu. Gdy przed nimi zostanie dodany tekst, zostaną one przepchnięte dalej. Uchwyty zaznaczenia na górze i po lewej stronie obiektów osadzonych są nieaktywne, nie można ich przeciągnąć, aby zmienić rozmiar takich obiektów. Jedynym sposobem zmiany ich rozmiaru jest przeciągnięcie aktywnych uchwytów. Nieaktywny uchwyt zaznaczenia Aktywny uchwyt zaznaczenia Grafika lub kształt umieszczony wewnątrz innego kształtu, pola tekstowego lub komórki tabeli może być dodany tylko jako obiekt swobodny. Obrazy osadzone są automatycznie dopasowywane wielkością do marginesów makiety dokumentu. Jeżeli chcesz przenieść obiekt osadzony w inne miejsce w tekście, zaznacz ten obiekt i przeciągnij go, aż kursor pojawi się tam, gdzie chcesz upuścić obiekt. Obiekty osadzone można łatwo zmieniać w swobodne, i odwrotnie. Oto sposoby zamiany między obiektami swobodnymi i osadzonymi: mm Zaznacz obiekt swobodny lub osadzony, który chcesz zamienić, po czym kliknij w znajdujący się w pasku formatu przycisk Swobodny lub Osadzony. mm Zaznacz obiekt swobodny lub osadzony, który chcesz zamienić, kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk oblewania, po czym zaznacz Osadzony (porusza się z tekstem) lub Swobodny (nie porusza się z tekstem). Praca z obrazkami Obrazek należy zaimportować jako obiekt swobodny, jeżeli ma on znajdować się stale w tym samym miejscu strony. Podczas pracy z dokumentem edytora tekstu można importować obrazki także jako obiekty osadzone, dzięki czemu będą one automatycznie przemieszczane razem z otaczającym je tekstem. Pages akceptuje wszystkie formaty graficzne rozpoznawane przez QuickTime, między innymi: ÂÂ TIFF ÂÂ ÂÂ ÂÂ ÂÂ ÂÂ ÂÂ GIF JPEG PDF PSD EPS PICT 146 Rozdział 7 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami

147 Importowanie obrazka jako obiektu swobodnego: mm Przeciągnij plik obrazka z Findera do dokumentu i umieść go w odpowiednim miejscu na stronie. mm Kliknij w Multimedia w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk Zdjęcia w oknie przeglądarki mediów, zaznacz album, z którego chcesz wybrać zdjęcie, po czym przeciągnij miniaturkę zdjęcia w odpowiednie miejsce na stronie. Najpierw kliknij w jeden z tych przycisków, aby przejść do swoich plików multimedialnych. Później wybierz źródło. Następnie przeciągnij wybraną rzecz do dokumentu lub pola obrazka w jednym z inspektorów. Jeżeli chcesz poszukać pliku, wpisz tutaj jego nazwę. mm Kliknij poza obszarem tekstu, trzymając wciśnięty klawisz Command, po czym wybierz Wstaw > Wybierz. Zaznacz plik i kliknij we Wstaw. Przeciągnij obrazek, aby umieścić go we właściwym miejscu dokumentu. Importowanie obrazka jako obiektu osadzonego w dokumencie edytora tekstu: mm Wciśnij klawisz Command, po czym przeciągnij plik obrazka z Findera do okna dokumentu. Upuść go, gdy kursor tekstowy znajdzie się w tym miejscu tekstu w którym chcesz osadzić obrazek. mm Kliknij w Media w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk Zdjęcia w oknie przeglądarki mediów, zaznacz album, z którego chcesz wybrać zdjęcie, po czym wciśnij klawisz Command i trzymając go przeciągnij miniaturkę zdjęcia w odpowiednie miejsce na stronie. Upuść je, gdy kursor tekstowy znajdzie się w tym miejscu tekstu, w którym chcesz osadzić zdjęcie. mm Umieść kursor w tym miejscu tekstu, w którym chcesz osadzić obrazek, po czym wybierz Wstaw > Wybierz, zaznacz plik obrazka i kliknij we Wstaw. Rozdział 7 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami 147

148 Po zaimportowaniu obrazka można przesunąć go w dowolne miejsce strony. Narzędzia Pages pozwalają na maskowanie (przycinanie) obrazków, zmianę ich jasności, kontrastu i innych cech, a także na wymazywanie tła. Czynność Zastąpienie obrazka lub innego obiektu zastępczego własnym obiektem Maskowanie obrazka w celu pozbycia się niechcianych fragmentów Zmiana wielkości dokumentu poprzez zachowanie tylko użytej części zamaskowanych obrazków Uczynienie części obrazka przeźroczystą, w celu usunięcia tła Polepszanie jakości obrazków i tworzenie interesujących efektów wizualnych Umieszczanie, układanie, zmiana rozmiarów i formatowanie obrazków Informacje Zastępowanie obrazków zastępczych z szablonu własnymi obrazkami na stronie 148 Maskowanie (przycinanie) obrazków na stronie 149 Zmniejszanie wielkości plików z obrazkami na stronie 151 Usuwanie tła lub niepotrzebnych fragmentów obrazka na stronie 151 Zmiana jasności, kontrastu i innych ustawień obrazka na stronie 152 Manipulowanie obiektami, układanie obiektów i zmiana ich wyglądu na stronie 166 Zastępowanie obrazków zastępczych z szablonu własnymi obrazkami Zdjęcia widoczne w szablonach Pages to tak naprawdę obiekty zastępcze multimediów. Po przeciągnięciu obrazka do takiego obiektu zastępczego zostaje on automatycznie dopasowany, umieszczony i obramowany, tak aby pasował wyglądem do szablonu. Można w prosty sposób sprawdzić, czy dany obrazek jest obiektem zastępczym: wystarczy umieścić nad nim wskaźnik myszy. Jeżeli jest to obiekt zastępczy, pojawi się dymek pomocy z informacją, aby przeciągnąć w to miejsce nowy plik. Oto sposoby pracy z obiektami zastępczymi: mm Jeżeli chcesz zastąpić obiekt zastępczy własnym obrazkiem, przeciągnij go do tego obiektu zastępczego z przeglądarki multimediów, Findera lub innego programu. Jeżeli chcesz otworzyć przeglądarkę mediów, kliknij w Media w pasku narzędzi. Następnie użyj przycisków u góry okna, aby przeglądać zdjęcia, pliki dźwiękowe lub filmy. mm Jeżeli chcesz zmienić rozmiary obrazka lub przesunąć go w inne miejsce w obiekcie zastępczym, kliknij w przycisk Edytuj maskę, który pojawia się nad obrazkiem przeciągniętym do obiektu zastępczego. Następnie wykonaj dowolne z poniższych czynności: Jeżeli chcesz zmienić rozmiar obrazka w obiekcie zastępczym, przeciągnij suwak znajdujący się nad przyciskiem Edytuj maskę. 148 Rozdział 7 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami

149 Jeżeli chcesz zmienić położenie obrazka w obiekcie zastępczym, kliknij dwa razy w obrazek. Wskaźnik zmieni się wówczas w symbol ręki. Przeciągnij obrazek, aby go przesunąć. Jeżeli chcesz zastąpić umieszczony wcześniej obrazek, przeciągnij do obiektu zastępczego nowy plik. Nie musisz usuwać poprzedniego. mm Jeżeli chcesz przemieścić obiekt zastępczy w inne miejsce strony, przeciągnij go. mm Jeżeli chcesz przekształcić obiekt zastępczy multimediów w obrazek, zaznacz go i wybierz Format > Zaawansowane > Definiuj jako obiekt zastępczy multimediów (tak, aby usunąć oznaczenie tej opcji). mm Jeżeli chcesz usunąć obiekt zastępczy ze strony, zaznacz go i naciśnij klawisz Delete. mm Sposób tworzenia obiektów zastępczych multimediów opisany jest w Tworzenie obiektów zastępczych we własnych szablonach na stronie 288. Maskowanie (przycinanie) obrazków Funkcja maskowania pozwala na przycinanie krawędzi obrazków bez wpływu na ich pliki źródłowe, dzięki czemu da się pozbyć niechcianych fragmentów lub zmieniać kontur obrazków. Jeżeli kształt maski nie zostanie ustalony, Pages domyślnie przyjmie maskę prostokątną. Można jednak użyć w charakterze maski dowolnego kształtu, zarówno jednego z gotowych kształtów udostępnianych przez Pages jak i kształtu narysowanego samemu. Jak zamaskować obrazek? 1 Zaimportuj obrazek, który chcesz zamaskować. 2 Wykonaj jedną z poniższych czynności, zależnie od kształtu maski, której chcesz użyć: ÂÂ Jeżeli chcesz zamaskować obrazek domyślnym, prostokątnym kształtem, zaznacz ten obrazek, po czym kliknij w przycisk Maskuj w pasku narzędzi lub wybierz z menu Format > Maskuj. ÂÂ Jeżeli chcesz zamaskować obrazek jednym z gotowych kształtów (np. owalem lub gwiazdą), zaznacz obrazek i wybierz Format > Maskuj kształtem > kształt. ÂÂ Jeżeli chcesz zamaskować obrazek dowolnym kształtem (np. własnym), utwórz kształt i przeciągnij go nad obrazek, który chcesz zamaskować. Przytrzymaj wciśnięty klawisz Shift, aby zaznaczyć zarówno kształt, jak i obrazek, po czym kliknij w Maskuj w pasku narzędzi lub wybierz Format > Maskuj zaznaczonym kształtem. Rozdział 7 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami 149

150 Nad obrazkiem pojawi się maska. Widoczne będą także niektóre narzędzia służące do jej obsługi. Przeciągnij uchwyty zaznaczenia, aby zmienić wielkość maski. Przeciągnij obrazek, aby ustawić część, którą chcesz pokazać. Przeciągnij suwak, aby zmienić wielkość obrazka. Kliknij, aby pokazać lub ukryć część poza obszarem maski. 3 Jeżeli chcesz zmienić rozmiar obrazka, przeciągnij suwak umieszczony nad przyciskiem Edytuj maskę. 4 Ustaw maskę w następujący sposób: ÂÂ Jeżeli chcesz zmienić rozmiar maski, przeciągnij jej uchwyty zaznaczenia. Gdy przytrzymasz podczas przeciągania wciśnięty klawisz Shift, zachowane zostaną proporcje maski. ÂÂ Jeżeli chcesz obrócić maskę, przytrzymaj wciśnięty klawisz Command podczas przeciągania narożnego uchwytu zaznaczenia. 5 Przeciągnij maskę, aby umieścić ją nad tym fragmentem obrazka, który ma być widoczny. Maskę przesuwa się, klikając w wykropkowane obramowanie i przeciągając ją. 6 Gdy maska jest już we właściwym miejscu i ma właściwy kształt, zakończ jej edycję na jeden z poniższych sposobów: ÂÂ ÂÂ ÂÂ ÂÂ Kliknij dwa razy w maskę lub w obrazek. Naciśnij Return. Kliknij w dowolnym miejscu poza obrazkiem. Kliknij w Edytuj maskę. 7 Jeżeli chcesz zmienić rozmiar lub obrócić zamaskowany obraz, przeciągnij jego uchwyty zaznaczenia (z wciśniętym lub bez wciśniętego klawisza Command). 8 Jeżeli chcesz zmienić rozmiar lub położenie maski (albo zamaskowanego obrazka), zaznacz zamaskowany obrazek, a następnie kliknij w przycisk Edytuj maskę. W razie potrzeby powtórz powyższe kroki. 9 Jeżeli chcesz odwołać maskę, kliknij w Usuń maskę w pasku narzędzi lub wybierz Format > Usuń maskę. 150 Rozdział 7 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami

151 Gdy w dokumencie użyty jest niewielki fragment dużego, zamaskowanego obrazka, Pages może zachować wraz z dokumentem tylko mniejszą kopię widocznej części tego obrazka, redukując tym samym rozmiar pliku dokumentu. Zobacz Zmniejszanie wielkości plików z obrazkami na stronie 151. Zmniejszanie wielkości plików z obrazkami Jeżeli do dokumentu Pages dodany zostanie bardzo duży obrazek, który następnie będzie zmniejszony lub zamaskowany, zachowanie go wraz z dokumentem znacznie zwiększy wielkość pliku. Można jednak w takiej sytuacji zachować jedynie zmniejszoną lub przyciętą wersję obrazka, redukując wielkość pliku. Przed zmniejszeniem wielkości pliku trzeba zachować dokument. Zobacz Zachowywanie dokumentu na stronie 38, aby dowiedzieć się więcej. Oto sposoby zmniejszania wielkości obrazków: mm Jeżeli chcesz zmniejszyć wielkość pliku pojedynczego zamaskowanego lub zmniejszonego obrazka, zaznacz ten obrazek i wybierz Format > Obrazek > Zmniejsz wielkość pliku obrazka. mm Jeżeli chcesz zmniejszyć wielkość plików wszystkich zamaskowanych i zmniejszonych obrazków, zaznacz te obrazki, po czym wybierz Plik > Zmniejsz wielkość pliku. Ważne: Po zmniejszeniu wielkości pliku zamaskowanych i zmniejszonych obrazków nie będzie można przywrócić ich oryginalnej wielkości. Jedynym sposobem będzie ponowne dodanie oryginalnych plików do dokumentu. Nie da się w ten sposób zmniejszyć wielkości pliku obrazków użytych w wypełnieniach. Niektóre typy plików mogą również nie pozwalać na zmniejszenie wielkości. Zobacz Zmniejszanie wielkości plików multimedialnych na stronie 166, aby dowiedzieć się więcej o zmniejszaniu plików multimedialnych. Usuwanie tła lub niepotrzebnych fragmentów obrazka Narzędzia kanału Instant Alfa pozwala sprawić, aby wskazane fragmenty obrazka stały się przeźroczyste, usuwając w ten sposób tło. Funkcja ta pozwala na usuwanie niepotrzebnego tła lub innych kolorów. Najlepsze wyniki można osiągnąć, usuwając jednolite kolory otoczone wyraźnym obramowaniem. Jeżeli chcesz usunąć obszary mniej wyróżnione, zaznacz mniejszy obszar i powtórz całą operację. Jak usuwać niepotrzebne obszary? 1 Zaznacz obrazek. 2 Wybierz Format > Kanał instant alfa. Rozdział 7 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami 151

152 3 Kliknij w kolor, który ma stać się przeźroczysty i przeciągnij powoli nad nim wskaźnik. Przeciągnięcie zaznacza ciągły obszar, używający podobnych kolorów do wskazywanych. Podczas przeciągania zaznaczenie rośnie, obejmując dalszy obszar używający podobnego koloru. Możesz regulować wielkość obszaru zaznaczenia, przeciągając dalej lub bliżej wskaźnik myszy. Gdy podczas przeciągania przytrzymasz wciśnięty klawisz Opcja, wszystkie wystąpienia wskazanego koloru zostaną usunięte z obrazka. 4 Powtórz krok 3 tyle razy, ile chcesz. Przeciągnięcie tutaj dalej......zaznacza większy obszar obrazka. Części usunięte w ten sposób można przywrócić w dowolnej chwili, wystarczy wybrać Format > Usuń kanał Instant Alfa. Jeżeli przywrócone mają zostać tylko niektóre fragmenty obrazka, usunięte za pomocą narzędzia kanału alfa, należy kilka razy wybrać Edycja > Cofnij Instant Alfa, aż fragmenty te pojawią się znów na ekranie. Zmiana jasności, kontrastu i innych ustawień obrazka Można zmienić jasność, kontrast i inne ustawienia obrazków, aby poprawić ich jakość lub uzyskać ciekawe efekty. Korekcje dokonywane w Pages nie mają wpływu na oryginalny plik z obrazkiem. Dotyczą one tylko wyglądu obrazka w dokumencie. Jak dokonać korekcji obrazka? 1 Zaznacz obrazek. 152 Rozdział 7 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami

153 2 Wybierz Widok > Pokaż korekcję obrazka. Korekcja jasności. Korekcja kontrastu pomiędzy tonami jasnymi i ciemnymi. Zmiana temperatury barw. Wyostrzenie lub zmiękczenie obazka. Zmiana intensywności barw. Zmiana ilości tonów czerwonych i zielonych. Korekcja cieni i rozjaśnień. Rozkład ciemnych i jasnych tonów. Automatyczna korekcja kolorów. Zmiana poziomu ciemnych i jasnych tonów. Przywrócenie oryginalnych ustawień. 3 Użyj narzędzi dostępnych w oknie korekcji obrazka, aby wprowadzić korekty. Jasność: Zmienia ilość białego koloru w obrazku. Przeciągnięcie suwaka w prawo zwiększa ilość białego koloru, sprawiając tym samym, że obrazek wygląda jaśniej. Kontrast: Zmienia różnicę pomiędzy jasnymi a ciemnymi obszarami obrazka. Zwiększenie kontrastu oznacza, że jasne fragmenty stają się jaśniejsze, a ciemne ciemniejsze. Zmniejszenie kontrastu powoduje zmniejszenie różnicy pomiędzy jasnymi a ciemnymi obszarami. Przeciągnięcie suwaka w prawo zwiększa różnice pomiędzy jasnymi a ciemnymi obszarami, przez co zdjęcie zaczyna wyglądać jak ilustracja. Nasycenie: Zmienia intensywność barw. Przeciągnięcie suwaka w prawo sprawia, że barwy stają się bogatsze i bardziej jaskrawe. Temperatura: Zmienia temperaturę barwy, korygując ilość tonów ciepłych (czerwonych) i zimnych (niebieskich). Odcień: Zmienia odcień obrazka, korygując ilość tonów czerwonych i zielonych. Ostrość: Wyostrza lub zmiękcza (rozmywa) obrazek. Ekspozycja: Zmienia ogólną jasność całego obrazka. Korekcja ekspozycji powoduje rozjaśnianie lub przyciemnianie wszystkich części zdjęcia. Zwiększenie ekspozycji obrazka może zredukować jego kolory. Histogram i poziomy: Histogram zawiera informacje o kolorach użytych w obrazku, od najciemniejszego (po lewej) do najjaśniejszego (po prawej), pokazując rozkład ilościowy elementów o poszczególnych kolorach. Rozdział 7 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami 153

154 Jeżeli chcesz zwiększyć ilość świateł, przeciągnij prawy suwak w stronę środka. Przeciągnięcie tego suwaka w lewo ogranicza zakres kolorów i sprawia, że jaśniejsze fragmenty stają się bardziej widoczne. Pozycja suwaka określa, ile informacji o kolorach znajduje się w najjaśniejszych częściach obrazka. Informacje znajdujące się po prawej stronie suwaka nie są wyświetlane na obrazku. Możesz przeciągnąć ten suwak do najbliższego szczytu histogramu, wskazującego większą liczbę szczegółów. Jeżeli chcesz zwiększyć ilość cieni, przeciągnij lewy suwak w stronę środka. Przeciągnięcie tego suwaka w prawo ogranicza zakres kolorów i sprawia, że cienie stają się bardziej widoczne. Pozycja suwaka określa, ile informacji o kolorach znajduje się w najciemniejszych częściach obrazka. Informacje znajdujące się po lewej stronie suwaka nie są wyświetlane na obrazku. Możesz przeciągnąć ten suwak do najbliższego szczytu histogramu, wskazującego większą liczbę szczegółów. Korekta: Automatycznie koryguje obrazek, wyrównując czerwoną, cieloną i niebieską barwę w histogramie. 4 Jeżeli chcesz przywrócić oryginalne ustawienia, kliknij w Wyzeruj obrazek. Gdy zachowasz dokument, zachowane zostaną również wprowadzone zmiany. Ustawienia wprowadzone w momencie zachowywania dokumentu, będą widoczne za każdym razem, kiedy znowu zostanie otwarte okno korekcji obrazka. Tworzenie kształtów Pages udostępnia szereg gotowych kształtów, które można dodać do dokumentów. Są to m.in. okręgi, prostokąty z ostrymi lub zaokrąglonymi rogami, gwiazdy, dymki komiksowe, strzałki i inne. Można także tworzyć własne kształty lub zmieniać kontury istniejących kształtów. Czynność Informacje Dodanie prostego, gotowego kształtu Dodawanie gotowego kształtu na stronie 154 Rysowanie własnego kształtu Dodawanie własnego kształtu na stronie 155 Zmiana konturów istniejącego kształtu Edycja kształtów na stronie 156 Zmiana orientacji, koloru, cienia i innych cech kształtu Manipulowanie obiektami, układanie obiektów i zmiana ich wyglądu na stronie 166 Dodawanie gotowego kształtu Do dokumentu można wstawiać proste, gotowe kształty, np. trójkąty, strzałki, okręgi i prostokąty. mm Oto sposoby dodawania gotowych kształtów do dokumentu: Jeżeli chcesz dodać kształt swobodny, kliknij w Kształty w pasku narzędzi, a następnie wybierz kształt z rozwiniętego wówczas menu. 154 Rozdział 7 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami

155 mm Jeżeli chcesz dodać kształt osadzony, umieść kursor w miejscu, w którym chcesz umieścić kształt, po czym wybierz Wstaw > Kształt > typ kształtu. mm Przytrzymaj klawisz Opcja podczas klikania w Kształty w pasku narzędzi, po czym wybierz kształt z rozwiniętego wówczas menu. Wskaźnik myszy zmieni się w krzyżyk. Wciśnij przycisk myszy i przeciągnij wskaźnik nad stroną, aby wskazać miejsce i rozmiar kształtu. Jeżeli chcesz zachować proporcje kształtu (np. aby narysować koło), przytrzymaj wciśnięty klawisz Shift podczas przeciągania. Dodany kształt można przeciągnąć w dowolne miejsce strony. Chcąc zmienić kontury kształtu, trzeba najpierw umożliwić jego edycję. Zobacz Edycja kształtów na stronie 156. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o manipulowaniu kształtami, układaniu ich i zmianie ich właściwości takich jak kolor, styl obramowania (obrysu), wielkość, orientacja, cienie i inne, zobacz Manipulowanie obiektami, układanie obiektów i zmiana ich wyglądu na stronie 166. Dodawanie własnego kształtu Za pomocą narzędzia rysowania można tworzyć własne kształty. Nowo utworzony kształt umieszczany jest w dokumencie jako obiekt swobodny. Można go jednak przekształcić później w obiekt osadzony. Jak utworzyć własny kształt? 1 Kliknij w Kształty w pasku narzędzi, po czym zaznacz narzędzie rysowania. Możesz także wybrać Wstaw > Kształt > Narysuj pisakiem. Wskaźnik zmieni się ze strzałki w małą stalówkę. 2 Kliknij w dowolnym miejscu dokumentu, aby stworzyć pierwszy punkt własnego kształtu. 3 Kliknij w innym miejscu, aby utworzyć kolejny punkt. Każdy dodawany punkt połączony jest z poprzednim. Jeżeli chcesz usunąć stworzony segment kształtu, naciśnij klawisz Delete. Możesz nacisnąć klawisz Delete kilka razy pod rząd. 4 Jeżeli chcesz skończyć rysowanie i domknąć kształt (połączyć pierwszy i ostatni punkt kształtu linią z obrysem), kliknij pierwszy punkt kształtu. Rozdział 7 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami 155

156 Jeżeli chcesz przerwać rysowanie i pozostawić kształt otwarty (bez linii między pierwszym i ostatnim punktem), tak aby można było później dokończyć jego rysowanie, naciśnij klawisz Esc lub kliknij dwa razy w ostatni punkt kształtu. 5 Jeżeli chcesz zamknąć otwarty kształt lub dodać do niego nowe punkty, kliknij raz w ten kształt, aby go zaznaczyć, po czym kliknij w niego po raz drugi, aby pokazać jego punkty. Wykonaj jedną z poniższych czynności: ÂÂ Kliknij dwa razy w jeden z dwóch punktów końcowych (na początku lub na końcu otwartego kształtu). Wskaźnik zmieni się w stalówkę. ÂÂ Jeżeli chcesz dodać kolejne punkty, klikaj w inne miejsca kształtu. Gdy będziesz gotów do zakończenia rysowania i domknięcia kształtu, kliknij w punkt na końcu otwartego segmentu. 6 Zaznacz obramowanie kształtu i przeciągnij go w dowolne miejsce na stronie. Chcąc zmienić kontury kształtu, trzeba najpierw umożliwić jego edycję. Zobacz Edycja kształtów na stronie 156. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o manipulowaniu kształtami, układaniu ich i zmianie ich właściwości takich jak kolor, styl obramowania (obrysu), wielkość, orientacja, cienie i inne, zobacz Manipulowanie obiektami, układanie obiektów i zmiana ich wyglądu na stronie 166. Edycja kształtów Można przesuwać punkty i zmieniać kontur kształtu, który został już umieszczony na stronie. Przed rozpoczęciem edycji kształtu trzeba ją najpierw umożliwić. Kształt można uczynić możliwym do edycji w następujący sposób: mm Jeżeli chcesz umożliwić edycję gotowego kształtu, zaznacz go i wybierz Format > Kształt > Pozwól na edycję. Na kształcie pojawią się czerwone punkty. Możesz przeciągać te punkty, aby zmienić wygląd kształtu. Gdy później zechcesz dokonać edycji tego kształtu, kliknij w niego powoli dwa razy. mm Jeżeli chcesz umożliwić edycję własnego kształtu, kliknij w niego raz, aby go zaznaczyć, po czym kliknij drugi raz, aby pokazać punkty. 156 Rozdział 7 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami

157 Czynność Zmiana konturu kształtu przez manipulację jego punktami Rozszerzenie lub zawężenie kształtu oraz zmiana jego kąta Zmiana kąta pomiędzy dwoma segmentami lub zmiana długości segmentu Zmiana punktów w krzywe lub krzywych w punkty Informacje Dodawanie, usuwanie i przesuwanie punktów edycji w kształcie na stronie 157 Zmiana kształtu krzywej na stronie 158 Zmiana konturu prostego segmentu na stronie 158 Przekształcanie punktów wyostrzonych na wygładzone (i odwrotnie) na stronie 159 Zmiana krawędzi zaokrąglonego prostokąta Edycja zaokrąglonego prostokąta na stronie 159 Koryguje względne proporcje grota i linii strzałki Korygowanie krawędzi i innych cech dymków komiksowych Zwiększanie lub zmniejszanie liczby ramion gwiazdy Zwiększanie lub zmniejszanie liczby boków wielokąta Zmiana koloru, stylu obrysu i innych cech kształtu Edycja strzałek pojedynczych i podwójnych na stronie 160 Edycja dymków komiksowych na stronie 160 Edycja gwiazdy na stronie 161 Edycja wielokąta na stronie 161 Manipulowanie obiektami, układanie obiektów i zmiana ich wyglądu na stronie 166 Dodawanie, usuwanie i przesuwanie punktów edycji w kształcie Można skorygować kontur kształtu, dodając, przesuwając lub usuwają jego punkty edycji. Najpierw musisz uczynić kształt możliwym do edycji, zgodnie z opisem w Edycja kształtów na stronie 156. Oto sposoby manipulacji punktami kształtu: mm Jeżeli chcesz dodać punkt, uczyń kształt możliwym do edycji, wciśnij klawisz Opcja i przytrzymaj wskaźnik nad krawędzią kształtu. Wskaźnik zmieni się w stalówkę ze znakiem plus (+). Kliknij w miejsce na obramowaniu kształtu, w którym chcesz dodać nowy punkt. Przesuń punkt, jeśli to konieczne. mm Jeżeli chcesz przesunąć punkt, uczyń kształt możliwym do edycji, kliknij w punkt i przeciągnij go w inne miejsce. Można także przesuwać kilka punktów w tym samym czasie. Trzeba je zaznaczyć, trzymając wciśnięty klawisz Shift, a następnie przeciągnąć dowolny z nich. Rozdział 7 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami 157

158 mm Jeżeli chcesz usunąć punkt, uczyń kształt możliwym do edycji, kliknij w punkt i naciśnij klawisz Delete. Można także usunąć kilka punktów jednocześnie. Trzeba je zaznaczyć, trzymając wciśnięty klawisz Shift, a następnie nacisnąć klawisz Delete. Zmiana kształtu krzywej Jednym ze sposobów utworzenia unikalnego kształtu jest zmiana konturu jednego z gotowych kształtów. Sposób ten może być także użyty do skorygowania krzywych we własnym kształcie. Jak zmienić kształt krzywej? 1 Uczyń kształt możliwym do edycji. Zobacz Edycja kształtów na stronie 156, aby dowiedzieć się, jak odblokować obiekt. Na kształcie pojawią się czerwone punkty, wskazujące możliwość zmiany kształtu krzywych w tych miejscach. 2 Kliknij w czerwony punkt na krzywej, której kształt chcesz zmienić. Po obu stronach tego punktu pojawią się uchwyty. Przeciągnij lub obróć jeden z tych uchwytów, aby zmienić kształt krzywej. Możesz także zmienić krzywą, przeciągając ten punkt. 3 Przeciągnij czerwony punkt lub jeden z uchwytów, aby skorygować przebieg krzywej. Uchwyty możesz przeciągać zgodnie z ruchem wskazówek zegara lub przeciwnie do niego. Przesuwanie uchwytów razem lub oddzielnie pozwala na uzyskanie różnych efektów krzywizny. Wypróbuj różne ustawienia aż do uzyskania zamierzonego efektu. Jeżeli chcesz przesuwać uchwyty razem, przytrzymaj klawisz Opcja podczas przeciągania dowolnego z uchwytów. Jeżeli chcesz przesunąć tylko jeden uchwyt, przytrzymaj klawisz Command podczas przeciągania uchwytu. 4 Jeżeli chcesz zwiększyć precyzję zmiany konturu, dodaj więcej punktów edycji: przytrzymaj klawisz Opcja i przesuń wskaźnik nad obrys kształtu. Gdy wskaźnik zmieni się w stalówkę ze znakiem plus, kliknij w miejscu, w którym chcesz dodać nowy punkt edycji. Zobacz Dodawanie, usuwanie i przesuwanie punktów edycji w kształcie na stronie 157, aby dowiedzieć się więcej. Zmiana konturu prostego segmentu Można zmienić kąt między dwoma segmentami lub długość segmentu. Jak zmienić kontur prostego segmentu? 1 Uczyń kształt możliwym do edycji. Zobacz Edycja kształtów na stronie 156, aby dowiedzieć się, jak odblokować obiekt. 158 Rozdział 7 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami

159 2 Kliknij w punkt narożny. 3 Jeżeli chcesz zmienić kąt między dwoma połączonymi segmentami, przeciągnij punkt zgodnie z ruchem wskazówek zegara lub przeciwnie do niego. 4 Jeżeli chcesz zmienić długość jednego z segmentów, przeciągnij punkt do środka lub na zewnątrz. 5 Dodaj więcej punktów edycji: przytrzymaj klawisz Opcja i przesuń wskaźnik nad obrys kształtu. Gdy wskaźnik zmieni się w stalówkę ze znakiem plus, kliknij w miejscu, w którym chcesz dodać nowy punkt edycji. Zobacz Dodawanie, usuwanie i przesuwanie punktów edycji w kształcie na stronie 157, aby dowiedzieć się więcej. Przekształcanie punktów wyostrzonych na wygładzone (i odwrotnie) Punkty wygładzone można zmieniać na wyostrzone, a wyostrzone na wygładzone. Najpierw trzeba umożliwić edycję kształtu, zgodnie z opisem w Edycja kształtów na stronie 156. Oto sposoby zmiany punktów wyostrzonych na wygładzone (i odwrotnie): mm Jeżeli chcesz zmienić punkt wyostrzony na wygładzony, uczyń kształt możliwym do edycji i dwukrotnie kliknij w punkt wyostrzony. mm Jeżeli chcesz zmienić punkt wygładzony na wyostrzony, uczyń kształt możliwym do edycji i dwukrotnie kliknij punkt wygładzony. mm Jeżeli chcesz zmienić w jednym lub kilku kształtach wszystkie punkty wygładzone na wyostrzone, uczyń kształty możliwymi do edycji, zaznacz je i wybierz Format > Kształt > Wyostrz ścieżkę. mm Jeżeli chcesz zmienić w jednym lub kilku kształtach wszystkie punkty wygładzone na wyostrzone, uczyń kształty możliwymi do edycji, zaznacz je i wybierz Format > Kształt > Wyostrz ścieżkę. Kształt wystarczy uczynić możliwym do edycji raz, nie trzeba powtarzać tej czynności przed każdym wybraniem polecenia Wyostrz ścieżkę lub Wygładź ścieżkę. Edycja zaokrąglonego prostokąta Prostokąt z zaokrąglonymi rogami ma okrągły uchwyt, pozwalający na zmianę stopnia zaokrąglenia rogów. Przeciągnij, aby wyprostować lub zaokrąglić krawędzie. Rozdział 7 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami 159

160 Jak edytować zaokrąglony prostokąt? mm Zaznacz kształt, po czym przeciągnij jego niebieski punkt edycji w lewo, aby wyprostować rogi lub w prawo, aby je zaokrąglić. Edycja strzałek pojedynczych i podwójnych Strzałki mają specjalne punkty edycji, pozwalające na korygowanie względnych proporcji grota i linii. Przeciągnij, aby zmienić długość ogona strzałki. Przeciągnij w górę lub w dół, aby zmienić szerokość ogona. Przeciągnij w lewo lub w prawo, aby zmienić wielkość grota. Jak zmienić proporcje strzałek pojedynczych i podwójnych? mm Zaznacz kształt i wykonaj jedną z poniższych czynności: ÂÂ Jeżeli chcesz wydłużyć strzałkę, przeciągnij uchwyt na końcu jej grota lub linii. ÂÂ Jeżeli chcesz zmienić grubość całej strzałki, przeciągnij jeden z uchwytów prostokąta, w który wpisana jest strzałka. ÂÂ Jeżeli chcesz zmienić względną grubość grota i linii strzałki, umieść wskaźnik nad niebieskim punktem edycji, znajdującym się w miejscu zetknięcia grota z linią. Gdy wskaźnik zmieni kształt, przeciągnij punkt edycji w dowolnym kierunku, aby zmienić proporcje strzałki. Edycja dymków komiksowych Dymki komiksowe (obu typów) mają specjalne narzędzia służące do ich edycji. Pozwalają one na zmianę stopnia zaokrąglenia rogów oraz grubości i długości końcówki. Jak zmienić wygląd dymków komiksowych? mm Zaznacz kształt i wykonaj jedną z poniższych czynności: ÂÂ Jeżeli chcesz, aby rogi stały się bardziej kwadratowe, znajdź na najszerszej krawędzi dymka niebieski punkt edycji i przeciągnij go w stronę końcówki dymka. Przeciągnięcie go w przeciwną stronę spowoduje większe zaokrąglenie rogów. ÂÂ Jeżeli chcesz zmienić grubość końcówki dymka, przeciągnij niebieski punkt edycji, znajdujący się w miejscu zetknięcia końcówki i części głównej dymka. ÂÂ Jeżeli chcesz wydłużyć lub skrócić końcówkę dymka, przeciągnij niebieski punkt edycji, znajdujący się na jej końcu. 160 Rozdział 7 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami

161 ÂÂ Jeżeli chcesz zmienić kształt dymka, tak aby stał się on wyższy, niższy, węższy lub szerszy, przeciągnij jeden z uchwytów prostokąta, w który wpisany jest dymek. Edycja gwiazdy Każda gwiazda ma specjalny suwak, pozwalający na zwiększenie lub zmniejszenie liczby jej ramion, a także niebieski punkt edycji, pozwalający zmienić kąty pomiędzy ramionami. Przeciągnij, aby zmienić kąt między ramionami gwiazdy. To bieżąca liczba ramion gwiazdy. Przeciągnij, aby zwiększyć lub zmniejszyć liczbę ramion gwiazdy. mm mm Oto sposoby edycji gwiazdy: Po zaznaczeniu gwiazdy pojawi się suwak. Przeciągnij ten suwak, aby zwiększyć lub zmniejszyć liczbę ramion gwiazdy. Przeciągnij niebieski punkt edycji, aby zmienić kąty pomiędzy ramionami gwiazdy. Edycja wielokąta Każdy wielokąt ma specjalny suwak, pozwalający na zwiększenie lub zmniejszenie liczby boków. Tutaj widać bieżącą liczbę boków. Przeciągnij, aby zwiększyć lub zmniejszyć liczbę boków. Jak edytować wielokąt? mm Po zaznaczeniu wielokąta pojawi się suwak. Przeciągnij ten suwak, aby zwiększyć lub zmniejszyć liczbę boków wielokąta. Rozdział 7 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami 161

162 Używanie dźwięku i filmów Do dokumentu Pages można dodawać pliki dźwiękowe (np. muzykę z biblioteki itunes lub dowolny inny plik audio). Można dodawać filmy wideo, które odtwarzane są na stronie. Pages obsługuje wszystkie formaty rozpoznawane przez QuickTime i itunes, między innymi: ÂÂ MOV ÂÂ ÂÂ ÂÂ ÂÂ MP3 MPEG-4 AIFF AAC Pamiętaj, że niektóre pliki multimedialne są chronione prawem autorskim. Niektóre utwory muzyczne są zabezpieczone i mogą być odtwarzane tylko na komputerze, na którym zostały pobrane. Upewnij się, że komputer którego używasz może odtwarzać wszystkie pliki multimedialne, zamieszczone w dokumencie. Po dodaniu plików multimedialnych do dokumentu warto się upewnić, że będą one dostępne po przeniesieniu tego dokumentu do innego komputera. W tym celu należy zadbać, aby podczas zachowywania dokumentu pole wyboru Kopiuj dźwięki i wideo do dokumentu było zaznaczone. Jest ono dostępne w oknie Zachowaj jako. Jeżeli nie widzisz tego pola wyboru, kliknij w przycisk obok pola Zachowaj jako, aby rozwinąć całe okno, po czym kliknij w trójkąt rozwijania Opcje zaawansowane. Czynność Informacje Dodawanie dźwięku do dokumentu Dodawanie pliku dźwiękowego na stronie 162 Dodawanie filmu Dodawanie pliku filmowego na stronie 163 Dodawanie ramki obrazka wokół filmu Określanie ustawień dotyczących odtwarzania plików dźwiękowych i filmów Usuwanie nieużywanych fragmentów dźwięków i filmów z dokumentu Dodawanie ramki obrazka wokół filmu na stronie 164 Korygowanie ustawień odtwarzania na stronie 165 Zmniejszanie wielkości plików multimedialnych na stronie 166 Dodawanie pliku dźwiękowego Oto sposoby dodawania dźwięków do dokumentu: mm Przeciągnij plik dźwiękowy z Findera w dowolne miejsce strony lub do obiektu zastępczego multimediów. Dźwięk dodawany jest jako obiekt swobodny. mm Kliknij w Multimedia w pasku narzędzi, wybierz itunes z menu, zaznacz listę utworów i przeciągnij pojedynczy utwór lub całą listę w dowolne miejsce strony lub do obiektu zastępczego. Dźwięk dodawany jest jako obiekt swobodny. 162 Rozdział 7 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami

