Zaparcia a wybór leku antymuskarynowego w leczeniu pęcherza nadreaktywnego u kobiet
|
|
- Miłosz Pietrzyk
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 4, zeszyt 1, 54-59, 2011 Zaparcia a wybór leku antymuskarynowego w leczeniu pęcherza nadreaktywnego u kobiet PIOTR C. PIOTROWSKI 1, 3, PAWEŁ P. JAGODZIŃSKI 1, PIOTR MARIANOWSKI 2 Streszczenie Pęcherz nadreaktywny (OAB) to jedna z głównych przyczyn nietrzymania moczu. Postępowanie terapeutyczne ma z reguły charakter zachowawczy, a podstawowymi lekami w tym wskazaniu są preparaty przeciwcholinergiczne blokujące receptory muskarynowe. Jednym z najczęstszych objawów ubocznych tych leków są zaparcia. Ponieważ zaparcia, zwłaszcza u kobiet, są niezależnym, często występującym, problemem zdrowotnym, ten aspekt tolerancji leków antymuskarynowych zasługuje na szczególną uwagę. W artykule omówiono problematykę zaparć u kobiet z OAB oraz wpływ leków antymuskarynowych dostępnych w Polsce na regularność wypróżnień. Słowa kluczowe: pęcherz nadreaktywny, receptory muskarynowe, leki przeciwcholinergiczne, zaparcia, kobiety, menopauza Nietrzymanie moczu (NTM) to jeden z najczęstszych problemów zdrowotnych u kobiet. Rosnący dostęp do specjalistycznej diagnostyki oraz wzrost świadomości na temat tych zaburzeń przyczynia się do wzrostu ilości rozpoznań i zwiększonego zapotrzebowania na terapię. Prawidłowe rozpoznawanie przyczyn NTM jest, z kolei, zasadnicze dla wyboru właściwego postępowania terapeutycznego. Różni się ono bowiem w zależności od podłoża obserwowanych objawów. Mamy przy tym do czynienia ze współwystępowaniem różnych postaci NTM, zwłaszcza u kobiet. Klasyczny podział NTM obejmuje: wysiłkowe nietrzymanie moczu, nietrzymanie moczu na tle nadreaktywności pęcherza moczowego (OAB, ang. overactive bladder), nietrzymanie moczu z przepełnienia [1]. Pęcherz nadreaktywny, którego farmakoterapia jest tematem tego artykułu, to schorzenie, w którego obrazie klinicznym dominują naglące parcia, mogące prowadzić do epizodów nietrzymania moczu, zazwyczaj z koniecznością częstego oddawania moczu i oddawania moczu w porze nocnej [2]. Objawy OAB występują u ponad 20 milionów Europejczyków. Badanie przeprowadzone na grupie około osób w 6 krajach Europy wykazało obecność objawów OAB u 3% do 42% populacji w wieku powyżej 39 lat. Stwierdzono jednocześnie, że częstość występowania objawów rośnie wraz z wiekiem objawy OAB stwierdzono u od 31% do 42% osób powyżej 74. roku życia [3, 4]. Co prawda nie stwierdzono, aby płeć żeńska stanowiła czynnik ryzyka OAB, jednak większość pacjentów leczonych z powodu objawów OAB to kobiety [5-8]. Wykazano, że pacjenci z OAB zgłaszają znaczne pogorszenie jakości życia w zakresie funkcjonowania w społeczeństwie w stopniu większym niż pacjenci z innymi przewlekłymi schorzeniami takimi jak cukrzyca, nadciśnienie czy depresja [9]. Nie bez znaczenia jest zapewne okoliczność, że u pacjentów z OAB stwierdza się często równocześnie inne poważne schorzenia. W badaniu SURPRISE, u kobiet z objawami pęcherza nadreaktywnego występowało: nadciśnienie tętnicze (53%), problemy ortopedyczne (31%), zaburzenia gospodarki lipidowej (hiperlipidemia) (25%), choroby przewodu pokarmowego (24%), cukrzyca (13%) [10]. Wykazano też, że osoby z OAB częściej cierpią na zaburzenia snu [11]. Nadreaktywność pęcherza moczowego jest zaburzeniem o charakterze przewlekłym. Leczenie i postępowanie mające na celu zminimalizowanie kłopotliwych objawów mają więc charakter długoterminowy. Tym samym, przy doborze leku w celu łagodzenia objawów OAB, należy uwzględnić ograniczenia wynikające z politerapii, jak również z obecności towarzyszących chorób i/lub zaburzeń. W przypadku nadreaktywności pęcherza zastosowania znajduje przede wszystkim leczenie farmakologiczne [12]. Podstawą farmakoterapii OAB są leki przeciwcholinergiczne działające antagonistycznie na receptory muskarynowe [13]. Warto