163 mm Jeżeli chcesz przekształcić dźwięk z obiektu swobodnego w osadzony, zaznacz go i kliknij w przycisk Osadzony w pasku formatu. mm Jeżeli chcesz dodać dźwięk jako obiekt osadzony, wciśnij klawisz Command i trzymając go przeciągnij plik dźwiękowy z okna Findera lub z listy w oknie przeglądarki multimediów. Puść przycisk myszy, gdy przeciągniesz obiekt w odpowiednie miejsce dokumentu. Dźwięk reprezentowany jest na stronie przez ikonę głośnika. Kliknij dwa razy w tę ikonę, aby włączyć odtwarzanie. Zobacz Korygowanie ustawień odtwarzania na stronie 165, aby dowiedzieć się, jak ustawić opcje odtwarzania dźwięku. Po dodaniu plików multimedialnych warto się upewnić, że będą one dostępne po przeniesieniu dokumentu do innego komputera. W tym celu należy zadbać, aby podczas zachowywania dokumentu pole wyboru Kopiuj dźwięki i wideo do dokumentu było zaznaczone. Dostępne jest ono w oknie Zachowaj jako. Jeżeli nie widzisz tego pola, kliknij w przycisk obok pola Zachowaj jako, aby rozwinąć całe okno, po czym kliknij w trójkąt rozwijania Opcje zaawansowane. Pamiętaj, że niektóre pliki multimedialne są chronione prawem autorskim. Niektóre utwory muzyczne są zabezpieczone i mogą być odtwarzane tylko na komputerze, na którym zostały pobrane. Upewnij się, że komputer którego używasz może odtwarzać wszystkie pliki multimedialne, zamieszczone w dokumencie. Dodawanie pliku filmowego Oto sposoby dodawania filmów do dokumentu: mm Przeciągnij plik z filmem z Findera w dowolne miejsce strony lub do obiektu zastępczego multimediów. mm Kliknij w Multimedia w pasku narzędzi, a następnie kliknij w Filmy w oknie przeglądarki multimediów. Zaznacz film i przeciągnij go w dowolne miejsce strony lub do obiektu zastępczego multimediów. Przeglądarka multimediów wyświetla filmy znajdujące się w katalogu Filmy, w itunes oraz w iphoto. mm Wybierz Wstaw > Wybierz, po czym znajdź film, zaznacz go i kliknij we Wstaw. Przeciągnij film w odpowiednie miejsce strony. mm Jeżeli chcesz przekształcić film z obiektu swobodnego w osadzony, zaznacz go i kliknij w przycisk Osadzony w pasku formatu. Rozdział 7 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami 163

164 mm Jeżeli chcesz dodać film jako obiekt osadzony, wciśnij klawisz Command i trzymając go przeciągnij plik filmu z okna Findera lub z listy filmów w oknie przeglądarki multimediów. Puść przycisk myszy, gdy przeciągniesz obiekt w odpowiednie miejsce dokumentu. Zobacz Korygowanie ustawień odtwarzania na stronie 165, aby dowiedzieć się więcej o innych korekcjach związanych z odtwarzaniem filmów. Pamiętaj, że niektóre pliki multimedialne są chronione prawem autorskim. Niektóre utwory muzyczne są zabezpieczone i mogą być odtwarzane tylko na komputerze, na którym zostały pobrane. Upewnij się, że komputer którego używasz może odtwarzać wszystkie pliki multimedialne, zamieszczone w dokumencie. Po dodaniu plików multimedialnych do dokumentu warto się upewnić, że będą one dostępne po przeniesieniu tego dokumentu do innego komputera. W tym celu należy zadbać, aby podczas zachowywania dokumentu pole wyboru Kopiuj dźwięki i wideo do dokumentu było zaznaczone. Dostępne jest ono w oknie Zachowaj jako. Jeżeli nie widzisz tego pola, kliknij w przycisk obok pola Zachowaj jako, aby rozwinąć całe okno, po czym kliknij w trójkąt rozwijania Opcje zaawansowane. Dodawanie ramki obrazka wokół filmu Otoczenie filmu ramką obrazka jest dobrym sposobem na jego uatrakcyjnienie. Ramkę obrazka można dodać do filmu za pomocą ustawień obrysu w oknie Inspektora grafik. Jak umieścić film w ramce? 1 Zaznacz film i kliknij w przycisk Inspektor w pasku narzędzi, aby otworzyć okno Inspektora. Kliknij w przycisk Inspektora grafik. 2 Wybierz Ramka obrazka z menu Obrys. 3 Kliknij w obrazek ramki widoczny pod menu obrysu, aby wybrać styl ramki. 4 Przeciągnij suwak skali lub wpisz liczbę w polu obok, aby ustalić wielkość ramki. 164 Rozdział 7 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami

165 Korygowanie ustawień odtwarzania Jeżeli w dokumencie ma zostać użyty tylko fragment pliku dźwiękowego lub filmu, można ustalić to w oknie Inspektora QuickTime. Da się tam również wybrać ekran afiszowy filmu, czyli klatkę wyświetlaną przed rozpoczęciem odtwarzania. Można także zmienić inne opcje związane z odtwarzaniem plików multimedialnych. Przycisk Inspektora QuickTime Wybierz klatkę pokazywaną przed rozpoczęciem odtwarzania. Ustal głośność Wybierz moment rozpoczęcia i zakończenia filmu. Wybierz powtarzanie. Użyj tych narzędzi do odtwarzania filmu lub dźwięku podczas edycji dokumentu. Przyciski odtwarzania, wstrzymywania i przewijania filmu pozwalają na odtwarzanie podglądu wideo podczas ustawiania opisanych dalej preferencji. Jak ustawić preferencje odtwarzania multimediów? 1 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk Inspektora QuickTime. 2 Kliknij w obiekt filmowy lub dźwiękowy, aby go zaznaczyć. 3 Jeżeli chcesz, aby odtwarzany był tylko fragment filmu, wybierz klatkę początkową i końcową lub czas początku i końca, przeciągając suwaki Start i stop. Jeżeli chcesz, aby odtwarzany był tylko fragment pliku dźwiękowego, przeciągnij suwaki Start i stop. 4 Jeżeli chcesz wybrać klatkę, która będzie widoczna przed rozpoczęciem odtwarzania filmu, przeciągnij suwak Ekran afiszowy, aż klatka ta pojawi się na ekranie. 5 Wybierz metodę powtarzania filmu z menu Powtarzaj : Brak: Film odtwarzany jest tylko raz. Pętla: Film jest powtarzany. Pętla w przód i w tył: Film powtarzany jest w obie strony. 6 Jeżeli chcesz zwiększyć lub zmniejszyć głośność odtwarzania, przeciągnij suwak głośności w prawo lub w lewo. Rozdział 7 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami 165

166 Zmniejszanie wielkości plików multimedialnych Umieszczenie w dokumencie Pages dużych plików dźwiękowych i filmów może sprawić, że plik z tym dokumentem będzie bardzo duży. Nieużywane fragmenty filmu lub pliku dźwiękowego można usunąć, tak aby plik dokumentu Pages był mniejszy. Można wybrać pomiędzy zmniejszaniem pojedynczych plików multimedialnych lub automatycznym zmniejszeniem wszystkich plików w dokumencie, które nie są użyte w całości. Przed zmniejszeniem plików dźwiękowych lub filmowych trzeba zachować je jako część dokumentu. Zobacz Zachowywanie dokumentu na stronie 38, aby dowiedzieć się więcej. Oto sposoby zmniejszania wielkości pliku dokumentu: 1 Jeżeli chcesz zmniejszyć wielkość pojedynczego pliku multimedialnego, zaznacz plik dźwiękowy lub filmowy, którego część została wycięta za pomocą suwaków Start i stop, po czym wybierz Format > Obrazek > Zmniejsz wielkość pliku multimedialnego. 2 Jeżeli chcesz zmniejszyć wielkość wszystkich plików multimedialnych w dokumencie, upewnij się, że żaden film, dźwięk ani obrazek nie jest zaznaczony, po czym wybierz Plik > Zmniejsz wielkość pliku. Po zmniejszeniu wielkości pliku dźwiękowego lub filmu nie będzie można przywrócić jego oryginalnej długości ani przesłuchać lub obejrzeć wyciętych części. W celu przywrócenia całości pliku trzeba będzie dodać go ponownie. Niektóre typy plików mogą nie zezwalać na zmniejszanie wielkości w ten sposób. Zobacz Zmniejszanie wielkości plików z obrazkami na stronie 151, aby dowiedzieć się więcej o zmniejszaniu plików filmowych. Manipulowanie obiektami, układanie obiektów i zmiana ich wyglądu Ogólnie sposób zaznaczania, układania i manipulacji obiektami w Pages jest taki sam, niezależnie od tego, czy pracujemy z obrazkami, kształtami, filmami, tabelami, elementami wykresów czy polami tekstowymi. Do zmiany rozmiarów i orientacji większości obiektów, tak samo jak do dodawania cieni, odbić, zmiany stylu obramowania (obrysu), koloru lub obrazka wypełnienia itd. służą te same narzędzia. Czynność Zaznaczenie jednego lub kilku obiektów w celu ich edycji Skopiowanie lub powielenie obiektu Informacje Zaznaczanie obiektów na stronie 167 Kopiowanie lub powielanie obiektów na stronie 167 Usunięcie obiektu Usuwanie obiektów na stronie Rozdział 7 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami

167 Czynność Układanie obiektów na stronie, grupowanie ich i blokowanie Zmiana rozmiarów obiektów, ich orientacji i obrysu oraz wykonywanie innych czynności edycyjnych Wypełnianie obiektów jednolitym kolorem, gradientem lub obrazkiem Informacje Przenoszenie i umieszczanie obiektów na stronie 168 Dokonywanie zmian obiektów na stronie 175 Wypełnianie obiektów kolorem lub obrazkiem na stronie 181 Zaznaczanie obiektów Zanim będzie można przesunąć, zmienić lub wykonać inne operacje z danym obiektem, należy go najpierw zaznaczyć. Zaznaczony obiekt ma uchwyty, pozwalające na przesuwanie go, obracanie i zmianę jego wielkości. Oto sposoby zaznaczania i odwoływania zaznaczenia obiektów: mm Jeżeli chcesz zaznaczyć pojedynczy obiekt, kliknij w dowolnym miejscu tego obiektu. Jeżeli obiekt nie ma wypełnienia, kliknij w jego obramowanie. mm Jeżeli chcesz zaznaczyć kilka obiektów, klikaj w nie, trzymając wciśnięty klawisz Shift. Wszystkie zaznaczane obiekty muszą być albo osadzone, albo swobodne. mm Jeżeli chcesz zaznaczyć wszystkie obiekty swobodne w dokumencie, wciśnij klawisz Command i trzymając go, kliknij w dowolnym miejscu poza tekstem, tak aby zniknął kursor. Następnie naciśnij Command-A. mm Jeżeli chcesz zaznaczyć cały tekst wraz z obiektami osadzonymi, umieść kursor w dowolnym miejscu tekstu i naciśnij klawisze Command-A. mm Jeżeli chcesz zaznaczyć obiekt będący częścią grupy, musisz najpierw rozgrupować obiekty. Zaznacz grupę, po czym wybierz Uporządkuj > Rozgrupuj. mm Jeżeli chcesz odwołać zaznaczenie obiektów w grupie, przytrzymaj wciśnięty klawisz Command podczas klikania w obiekty, których zaznaczenie chcesz odwołać. mm Jeżeli chcesz zaznaczyć obiekt wzorcowy, wybierz najpierw Format > Zaawansowane > Włącz zaznaczanie obiektów wzorca. mm Jeżeli chcesz zaznaczyć obiekt swobodny, znajdujący się za tekstem, umieść wskaźnik poza obszarem tekstu, wciśnij klawisz Command i trzymając go, przeciągnij wskaźnik przez stronę, aż pojawią się uchwyty zaznaczenia. Kopiowanie lub powielanie obiektów Sposób kopiowania obiektu zależy do miejsca, w którym ma zostać utworzona kopia. Jeżeli kopia ma być znacznie oddalona od oryginału lub ma się znaleźć w innym dokumencie, łatwiejsze będzie użycie poleceń kopiowania i wklejania. Zwykle najłatwiej jest tworzyć kopie obiektów swobodnych, zwłaszcza gdy mają znajdować się blisko oryginału. Rozdział 7 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami 167

168 Oto sposoby kopiowania obiektów: mm Jeżeli chcesz skopiować i wkleić obiekt swobodny lub osadzony, zaznacz go i wybierz Edycja > Kopiuj. Kliknij w miejscu, w którym ma pojawić się kopia obiektu. Wybierz z menu Edycja > Wklej. mm Jeżeli chcesz powielić obiekt na stronie, przeciągnij go, trzymając wciśnięty klawisz Opcja. Możesz także zaznaczyć obiekt i wybrać Edycja > Powiel. Kopia obiektu pojawi się nad nim, lekko przesunięta. Przeciągnij kopię w wybrane miejsce. Nie da się powielić obiektu osadzonego. Powielać można tylko obiekty swobodne. mm Jeżeli chcesz skopiować obrazek pomiędzy różnymi dokumentami Pages, zaznacz go i przeciągnij jego ikonę z pola informacji o pliku w Inspektorze miar na stronę dokumentu w innym oknie Pages. Usuwanie obiektów Jak usunąć obiekt? mm Zaznacz obiekt lub obiekty i wciśnij klawisz Delete. Jeżeli przypadkowo usuniesz ważny obiekt, wybierz Edycja > Cofnij, aby go przywrócić. Przenoszenie i umieszczanie obiektów Sposób przesuwania obiektu zależy od tego, czy jest on swobodny, czy osadzony. Poszczególne obiekty można ze sobą grupować, ułatwiając w ten sposób manipulację zestawami obiektów, a także blokować, aby uniknąć ich przypadkowego przesunięcia. Obiekty mogą także być nakładane na siebie, tworząc wrażenie głębi. Nie przesuwaj obiektów za uchwyty zaznaczenia, ponieważ możesz w ten sposób niechcący zmienić ich rozmiar. Oto sposoby bezpośredniej manipulacji obiektami: mm Jeżeli chcesz przesunąć obiekt swobodny, kliknij w niego, aby go zaznaczyć (pojawią się wówczas uchwyty zaznaczenia), po czym przeciągnij go w inne miejsce. mm Jeżeli chcesz przesunąć obiekt osadzony, kliknij w niego, aby go zaznaczyć, po czym przeciągnij go, aż kursor znajdzie się w tym miejscu tekstu, w którym chcesz umieścić obiekt. Możesz także zaznaczyć obiekt i wybrać z menu Edycja > Wytnij. Następnie umieść kursor w miejscu, w którym chcesz umieścić ten obiekt, po czym wybierz Edycja > Wklej. mm Jeżeli chcesz przesuwać obiekt równo w poziomie lub w pionie (albo pod kątem 45 stopni), wciśnij klawisz Shift przed rozpoczęciem przeciągania. 168 Rozdział 7 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami

169 mm Jeżeli chcesz przesuwać obiekt o niewielkie odległości, wciskaj klawisze ze strzałkami. Powodują one przesunięcie zaznaczonego obiektu o jeden punkt. Jeżeli chcesz przesunąć obiekt o dziesięć punktów, przytrzymaj klawisz Shift podczas wciskania klawiszy ze strzałkami. mm Jeżeli chcesz widzieć dokładne położenie obiektu podczas jego przesuwania, wybierz Pages > Preferencje i zaznacz Pokazuj wymiary i położenie przenoszonych obiektów (w panelu Ogólne ). mm Jeżeli chcesz przenieść tekst lub obiekt do innego obiektu, zaznacz pierwszy obiekt i wybierz Edycja > Wytnij Następnie umieść kursor w miejscu, w którym chcesz umieścić ten obiekt, po czym wybierz Edycja > Wklej. Czynność Zmiana kolejności nakładających się obiektów Dodawanie, edycja i zmiana położenia obiektów tła Wyrównywanie obiektów Wyrównywanie obiektów przy użyciu linii pomocniczych Tworzenie własnych linii pomocniczych, które pozostają widoczne podczas pracy Dokładne umieszczanie obiektów poprzez podanie współrzędnych x i y Unikanie rozdzielenia obiektów podczas ich przesuwania, kopiowania i wklejania Łączenie dwóch obiektów linią Blokowanie obiektów, aby uniknąć ich przypadkowego przesunięcia Informacje Przesuwanie obiektów do góry i na dół (na warstwach) na stronie 169 Przenoszenie obiektu do tła na stronie 170 Szybkie wyrównywanie obiektów względem siebie na stronie 170 Korzystanie z linii pomocniczych na stronie 171 Tworzenie własnych linii pomocniczych na stronie 172 Umieszczanie obiektów swobodnych poprzez podawanie współrzędnych x i y na stronie 172 Grupowanie i rozgrupowywanie obiektów na stronie 173 Łączenie obiektów swobodnych linią prostą na stronie 174 Blokowanie i odblokowywanie obiektów swobodnych na stronie 174 Przesuwanie obiektów do góry i na dół (na warstwach) Gdy obiekty swobodne nakładają się na siebie (lub gdy nakłada się na nie tekst), można zmienić ich kolejność na warstwach stosu. Jak przenieść obiekt swobodny na górę lub na dół względem tekstu lub innego obiektu? 1 Zaznacz obiekt, który chcesz przesunąć. 2 Jeżeli chcesz przenosić obiekt warstwa po warstwie, wybierz Uporządkuj > Przenieś na górę lub Uporządkuj > Przenieś do dołu. Rozdział 7 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami 169

170 3 Jeżeli chcesz przenieść obiekt na samą górę lub na sam dół stosu warstw, wybierz Uporządkuj > Umieść na wierzchu lub Uporządkuj > Umieść na spodzie. Gdy nie możesz zaznaczyć obiektu, być może jest to obiekt tła. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o pracy z obiektami tła, zobacz Przenoszenie obiektu do tła na stronie 170. Jeżeli często pracujesz z obiektami na warstwach, możesz dodać przyciski Do góry, Na dół, Na wierzch i Pod spód do paska narzędzi, co pozwoli usprawnić pracę. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o dostosowywaniu paska narzędzi, zobacz Pasek narzędzi na stronie 22. Przenoszenie obiektu do tła W dokumencie edytora tekstu można przenosić obiekty do tła, aby stały się one automatycznie niemożliwe do zaznaczenia. Pozwala to na przenoszenie innych obiektów i zaznaczanie tekstu bez wpływu na obiekty znajdujące się w tle. Oto sposoby pracy z obiektami tła: mm Jeżeli chcesz przekształcić obiekt w obiekt tła, zaznacz go i wybierz Uporządkuj > Umieść obiekty w tle lub zaznacz W tle w Inspektorze oblewania. mm Jeżeli chcesz przesunąć obiekt tła, wybierz Uporządkuj > Włącz zaznaczanie obiektów tła lub zaznacz Obiekty tła można zaznaczać w Inspektorze oblewania. Następnie zaznacz obiekt i przeciągnij go w inne miejsce. mm Jeżeli chcesz przenieść obiekt z tła na pierwszy plan strony, wybierz Uporządkuj > Włącz zaznaczanie obiektów tła, zaznacz obiekt tła i wybierz Uporządkuj > Umieść obiekty na wierzchu. Teraz możesz przenosić obiekt do góry i na dół na warstwach, zgodnie z opisem w rozdziale Przesuwanie obiektów do góry i na dół (na warstwach) na stronie 169. mm Jeżeli chcesz sprawdzić, czy obiekt jest obiektem tła, wybierz Uporządkuj > Włącz zaznaczanie obiektów tła, po czym umieść wskaźnik nad obiektem. Jeżeli wskaźnik zmieni się w białą strzałkę, oznacza to, że obiekt jest obiektem tła. Czarny kolor strzałki wskaźnika oznacza, że obiekt ten nie jest obiektem tła. Szybkie wyrównywanie obiektów względem siebie Polecenia w menu pozwalają szybko wyrównać obiekty względem siebie lub rozłożyć je w równych odległościach. Najpierw należy zaznaczyć wszystkie obiekty, które mają zostać wyrównane (zaznaczanie więcej niż jednego obiektu możliwe jest poprzez przytrzymanie klawisza Shift lub Command podczas klikania). Jak wyrównać zaznaczone obiekty? mm Jeżeli chcesz wyrównać obiekty względem siebie, wybierz Uporządkuj > Wyrównaj obiekty, po czym kliknij w jedną z opcji wyrównania, widocznych w podmenu. Do lewej: Układa obiekty tak, że ich lewe krawędzie są wyrównane do lewej krawędzi pierwszego z zaznaczonych obiektów. 170 Rozdział 7 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami

171 Na środku: Układa obiekty tak, że ich środki są wyrównane względem pierwszego z zaznaczonych obiektów. Do prawej: Układa obiekty tak, że ich prawe krawędzie są wyrównane do prawej krawędzi pierwszego z zaznaczonych obiektów. Do góry: Układa obiekty tak, że ich górne krawędzie są wyrównane do górnej krawędzi pierwszego z zaznaczonych obiektów. Na środku: Układa obiekty tak, że ich środki (w pionie) są wyrównane względem pierwszego z zaznaczonych obiektów. Do dołu: Układa obiekty tak, że ich dolne krawędzie są wyrównane do dolnej krawędzi pierwszego z zaznaczonych obiektów. mm Jeżeli chcesz rozmieścić obiekty równo na stronie, wybierz Uporządkuj > Rozmieść obiekty, po czym kliknij w jedną z opcji rozmieszczenia, widocznych w podmenu: Poziomo: Koryguje odstęp między obiektami w poziomie. Pionowo: Koryguje odstęp między obiektami w pionie. Innym sposobem układania obiektów względem siebie jest przeciąganie ich i korzystanie z linii pomocniczych, wskazujących właściwe ułożenie obiektów. Więcej informacji znajdziesz w rozdziale Korzystanie z linii pomocniczych na stronie 171. Korzystanie z linii pomocniczych Linie pomocnicze pojawiają się i znikają podczas przeciągania obiektów na stronie, ułatwiając rozmieszczanie obiektów względem siebie. Linie pomocnicze wyrównywania widoczne są tylko w trakcie przeciągania obiektów swobodnych. Puszczenie obiektu swobodnego powoduje ich zniknięcie. Kolor linii pomocniczych wyrównywania można zmienić, tak aby można było łatwiej je rozpoznać podczas przeciągania obiektów. Włączenie linii pomocniczych lub zmiana ich koloru obowiązuje we wszystkich otwartych dokumentach Pages. Linie pomocnicze nie są widoczne na wydruku. Widać je tylko podczas edycji dokumentu. Oto sposoby zarządzania liniami pomocniczymi: mm Jeżeli chcesz ustalić opcje linii pomocniczych wyrównywania, wybierz Pages > Preferencje, po czym kliknij w Linijki. Zaznacz, kiedy mają pojawiać się linie pomocnicze: Jeżeli chcesz, aby linie pomocnicze pojawiały się, gdy środek przesuwanego obiektu jest ułożony równo ze środkiem innego obiektu, włącz lub wyłącz opcję Pokaż linie pomocnicze w środku obiektu. Jeżeli chcesz, aby linie pomocnicze pojawiały się, gdy krawędzie przesuwanego obiektu są ułożone równo z krawędziami innego obiektu, włącz lub wyłącz opcję Pokaż linie pomocnicze na krawędziach obiektu. Rozdział 7 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami 171

172 mm Jeżeli chcesz zmienić kolor linii pomocniczych, kliknij w pole koloru linii pomocniczych wyrównywania i wybierz kolor w oknie wyboru koloru. mm Jeżeli chcesz chwilowo ukryć linie pomocnicze, przytrzymaj podczas przeciągania obiektu wciśnięty klawisz Command. Innym sposobem układania obiektów jest podawanie ich współrzędnych x i y. Zobacz Umieszczanie obiektów swobodnych poprzez podawanie współrzędnych x i y na stronie 172. Przy układaniu obiektów pomocna może okazać się także możliwość tworzenia własnych linii pomocniczych. Zobacz Tworzenie własnych linii pomocniczych na stronie 172. Tworzenie własnych linii pomocniczych Można włączyć wyświetlanie statycznych linii pomocniczych, ułatwiających wyrównywanie obiektów na stronie. Takie linie pomocnicze nie pojawiają się same podczas przeciągania obiektów, lecz są stale widoczne w trakcie pracy, nawet po zamknięciu dokumentu i ponownym jego otwarciu. Jak utworzyć linię pomocniczą? 1 W tym celu kliknij w Widok w pasku narzędzi i wybierz Pokaż linijki, Uwaga: Nie da się utworzyć linii pomocniczej, jeżeli widoczny jest kursor tekstowy (np. w tekście strony lub nagłówka). Zaznacz obiekt swobodny lub kliknij w stronę dokumentu z wciśniętym klawiszem Command. 2 Umieść wskaźnik nad linijką i przeciągnij go na stronę. Pojawi się linia pomocnicza. 3 Przeciągnij linię pomocniczą tam, gdzie chcesz ją umieścić na stronie. 4 Jeżeli chcesz usunąć utworzoną linię pomocniczą, przeciągnij ją poza krawędź strony. Innym sposobem układania obiektów jest podawanie współrzędnych x i y. Zobacz Umieszczanie obiektów swobodnych poprzez podawanie współrzędnych x i y na stronie 172. Umieszczanie obiektów swobodnych poprzez podawanie współrzędnych x i y Obiekty swobodne można umieszczać w dokładnie wybranych miejscach, podając współrzędne z linijek wyświetlanych na ekranie. Jak podać współrzędne x i y obiektu swobodnego? 1 Zaznacz obiekt, którego położenie chcesz ustalić. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędziowym, a następnie w przycisk Inspektora miar. 3 Wprowadź współrzędne x i y w polach Pozycja, używając jednostek z linijek. 172 Rozdział 7 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami

173 Podane współrzędne określają położenie lewego górnego rogu prostokąta obejmującego obiekt. Jeżeli obiekt został obrócony, współrzędne x i y określają lewy górny róg niewidocznego prostokąta, zawierającego dany obiekt. Prostokąt ten może mieć inne wymiary, niż obiekt. ÂÂ Wartość na osi x mierzona jest od lewej krawędzi strony. ÂÂ Wartość na osi y mierzona jest od górnej krawędzi strony. W przypadku linii, współrzędne x i y początku oznaczają pierwszy utworzony punkt (lub lewy górny punkt, jeżeli linia nie została narysowana, tylko wstawiona jako całość). Nawet po obróceniu lub odwróceniu linii, współrzędne początku będą określać położenie tego samego punktu. Współrzędne x i y pierwszego punktu linii swobodnej na stronie. Współrzędne x i y drugiego punktu linii swobodnej na stronie. Innym sposobem szybkiego układania obiektów jest korzystanie z automatycznie wyświetlanych linii pomocniczych wyrównywania, które pojawiają się i znikają podczas przeciągania obiektów, a także tworzenie statycznych linii pomocniczych. Zobacz Korzystanie z linii pomocniczych na stronie 171 i Tworzenie własnych linii pomocniczych na stronie 172. Grupowanie i rozgrupowywanie obiektów Można zgrupować ze sobą kilka obiektów swobodnych, aby dało się je razem przenosić, kopiować, zmieniać rozmiar i orientację, tak jakby były osobnym, pojedynczym obiektem. Można edytować tekst znajdujący się w kształcie lub polu tekstowym, które są elementem grupy, ale nie można zmieniać innych atrybutów pojedynczych obiektów tworzących grupę. Jeżeli nie da się zaznaczyć obiektu (lub grupy obiektów), być może jest on zablokowany. Trzeba go odblokować. Jeżeli chcesz dowiedzieć się jak, zobacz Blokowanie i odblokowywanie obiektów swobodnych na stronie 174. mm Jak zgrupować obiekty? Zaznacz obiekty, które chcesz zgrupować, trzymając wciśnięty klawisz Command (lub Shift). Następnie wybierz Uporządkuj > Grupuj. Jak rozgrupować obiekty? mm Zaznacz grupę, po czym wybierz Uporządkuj > Rozgrupuj. Gdy grupa jest zablokowana, musisz ją najpierw odblokować. Rozdział 7 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami 173

174 Jak zaznaczyć pojedynczy obiekt w grupie? mm Kliknij raz w obiekt, który chcesz edytować, aby zaznaczyć grupę. Następnie kliknij ponownie, aby zaznaczyć pojedynczy obiekt. Jeżeli pojedyncze kliknięcie nie zaznacza właściwego obiektu, być może jest on zgrupowany wielokrotnie. Kliknij ponownie, aż obiekt zostanie zaznaczony. Łączenie obiektów swobodnych linią prostą Najłatwiejszym sposobem utworzenia linii pomiędzy dwoma obiektami swobodnymi jest użycie linii połączenia (zamiast tworzenia osobnej linii jako kształtu). Linia połączenia pomiędzy dwoma obiektami swobodnymi łączy je nawet wtedy, gdy któryś z obiektów zostanie przesunięty w inne miejsce. Jak złączyć obiekty swobodne przy pomocy linii połączenia? 1 Zaznacz dwa obiekty, klikając w nie z wciśniętym klawiszem Command. Następnie wybierz Wstaw > Linia połączenia. Pojawi się linia prosta, łącząca oba zaznaczone obiekty. Gdy przeciągniesz dowolny z obiektów w inne miejsce, linia połączenia będzie się rozciągać, skracać i zmieniać kierunek, tak aby zawsze łączyć oba obiekty. 2 Jeżeli chcesz zmienić linię połączenia z prostej w krzywą, przeciągnij biały punkt edycji, znajdujący się obok środka linii. Gdy przeciągniesz obiekty w inne miejsca strony, krzywizna linii zmieni się, aby zachować połączenie pomiędzy nimi. 3 Jeżeli chcesz, aby pomiędzy linią a obiektem znalazł się odstęp (tak, aby linia nie stykała się z obiektem), przeciągnij widoczny na odpowiednim końcu linii niebieski punkt edycji w kierunku przeciwnym do obiektu. Gdy przeciągniesz obiekty w inne miejsca dokumentu, odstęp pomiędzy linią a obiektem pozostanie zachowany. 4 Jeżeli chcesz zmienić kolor, styl, grubość lub zakończenia linii, użyj narzędzi w pasku formatu lub w oknie Inspektora grafik, tak jak w przypadku każdej innej linii. Zobacz Dokonywanie zmian obiektów na stronie 175, aby dowiedzieć się więcej o zmianie atrybutów linii. Blokowanie i odblokowywanie obiektów swobodnych Można zablokować obiekty swobodne, co pozwoli uniknąć ich przypadkowego przesunięcia podczas pracy. Nie da się blokować ani grupować obiektów osadzonych. Po zablokowaniu pojedynczych lub zgrupowanych obiektów, do momentu ich odblokowania nie da się ich przesunąć, usunąć ani zmienić w żaden sposób. Zablokowany obiekt można zaznaczyć, skopiować lub powielić. Kopia zablokowanego obiektu będzie również zablokowana. Jak zablokować obiekt swobodny? mm Zaznacz obiekty, które chcesz zablokować, po czym wybierz Uporządkuj > Blokuj. 174 Rozdział 7 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami

175 Jak odblokować obiekt swobodny? mm Zaznacz obiekty, które chcesz odblokować, po czym wybierz Uporządkuj > Odblokuj. Dokonywanie zmian obiektów Można zmieniać rozmiary obiektów, ich orientację i style ramek, dodawać cienie i odblask, a także zmieniać stopień krycia. Czynność Informacje Zmiana rozmiarów obiektu Zmiana rozmiaru obiektów na stronie 175 Obracanie lub odwracanie obiektu Odwracanie i obracanie obiektów na stronie 176 Formatowanie obrysu obiektów Zmiana stylu ramek na stronie 177 Dodawanie ramki obrazka do obiektu Dodawanie ramek do obiektów na stronie 177 Dodawanie cieni w celu stworzenia wrażenia głębi Dodawanie cieni na stronie 178 Dodawanie odbicia poniżej obiektu Dodawanie odbicia na stronie 180 Zwiększanie lub zmniejszanie stopnia przeźroczystości obiektów Zmiana poziomu krycia na stronie 180 Zmiana rozmiaru obiektów Wymiary obiektu można zmienić przeciągając jego aktywne uchwyty zaznaczenia lub wpisując dokładne wymiary. Oto sposoby zmiany rozmiaru obiektów: mm Jeżeli chcesz zmienić rozmiar obiektu myszą, zaznacz obiekt i przeciągnij jeden z jego uchwytów zaznaczenia. Jeżeli chcesz zmienić tylko szerokość lub wysokość obiektu, przeciągnij uchwyt boczny zamiast narożnego. W obiektach osadzonych korzystać można tylko z prawego lub lewego uchwytu na dole. Jeżeli chcesz zmienić rozmiar obiektu od środka, przytrzymaj klawisz Opcja podczas przeciągania uchwytu. Jeżeli chcesz zachować proporcje obiektu, przytrzymaj podczas przeciągania wciśnięty klawisz Shift. Możesz także kliknąć wcześniej w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknąć w przycisk miar i zaznaczyć opcję Zachowaj proporcje. Jeżeli chcesz widzieć dokładny rozmiar obiektu podczas przeciągania uchwytu zaznaczenia, wybierz Pages > Preferencje i zaznacz Pokazuj wymiary i położenie przenoszonych obiektów (w panelu Ogólne ). mm Jeżeli chcesz zmienić wymiary obiektu przy zachowaniu dokładnych proporcji, zaznacz ten obiekt, kliknij w Inspektor w pasku narzędziowym, następnie kliknij w przycisk miar i wpisz nowe wartości w polach Wysokość i Szerokość. mm Jeżeli chcesz zmienić wymiary wielu obiektów na raz, zaznacz te obiekty, kliknij w Inspektor w pasku narzędziowym, następnie kliknij w przycisk miar i wpisz nowe wartości w polach Wysokość i Szerokość. Rozdział 7 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami 175

176 mm Zaznacz obiekt, po czym kliknij w przycisk Rozmiar oryginalny, znajdujący się w Inspektorze miar. Po zmniejszeniu bardzo dużego obrazka można wybrać, aby Pages zachował tylko mniejszą kopię obrazka, redukując tym samym wielkość pliku dokumentu. Zobacz Zmniejszanie wielkości plików z obrazkami na stronie 151. Jeżeli rozmiary grafiki będą zmieniane w znacznym stopniu, warto rozważyć przekształcenie jej na format PDF przed dodaniem do dokumentu Pages. Pliki PDF nie tracą ostrości przy zmianie rozmiarów. Pliki innych typów mogą znacznie stracić ostrość przy powiększaniu lub pomniejszaniu. Wskazówka: Możesz zachować zdjęcie ekranu w pliku PDF, używając do tego celu programu Grab. Otwórz Grab (jest w katalogu Programy/Narzędzia na dysku) i wybierz Przechwyć > Zaznaczenie, po czym zaznacz fragment ekranu, który chcesz zachować w pliku PDF. Następnie wybierz Plik > Drukuj i kliknij w Podgląd, aby zachować obrazek w formacie PDF. Odwracanie i obracanie obiektów Każdy obiekt można odwracać i obracać. Przykładowo, jeżeli w dokumencie ma zostać użyty obrazek strzałki, ale wskazuje ona niewłaściwy kierunek, można odwrócić ten obrazek w pionie lub w poziomie, a także obrócić o dowolny kąt. Oto sposoby zmiany orientacji obiektu: mm Jeżeli chcesz odwrócić obiekt w pionie lub w poziomie, zaznacz go i wybierz z menu Uporządkuj > Odwróć pionowo (lub Uporządkuj > Odwróć poziomo). Możesz także kliknąć w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknąć w przycisk miar i użyć przycisków odwracania. mm Jeżeli chcesz obrócić obiekt, zaznacz go, wciśnij i przytrzymaj klawisz Command, przesuń wskaźnik w stronę aktywnego uchwytu zaznaczenia, aż zmieni się on w zgiętą strzałkę, a następnie przeciągnij uchwyt. Jeżeli chcesz obracać obiekt co 45 stopni, przytrzymaj podczas przeciągania uchwytu wciśnięte klawisze Shift i Command. Możesz także kliknąć w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknąć w przycisk miar i przeciągnąć kółko obracania lub użyć przycisków kąta, aby ustalić kąt obiektu. mm Jeżeli chcesz obrócić kształt, utrzymując poziome ułożenie znajdującego się w nim tekstu, wybierz Format > Kształt > Wyzeruj uchwyty tekstu i obiektów. Nie da się obrócić tabeli osadzonej. Obracać można tylko tabele swobodne. 176 Rozdział 7 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami

177 Zmiana stylu ramek W przypadku kształtów, elementów wykresu i pól tekstowych można wybrać styl linii i kolor obrysu, a także zrezygnować z wyświetlania obrysu. Da się także umieścić ramkę wokół importowanych obrazów. Zobacz Formatowanie obramowania komórek tabeli na stronie 213, aby dowiedzieć się więcej o zmianie obramowania tabel i komórek. Grubość, styl i kolor obrysu wokół zaznaczonych obiektów można zmieniać za pomocą paska formatu. Zaznacz obiekt, po czym wybierz styl i kolor linii za pomocą opcji dostępnych wówczas w pasku formatu. Dodatkowe zmiany można wykonać za pomocą Inspektora grafik i okna kolorów. Jak zmienić styl obrysu za pomocą Inspektora grafik? 1 Zaznacz obiekt, który chcesz zmienić. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk Inspektora grafik. 3 Wybierz Linia z menu Obrys. 4 Wybierz styl linii z menu. Kliknij w pole koloru, aby wybrać kolor linii. Wybierz linię ciągłą, kropkowaną, przerywaną lub inną. Wpisz w tym polu grubość linii. Wybierz końce linii za pomocą tych menu. 5 Jeżeli chcesz zmienić grubość linii, wpisz wartość liczbową w polu tekstowym lub klikaj w strzałki. 6 Jeżeli chcesz zmienić kolor linii, kliknij w pole koloru i wybierz kolor. 7 Jeżeli chcesz zmienić zakończenia linii (np. na strzałki lub kółka), wybierz lewe i prawe zakończenie z menu. Dodawanie ramek do obiektów Obrazki, kształty, pola tekstowe, filmy i obiekty zastępcze multimediów można otoczyć ramką obrazka. Rozdział 7 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami 177

178 Jak dodać ramkę obrazka? 1 Zaznacz obiekt multimedialny lub obiekt zastępczy, kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk grafiki. 2 Wybierz Ramka obrazka z menu obrysu, po czym kliknij w jedną z miniaturek, aby wskazać odpowiednią ramkę. Aby wybrać styl ramki, kliknij w tę strzałkę, a następnie w jedną z miniaturek. Jeżeli chcesz skorygować grubość ramki, użyj suwaka skali lub wpisz procentowy stopień powiększenia do znajdującego się obok pola tekstowego. Nie każda ramka obrazka może być zmieniona w ten sposób. Jak zmienić ramkę obrazka? 1 Zaznacz umieszczony w ramce obiekt multimedialny lub obiekt zastępczy, kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk grafiki. 2 Następnie wybierz Ramka obrazka z menu obrysu i kliknij w strzałkę obok miniaturki, aby wybrać nową ramkę. mm Jak usunąć ramkę obrazka? Zaznacz obiekt multimedialny lub obiekt zastępczy, po czym wybierz styl linii z menu Obrys. Możesz także wybrać Brak. Dodawanie cieni Cienie tworzą wrażenie głębi. Cień dodany do dowolnego obiektu pojawia się za nim. Można używać wielu różnych efektów cienia oraz usuwać cienie z obiektu. Przycisk cienia w pasku formatu pozwala na szybkie dodawanie lub usuwanie cienia z zaznaczonego obiektu. Inspektor grafik daje większą kontrolę nad wyglądem cienia. 178 Rozdział 7 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami

179 Jak dodać cień za pomocą Inspektora grafik? 1 Zaznacz obiekt lub tekst. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk grafiki. 3 Zaznacz Cień, aby dodać cień do obiektu. Gdy wyłączysz opcję Cień, dodany do obiektu cień zniknie. Kliknij tutaj, aby zmienić kolor cienia. Zaznacz to pole, aby dodać cień do zaznaczonego obiektu. Zmień kąt padania cienia za pomocą kółka kąta. Wartości przesunięcia, rozmycia i krycia określają wygląd cienia. 4 Ustal kąt cienia za pomocą narzędzi kąta. 5 Jeżeli chcesz określić odległość cienia od obiektu, użyj narzędzi przesunięcia. Im wyższa wartość przesunięcia, tym cień jest dłuższy i znajduje się dalej od obiektu. 6 Jeżeli chcesz zmienić miękkość krawędzi cienia, użyj narzędzi rozmycia. Wysoka wartość rozmycia sprawia, że cień jest bardziej rozproszony. Niska wartość rozmycia oznacza ostrzejszy cień. 7 Jeżeli chcesz zmienić przeźroczystość cienia, ustaw ją za pomocą pola Krycie. Nie używaj w tym celu suwaka krycia na dole Inspektora grafik, ponieważ służy on do zmiany przeźroczystości samego obiektu. 8 Jeżeli chcesz zmienić kolor cienia, kliknij w pole koloru cienia i wybierz kolor. Cień tego obiektu ma zmieniony kolor. Ten obiekt ma domyślny cień. Cień tego obiektu ma większe przesunięcie. Cień tego obiektu ma inny kąt. Cień tego obiektu ma najmniejsze rozmycie. Cień tego obiektu ma większe rozmycie. Rozdział 7 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami 179

180 Dodawanie odbicia Do obiektów można dodawać odbicie, widoczne pod nimi. Jeżeli chcesz szybko dodać lub usunąć odbicie, zaznacz obiekt i włącz lub wyłącz Odbicie w pasku formatu. Inspektor grafik daje większą kontrolę nad wyglądem odbicia. Jak dodać odbicie obiektu za pomocą Inspektora grafik? 1 Zaznacz obiekt. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk grafiki. 3 Zaznacz Odbicie i przeciągnij suwak, aby zwiększyć lub zmniejszyć stopień odbicia. Zmiana poziomu krycia Można osiągnąć ciekawe efekty wizualne, zwiększając lub zmniejszając przeźroczystość obiektów. Gdy obiekt z niskim poziomem zaczernienia zostanie umieszczony nad innym obiektem, ten drugi obiekt będzie prześwitywał przez ten pierwszy. Zależnie od ustalonego poziomu krycia, obiekty poniżej mogą być dobrze widoczne, lekko przesłonięte lub całkowicie niewidoczne (przy stuprocentowym kryciu). Jak zmienić przezroczystość obiektu? 1 Zaznacz obiekt. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk grafiki. 3 Przeciągnij suwak krycia lub wpisz wartość procentową w znajdującym się obok niego polu. 180 Rozdział 7 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami

181 W przypadku kształtów można ustalić osobne zaczernienie dla kolorów wypełnienia i obrysu, i osobne dla samego obiektu. Gdy przeciągniesz suwak Zaczernienie (widoczny na dole okna wyboru koloru), aby skorygować kolor wypełnienia lub obrysu, wybrana w ten sposób wartość krycia będzie wartością maksymalną. Jeżeli następnie zmienisz zaczernienie obiektu w Inspektorze grafik, zmiana ta będzie potraktowana jako względna w stosunku do zaczernienia ustalonego w oknie wyboru koloru. To kółko ma ustawione w Inspektorze grafik 100% krycie. To kółko ma ustawione 100% krycie w Inspektorze grafik. Kolor wypełnienia ma wybrane 50% zaczernienie w oknie kolorów. Obrys kółka ma wybrane 100% zaczernienie w oknie kolorów. To kółko ma ustawione 50% krycie w Inspektorze grafik. Jeżeli pomimo zmiany krycia obiektu, nie można uzyskać pełnego krycia koloru wypełnienia, może być to spowodowane ustawieniem niepełnego zaczernienia w oknie wyboru koloru. Można to naprawić, zaznaczając obiekt, wybierając Widok > Pokaż kolory i ustawiając zaczernienie na 100%. Wypełnianie obiektów kolorem lub obrazkiem Kształty, tabele, komórki tabel i elementy wykresów można wypełniać jednolitym kolorem, gradientem (przepływem barwnym) lub obrazkiem. Czynność Dodanie jednolitego tła do obiektu Dodanie w tle kolorów przenikających jeden w drugi Informacje Wypełnienie obiektu jednolitym kolorem na stronie 181 Wypełnianie obiektu przepływem barwnym (gradientem) na stronie 182 Umieszczenie obrazka wewnątrz obiektu Wypełnianie obiektu obrazem na stronie 184 Wypełnienie obiektu jednolitym kolorem Kształty, tabele, komórki tabel i elementy wykresów można wypełniać jednolitym kolorem. Pasek formatu pozwala na szybkie dodanie koloru wypełnienia do obiektu. Wystarczy zaznaczyć obiekt, kliknąć w pole koloru i wybrać kolor z matrycy kolorów. Można także wybrać Pokaż kolory, aby otworzyć okno kolorów, dające szerszy wybór. Suwak Krycie pozwala skorygować stopień przezroczystości koloru. Kolor wypełnienia obiektu da się także wybrać za pomocą Inspektora grafik. Rozdział 7 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami 181

182 Jak zmienić wypełnienie obiektu za pomocą Inspektora grafik? 1 Zaznacz obiekt. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk grafiki. 3 Wybierz Wypełnienie kolorem z menu Wypełnienie. 4 Następnie kliknij w pole koloru pod tym menu, aby otworzyć okno wyboru koloru, po czym wybierz z niego odpowiedni kolor. Zobacz Okno wyboru koloru na stronie 27, aby dowiedzieć się więcej o oknie kolorów. Wypełnianie obiektu przepływem barwnym (gradientem) Kształty, tabele, komórki tabel i elementy wykresów można wypełniać kolorami płynnie przechodzącymi jeden w drugi, czyli tzw. gradientem. Do tworzenia gradientów w wypełnieniu obiektu służą narzędzia dostępne w oknie Inspektora grafik. Podstawowe opcje wypełnienia gradientem pozwalają na łatwe utworzenie liniowego przejścia z jednego koloru do drugiego. Zaawansowane wypełnienie gradientem umożliwia wymieszanie kilku kolorów i utworzenie gradientu kołowego. Jak wypełnić obiekt liniowym, dwukolorowym gradientem? 1 Wybierz Wypełnienie gradientem z menu Wypełnienie, znajdującego się w oknie Inspektora grafik. Kliknij w pola koloru, aby wybrać kolory. Kliknij w strzałkę, aby odwrócić gradient. Jeżeli chcesz zmienić orientację lub kierunek gradientu, kliknij w przyciski ze strzałkami, użyj kółka kąta lub wpisz wartość. 2 Kliknij w każde z pól koloru i wybierz kolory, które mają przechodzić jeden w drugi. Zobacz Okno wyboru koloru na stronie 27, aby dowiedzieć się więcej o oknie kolorów. 3 Kierunek gradientu możesz ustalić za pomocą kółka lub pola kąta. 4 Przyciski ze strzałkami pozwalają na odwrócenie gradientu w pionie lub w poziomie. 5 Jeżeli chcesz odwrócić gradient, kliknij w podwójną strzałkę obok pól koloru. 182 Rozdział 7 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami

183 Jak wypełnić obiekt wielokolorowym gradientem? 1 Wybierz Zaawansowane wypełnienie gradientem z menu Wypełnienie, znajdującego się w oknie Inspektora grafik. 2 Jeżeli chcesz dodać inny kolor do gradientu, umieść wskaźnik myszy nad miejscem pod paskiem gradientu, w którym ma zacząć się nowy kolor. Kliknij, gdy obok strzałki wskaźnika pojawi się znak plus (+), aby dodać nowy kolor. Dodaj tyle kolorów, ile ma zostać uwzględnionych w gradiencie. 3 Jeżeli chcesz zmienić kolor w gradiencie, kliknij w pole tego koloru (pod paskiem gradientu), po czym wybierz kolor z okna kolorów. Zrób tak dla każdego koloru, który chcesz zmienić. 4 Jeżeli chcesz usunąć kolor z gradientu, przeciągnij jego pole poza obszar okna Inspektora. Gdy puścisz przycisk myszy, kolor zniknie. Pod paskiem gradientu nie może być mniej niż dwa pola koloru. 5 Jeżeli chcesz zmienić stopień przechodzenia jednego koloru w drugi, przeciągnij odpowiedni trójkąt mieszania (na górze paska gradientu, pomiędzy dwoma kolorami). 6 Kierunek gradientu możesz ustalić za pomocą kółka lub pola kąta. 7 Jeżeli chcesz utworzyć gradient promienisty, kliknij w przycisk gradientu promienistego. Oto sposoby dalszego korygowania wyglądu gradientu: ÂÂ Jeżeli chcesz ustawić środek gradientu w obiekcie, przeciągnij niebieski punkt kontroli, wskazujący środek gradientu. ÂÂ Jeżeli chcesz zmienić intensywność przechodzenia jednego koloru w drugi, przeciągnij zewnętrzny punkt kontroli bliżej lub dalej środka gradientu. Eksperymentuj z różnymi ustawieniami punktów kontroli gradientu i narzędziami nad paskiem gradientu w Inspektorze grafik, przeciągając je w różne miejsca, aż osiągniesz zadowalający efekt. 8 Jeżeli chcesz odwrócić gradient, kliknij w podwójną strzałkę obok pól koloru. Rozdział 7 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami 183

184 Wypełnianie obiektu obrazem Kształt, pole tekstowe, komórkę tabeli, tło wykresu i serię wykresu można wypełnić obrazem. Jak wypełnić obiekt obrazem? 1 Zaznacz obiekt, który chcesz wypełnić obrazem. 2 Jeżeli Inspektor grafik jest zamknięty, kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, po czym kliknij w przycisk grafiki. 3 Wybierz Wypełnienie obrazkiem lub Wypełnienie obrazkiem z tintą, po czym wskaż obrazek. Możesz także przeciągnąć plik z obrazkiem z Findera lub przeglądarki multimediów do pola obrazka w Inspektorze grafik lub do komórki w tabeli albo do serii danych na wykresie. Jeżeli chcesz zmienić obrazek, przeciągnij nowy do tego pola. Użyj tego menu, aby wybrać wielkość obrazka w obiekcie. 4 Wybierz skalę obrazka z menu. Skaluj, aby dopasować: Zmienia wielkość obrazka, aby najlepiej dopasować jego wymiary do wymiarów obiektu. Jeżeli kształt obiektu różni się od kształtu obrazka, części obrazka mogą być niewidoczne, a wokół obrazka może pojawić się pusta przestrzeń. Skaluj, aby wypełnić: Powiększa lub zmniejsza obrazek, tak aby pozostawić jak najmniejszą pustą przestrzeń wokół niego, nawet gdy ma on inny kształt, niż obiekt. Rozciągnij: Dopasowuje rozmiar obrazka do rozmiaru obiektu, zniekształcając go, jeżeli obiekt ma inny kształt od obrazka. Wielkość oryginalna: Umieszcza obrazek wewnątrz obiektu, nie zmieniając jego oryginalnych rozmiarów. Jeżeli obrazek jest większy od obiektu, widać będzie tylko jego fragment. Jeżeli obrazek jest mniejszy od obiektu, widać będzie wokół niego białą przestrzeń. 184 Rozdział 7 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami

185 Mozaika: Jeżeli obrazek jest mniejszy od obiektu, będzie się powtarzał. Jeżeli obrazek jest większy od obiektu, widać będzie tylko jego fragment. Skaluj, by dopasować Wielkość oryginalna Mozaika (duży obrazek) Skaluj, by wypełnić Rozciągnij Mozaika (mały obrazek) Mozaika (duży obrazek) 5 Gdy wybierzesz Wypełnienie barwnym obrazkiem, kliknij w pole koloru, znajdujące się po prawej stronie przycisku Wybierz, aby wybrać kolor nakładany na obrazek. Przeciągnij suwak zaczernienia, widoczny na dole okna wyboru koloru, aby przyciemnić lub rozjaśnić nałożony kolor. Jeżeli przeciągniesz suwak zaczernienia w oknie Inspektora grafik, spowoduje to zmianę stopnia zaczernienia nałożonego koloru oraz samego obrazka. Kliknij, aby wybrać kolor tinty. Dodawanie wyrażeń matematycznych i równań za pomocą MathType Jeżeli program MathType 6 jest zainstalowany, można otworzyć go bezpośrednio z Pages i wprowadzać za jego pomocą równania matematyczne. Równanie utworzone w MathType 6 traktowane jest w dokumencie Pages jak obrazek. Jak wpisać równanie matematyczne w Pages, korzystając z MathType 6? 1 Umieść kursor tekstowy w miejscu, w którym ma znaleźć się równanie. 2 Wybierz Wstaw > Równanie MathType. Otwarte zostanie okno MathType 6 z przykładowym równaniem e=mc 2. 3 Kliknij dwa razy w to równanie, po czym wpisz własne, używając okien i narzędzi programu MathType 6. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej na temat pracy z MathType 6, zajrzyj do pomocy tego programu. Rozdział 7 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami 185

186 4 Po zakończeniu wprowadzania równania wybierz File > Close and Return to Pages. Gdy pojawi się okno z pytaniem o zachowanie równania, kliknij w Yes. 5 Przeciągnij równanie w odpowiednie miejsce strony. Po zamknięciu MathType 6, Pages będzie traktował wprowadzone równanie jako osobny obiekt, który można przesunąć w inne miejsce, powiększyć, zmniejszyć, zmienić jego orientację, zgrupować, przenieść w górę lub w dół na warstwach, a nawet zamaskować jak zwykły obrazek. Gdy jednak równanie zostanie zamaskowane, przed jego edycją trzeba będzie zdjąć maskę. 6 Jeżeli chcesz edytować równanie, kliknij w nie dwa razy, aby otworzyć program MathType Rozdział 7 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami

187 Korzystanie z tabel 8 W tym rozdziale omówione są sposoby dodawania tabel oraz formatowania ich komórek, wierszy i kolumn. Tabele pomagają przy porządkowaniu, analizie i przedstawianiu danych. Pages udostępnia szeroką gamę opcji związanych z tworzeniem i formatowaniem tabel, a także z obsługą różnych typów wartości. Można także użyć dodatkowych operacji, takich jak sortowanie i formatowanie warunkowe (sposób automatyzacji nadzoru zawartości komórek). Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o pracy z komórkami tabel i ich zawartością, zobacz Rozdział 9, Praca z komórkami tabeli, na stronie 203. Praca z tabelami Istnieją różne techniki tworzenia tabel i zarządzania ich charakterystyką, rozmiarem i położeniem. Czynność Informacje Wstawianie tabel Dodawanie tabeli na stronie 188 Korzystanie z narzędzi tabeli Korzystanie z narzędzi tabel na stronie 188 Powiększanie lub zmniejszanie tabel Zmiana rozmiaru tabeli na stronie 190 Przenoszenie tabel Przenoszenie tabel na stronie 191 Stosowanie koloru i innych efektów wizualnych w tabelach Uatrakcyjnianie wyglądu tabel na stronie 192 Przekształcanie tekstu w tabelę i odwrotnie Przekształcanie tekstu w tabelę na stronie 192 Kopiowanie tabel pomiędzy programami iwork Kopiowanie tabel pomiędzy programami iwork na stronie

188 Dodawanie tabeli Niektóre szablony zawierają już jedną lub kilka tabel. Do każdego dokumentu Pages można dodać kolejne tabele. Oto sposoby dodawania tabel: mm Kliknij w Tabela w pasku narzędzi. mm Wybierz polecenie Wstaw > Tabela. mm Jeżeli chcesz utworzyć nową tabelę na podstawie jednej lub kilku sąsiednich komórek z istniejącej tabeli, zaznacz tę komórkę lub komórki, po czym przeciągnij zaznaczenie w puste miejsce strony. Wartości w komórkach oryginalnej tabeli pozostaną bez zmian. Informacje o sposobach zaznaczania komórek znajdziesz w rozdziale Zaznaczanie tabeli i ich składników na stronie 193. mm Jeżeli chcesz narysować tabelę na stronie, przytrzymaj klawisz Opcja podczas klikania w Tabela w pasku narzędzi. Następnie puść klawisz Opcja i przesuń wskaźnik nad stronę, aż zamieni się on w krzyżyk. Kliknij i przeciągnij, aby utworzyć tabelę o wskazanych rozmiarach. W miarę przeciągania, liczba wierszy i kolumn zwiększa się lub zmniejsza wraz ze zmianą rozmiaru tabeli. Możesz także ustalić w ten sposób rozmiar tabeli względem jej środka: w tym celu przytrzymaj podczas przeciągania wciśnięty klawisz Opcja. Korzystanie z narzędzi tabel Narzędzia Pages pozwalają na formatowanie tabel, kolumn, wierszy, komórek i wartości w komórkach. mm Oto sposoby zarządzania charakterystykami tabeli: Zaznacz tabelę i użyj paska formatu, aby szybko zmienić formatowanie tabeli. Zobacz Zaznaczanie tabeli na stronie 193, aby poznać sposoby zaznaczania tabel. Otwarcie szufladki stylów. Formatowanie tekstu w komórkach tabeli. Wybór liczby wierszy i kolumn w tabeli. Wybór stylu akapitu i znaków. Wyrównanie tekstu w komórce. Dodanie koloru tła do komórki. 188 Rozdział 8 Korzystanie z tabel

189 mm Użyj Inspektora tabel, aby uzyskać dostęp do narzędzi pozwalających m.in. na dokładne ustalanie szerokości kolumn i wysokości wierszy, dodawanie wierszy nagłówka i stopki, formatowanie krawędzi itp. Jeżeli chcesz otworzyć Inspektora tabel, kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie w przycisk tabeli. Ustal liczbę wierszy i kolumn w tabeli. Skoryguj szerokość kolumn i wysokość wierszy. Dodaj lub usuń wiersz nagłówka, kolumnę nagłówka lub wiersz stopki. Kliknij, aby rozwinąć menu edycji wierszy i kolumn. Określ styl, grubość i kolor krawędzi. Umieść kolor lub obrazek w tle komórki. Zaznacz, aby użyć przemiennych kolorów wierszy w tabeli. Zmiana działania klawisza Return w tabelach. mm Użyj panelu Format w Inspektorze tabel, aby ustalić format wartości w komórkach. Przykładowo, możesz włączyć wyświetlanie symbolu waluty w komórkach zawierających dane walutowe. Rozdział 8 Korzystanie z tabel 189

190 Możesz także włączyć formatowanie warunkowe. Przykładowo, komórka może zmieniać kolor na czerwony, gdy jej wartość przekroczy ustalony poziom. Po liczbach w komórkach wyświetlany jest skrót zł. Tysiące oddzielane są od siebie znakiem odstępu. Wyświetlane są dwa miejsca po przecinku. Zaznacz, aby tekst nie mieszczący się w komórce był zawijany. mm Użyj Inspektora grafik, aby utworzyć wizualne efekty specjalne, takie jak np. cienie. W celu otwarcia Inspektora grafik, kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie w przycisk grafiki. mm Możesz rozwinąć menu kontekstowe tabeli lub komórki, zaznaczając jedną lub kilka komórek i klikając ponownie w zaznaczenie, trzymając wciśnięty klawisz Control. Możesz użyć także menu Edycja wierszy i kolumn w Inspektorze tabel. mm Edytor formuł służy do dodawania formuł i ich edycji, natomiast przeglądarka funkcji pozwala na dodawanie i edycję funkcji. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej na ten temat, wybierz z menu Pomoc > Formuły i funkcje iwork pomoc lub Pomoc > Formuły i funkcje iwork podręcznik użytkownika. Zmiana rozmiaru tabeli Tabelę można zmniejszyć lub zwiększyć, przeciągając jeden z jej aktywnych uchwytów zaznaczenia lub korzystając z opcji Inspektora miar. Innym sposobem zmiany rozmiaru tabeli jest zmiana rozmiarów jej kolumn i wierszy. Przed zmianą rozmiaru tabeli trzeba ją zaznaczyć (zobacz Zaznaczanie tabeli na stronie 193). 190 Rozdział 8 Korzystanie z tabel

191 Oto sposoby zmiany rozmiaru zaznaczonej tabeli: mm Przeciągnij jeden z kwadratowych uchwytów zaznaczenia, które pojawiają się po zaznaczeniu tabeli. W przypadku tabeli osadzonych w dokumencie edytora tekstu, używać można tylko aktywnych uchwytów zaznaczenia po prawej stronie. Przeciągnij aktywny uchwyt zaznaczenia, aby zmienić wielkość tabeli osadzonej lub swobodnej. Jeżeli chcesz, żeby podczas zmiany rozmiarów tabeli zachowane zostały jej proporcje, przytrzymaj klawisz Shift w trakcie przeciągania uchwytu. Jeżeli chcesz zmienić rozmiar obiektu od środka, przytrzymaj klawisz Opcja podczas przeciągania uchwytu. Jeżeli chcesz zmienić tylko jeden rozmiar tabeli, przeciągnij uchwyt boczny zamiast narożnego. W tabelach osadzonych można korzystać tylko z aktywnych uchwytów zaznaczenia. mm Jeżeli chcesz ustawić określone wymiary tabeli, kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie w przycisk miar. W tym panelu możesz ustalić nową szerokość i wysokość, zmienić kąt obrotu oraz odległość tabeli od marginesów. Jeżeli tabela rozbita jest na kilka stron, musisz użyć Inspektora miar, aby zmienić jej rozmiar. mm Jeżeli chcesz zmienić wymiary tabeli, korygując rozmiar kolumn i wierszy, zobacz Zmiana wielkości wierszy i kolumn w tabeli na stronie 201. Przenoszenie tabel Tabelę można przenieść w inne miejsce przeciągając ją lub korzystając z Inspektora miar. Oto sposoby przenoszenia tabeli: mm Jeżeli chcesz przesunąć tabelę swobodną, zaznacz ją i przeciągnij. mm Jeżeli chcesz przesunąć tabelę osadzoną, kliknij w nią, aby ją zaznaczyć, po czym przeciągnij ją, aż kursor znajdzie się w tym miejscu tekstu, w którym chcesz umieścić tę tabelę. Możesz także zaznaczyć tabelę i wybrać z menu Edycja > Wytnij. Następnie umieść kursor w miejscu, w którym chcesz umieścić tę tabelę, po czym wybierz Edycja > Wklej. mm Jeżeli chcesz przesuwać obiekt równo w poziomie lub w pionie (albo pod kątem 45 stopni), przytrzymaj podczas przeciągania wciśnięty klawisz Shift. mm Jeżeli chcesz dokładnie ustawić tabelę, kliknij w dowolną komórkę, następnie kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, po czym kliknij w przycisk miar i użyj pól Położenie, aby umieścić tabelę w innym miejscu. Rozdział 8 Korzystanie z tabel 191

192 mm Jeżeli chcesz skopiować tabelę i przenieść kopię w inne miejsce, przytrzymaj klawisz Opcja, naciśnij krawędź niezaznaczonej tabeli lub tabeli która zaznaczona jest w całości, po czym przeciągnij ją. Uatrakcyjnianie wyglądu tabel Tabele mogą wyglądać ciekawiej, gdy zmieniony zostanie ich kolor i użyte zostaną obrazki oraz różne techniki formatowania. Oto sposoby uatrakcyjnienia wyglądu tabeli: mm Możesz wypełnić całe tło tabeli lub tła poszczególnych komórek, używając różnych efektów kolorystycznych lub obrazków. Dokładne instrukcje znajdziesz w rozdziale Wypełnienie obiektu jednolitym kolorem na stronie 181 i Wypełnianie obiektu obrazem na stronie 184. mm Możesz zmienić grubość i kolor obrysu tabeli i komórek, zobacz Formatowanie obramowania komórek tabeli na stronie 213. mm Możesz skorygować atrybuty tekstu w komórkach tabeli (także w komórkach nagłówka i stopki). Zobacz Formatowanie wielkości i wyglądu tekstu na stronie 86 i Ustalanie wyrównania, odstępów i koloru tekstu na stronie 95, aby dowiedzieć się więcej. Jeżeli osiągnięty efekt wizualny jest na tyle ciekawy, że warto go powtórzyć, nie trzeba tworzyć go od podstaw wystarczy skopiować i wkleić. W tym celu należy zaznaczyć tabelę lub komórki, których wygląd ma zostać użyty ponownie, następnie wybrać Format > Kopiuj styl tabeli, zaznaczyć tabelę lub komórki, w których styl ma zostać zastosowany i wybrać Format > Wklej styl tabeli. Przekształcanie tekstu w tabelę Istnieje możliwość szybkiej zmiany tekstu w tabelę oraz tabeli w tekst. Oto sposoby zamiany tekstu w tabelę i tabeli w tekst: mm Jeżeli chcesz przekształcić tekst w tabelę, zaznacz ten tekst i wybierz Format > Tabela > Konwertuj tekst na tabelę. Gdy Pages napotka znak końca akapitu, utworzy nowy wiersz. Gdy Pages napotka tabulator, utworzy nową kolumnę. mm Jeżeli chcesz przekształcić tabelę w tekst, zaznacz tę tabelę i wybierz Format > Tabela > Konwertuj tabelę na tekst. 192 Rozdział 8 Korzystanie z tabel

193 Kopiowanie tabel pomiędzy programami iwork Można kopiować tabele z jednego programu iwork do innego. Skopiowana w ten sposób tabela zachowa swój wygląd, dane i inne cechy, ale niektóre funkcje programu Pages będą niedostępne w innych programach: ÂÂ Wiersze i kolumny tabel, które są ukryte w Pages, nie będą widoczne w innych programach. ÂÂ Komentarze dodane do komórek tabeli w Pages nie zostaną skopiowane. Jak skopiować tabelę z jednego programu iwork do innego? 1 Zaznacz tabelę, którą chcesz skopiować (zgodnie z opisem w rozdziale Zaznaczanie tabeli na stronie 193). 2 Wybierz z menu Edycja > Kopiuj. 3 W innym programie: umieść kursor w miejscu, w którym chcesz umieścić tabelę, po czym wybierz Edycja > Wklej. Zaznaczanie tabeli i ich składników Przed rozpoczęciem pracy z tabelą, wierszem, kolumną, komórkami lub ramkami komórek należy daną rzecz zaznaczyć. Czynność Informacje Zaznaczanie tabel Zaznaczanie tabeli na stronie 193 Zaznaczanie komórek tabeli Zaznaczanie komórki tabeli na stronie 194 Zaznaczanie grupy komórek tabeli Zaznaczanie wiersza lub kolumny Zaznaczanie ramek komórki Zaznaczenie grupy komórek tabeli na stronie 195 Zaznaczanie wiersza lub kolumny w tabeli na stronie 195 Zaznaczanie krawędzi komórek tabeli na stronie 195 Zaznaczanie tabeli Po zaznaczeniu tabeli na jej brzegach pojawią się uchwyty zaznaczenia. Oto sposoby zaznaczania tabeli: mm Jeżeli żadna komórka nie jest zaznaczona, kliknij w dowolnym miejscu tabeli. mm Jeżeli zaznaczona jest jakaś komórka, naciśnij klawisze Command-Return lub kliknij poza tabelą. Następnie kliknij w dowolnym miejscu tabeli. Rozdział 8 Korzystanie z tabel 193

194 Zaznaczanie komórki tabeli Krawędzie zaznaczonej komórki tabeli zostają wyróżnione. Jak zaznaczyć pojedynczą komórkę tabeli? mm Zaznacz tabelę, po czym kliknij w komórkę. Gdy zaznaczona jest jakaś komórka tabeli, możesz używać klawiszy Tab, Return i klawiszy ze strzałkami do przesuwania zaznaczenia do sąsiednich komórek. Zaznaczenie opcji Return przenosi do nast. komórki, znajdującej się w opcjach tabeli w oknie Inspektora tabel zmienia czasami efekty działania klawiszy Return i Tab. Zaznaczenie Następna komórka po prawej Gdy włączona jest opcja klawisza Return Naciśnij Tab. Gdy wciśniesz Return, a zaznaczona jest ostatnia komórka w kolumnie, dodana zostanie nowa kolumna. Gdy dodasz lub zmienisz dane w ostatniej kolumnie, naciśnij dwa razy klawisz Tab, aby dodać nową kolumnę. Gdy wyłączona jest opcja klawisza Return Naciśnij Tab. Gdy wciśniesz Tab w ostatniej kolumnie, zaznaczona zostanie pierwsza komórka w kolejnym wierszu. Gdy naciśniesz Tab w ostatniej komórce kolumny, dodany zostanie nowy wiersz. Poprzednia komórka Naciśnij Shift-Tab Naciśnij Shift-Tab Gdy naciśniesz Shift-Tab w pierwszej komórce, zaznaczona zostanie ostatnia komórka. Następna komórka na dole Następna komórka u góry Naciśnij strzałkę w dół lub Return. Jeżeli używasz klawisza Tab do przechodzenia między komórkami, wciśnięcie klawisza Return zaznaczy następną komórkę poniżej tej, w której wciśnięty został po raz pierwszy klawisz Tab. Gdy wciśniesz Return, a zaznaczona jest ostatnia komórka w wierszu, dodany zostanie nowy wiersz. Gdy dodasz lub zmienisz dane w ostatniej komórce, naciśnij dwa razy klawisz Tab, aby dodać nowy wiersz. Naciśnij strzałkę w górę lub Shift-Return. Naciśnij strzałkę w dół Naciśnij strzałkę w górę lub Shift-Return. 194 Rozdział 8 Korzystanie z tabel

195 Zaznaczenie grupy komórek tabeli Można zaznaczać komórki znajdujące się obok lub z daleka od siebie. Oto sposoby zaznaczania grupy komórek: mm Jeżeli chcesz zaznaczyć sąsiednie komórki tabeli, zaznacz pojedynczą komórkę, po czym wciśnij i przytrzymaj klawisz Shift podczas zaznaczania kolejnych komórek. Możesz także kliknąć w komórkę, przytrzymać wciśnięty przycisk myszy i przeciągnąć wskaźnik nad zakresem komórek. mm Jeżeli chcesz zaznaczyć komórki, które nie znajdują się obok siebie, klikaj w nie z wciśniętym klawiszem Command. Kliknięcie z wciśniętym klawiszem Command w już zaznaczoną komórkę spowoduje odwołanie jej zaznaczenia. Zaznaczanie wiersza lub kolumny w tabeli Najszybszym sposobem zaznaczania całych wierszy i całych kolumn jest użycie Inspektora tabel. Oto sposoby zaznaczania wierszy i kolumn w tabeli: mm Jeżeli chcesz zaznaczyć pojedynczy wiersz lub kolumnę, wybierz Zaznacz wiersz lub Zaznacz kolumnę z menu Edytuj wiersze i kolumny, znajdującego się w oknie Inspektora tabel. Możesz także użyć sposobów opisanych w Zaznaczanie grupy komórek tabeli. mm Jeżeli chcesz zaznaczyć kilka wierszy, zaznacz jedną lub dwie komórki sąsiadujące ze sobą w pionie, po czym wybierz Zaznacz wiersz. mm Jeżeli chcesz zaznaczyć kilka kolumn, zaznacz jedną lub dwie komórki sąsiadujące ze sobą w poziomie, po czym wybierz Zaznacz kolumnę. Zaznaczanie krawędzi komórek tabeli Najpierw należy zaznaczyć te części krawędzi, które mają zostać zmienione. Pojedynczy odcinek krawędzi to jedna strona pojedynczej komórki. Długi odcinek krawędzi obejmuje wszystkie sąsiednie pojedyncze odcinki krawędzi. Oto sposoby zaznaczania odcinków krawędzi: mm Jeżeli chcesz zaznaczyć określone krawędzie wielu komórek: zaznacz tabelę, wiersz, kolumnę lub komórki, kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk tabel. Kliknij w jeden z przycisków krawędzi tabeli w panelu Tabela. mm Jeżeli chcesz zaznaczyć krawędź, zaznacz tabelę i kliknij w tę krawędź. Jeżeli tabela nie jest zaznaczona, kliknij w daną krawędź dwa razy. Gdy tabela jest zaznaczona, kliknięcie w inną krawędź zaznacza ją. Kliknięcie po raz drugi w tę samą krawędź zaznacza pojedynczy odcinek. Rozdział 8 Korzystanie z tabel 195

196 mm Jeżeli chcesz zaznaczyć pojedynczy odcinek krawędzi, zaznacz tabelę i kliknij dwa razy w ten odcinek. Gdy tabela nie jest zaznaczona, kliknij trzy razy w ten odcinek krawędzi. Jeżeli chcesz zaznaczyć kolejne odcinki (lub odwołać ich zaznaczenie), przytrzymaj podczas klikania w nie wciśnięty klawisz Command lub Shift. Gdy zaznaczony jest odcinek krawędzi, kliknięcie w inny odcinek zaznacza go. Kliknięcie po raz drugi w ten sam odcinek zaznacza całą krawędź. Gdy zaznaczona jest komórka, krawędzie lub odcinek krawędzi, wskaźnik zmienia wygląd po umieszczeniu go nad odcinkiem krawędzi. Odcinek ten można przeciągnąć, aby przesunąć krawędź. Gdy wskaźnik znajdzie się nad poziomą krawędzią, wygląda tak. Gdy wskaźnik znajdzie się nad pionową krawędzią, wygląda tak. Praca z wierszami i kolumnami w tabelach Można szybko dodawać i usuwać wiersze i kolumny, tworzyć wiersze nagłówka lub kolumny i wiersze stopki itd. Podczas wstawiania, zmiany wielkości, usuwania, ukrywania i pokazywania kolumn lub wierszy w tabeli, inne obiekty na stronie mogą zostać automatycznie przesunięte, aby uniknąć nakładania się lub aby zachować ich położenie względem siebie. Jeżeli chcesz wyłączyć automatyczne przesuwanie obiektów w takich sytuacjach, wybierz Pages > Preferencje i wyłącz opcję Automatycznie przenoś obiekty przy zmianie wielkości tabel, znajdującą się w panelu Ogólne. Czynność Informacje Wstawienie nowych wierszy do tabeli Dodawanie wierszy do tabeli na stronie 197 Wstawienie nowych kolumn do tabeli Dodawanie kolumn do tabeli na stronie 198 Usunięcie wierszy lub kolumn Użycie wierszy i kolumn nagłówka Użycie wierszy stopki Zmiana wielkości wierszy lub kolumn Usuwanie wierszy i kolumn z tabeli na stronie 198 Dodawanie wierszy lub kolumn nagłówka tabeli na stronie 199 Dodawanie wierszy stopki do tabeli na stronie 200 Zmiana wielkości wierszy i kolumn w tabeli na stronie Rozdział 8 Korzystanie z tabel

197 Czynność Użycie różnych kolorów w różnych wierszach tabeli Sortowanie wierszy rosnąco lub malejąco, przy użyciu wartości z komórek w jednej lub wielu kolumnach Informacje Przemienne kolory wierszy w tabeli na stronie 201 Sortowanie wierszy w tabeli na stronie 202 Dodawanie wierszy do tabeli Można dodawać wiersze wewnątrz lub na końcu tabeli. Jeżeli tabela zawiera wiersz stopki, wiersze dodane na końcu tabeli znajdą się powyżej wiersza stopki. Jeżeli wszystkie komórki części głównej tabeli, znajdujące się w kolumnie nad nowym wierszem, zawierają tę samą formułę lub narzędzie, formuła ta lub narzędzie zostanie powtórzone w nowym wierszu. Oto sposoby dodawania wierszy do tabeli: mm Jeżeli chcesz dodać pojedynczy wiersz, zaznacz komórkę i wybierz Format > Tabela > Dodaj wiersz powyżej (lub Dodaj wiersz poniżej ). Możesz także wybrać te polecenia z menu Edycja wierszy/kolumn, znajdującego się w Inspektorze tabel. mm Jeżeli chcesz dodać kilka wierszy, zaznacz tyle wierszy, ile chcesz dodać (np. jeżeli chcesz dodać do tabeli trzy wiersze, zaznacz w niej trzy istniejące wiersze). Gdy chcesz dodać wiersze po danym wierszu, upewnij się, że wiersz zaznaczony najniżej to ten, po którym chcesz dodać nowe. Gdy chcesz dodać wiersze przed danym wierszem, upewnij się, że wiersz zaznaczony najwyżej to ten, nad którym chcesz dodać nowe. Następnie wybierz jedno z poleceń opisanych powyżej. mm Jeżeli chcesz dodać wiersz na końcu tabeli, naciśnij klawisz Return, gdy zaznaczona jest ostatnia komórka. Naciśnij klawisz Return dwa razy, jeżeli właśnie dodajesz lub zmieniasz wartość w komórce i trwa jej edycja. Jeżeli pole Return przenosi do nast. komórki (opcje tabeli, okno Inspektora tabel) nie jest zaznaczone, w ostatniej komórce wiersza zamiast klawisza Return należy nacisnąć klawisz Tab. mm Jeżeli chcesz dodać jeden lub kilka wierszy na końcu tabeli, użyj przycisków wiersza w panelu Tabela w Inspektorze tabel. mm Możesz także dodać kolumny do tabeli, używając paska formatu. Jeżeli chcesz podzielić komórkę na dwa równe wiersze, zobacz Dzielenie komórek tabeli na stronie 213. Rozdział 8 Korzystanie z tabel 197

198 Dodawanie kolumn do tabeli Można dodawać nowe kolumny do tabeli. Oto sposoby dodawania kolumn do tabeli: mm Jeżeli chcesz dodać pojedynczą kolumnę, zaznacz komórkę i wybierz Format > Tabela > Dodaj kolumnę przed (lub Dodaj kolumnę za ). Możesz także wybrać te polecenia z menu Edycja wierszy/kolumn, znajdującego się w Inspektorze tabel. mm Jeżeli chcesz dodać kilka kolumn, zaznacz tyle kolumn, ile chcesz dodać (np. jeżeli chcesz dodać do tabeli trzy kolumny, zaznacz w niej trzy istniejące kolumny). Gdy chcesz dodać kolumny po danej kolumnie, upewnij się, że kolumna zaznaczona po prawej stronie to ta, po której chcesz dodać nową. Gdy chcesz dodać kolumny przed daną kolumną, upewnij się, że kolumna zaznaczona po lewej to ta, przed którą chcesz dodać nowe. Następnie wybierz jedno z poleceń opisanych wcześniej. mm Jeżeli pole wyboru Return przenosi do nast. komórki (dostępne w opcjach tabeli, w oknie Inspektora tabel) jest zaznaczone, można użyć klawisza Tab do dodawania kolumn po prawej stronie tabeli. Naciśnij klawisz Tab, gdy zaznaczona jest ostatnia komórka. Jeżeli właśnie dodana została lub zmieniona zawartość tej komórki, trzeba nacisnąć klawisz Tab dwa razy. mm Jeżeli chcesz dodać jedną lub kilka kolumn po prawej stronie tabeli, użyj przycisków kolumn w panelu Tabela w Inspektorze tabel. mm Możesz także użyć paska formatu. Jeżeli chcesz podzielić komórkę na dwie równe kolumny, zobacz Dzielenie komórek tabeli na stronie 213. Usuwanie wierszy i kolumn z tabeli Istnieje kilka sposobów usuwania wierszy i kolumn z tabeli, pojedynczo lub razem. Oto sposoby usuwania wierszy i kolumn z tabeli: mm Zaznacz jeden lub więcej wierszy lub kolumn (albo dowolną komórkę w wierszu lub kolumnie) i wybierz Format > Tabela > Usuń wiersz lub Format > Tabela > Usuń kolumnę. mm Jeżeli chcesz usunąć jeden lub kilka wierszy bądź kolumn, zaznacz je i wybierz Usuń wiersz lub Usuń kolumnę z menu Edytuj wiersze i kolumny, znajdującego się w oknie Inspektora tabel. Polecenia te dostępne są także po wybraniu Format > Tabela > Usuń wiersz oraz Format > Tabela > Usuń kolumnę. Możesz także usuwać wiersze i kolumny z tabeli, używając przycisków w pasku formatu. 198 Rozdział 8 Korzystanie z tabel