przy tym zaznaczyć, że ekspresja receptorów muskarynowych w pęcherzu moczowym jest podobna u kobiet i mężczyzn [14], a skuteczność leków przeciwmuskarynowych także nie różni się lub różni jedynie minimalnie pomiędzy pacjentami płci męskiej i żeńskiej [8]. Leki antymuskarynowe mają względnie podobną skuteczność [15], różnią się jednak tolerancją, przy czym do najczęstszych działań niepożądanych należą uczucie suchości w jamie ustnej oraz zaparcia [16]. Uważa się, że zaparcia mogą być najbardziej dolegliwym i kłopotliwym objawem ubocznym leków antycholinergicznych blokujących receptory muskarynowe [17]. W niedawno opublikowanym badaniu, wśród 74 kobiet z objawami OAB spytanych o akceptację objawów ubocznym, które mogą towarzyszyć przyjmowaniu leków antycholinergicznych, 1 Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego, Poznań 2 Warszawski Uniwersytet Medyczny, Warszawa 3 Centrum Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej, Polska Akademia Nauk, Warszawa
2 Zaparcia a wybór leku antymuskarynowego w leczeniu pęcherza nadreaktywnego u kobiet 55 62% zadeklarowało akceptację suchości w jamie ustnej, natomiast jedynie 20% było gotowych zaakceptować zaparcia [18]. Dlatego wydaje się, że tym bardziej, możliwość powodowania zaparć to aspekt tolerancji leków stosowanych w terapii OAB u kobiet zasługujący na szczególną uwagę. Zaparcia o charakterze czynnościowym, do których należą m.in. zaparcia związane ze stosowaniem leków, definiują obecnie tzw. III Kryteria Rzymskie [19-21]: 1) Minimum dwa z poniższych objawów w czasie ostatnich 3 miesięcy: min. 25% wypróżnień wymaga istotnego wysiłku, twarde lub grudkowate stolce w min. 25% wypróżnień, uczucie niepełnego wypróżnienia w min. 25% wypróżnień, uczucie przeszkody w obrębie odbytnicy/odbytu w czasie min. 25% wypróżnień, użycie rąk w celu ułatwienia wypróżnienia w min. 25% wypróżnień, mniej niż 3 odczuwalne ruchy perystaltyczne jelit w ciągu tygodnia. 2) Luźne stolce rzadko występujące bez uprzedniego zastosowania środków przeczyszczających. 3) Wykluczenie zespołu jelita nadpobudliwego (niespełnione kryteria rozpoznania jelita nadpobudliwego). Zaparcia wtórne mogą mieć rozmaite przyczyny, o czym należy pamiętać przy ocenie czy obserwowany objaw wynika z zastosowanego leku czy też jest następstwem innego zaburzenia. Załączona tabela 1 uwzględnia dane na ten temat pochodzące z kilku źródeł o charakterze przeglądowym. Zainteresowanym polecamy obszerny przegląd schorzeń oraz leków, które mogą być związane z częstszym występowaniem zaparć przedstawiony w publikacji z 2008 roku przez Eoff J.C. i Lembo A.J. [22]. Przewlekłe zaparcia, w tym te niezależne od stosowania leków, istotnie obniżają jakość życia pacjenta, występują u nawet do 27% populacji a ich częstość rośnie wraz z wiekiem, co obserwuje się zwłaszcza powyżej 60. r.ż. [26-28]; w grupie powyżej 65. roku życia, zaparcia występują u 30-40% osób [29]. Do czynników sprzyjających występowaniu zaparć należą też otyłość, cukrzyca i zespół metaboliczny, które z kolei są dodatnio skorelowane z chorobami i zaburzeniami często współistniejącymi z OAB, a wymienionymi w pierwszej części tego artykułu [23, 24, 30, 31]. Z badań epidemiologicznych wynika, że zaparcia dotyczą częściej kobiet niż mężczyzn. W badaniu EPIC (dorośli pacjenci z Kanady, Niemiec, Włoch, Szwecji i Wielkiej Brytanii), w grupie pacjentów stwierdzono, że przewlekłe zaparcia występują dwukrotnie częściej u kobiet niż u mężczyzn, przy czym, kobiety cierpiące na OAB miały zaparcia o kilkadziesiąt do kilkuset procent częściej niż kobiety nie cierpiące na OAB, we wszystkich przedziałach wiekowych. Dodatkowo, w badaniu tym zauważono, że jeżeli nadreaktywności pęcherza towarzyszy nietrzymanie moczu, to przewlekłe zaparcia występują o ponad 50% częściej [27]. Z kolei w analizie populacji 1073 kobiet w wieku powyżej 40. roku życia w Stanach Zjednoczonych