199 Dodawanie wierszy lub kolumn nagłówka tabeli Za pomocą wierszy i kolumn nagłówka można opisać dane w tabeli. Wiersze i kolumny nagłówka mają inny wygląd od pozostałej części tabeli. Wiersze nagłówka znajdują się zawsze nad najwyższym wierszem głównej części tabeli. Kolumny nagłówka umieszczone są zawsze po lewej stronie od skrajnie lewej kolumny głównej części tabeli. Można użyć maksymalnie pięciu wierszy nagłówka i pięciu kolumn nagłówka. Możliwość użycia wielu nagłówków jest szczególnie przydatna, gdy chcemy przypisać nazwy do dwóch lub kilku kolumn lub wierszy nagłówka. Jeżeli chcesz, aby nagłówek obejmował kilka wierszy lub kolumn, złącz komórki nagłówka zgodnie z opisem w Łączenie komórek tabeli ze sobą na stronie 212. Jeżeli tabela zawiera zarówno wiersze jak i kolumny nagłówka, komórka (lub komórki) znajdujące się w lewym górnym rogu są uznawane za część wiersza nagłówka. Kolumny nagłówka znajdują się poniżej wierszy nagłówka. W sytuacji, gdy tabela osadzona podzielona jest na kilka stron, łamów lub pól tekstowych, można włączyć powtarzanie wierszy nagłówka. Należy w tym celu wybrać Format > Tabela> Wiersze nagłówka > Powtarzaj wiersze nagłówka na każdej stronie. Zmiana tekstu lub wyglądu wiersza nagłówka spowoduje jego automatyczną zmianę na każdej stronie, w każdym łamie lub w każdym polu tekstowym. Oto sposoby dodawania i usuwania wierszy i kolumn nagłówka: mm Zaznacz tabelę lub dowolny znajdujący się w niej element. Kliknij w Inspektor w pasku narzędziowym, kliknij w przycisk tabel, a następnie w odpowiedni przycisk nagłówków i stopki. Wybierz z menu podręcznego liczbę wierszy lub kolumn nagłówka do dodania. mm Zaznacz tabelę lub jej dowolny element, po czym wybierz Format > Tabela > Wiersze nagłówka (lub Format > Tabela > Kolumny nagłówka). Następnie wybierz z podmenu liczbę wierszy lub kolumn nagłówka do dodania. Rozdział 8 Korzystanie z tabel 199

200 mm Jeżeli tabela podzielona jest na kilka stron, możesz włączyć powtarzanie nagłówka na każdej z nich. W tym celu kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk tabeli, później kliknij w Tabela, po czym kliknij w przycisk nagłówków tabeli i wybierz Powtarzaj wiersze nagłówka na każdej stronie. Dzięki komórkom nagłówka formuły w komórkach tabeli mogą być łatwiejsze do utworzenia i odczytania. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej na ten temat, wybierz z menu Pomoc > Formuły i funkcje iwork pomoc lub Pomoc > Formuły i funkcje iwork podręcznik użytkownika. Dodawanie wierszy stopki do tabeli Wiersze stopki pozwalają zwrócić uwagę na dolne wiersze tabeli. Są one tak sformatowane, że wyróżniają się od reszty wierszy. Na wiersz stopki składają się dolne komórki w każdej z kolumn. Możesz użyć maksymalnie pięciu wierszy stopki. Jeżeli chcesz, aby stopka obejmowała kilka wierszy lub kolumn, złącz komórki stopki zgodnie z opisem w Łączenie komórek tabeli ze sobą na stronie 212. Oto sposoby dodawania i usuwania wierszy stopki: mm Zaznacz tabelę lub dowolny znajdujący się w niej element. Kliknij w Inspektor w pasku narzędziowym, kliknij w przycisk tabel, a następnie w odpowiedni przycisk nagłówków i stopki. Wybierz z menu podręcznego liczbę wierszy stopki. mm Zaznacz tabelę lub dowolny jej element i wybierz Format > Tabela > Wiersze stopki. Następnie wybierz z podmenu liczbę wierszy stopki. 200 Rozdział 8 Korzystanie z tabel

201 Zmiana wielkości wierszy i kolumn w tabeli Można wyrównać rozmiary wszystkich wierszy i kolumn lub zmienić wielkość wybranych kolumn i wierszy. Oto sposoby zmiany wielkości wierszy i kolumn w tabeli: mm Jeżeli chcesz, aby wszystkie wiersze miały tę samą wysokość, zaznacz tabelę i wybierz Format > Tabela > Rozmieść wiersze równomiernie. mm Jeżeli chcesz wyrównać szerokość wszystkich kolumn, zaznacz całą tabelę albo jeden lub kilka wierszy, po czym wybierz Format > Tabela > Rozmieść kolumny równomiernie. mm Jeżeli chcesz zmienić wysokość pojedynczego wiersza, zaznacz dowolną komórkę w tym wierszu i użyj pola Wysokość wiersza, znajdującego się w panelu Tabela w Inspektorze tabel. mm Jeżeli chcesz zmienić szerokość pojedynczej kolumny, zaznacz dowolną komórkę w tej kolumnie i użyj pola Szerokość kolumny, znajdującego się w panelu Tabela w Inspektorze tabel. mm Jeżeli chcesz wyrównać wysokość kilku wierszy, zaznacz jedną lub więcej komórek w tych wierszach, po czym wybierz Format > Rozmieść wiersze równomiernie. Wiersze te nie muszą znajdować się obok siebie. Możesz także użyć pola wysokości wiersza w panelu Tabela w oknie Inspektora tabel. mm Jeżeli chcesz wyrównać szerokość kilku kolumn, zaznacz jedną lub więcej komórek w tych kolumnach, po czym wybierz Format > Rozmieść kolumny równomiernie. Kolumny te nie muszą znajdować się obok siebie. Możesz także użyć pola szerokości kolumny w panelu Tabela w oknie Inspektora tabel. mm Jeżeli chcesz zmniejszyć wiersz lub kolumnę, tak aby usunąć zeń miejsce nie używane przez znajdujące się w komórkach wartości, zaznacz dowolną komórkę i zaznacz pole Automat. dopasowuj wymiary do zawartości, znajdujące się w Inspektorze tabel. Przemienne kolory wierszy w tabeli Można używać przemiennych kolorów wierszy w tabelach. Jak użyć zmiennych kolorów wierszy? 1 Zaznacz tabelę lub dowolny znajdujący się w niej element. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk tabel. 3 Zaznacz Zmienne kolory wierszy. 4 Kliknij w sąsiednie pole koloru, aby otworzyć okno wyboru koloru, po czym wybierz kolor dla zmiennych wierszy. Zobacz Okno wyboru koloru na stronie 27, aby dowiedzieć się więcej. 5 Jeżeli chcesz zmienić atrybuty wypełnienia innych wierszy, użyj narzędzi tła komórki, dostępnych w oknie Inspektora tabel. Szczegółowe instrukcje znajdziesz w rozdziale Wypełnienie obiektu jednolitym kolorem na stronie 181. Rozdział 8 Korzystanie z tabel 201

202 Sortowanie wierszy w tabeli Można ułożyć wartości w niektórych lub wszystkich komórkach z danej kolumny w porządku rosnącym lub malejącym. Zostanie zmieniona kolejność wierszy zawierających sortowane komórki. Komórki nagłówków nie są uwzględniane podczas sortowania. Sortowanie obejmuje także wartości w ukrytych wierszach i ukrytych kolumnach. Oto sposoby sortowania mm Jeżeli chcesz posortować całą tabelę, zmieniając kolejność wszystkich komórek w kolumnie, zaznacz jedną z tych komórek, otwórz Inspektora tabel, kliknij w Tabela, po czym wybierz sortowanie rosnące lub sortowanie malejące z menu Edytuj wiersze i kolumny. mm Jeżeli chcesz posortować tylko część tabeli, zmieniając kolejność niektórych komórek w kolumnie, zaznacz te komórki przed wybraniem opcji sortowanie rosnące lub sortowanie malejące. Poniższa tabela zawiera zestawienie sposobów sortowania w kolejności rosnącej i malejącej różnych typów danych. Typ danych Rosnąco Malejąco Tekst aa zz Zz Aa Daty Rok (od najwcześniejszego), następnie miesiąc (od stycznia), później dzień (1-31) Rok (od bieżącego), następnie miesiąc (od grudnia), później dzień (31-1) Liczby 2, 1, 0, 1 itd. 1, 0, 1, 2 itd. Komórki zawierające tylko tekst, wymieszane z komórkami zawierającymi tylko liczby 2, 1, 0, 1 itd., następnie aa zz Zz Aa, następnie 1, 0, 1, 2 itd. Komórki zawierające zarówno tekst, jak i liczby Najpierw wartości zaczynające się od liczb (1z, 1Z, a1, A1) Najpierw wartości zaczynające się od liter (A1, a1, 1A, 1z) Puste komórki Na dole Na dole Wartości logiczne (PRAWDA, FAŁSZ) Pod tekstem i nad pustą komórką Nad tekstem 202 Rozdział 8 Korzystanie z tabel

203 Praca z komórkami tabeli 9 W tym rozdziale omówione są sposoby pracy z komórkami tabeli i ich zawartością. Umieszczanie zawartości w komórkach tabeli Istnieją różne sposoby dodawania i zarządzania zawartością komórek tabeli. Czynność Dodawanie, zastępowanie, kopiowanie, wklejanie i przenoszenie wartości komórek tabeli Formatowanie i wyrównywanie tekstu w komórkach, korzystanie z funkcji znajdź/zastąp i sprawdzanie pisowni Praca z wartościami liczbowymi w komórkach tabeli Korzystanie z automatycznego wypełniania w celu powtarzania wartości w sąsiednich komórkach Informacje Dodawanie i edycja wartości w komórkach tabeli na stronie 203 Praca z tekstem w komórkach tabeli na stronie 204 Praca z liczbami w komórkach tabeli na stronie 205 Automatyczne wypełnianie komórek tabeli na stronie 206 mm Dodawanie i edycja wartości w komórkach tabeli Można dodawać, zmieniać i usuwać zawartość poszczególnych komórek tabeli. Oto sposoby dodawanie i edycji wartości w komórkach: Jeżeli komórka jest pusta, zaznacz ją i wpisz wartość. Zaznaczanie komórki tabeli na stronie 194 opisuje sposoby zaznaczania komórek. mm Jeżeli chcesz zastąpić istniejącą zawartość komórki, zaznacz tę komórkę, po czym zaznacz to, co chcesz zastąpić, klikając dwa razy. Możesz zaznaczyć więcej, gdy przytrzymasz klawisz Shift. Wpisz nową wartość, aby zastąpić tę zaznaczoną. mm Jeżeli chcesz zastąpić całą zawartość komórki, zaznacz tę komórkę i zacznij pisać. 203

204 Jeżeli w oknie Inspektora tabel wyłączona jest opcja Return przenosi do nast. komórki, możesz także zaznaczyć komórkę, nacisnąć klawisz Return lub Enter (spowoduje to zaznaczenie całej zawartości komórki) i zacząć pisać. mm Jeżeli chcesz dopisać coś do istniejącej zawartości, zaznacz komórkę, kliknij, aby umieścić w niej kursor i zacznij pisać. mm Zmiany dokonane w komórce tabeli od momentu jej zaznaczenia można cofnąć, wciskając klawisz Esc. mm Jeżeli chcesz usunąć zawartość komórek, wierszy lub kolumn tabeli, zaznacz je, po czym naciśnij klawisz Delete lub wybierz Edycja > Usuń. mm Jeżeli chcesz usunąć zawartość, wypełnienie tła i wszelkie ustawienia stylu, wybierz Edycja > Usuń wszystko. Do zaznaczenia zostanie zastosowany domyślny styl. Jeżeli chcesz skopiować, wkleić lub przenieść wartości z komórek, zobacz Kopiowanie i przenoszenie komórek na stronie 214 mm Dodawanie formuł i funkcji do komórek. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej na ten temat, wybierz z menu Pomoc > Pomoc dla formuł i funkcji iwork lub Pomoc > Podręcznik użytkownika - formuły i funkcje iwork. Praca z tekstem w komórkach tabeli Można zmienić formatowanie i ułożenie tekstu w komórkach tabeli, a także korzystać z funkcji Znajdź i zastąp i automatycznego sprawdzania pisowni. Podczas wpisywania tekstu do komórki, Pages automatycznie wyświetla propozycje uzupełnienia tego tekstu, wybrane na podstawie zawartości podobnych komórek z tej samej tabeli. Możesz użyć proponowanego uzupełnienia, jeżeli jest prawidłowe, lub pisać dalej, ignorując propozycję. Automatyczne wyświetlanie propozycji można wyłączyć: w tym celu należy wybierz Pages > Preferencje, kliknąć w Ogólne i wyłączyć Pokazuj listę autouzupełniania w kolumnach tabel. Oto sposoby pracy z tekstem w komórkach tabeli: mm Jeżeli chcesz wstawić znak końca wiersza, naciśnij klawisze Opcja-Return. mm Jeżeli chcesz wstawić znak końca akapitu, a pole wyboru Return przenosi do nast. komórki w oknie Inspektora tabel nie jest zaznaczone, naciśnij klawisz Return. W przeciwnym razie naciśnij klawisze Opcja-Return. mm Jeżeli chcesz wstawić tabulator w tabeli, naciśnij klawisze Opcja-Tab. mm Jeżeli chcesz skorygować wyrównanie tekstu, użyj przycisków wyrównania w pasku formatu. Wyrównaj tekst na górze, na środku lub na dole komórek. Wyrównaj tekst do lewej, do środka, do prawej; wyjustuj; lub wyrównaj tekst do lewej, a liczby do prawej. 204 Rozdział 9 Praca z komórkami tabeli

205 Inspektor tekstu daje dostęp do dodatkowych opcji formatowania (kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, po czym kliknij w przycisk Inspektora tekstu). Zobacz Ustalanie wyrównania, odstępów i koloru tekstu na stronie 95, aby dowiedzieć się więcej. mm Jeżeli chcesz zmienić atrybuty tekstu, użyj przycisków formatowania tekstu w pasku formatu. Możesz także użyć okna czcionek (kliknij w Czcionki w pasku narzędzi). Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej, zobacz Formatowanie wielkości i wyglądu tekstu na stronie 86. mm Jeżeli chcesz sprawdzić pisownię, zobacz Sprawdzanie pisowni na stronie 126. mm Jeżeli chcesz wyszukać lub zastąpić teksty w komórkach, zobacz Znajdowanie i zastępowanie tekstu na stronie 128. mm Jeżeli nie chcesz, aby Pages zinterpretował wprowadzone znaki jako liczbę, użyj formatu tekstowego. Zobacz Korzystanie z formatu tekstowego w komórkach tabel na stronie 221, aby dowiedzieć się więcej. Uwaga: Łańcuchy tekstowe są ignorowane przez funkcje używające wartości do obliczeń. Praca z liczbami w komórkach tabeli Niektóre operacje w tabeli, takie jak stosowanie formuł i funkcji do obliczeń matematycznych, wymagają użycia wartości liczbowych w komórkach. Oto sposoby pracy z liczbami w komórkach tabeli: mm W komórce liczbowej można umieszczać tylko cyfry (od 0 do 9) lub jeden z następujących znaków: plus (+), minus ( ), nawias lewy lub prawy ( ), ukośnik (/), symbol waluty (np. zł), znak procent (%), przecinek (,), duże Elub małe e. mm W komórce można wpisać dodatkowe znaki (np. %) lub użyć formatowania, zgodnie z opisem w Formatowanie wyświetlanych wartości w komórkach tabel na stronie 215. mm Jeżeli chcesz podać liczbę ujemną, poprzedź ją znakiem minus ( ). Jeżeli liczba w komórce tabeli jest zbyt duża, aby ją wyświetlić, Pages ją przekształci: ÂÂ Jeżeli liczba dziesiętna nie mieści się w komórce, zostanie ona zaokrąglona. Na przykład 1, zamieni się w ÂÂ Jeżeli cała liczba nie mieści się w komórce, zostanie ona wyświetlona w notacji naukowej. Na przykład stanie się 7,777778E+19. Notacja naukowa polega na przedstawianiu liczb jako wykładnika potęgi 10. Wykładnik wyświetlany jest po literze E. Jeżeli przekształcona w ten sposób liczba nadal nie mieści się w komórce, zostanie ucięta. Szczegóły znajdziesz w rozdziale Wyświetlanie wartości nie mieszczącej się w komórce na stronie 207. Rozdział 9 Praca z komórkami tabeli 205

206 Korzystanie z formuł i funkcji w komórkach tabel. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej na ten temat, wybierz z menu Pomoc > Formuły i funkcje iwork pomoc lub Pomoc > Formuły i funkcje iwork podręcznik użytkownika. Automatyczne wypełnianie komórek tabeli Funkcja automatycznego wypełniania pozwala na użycie zawartości z jednej lub wielu komórek w sąsiednich komórkach. Oto sposoby automatycznego wypełniania komórek tabeli: mm Jeżeli chcesz wkleić zawartość i wypełnienie komórki do sąsiednich komórek, zaznacz tę komórkę i przeciągnij nad sąsiednimi komórkami jej uchwyt wypełnienia (małe kółko w prawym dolnym rogu). Wklejone zostaną wszelkie dane, format komórek, formuła oraz wypełnienie. Nie zostaną wklejone komentarze. Jeżeli którakolwiek z komórek docelowych zawiera jakieś dane, zostaną one zastąpione wklejanymi w ten sposób danymi. mm Jeżeli chcesz wkleić zawartość i wypełnienie do jednej lub wielu komórek w tym samym wierszu lub kolumnie, zaznacz dwie lub kilka sąsiednich komórek, po czym wybierz jedną z poniższych opcji: Format > Tabela > Wypełnij > Wypełnij w prawo: Przypisuje zaznaczonym komórkom wartość z komórki znajdującej się na lewym końcu zaznaczonego zakresu. Format > Tabela > Wypełnij > Wypełnij w lewo: Przypisuje zaznaczonym komórkom wartość z komórki znajdującej się na prawym końcu zaznaczonego zakresu. Format > Tabela > Wypełnij > Wypełnij w górę: Przypisuje zaznaczonym komórkom wartość z komórki znajdującej się na dole zaznaczonego zakresu. Format > Tabela > Wypełnij > Wypełnij w dół: Przypisuje zaznaczonym komórkom wartość z komórki znajdującej się na górze zaznaczonego zakresu. Wklejone zostaną wszelkie dane, format komórek, formuła oraz wypełnienie. Nie zostaną wklejone komentarze. Jeżeli którakolwiek z komórek docelowych zawiera jakieś dane, zostaną one zastąpione wklejanymi w ten sposób danymi. mm Możesz także dodawać do komórek wartości zmieniane automatycznie według pewnego wzorca. Przykładowo, jeżeli komórka zawiera dzień tygodnia lub miesiąc, możesz zaznaczyć ją i przeciągnąć w prawo lub w dół, aby dodać do sąsiednich komórek kolejne dni tygodnia lub miesiące. Jeżeli chcesz dodać nowe wartości na podstawie wzorca, zaznacz przed przeciągnięciem dwie lub więcej komórek. Przykładowo, jeżeli dwie zaznaczone komórki zawierają liczby 1 i 2, przeciągnięcie ich do sąsiednich komórek spowoduje dodanie do nich liczb 3 i 4. Jeżeli dwie zaznaczone komórki zawierają liczby 1 i 4, po przeciągnięciu ich do sąsiednich komórek pojawią się w nich liczby 7 i 10, ponieważ wartości będą zwiększane o 3. Automatyczne wypełnienie nie ustala zależności między komórkami w grupie. Po automatycznym wypełnieniu komórek można zmieniać ich zawartość niezależnie od siebie. 206 Rozdział 9 Praca z komórkami tabeli

207 Wyświetlanie wartości nie mieszczącej się w komórce Jeżeli komórka jest za mała, aby pomieścić całą jej zawartość, w prawym dolnym jej rogu pojawi się symbol przepełnienia, czyli mały znak plus. Znacznik przepełnienia pojawia się, gdy w tabeli znajduje się więcej informacji, niż widać. Można powiększyć komórkę, aby zmieściła się w niej jej zawartość lub dopuścić, aby zawartość ta została nałożona na sąsiednie komórki. W celu uniknięcia obcinania i nakładania zawartości, można włączyć automatyczne dopasowywanie komórek tabeli do zawartości. W tym celu należy zaznaczyć pole wyboru Automat. dopasowuj wymiary do zawartości, dostępne w panelu Tabela w oknie Inspektora tabel. Oto sposoby posługiwania się zawartością nie mieszczącą się w komórce: mm Jeżeli chcesz, aby zawartość nałożona została na sąsiednie komórki, wyłącz opcję Zawijaj tekst w komórce (w panelu Format w oknie Inspektora tabel). Wyłącz również opcję automatycznej zmiany rozmiaru w celu dopasowania do zawartości, znajdującą się w panelu Tabela. Jeżeli sąsiednie komórki są puste, pojawi się w nich zawartość nie mieszcząca się we właściwej komórce. Jeżeli sąsiednie komórki zawierają jakieś dane, nie mieszcząca się zawartość nie zostanie w nich wyświetlona i nadal widoczny będzie symbol przepełnienia komórki. Jeżeli chcesz, aby zawartość komórki była zawijana, zaznacz opcję Zawijaj tekst w komórce, dostępną w panelu Format w oknie Inspektora tabel. mm Jeżeli chcesz zmienić szerokość kolumny, tak aby zmieściła się cała wartość komórki, kliknij w jej prawą ramkę i przeciągnij ją w prawo. Możesz także użyć narzędzi szerokości kolumny, dostępnych w panelu Tabela w oknie Inspektora tabel. mm Jeżeli chcesz zmienić wysokość wiersza, tak aby zmieściła się cała wartość komórki, kliknij w jego dolną ramkę i przeciągnij ją w dół. Możesz także użyć narzędzi wysokości wiersza, dostępnych w oknie Inspektora tabel. Korzystanie z formatu warunkowego do nadzoru zawartości komórek Format warunkowy zmienia wygląd danej komórki, gdy zawiera ona ustaloną wartość, określaną dalej jako wartość testowana. W celu zastosowania formatu warunkowego należy zaznaczyć jedną lub więcej komórek i ustalić jedną lub więcej reguł. Reguły określają, jakie efekty wizualne mają zostać zastosowane w komórkach, gdy zawierać one będą wartość testowaną. Rozdział 9 Praca z komórkami tabeli 207

208 Przykładowo, można ustalić regułę wypełniającą komórkę kolorem niebieskim, jeżeli zawiera ona liczbę 0, regułę wyświetlającą wartość komórki pogrubioną czcionką, jeżeli jest ona większa od zera oraz regułę wypełniającą komórkę kolorem czerwonym, gdy jej wartość jest mniejsza od zera. Reguły zastosowane w wielu komórkach uruchamiają format warunkowy, jeżeli którakolwiek z tych komórek zawiera wartość testowaną. Czynność Tworzenie reguł Usuwanie formatu warunkowego z komórek, zmiana reguł, wyszukanie komórek używających tego samego formatu warunkowego, kopiowanie/wklejanie formatu warunkowego między tabelami Informacje Ustalanie warunkowych reguł formatowania na stronie 208 Zmiana i zarządzanie formatowaniem warunkowym na stronie 210 Ustalanie warunkowych reguł formatowania Reguła formatowania warunkowego używana jest do wykrywania sytuacji, w której komórki zawierają wartość testową. Może być to albo określona wartość lub wartość zgadzająca się z wartością z określonej komórki tabeli. Reguła ta ustala także formatowanie, które zostanie zastosowane w komórkach, gdy zawierać one będą wartość testową. Jak określić reguły? 1 Zaznacz jedną lub więcej komórek. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędziowym, następnie kliknij w przycisk tabel, po czym kliknij w Format. 3 Kliknij w przycisk Pokaż reguły, po czym wybierz pozycję z menu Wybierz regułę. Warunki w górnej części menu dotyczą wartości liczbowych. Warunki w środkowej części dotyczą wartości tekstowych. Warunek Według dat przeznaczona jest dla dat. 4 Jeżeli chcesz ustalić wartość testową, wpisz ją w polu wartości, znajdującym się po prawej stronie menu rozwijanego. 208 Rozdział 9 Praca z komórkami tabeli

209 Jako wartości testowej możesz użyć także wartości z dowolnej komórki tabeli. Kliknij w tym celu w małe niebieskie kółko w polu wartości, aby wyświetlić pole odwołań komórki. Ustal odwołanie, klikając w odpowiednią komórkę tabeli. Możesz także wpisać jej adres i nacisnąć klawisz Return. Warunek Pomiędzy wymaga podania dwóch wartości. Wybrane formatowanie jest stosowane, gdy którakolwiek z tych liczb lub liczba znajdująca się pomiędzy nimi pojawia się w określonej komórce lub komórkach. W przypadku warunku Według dat, przed podaniem wartości testowej wybierz opcje z menu po obu stronach pola wartości. 5 Kliknij w przycisk Edycja, aby ustalić formatowanie, które ma zostać zastosowane, gdy komórki zawierają wartość testowaną. Pole koloru tekstu: Kliknij w nie, aby wybrać kolor do zastosowania w wartościach komórek. Przyciski stylu czcionki: Kliknij w B, aby wartości komórek wyświetlane były pogrubioną czcionką. Przycisk I powoduje wyświetlanie wartości kursywą, U je podkreśla, natomiast T przekreśla. Pole koloru wypełnienia: Kliknij w nie, aby wybrać kolor wypełnienia. W polu podglądu widoczny jest efekt dokonywanych wyborów. Gdy efekt ten jest zadowalający, kliknij w Gotowe. 6 Jeżeli chcesz dodać kolejną regułę, kliknij w przycisk Dodaj (+) i powtórz kroki od 3 do 5. Rozdział 9 Praca z komórkami tabeli 209

210 Gdy dla komórki ustalonych jest więcej niż jedna reguła, a jej zawartość spełnia warunki kilku reguł: ÂÂ Kolor zastosowany w tekście ustalony jest przez najwyższą regułę stosującą kolor tekstu. ÂÂ Zastosowany styl czcionki ustalony jest przez najwyższą regułę stosującą styl czcionki. ÂÂ Kolor wypełnienia tekstu ustalony jest przez najwyższą regułę stosującą kolor wypełnienia tekstu. Gdy po zastosowaniu w komórce wskazanego koloru umieszczony zostanie w niej kursor i wpisany zostanie nowy tekst (po ręcznym wybraniu koloru tekstu w pasku formatu lub Inspektorze tekstu), nowo wprowadzony tekst będzie miał nowo wybrany kolor, ale istniejący tekst zachowa kolor ustalony przez regułę. Zmiana i zarządzanie formatowaniem warunkowym Oto metody, których można użyć: mm Jeżeli chcesz znaleźć wszystkie komórki w tabeli, które używają tych samych reguł formatowania warunkowego jak wybrana komórka, zaznacz tę komórkę, kliknij w przycisk inspektora w pasku narzędzi, kliknij w przycisk tabel, następnie kliknij w Pokaż reguły w panelu Format, po czym kliknij w Zaznacz wszystkie z tym formatem. Zaznaczone zostaną wszystkie komórki w tabeli, które mają przypisane pasujące reguły. mm Jeżeli chcesz usunąć formatowanie warunkowe przypisane do komórek tabeli, zaznacz te komórki, kliknij w przycisk Pokaż reguły (w panelu Format w oknie Inspektora komórek), a następnie kliknij w przycisk Wymaż wszystkie reguły. mm Jeżeli chcesz zastosować te same reguły formatowania warunkowego w komórkach z różnych tabel, zaznacz komórkę, której reguły chcesz wykorzystać, wybierz Edycja > Kopiuj, zaznacz jedną lub więcej komórek w innej tabeli, po czym wybierz Edycja > Wklej. mm Jeżeli chcesz dodać lub usunąć regułę formatowania, kliknij w przycisk Dodaj (+) lub Usuń ( ) w oknie formatów warunkowych. mm Jeżeli chcesz zmienić regułę, wybierz ponownie jej opcje z menu, zmień jej wartości testowe lub formatowanie. Oto kilka sposobów pracy z wartościami testowymi, ustalanymi jako odwołania do komórek: Jeżeli chcesz usunąć wartość testową, która jest odwołaniem do komórki, kliknij w pole wartości testowej i naciśnij klawisz Delete. Jeżeli chcesz zastąpić jedno odwołanie do komórki innym odwołaniem, kliknij w pole wartości testowej, po czym kliknij w inną komórkę w tej samej lub innej tabeli. Jeżeli chcesz zastąpić wartość testową odwołaniem do komórki, kliknij w pole wartości testowej, kliknij w małe, niebieskie kółko, a następnie w komórkę tabeli. 210 Rozdział 9 Praca z komórkami tabeli

211 Dodawanie obrazków lub koloru do komórek Można zmieniać kolor pojedynczych komórek oraz całych tabel, a także umieszczać w nich obrazki. Jak dodać obrazek lub kolor do komórki tabeli? 1 Zaznacz komórkę. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędziowym, następnie kliknij w przycisk tabel, po czym kliknij w Tabela. 3 Jeżeli chcesz dodać obrazek, wybierz Wypełnienie obrazkiem z menu Tło komórki. Szczegółowe instrukcje znajdziesz w rozdziale Wypełnianie obiektu obrazem na stronie Jeżeli chcesz dodać kolor w tle, wybierz Wypełnienie kolorem lub Wypełnienie gradientem z menu Tło komórki. Zobacz Wypełnienie obiektu jednolitym kolorem na stronie 181 i Wypełnianie obiektu przepływem barwnym (gradientem) na stronie 182, aby dowiedzieć się więcej. Rozdział 9 Praca z komórkami tabeli 211

212 Łączenie komórek tabeli ze sobą Można łączyć ze sobą sąsiednie komórki tabeli, usuwając ich obramowanie, tak aby zachowywały się one jak pojedyncza komórka. Jak połączyć komórki tabeli? 1 Zaznacz dwie lub więcej komórek tabeli. Zaznaczona grupa komórek musi tworzyć prostokąt. Wszystkie komórki muszą być albo komórkami głównej części tabeli, albo komórkami nagłówka lub komórkami stopki. 2 Wybierz Format > Tabela > Połącz komórki. Możesz także wybrać polecenie Połącz komórki z menu Edytuj wiersze i kolumny, znajdującego się w panelu Tabela w Inspektorze tabel. Rozłączenie komórek możliwe jest po zaznaczeniu złączonej komórki i ponownym wybraniu Połącz komórki (tak, aby wyłączyć tę opcję) z menu Format > Tabela lub z menu czynności Edycja wierszy/kolumn, dostępnego w panelu Tabela w Inspektorze tabel. Oto, co dzieje się z zawartością komórek podczas łączenia: ÂÂ Połączenie w poziomie komórek zawierających sam tekst lub tekst, liczby, sformatowane wartości i formuły powoduje połączenie ich zawartości jako tekstu oddzielonego znakami tabulatora. Połączenie w pionie komórek zawierających sam tekst lub tekst, liczby, sformatowane wartości i formuły powoduje połączenie ich zawartości jako tekstu oddzielonego znakami końca wiersza. ÂÂ Po połączeniu komórek w kolumnie, tło komórki wynikowej przyjmuje obrazek lub kolor użyty w najwyżej położonej komórce składowej. Po połączeniu komórek w wierszu, tło komórki wynikowej przyjmuje obrazek lub kolor użyty w komórce składowej położonej po lewej stronie. ÂÂ Gdy komórka zawierająca tekst, liczbę, formułę lub ustalony format zostaje połączona z pustą komórką, nie ma to wpływu na zawartość tej pierwszej. ÂÂ Gdy komórka zawierająca liczbę zostanie połączona z pustą komórką, wynikowa komórka zachowa format liczbowy. 212 Rozdział 9 Praca z komórkami tabeli

213 Dzielenie komórek tabeli Podział komórki dzieli ją na dwie równe części w poziomie (wiersze) lub w pionie (kolumny). Obydwie nowe komórki posiadają ten sam kolor tła lub obrazek tła. Tekst, który znajdował się oryginalnie w dzielonej komórce, zostaje umieszczony odpowiednio w górnej lub lewej komórce. Jak podzielić komórki w poziomie lub w pionie? 1 Zaznacz komórkę lub komórki tabeli. Jeżeli chcesz podzielić cały wiersz lub całą kolumnę, zaznacz wszystkie komórki wiersza lub kolumny. 2 Jeżeli chcesz podzielić komórkę na wiersze, wybierz Format > Tabela > Podziel na wiersze. Jeżeli chcesz podzielić komórkę na kolumny, wybierz Format > Tabela > Podziel na kolumny. Możesz także wybrać Podziel na wiersze lub Podziel na kolumny z menu Edytuj wiersze i kolumny, znajdującego się w oknie Inspektora tabel. 3 Jeżeli chcesz utworzyć kolejne, mniejsze komórki, powtórz kroki 1 i 2. Podzielone komórki można z powrotem ze sobą połączyć, zobacz Łączenie komórek tabeli ze sobą na stronie 212. Formatowanie obramowania komórek tabeli Można zmienić grubość i kolor obramowania komórek tabeli. Da się również całkowicie ukryć to obramowanie. Jak zmienić wygląd obramowania komórek tabeli? 1 Zaznacz odcinki obramowania komórek tabeli, które chcesz zmienić. Szczegółowe instrukcje znajdziesz w rozdziale Zaznaczanie krawędzi komórek tabeli na stronie Użyj narzędzi w pasku formatu lub w oknie Inspektora tabel. Menu obrysu: Pozwala wybrać styl obrysu. Wybierz Brak, aby ukryć obramowanie komórki. Grubość linii: Pozwala ustalić grubość obrysu. Pole koloru: Pozwala wybrać kolor obrysu. Kliknięcie w pole koloru w pasku formatu powoduje wyświetlenie matrycy kolorów. Możesz wybrać kolor, klikając w niego na matrycy. Gdy klikniesz w Pokaż kolory, otwarte zostanie okno wyboru koloru, dające dostęp do dodatkowych opcji. Kliknięcie w pole koloru w oknie Inspektora tabel otwiera okno wyboru koloru. Więcej informacji na temat korzystania z tego narzędzia znajduje się w rozdziale Okno wyboru koloru na stronie 27. Rozdział 9 Praca z komórkami tabeli 213

214 Kopiowanie i przenoszenie komórek Oto sposoby kopiowania i przenoszenia komórek: mm Jeżeli chcesz przenieść komórki w inne miejsce tabeli, do innej tabeli lub na obszar strony, zaznacz komórkę lub zakres sąsiednich komórek i przeciągnij zaznaczenie za obramowanie (wskaźnik zmieni się w rękę), aż zaznaczone zostaną komórki docelowe. Wartości w komórkach docelowych zostaną zastąpione, natomiast wartości w oryginalnych komórkach znikną. mm Jeżeli chcesz skopiować komórki w inne miejsce tej samej tabeli, do innej tabeli lub w inne miejsce strony, zaznacz je i przeciągnij, trzymając wciśnięty klawisz Opcja. Wartości w komórkach docelowych zostaną zastąpione, natomiast wartości w oryginalnych komórkach nie ulegną zmianie.. Komórki można także kopiować zaznaczając je, wybierając Edycja > Kopiuj, następnie zaznaczając komórki docelowe i wybierając Edycja > Wklej. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o sposobach powielania lub przenoszenia komórki zawierającej formułę: Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej na ten temat, wybierz z menu Pomoc > Formuły i funkcje iwork pomoc lub Pomoc > Formuły i funkcje iwork podręcznik użytkownika. Dodawanie komentarzy do komórek tabeli Komentarze pozwalają na zachowanie informacji o komórkach tabeli. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o dodawaniu komentarzy do dokumentów Pages, zobacz Korzystanie z komentarzy na stronie 80. mm mm mm mm mm Oto sposoby pracy z komentarzami: Jeżeli chcesz dodać komentarz do komórki, zaznacz ją i kliknij w Komentarz w pasku narzędzi lub wybierz Wstaw > Komentarz. Następnie wpisz tekst w polu komentarza. Jeżeli chcesz ukryć wszystkie komentarze, wybierz Widok > Ukryj komentarze. Jeżeli chcesz pokazać wszystkie komentarze, wybierz Widok > Pokaż komentarze. Jeżeli chcesz usunąć komentarz, kliknij w znaczek X, widoczny w prawym górnym rogu pola komentarza. Jeżeli chcesz, aby wszystkie komentarze zostały uwzględniane na wydruku, włącz pokazywanie komentarzy i wybierz Plik > Drukuj. 214 Rozdział 9 Praca z komórkami tabeli

215 Formatowanie wyświetlanych wartości w komórkach tabel Można zastosować formatowanie komórki tabeli, tak aby jej wartość wyświetlana była w określony sposób. Przykładowo, można sformatować komórki z danymi walutowymi, tak aby symbol waluty (np. zł, $, lub ) pojawiał się odpowiednio przed lub za liczbą. Format komórki określa jedynie sposób wyświetlania wartości. Do obliczeń w formułach używana jest wartość w jej oryginalnej postaci. Jedynym wyjątkiem jest sytuacja, gdy za separatorem dziesiętnym znajduje się zbyt dużo cyfr. W takiej sytuacji liczba jest zaokrąglana. Oto sposoby pracy z formatami komórek: mm Jeżeli chcesz zastosować format komórki, zaznacz jedną lub kilka komórek i użyj menu Format komórki, znajdującego się w panelu Format w Inspektorze tabel. mm Jeżeli chcesz dodać wartość do pustej komórki mającej określony format, zaznacz tę komórkę i wpisz wartość. Format zostanie zastosowany po opuszczeniu komórki. mm Usunięcie wartości z komórki nie ma wpływu na jej format. Jeżeli chcesz usunąć format komórki, przełącz go na format automatyczny. Jeżeli chcesz usunąć wartość i format, wybierz Edycja > Wymaż wszystko. mm Po zdefiniowaniu formatu można zastosować go w wielu komórkach przy użyciu automatycznego wypełniania. Szczegółowe instrukcje znajdziesz w rozdziale Automatyczne wypełnianie komórek tabeli na stronie 206. Format komórki Sytuacja Więcej informacji automatyczny Automatycznie formatuje komórkę na podstawie jej zawartości Korzystanie z automatycznego formatu komórek na stronie 216 liczba Formatuje wyświetlanie miejsc dziesiętnych, ustala separator tysięczny i sposób wyświetlania wartości ujemnych Korzystanie z formatu liczbowego w komórkach tabel na stronie 217 waluta Formatuje wartości walutowe Korzystanie z formatu walutowego w komórkach tabel na stronie 218 procent data i czas Wyświetla wartości liczbowe ze znakiem % Formatuje sposób wyświetlania daty i czasu Korzystanie z formatu procentowego w komórkach tabel na stronie 218 Korzystanie z formatu daty i czasu w komórkach tabel na stronie 219 czas trwania Formatuje wyświetlanie tygodni, dni, godzin, minut, sekund i mikrosekund Korzystanie z formatu czasu trwania w komórkach tabel na stronie 219 Rozdział 9 Praca z komórkami tabeli 215

216 Format komórki Sytuacja Więcej informacji ułamek system liczbowy naukowy tekst własny Formatuje wyświetlanie wartości mniejszych od 1 Formatuje wyświetlanie liczb w danym systemie liczbowym (np. dziesiętnym lub binarnym). Formatuje wyświetlanie liczb jako wykładników potęgi 10. Wyświetla zawartość komórki dokładnie tak, jak została wprowadzona. Pozwala zdefiniować własny format. Korzystanie z formatu ułamkowego w komórkach tabel na stronie 220 Korzystanie z formatu systemu liczbowego w komórkach tabel na stronie 220 Korzystanie z formatu naukowego w komórkach tabel na stronie 221 Korzystanie z formatu tekstowego w komórkach tabel na stronie 221 Korzystanie z własnych formatów wyświetlania wartości w komórkach tabeli na stronie 221 Korzystanie z automatycznego formatu komórek Gdy dodasz nową komórkę, jej zawartość wyświetlana jest przy użyciu automatycznego formatu. Zawartość komórki z formatowaniem automatycznym Liczba Wartość walutowa Data Wyświetlana zawartość Zachowywane są miejsca po przecinku i separator dziesiętny. Na przykład: ,008 będzie wyświetlane jako ,008. Zachowywane są miejsca po przecinku i separator dziesiętny. Na przykład: 1000,0075 zł będzie wyświetlane jako 1000,0075 zł. Wartość zachowywana jest w takiej samej postaci, w jakiej została wprowadzona i traktowana w formułach jako tekst, nie jako data. Na przykład, 1/1 będzie wyświetlane jako 1/ Rozdział 9 Praca z komórkami tabeli