stwierdzono, że przewlekłe zaparcia występowały u 35,8% kobiet z OAB i 19,6% kobiet bez OAB (p < 0,0001) (w badaniu tym 78% kobiet było rasy kaukaskiej, 9,6% rasy czarnej, a 7,9% pochodzenia latynoskiego) [32]. Przypuszcza się, że za wysoką częstość występowania zaparć w populacji kobiet mogą odpowiadać uszkodzenia/zmiany w obrębie mięśni i unerwienia miednicy w następstwie przebytych Leki Tabela 1. Przyczyny powstawania zaparć o charakterze wtórnym [22-25] Kategorie przyczyn Możliwe przyczyny występowania zaparć w poszczególnych kategoriach Zaburzenia endokrynologiczne lub metaboliczne Zaburzenia neurologiczne Zaburzenia anatomiczne Zaburzenia psychiczne Zaburzenia dotyczące przewodu pokarmowego Styl życia Preparaty antycholinergiczne (w tym, antymuskarynowe), przeciwdepresyjne, antyhistaminowe, przeciwdrgawkowe, blokery kanałów wapniowych, klonidyna, leki moczopędne, preparaty żelaza, lewodopa, narkotyki, niesteroidowe leki przeciwzapalne, opioidy, substancje psychotropowe, sympatykomimetyki Niedoczynność tarczycy, hiperkalcemia, nadczynność przytarczyc, cukrzyca, zespół metaboliczny, otyłość ch. Hirschprunga, neuropatie autonomicznego układu nerwowego, stwardnienie rozsiane, choroby naczyniowe mózgu, otępienie, ch.parkinsona Zaburzenia anatomiczne w obrębie odbytnicy lub odbytu, przewężenia w obrębie jelit grubego, masy patologiczne w obrębie jelita grubego powodujące zmniejszenie światła jelita, idiopatyczne rozdęcie prostnicy (megarectum) Zaburzenia lękowe, depresja, zaburzenia o charakterze somatyzacji, zaburzenia odżywiania Nowotwory przewodu pokarmowego, szczelina odbytu, wypadanie błony śluzowej odbytu, ch. Crohna, pseudozaparcia związane z obecnością zwężeń światła jelita, uchyłkowatość jelita Niewystarczająca podaż błonnika w pożywieniu, przyjmowanie zbyt małej ilości płynów, dieta niskokaloryczna, unieruchomienie/mała aktywność fizyczna, opóźnianie defekacji pomimo parcia na stolec, brak odpowiednich warunków sanitarnych
3 56 P.C. Piotrowski, P.P. Jagodziński, P. Marianowski ciąż/porodów i/lub operacji ginekologicznych czy wypadania narządów rodnych, co ma miejsce najczęściej po menopauzie [33]. Zaobserwowano, że częstość występowania zaparć jest częstsza u kobiet powyżej 40. roku życia niż u młodszych [34, 33]. Triadafilopoulos i wsp. [35] porównali częstość zaburzeń żołądkowo-jelitowych u kobiet i stwierdzili, że występowały one u 38% kobiet po menopauzie vs. 14% przed menopauzą, natomiast korzystanie ze środków przeczyszczających zadeklarowało 9,4% kobiet po menopauzie vs. 3,4% kobiet przed menopauzą. W badaniu Oliveira i wsp. [36] przeprowadzonym na 100 kobietach po menopauzie, w wieku średnio 58,9 lat ± 5,9, u których menopauza wystąpiła średnio ponad 5 lat przed badaniem, 43% miało objawy NTM, natomiast zaparcia występowały u 47%, 37% i 26% z nich, w zależności od metodologii oceny odpowiednio wg oceny pacjentki, wg II Kryteriów Rzymskich, wg kryterium ilość wypróżnień < 3/tydzień. W najnowszym badaniu, przeprowadzonym w Tajlandii, stwierdzono ponadto, że aż u 38% kobiet z nietrzymaniem moczu występowały zaparcia a u 25,7% trudności z defekacją w porównaniu z 8%, u których występowało nietrzymanie stolca na poziomie zwieracza odbytu [37]. Wydaje się więc, że niezależnie od wzrostu częstości występowania zaburzeń czynności przewodu pokarmowego w postaci zaparć wraz z wiekiem, częstość ta rośnie, u kobiet, wraz z wejściem w okres menopauzy. Jak wynika z tabeli 1, wiele stanów i okoliczności może nakładać się w zakresie wpływu na czynność przewodu pokarmowego na działanie leków przeciwmuskarynowych. Rola poszczególnych podtypów receptora muskarynowego w regulacji perystaltyki przewodu pokarmowego nie została jednak wyjaśniona [38]. Wyraźny wzrost częstości zaparć wraz z podwojeniem dawki selektywnego antagonisty receptora M3 daryfenacyny (14,8 i 21,3% odpowiednio dla dawki 7,5 oraz 15 mg raz