217 Zawartość komórki z formatowaniem automatycznym Wartość logiczne Wartość procentowa Wartość naukowa Czas trwania Ułamek Wyświetlana zawartość Wartości prawda i fałsz przekształcane są na PRAWDA i FAŁSZ. Komórki takie mogą być używane w formułach stosujących operacje logiczne na wyrażeniach logicznych. Liczba ze znakiem % wyświetlana jest tak samo, jak została wprowadzona, natomiast w formułach traktowana jest ona jako wartość procentowa. Odstęp między liczbą a znakiem % nie jest niezbędny. Przykładowo, można wpisać zarówno 5%, jak i 5 %. Wyświetlana wartość zaokrąglana jest do dwóch miejsc po przecinku. Na przykład: 1,777E3 będzie wyświetlone jako 1.78+E3. Wartość zachowywana jest w takiej samej postaci, w jakiej została wprowadzona i traktowana jest jako tekst. Wartość zachowywana jest w takiej samej postaci, w jakiej została wprowadzona i traktowana jest jako tekst. Jeżeli w komórce zastosowany został inny format, można zmienić go na automatyczny, zaznaczając komórkę i wybierając Automatyczny z menu formatów komórek, dostępnym w panelu Format w Inspektorze tabel. Jak zastosować format automatyczny? 1 Zaznacz jedną lub kilka komórek. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędziowym, następnie kliknij w przycisk tabel, po czym kliknij w Tabela. 3 Rozwiń menu Format komórki i wybierz z niego Automatyczny. Korzystanie z formatu liczbowego w komórkach tabel Format liczbowy pozwala określić liczbę wyświetlanych miejsc po przecinku, wygląd separatora tysięcy i sposób prezentacji liczb ujemnych. Jak określić format liczbowy dla jednej lub kilku komórek? 1 Zaznacz jedną lub kilka komórek. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędziowym, następnie kliknij w przycisk Inspektora tabel, po czym kliknij w Format. 3 Rozwiń menu Format komórki i wybierz z niego Liczba. Rozdział 9 Praca z komórkami tabeli 217

218 4 Jeżeli chcesz określić liczbę miejsc po przecinku, użyj pola Dziesiętne. Gdy wartość zawierać będzie więcej miejsc po przecinku, zostanie zaokrąglona. Przykładowo, jeżeli komórka ma wyświetlać dwa miejsca po przecinku, wartość 3,456 będzie wyświetlona jako 3,46 (a nie 3,45). 5 Jeżeli chcesz ustalić sposób wyświetlania liczb ujemnych, użyj menu znajdującego się obok pola liczby miejsc po przecinku. 6 Jeżeli chcesz wybrać, czy używany ma być separator tysięczny, włącz lub wyłącz opcję Separator tysięczny. Korzystanie z formatu walutowego w komórkach tabel Format walutowy służy do wyświetlania wartości walutowych. Jak określić format walutowy dla jednej lub kilku komórek? 1 Zaznacz jedną lub kilka komórek. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędziowym, następnie kliknij w przycisk Inspektora tabel, po czym kliknij w Format. 3 Rozwiń menu Format komórki i wybierz z niego Waluta. 4 Rozwiń menu Symbol i wybierz symbol waluty. 5 Jeżeli chcesz określić liczbę miejsc po przecinku, użyj pola Dziesiętne. Gdy wartość zawierać będzie więcej miejsc po przecinku, zostanie zaokrąglona. Przykładowo, jeżeli komórka ma wyświetlać dwa miejsca po przecinku, wartość 3,456 będzie wyświetlona jako 3,46 (a nie 3,45). 6 Jeżeli chcesz ustalić sposób wyświetlania liczb ujemnych, użyj menu znajdującego się obok pola liczby miejsc po przecinku. 7 Jeżeli chcesz wybrać, czy używany ma być separator tysięczny, włącz lub wyłącz opcję Separator tysięczny. 8 Jeżeli chcesz, aby w komórce wyświetlany był symbol waluty, zaznacz opcję Styl księgowy. Korzystanie z formatu procentowego w komórkach tabel Format procentowy służy do wyświetlania wartości liczbowych ze znakiem %. Jeżeli wartość ta jest używana w formule, stosowana jest jej postać ułamkowa. Przykładowo, wartość wyświetlana jako 3,00% jest używana w formułach jako 0,03. Gdy do komórki korzystającej z automatycznego formatu wpisana zostanie wartość 3%, po czym zastosowany zostanie format procentowy, wyświetlona zostanie w niej wartość 3%. Jeżeli jednak do komórki korzystającej z automatycznego formatu wpisana zostanie wartość 3, a następnie zastosowany zostanie format procentowy, wyświetlona zostanie w niej wartość 300%. 218 Rozdział 9 Praca z komórkami tabeli

219 Jak określić format procentowy dla jednej lub kilku komórek? 1 Zaznacz jedną lub kilka komórek. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędziowym, następnie kliknij w przycisk Inspektora tabel, po czym kliknij w Format. 3 Rozwiń menu Format komórki i wybierz z niego Procent. 4 Jeżeli chcesz określić liczbę miejsc po przecinku, użyj pola Dziesiętne. Gdy wartość zawierać będzie więcej miejsc po przecinku, zostanie zaokrąglona. Przykładowo, jeżeli komórka ma wyświetlać dwa miejsca po przecinku, wartość 3,456 będzie wyświetlona jako 3,46 (a nie 3,45). 5 Jeżeli chcesz ustalić sposób wyświetlania liczb ujemnych, użyj menu znajdującego się obok pola liczby miejsc po przecinku. 6 Jeżeli chcesz wybrać, czy używany ma być separator tysięczny, włącz lub wyłącz opcję Separator tysięczny. Jeżeli komórka zawiera już jakąś wartość, przyjmowane jest, że jest to wartość dziesiętna i zostaje ona przekształcona w procent. Na przykład: 3 zamieni się w 300%. Korzystanie z formatu daty i czasu w komórkach tabel Format daty i czasu pozwala wyświetlać wartości daty i czasu. Jak określić format daty i czasu dla jednej lub kilku komórek? 1 Zaznacz jedną lub kilka komórek. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędziowym, następnie kliknij w przycisk Inspektora tabel, po czym kliknij w Format. 3 Rozwiń menu Format komórki i wybierz z niego Data i czas. 4 Sposób wyświetlania daty możesz wybrać z menu Data. 5 Sposób wyświetlania godziny możesz wybrać z menu Czas. Korzystanie z formatu czasu trwania w komórkach tabel Format czasu trwania służy do wyświetlania wartości opisujących odcinki czasu, wyrażone w tygodniach, dniach, godzinach, minutach, sekundach i milisekundach. Jak zastosować format czasu trwania w zaznaczonych komórkach? 1 Zaznacz jedną lub kilka komórek. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędziowym, następnie kliknij w przycisk Inspektora tabel, po czym kliknij w Format. 3 Rozwiń menu Format komórki i wybierz z niego Czas trwania. 4 Narzędzie jednostek pozwala na wybór jednostek, za pomocą których wyświetlany będzie czas trwania. Domyślnie używane są godziny, minuty i sekundy (g, m, s). Rozdział 9 Praca z komórkami tabeli 219

220 Jeżeli chcesz wybrać pojedynczą jednostkę, przeciągnij lewy lub prawy koniec suwaka maksymalnie do środka. Następnie kliknij w środek suwaka i przeciągnij go do jednostki, której chcesz użyć. Jeżeli chcesz wybrać kilka jednostek, rozciągnij suwak i przesuń go tak, aby pokrywał te jednostki, z których chcesz korzystać. 5 Rozwiń menu Format komórki i wybierz z niego format wyświetlania. Korzystanie z formatu ułamkowego w komórkach tabel Format ułamkowy określa sposób wyświetlania tych części wartości, które są mniejsze niż 1. Przykładowo, po wybraniu formatu Połówki, 27,5 wyświetlane jest jako 27 1/2, natomiast po wybraniu formatu Ósme części jako 27 4/8. Jak zastosować format ułamków w zaznaczonych komórkach? 1 Zaznacz jedną lub kilka komórek. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędziowym, następnie kliknij w przycisk Inspektora tabel, po czym kliknij w Format. 3 Rozwiń menu Format komórki i wybierz z niego Ułamek. 4 Rozwiń menu Dokładność i wybierz z niego format wyświetlania. Korzystanie z formatu systemu liczbowego w komórkach tabel Format systemu liczbowego pozwala wyświetlać liczby w różnych formatach, od dwójkowego do formatu o podstawie równej 36. Po wybraniu formatu o podstawie 2, 8 lub 16 można wyświetlać także wartości ujemne, poprzedzając je znakiem minus lub w systemie uzupełnień do dwóch. Wartości ujemne w systemach liczbowych o innej podstawie wyświetlane są tylko przy użyciu znaku minus. System liczbowy 100 wyświetlane jest jako 100 wyświetlane jest jako (przy użyciu znaku minus) Podstawa = Podstawa = Podstawa = Podstawa = C 100 wyświetlane jest jako (przy użyciu systemu uzupełnień do dwóch) Jak ustalić format systemu liczbowego w zaznaczonych komórkach? 1 Zaznacz jedną lub kilka komórek. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędziowym, następnie kliknij w przycisk Inspektora tabel, po czym kliknij w Format. 3 Rozwiń menu Format komórki i wybierz z niego System liczbowy. 220 Rozdział 9 Praca z komórkami tabeli

221 4 Użyj pola Podstawa, aby ustalić podstawę dla systemu liczbowego, którego chcesz używać. 5 Jeżeli chcesz określić liczbę miejsc po przecinku, użyj pola Miejsca. 6 Gdy wybierzesz system liczbowy o podstawie 2, 8 lub 16, możesz też wybrać sposób wyświetlania wartości ujemnych. Znak minus: Wyświetla wartości ujemne, poprzedzając je znakiem minus. Uzupełnienia do dwóch: Wyświetla wartości ujemne za pomocą kodu uzupełnień do dwóch. Wartości ujemne we wszystkich pozostałych systemach liczbowych wyświetlane są przy użyciu znaku minus. Korzystanie z formatu naukowego w komórkach tabel Format naukowy polega na przedstawianiu liczb jako wykładnika potęgi 10. Wykładnik wyświetlany jest po literze E. Przykładowo, wartość 5,00 wyświetlana jest w formacie naukowym jako 5,00E+00, natomiast jako 1,23E+04. Jak zastosować format naukowy w jednej lub kilku komórkach? 1 Zaznacz jedną lub kilka komórek. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędziowym, następnie kliknij w przycisk Inspektora tabel, po czym kliknij w Format. 3 Rozwiń menu Format komórki i wybierz z niego Naukowy. 4 Jeżeli chcesz określić liczbę miejsc po przecinku, użyj pola Dziesiętne. Korzystanie z formatu tekstowego w komórkach tabel Format tekstowy używany jest wtedy, gdy zawartość komórki ma być traktowana jako tekst, nawet gdy jest ona liczbą. Po zastosowaniu formatu tekstowego wartość komórki wyświetlana jest dokładnie w takiej samej postaci, w jakiej została wprowadzona. Jak zastosować format tekstowy w jednej lub kilku komórkach? 1 Zaznacz jedną lub kilka komórek. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędziowym, następnie kliknij w przycisk Inspektora tabel, po czym kliknij w Format. 3 Rozwiń menu Format komórki i wybierz z niego Tekst. Korzystanie z własnych formatów wyświetlania wartości w komórkach tabeli Można utworzyć własne formaty wyświetlania liczb, tekstu oraz daty i czasu. Samodzielnie utworzone formaty komórki określane są jako własne formaty. Własne formaty dostępne są także w menu Format komórki, znajdującym się w panelu Format w Inspektorze tabel. Rozdział 9 Praca z komórkami tabeli 221

222 Czynność Zdefiniowanie własnego formatu liczbowego, ustalającego wyświetlanie walut, cyfr ułamkowych i innego formatowania liczby w komórce tabeli Zdefiniowanie własnego formatowania liczb, różnego w zależności od wartości w komórce tabeli Zdefiniowanie własnego formatu daty/czasu, ustalającego sposób wyświetlania w tabeli dni, miesięcy, lat, godzin, minut itp. Zdefiniowanie tekstu, który ma pojawiać się obok wartości wprowadzonej do komórki tabeli Zarządzanie utworzonymi przez siebie formatami Informacje Utworzenie własnego formatu liczbowego na stronie 222 Definiowanie części całkowitej we własnym formacie liczbowym na stronie 224 Definiowanie części dziesiętnej we własnym formacie liczbowym na stronie 225 Definiowanie skali we własnym formacie liczbowym na stronie 226 Przypisywanie warunków do własnego formatu liczbowego na stronie 229 Tworzenie własnego formatu daty i czasu na stronie 230 Utworzenie własnego formatu tekstowego na stronie 232 Zmiana własnego formatu komórki na stronie 233 Zmiana kolejności, zmiana nazw i usuwanie własnych formatów komórek na stronie 234 Utworzenie własnego formatu liczbowego Jak utworzyć własny format liczb w komórkach tabeli? 1 Zaznacz jedną lub więcej komórek. 2 Wybierz Własny z menu Format komórki, znajdującego się w panelu Format w Inspektorze tabel. Pole formatu Przeciągnij elementy do pola formatu. 3 Rozwiń menu Typ i wybierz z niego Liczby i tekst. 222 Rozdział 9 Praca z komórkami tabeli

223 4 Zdefiniuj format liczb, przeciągając niebieskie elementy z pola liczb i tekstu do pola formatu, znajdującego się nad nim. Gdy element jest w polu formatu, możesz kliknąć w jego trójkąt rozwijania i wybrać opcję formatowania z rozwiniętego wówczas menu. Kliknij w trójkąt rozwijania, aby wybrać opcje formatowania. Całkowite: Dodaj ten element, jeżeli chcesz sformatować liczby po lewej stronie separatora dziesiętnego. Zobacz Definiowanie części całkowitej we własnym formacie liczbowym na stronie 224, aby dowiedzieć się więcej. Waluta: Dodaj ten element, aby wyświetlić symbol waluty. Jeżeli chcesz wybrać symbol waluty, kliknij w trójkąt rozwijania obok tego elementu i dokonaj wyboru. Dziesiętne: Dodaj ten element, aby sformatować wyświetlanie miejsc dziesiętnych. Zobacz Definiowanie części dziesiętnej we własnym formacie liczbowym na stronie 225, aby dowiedzieć się więcej. Odstępy: Użyj tego elementu do ustalania odstępów pomiędzy pozostałymi elementami. Kliknij w trójkąt rozwijania i wybierz opcję. Zwykłe oznacza standardowy odstęp, Szerokie dodaje spację firetową, natomiast Wąskie dodaje jedną szóstą spacji firetowej. W polu formatu można umieścić więcej niż jeden odstęp, ale tylko jeden z tych odstępów może być Elastyczny. Odstęp Elastyczny powoduje wyrównanie do lewej elementów go poprzedzających oraz wyrównanie do prawej elementów znajdujących się za nim. Skala: Użyj tego elementu do zmiany skali wyświetlanej liczby. Przykładowo, możesz wyświetlać wartości powyżej 100 jako liczby tysięcy (1000 wyświetlane będzie wówczas jako 10). Więcej informacji znajdziesz w rozdziale Definiowanie skali we własnym formacie liczbowym na stronie Jeżeli chcesz, aby przed dowolnym elementem znajdował się stały tekst, umieść kursor w polu formatu i wpisz ten tekst. Możesz w tym celu kliknąć w dany element i użyć klawiszy ze strzałkami w lewo i w prawo, aby odpowiednio ustawić kursor. 6 Jeżeli chcesz usunąć element z pola, zaznacz go i naciśnij klawisz Delete. Rozdział 9 Praca z komórkami tabeli 223

224 Jeżeli chcesz przenieść element w inne miejsce pola, przeciągnij go. 7 W polu Nazwa wpisz nazwę utworzonego formatu liczbowego. Nazwy własnych formatów dostępne są także w menu Format komórki, znajdującym się w panelu Format w Inspektorze tabel. 8 Kliknij w OK, aby zachować utworzony format i zastosować go w zaznaczonych komórkach. Oto przykład formatu liczbowego: ÂÂ ÂÂ ÂÂ ÂÂ Myślnik to element odstępu, oznaczający pojedynczy odstęp pomiędzy liczbą a symbolem waluty. Znak dolara to element oznaczający symbol waluty. #,### to liczba całkowita, oznaczająca liczbę większą od 999 z separatorem tysięcznym.,## to element dziesiętny. Wartość wpisana do komórki z powyższym formatem Wartość wyświetlona w komórce Saldo: 10, zł 0,95 Saldo: 0,95 zł,666 Saldo: 0,67 zł Definiowanie części całkowitej we własnym formacie liczbowym Element Liczby całkowite pozwala dostosować wygląd liczb całkowitych w komórce tabeli. Gdy dodasz do własnego formatu liczbowego element Liczby całkowite, możesz go zaznaczyć, kliknąć w jego trójkąt rozwijania i użyć opcji z rozwiniętego wówczas menu, aby ustalić atrybuty wyświetlania liczby. 224 Rozdział 9 Praca z komórkami tabeli

225 Zobacz Utworzenie własnego formatu liczbowego na stronie 222, aby dowiedzieć się, jak dodać element Liczby całkowite. Oto sposoby korzystania z menu kontekstowego elementu Liczby całkowite : mm Jeżeli chcesz pokazać lub ukryć separator tysięczny, wybierz Pokaż separator lub Ukryj separator. mm Jeżeli chcesz, aby przed liczbą mającą mniej cyfr niż podana, wyświetlane były zera lub odstępy, wybierz Pokazuj zera w miejscu nieużywanych cyfr lub Używaj odstępów w miejscu nieużywanych cyfr. Następnie zwiększ lub zmniejsz liczbę zer lub myślników widocznych w polu formatu: wybierz Dodaj cyfrę, Usuń cyfrę lub Liczba cyfr z menu rozwijanego lub użyj klawiszy ze strzałkami w górę i w dół, aby ustalić liczbę cyfr. Wybór Liczba Sposób wyświetlenia Pokaż separator ,000,000 Ukryj separator Pokazuj zera dla nieużywanych cyfr i ustaw Liczba cyfr na Definiowanie części dziesiętnej we własnym formacie liczbowym Element Liczby dziesiętne pozwala dostosować wygląd liczb dziesiętnych w komórce tabeli. Liczby dziesiętne to cyfry widoczne po prawej stronie separatora dziesiętnego. Gdy dodasz do własnego formatu liczbowego element Dziesiętne, możesz ustalić atrybuty wyświetlania liczby, zaznaczając ten element, klikając w jego trójkąt rozwijania i używając opcji z rozwiniętego wówczas menu. Zobacz Utworzenie własnego formatu liczbowego na stronie 222, aby dowiedzieć się, jak dodać element Liczby dziesiętne. Oto sposoby korzystania z menu kontekstowego elementu Liczby dziesiętne : mm Jeżeli chcesz, aby cyfry dziesiętne wyświetlane były jako liczby, wybierz Dziesiętne. Rozdział 9 Praca z komórkami tabeli 225

226 Jeżeli chcesz, aby nieużywane miejsca dziesiętne były zastępowane innymi znakami (gdy ich liczba jest mniejsza niż podana), wybierz Pokaż końcowe zera lub Użyj odstępów zamiast końcowych zer. Następnie zwiększ lub zmniejsz liczbę zer lub myślników widocznych w polu formatu: wybierz Dodaj cyfrę, Usuń cyfrę lub Liczba cyfr z menu rozwijanego lub użyj klawiszy ze strzałkami w górę i w dół, aby ustalić liczbę cyfr. Gdy w komórce wprowadzonych zostanie więcej miejsc dziesiętnych niż podane, liczba zostanie zaokrąglona. mm Jeżeli chcesz, aby cyfry dziesiętne wyświetlane były jako ułamki, wybierz Ułamki. Jeżeli chcesz ustalić jednostkę ułamków (np. Czwarte części ), kliknij w trójkątną ikonę tego elementu i wybierz pozycję z rozwiniętego w ten sposób menu. mm Jeżeli nie chcesz, aby w komórce tabeli wyświetlane były miejsca dziesiętne, nie dodawaj elementu Dziesiętne do pola formatu. Gdy wartość dziesiętna zostanie wprowadzona do komórki, będzie ona wyświetlona w postaci zaokrąglonej do najbliższej liczby całkowitej. Wybór Liczba Sposób wyświetlenia Pokazuj zera dla nieużywanych cyfr, po czym ustaw Liczba cyfr na 6 100, , Ułamek, po czym wybierz Do dwóch cyfr (23/24) Ułamek, po czym wybierz Czwarte części 100, /40 100, /4 Gdy dodasz element Odstęp między elementami Liczby całkowite i Dziesiętne, pomiędzy liczbą całkowitą a ułamkiem widoczny będzie znak odstępu. Definiowanie skali we własnym formacie liczbowym Element Skala pozwala wyświetlać liczby z komórki w postaci procentów, notacji naukowej lub innych sposobów zmiany wartości. Jak używać elementu Skala? 1 Dodaj element zgodnie z opisem w Utworzenie własnego formatu liczbowego na stronie Rozdział 9 Praca z komórkami tabeli

227 2 Zaznacz element w polu formatu, kliknij w jego trójkąt rozwijania i wybierz opcję. Gdy element skali zostanie zastosowany w komórce zawierającej już jakąś wartość, oryginalna wartość tej komórki zostanie zachowana, będzie ona tylko wyświetlona w inny sposób. Jeżeli jednak ten sam format zastosowany zostanie w pustej komórce, a następnie dodana zostanie do niej wartość, uwzględni ona podaną skalę. Sytuacje te pokazuje poniższa tabela: Opcja skali Procent Procent (%) Setki Tysiące (C) Tysiące Po wpisaniu do komórki Opcja zastosowana później Opcja zastosowana wcześniej Opcja zastosowana później Opcja zastosowana wcześniej Opcja zastosowana później Opcja zastosowana wcześniej Opcja zastosowana później Opcja zastosowana wcześniej Opcja zastosowana później Rzeczywista wartość Wyświetlana wartość % % % % 12000% 12000% C C Rozdział 9 Praca z komórkami tabeli 227

228 Opcja skali Tysiące (K) Miliony Miliony (M) Miliardy Miliardy (B) Biliony Biliony (T) Naukowy Po wpisaniu do komórki Opcja zastosowana wcześniej Opcja zastosowana później Opcja zastosowana wcześniej Opcja zastosowana później Opcja zastosowana wcześniej Opcja zastosowana później Opcja zastosowana wcześniej Opcja zastosowana później Opcja zastosowana wcześniej Opcja zastosowana później Opcja zastosowana wcześniej Opcja zastosowana później Opcja zastosowana wcześniej Opcja zastosowana później Opcja zastosowana wcześniej Opcja zastosowana później Opcja zastosowana wcześniej Rzeczywista wartość Wyświetlana wartość K K M M B B T T E+0, E+0,4 228 Rozdział 9 Praca z komórkami tabeli

229 Przypisywanie warunków do własnego formatu liczbowego Można przypisać warunki do własnego formatu liczbowego, aby zróżnicować sposób wyświetlania zawartości komórki w zależności od jej wartości. Oto format liczbowy, mający cztery warunki. Górny warunek jest stosowany, gdy wprowadzona liczba nie spełnia żadnego z pozostałych. Wartość wpisana do komórki z powyższym formatem Wartość wyświetlona w komórce Winien: 0015,00K zł 0 Zapłacono 500 Kredyt: (0000,50K) zł Konto zamknięte Uwaga: Konto zamknięte Jak utworzyć własny format liczbowy z warunkami? 1 Zaznacz jedną lub więcej komórek. 2 Wybierz Własny z menu Format komórki, znajdującego się w panelu Format w Inspektorze tabel. 3 Rozwiń menu Typ i wybierz z niego Liczby i tekst. 4 Kliknij w przycisk Dodaj (+) po prawej stronie pola formatu, aby dodać warunek. Warunek ustalony w najwyższym polu stosowany jest wtedy, gdy podana liczba nie spełnia pozostałych warunków. Elementy tekstowe mogą być stosowane tylko w tym polu. Zobacz Utworzenie własnego formatu tekstowego na stronie 232, aby dowiedzieć się więcej o elementach tekstowych. Rozdział 9 Praca z komórkami tabeli 229

230 5 Wybierz warunek z menu dostępnego nad pole nowego formatu. 6 Dodaj elementy do pola formatu, aby zdefiniować format liczbowy, który chcesz zastosować, gdy liczba spełniać będzie dany warunek. Jeżeli chcesz się dowiedzieć więcej o pracy z polem formatu, zobacz Utworzenie własnego formatu liczbowego na stronie Powtórz kroki od 4 do 6, aby ustalić wszystkie niezbędne warunki. Uwaga: Jeżeli chcesz usunąć warunek, kliknij w przycisk Usuń ( ) po prawej stronie pola formatu. 8 W górnym polu zdefiniuj format wyświetlania, który będzie stosowany, gdy liczba nie będzie spełniać żadnego z podanych warunków. Możesz użyć elementu Wprowadzony tekst, aby wyświetlić ustalony tekst, gdy zamiast liczby do komórki wprowadzony zostanie tekst. Zobacz Utworzenie własnego formatu tekstowego na stronie 232, jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej. 9 Wpisz nazwę formatu w polu Nazwa, po czym kliknij w OK, aby go zachować i zastosować w zaznaczonych komórkach. Nazwy własnych formatów dostępne są także w menu Format komórki, znajdującym się w panelu Format w Inspektorze tabel. Tworzenie własnego formatu daty i czasu Jak zdefiniować własny format wyświetlania daty i czasu w komórkach tabeli? 1 Zaznacz jedną lub więcej komórek. 2 Wybierz Własny z menu Format komórki, znajdującego się w panelu Format w Inspektorze tabel. 3 Rozwiń menu Typ i wybierz z niego Data i czas. 230 Rozdział 9 Praca z komórkami tabeli

231 4 Zdefiniuj format daty i czasu, przeciągając niebieskie elementy z pola daty i czasu do pola formatu, znajdującego się nad nim. 5 Gdy element jest w polu formatu, możesz kliknąć w jego trójkąt rozwijania i wybrać opcję formatowania z rozwiniętego wówczas menu. 6 Jeżeli chcesz, aby przed dowolnym elementem znajdował się stały tekst, umieść kursor w polu formatu i wpisz ten tekst. Możesz w tym celu kliknąć w dany element i użyć klawiszy ze strzałkami w lewo i w prawo, aby odpowiednio ustawić kursor. 7 Jeżeli chcesz, aby pomiędzy elementami znajdował się odstęp, umieść między nimi kursor i naciśnij spację raz lub kilka razy. 8 Jeżeli chcesz usunąć element z pola, zaznacz go i naciśnij klawisz Delete. Jeżeli chcesz przenieść element w inne miejsce pola, przeciągnij go. 9 W polu Nazwa wpisz nazwę utworzonego formatu daty i czasu. Nazwy własnych formatów dostępne są także w menu Format komórki, znajdującym się w panelu Format w Inspektorze tabel. 10 Kliknij w OK, aby zachować utworzony format daty i czasu i zastosować go w zaznaczonych komórkach. Gdy wprowadzisz datę lub czas do sformatowanej komórki, format zostanie zastosowany, jeżeli wartość zawiera myślnik (-) lub ukośnik (/). Oto przykład: Rozdział 9 Praca z komórkami tabeli 231

232 Wartość wpisana do komórki z powyższym formatem Wartość wyświetlona w komórce 4/16/99 16 kwietnia 1999 przypada 106 dnia roku lutego 2008 przypada 54 dnia roku 15 grudnia grudnia 2010 Utworzenie własnego formatu tekstowego Można ustalić tekst, który będzie automatycznie wyświetlany przed wartością znajdującą się w komórce lub po niej, jeżeli w komórce tej nie zostanie zastosowany inny format. Jak ustalić tekst wyświetlany w komórkach tabeli? 1 Zaznacz jedną lub więcej komórek. 2 Wybierz Własny z menu Format komórki, znajdującego się w panelu Format w Inspektorze tabel. 3 Rozwiń menu Typ i wybierz z niego Liczby i tekst. 4 Przeciągnij niebieski element Wpisany tekst z pola elementów Liczby i tekst do pola formatu, znajdującego się powyżej. Jeżeli w polu formatu znajdują się już jakieś elementy, usuń je przed przeciągnięciem. 5 Umieść kursor przed lub za tym elementem i wpisz swój własny tekst, wraz z niezbędnymi odstępami. Możesz kliknąć w ten element i użyć klawiszy ze strzałkami w lewo i w prawo, aby odpowiednio ustawić kursor. Gdy do pola z powyższym formatem wpisany zostanie tekst Trzeba uaktualnić adres, wyświetlone będzie Powiadomić klienta: Trzeba uaktualnić adres. 232 Rozdział 9 Praca z komórkami tabeli

233 6 W polu Nazwa wpisz nazwę utworzonego formatu tekstowego. Nazwy własnych formatów dostępne są także w menu Format komórki, znajdującym się w panelu Format w Inspektorze tabel. 7 Kliknij w OK, aby zachować utworzony format tekstowy i zastosować go w zaznaczonych komórkach. Zmiana własnego formatu komórki Oto sposoby zmiany własnego formatu i zastosowania go w komórkach: mm Jeżeli chcesz zmienić elementy powiązane z własnym formatem zastosowanym w komórkach, zaznacz te komórki i kliknij w Pokaż format w panelu Format w Inspektorze komórek. Jeżeli chcesz usunąć element, zaznacz go w polu formatu i naciśnij klawisz Delete. Jeżeli chcesz dodać element, przeciągnij go do pola formatu. Jeżeli chcesz przesunąć element w inne miejsce, przeciągnij je w obrębie pola formatu. Jeżeli chcesz ponownie ustalić opcje elementu, kliknij w jego trójkąt rozwijania i dokonaj wyboru z rozwiniętego menu. Po dokonaniu zmian wykonaj jedną z poniższych czynności: Jeżeli chcesz zachować zmieniony format i zastosować go w zaznaczonych komórkach pod tą samą nazwą, kliknij w OK, a następnie w Zastąp. Jeżeli chcesz zachować zmieniony format jako nowy i zastosować go w zaznaczonych komórkach, zmień nazwę formatu i kliknij w OK. Jeżeli chcesz zastosować zmieniony format w niezaznaczonych komórkach tabeli, zaznacz je i wybierz nazwę tego formatu z menu Format komórki, znajdującego się w panelu Format w Inspektorze tabel. mm Jeżeli chcesz zmienić nazwę własnego formatu i zastosować zmiany w zaznaczonych komórkach, użyj okna zarządzania własnymi formatami komórek. Aby je otworzyć, kliknij w przycisk Zarządzaj formatami, widoczny w bieżącym oknie formatu, po czym kliknij dwa razy w nazwę, aby ją zmienić. Gdy zmienisz nazwę własnego formatu, poprzednia nazwa pozostanie powiązana z komórkami, w których format ten został zastosowany, i zniknie z listy własnych formatów. Jeżeli chcesz zastosować zmieniony format w tych komórkach, zaznacz je i wybierz nową nazwę formatu z menu Format komórki, znajdującego się w panelu Format w Inspektorze tabel. mm Jeżeli chcesz utworzyć nowy własny format, oparty o bieżący, ale ze zmienioną nazwą, oraz zastosować tę zmianę w zaznaczonych komórkach, kliknij w Pokaż format w panelu Format w Inspektorze tabel. Zmień zawartość pola Nazwa i kliknij w OK. Rozdział 9 Praca z komórkami tabeli 233

234 Zmiana kolejności, zmiana nazw i usuwanie własnych formatów komórek Do zarządzania własnymi formatami komórek służy okno dialogowe zarządzania własnymi formatami komórek. W oknie tym znajduje się lista wszystkich formatów użytych w dokumencie. Jak zarządzać własnymi formatami komórek? 1 Jeżeli okno dialogowe zarządzania własnymi formatami komórek nie jest otwarte, kliknij w przycisk Zarządzaj formatami, znajdujący się w oknie własnego formatu. 2 Wykonaj jedną z poniższych czynności: Jeżeli chcesz zmienić nazwę własnego formatu, kliknij dwa razy w ten format i wpisz nową nazwę. Jeżeli chcesz zmienić kolejność własnych formatów, zaznacz format i klikaj w strzałki poniżej listy, aby przesunąć go w górę lub w dół. Jeżeli chcesz usunąć własny format, zaznacz go i kliknij w przycisk Usuń ( ), widoczny poniżej listy. 3 Kliknij w OK, aby zachować zmiany i zamknąć okno. 234 Rozdział 9 Praca z komórkami tabeli

235 Tworzenie wykresu z danych 10 Ten rozdział omawia podstawy tworzenia i formatowania wykresów, które można stworzyć na podstawie swoich własnych danych. Pages udostępnia narzędzia pozwalające na tworzenie atrakcyjnych wizualnie wykresów, służących do przedstawiania danych. Dane te można skopiować i wkleić z innego dokumentu lub wpisać bezpośrednio do Edytora danych wykresu, aby utworzyć i zmieniać wykresy bezpośrednio na stronie. Domyślny wygląd wykresów zgodny jest z wybranym szablonem, ale można zmienić ich kolory, tekstury, cienie, etykiety i inne cechy, aby dostosować ich wygląd lub wyróżnić pewne elementy. Parę słów o wykresach Wykres pozwala lepiej uwidocznić tendencje i zależności, które mogą nie być widoczne podczas oglądania danych w postaci tabeli. Pages pozwala na wybór spośród wielu typów wykresów 2D i 3D, włączając w to wykresy kołowe, liniowe, paskowe, słupkowe i powierzchniowe, zależnie od rodzaju danych. Można także użyć wykresu mieszanego, aby nałożyć na siebie dwa różne typy wykresów. Można także przedstawić dane na dwuwymiarowym wykresie punktowym, korzystającym ze skali liniowej lub logarytmicznej. Oto typy wykresów dostępne w Pages: Rodzaj wykresu Ikona Słupkowy 2D i 3D Słupkowy skumulowany 2D i 3D Paskowy 2D i 3D 235

236 Rodzaj wykresu Ikona Paskowy skumulowany 2D i 3D Liniowy 2D i 3D Warstwowy 2D i 3D Warstwowy skumulowany 2D i 3D Kołowy 2D i 3D Punktowy Mieszany 2 osie Y Przykład Można utworzyć wykres porównujący zmiany populacji ptaków pomiędzy rokiem 2007 a 2010 w dwóch regionach. Dane te będą przedstawione najpierw jako tabele z osobnymi wierszami dla regionu 1 i regionu 2. Badacz liczył ptaki w każdym regionie co roku (od 2007 do 2010), tworząc w ten sposób 4 punkty danych (wartości) dla każdego regionu. 236 Rozdział 10 Tworzenie wykresu z danych

237 Wykres słupkowy zawierać będzie cztery zestawy po dwa słupki, po jednym dla każdego roku. Legenda wykresu opisuje cztery zestawy danych. Te dwa słupki tego samego koloru odpowiadają tej samej serii danych. Każdy słupek odpowiada jednemu punktowi danych. Każdy zestaw danych składa się z czterech słupków, po jednym dla każdej serii danych. Na tym wykresie region 1 i region 2 to serie danych, ponieważ punkty danych (liczba ptaków) z każdego regionu reprezentowane są przez serię słupków tego samego koloru, po jednej dla każdego roku. Każda kolumna z regionu 1 znajduje się obok kolumny dla regionu 2. Zestaw kolumn umieszczonych obok siebie to zestaw danych lub kategoria (kategorią jest 2007, 2008 i tak dalej). Jeżeli chcesz wyróżnić inny aspekt danych, możesz przekształcić wykres tak, aby punkty danych grupowane były regionami, zamiast latami. W takiej sytuacji punkty danych dla każdego roku reprezentowane są przez serię słupków (serię danych). Każda seria ma tutaj tylko dwa punkty danych, a grupy słupków dla każdego regionu to kategorie. Ten wykres słupkowy zawiera więc dwa zestawy po cztery kolumny (punkty danych), jedną kategorię dla regionu 1 i jedną kategorię dla regionu 2. Legenda wykresu opisuje dwie serie danych. Te cztery słupki tego samego koloru odpowiadają tej samej serii danych. Każdy słupek to punkt danych. Każdy zestaw danych składa się z dwóch słupków, po jednym z serii. Rozdział 10 Tworzenie wykresu z danych 237

238 Różne rodzaje wykresów w różny sposób reprezentują serie danych: ÂÂ Na wykresach słupkowych i wykresach paskowych serie danych reprezentowane są przez serię słupów lub pasków z tym samym wypełnieniem (kolorem lub teksturą). ÂÂ ÂÂ ÂÂ ÂÂ Na wykresie liniowym serie danych reprezentowane są przez pojedynczą linię. Na wykresie powierzchniowym serie danych reprezentowane są przez kształt. Na wykresie kołowym przedstawiony jest tylko pojedynczy zestaw danych (pierwszy punkt danych w każdej serii), zależnie od kolejności w Edytorze danych wykresu. Na wykresie punktowym do wykreślenia wartości z jednej serii danych używane są dwie kolumny danych. Każda para wartości określa współrzędne x i y jednego punktu danych w pojedynczej serii danych. Czynność Utworzenie i edycja wykresu Formatowanie tytułów, legend, osi i innych elementów wykresu Formatowanie wykresów kołowych, liniowych i innych Informacje Dodawanie nowego wykresu i wprowadzanie danych na stronie 238 Formatowanie wykresów na stronie 242 Formatowanie określonych typów wykresów na stronie 251 Dodawanie nowego wykresu i wprowadzanie danych Nowo dodany wykres pojawia się na stronie z przykładowymi, zastępczymi danymi w Edytorze danych wykresu. Zastępowanie danych w Edytorze danych wykresu powoduje automatyczne uaktualnianie samego wykresu. Wykresy mogą być dodawane jako obiekty swobodne lub osadzone. Jak utworzyć nowy wykres na podstawie danych? 1 Umieść wykres na stronie, wykonując jedną z poniższych czynności: ÂÂ Jeżeli chcesz utworzyć osadzony wykres z całej tabeli, zaznacz tę tabelę, kliknij w Wykresy w pasku narzędzi i wybierz typ wykresu z rozwiniętego wówczas menu. Możesz także wybrać Wstaw > Wykres > typ wykresu. W dokumentach edytora tekstu można przekształcać wykresy swobodne w osadzone i odwrotnie. W tym celu należy zaznaczyć wykres i kliknąć w przycisk Osadzony lub Swobodny w pasku formatu. W dokumentach makiety strony wszystkie wykresy są swobodne. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o korzystaniu z obiektów swobodnych i osadzonych, zobacz Czym różnią się obiekty swobodne od osadzonych? na stronie Rozdział 10 Tworzenie wykresu z danych

239 ÂÂ Narysuj obszar wykresu: przytrzymaj wciśnięty klawisz Opcja podczas klikania w Wykresy w pasku narzędzi i wybierz typ wykresu. Następnie puść klawisz Opcja i przesuń wskaźnik nad stronę, aż zamieni się on w krzyżyk. Wciśnij przycisk myszy i przeciągnij wskaźnik nad stroną, aby wskazać miejsce i kształt wykresu. Jeżeli chcesz zachować proporcje wykresu, przytrzymaj podczas przeciągania wciśnięty klawisz Shift. Na stronie pojawi się wykres, który będzie można przesunąć lub zmienić jego wielkość. Otwarty zostanie również Edytor danych wykresu, wypełniony przykładowymi, zastępczymi danymi. Edytor danych wykresu to osobne okno zawierające tabelę, której zawartość można edytować. Tabela ta nie jest widoczna w dokumencie. Służy ona tylko do wprowadzania danych, które są wykorzystywane do utworzenia wykresu. Te kwadraty pokazują kolory, odpowiadające poszczególnym seriom danych na wykresie. 2 Oto sposoby wprowadzania danych do Edytora danych wykresu: ÂÂ ÂÂ ÂÂ ÂÂ ÂÂ ÂÂ Jeżeli chcesz edytować etykiety wierszy i kolumn, kliknij dwa razy w etykietę i zacznij pisać. Jeżeli chcesz dodać lub edytować liczbę w komórce, kliknij w nią dwa razy i zacznij pisać. Jeżeli chcesz zmienić kolejność wierszy lub kolumn, przeciągnij etykietę wiersza lub kolumny w nowe miejsce. Jeżeli chcesz dodać wiersze lub kolumny, kliknij w Dodaj wiersz lub Dodaj kolumnę, aby umieścić wiersz ponad zaznaczonym wierszem lub kolumnę po prawej stronie zaznaczonej kolumny. Gdy żaden wiersz ani żadna kolumna nie jest zaznaczona, nowy wiersz lub kolumna pojawia się na dole lub po prawej stronie tabeli. Jeżeli nie widzisz nowo dodanego wiersza lub kolumny, wciśnij klawisz Return lub Tab, rozciągnij okno Edytora danych wykresu lub przewiń jego zawartość. Możesz także zaznaczyć dowolną pustą komórkę, wpisać dane i wcisnąć klawisz Return. Automatycznie utworzony zostanie nowy wiersz lub kolumna. Jeżeli chcesz usunąć wiersze lub kolumny, zaznacz etykietę danego wiersza lub kolumny i naciśnij klawisz Delete. Jeżeli chcesz skopiować dane z Excela, AppleWorks lub innego programu kalkulacyjnego, skopiuj i wklej je do Edytora danych wykresu. Rozdział 10 Tworzenie wykresu z danych 239

240 3 Jeżeli chcesz wybrać, czy serie danych wykresu mają być reprezentowane przez wiersze czy przez kolumny, kliknij w przycisk Wiersze/kolumny w edytorze danych wykresu. Serie danych mają być pobierane z kolumn w Edytorze danych wykresu. Serie danych mają być pobierane z wierszy w Edytorze danych wykresu. Czynność Informacje Zmiana typu wykresu Zmiana typu wykresu na inny na stronie 240 Edycja wykresu za pomocą edytora danych wykresu Skopiowanie wykresu w Numbers i wklejenie go do dokumentu Pages Edycja danych w istniejącym wykresie na stronie 241 Uaktualnianie wykresu skopiowanego z dokumentu Numbers na stronie 241 Zmiana typu wykresu na inny W dowolnej chwili można zmienić typ istniejącego wykresu na inny. Niektóre typy wykresów korzystają w inny sposób z danych w wierszach i kolumnach, zgodnie z opisem poniżej. Jak zmienić typ istniejącego wykresu na inny? 1 Zaznacz wykres. 2 Wybierz typ wykresu z menu w pasku formatu. Możesz także kliknąć w Inspektor w pasku narzędzi, następnie w przycisk wykresów, po czym wybrać typ wykresu z menu, które rozwija się po kliknięciu w ikonę wykresu, znajdującą się w lewym górnym rogu. Zobacz Parę słów o wykresach na stronie 235, aby znaleźć tabelę dostępnych typów wykresów. Gdy przełączysz na wykres kołowy, pierwszy punkt danych w każdej z serii reprezentowany będzie przez klin. Gdy przełączysz na wykres punktowy, każdy punkt na wykresie wymagać będzie dwóch wartości. Jeżeli wykres oparty jest na nieparzystej liczbie wierszy lub kolumn, dane z ostatniego wiersza lub kolumny nie zostaną na nim uwzględnione. Gdy przełączysz na wykres słupkowy, kolumnowy, powierzchniowy lub liniowy, każda seria w nowym wykresie odpowiadać będzie wierszowi lub kolumnie z Edytora danych wykresu. Gdy przełączysz na wykres 3D, w Inspektorze wykresów pojawią się przyciski pozwalające zmienić głębię obiektu, oświetlenie i inne cechy. 240 Rozdział 10 Tworzenie wykresu z danych

241 Formatowanie zastosowane w zmienianym wykresie nie może być użyte w nowym. Przykładowo, kolor wypełnienia elementów punktów danych (słupków, klinów itd.) ma różne domyślne wartości dla każdego wykresu. Jeżeli zmienisz kolor wypełnienia kolumn, a potem zmienisz rodzaj wykresu na wykres paskowy, kolor wypełnienia nie zostanie zachowany. Atrybuty, które mogą ulec przywróceniu do domyślnych ustawień, zależne są od typu wykresu. Są to zwykle: etykiety wartości i ich położenie, styl tekstu, obrys i cienie serii, wypełnienie serii, symbole punktów danych oraz wypełnienia punktów danych. Jeżeli zmieniony zostanie typ wykresu, a nowy typ posiada część wspólnych atrybutów z poprzednim rodzajem, wspólne atrybuty nie zostaną zmienione. Wspólne atrybuty to: osie, siatki danych, znaczniki, etykiety osi, wyświetlanie minimalnych wartości, format liczby, obramowania, obrót, cieniowanie i styl oświetlenia 3D. Zobacz Formatowanie wykresów na stronie 242, aby dowiedzieć się więcej. Wykresy paskowe lub słupkowe oraz skumulowane wykresy paskowe lub słupkowe posiadają wspólne atrybuty poza położeniem etykiety danych. Wykresy paskowe i słupkowe posiadają także oddzielne atrybuty wypełnienia. Cień wykresów 3D jest wspólny dla różnych rodzajów wykresu. Edycja danych w istniejącym wykresie W celu zmiany danych istniejącego wykresu należy otworzyć jego Edytor danych wykresu i wprowadzić tam nowe dane. Zastępowanie danych w Edytorze danych wykresu powoduje automatyczne uaktualnianie samego wykresu. Jak otworzyć Edytor danych wykresu i edytować dane? 1 Zaznacz wykres. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędziowym, następnie kliknij w przycisk wykresów, po czym kliknij w Edycja danych. Możesz także wybrać Format > Wykres > Pokaż Edytor danych wykresu. 3 Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o edycji danych w Edytorze danych wykresu, włączając w to zamianę serii danych między kolumnami i wierszami, zobacz kroki 2 i 3 w Dodawanie nowego wykresu i wprowadzanie danych na stronie 238. Uaktualnianie wykresu skopiowanego z dokumentu Numbers Wykres utworzony w Numbers można skopiować i wkleić do dokumentu Pages. Wykres wklejony do dokumentu Pages pozostaje nadal połączony ze swoją tabelą danych w Numbers. W celu zmiany danych wykresu należy otworzyć oryginalny dokument Numbers i zmienić w nim dane, zachować ten dokument, po czym odświeżyć wykres w Pages. Rozdział 10 Tworzenie wykresu z danych 241

242 Jak uaktualnić wykres po zmianie jego danych w połączonej tabeli w Numbers? mm Zaznacz wykres na stronie i kliknij w przycisk odświeżania. Uwaga: Zarówno po dokonaniu edycji danych wykresu w dokumencie Numbers, jak i przed skopiowaniem i wklejeniem wykresu do dokumentu Pages, należy zachować dokument Numbers. Jak odłączyć wykres od tabeli w Numbers? mm Zaznacz wykres i kliknij w przycisk Odłącz. Odłączony wykres zachowuje się tak samo, jak zwykły wykres utworzony w Pages i trzeba uaktualniać go za pomocą Edytora danych wykresu. Kliknięcie w Źródło obok przycisku odświeżania spowoduje otwarcie dokumentu Numbers, z którym połączony jest wykres. Jeżeli nie widać przycisku Źródło, należy rozciągnąć panel z przyciskiem odświeżania, przeciągając jego uchwyt w stronę przeciwną do grotu strzałki. Formatowanie wykresów Każdy wykres posiada tytuł, legendę i etykiety, które mogą być pokazane lub ukryte. Da się także zmienić ich wygląd. Można również zmienić kolory i tekstury wykresu, skalę i znaczniki osi oraz etykiety punktów danych. Wykresy 2D można obracać, a w wykresach 3D zmieniać kąt i styl oświetlenia. Wiele podanych tutaj instrukcji dotyczy wykonywania czynności za pomocą Inspektora wykresów. Większość z tych czynności można jednak wykonać również za pomocą paska formatu. Opcje w pasku formatu zmieniają się, zależnie od tego, jaki obiekt został zaznaczony na stronie, udostępniając zawsze odpowiednie funkcje formatowania. Czynność Formatowanie tytułu, etykiet i legendy wykresu Zmiana rozmiarów wykresu i jego orientacji Informacje Umieszczanie i formatowanie tytułu i legendy wykresu na stronie 243 Formatowanie tekstu w tytułach, etykietach i legendach wykresów na stronie 243 Zmiana rozmiaru wykresu i jego obracanie na stronie 244 Zmiana skali wykresu, oznaczeń osi i etykiet Formatowanie osi wykresu na stronie 244 Zmiana koloru, tekstury, cienia i innych podobnych cech wykresu Pokazywanie elementów specjalnych na wykresach Formatowanie wykresów kołowych, paskowych i innych Formatowanie elementów serii danych na wykresie na stronie 248 Pokazywanie słupków błędu na wykresach na stronie 249 Pokazywanie linii trendu na wykresach na stronie 250 Formatowanie określonych typów wykresów na stronie Rozdział 10 Tworzenie wykresu z danych

243 Umieszczanie i formatowanie tytułu i legendy wykresu Tytuł wykresu to miejsce, w którym można opisać dany wykres. Legenda wykresu pokazuje, które kolory użyte na wykresie odpowiadają poszczególnym seriom danych. mm Można pokazać lub ukryć legendę i tytuł wykresu, zmienić wygląd tekstu i przeciągnąć obiekt ten w inne miejsce slajdu. Przed zmianą jakiegokolwiek atrybutu wykresu należy najpierw wykres ten zaznaczyć. Jeżeli chcesz umieścić i sformatować tytuł i legendę zaznaczonego wykresu, wykonaj jedną z poniższych czynności: Jeżeli chcesz pokazać legendę wykresu, wybierz Widok > Pokaż Inspektora, po czym kliknij w przycisk wykresów. Następnie zaznacz Pokaż tytuł lub Pokaż legendę. mm Jeżeli chcesz nadać wykresowi inny tytuł, zaznacz tekst w polu tytułu i wpisz nowy. mm Jeżeli chcesz zmienić etykiety legendy, kliknij w przycisk Edycja danych, aby otworzyć Edytor danych wykresu, po czym zmień etykiety serii w edytorze. Możesz także zaznaczyć legendę i dokonać edycji bezpośrednio na niej. mm Jeżeli chcesz sformatować tekst legendy lub tytułu, zobacz Ustawianie cieni, odstępów i nazw serii na wykresach paskowych i słupkowych na stronie 256. Jeżeli chcesz dodać kolejny opis do wykresu, utwórz nowe pole tekstowe. Zobacz Dodawanie swobodnego pola tekstowego na stronie 111. Po zakończeniu formatowania wykresu możesz zgrupować wykres z polem tekstowym, tak aby podczas przesuwania wykresu zawsze przesuwany był on razem z dodanym polem tekstowym. Zobacz Grupowanie i rozgrupowywanie obiektów na stronie 173. Formatowanie tekstu w tytułach, etykietach i legendach wykresów Można zmienić wielkości i wygląd wykresów, tytułów osi, etykiet osi, etykiet punktów danych i legend. Jak zmienić wygląd tekstu etykiet i legend? 1 Zależnie od tego, jaki tekst chcesz zmienić, zaznacz odpowiedni obiekt: Jeżeli chcesz sformatować wszystkie tytuły i etykiety wykresu (bez legendy), zaznacz cały wykres. Jeżeli chcesz sformatować tekst wszystkich punktów danych w wybranej serii, zaznacz pole tekstowe jednego punktu danych w tej serii. Jeżeli chcesz sformatować tekst etykiety osi, zaznacz go. Jeżeli chcesz sformatować tekst etykiet serii, zaznacz pole z etykietą serii. Jeżeli chcesz zmienić tekst legendy wykresu, zaznacz tę legendę. 2 Użyj paska formatu lub okna czcionek, aby sformatować tekst. Zobacz Formatowanie wielkości i wyglądu tekstu na stronie 86, aby dowiedzieć się więcej. Rozdział 10 Tworzenie wykresu z danych 243

244 Zmiana rozmiaru wykresu i jego obracanie Istnieje kilka sposobów obracania wykresów 2D. Nie da się obracać ani przerzucać wykresów 3D. Jeżeli wykres 3D znajduje się w grupie razem z wykresami 2D, można obrócić tę grupę, ale obrócone zostaną jedynie wykresy 2D. mm mm Oto sposoby zmiany wielkości i obracania wykresu: Jeżeli chcesz zmienić wielkość wykresu, zaznacz go w całości i wykonaj jedną z poniższych czynności: ÂÂ Przeciągnij aktywny uchwyt zaznaczenia. Aktywne uchwyty zaznaczenia mają czarne obramowanie. Uchwyty zaznaczenia na górze wykresu osadzonego są nieaktywne. Jeżeli chcesz zmienić rozmiary wykresu osadzonego, przeciągnij aktywne uchwyty zaznaczenia na dole, po jego prawej stronie. ÂÂ Jeżeli chcesz, żeby podczas zmiany wielkości wykresu zachowane zostały jego proporcje, przytrzymaj klawisz Shift w trakcie przeciągania uchwytu. ÂÂ Jeżeli chcesz zmienić tylko wysokość lub tylko szerokość wykresu, przeciągnij uchwyt boczny (zamiast uchwytu w rogu). ÂÂ Jeżeli chcesz ustawić określone wymiary tabeli, kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie w przycisk miar. W tym panelu możesz określić nową szerokość, wysokość i kąt obrotu, a także zmienić odległość wykresu od marginesów. Jeżeli chcesz obrócić wykres 2D, zaznacz go w całości i wykonaj jedną z poniższych czynności: ÂÂ Zaznacz wykres, wciśnij i przytrzymaj klawisz Command, przesuń wskaźnik w stronę aktywnego uchwytu zaznaczenia, aż zmieni się on w zgiętą, podwójną strzałkę. Następnie przeciągnij uchwyt. ÂÂ Jeżeli chcesz obracać wykres co 45 stopni, przytrzymaj podczas przeciągania uchwytu wciśnięte klawisze Shift i Command. ÂÂ Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, kliknij w przycisk miar, a następnie przeciągnij kółko obracania lub użyj przycisków kąta, aby ustalić kąt obrotu wykresu. Wykresy kołowe można obracać także za pomocą Inspektora wykresów. Zobacz Zmiana rozmiaru wykresu i jego obracanie na stronie 244. Formatowanie osi wykresu Na wykresach słupkowych, powierzchniowych, liniowych i paskowych, punkty danych wykreślane są na jednej osi (osi y w przypadku wykresów słupkowych, powierzchniowych i liniowych; osi x w przypadku wykresów paskowych), natomiast zestawy danych grupowane są na drugiej osi. Oś punktów danych zwana jest także osią wartości, natomiast oś zestawów danych zwana jest osią kategorii. 244 Rozdział 10 Tworzenie wykresu z danych

245 Na wykresach punktowych zarówno oś x, jak i oś y to osie wartości. Na wykresach 2 osie y są dwie osie y oś wartości y1 i oś wartości y2, które można formatować oddzielnie. Zobacz Formatowanie wykresów 2 osie y i mieszanych na stronie 259, jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o wykresach 2 osie y. Jeżeli chcesz pokazać lub ukryć osie i obramowanie wykresu, ustalić skalę (liniową lub logarytmiczną) i zakres osi wartości, zmienić ustawienia siatki i znaczników na osiach: zaznacz dany obiekt i wprowadź odpowiednie zmiany w panelu Osie w Inspektorze wykresów. Zobacz Okno Inspektora na stronie 24, aby dowiedzieć się więcej o Inspektorach. Ustal atrybuty znaczników, etykiet itd. Wybierz zakres wartości, widocznych na siatce wykresu. Wybierz jednostki używane na wykresie. Pokaż lub ukryj osie i obramowanie (tylko wykresy 2D) Większość z tych opcji formatowania dostępnych jest także za pomocą paska formatu. Podobnie jak w przypadku Inspektora wykresów, zestaw narzędzi dostępnych w pasku formatu zależy od typu zaznaczonego wykresu. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o pasku formatu, zobacz Pasek formatu na stronie 23. Jak umieścić linie siatki i znaczniki wzdłuż osi wykresu? mm Wybierz linie siatki i znaczniki z jednego lub obu menu Wybierz opcje osi. mm Jeżeli chcesz sformatować wartości wzdłuż osi wartości, wykonaj dowolne z poniższych czynności: Jeżeli chcesz ustalić najwyższą wartość na osi wartości, wpisz liczbę w polu Maks. (w części Oś wartości ). Wartość w polu Maks. nie może być niższa, niż najwyższa wartość w całym zestawie danych. Jeżeli nie podasz żadnej wartości, w polu tym widoczne będzie słowo Auto, a wartość zostanie obliczona automatycznie na podstawie danych. mm Jeżeli chcesz ustalić początkową wartość na osi wartości, wpisz liczbę w polu Min. (w części Oś wartości ). Wartość w polu Min. nie może być wyższa, niż najniższa wartość w całym zestawie danych. Jeżeli nie podasz żadnej wartości, w polu tym widoczne będzie słowo Auto, a wartość zostanie obliczona automatycznie na podstawie danych. mm Jeżeli chcesz ustalić liczbę znaczników na osi wartości (od zera lub minimalnej wartości do maksymalnej), wprowadź liczbę w polu Kroki, znajdującym się w części Oś wartości. Rozdział 10 Tworzenie wykresu z danych 245

246 mm Jeżeli chcesz wyświetlić wartości danych na osi wartości, wybierz Pokaż etykiety wartości i Pokaż wartość minimalną z menu Wybierz opcje osi, znajdującego się w części Oś wartości. mm Jeżeli chcesz wybrać jednostki dla liczb na osi wartości, rozwiń menu Format w części Oś wartości i dokonaj wyboru. Liczba: Wyświetla wartości punktów danych bez jednostek, chyba że zostaną one podane ręcznie. Jeżeli chcesz podać jednostki, wpisz ich oznaczenie w polu Sufiks. wyświetla wartość punktu danych bez jednostek. Jeżeli chcesz określić liczbę miejsc po przecinku, użyj pola Dziesiętne. Sąsiednie menu pozwala na wybór sposobu wyświetlania wartości ujemnych. Wybierz (100), aby wartości ujemne wyświetlane były w nawiasie lub -100, aby wyświetlane były ze znakiem minus. Jeżeli chcesz, aby każde kolejne trzy cyfry części całkowitej były oddzielane od siebie, zaznacz pole Separator. Waluta: Wyświetla wartość punktu danych jako wartość walutową. Za pomocą menu Symbol możesz wybrać oznaczenie waluty. Jeżeli chcesz określić liczbę miejsc po przecinku, użyj pola Dziesiętne. Sąsiednie menu pozwala na wybór sposobu wyświetlania wartości ujemnych. Wybierz (100), aby wartości ujemne wyświetlane były w nawiasie lub -100, aby wyświetlane były ze znakiem minus. Jeżeli chcesz, aby każde kolejne trzy cyfry części całkowitej były oddzielane od siebie, zaznacz pole Separator. Procent: Wyświetla wartość punktu danych jako liczbę podzieloną przez 100. Jeżeli chcesz określić liczbę miejsc po przecinku, użyj pola Dziesiętne. Sąsiednie menu pozwala na wybór sposobu wyświetlania wartości ujemnych. Wybierz (100), aby wartości ujemne wyświetlane były w nawiasie lub -100, aby wyświetlane były ze znakiem minus. Jeżeli chcesz, aby każde kolejne trzy cyfry części całkowitej były oddzielane od siebie, zaznacz pole Separator. Data i czas: Wyświetla wartości punktów danych w formacie daty i czasu. Czas trwania: Wyświetla wartości punktów danych jako jednostki czasu (np. sekundy, minuty lub tygodnie). Ułamek: Wyświetla wartości punktów danych mniejsze od 1 jako ułamki zwykłe. Jeżeli wartości są większe od 1, nie będzie widać ułamków Rozwiń menu Dokładność i wybierz z niego sposób zaokrąglania ułamków. Po wybraniu opcji Połówki, Czwarte części lub podobnej, dane będą wyświetlane jako części całości, po zaokrągleniu do wybranej dokładności. Naukowy: Wyświetla wartości punktów danych w notacji naukowej, czyli jako 10 do potęgi reprezentowanej przez E+ i liczbę całkowitą. Jeżeli chcesz określić liczbę miejsc po przecinku, użyj pola Dziesiętne. Własny: Wybierz utworzony wcześniej własny format liczbowy lub utwórz nowy. Więcej informacji znajdziesz w rozdziale Utworzenie własnego formatu liczbowego na stronie Rozdział 10 Tworzenie wykresu z danych

247 Jak pokazać tytuły kategorii (zestawów danych)? 1 Wybierz Pokaż kategorie z menu Wybierz opcje osi, znajdującego się w części Oś kategorii. 2 Oto sposoby pokazywania i ukrywania niektórych tytułów kategorii: ÂÂ Użyj pola Etykieta co... kategorie, aby ustalić częstotliwość wyświetlania etykiet. Wpisz w nim liczbę lub wprowadź ją za pomocą strzałek. Przykładowo, wartość 2 oznacza wyświetlanie co drugiej etykiety, wartość 3 co trzeciej itd. ÂÂ Jeżeli chcesz, żeby etykieta ostatniej kategorii zawsze była wyświetlana, rozwiń menu Wybierz opcje osi w części Oś kategorii i wybierz z niego Pokaż ostatnią kategorię. Jak dodać lub ukryć tytuł osi? 1 Wybierz Pokaż tytuł z menu Wybierz opcje osi, znajdującego się w części Oś kategorii lub Oś wartości. 2 Kliknij dwa razy w tytuł wartości lub kategorii, który pojawi się na wykresie, po czym wpisz własny tytuł. 3 Jeżeli chcesz zmienić atrybuty tekstu, zobacz Formatowanie wielkości i wyglądu tekstu na stronie Jeżeli chcesz ukryć tytuł, wybierz ponownie tę samą pozycję z tego samego menu, aby usunąć z niej symbol oznaczenia. Jak wybrać skalę liniową, logarytmiczną lub procentową dla osi wartości? mm Rozwiń menu Wybierz opcje osi w części Oś wartości i wybierz z niego Skala liniowa, Skala logarytmiczna lub Skala procentowa. Skala procentowa dostępna jest tylko dla niektórych wykresów 2D (skumulowanych wykresów paskowych, słupkowych i powierzchniowych). Skala liniowa i logarytmiczna dostępna jest tylko dla wykresów 2D które nie są skumulowane. Wykresy 3D mogą korzystać jedynie ze skali liniowej. W przypadku wykresów kołowych wartości wyświetlane są w postaci procentowej, gdy wybrane zostanie polecenie Pokaż wartości wykresu kołowego jako procenty z menu Ustawienia punktów danych. Jeżeli chcesz zmienić kolor i tekstury elementów serii danych lub sformatować symbole punktów danych i etykiety wartości, użyj narzędzi w panelu Serie w Inspektorze wykresów. Zobacz Formatowanie elementów serii danych na wykresie na stronie 248. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o opcjach formatowania dostępnych tylko dla danego typu wykresu, zobacz Formatowanie określonych typów wykresów na stronie 251. Rozdział 10 Tworzenie wykresu z danych 247

248 Formatowanie elementów serii danych na wykresie Rozmaite efekty wizualne pozwalają na uatrakcyjnienie wyglądu elementów poszczególnych serii danych na wykresach, np. pasków i słupków (na wykresach paskowych i słupkowych), kształtów punktów danych (na wykresach liniowych i punktowych) oraz kształtów powierzchni (na wykresach powierzchniowych). Poszczególne kliny również reprezentują serie danych, ale ich formatowanie odbywa się w inny sposób. Zobacz Dostosowywanie wyglądu wykresów kołowych na stronie 252, aby dowiedzieć się więcej. W przypadku wykresów paskowych, słupkowych i powierzchniowych można zmienić wygląd i styl kształtów i symboli serii danych, używając do tego celu opcji w panelu Serie w Inspektorze wykresów. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o oknie Inspektora, zobacz Okno Inspektora na stronie 24. Większość z tych opcji formatowania dostępnych jest także za pomocą paska formatu. Po zaznaczeniu elementu serii danych na wykresie, zawartość paska formatu zmienia się, udostępniając narzędzia służące do formatowania elementów serii. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o pasku formatu, zobacz Pasek formatu na stronie 23. Jeżeli chcesz dokonać zmian w elementach serii, zaznacz najpierw element należący do serii, którą chcesz zmienić. Większość zmian dokonywana jest za pomocą narzędzi w panelu Serie, znajdującym się w oknie Inspektora wykresu. Jak wypełnić zaznaczone elementy serii gotowymi kolorami lub teksturami? 1 Kliknij w Inspektor w pasku narzędziowym, następnie kliknij w przycisk wykresów, po czym kliknij w Kolory wykresu. 2 Wybierz rodzaj wypełnienia z pierwszego menu (np. Wypełnienie teksturą 3D ). 3 Wybierz zestaw wypełnień z drugiego menu (np. Marmur lub Drewno ). 4 Wykonaj jedną z następujących rzeczy: ÂÂ Jeżeli chcesz użyć wypełnienia we wszystkich elementach z wszystkich serii danych, kliknij w Zastosuj do wszystkich. Pierwsze wypełnienie zostanie zastosowane do elementów z pierwszej serii, drugie do elementów z drugiej serii, i tak dalej. ÂÂ Jeżeli chcesz wypełnić elementy w pojedynczej serii danych, przeciągnij wypełnienie do danego elementu serii danych (np. słupka lub kolumny). Zauważ, że wypełnienia te nie mogą być używane w wykresach liniowych. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o formatowaniu elementów serii w wykresach tego typu, zobacz Dostosowywanie symboli punktów danych i linii na wykresach liniowych na stronie 257 i Używanie wykresów punktowych na stronie 258. mm Jak skorygować krycie, obrys, cień lub wypełnienie zaznaczonych elementów serii? Zaznacz element, który chcesz zmienić, kliknij w przycisk Inspektora grafik, po czym dokonaj korekcji. 248 Rozdział 10 Tworzenie wykresu z danych

249 Suwak krycia, znajdujący się na dole Inspektora grafik, służy do zmiany stopnia krycia wykresu jako całości. Jeżeli chcesz zmienić tylko pojedynczą serię, zaznacz ją najpierw, po czym skoryguj przezroczystość (krycie), kolor, gradient lub obrazek wypełnienia. Więcej szczegółów znajdziesz w Zmiana poziomu krycia na stronie 180 i Wypełnienie obiektu jednolitym kolorem na stronie 181. Jeżeli chcesz się dowiedzieć, jak używać własnych obrazków jako wypełnienia, zobacz Wypełnianie obiektu obrazem na stronie 184. Jeżeli chcesz się dowiedzieć, jak zmienić wygląd linii wokół elementu, zobacz Zmiana stylu ramek na stronie 177. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o zmianie cieni, zobacz Dodawanie cieni na stronie 178. Jak pokazać i sformatować etykiety punktów danych w zaznaczonej serii? mm Kliknij w Serie w Inspektorze wykresów, a następnie zaznacz Etykiety wartości. Następnie wykonaj jedną z poniższych czynności: ÂÂ Jeżeli chcesz ustawić etykiety, wybierz pozycję etykiet, klikając w jeden z przycisków zmiany pozycji. ÂÂ Jeżeli chcesz określić jednostki dla etykiet, wybierz opcję z menu Format. Możesz wybrać Własny, aby użyć utworzonego wcześniej przez siebie formatu lub aby dodać nowy format. Zobacz Utworzenie własnego formatu liczbowego na stronie 222, jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej. ÂÂ Sąsiednie menu pozwala na wybór sposobu wyświetlania wartości ujemnych. Wybierz (100), aby wartości ujemne wyświetlane były w nawiasie lub ( 100), aby wyświetlane były ze znakiem minus. ÂÂ Jeżeli chcesz określić liczbę wyświetlanych miejsc po przecinku, wpisz ją w odpowiednim polu. ÂÂ Zobacz Formatowanie wielkości i wyglądu tekstu na stronie 86, jeżeli chcesz się dowiedzieć więcej o zmianie atrybutów tekstu w etykietach punktów danych. Jeżeli chcesz zmienić kolor i tekstury elementów serii danych lub sformatować symbole punktów danych i etykiety wartości, użyj narzędzi w panelu Serie w Inspektorze wykresów. Zobacz Formatowanie elementów serii danych na wykresie na stronie 248. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o opcjach formatowania dostępnych tylko dla danego typu wykresu, zobacz Formatowanie określonych typów wykresów na stronie 251. Pokazywanie słupków błędu na wykresach Przy punktach danych na wszystkich wykresach 2D (oprócz wykresów kołowych) można umieszczać słupki błędów. Kolory i zakończenia linii można wybrać za pomocą Inspektora grafik. Rozdział 10 Tworzenie wykresu z danych 249

250 Jak pokazać słupki błędu dla punktów danych w zaznaczonej serii? 1 Kliknij w Serie w oknie Inspektora wykresów, po czym kliknij w Zaawansowane na dole okna Inspektora. Następnie kliknij w Słupki błędu. W przypadku wykresów punktowych, słupki błędów mogą być umieszczane w obu seriach danych. Należy ustalić je osobno, postępując wg instrukcji dla każdej z obu osi. 2 Pierwsze menu pozwala na wybór sposobu wyświetlania słupków błędów: Dodatnie i ujemne: Wyświetla pełne słupki błędów, zarówno powyżej, jak i poniżej każdego punktu danych. Tylko dodatnie: Wyświetla tylko część słupka błędu znajdującą się nad punktem danych. Tylko ujemne: Wyświetla tylko część słupka błędu znajdującą się pod punktem danych. 3 Drugie menu pozwala na wybór rodzaju słupków błędu: Wielkość stała: Wyświetla słupki błędów o takiej samej względnej wartości dla każdego punktu danych. Wpisz wartość w sąsiednim polu. Procent: Wyświetla słupki błędów na podstawie stałego procentu wartości każdego punktu danych. Wpisz wartość w sąsiednim polu. Odchylenie standardowe: Wyświetla słupki błędów na podstawie odchylenia standardowego z całego zestawu danych. Podaj liczbę odchyleń w sąsiednim polu. Błąd standardowy: Wyświetla standardowe słupki błędów. Własny: Pozwala samemu ustalić kryteria wyświetlania słupków błędów. Ustal, jak daleko w górę mają sięgać słupki błędów, wpisując wartość w polu Dodatnie. Za pomocą pola Ujemne określ, jak daleko słupki błędów mają sięgać w dół. Pokazywanie linii trendu na wykresach Linie trendu to linie obliczane i wykreślane na podstawie danych z wykresu, przy użyciu równania wybranego typu. Linie trendu można dodawać do większości wykresów 2D, poza skumulowanymi wykresami paskowymi i słupkowymi oraz wykresami powierzchniowymi i kołowymi. Jak pokazać linie trendu dla punktów danych w zaznaczonej serii? 1 Zaznacz serię, dla której chcesz pokazać linie trendu, po czym kliknij w przycisk Inspektor w pasku narzędzi. 2 Kliknij w przycisk wykresów w oknie Inspektora, a następnie kliknij w Serie. 3 Kliknij w Zaawansowane na dole panelu serii. Następnie kliknij w Linia trendu. 4 Wybierz sposób obliczania linii trendu: Liniowa: Wykreśla najlepiej dopasowaną linię prostą, użyteczną zwłaszcza w przypadku prostych, liniowych serii danych. 250 Rozdział 10 Tworzenie wykresu z danych

251 Logarytmiczna: Wykreśla najlepiej dopasowaną linię krzywą, użyteczną zwłaszcza w przypadku wartości bardzo szybki zmieniających się i wyrównujących. Wielomianowa: Wykreśla wzrastającą i opadającą linię krzywą, pokazującą miejsca, w których wartości rosną i maleją. Użyj sąsiedniego pola tekstowego, aby ustalić kolejność wielomianów; kolejność równa 4 zwraca 3 wzniesienia lub spadki. Potęgowa: Wykreśla krzywą, która przydaje się, gdy dane rosną lub maleją ze stałą szybkością. Ten typ linii trendu nie może być używany z danymi zawierającymi zera lub wartości ujemne. Wykładnicza: Wykreśla krzywą, która przydaje się, gdy dane rosną lub maleją z rosnącą szybkością. Ten typ linii trendu nie może być używany z danymi zawierającymi zera lub wartości ujemne. Średnia ruchoma: Wykreśla linię trendu przy użyciu ustalonej w polu Okres liczby punktów danych, uśredniając je i używając średniej wartości jako punktu trendu. 5 Jeżeli chcesz zobaczyć równanie użyte do wyznaczenia linii trendu, kliknij w tę linię i zaznacz Pokaż równanie. Możesz przeciągnąć to równanie w dowolne miejsce na stronie. 6 Jeżeli chcesz zobaczyć wartość R-kwadrat, używaną do obliczenia linii trendu, zaznacz tę linię i włącz opcję Pokaż wartość R^2. Możesz przeciągnąć tę liczbę w dowolne miejsce na stronie. 7 Jeżeli chcesz pokazać etykietę linii trendu, zaznacz tę linię, po czym zaznacz Etykieta. Następnie wpisz tekst etykiety w sąsiednim polu. 8 Jeżeli chcesz zmienić kolor lub grubość linii, zaznacz ją, po czym kliknij w przycisk grafiki w oknie Inspektora. Dokonaj zmian, używając narzędzi obramowania. Formatowanie określonych typów wykresów Wykresy kołowe, słupkowe i paskowe (a także inne typy wykresów) mają własne opcje formatowania. Przykładowo, można dodać cień do poszczególnych klinów wykresu kołowego, odsunąć kliny od środka na zewnątrz, użyć innych symboli dla punktów danych wzdłuż różnych linii na wykresie liniowym itd. Czynność Dodanie cieni i skorygowanie odstępów pomiędzy paskami lub kolumnami wykresu Formatowanie wykresów kołowych i poszczególnych klinów Formatowanie elementów wykresów liniowych Informacje Ustawianie cieni, odstępów i nazw serii na wykresach paskowych i słupkowych na stronie 256 Dostosowywanie wyglądu wykresów kołowych na stronie 252 Dostosowywanie symboli punktów danych i linii na wykresach liniowych na stronie 257 Rozdział 10 Tworzenie wykresu z danych 251

252 Czynność Formatowanie wykresów powierzchniowych Informacje Pokazywanie symboli punktów danych na wykresach powierzchniowych na stronie 258 Formatowanie wykresów punktowych Używanie wykresów punktowych na stronie 258 Formatowanie wykresów 2 osie y i mieszanych Formatowanie wykresów 3D Formatowanie wykresów 2 osie y i mieszanych na stronie 259 Korygowanie ustawień sceny wykresów 3D na stronie 261 Dostosowywanie wyglądu wykresów kołowych Jeden wykres kołowy przedstawia pojedynczy zestaw danych, natomiast każdy klin jest jednym punktem danych w tym zestawie (pierwszym punktem danych z każdego zestawu). Jeżeli serie danych znajdują się w wierszach, do utworzenia wykresu używana jest tylko pierwsza kolumna. Jeżeli serie danych znajdują się w kolumnach, do utworzenia wykresu używany jest tylko pierwszy wiersz. Można wykreślić dowolny zestaw danych, przesuwając go do pierwszego wiersza lub pierwszej kolumny tabeli. Chcąc zmienić wygląd pojedynczego klina wykresu, należy najpierw zaznaczyć cały wykres, a następnie zaznaczyć klin, którego mają dotyczyć zmiany. Oto sposoby zaznaczania klinów w zaznaczonym wykresie kołowym: mm Jeżeli chcesz zaznaczyć pojedynczy element, kliknij w niego. mm Jeżeli chcesz zaznaczyć wszystkie kliny, zaznacz dowolny z nich i naciśnij Command-A. mm Jeżeli chcesz zaznaczyć kilka nie sąsiadujących ze sobą klinów, przytrzymaj wciśnięty klawisz Command i klikaj w poszczególne kliny. mm Jeżeli chcesz zaznaczyć ciągły zakres klinów, zaznacz pierwszy z nich, wciśnij klawisz Shift i trzymając go zaznacz ostatni klin. Czynność Stosowanie kolorów i tekstur na wykresie kołowym Pokazywanie etykiet serii i punktów danych na wykresie kołowym Wizualne wyróżnianie poszczególnych klinów wykresu kołowego Dodawanie cieni do wykresów kołowych Obracanie wykresu kołowego 2D Informacje Dodawanie cieni do wykresów kołowych i klinów na stronie 255 Zmiana kolorów i tekstur na wykresie kołowym na stronie 253 Pokazywanie etykiet na wykresie kołowym na stronie 253 Oddzielanie poszczególnych klinów od reszty wykresu kołowego na stronie 255 Obracanie wykresów kołowych 2D na stronie 256 Wykonywanie innych czynności formatowania Formatowanie wykresów na stronie Rozdział 10 Tworzenie wykresu z danych

253 Zmiana kolorów i tekstur na wykresie kołowym Jak zmienić kolory i tekstury wykresu? 1 Jeżeli chcesz wypełnić elementy serii kolorem lub teksturą, kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk wykresów, po czym kliknij w Kolory wykresu. Wybierz typ wypełnienia (np. Wypełnienie teksturą 3D ) z pierwszego menu, a następnie zestaw wypełnień (np. Marmur lub Drewno ) z drugiego menu. Wykonaj jedną z następujących rzeczy: Jeżeli chcesz wypełnić wszystkie kliny, kliknij w Zastosuj do wszystkich. Pierwsze wypełnienie zostanie zastosowane do elementów z pierwszej serii, drugie do elementów z drugiej serii, i tak dalej. Jeżeli chcesz wypełnić tylko jeden element, przeciągnij wypełnienie do tego elementu. 2 Jeżeli chcesz skorygować stopień krycia, obrys, cień i inne atrybuty graficzne poszczególnych elementów (klinów) wykresu kołowego, zaznacz klin, który chcesz zmienić, kliknij w przycisk Inspektora grafik i dokonaj zmian. Suwak krycia, znajdujący się na dole Inspektora grafik, służy do zmiany stopnia krycia wykresu jako całości. Jeżeli chcesz zmienić tylko pojedynczą serię, zaznacz ją najpierw, po czym skoryguj przezroczystość (krycie), kolor, gradient lub obrazek wypełnienia. Więcej szczegółów znajdziesz w Zmiana poziomu krycia na stronie 180 i Wypełnienie obiektu jednolitym kolorem na stronie 181. Czynność Informacje Wypełnianie własnym obrazkiem Wypełnianie obiektu obrazem na stronie 184 Zmiana wyglądu linii wokół wykresu kołowego lub jego klinów Zmiana cieni Zmiana głębokości wykresu kołowego 3D Zmiana stylu ramek na stronie 177 Dodawanie cieni do wykresów kołowych i klinów na stronie 255 Korygowanie ustawień sceny wykresów 3D na stronie 261 Pokazywanie etykiet na wykresie kołowym Etykiety serii i punktów danych na wykresie kołowym można pokazać lub ukryć za pomocą Inspektora wykresów. Jak pokazać nazwy serii lub etykiety punktów danych na wykresie kołowym? 1 Zaznacz wykres lub pojedyncze elementy wykresu, gdzie chcesz pokazać etykiety lub nazwy serii. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie w przycisk wykresów. 3 Zaznacz Etykiety, a następnie użyj suwaka Pozycja, aby umieścić etykiety bliżej lub dalej środka wykresu. Możesz także wprowadzić liczbę w polu obok tego suwaka, oznaczającą odległość etykiet od środka wykresu kołowego w procentach jego promienia. Rozdział 10 Tworzenie wykresu z danych 253