na dobę w porównaniu z 6,2% w grupie placebo [39] może wskazywać na istotną rolę receptora M3 w tym zakresie. Generalnie, stosowane obecnie leki przeciwmuskarynowe są nieselektywne, tzn. wykazują istotne powinowactwo do więcej niż jednego podtypu receptora muskarynowego [40]. Jedynie w przypadku daryfenacyny stwierdzono wyraźnie wybiórcze powinowactwo do receptora M3 [41-43]. Lekiem o zaznaczonej, choć nie tak silnie, selektywności, jest natomiast solifenacyna, która charakteryzuje się nieco mocniejszym (choć wyraźnie słabszym niż daryfenacyna 5 vs. 31 ) powinowactwem do receptora M3 niż receptora M2 [41]. Przegląd danych klinicznych potwierdza powyższe obserwacje. W tabeli 2 przedstawiono ryzyko względne wystąpienia zaparć w czasie stosowania poszczególnych leków w porównaniu z placebo wg autorów dwóch doniesień przeglądowych [16, 44]. Tabela 2. Względne ryzyko wystąpienia zaparć w czasie stosowania poszczególnych leków antymuskarynowych w porównaniu do placebo [16, 44] Lek i dawka (w mg na dobę) Zaparcia ryzyko względne vs. placebo [16] Oksybutynina (standardowa) 5 mg/d 1,12 (NS) Oksybutynina (standardowa) 7,5-10 mg/d 1,26 (NS) Oksybutynina (standardowa) 15 mg/d 1,74 (NS) Oksybutynina (standardowa) 20 mg/d 2,17 (NS) Zaparcia ryzyko względne vs. placebo [44] Oksybutynina (zbiorczo) 2,34 (P = 0,004) Daryfenacyna 7,5 mg/d 2,39 (P = 0,01) Daryfenacyna 7,5 mg/d z dawką zwiększaną stopniowo 2,65 (P = 0,01) Daryfenacyna 15 mg/d 3,32 (P = 0,01) Daryfenacyna (zbiorczo) 1,93 (P < 0,001) Tolterodyna (standardowa) 2 mg/d 1,48 (NS) Tolterodyna (standardowa) 4 mg/d 1,50 (P = 0,05) Tolterodyna (zbiorczo) 1,36 (P = 0,045) Solifenacyna 5 mg/d 3,09 (P = 0,01) Solifenacyna 10 mg/d 4,70 (P = 0,01) Solifenacyna (zbiorczo) 3,02 (P < 0,001) Fezoterodyna 4 mg/d 1,47 (NS) Fezoterodyna 8 mg/d 2,03 (NS) Fezoterodyna (zbiorczo) 2,07 (P = 0,003) Trospium 40 mg/d 2,10 (P = 0,01) Trospium (zbiorczo) 2,93 (P < 0,001) NS brak znamienności, P istotność statystyczna
4 Zaparcia a wybór leku antymuskarynowego w leczeniu pęcherza nadreaktywnego u kobiet 57 Jak już wspomniano, względnie częściej zaparcia wywoływane są przez leki działające silniej na receptor M3. W przypadku daryfenacyny zaparcia obserwowano nawet u ponad 20% pacjentów [39], a w przypadku solifenacyny nawet u blisko 20% pacjentów [45]. W dużej analizie zbiorczej wyników badań fazy 3 solifenacyny, która objęła 3032 pacjentów, częstość zaparć wynosiła, odpowiednio: placebo 2,9%, solifenacyna 5 mg 5,4%, solifenacyna 10 mg 13,4% [46]. Jednak w nowszym, wieloośrodkowym, randomizowanym, 12-tygodniowym badaniu z podwójnie ślepą próbą oraz z kontrolą pod postacią placebo i propyweryny, przeprowadzonym na grupie 1584 pacjentów, częstość zaparć wyniosła w grupie placebo 4,0%, w grupie otrzymującej solifenacynę w dawce 5 mg/dobę 10,6%, w grupie otrzymującej solifenacynę w dawce 10 mg/dobę 19,9%, zaś w grupie leczonej propyweryną 11,3% [45]. W przypadku fezoterodyny, częstość zaparć w badaniach klinicznych kontrolowanych placebo wyniosła 4% dla dawki 4 mg i 6% dla dawki 8 mg/dobę [47]. W 12-tygodniowym, otwartym, wieloośrodkowym badaniu z zastosowaniem fezoterodyny w grupie 516 dorosłych osób z OAB leczonych uprzednio tolterodyną o uwalnianiu standardowym (IR) lub przedłużonym (ER), opublikowanym w 2009 roku, zaparcia odnotowano u zaledwie 4,8% pacjentów przy czym zaparcia znacznego stopnia wystąpiły u mniej niż 0,5% pacjentów w obu przypadkach były to wartości niezależne od przyczyny obserwowanych zaparć [48]. Potwierdziło to najnowsze badanie FACT2, porównujące fezoterodynę z tolterodyną o przedłużonym uwalnianiu i z placebo na grupie 2417 pacjentów, w którym odsetek zaparć w grupie z fezoterodyną (w dawce 8 mg przez 11 tygodni) wyniósł 4%, a w grupie z placebo 2% (niezależnie od przyczyny zaparć) [49]. W przeglądzie badań klinicznych, odsetek częstości zaparć sięgał w przypadku