254 4 Jeżeli chcesz, aby wartości wyświetlane były w określonym formacie, wybierz go z menu Format i dostosuj opcje: Liczba: wyświetla wartość punktu danych bez jednostek. wyświetla wartość punktu danych bez jednostek. Jeżeli chcesz określić liczbę miejsc po przecinku, użyj pola Dziesiętne. Sąsiednie menu pozwala na wybór sposobu wyświetlania wartości ujemnych. Wybierz (100), aby wartości ujemne wyświetlane były w nawiasie lub -100, aby wyświetlane były ze znakiem minus. Jeżeli chcesz, aby każde kolejne trzy cyfry części całkowitej były oddzielane od siebie, zaznacz pole Separator. Waluta: Wyświetla wartość punktu danych jako wartość walutową. Za pomocą menu Symbol możesz wybrać oznaczenie waluty. Jeżeli chcesz określić liczbę miejsc po przecinku, użyj pola Dziesiętne. Sąsiednie menu pozwala na wybór sposobu wyświetlania wartości ujemnych. Wybierz (100), aby wartości ujemne wyświetlane były w nawiasie lub -100, aby wyświetlane były ze znakiem minus. Jeżeli chcesz, aby każde kolejne trzy cyfry części całkowitej były oddzielane od siebie, zaznacz pole Separator. Procent: Wyświetla wartość punktu danych jako liczbę podzieloną przez 100. Jeżeli chcesz określić liczbę miejsc po przecinku, użyj pola Dziesiętne. Sąsiednie menu pozwala na wybór sposobu wyświetlania wartości ujemnych. Wybierz (100), aby wartości ujemne wyświetlane były w nawiasie lub -100, aby wyświetlane były ze znakiem minus. Jeżeli chcesz, aby każde kolejne trzy cyfry części całkowitej były oddzielane od siebie, zaznacz pole Separator. Data i czas: Wyświetla wartości punktów danych w formacie daty i czasu. Czas trwania: Wyświetla wartości punktów danych jako jednostki czasu (np. sekundy, minuty lub tygodnie). Ułamek: Wyświetla wartości punktów danych mniejsze od 1 jako ułamki zwykłe. Jeżeli wartości są większe od 1, nie będzie widać ułamków Rozwiń menu Dokładność i wybierz z niego sposób zaokrąglania ułamków. Po wybraniu opcji Połówki, Czwarte części lub podobnej, dane będą wyświetlane jako części całości, po zaokrągleniu do wybranej dokładności. Naukowy: Wyświetla wartości punktów danych w notacji naukowej, czyli jako 10 do potęgi reprezentowanej przez E+ i liczbę całkowitą. Jeżeli chcesz określić liczbę miejsc po przecinku, użyj pola Dziesiętne. Własny: Wybierz utworzony wcześniej własny format liczbowy lub utwórz nowy. Więcej informacji znajdziesz w rozdziale Utworzenie własnego formatu liczbowego na stronie Jeżeli chcesz wyświetlić nazwę serii, zaznacz Pokaż nazwę serii. 254 Rozdział 10 Tworzenie wykresu z danych

255 Oddzielanie poszczególnych klinów od reszty wykresu kołowego Można wydzielić kliny wykresu kołowego, aby były one lepiej widoczne. Oddziel klin wykresu, używając suwaka Wysunięcie. mm mm Oto sposoby wydzielania klinów wykresu kołowego: Jeżeli chcesz wydzielić pojedynczy klin z wykresu kołowego (2D lub 3D), zaznacz go i przeciągnij lub użyj suwaka Wysunięcie, dostępnego w oknie Inspektora wykresów. Jeżeli chcesz wydzielić wszystkie kliny ze środka wykresu kołowego 3D, zaznacz cały wykres przed użyciem narzędzia wydzielania. Możesz dodatkowo wyróżnić poszczególne kliny, dodając nazwę serii lub etykietę punktu danych. Zobacz Pokazywanie etykiet na wykresie kołowym na stronie 253. Dodawanie cieni do wykresów kołowych i klinów Do całego wykresu kołowego lub do poszczególnych jego klinów można dodać cień. Dodanie cienia do pojedynczych klinów sprawia, że wydają się one znajdować na różnych warstwach, dlatego w takiej sytuacji warto oddzielić poszczególne kliny od siebie. Szczegółowe instrukcje znajdziesz w rozdziale Pokazywanie etykiet na wykresie kołowym na stronie 253. Jak dodać cienie? 1 Zaznacz wykres lub pojedyncze kliny. Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie w przycisk wykresów. Wykonaj jedną z następujących rzeczy: ÂÂ ÂÂ Jeżeli chcesz dodać cienie do poszczególnych klinów, wybierz Pojedyncze z menu Cień. Jeżeli chcesz dodać cień do całego wykresu, wybierz Grupa z menu Cień. 2 Jeżeli chcesz ustawić cechy cienia, użyj Inspektora grafik. Szczegółowe instrukcje znajdziesz w rozdziale Dodawanie cieni na stronie 178. Rozdział 10 Tworzenie wykresu z danych 255

256 Obracanie wykresów kołowych 2D Istnieje kilka sposobów obracania wykresów kołowych 2D. Oto sposoby obracania wykresu kołowego: mm Zaznacz wykres, kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, kliknij w przycisk wykresów, następnie kliknij w Serie, po czym użyj kółka obracania. Możesz także wpisać kąt obrotu w polu tekstowym. mm Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, kliknij w przycisk miar, a następnie przeciągnij kółko obracania lub użyj przycisków kąta, aby ustalić kąt obrotu wykresu. mm Zaznacz wykres, wciśnij i przytrzymaj klawisz Command, przesuń wskaźnik w stronę aktywnego uchwytu zaznaczenia, aż zmieni się on w zgiętą strzałkę. Następnie przeciągnij uchwyt. mm Jeżeli chcesz obracać wykres co 45 stopni, przytrzymaj podczas przeciągania uchwytu wciśnięte klawisze Shift i Command. Ustawianie cieni, odstępów i nazw serii na wykresach paskowych i słupkowych Wykresy słupkowe i paskowe pozwalają na zmianę odległości pomiędzy zestawami słupków lub pasków (zestawami danych). Wykresy, na których zestawy danych nie są skumulowane, pozwalają także na zmianę odległości pomiędzy poszczególnymi słupkami i paskami (pojedynczymi zestawami danych). Do pojedynczych serii danych lub do całego wykresu można także dodawać cienie. W przypadku nieskumulowanych wykresów słupkowych i paskowych można również włączyć wyświetlanie nazw serii. Jak dostosować wykresy paskowe i słupkowe? 1 Zaznacz wykres paskowy lub słupkowy. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk wykresów, po czym kliknij w Wykres. 3 Wykonaj jedną z poniższych czynności: ÂÂ Zmiana odstępów między paskami lub kategoriami: Jeżeli chcesz zmienić odstępy pomiędzy paskami, wpisz liczbę (lub klikaj w przyciski ze strzałkami) w polu Odstęp między paskami. Jeżeli chcesz zmienić odstęp między kategoriami, wpisz liczbę (lub klikaj w przyciski ze strzałkami) w polu Odstęp między zestawami. Wartość ta to procent grubości pasków. Zmniejszenie odstępu między paskami sprawia, że stają się one cieńsze. Możesz także umieścić wskaźnik w pobliżu krawędzi paska, aż wskaźnik ten zmieni się w podwójną strzałkę, po czym przeciągnąć pasek, aby zwiększyć lub zmniejszyć jego grubość. 256 Rozdział 10 Tworzenie wykresu z danych

257 ÂÂ Jak dodać cienie? Jeżeli chcesz dodać cienie do poszczególnych pasków, wybierz Pojedyncze z menu Cień. Jeżeli chcesz dodać cienie do każdej grupy pasków, wybierz Grupa z menu Cień. Jeżeli chcesz ustawić cechy cienia, użyj Inspektora grafik. Szczegółowe instrukcje znajdziesz w rozdziale Dodawanie cieni na stronie 178. ÂÂ Jeżeli chcesz pokazać nazwy serii, rozwiń menu Wybierz opcje osi, znajdujące się w części Oś kategorii (w panelu Oś w Inspektorze wykresów) i wybierz Pokaż nazwy serii. Jeżeli chcesz poznać inne opcje formatowania, zobacz Formatowanie wykresów na stronie 242. Dostosowywanie symboli punktów danych i linii na wykresach liniowych Na wykresach powierzchniowych i liniowych można używać symboli reprezentujących punkty danych (kółek, trójkątów, kwadratów i rombów). Poszczególne punkty danych mogą być połączone linią prostą lub krzywą. Punkty danych w tej serii oznaczone są kwadratami. Punkty danych w tej serii oznaczone są trójkątami. Oto sposoby zmiany symboli punktów danych i łączących je linii: mm Jeżeli chcesz zmienić symbol punktów danych, zaznacz serię danych (powierzchnię lub linię), kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk wykresów, po czym kliknij w Serie. Wybierz symbol z menu Symbol danych. Skoryguj wielkość symboli, wprowadzając wartość lub używając przycisków ze strzałkami w polu obok. Wybierz symbol do oznaczania punktów danych. Połącz punkty krzywą. mm Jeżeli chcesz, aby punkty danych połączone były krzywą, zaznacz serię danych (linię), po czym wybierz Krzywa z menu Połącz punkty. mm Jeżeli chcesz zmienić kolor linii, zaznacz linię, kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk grafiki i użyj narzędzi obrysu. Szczegółowe instrukcje znajdziesz w rozdziale Zmiana stylu ramek na stronie 177. Jeżeli chcesz poznać inne opcje formatowania, zobacz Formatowanie wykresów na stronie 242. Rozdział 10 Tworzenie wykresu z danych 257

258 Pokazywanie symboli punktów danych na wykresach powierzchniowych Na wykresach powierzchniowych można używać symboli reprezentujących punkty danych (kółek, trójkątów, kwadratów i rombów). Jak pokazać symbole punktów danych? 1 Zaznacz serię danych (powierzchnię), kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk wykresów, po czym kliknij w Serie. 2 Wybierz symbol z menu Symbol danych. 3 Skoryguj wielkość symboli, wprowadzając wartość lub używając przycisków ze strzałkami w polu obok. mm Jeżeli chcesz poznać inne opcje formatowania, zobacz Formatowanie wykresów na stronie 242. Używanie wykresów punktowych Wykresy punktowe prezentują dane w inny sposób, niż pozostałe rodzaje wykresów. Wymagają one przynajmniej dwóch kolumn lub wierszy danych, aby wykreślić wartości dla pojedynczej serii. Do pokazania kolejnych serii danych niezbędne jest użycie dalszych par kolumn lub wierszy. Każda para wartości określa położenie jednego punktu danych. Pierwsza wartość w parze to położenie punktu na osi x. Kolejna wartość to położenie punktu na osi y. W sytuacji, gdy istniejący wykres (z punktami danych nie występującymi w parach) zmieniony zostanie na wykres punktowy, Pages może wykreślić dane w nieoczekiwany sposób. W niektórych sytuacjach układ danych w tabeli może całkiem uniemożliwić utworzenie wykresu punktowego. Przed wybraniem wykresu punktowego należy upewnić się, że wartości w każdej serii danych odpowiadają współrzędnym punktów x i y. Przed dokonaniem zmiany wyglądu symboli punktów danych lub linii, należy zaznaczyć dany symbol lub linię, po czym otworzyć Inspektora wykresów. Zobacz Okno Inspektora na stronie 24, aby dowiedzieć się, jak otworzyć Inspektora. Wykonaj dowolną z poniższych czynności, aby zmienić wygląd zaznaczonych linii i symboli punktów danych: Dokonaj wyboru z menu Symbol danych, po czym dostosuj wielkość symbolu, wpisując wartość w sąsiednim polu lub używając strzałek. mm Jeżeli chcesz połączyć punkty w zaznaczonej serii linią prostą lub krzywą, dokonaj wyboru za pomocą menu Połącz punkty. 258 Rozdział 10 Tworzenie wykresu z danych

259 mm Jeżeli chcesz zmienić kolor punktów danych lub linii na wykresie, zaznacz punkt danych lub linię, po czym kliknij w przycisk Inspektora grafik. Zwróć uwagę, że nie można zmienić osobno koloru punktów danych, linii i linii trendu, mimo że reprezentują one tę samą serię danych. Kliknij w pole koloru obrysu, znajdujące się w Inspektorze grafik, po czym wybierz kolor w oknie kolorów. mm Jeżeli chcesz zmienić styl i grubość dowolnej linii na wykresie, zaznacz ją i wybierz styl z menu obramowania. Wprowadź wartość w sąsiednim polu lub ustal ją za pomocą przycisków ze strzałkami. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o pokazywaniu linii trendu dla zaznaczonej serii danych, zobacz Pokazywanie linii trendu na wykresach na stronie 250. Na wykresach punktowych można wyświetlać słupki błędów zarówno w osi x, jak i w osi y. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o słupkach błędów, zobacz Pokazywanie słupków błędu na wykresach na stronie 249. Jeżeli chcesz poznać inne opcje formatowania, zobacz Formatowanie wykresów na stronie 242. Formatowanie wykresów 2 osie y i mieszanych Wykresy z dwoma osiami składają się z wykresu liniowego naniesionego na wykres słupkowy lub powierzchniowy i pokazują różne wartości na osi y dla każdego wykresu. Oś po lewej stronie wykresu, czyli Oś wartości (Y1), należy do pierwszej serii danych w Edytorze danych wykresu, reprezentowanej przez linię. Oś po prawej stronie wykresu, czyli Oś wartości (Y2), należy do drugiej serii danych w Edytorze danych wykresu, reprezentowanej przez słupki. Inspektor wykresów udostępnia narzędzia do niezależnego formatowania każdej z osi. Wykresy mieszane to pojedyncze wykresy z dwoma seriami danych, reprezentowanymi przez różne typy wykresu. Przykładowo, jedna seria danych może być przedstawiona jako linia, podczas gdy druga jako słupki. Rozdział 10 Tworzenie wykresu z danych 259

260 Zarówno dla wykresów dwuosiowych jak i wykresów mieszanych możliwa jest tylko jedna seria danych dla jednego typu wykresu. Dowolna seria danych może być przedstawiona jako słupki, linia lub powierzchnia. To jest oś y serii danych reprezentowanej przez linię. To jest oś y serii danych reprezentowanej przez słupki. Jak zmienić typ wykresu na wykresie mieszanym lub dwuosiowym? 1 Zaznacz serię danych, której typ wykresu chcesz zmienić. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk wykresów, po czym kliknij w Serie. 3 Wybierz typ wykresu z menu Typ serii. Jeżeli chcesz poznać inne opcje formatowania, zobacz Formatowanie wykresów na stronie Rozdział 10 Tworzenie wykresu z danych

261 Korygowanie ustawień sceny wykresów 3D W przypadku wykresów 3D można zmienić kąt ich ustawienia oraz kąt oświetlenia. Jak określić ustawienia sceny 3D? 1 Zaznacz wykres 3D, kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk wykresów, po czym kliknij w Wykres. 2 Jeżeli chcesz zmienić kąt, pod jakim wyświetlany jest wykres, przeciągnij strzałki na niebieskim, okrągłym przycisku. 3 Jeżeli chcesz zmienić kąt padania i intensywność światła, wybierz opcję z menu Styl oświetlenia. 4 Jeżeli chcesz zmienić głębię elementów wykresu, przeciągnij suwak Głębokość wykresu. Przeciągnięcie go w prawo sprawia, że elementy wykresu wydają się rozciągać w stronę widza. Gdy utworzysz bardzo głęboki wykres, niezbędne może okazać się jego zmniejszenie, aby zmieścił się on na stronie. 5 Jeżeli chcesz wyróżnić krawędzie na wykresie kołowym 3D, zaznacz Pokaż ścięcia. Jeżeli chcesz poznać inne opcje formatowania, zobacz Formatowanie wykresów na stronie 242. Rozdział 10 Tworzenie wykresu z danych 261

262 Personalizowanie dokumentów za pomocą danych z Książki adresowej i Numbers 11 Pages pozwala na używanie danych adresowych z Książki adresowej, wizytówek vcard oraz z arkuszy kalkulacyjnych Numbers, umożliwiając dostosowanie za ich pomocą listów, kopert i innych dokumentów. Wiele szablonów Pages zawiera tzw. pola seryjne, pozwalające na automatyczne umieszczanie w dokumencie imion, nazwisk, numerów telefonów, adresów i innych danych adresowych. Dzięki nim można utworzyć jeden dokument (np. list lub umowę) i używać go wielokrotnie z różnymi danymi osobowymi. Czym są pola seryjne? W dokumentach Pages można umieszczać dowolne dane z Książki adresowej lub dokumentów Numbers. Istnieje również możliwość użycia danych z cyfrowych wizytówek (plików vcard) nadesłanych przez inne osoby. Dzięki temu można wielokrotnie korzystać z tego samego dokumentu (np. listu, umowy lub koperty), umieszczając w nim dane różnych osób. Funkcja ta określana jest czasem mianem poczty seryjnej. Gdy dokument Pages zawiera pola seryjne, dane umieszczane są w nich automatycznie. Pola adresowe określają, które informacje z Książki adresowej, Numbers lub wizytówki vcard mają zostać umieszczone w dokumencie. Dokument może zawierać dwa rodzaje pól adresowych: ÂÂ ÂÂ Pole nadawcy, wyświetlające informację o nadawcy dokumentu. Przykładowo, w nagłówku listu może znajdować się pole zawierające nazwę firmy, jej adres i numer telefonu. Pages automatycznie wypełnia pola nadawcy danymi pobranymi z wizytówki oznaczonej przez użytkownika jako moja w Książce adresowej. Pole seryjne, wyświetlające informację z Książki adresowej lub dokumentu Numbers. Przykładowo, pole to pozwoli na wstawienie imienia danej osoby w różnych miejscach listu. 262

263 Jeżeli chcesz spersonalizować dokument dla wielu odbiorców, możesz wskazać grupę z Książki adresowej, wybrać kilka osobnych wizytówek lub wskazać tabelę z dokumentu Numbers. Pages utworzy osobną wersję dokumentu dla każdego kontaktu z Książki adresowej lub tabeli Numbers. Każda wersja dokumentu będzie posiadała te same dane nadawcy, ale różne dane odbiorcy, znajdujące się w polach seryjnych. Spersonalizowane wersje mogą zostać wydrukowane lub zachowane jako jeden nowy dokument, zawierający każdą z nich w oddzielnej sekcji. Zagadnienie Dodanie pola nadawcy lub pola seryjnego do dokumentu Edycja lub tworzenie nowych pól seryjnych Wybór spośród ponad 50 nazw pól, które można dodać do dokumentu Informacje Złączanie danych z Książki adresowej lub dokumentu Numbers na stronie 263 Definiowanie własnych pól seryjnych na stronie 265 Nazwy pól seryjnych na stronie 266 Złączanie danych z Książki adresowej lub dokumentu Numbers Wiele szablonów Pages zawiera gotowe pola seryjne, można jednak utworzyć własne pola tego typu, zgodnie z opisem w Definiowanie własnych pól seryjnych na stronie 265. Po zdefiniowaniu pola seryjnego w dokumencie Pages, można umieścić w nim dane kontaktowe. Oryginalny dokument nie zostanie zmieniony. Możesz używać dokumentu ponownie, z innymi danymi adresowymi. Jak wstawić dane nadawcy? mm Otwórz dokument zawierający pola nadawcy, na przykład szablon listu. Pages automatycznie umieści w tych polach dane pobrane z wizytówki wskazanej jako moja w Książce adresowej. Jeżeli wizytówka nie zawiera danych dla któregokolwiek z pól, pozostanie w nim wyświetlona jego nazwa. mm Jeżeli chcesz użyć innej wizytówki, przeciągnij ten kontakt lub plik vcard na pole nadawcy w dokumencie Pages. Nowe dane nadawcy zostaną użyte do wszystkich pól nadawcy w dokumencie. mm Dane z dokumentów Numbers nie mogą być używane jako dane nadawcy. Jak wstawić dane kontaktu z Książki adresowej lub pliku vcard? 1 Zaznacz wizytówkę kontaktu w Książce adresowej lub plik vcard i przeciągnij go do pola seryjnego w dokumencie. Dane kontaktu pojawią się we wszystkich polach seryjnych w całym dokumencie. Jeżeli wizytówka nie zawiera danych dla któregokolwiek z pól seryjnych, pozostanie w nim wyświetlona nazwa pola. 2 Zachowaj lub wydrukuj dokument w zależności od potrzeb. Rozdział 11 Personalizowanie dokumentów za pomocą danych z Książki adresowej i Numbers 263

264 3 Jeżeli chcesz użyć tego dokumentu z innymi danymi adresowymi, zaznacz inną kartę w Książce adresowej i przeciągnij ją do pola seryjnego w dokumencie. Nowe dane zastąpią dane dodane w kroku 1. Jak wstawić dane wszystkich kontaktów z grupy w Książce adresowej? 1 Otwórz dokument zawierający pola seryjne. 2 Wybierz Edycja > Poczta seryjna, po czym wybierz grupę Książki adresowej lub Wszystkie. Możesz również zaznaczyć wybraną grupę lub pozycję Wszyscy w Książce adresowej i przeciągnąć zaznaczenie do pola seryjnego w dokumencie Pages. 3 Pojawi się okno dialogowe. Wykonaj w nim jedną z poniższych czynności: Jeżeli chcesz utworzyć nowy dokument z osobnymi sekcjami dla każdego kontaktu, wybierz Nowy dokument z menu w tym oknie dialogowym. Jeżeli chcesz wydrukować spersonalizowaną kopię dokumentu dla każdego kontaktu, wybierz Wyślij do drukarki z menu w tym oknie dialogowym. Wyłącz tę opcję, jeżeli nie chcesz, aby brakujące dane kontaktowe były zastępowane (np. adres domowy adresem służbowym). Jak wstawić dane kilku kontaktów z Książki adresowej? 1 Otwórz dokument zawierający pola seryjne. 2 Zaznacz w Książce adresowej karty kontaktów, które chcesz użyć, a następnie przeciągnij je do pola seryjnego w dokumencie Pages. Pojawi się okno dialogowe. Wykonaj w nim jedną z poniższych czynności: Jeżeli chcesz utworzyć nowy dokument z osobnymi sekcjami dla każdego kontaktu, wybierz Nowy dokument z menu w tym oknie dialogowym. Jeżeli chcesz wydrukować spersonalizowaną kopię dokumentu dla każdego kontaktu, wybierz Wyślij do drukarki z menu w tym oknie dialogowym. Wyłącz tę opcję, jeżeli nie chcesz, aby brakujące dane kontaktowe były zastępowane (np. adres domowy adresem służbowym). Jak wstawić dane jednego lub kilku kontaktów z dokumentu Numbers? 1 Wybierz Edycja > Poczta seryjna, po czym kliknij w Dokument Numbers. 2 Wybierz dokument Numbers w otwartym wówczas oknie, po czym kliknij w przycisk Otwórz. 3 Rozwiń menu Nazwa celu dla każdego z pól seryjnych i wybierz nazwę pola z tabeli Numbers. 4 Wydrukuj dokument. 5 Jeżeli chcesz ponownie użyć tego samego dokumentu Pages z danymi z innego dokumentu Numbers, wybierz dokument Numbers i powtórz kroki od 1 do Rozdział 11 Personalizowanie dokumentów za pomocą danych z Książki adresowej i Numbers

265 Uwaga: Jeżeli dokument zawiera sąsiednie strony, druk dwustronny dokumentu ze złączonymi danymi może spowodować wydrukowanie jednego dokumentu na odwrocie innego. W polach nadawcy i w polach seryjnych można używać danych, których nie ma w Książce adresowej lub pliku vcard. Zobacz Korzystanie z danych kontaktowych spoza Książki adresowej i wizytówek vcard na stronie 265, aby dowiedzieć się więcej. Korzystanie z danych kontaktowych spoza Książki adresowej i wizytówek vcard W polach nadawcy i w polach seryjnych można używać danych, których nie ma w Książce adresowej lub pliku vcard. Jak wprowadzić dane do pól seryjnych? 1 Kliknij w pole seryjne i wpisz potrzebne dane. Pole seryjne zostanie zastąpione wpisanymi danymi. 2 W razie konieczności powtórz krok 1. 3 Jeżeli chcesz zatrzymać wersję dokumentu zawierającą wszystkie usunięte pola seryjne, wybierz Plik > Zachowaj jako, aby zachować dokument jako nowy plik. Jeżeli nie chcesz zachowywać zmian, wybierz Edycja > Cofnij Wpisywanie, aby przywrócić oryginalne pola seryjne. Definiowanie własnych pól seryjnych Do dokumentu można wstawić pole seryjne, które następnie może zostać zamienione na informacje o kontakcie z Książki adresowej. Pola seryjne można wyłączać, zmieniać używane przez nie dane, usuwać itd. Do zmiany pól seryjnych i tworzenia nowych służą narzędzia w panelu Złączanie w Inspektorze hiperłączy. Rozdział 11 Personalizowanie dokumentów za pomocą danych z Książki adresowej i Numbers 265

266 Jak utworzyć pole seryjne? 1 Otwórz dokument Pages. 2 Umieść kursor w miejscu, w którym ma się pojawić pole książki adresowej. 3 Jeżeli inspektor hiperłączy jest zamknięty, wybierz Wstaw > Pole nadawcy lub Wstaw > Pole seryjne. Możesz także kliknąć w Dodaj (+) w panelu Złączanie w Inspektorze hiperłączy, po czym wybrać Dodaj pole seryjne lub Dodaj pole nadawcy. W dokumencie zostanie umieszczone i zaznaczone zastępcze pole seryjne. 4 Kliknij w pozycję w kolumnie Nazwa celu, znajdującą się w panelu Złączanie w Inspektorze hiperłączy. Wybierz kategorię najlepiej opisującą rodzaj danych, które mają zostać wprowadzone do pola. Jeżeli wybrany został dokument Numbers, wybierz nagłówek kolumny tabeli, zawierającej dane do wprowadzenia. Jak zmienić pole seryjne? mm Jeżeli chcesz zmienić pole seryjne na pole nadawcy (lub odwrotnie), usuń je i dodaj nowe. mm Jeżeli chcesz usunąć pole seryjne, zaznacz je i naciśnij klawisz Delete. mm Jeżeli dokument używa pola seryjnego, które posiada osobną wersję dla danych prywatnych, służbowych i innych, możesz szybko przełączać te dane, wybierając Edycja > Poczta seryjna. Kliknij w Pola seryjne, aby zobaczyć tabelę. Kliknij w Nazwa celu i wybierz wersję. mm Jeżeli chcesz zmienić etykietę pola seryjnego, kliknij w to pole, wpisz nową etykietę i zaznacz ją. Jeżeli inspektor łączy jest zamknięty, wybierz Wstaw > Pole nadawcy lub Wstaw > Pole seryjne. Możesz także kliknąć w Dodaj (+) w panelu Złączanie w Inspektorze hiperłączy, po czym wybrać Dodaj pole seryjne lub Dodaj pole nadawcy. Jeżeli źródłem danych jest dokument Numbers, zaznacz nagłówek tabeli odpowiadający danym, które mają zostać umieszczone w polu. Zobacz Nazwy pól seryjnych na stronie 266, aby dowiedzieć się więcej o obsługiwanych przez Pages polach seryjnych. Nazwy pól seryjnych W poniższej tabeli znajduje się podsumowanie wszystkich pól seryjnych, które są obsługiwane przez Pages. Synonimy nazw pól to alternatywne nazwy, których można użyć w celu dodania wartości z danego pola. Nazwy pól seryjnych Przedrostek Nazwisko Imię Synonimy nazw pól Tytuł, prefiks Nazwisko Pierwsze imię 266 Rozdział 11 Personalizowanie dokumentów za pomocą danych z Książki adresowej i Numbers

267 Nazwy pól seryjnych Sufiks Synonimy nazw pól Tytuł zawodowy, tytuł naukowy Przezwisko Nazwisko panieńskie Tytuł Oddział Departament Firma Telefon (pierwszy dostępny numer) Główny telefon Służbowy - telefon Prywatny - telefon Tel. komórkowy Telefon komórkowy, komórka Prywatny - faks Służbowy - faks Pager Beeper Inny telefon (pierwszy dostępny adres) Adres , Służbowy - Prywatny - Inny - URL (pierwszy dostępny URL) URL w pracy URL domowy Inny URL Urodziny AIM (pierwszy dostępny adres) Służbowy - AIM Prywatny - AIM Inny - AIM IM, nazwa IM, identyfikator IM, adres IM, czat, nazwa na czacie, adres czatu IM w pracy, nazwa IM w pracy, identyfikator IM w pracy, adres IM w pracy, czat w pracy, nazwa na czacie w pracy, adres czatu w pracy IM w domu, nazwa IM w domu, identyfikator IM w domu, adres IM w domu, czat w domu, nazwa na czacie w domu, adres czatu w domu inny IM, inna nazwa IM, inny identyfikator IM, inny adres IM, inny czat, inna nazwa na czacie, inny adres czatu Rozdział 11 Personalizowanie dokumentów za pomocą danych z Książki adresowej i Numbers 267

268 Nazwy pól seryjnych Yahoo Synonimy nazw pól Służbowy - Yahoo Prywatny - Yahoo Inny - Yahoo Adres Adres zamieszkania (pierwszy dostępny adres) Miasto (pierwsze dostępne miasto) Ulica Miejscowość Stan (pierwszy dostępny stan) Kod pocztowy Kod Kraj (pierwszy dostępny kraj) Służbowy - adres Adres pracy Miasto zatrudnienia Adres zatrudnienia Miejscowość zatrudnienia Stan zatrudnienia Kod pocztowy zatrudnienia Kod pocztowy w pracy, kod pocztowy miejsca zatrudnienia Kraj zatrudnienia Adres domowy Adres zamieszkania Miasto zamieszkania Ulica zamieszkania Miejscowość zamieszkania Stan zamieszkania Domowy kod pocztowy Kod pocztowy w domu, kod pocztowy miejsca zamieszkania Kraj zamieszkania Inny adres Inna ulica Inne miasto Inna nazwa ulicy Inna miejscowość Inny stan Inny kod pocztowy Pozostały kod pocztowy Inny kraj Notatki Uwagi 268 Rozdział 11 Personalizowanie dokumentów za pomocą danych z Książki adresowej i Numbers

269 Drukowanie, udostępnianie oraz eksportowanie dokumentu do innych formatów 12 Poznaj różne sposoby drukowania i udostępniania innym dokumentów Pages. Dokument można wydrukować i przesłać faksem lub udostępnić elektronicznie. Możliwość eksportu w różnych formatach pozwala na współpracę z osobami korzystającymi z innych programów, np. AppleWorks lub Microsoft Word. Dokument da się również udostępnić jako plik PDF, dołączyć go do wpisu na blogu iweb, wysłać jako załącznik we wiadomości lub udostępnić w Internecie. Drukowanie dokumentu Pages i Mac OS X udostępniają narzędzia pozwalające na drukowanie całości lub części dokumentu, zmianę jego makiety i ustawień kolorów. Zagadnienie Zmiana rozmiarów papieru i makiety strony przed drukowaniem Przeglądanie dokumentu na ekranie i drukowanie go wraz z komentarzami Informacje Wybór rozmiaru papieru i orientacji strony na stronie 269 Podgląd dokumentu przed wydrukowaniem na stronie 270 Drukowanie całości lub części dokumentu na stronie 271 Drukowanie komentarzy na stronie 272 Wybór rozmiaru papieru i orientacji strony Przed drukiem należy się upewnić, że w oknie Układ strony poprawnie ustawiony jest rozmiar papieru i orientacja strony. Jak ustalić rozmiar papieru i orientację strony? 1 Wybierz Plik > Układ strony. 2 W oknie układu strony rozwiń menu Format dla i wybierz z niego drukarkę, której chcesz używać. 3 Wybierz standardowy rozmiar papieru z menu Rozmiar papieru. 269

270 Jeśli chcesz ustawić własne wymiary stron, wybierz z menu Własne wymiary stron.... W przeciwnej sytuacji przejdź do kroku 7. Wybierz drukarkę, dla której ustalasz wymiary. Utwórz nowy, własny wymiar strony. Usuń zaznaczony wymiar. Powiel zaznaczony wymiar. 4 Kliknij w przycisk Dodaj (+) i wprowadź odpowiednie wartości w odpowiednich polach. Wybierz domyślne marginesy drukarki z menu lub wprowadź swoje własne wartości, odpowiednio dla górnego, dolnego, prawego i lewego marginesu. Jeżeli chcesz zmienić nazwę własnego rozmiaru strony, dwukrotnie kliknij w jego nazwę na liście i wprowadź własną nazwę. 5 Kliknij w OK. 6 Wybierz nazwę nowego rozmiaru papieru z menu Rozmiar papieru i kliknij w OK. 7 Wybierz orientację papieru korzystając z przycisków znajdujących się w dolnej części okna dialogowego układu strony. 8 Jeżeli chcesz powiększyć obraz lub zmniejszyć go, aby wypełnić większy lub mniejszy obszar kartki papieru, wpisz wartość procentową w polu Skaluj. Wartość niższa niż 100% oznacza zmniejszenie zawartości strony, natomiast wyższa niż 100% jej powiększenie. Podgląd dokumentu przed wydrukowaniem Przed wydrukowaniem dokumentu warto wyświetlić jego podgląd, aby upewnić się, że będzie on wyglądał prawidłowo. Aby obejrzeć podgląd dokumentu przed wydrukowaniem w systemie OS X 10.4: 1 Wybierz Plik > Drukuj, po czym kliknij w przycisk Podgląd, widoczny w oknie drukowania. Podgląd pokazuje, jak będą wyglądały poszczególne strony dokumentu po wydrukowaniu. Nie obejmuje on niektórych efektów makiety, np. ramek. 2 Zaznacz pole wyboru Proof programowy, widoczne w lewym dolnym rogu okna podglądu, aby uwzględnione zostały możliwości odwzorowania barw przez drukarkę. Przykładowo, jeżeli drukujesz kolorowy dokument na czarno-białej drukarce, zaznaczenie pola Proof programowy spowoduje wyświetlenie czarno-białego podglądu. 270 Rozdział 12 Drukowanie, udostępnianie oraz eksportowanie dokumentu do innych formatów

271 3 Kliknij w przycisk Drukuj, aby wydrukować dokument bezpośrednio z okna podglądu. Więcej informacji o programie Podgląd znajdziesz w jego pomocy. Wybierz z menu Pomoc > Pomoc Podglądu, gdy aktywne jest jego okno. Jak obejrzeć podgląd dokumentu przed wydrukowaniem w systemie Mac OS X 10.5 lub nowszym? mm Wybierz Plik > Drukuj. W oknie dialogowym Drukuj pojawi się podgląd dokumentu. Jeżeli nie widzisz podglądu dokumentu, kliknij w trójkąt rozwijania, znajdujący się po prawej stronie menu wyboru drukarki. Użyj przycisków ze strzałkami, widocznych poniżej podglądu dokumentu, aby zmieniać strony. mm Jeżeli chcesz obejrzeć podgląd dokumentu w pełnym rozmiarze, kliknij w przycisk PDF i wybierz z menu polecenie Otwórz PDF w programie Podgląd. Możesz kliknąć w przycisk Drukuj, aby wydrukować dokument bezpośrednio z okna programu Podgląd. Więcej informacji o programie Podgląd znajdziesz w jego pomocy. Wybierz z menu Pomoc > Pomoc Podglądu, gdy aktywne jest jego okno. Drukowanie całości lub części dokumentu Można wydrukować cały dokument lub wybrany zakres stron na drukarce, do obsługi której skonfigurowany jest komputer. Jak wydrukować cały dokument lub zakres stron? 1 Wybierz Plik > Drukuj. 2 Rozwiń menu Drukarka i wybierz z niego drukarkę, na której ma być wydrukowany dokument. Jeżeli w menu tym nie ma poszukiwanej drukarki, wybierz polecenie Dodaj drukarkę. Więcej informacji o dodawaniu nowej drukarki znajdziesz w Pomocy Macintosha. Poszukaj hasła dodawanie drukarki. Jeżeli chcesz się dowiedzieć, gdzie znajduje się używana drukarka, przytrzymaj nieruchomo przez chwilę wskaźnik myszy nad jej nazwą w menu drukarek. 3 Wpisz w polu Kopie liczbę kopii, które chcesz wydrukować. Następnie zaznacz Posortowane, aby kolejna kopia drukowana była po zakończeniu drukowania pierwszej. Jeżeli chcesz wydrukować wszystkie kopie jednej strony, potem wszystkie kopie następnej i tak dalej, pozostaw Posortowane niezaznaczone. 4 Jeżeli chcesz wydrukować cały dokument, zaznacz Strony: wszystkie. Jeżeli chcesz wydrukować zakres stron, zaznacz Strony: od, po czym wpisz numer pierwszej strony w polu od i numer ostatniej w polu do. 5 Kliknij w Drukuj. Rozdział 12 Drukowanie, udostępnianie oraz eksportowanie dokumentu do innych formatów 271

272 Drukowanie komentarzy Jeżeli dokument Pages zawiera komentarze (dodane samodzielnie lub przez inne osoby), można wydrukować go z uwzględnieniem tych elementów. Więcej informacji o komentarzach znajdziesz w rozdziale Korzystanie z komentarzy na stronie 80. Jak wydrukować komentarze? mm Włącz wyświetlanie komentarzy, klikając w Widok w pasku narzędzi i wybierając Pokaż komentarze. Następnie wydrukuj dokument. Jeżeli włączone jest śledzenie zmian, kliknij w Widok w pasku narzędzi i wybierz Pokaż panel komentarzy i zmian. Strony na wydruku zostaną tak ustawione, aby zmieściły się komentarze i dymki zmian. Eksportowanie dokumentów programu Pages do innych formatów plików Aby udostępnić dokument programu Pages osobom, które nie mają najnowszej wersji tego programu, można taki dokument wyeksportować do formatu, który może być odczytany na ich komputerze lub urządzeniu: ÂÂ ÂÂ ÂÂ ÂÂ PDF: Pliki w formacie PDF można oglądać w ibooks, natomiast oglądać i drukować w programie Podgląd oraz Safari. Edytować je można w programie do edycji plików PDF. Czcionki użyte w dokumencie Pages zostaną zachowane w pliku PDF. Hiperłącza utworzone w dokumencie Pages zostaną wyeksportowane do pliku PDF. Hiperłącza w pliku PDF tworzone są w spisie treści, przypisach dolnych i końcowych, stronach internetowych, wiadomościach i zakładkach. Microsoft Word: Pliki w formacie Microsoft Word można otwierać w programie Microsoft Word na komputerze z systemem Mac OS X lub Windows. Ze względu na różnice w makiecie dokumentów programu Microsoft Word i dokumentów programu Pages, wyeksportowany dokument Worda może składać się z innej liczby stron, niż oryginał. Czasami mogą być widoczne różnice, na przykład w wyglądzie tabel; pewne specjalne cechy typograficzne mogą nie być identyczne w obu dokumentach. Pewne grafiki (zwłaszcza wykorzystujące przezroczystość) także mogą nie być poprawnie wyświetlane. Wykresy utworzone w Pages będą widoczne jako obiekty MS Graph, które można edytować w Microsoft Word. RTF: Pliki w formacie RTF można otwierać i edytować w różnych edytorach tekstu. Pliki RTF zachowują większość ustawień formatowania tekstu i grafiki. Zwykły tekst: Pliki zawierające zwykły tekst można otwierać w wielu programach do edycji tekstu, np. TextEdit. Należy jednak pamiętać, że mogą wystąpić różnice kodowania polskich liter. Eksportowanie do zwykłego tekstu powoduje usunięcie z dokumentu całe formatowanie tekstu oraz ilustracje. 272 Rozdział 12 Drukowanie, udostępnianie oraz eksportowanie dokumentu do innych formatów