oksybutyniny 50%, solifenacyny 13%, daryfenacyny 22%, tolterodyny 8% [50]. Biorąc pod uwagę tak wysoką bezwzględną wartość częstości występowania zaparć (do 50%) w badaniach klinicznych dla oksybutyniny, brak znamienności statystycznej podwyższonego ryzyka względnego zaparć w analizie (patrz tabela 2) Chapple et al. z 2008 roku [16] dla tego leku należy traktować z rezerwą. Poza najstarszym lekiem w omawianej grupie (oksybutynina), wyraźnie większą częstością zaparć charakteryzuje się więc daryfenacyna, solifenacyna i trospium, przy czym należy odnotować, że pierwszorzędowym celem badań, które włączono do analiz w tabeli 2 nie było określenie częstości występowania zaparć, a metodologia oceny i klasyfikacji zaparć jako objawu ubocznego różniła się między badaniami [44]. Ze względu na wysoką selektywność względem receptora M3 w porównaniu z receptorem M1 w przypadku daryfenacyny jest ona przez niektórych autorów uważana za lek preferowany u osób w podeszłym wieku [51]. Trzeba jednak pamiętać, że wysokiej selektywności względem M3 towarzyszy podkreślona powyżej większa częstość zaparć, a te, jak omówiliśmy wcześniej, są problemem szczególnie częstym u osób starszych [17]. Może więc dochodzić do niekorzystnego nakładania się działania farmakologicznego na już istniejące zaburzenia. Jest to (wraz z wysoką częstością występowania suchości w jamie ustnej do 35% przy dawce 15 mg/dobę) istotny argument nakazujący ostrożność w stosowaniu daryfenacyny u starszych pacjentów [52]. W przypadku drugiego z leków, o większym powinowactwie do receptora M3 w porównaniu z M1-solifenacyny ryzyko względne pojawienia się zaparć może być nawet większe niż dla daryfenacyny (patrz tabela 2). Dodatkowo, bardzo długi okres półtrwania (około 60 godzin) stwarza potencjalne ryzyko kumulacji solifenacyny i nasilenia działań niepożądanych w przypadku zmniejszenia wydolności nerek [53, 54]. Zmniejszenie wydolności nerek wraz z wiekiem jest znanym czynnikiem wpływającym na farmakodynamikę leków u osób w podeszłym wieku [55]. Dlatego wydaje się, że podobnie jak daryfenacyna, również solifenacyna powinna być stosowana ostrożnie u starszych osób, zwłaszcza jeżeli obecne są inne uwarunkowania (otyłość, odwodnienie, leki itp., patrz tabela 1) lub schorzenia mogące osłabiać perystaltykę jelit lub pasaż w przewodzie pokarmowym. Podsumowując, spośród dostępnych w Polsce leków antymuskarynowych, najlepszą tolerancją w zakresie wywoływania zaparć charakteryzują się oksybutynina w małych dawkach, tolterodyna i fezoterodyna. Podobna tolerancja fezoterodyny i tolterodyny w tym zakresie może wynikać z faktu, że fezoterodyna działa właściwie prawie wyłącznie poprzez swój główny a jednocześnie aktywny metabolit 5-hydroksymetylotolterodynę (5HMT), który jest także aktywnym metabolitem tolterodyny, z tą różnicą, że po podaniu tolterodyny 5HMT wytwarzany jest w wątrobie, a w przypadku fezoterodyny głównie we krwi jeszcze przed osiągnięciem wątroby [13, 56, 57]; fezoterodyna jest jednak skuteczniejsza [13, 47, 49, 58]. Podsumowanie Pomimo tego, że w zaparciach związanych ze stosowaniem leków przeciwmuskarynowych stosowanie środków przeczyszczających lub środków zmiękczających stolec rzadko jest konieczne [59], wydaje się, że należy oczekiwać lepszej ogólnej tolerancji tych leków przeciwmuskarynowych, z których stosowaniem wiąże się mniejsza częstość zaparć. W celu zoptymalizowania farmakoterapii u pacjentek z OAB i zaburzeniami czynności przewodu pokarmowego warto uwzględnić przedstawione dane przez odpowiedni dobór leku i/lub przez uzupełnienie komunikacji z pacjentem o omówienie wpływu leczenia na rytm wypróżnień. Jest to tym bardziej istotne, że kobiety generalnie niechętnie akceptują długotrwałą farmakoterapię z powodu OAB, preferując doraźne stosowanie leku, trening pęcherza lub zmianę stylu życia [18, 60], do czego może przyczyniać się niewłaściwy dobór leku.