273 ÂÂ epub: Pliki w formacie epub można otwierać i czytać w programie ibooks dla ipada, iphone'a oraz ipoda touch, a także w dowolnym czytniku plików epub. Po wyeksportowaniu dokumentu do formatu epub należy przesłać go do urządzenia w celu przeczytania go w programie ibooks. Aby dowiedzieć się więcej na temat optymalizacji dokumentu do formatu epub, eksportowania go oraz przesłania do urządzenia, zobacz Tworzenie dokumentów epub do czytania w programie ibooks na stronie 273. Jeśli dokument Pages jest chroniony hasłem, podczas eksportowania dokumentu ochrona ta zostanie usunięta. Niemniej jednak podczas eksportowania do formatu PDF można ustawić nowe hasło zabezpieczające. Jak wyeksportować dokument do formatu PDF, Microsoft Word, RTF lub zwykły tekst? 1 Wybierz polecenie menu Udostępnij > Eksportuj. 2 Spośród opcji widocznych u góry okna eksportowania wybierz format dokumentu. Jeśli eksportujesz do formatu PDF, musisz wybrać jakość grafiki (wyższa jakość grafiki zwiększa wielkość pliku PDF): Najlepsza: Rozdzielczość obrazków nie zostanie obniżona. Lepsza: Rozdzielczość obrazków zostanie obniżona do 150 dpi. Obrazki bez przezroczystości (kanał alfa) zostaną skompresowane do JPEG o współczynnik 0,7. Dobra: Rozdzielczość obrazków zostanie obniżona do 72 dpi. Obrazki bez przezroczystości (kanał alfa) zostaną skompresowane do JPEG o współczynnik 0,9. Aby dowiedzieć się więcej na temat tworzenia hasła zabezpieczającego dokument PDF, zobacz Ochrona dokumentu hasłem na stronie Kliknij w przycisk Dalej. 4 Podaj nazwę dokumentu. 5 Wybierz miejsce, w którym chcesz zachować dokument. 6 Kliknij w przycisk Eksportuj. Aby dowiedzieć się więcej na temat tworzenia dokumentów- które można otworzyć w programie Pages 08, zobacz Zachowywanie dokumentu w formacie iwork '08 lub Microsoft Word na stronie 276. Aby dowiedzieć się więcej na temat wysyłania dokumentu Pages do iweb, aby można było użyć ich na witrynie, zobacz Wysyłanie dokumentu Pages do iweb na stronie 281. Tworzenie dokumentów epub do czytania w programie ibooks Dokument w formacie Pages można wyeksportować do pliku w formacie epub. Taki dokument można przeczytać w dowolnym czytniku epub, takim jak program ibooks w ipadzie, iphonie lub ipodzie touch. Dokumentów utworzonych z makiet stron nie można wyeksportować do formatu epub. Rozdział 12 Drukowanie, udostępnianie oraz eksportowanie dokumentu do innych formatów 273

274 Dokumenty wyeksportowane do formatu epub będą wyglądały inaczej niż ich odpowiedniki w Pages. Aby uzyskać najlepszą zgodność pomiędzy formatem dokumentu Pages oraz epub, należy używać stylów akapitów oraz innych atrybutów formatowania dopuszczalnych w pliku epub. Na witrynie pomocy Apple dostępny jest przykładowy dokument, który omawia style oraz wskazówki tworzenia dokumentów Pages, które będą zoptymalizowane do wyeksportowania w formacie epub. Dokumentu tego można używać jako szablonu lub przewodnika. Aby dowiedzieć się więcej na temat korzystania ze stylów akapitów w Pages, zapoznaj się z tematami w rozdziale Rozdział 6, Praca ze stylami, na stronie 131. Aby przeczytać dokument epub w programie ibooks na urządzeniu przenośnym, należy przesłać utworzony plik epub do tego urządzenia. Jak skorzystać z przykładowego dokumentu Najlepsze wzory epub? Aby dowiedzieć się więcej o wykorzystywaniu formatu epub oraz lepiej zrozumieć jak dokument Pages może wyglądać jako książka w programie ibooks, warto pobrać i zapoznać się z przykładowym dokumentem Najlepsze wzory. Po przeczytaniu wskazówek oraz instrukcji w tym dokumencie można go użyć jako szablonu do tworzenia własnego dokumentu. Można także zaimportować style z przykładowego dokumentu do nowego. 1 Pobierz dokument Najlepsze wzory epub ze strony pod adresem: 2 Wykonaj dowolną z poniższych czynności: Użyj tego przykładowego dokumentu jako szablonu. a Utwórz kopię pliku przykładowego dokumentu. b Usuń zawartość z kopii przykładowego dokumentu i wpisz lub wklej własną zawartość. c Zastosuje style akapitu tak, jak opisano to w dokumencie Najlepsze wzory epub. Zaimportuj style akapitów z przykładowego dokumentu do nowego lub istniejącego dokumentu Pages. a Otwórz dokument Pages, do którego chcesz zaimportować style i wybierz polecenie menu Format > Importuj style. b Znajdź i zaznacz dokument Najlepsze wzory epub, po czym kliknij w Otwórz. c Kliknij w Zaznacz wszystko. d Zaznacz pole wyboru Zastąp identyczne, po czym kliknij w OK. e Przejrzyj dokument, aby mieć pewność, że każdy styl akapitu z przykładowego dokumentu został prawidłowo zastosowany we wszystkich blokach tekstowych dokumentu. Popraw ewentualne złe użycia stylów. 3 Wyeksportuj dokument do formatu epub i zobacz, jak wygląda w programie ibooks. 274 Rozdział 12 Drukowanie, udostępnianie oraz eksportowanie dokumentu do innych formatów

275 Jak przygotować istniejący dokument Pages do wyeksportowania w formacie epub?: W dokumentach wyeksportowanych do formatu epub automatycznie wyświetlają znak końca strony przed każdym rozdziałem. Automatycznie generowany jest spis treści. Pozwala on czytającym szybko przechodzić do dowolnego tytułu rozdziału lub nagłówka rozdziału w książce. W celu utworzenia wyrazistego spisu treści ważne jest użycie właściwych stylów w dokumencie. Czytnik epub wykorzystuje style akapitów do określenia, które elementy powinny pojawić się w spisie treści książki. Uwaga: Dokument Pages powinien być utworzony z szablonu edytora tekstu (a nie z makiety strony). 1 Przejrzyj dokument, aby mieć pewność, że do wszystkich tytułów rozdziałów, nagłówków oraz nagłówków niższego poziomu w dokumencie zastosowane zostały właściwe style. Jeśli chcesz, aby w spisie treści pojawiły się dodatkowe rzeczy, muszą być do nich zastosowane właściwe style akapitu. Następnie otwórz Inspektora dokumentu i kliknij w Spis. Zaznacz wszystkie style akapitu, które mają się pojawić w spisie treści, po czym kliknij w Odśwież teraz. Więcej informacji o tworzeniu spisów treści można znaleźć w Tworzenie i uaktualnianie spisu treści na stronie Wygeneruj spis treści w bieżącym dokumencie, aby potwierdzić że zawiera jedynie zamierzone elementy (czyli tytuły rozdziałów, nagłówki oraz nagłówki niższego poziomu). Popraw ewentualne błędy, zaznaczając lub usuwając zaznaczenie ze stylów akapitów w widoku spisu treści w Inspektorze dokumentu (tak, jak opisano to wyżej). 3 Sformatuj ponownie grafiki, kształty lub inne obiekty w dokumencie, aby były obiektami osadzonymi. Aby dowiedzieć się więcej o obiektach osadzonych, przeczytaj Czym różnią się obiekty swobodne od osadzonych?. Jak wyeksportować dokument do formatu epub? Jeśli korzystasz z możliwości śledzenia zmian w eksportowanym dokumencie, zaakceptuj lub odrzuć zmiany i zatrzymaj śledzenie zmian przed wyeksportowaniem. Śledzone zmiany są automatycznie akceptowane w przypadku niepodejmowania żadnych czynności. (Zobacz Akceptowanie i odrzucanie zmian. ) 1 Wybierz polecenie menu Udostępnij > Eksportuj. 2 Spośród opcji widocznych u góry okna eksportowania zaznacz epub. 3 Wypełnij następujące pola: Tytuł: Wpisz tytuł książki. Autor: Wpisz imię i nazwisko autora. Gatunek: Z menu wybierz gatunek książki lub wpisz nowy. Rozdział 12 Drukowanie, udostępnianie oraz eksportowanie dokumentu do innych formatów 275

276 4 Zaznacz pole wyboru Użyj pierwszej strony jako obrazu okładki, jeśli chcesz aby miniaturka pierwszej strony książki była ikoną książki w bibliotece ibooks. Treść książki będzie się zaczynała na drugiej stronie dokumentu. Obrazek okładki będzie widoczny po przeciwnej stronie spisu treści książki. Jeśli pozostawisz tę opcję niezaznaczoną, w bibliotece ibooks książka będzie miała standardową ikonę. Pliku epub nie będzie można otworzyć w programie Pages. Może być otwarty jedynie jako książka w czytniku epub. W ibooks czcionka książki jest czcionką wybraną w programie ibooks. Dostępna wielkość tekstu w książce może być mała, średnia lub duża i można ją wybrać w programie ibooks. Kolory w książce mogą nie być identyczne z kolorami z oryginalnego dokumentu Pages. Jak przesłać dokument epub do ipada, iphone'a lub ipoda touch? 1 Pobierz program ibooks z App Store do swojego urządzenia. 2 Podłącz urządzenie do komputera, po czym otwórz na tym komputerze program itunes. 3 Przeciągnij plik epub do obszaru Książki po lewej stronie okna itunes pod etykietą Biblioteki. 4 Zsynchronizuj urządzenie z itunes. Informacje na temat podłączania urządzenia przenośnego do komputera, synchronizowania w itunes oraz używania programu ibooks można znaleźć w dokumentacji dostarczonej z tym urządzeniem. Zachowywanie dokumentu w formacie iwork '08 lub Microsoft Word Można zachować dokument Pages w formacie używanym przez starsze wersje iwork lub w formacie programu Microsoft Word co pozwoli na jego otwarcie i edycję w tych programach. Jak zachować dokument w formacie iwork '08 lub Microsoft Word? 1 Wybierz Plik > Zachowaj jako (lub Plik > Zachowaj). 2 Wpisz nową nazwę dokumentu w polu Zachowaj jako. 3 Wybierz miejsce, w którym chcesz zachować dokument. 4 Zaznacz Zachowaj kopię jako i wybierz iwork '08 lub Dokument Word z menu. 5 Kliknij w przycisk Zachowaj. Użytkownicy Pages z pakietu iwork 08 będą mogli otworzyć taki dokument i korzystać z niego, ale nie będą mogli korzystać z nowych funkcji Pages 09. Na przykład: ÂÂ Śledzenie zmian w tabelach i obiektach swobodnych nie jest obsługiwane wszelkie zmiany zostaną zaakceptowane. ÂÂ Korzystanie w poczcie seryjnej z dokumentów Numbers nie jest obsługiwane, więc te pola seryjne zostaną wyeksportowane jako tekst. 276 Rozdział 12 Drukowanie, udostępnianie oraz eksportowanie dokumentu do innych formatów

277 ÂÂ ÂÂ ÂÂ Wyświetlanie dokumentu jako konspektu nie jest obsługiwane. Wyświetlanie dokumentu na pełnym ekranie nie jest obsługiwane. Ochrona dokumentu hasłem nie jest obsługiwana. Wysyłanie dokumentów Pages na iwork.com Public Beta Dokument można wysłać na iwork.com. Dostęp do dokumentu można mieć z dowolnego komputera z przeglądarką Internetu, kontem oraz identyfikatorem Apple ID. Identyfikator Apple ID jest tym samym, co nazwa użytkownika usługi MobileMe lub ID konta itunes. Nowy identyfikator Apple ID można założyć na witrynie gdzie należy wykonać instrukcje wyświetlane na ekranie. Wysyłając dokument na iwork.com, można wybrać jedną z poniższych opcji: ÂÂ ÂÂ ÂÂ Udostępnij oglądającym: Można zaprosić wskazane osoby do umieszczania komentarzy oraz uwag, a także pobierania dokumentu. Publikuj w sieci: Można utworzyć publiczny adres (URL) rozesłać go w sieci lub do wszystkich znajomych, aby każdy mógł obejrzeć udostępniany dokument. Nie wszyscy użytkownicy mogą oglądać lub umieszczać komentarze i uwagi w dowolnym dokumencie. Wyślij na użytek własny: Można wysłać dokument na iwork.com tylko do własnego użytku. Możesz udostępnić później dokument innym osobom. Ważne: Jeśli przydzielisz dokumentowi hasło, nie będzie ono chroniło go przed oglądaniem na iwork.com. To hasło będzie jedynie aktywne, gdy oglądający pobiorą dokument na swój dysk i będą chcieli obejrzeć go na swoim komputerze. Aby chronić dokument w sieci, należy ustanowić hasło w sieci w trakcie jego wysyłania. Rozdział 12 Drukowanie, udostępnianie oraz eksportowanie dokumentu do innych formatów 277

278 Jak udostępnić dokument zaproszonym osobom? 1 Otwórz dokument, po czym kliknij w przycisk udostępniania na pasku narzędzi lub wybierz polecenie menu Udostępnij > Udostępnij na iwork.com. 2 Wpisz swój Apple ID i hasło, po czym kliknij w przycisk Zaloguj się. Jeżeli nie pamiętasz swojego Apple ID lub hasła, kliknij w przycisk Nie pamiętasz hasła i postępuj zgodnie ze wskazówkami wyświetlanymi na ekranie. Jeżeli wysyłasz dokument na iwork.com po raz pierwszy, na Twój adres wysłana zostanie wiadomość potwierdzająca. Musisz kliknąć w łącze znajdujące się w tej wiadomości, aby kontynuować udostępnianie dokumentu. 3 Zaznacz opcję Udostępnij oglądającym. 4 Wpisz w polu Do adresy osób, którym chcesz umożliwić dostęp do dokumentu. Pole Wiadomość przeznaczone jest na treść wiadomości, która zostanie tym osobom przesłana. 5 Wpisz temat, jeżeli nie chcesz używać tematu utworzonego automatycznie. 6 Ustaw opcje oglądania udostępnianego dokumentu. Kliknij w przycisk Pokaż zaawansowane, aby wyświetlić te opcje: Pozwól oglądającym pozostawiać komentarze: Zaznacz to pole wyboru, aby oglądający mogli umieszczać w dokumencie komentarze. Pozwól oglądającym pobierać arkusz: Zaznacz to pole wyboru, aby oglądający mogli pobierać opublikowany dokument. Kopiuj do iwork.com jako: Wpisz lub wybierz z menu nazwę pliku publikowanego dokumentu. Opcje pobierania: Zaznacz jedną lub kilka opcji formatu pliku, w jakich dokument będzie można pobierać na dysk. Prywatność: Możesz wybrać, aby oglądający musieli podać hasło przed obejrzeniem dokumentu w sieci. Wpisz hasło w odpowiednich polach i kliknij w przycisk Ustaw hasło. Pamiętaj powiadomić oglądających o haśle dokumentu. Aby utworzyć silne hasło skorzystaj z Asystenta tworzenia hasła (kliknij w przycisk z ikoną klucza). Aby dowiedzieć się więcej o Asystencie tworzenia hasła, zobacz Ochrona dokumentu hasłem na stronie Kliknij w Udostępnij. Kopia dokumentu zostanie wysłana na iwork.com, a do zaproszonych osób zostanie wysłana wiadomość z odpowiednią informacją. Oglądający muszą kliknąć w unikatowe łącze znajdujące się w wiadomości , które pozwoli im uzyskać dostęp do dokumentu w sieci. Jeśli umieszczą w nim swoje komentarze, ich nazwiska będą widoczne w komentarzach. 278 Rozdział 12 Drukowanie, udostępnianie oraz eksportowanie dokumentu do innych formatów

279 Jak opublikować dokument dla szerszej publiczności: 1 Otwórz dokument, po czym kliknij w przycisk udostępniania na pasku narzędzi lub wybierz polecenie menu Udostępnij > Udostępnij na iwork.com. 2 Wpisz swój Apple ID i hasło, po czym kliknij w przycisk Zaloguj się. Jeżeli nie pamiętasz swojego Apple ID lub hasła, kliknij w przycisk Nie pamiętasz hasła i postępuj zgodnie ze wskazówkami wyświetlanymi na ekranie. Jeżeli wysyłasz dokument na iwork.com po raz pierwszy, na Twój adres wysłana zostanie wiadomość potwierdzająca. Musisz kliknąć w łącze znajdujące się w tej wiadomości, aby kontynuować publikowanie. 3 Zaznacz Publikuj w Internecie. 4 Kliknij w Pokaż zaawansowane, jeśli chcesz zmienić nazwę dokumentu w Internecie, po czym wpisz lub wybierz nazwę z menu. 5 Kliknij w Publikuj. Kopia dokumentu zostanie opublikowana na iwork.com. Oglądający będą mogli oglądać Twój dokument, lecz nie będą mogli umieszczać w nim komentarzy ani uwag. 6 W oknie dialogowym, jakie się pojawi, kliknij w Pokaż w sieci, aby zobaczyć dokument na iwork.com. 7 Kliknij w Pokaż publiczny URL, aby wyświetlić adres dokumentu w sieci. Możesz skopiować ten adres internetowy i umieścić go na dowolnej witrynie, blogu lub portalu społecznościowym. Każdy, kto będzie znał ten adres może obejrzeć Twój dokument w sieci. Jak wysłać dokument tylko do osobistego użytku? 1 Otwórz dokument, po czym kliknij w przycisk udostępniania na pasku narzędzi lub wybierz polecenie menu Udostępnij > Udostępnij na iwork.com. 2 Wpisz swój Apple ID i hasło, po czym kliknij w przycisk Zaloguj się. Jeżeli nie pamiętasz swojego Apple ID lub hasła, kliknij w przycisk Nie pamiętasz hasła i postępuj zgodnie ze wskazówkami wyświetlanymi na ekranie. Jeżeli wysyłasz dokument na iwork.com po raz pierwszy, na Twój adres wysłana zostanie wiadomość potwierdzająca. Musisz kliknąć w łącze znajdujące się w tej wiadomości, aby kontynuować udostępnianie dokumentu. 3 Zaznacz opcję Wyślij do prywatnego użytku. 4 Kliknij w Pokaż zaawansowane, jeśli chcesz zmienić nazwę dokumentu w Internecie, po czym wpisz lub wybierz nazwę z menu. 5 Kliknij w przycisk Wyślij Kopia dokumentu zostanie wysłana na iwork.com. 6 W oknie dialogowym kliknij w Pokaż w sieci, aby zobaczyć dokument lub kliknij w OK, aby zamknąć okno dialogowe. Rozdział 12 Drukowanie, udostępnianie oraz eksportowanie dokumentu do innych formatów 279

280 mm mm Aby zobaczyć wszystkie swoje dokumenty w Internecie na stronie Udostępniane dokumenty na iwork.com, wykonaj jedną z poniższych czynności: Otwórz dokument i wybierz polecenie Udostępnij > Pokaż udostępniane dokumenty. Niezbędne może okazać się zalogowanie do iwork.com. W tym celu wybierz Udostępnij > Zaloguj się, a dopiero później Udostępnij > Pokaż udostępniane dokumenty. Otwórz stronę i zaloguj się. Można włączyć automatyczne wysyłanie przez iwork.com wiadomości z powiadomieniem, gdy do opublikowanej prezentacji dodany zostanie nowy komentarz. Więcej informacji na ten temat oraz o korzystaniu z iwork.com można znaleźć pod adresem gdzie należy kliknąć w przycisk Pomoc u dołu strony. Wysyłanie dokumentu jako załącznika we wiadomości Dokument Pages, Microsoft Word lub PDF można dołączyć do wiadomości pocztowej. Jak wysłać wiadomość z dołączonym dokumentem? 1 Otwórz dokument Pages, wybierz Udostępnij > Wyślij w Mail dokument, po czym kliknij w Pages, Word lub PDF. Pages: Tworzy dokument w formacie Pages. Word: Tworzy wersję w formacie programu Microsoft Word. PDF: Tworzy dokument w formacie PDF. 2 Otwarta zostanie nowa wiadomość pocztowe z dołączonym dokumentem. Wprowadź adres nadawcy i skoryguj wiadomości, po czym kliknij w Wyślij. Dokumenty Pages zabezpieczone hasłem wysyłane są razem z tym zabezpieczeniem. Odbiorcy będą musieli podać ustalone hasło, aby otworzyć otrzymany dokument. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o zabezpieczaniu dokumentów hasłem, zobacz Ochrona dokumentu hasłem na stronie 37. Wysyłanie wiadomości z chronionymi hasłem dokumentami PDF i Microsoft Word nie jest obsługiwane. 280 Rozdział 12 Drukowanie, udostępnianie oraz eksportowanie dokumentu do innych formatów

281 Wysyłanie dokumentu Pages do iweb Jeżeli używasz (lub zamierzasz używać) programu iweb do tworzenia strony internetowej, możesz wysłać dokument Pages bezpośrednio do blogu lub podcastu utworzonego w iweb. Dokument taki stanie się załącznikiem, który będą mogły pobrać osoby odwiedzające daną stronę. Jak wysłać dokument do iweb? 1 Upewnij się, że masz zainstalowany iweb '08 lub nowszy. 2 Otwórz dokument Pages i wybierz Udostępnij > Wyślij do iweb dokument > PDF lub Udostępnij > Wyślij do iweb dokument > Pages. PDF: Tworzy dokument w formacie PDF. Pages: Tworzy dokument w formacie Pages. 3 Jeżeli iweb nie jest otwarty, automatycznie się otworzy i pojawi się okno z możliwością wyboru nowego lub istniejącego blogu lub podcastu, do którego ma zostać dołączony dokument. W sytuacji, gdy masz tylko jeden blog lub podcast, dokument zostanie dołączony do niego od razu. Po opublikowaniu witryny, najnowsze załączniki zostaną automatycznie przesłane do biblioteki itunes u odwiedzających, którzy zasubskrybowali blog lub podcast (dotyczy tylko dokumentów opublikowanych w formacie PDF). Więcej informacji o korzystaniu z iweb i projektowaniu stron internetowych znaleźć można w pomocy iweb. Należy otworzyć ten program i wybrać z menu Pomoc > Pomoc iweb. Wysyłanie do iweb dokumentów PDF zabezpieczonych hasłem nie jest obsługiwane. Rozdział 12 Drukowanie, udostępnianie oraz eksportowanie dokumentu do innych formatów 281

282 Tworzenie własnych szablonów dokumentów 13 Tworzenie własnych szablonów dokumentów. W rozdziale tym zakładana jest znajomość funkcji Pages dotyczących projektowania i formatowania, opisanych wcześniej. Projektowanie szablonu Szablony dołączone do Pages udostępniają pomysły na projekt strony, wykresów, tabeli i tekstu. Oto cechy szablonów, które możesz zmienić, aby utworzyć własny: ÂÂ ÂÂ ÂÂ ÂÂ ÂÂ Orientacja strony Makieta strony i formatowanie sekcji Marginesy strony Numeracja stron Grafika w tle (znaki wodne) ÂÂ Różne style tekstu, włączając w to tekst dokumentu, nagłówki, stopki, objaśnienia i inne ÂÂ ÂÂ ÂÂ ÂÂ ÂÂ ÂÂ Style spisu treści Style numerowania i wypunktowania Wypełnienia obiektów i style linii Kolory i style wykresów Wygląd tabel Dodatkowe projekty innych stron szablonu Utworzenie własnego szablonu może sprowadzać się do umieszczenia logo firmy w istniejącym szablonie, ale nie tylko można również dodać grafiki, zmienić tekst zastępczy lub określić nowe style tekstowe, albo zacząć od pustego dokumentu, aby utworzyć swój własny szablon. 282

283 Zagadnienie Ustalanie ogólnego wyglądu własnego szablonu Definiowanie domyślnych atrybutów pól tekstowych, kształtów, tabel, wykresów i obrazków Dodawanie tekstu i obiektów zastępczych multimediów Tworzenie sekcji szablonu, które można będzie dodawać Dostęp do własnego szablonu z palety szablonów Informacje Przygotowywanie dokumentu jako własnego szablonu na stronie 283 Definiowanie domyślnych atrybutów we własnym szablonie na stronie 284 Tworzenie obiektów zastępczych we własnych szablonach na stronie 288 Dodawanie sekcji do własnego szablonu na stronie 289 Zachowywanie własnego szablonu na stronie 290 Przygotowywanie dokumentu jako własnego szablonu Pierwszym krokiem podczas tworzenia szablonu jest określenie rozmiaru i kształtu dokumentu. Oto sposoby określenia ogólnych atrybutów dokumentu: mm Ustal rozmiar papieru i orientację strony. Zwróć uwagę na rozmiar papieru i orientację strony gotowego dokumentu. Przykładowo, jeżeli tworzysz szablon dla kopert, wybierz właściwy rozmiar koperty (lub utwórz własny), zanim zaczniesz projektować wygląd szablonu. Informacje o ustalaniu rozmiaru papieru i orientacji strony znajdziesz w rozdziale Wybór rozmiaru papieru i orientacji strony na stronie 269. mm Ustal marginesy strony. Określ główny obszar dokumentu, nagłówek i stopkę. Jeżeli dokument ma zostać zszyty, możesz ustalić różne marginesy dla stron lewych i prawych. Marginesy dokumentu ustala się w oknie Inspektora dokumentów. Więcej informacji znajdziesz w rozdziale Ustalanie marginesów dokumentu na stronie 48. mm Ustal format nagłówka i stopki. Określ tekst i grafikę, która ma pojawiać się na górze i na dole każdej strony dokumentu. Zobacz Korzystanie z nagłówków i stopek na stronie 56, aby dowiedzieć się, jak to zrobić. mm Umieść obiekty wzorcowe. Dodaj znaki wodne, logo i inne obrazy w tle, które mają być widoczne w tych samych miejscach w dokumencie. Szczegółowe instrukcje znajdziesz w rozdziale Korzystanie z obiektów wzorcowych (powtarzających się obrazów w tle) na stronie 67. mm Dodaj linie pomocnicze. Rozdział 13 Tworzenie własnych szablonów dokumentów 283

284 Utwórz linie pomocnicze, pomagające w umieszczaniu obiektów swobodnych w tych samych miejscach na różnych stronach. Szczegółowe instrukcje znajdziesz w rozdziale Tworzenie własnych linii pomocniczych na stronie 172. Definiowanie domyślnych atrybutów we własnym szablonie Szablon musi mieć określone domyślne wartości dla następujących elementów: ÂÂ ÂÂ ÂÂ ÂÂ ÂÂ ÂÂ ÂÂ Style akapitu, znaków i list Atrybuty spisu treści Atrybuty pól tekstowych Atrybuty kształtów Atrybuty tabel Atrybuty wykresów Atrybuty importowanej grafiki Można dostosować dowolne atrybuty tworzonego szablonu lub użyć ustawień domyślnych, ustalonych w szablonie zastosowanym jako podstawa dla tworzenia nowego. Jeżeli nie znajdziesz wśród szablonów Pages odpowiedniego stylu akapitu, znaków lub listy, możesz zmodyfikować istniejący styl lub utworzyć nowe style. Zobacz Tworzenie nowych stylów na stronie 134, aby dowiedzieć się więcej. W szablonie edytora tekstu można umieścić sformatowany spis treści. Zobacz Korzystanie ze spisu treści na stronie 67, aby dowiedzieć się więcej. Zagadnienie Ustalanie domyślnego wyglądu pól tekstowych i kształtów Ustalanie domyślnej liczby wierszy i kolumn oraz innych atrybutów tabeli Ustalanie typu i wyglądu wykresu Ustalanie domyślnych cieni, krycia i innych ustawień importowanej grafiki Informacje Określanie domyślnych atrybutów pól tekstowych i kształtów na stronie 285 Określanie domyślnych atrybutów dla tabeli na stronie 286 Określanie domyślnych atrybutów dla wykresów na stronie 286 Określanie domyślnych atrybutów dla importowanych obrazów na stronie Rozdział 13 Tworzenie własnych szablonów dokumentów

285 Określanie domyślnych atrybutów pól tekstowych i kształtów Domyślne atrybuty pól tekstowych i kształtów określają ich początkowy kolor, rozmiar i orientację po umieszczeniu na stronie. Jak zdefiniować domyślne pole tekstowe? 1 Umieść na stronie swobodne pole tekstowe. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o umieszczaniu swobodnego pola tekstowego, zobacz Dodawanie swobodnego pola tekstowego na stronie Wpisz tekst do pola tekstowego, zaznacz ten tekst i ustal jego atrybuty. Zobacz Formatowanie wielkości i wyglądu tekstu na stronie 86, aby dowiedzieć się więcej o ustalaniu atrybutów tekstu. 3 Zaznacz pole tekstowe i ustal jego atrybuty. Zobacz Dokonywanie zmian obiektów na stronie 175 oraz Wypełnianie obiektów kolorem lub obrazkiem na stronie 181, aby dowiedzieć się więcej. 4 Ustaw opcje oblewania tekstem, używając Inspektora oblewania. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o oblewaniu tekstem, zobacz Oblewanie tekstem obiektu swobodnego lub osadzonego na stronie Zaznacz pole tekstowe, po czym wybierz Format > Zaawansowane > Zdefiniuj domyślny styl pola tekstowego. 6 Usuń pole tekstowe ze strony. Jak zdefiniować domyślny kształt? 1 Umieść na stronie swobodny kształt. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o umieszczaniu swobodnego kształtu, zobacz Czym różnią się obiekty swobodne od osadzonych? na stronie Wpisz tekst do kształtu, zaznacz ten tekst i ustal jego atrybuty. Zobacz Formatowanie wielkości i wyglądu tekstu na stronie 86, aby dowiedzieć się więcej o ustalaniu atrybutów tekstu. 3 Zaznacz kształt i ustal jego atrybuty. Zobacz Dokonywanie zmian obiektów na stronie 175 oraz Wypełnianie obiektów kolorem lub obrazkiem na stronie 181, aby dowiedzieć się więcej. Długość i orientacja linii nie może zostać określona w szablonie. Atrybuty linii, takie jak kolor, grubość i przeźroczystość należy ustalić osobno. 4 Ustaw opcje oblewania tekstem, używając Inspektora oblewania. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o oblewaniu tekstem, zobacz Oblewanie tekstem obiektu swobodnego lub osadzonego na stronie Zaznacz kształt, po czym wybierz Format > Zaawansowane > Zdefiniuj domyślny styl kształtu. 6 Usuń kształt ze strony. Rozdział 13 Tworzenie własnych szablonów dokumentów 285

286 Określanie domyślnych atrybutów dla tabeli Możesz ustalić takie atrybuty domyślnej tabeli, jak liczba wierszy i kolumn, style linii, kolory, style tekstu i cienie. Tabela składa się z wyróżnionych obszarów formatowania, włączając w to wiersz nagłówka, kolumnę nagłówka oraz wewnętrzne i zewnętrze obramowanie. Jeżeli chcesz ustalić domyślne atrybuty tabeli, musisz zastosować każdy z nich do całego obszaru formatowania. Przykładowo, jeżeli zmienisz formatowanie jednej komórki w wierszu nagłówka, zmiana ta nie zostanie zachowana jako część domyślnego stylu tabeli. Musisz zmienić formatowanie wszystkich komórek wiersza nagłówka. Jak ustalić domyślne atrybuty tabeli? 1 Umieść tabelę na stronie. Sposób umieszczania tabeli opisany jest w rozdziale Dodawanie tabeli na stronie Zaznacz tabelę i ustal jej atrybuty. Jeżeli chcesz zmienić rozmiary tabeli, zobacz Zmiana rozmiaru tabeli na stronie 190. Jeżeli chcesz się dowiedzieć, jak dodawać i usuwać kolumny i wiersze oraz jak tworzyć wiersze i kolumny nagłówka, zajrzyj do rozdziału Praca z wierszami i kolumnami w tabelach na stronie 196. Informacje o dzieleniu i łączeniu komórek tabeli, zmianie ich rozmiarów i formatowaniu obramowania znajdziesz w Umieszczanie zawartości w komórkach tabeli na stronie 203. Informacje o opcjach dotyczących formatowania komórek zawierających liczby znajdziesz w rozdziale Praca z liczbami w komórkach tabeli na stronie 205. Jeżeli chcesz dodać grafikę do tabeli, zobacz Dodawanie obrazków lub koloru do komórek na stronie Ustal sposób oblewania tabeli tekstem. Zobacz Oblewanie tekstem obiektu swobodnego lub osadzonego na stronie 122, aby dowiedzieć się więcej. 4 Wybierz Format > Zaawansowane > Definiuj domyślny styl tabeli. 5 Usunięcie tabeli ze strony. Określanie domyślnych atrybutów dla wykresów W przypadku wykresów można określić ich domyślny typ (czyli typ wykresu wstawianego za pomocą polecenia Wstaw > Wykres) oraz domyślny wygląd każdego typu wykresu. Domyślne atrybuty muszą zostać ustalone osobno dla każdego typu wykresu. Jak ustalić style i położenie wykresu? 1 Umieść wykres na stronie. Zobacz Dodawanie nowego wykresu i wprowadzanie danych na stronie 238, aby dowiedzieć się więcej. 286 Rozdział 13 Tworzenie własnych szablonów dokumentów

287 2 Zaznacz wykres i ustal jego atrybuty. Sposób określania typu wykresu opisany jest w rozdziale Parę słów o wykresach na stronie 235. Zobacz Formatowanie wykresów na stronie 242, aby dowiedzieć się, jak zmienić rozmiar wykresu, obrócić go i ustalić inne atrybuty. 3 Ustal sposób oblewania wykresu tekstem. Zobacz Oblewanie tekstem obiektu swobodnego lub osadzonego na stronie 122, aby dowiedzieć się więcej. 4 Powtórz kroki od 1 do 3 dla każdego typu wykresu. 5 Zaznacz każdy wykres, jeden po drugim, po czym wybierz Format > Zaawansowane > Definiuj domyślny styl dla typ wykresu. 6 Zaznacz wykres, którego typ ma stać się typem domyślnym (wstawianym po wybraniu Wstaw > Wykres), po czym wybierz Format > Zaawansowane > Ustaw domyślny typ wykresu. 7 Usuń wykresy ze strony. Określanie domyślnych atrybutów dla importowanych obrazów Można ustalić domyślne cienie, przeźroczystość i kolor obrysu importowanych obrazków. Jak ustalić domyślne atrybuty obrazu? 1 Umieść obraz na stronie. Zobacz Praca z obrazkami na stronie Zaznacz obraz i ustal jego atrybuty. Sposób dodawania cienia opisany jest w rozdziale Dodawanie cieni na stronie 178. Zobacz Zmiana poziomu krycia na stronie 180, aby dowiedzieć się, jak skorygować przeźroczystość. Zobacz Zmiana stylu ramek na stronie 177, aby dowiedzieć się o ramkach wokół importowanych obrazów. Zobacz Dodawanie odbicia na stronie 180, aby dowiedzieć się, jak dodawać odbicie do obrazków. Zobacz Dodawanie ramek do obiektów na stronie 177, aby dowiedzieć się o dodawaniu ramek graficznych wokół importowanych obrazów. 3 Ustal sposób oblewania obrazu tekstem. Zobacz Oblewanie tekstem obiektu swobodnego lub osadzonego na stronie 122, aby dowiedzieć się więcej. 4 Wybierz Format > Zaawansowane > Definiuj domyślny styl obrazka. 5 Usuń obraz ze strony. Rozdział 13 Tworzenie własnych szablonów dokumentów 287

288 Tworzenie obiektów zastępczych we własnych szablonach Zastępcze teksty i obiekty kształtują wygląd dokumentu. Mogą one również zawierać instrukcje dla osoby korzystającej z szablonu. Oto sposoby tworzenia tekstu zastępczego: mm Jeżeli chcesz dokonać edycji istniejącego tekstu zastępczego, zaznacz go i wybierz Format > Zaawansowane > Włącz tworzenie tekstu zastępczego. Po zakończeniu edycji wybierz Format > Zaawansowane > Wyłącz tworzenie tekstu zastępczego. mm Jeżeli chcesz utworzyć tekst zastępczy od podstaw, wpisz jakiś tekst na stronie i sformatuj go tak, jak chcesz. Zaznacz blok tekstu, aby użytkownicy korzystający z szablonu mogli od razu zastąpić go własnym tekstem, po czym wpisz wskazówki informujące użytkowników, co mają wpisać. Następnie wybierz polecenie Format > Zaawansowane > Definiuj jako obiekt zastępczy. Powtórz to dla każdego bloku tekstu. Gdy zaznaczasz fragmenty tekstu, uważaj, aby nie zaznaczyć ostatniego znaku końca akapitu. Jeżeli zaznaczysz znak końca akapitu, cały akapit zostanie usunięty, gdy użytkownik rozpocznie wpisywanie swojego tekstu w miejsce tekstu zastępczego, a wprowadzony tekst przyjmie atrybuty następnego akapitu. Możesz zobaczyć niewidoczne znaki końca akapitu, gdy klikniesz w Widok w pasku narzędzi i wybierzesz Pokaż niewidoczne. Jeżeli chcesz usunąć tekst zastępczy, zaznacz go i naciśnij klawisz Delete. Jak utworzyć obiekt zastępczy multimediów? 1 Dodaj do dokumentu obraz, film lub plik dźwiękowy. Dokładne instrukcje znajdziesz w rozdziale Praca z obrazkami na stronie 146, Dodawanie pliku dźwiękowego na stronie 162 i Dodawanie pliku filmowego na stronie Zaznacz zaimportowany obiekt i umieść go w odpowiednim miejscu dokumentu (zobacz Przenoszenie i umieszczanie obiektów na stronie 168). 3 Sformatuj umieszczony obiekt (zobacz Manipulowanie obiektami, układanie obiektów i zmiana ich wyglądu na stronie 166). 4 Zaznacz obiekt, po czym wybierz Format > Zaawansowane > Zdefiniuj jako obiekt zastępczy multimediów. Jeżeli chcesz usunąć obiekt zastępczy, zaznacz go i wciśnij klawisz Delete. 288 Rozdział 13 Tworzenie własnych szablonów dokumentów

289 Dodawanie sekcji do własnego szablonu Szablon edytora tekstu może być rozszerzalny, dzięki czemu jego użytkownicy będą mogli dodawać kolejne sekcje za pomocą przycisku Strony w pasku narzędzi, zgodnie z opisem w Dodawanie nowych stron z szablonu na stronie 84. Jak utworzyć sekcje szablonu, które użytkownicy będą mogli dodać? 1 Zaprojektuj makietę złożoną z jednej lub kilku stron, wstawiając znak końca sekcji na początku i na końcu makiety. 2 Wybierz Format > Zaawansowane > Przechwyć strony. Otwarte zostanie okno dialogowe. 3 Podaj nazwę sekcji szablonu. 4 Wybierz z menu Dołącz liczbę stron, które chcesz uwzględnić. 5 Kliknij w OK. 6 Usuń te strony z szablonu, jeżeli nie chcesz, aby stały się częścią szablonu głównego. Jak zmienić nazwy, usunąć lub zmienić ułożenie utworzonych sekcji szablonu? 1 Wybierz Format > Zaawansowane > Zarządzaj stronami. Otwarte zostanie okno dialogowe. 2 Zaznacz sekcję, kliknij dwa razy w jej nazwę, po czym wpisz nową. 3 Klikaj w strzałki w górę i w dół, aby zmienić położenie sekcji na liście. 4 Jeżeli chcesz usunąć sekcję, kliknij w przycisk Usuń ( ). 5 Po zakończeniu kliknij w Gotowe. Rozdział 13 Tworzenie własnych szablonów dokumentów 289