5 58 P.C. Piotrowski, P.P. Jagodziński, P. Marianowski Piśmiennictwo [1] Heesakkers J.P., Gerretsen R.R. (2004) Urinary incontinence: sphincter functioning from a urological perspective. Digestion 69: [2] Abrams P., Artibani W., Cardozo L. et al. (2009) International Continence Society Reviewing the ICS 2002 terminology report: the ongoing debate. Neurourol Urodyn. 28: 287. [3] Irwin D.E., Milsom I., Hunskaar S. et al. (2006) Populationbased survey of urinary incontinence, overactive bladder, and other lower urinary tract symptoms in five countries: results of the EPIC study. Eur. Urol. 50: [4] Nitti V.W. (2002) Clinical impact of overactive bladder. Rev. Urol. 4: S2-S6. [5] Milsom I., Abrams P., Cardozo L. et al. (2001) How widespread are the symptoms of an overactive bladder and how are they managed? A population-based prevalence study. BJU Int. 87: [6] Michel M.C., Schneider T., Krege S., Goepel M. (2002) Do gender or age affect the efficacy and safety of tolterodine? J. Urol. 168: [7] Michel M.C., Wetterauer U., Vogel M., de la Rosette J.J.M.C.H. (2008) Cardiovascular safety and overall tolerability of solifenacin in routine clinical use. Drug Saf. 31: [8] Schneider T., Marschall-Kehrel D., Hanisch J.U., Michel M.C. (2010) Do gender, age or lifestyle factors affect responses to antimuscarinic treatment in overactive bladder patients? Int. J. Clin. Pract. 64: [9] Stewart K., McGhan W.F., Offerdahl T., Corey R. (2002) Overactive bladder patients and the role of the pharmacist. J. Am. Pharm. Assoc. 42: [10] Yoshida M., Inadome A., Masunaga K. et al. (2009) Effects of age on the prevalence and bothersomeness for OAB symptoms in female patients visiting to primary care doctors. Abstract#66, Conference ICS , San Francisco, CA, USA. [11] Castro Díaz D., Rebollo P., González-Segura A.D. (2009) Comorbidity associated to overactive bladder syndrome. Arch. Esp. Urol. 62: [12] Smith P.P., McCrery R.J., Appell R.A. (2006) Current trends in the evaluation and management of female urinary incontinence. CMAJ. 175: [13] Wróbel A., Rechberger T., Kieres P. (2008) Charakterystyka solifenacyny i fesoterodyny w aspekcie ich efektywności klinicznej, tolerancji i bezpieczeństwa stosowania w leczeniu chorych z nadaktywnością pęcherza moczowego. Pol. J. Urol. 61: [14] Michel M.C., Barendrecht M.M. (2008) Physiological and pathological regulation of the autonomic control of urinary bladder contractility. Pharmacol Ther. 117: [15] Kershen R.T. (2009) Algorithms for the Management of Overactive Bladder. Curr. Urol. Rep. 10: [16] Chapple C., Khullar V., Gabriel Z. et al. (2008) The safety and tolerability of antimuscarinic treatments in overactive bladder: results from an update of a systematic review and metaanalysis. Int. J. Urogynecol. 19: S1-S166. [17] Chapple C.R., Khullar V., Gabriel Z. et al. (2008) The effects of antimuscarinic treatments in overactive bladder: an update of a systematic review and meta-analysis. Eur. Urol. 54: [18] Renganathan A., Robinson D., Cardozo L. et al. (2010) Do women with overactive bladder have realistic expectations for therapy? Int. Urogynecol. J. Pelvic. Floor Dysfunct. 21: [19] Choung R.S., Locke G.R., 3rd, Schleck C.D. et al. (2007) Cumulative incidence of chronic constipation: a population-based study Aliment Pharmacol. Ther. 26: [20]Drossman D.A. (2006) The functional gastrointestinal disorders and the Rome III process. Gastroenterology 130: [21]Drossman D.A. (2006) New Criteria for the Functional GI Disorders, AGA Clinical Symposium-Rome III, Los Angeles, CA, USA: [22]Eoff J.C., Lembo A.J. (2008) Optimal treatment of chronic constipation in managed care: review and roundtable discussion. J. Manag. Care Pharm. 14: [23]Pecora P., Suraci C., Antonelli M. et al. (1981) Constipation and obesity: a statistical analysis. Boll Soc Ital Biol Sper. 57: [24]Kinjo M., Yoshimura Y., Sekiguchi Y., Higashihara E.I. (2009) The relationship between female overactive bladder and metabolic syndrome. Abstract#61, Conference ICS , San Francisco, CA, USA. [25]Lipinski M., Rydzewska G. (2007) Problemy gastroenterologiczne w geriatrii. Przew. Lekarza 3: [26]Crane S.J., Talley N.J. (2007) Chronic gastrointestinal symptoms in the elderly. Clin. Geriatr. Med. 23: [27]Irwin D., Khullar V., Kopp Z. et al. (2008) Gender differences in the prevalence of chronic constipation in individuals with and without overactive bladder symptoms: results from the EPIC study. Int. Urogynecol. J. 19: S1-S166. [28]Bouras E.P., Tangalos E.G. (2009) Chronic constipation in the elderly. Gastroenterol Clin. North Am. 38: [29]Sonnenberg A., Koch T.R. (1989) Epidemiology of constipation in the United States. Dis Colon Rectum. 32: 1-8. [30]Shakil A., Church R.J., Rao S.S. (2008) Gastrointestinal complications of diabetes. Am. Fam. Physician. 77: [31]Pi-Sunyer F.X. (1993) Medical hazards of obesity. Ann Intern Med. 119: [32]Coyne K., Kopp Z., Cash B. et al. (2009) The co-prevalence of chronic constipation and faecal incontinence with overactive bladder (OAB). Abstract#382, Conference ICS , San Francisco, CA, USA. [33]Chiarelli P., Brown W., McElduff P. (2000) Constipation in Australian women: prevalence and associated factors. Int Urogynecol. J. 11: [34]Pare P., Ferrazzi S., Thompson W.G. et al. (2001) An epidemiological survey of constipation in Canada: definitions, rates, demographics and predictors of health care seeking. Am. J. Gastrenterol. 96: [35]Triadafilopoulos G., Finlayson M.A., Grellet C. (1998) Bowel dysfunction in postmenopausal women. Womens Health 27: [36]Oliveira S.C.M., Pinto-Neto A.M., Conde D.M. et al. (2005) Constipação intestinal em mulheres na pós-menopausa. [Constipation in postmenopausal women]. Rev. Assoc. Med. Bras. 51: [37]Manonai J., Wattanayingcharoenchai R., Sarit-Apirak S. et al. (2009) Prevalence and risk factors of anorectal dysfunction in women with urinary incontinence. Arch. Gynecol. Obstet. 281: [38]Abrams P., Andersson K.-E., Buccafusco J.J. et al. (2006) Muscarinic receptors: their distribution and function in body systems, and the implications for treating overactive bladder. Br. J. Pharmacol. 148: [39]Chapple C., Steers W., Norton P. et al. (2005) A pooled analysis of three phase III studies to investigate the efficacy, tolerability and safety of darifenacin, a muscarinic M3 selective receptor antagonist, in the treatment of overactive bladder. BJU Int. 95: [40]DeMaagd G., Geibig J.D. (2006) An Overview of Overactive Bladder and Its Pharmacological Management with a Focus on Anticholinergic Drugs. Pharmacy and Therapeutics 31:
6 Zaparcia a wybór leku antymuskarynowego w leczeniu pęcherza nadreaktywnego u kobiet 59 [41] Mansfield K.J., Chandran J.J., Vaux K.J. et al. (2009) Comparison of receptor binding chatacteristics of commonly used muscarinic antagonists in human bladder detrusor and mucosa. J. Pharmacol. Exp. Ther. 328: [42] Haab F., Stewart L., Dwyer P. (2004) Darifenacin, an M3 selective receptor antagonist, is an effective and well-tolerated once-daily treatment for overactive bladder. Eur. Urol. 45: [43] Charakterystyka Produktu Leczniczego Emselex. [44] Meek P.D., Evang S.D., Tadrous M. et al. (2010) Overactive Bladder Drugs and Constipation: A Meta-Analysis of Randomized, Placebo-Controlled Trials. Dig. Dis. Sci. 56: [45] Yamaguchi O., Marui E., Kakizaki H. et al. Japanese Solifenacin Study Group (2007) Randomized, double-blind, placebo- and propiverine-controlled trial of the once-daily antimuscarinic agent solifenacin in Japanese patients with overactive bladder. BJU Int. 100: [46] Cardozo L., Chapple C., Steers W., Govier F. (2005) Solifenacin improves all symptoms of overactive bladder syndrome. Abstract#300, Conference ICS , Montreal, Canada. [47] European Medicines Agency (2007) Toviaz Scientific Discussion: link: /WC pdf [48] Wyndaele J.J., Goldfischer E.R., Morrow J.D. et al. (2009) Effects of flexible-dose fesoterodine on overactive bladder symptoms and treatment satisfaction: an open-label study. Int. J. Clin. Pract. 63: [49] Kaplan S.A., Schneider T., Foote J.E. et al. (2011) Superior efficacy of fesoterodine over tolterodine extended release with rapid onset: a prospective, head-to-head, placebo-controlled trial. BJU Int. 107: [50] Abrams P., Andersson K.E. (2007) Muscarinic receptor antagonists for overactive bladder. BJU Int. 100: [51]Jha S., Parsons M. (2006) Treatment of overactive bladder in the aging population: focus on darifenacin. Clin. Interv. Aging 1: [52]Chughtai B., Levin R., De E. (2008) Choice of antimuscarinic agents for overactive bladder in the older patient: focus on darifenacin. Clin. Interv. Aging 3: [53]Canadian Agency for Drugs and Technologies in Health (2009) CEDAC Meeting May 20, Notice of CEDAC Final Recommendation June 17, 2009 for Solifenacin. [54]Maniscalco M., Singh-Franco D., Wolowich W.R., Torres-Colón R. (2006) Solifenacin succinate for the treatment of symptoms of overactive bladder. Clin. Ther. 28: [55]Howland R.H. (2009) Effects of aging on pharmacokinetic and pharmacodynamic drug processes. J. Psychosoc. Nurs. Ment. Health Serv. 47: [56]Charakterystyka Produktu Leczniczego Toviaz. [57]Charakterystyka Produktu Leczniczego Detrusitol. [58]Chapple C.R., Van Kerrebroeck P.E., Jünemann K.P. et al. (2008) Comparison of fesoterodine and tolterodine in patients with overactive bladder. BJU Int. 102: [59](2007) Update on drugs for overactive bladder syndrome. Drug Ther. Bull. 45: [60]Robinson D., Anders K., Cardozo L. et al. (2003) What do women want? Interpretation of the concept of cure. J. Pelvic. Med. Surg. 9: J Piotr C. Piotrowski Warszawa ul. Pawińskiego 5 piotrpiotr1@poczta.onet.pl Constipations and choice of anitmuscarinic drug in treatment of overactive bladder in women Overactive bladder (OAB) is one of the major causes of urinary incontinence. Therapy is in most cases conservative, and anticholinergics blocking muscarinic receptors are core drugs in the treatment in this indication. Constipations belong to the most frequent side effects of these drugs. Since constipations, particularly in women, are independent, frequent, disorder, this feature of antimuscarinic drugs deserves special attention. In the article, we discuss constipations in women with OAB and influence of antimuscarinics available in Poland on regularity of bowel function. Key words: overactive bladder, muscarinic receptors, anticholinergics, constipation, women, menopause
Farmakologiczne metody leczenia zespołu pęcherza nadreaktywnego. Epidemiologia zespołu pęcherza nadreaktywnego
Stanowisko Zespołu Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w sprawie zastosowania daryfenacyny, selektywnego blokera receptora muskarynowego klasy M 3 w leczeniu objawów zespołu pęcherza nadreaktywnego
Bardziej szczegółowoProf. Piotr Radziszewski Klinika Urologii Ogólnej, Onkologicznej i Czynnościowej OGRANICZENIE DOSTĘPNOŚCI W ZAKRESIE LECZENIA NIETRZYMANIA MOCZU
Prof. Piotr Radziszewski Klinika Urologii Ogólnej, Onkologicznej i Czynnościowej OGRANICZENIE DOSTĘPNOŚCI W ZAKRESIE LECZENIA NIETRZYMANIA MOCZU Wiek populacji (lata) Występowanie OAB będzie stale rosnąć
Bardziej szczegółowo"Przyczyny, diagnostyka i leczenie trudnych zaparć u dzieci " Urszula Grzybowska-Chlebowczyk
"Przyczyny, diagnostyka i leczenie trudnych zaparć u dzieci " Urszula Grzybowska-Chlebowczyk Evaluation and treatment of functional constipation in infants and children: Evidence Based Recommendations
Bardziej szczegółowoDlaczego potrzebne było badanie?
Badanie mające na celu zbadanie czy lek BI 409306 polepsza sprawność umysłową u osób z łagodną postacią choroby Alzheimera oraz trudności z funkcjonowaniem psychicznym Jest to podsumowanie badania klinicznego
Bardziej szczegółowoAnaliza objawów pêcherza nadreaktywnego po przerwaniu terapii solifenacyn¹
DOI: 10.5114/pm.2013.36599 Analiza objawów pêcherza nadreaktywnego po przerwaniu terapii solifenacyn¹ Analysis of overactive bladder symptoms after ceasing solifenacin treatment Edyta Wlaźlak 1, Jacek
Bardziej szczegółowoDOLEGLIWOŚCI ZE STRONY DOLNYCH DRÓG MOCZOWYCH (LUTS) U KOBIET
DOLEGLIWOŚCI ZE STRONY DOLNYCH DRÓG MOCZOWYCH (LUTS) U KOBIET ze szczególnym uwzględnieniem zespołu pęcherza nadaktywnego (OAB) Pod patronatem: Opracowała: dr Anna Katarzyna Czech DOLEGLIWOŚCI ZE STRONY
Bardziej szczegółowoPraktyczne aspekty stosowania leków przeciwmuskarynowych w leczeniu pęcherza nadreaktywnego u kobiet
Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 2, zeszyt 4, 293-307, 2009 Praktyczne aspekty stosowania leków przeciwmuskarynowych w leczeniu pęcherza nadreaktywnego u kobiet Streszczenie PIOTR C. PIOTROWSKI
Bardziej szczegółowoMateriały edukacyjne. Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego
Materiały edukacyjne Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego Klasyfikacja ciśnienia tętniczego (mmhg) (wg. ESH/ESC )
Bardziej szczegółowoAneks III. Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotkach dla pacjenta
Aneks III Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotkach dla pacjenta Uwaga: Konieczna może być późniejsza aktualizacja zmian w charakterystyce produktu leczniczego i ulotce
Bardziej szczegółowoDlaczego potrzebne było badanie?
Badanie mające na celu zbadanie czy lek BI 409306 polepsza sprawność umysłową u osób z chorobą Alzheimera we wczesnym stadium Jest to podsumowanie badania klinicznego przeprowadzonego z udziałem pacjentów
Bardziej szczegółowoBadania laboratoryjne (i inne) są wykonywane w jednych z najlepszych na świecie laboratoriów.
{jcomments off} BADANIA KLINICZNE 1. W badaniach klinicznych testuje się nowe leki. 2. Badania kliniczne są często jedyną okazją do podjęcia leczenia w przypadku nieskuteczności lub niskiej sktutecznosći
Bardziej szczegółowoAneks II. Niniejsza Charakterystyka Produktu Leczniczego oraz ulotka dla pacjenta stanowią wynik procedury arbitrażowej.
Aneks II Zmiany dotyczące odpowiednich punktów Charakterystyki Produktu Leczniczego oraz ulotki dla pacjenta przedstawione przez Europejską Agencję Leków (EMA) Niniejsza Charakterystyka Produktu Leczniczego
Bardziej szczegółowoSkale i wskaźniki jakości leczenia w OIT
Skale i wskaźniki jakości leczenia w OIT Katarzyna Rutkowska Szpital Kliniczny Nr 1 w Zabrzu Wyniki leczenia (clinical outcome) śmiertelność (survival) sprawność funkcjonowania (functional outcome) jakość
Bardziej szczegółowoPêcherz nadreaktywny w wieku menopauzalnym kobiety ocena zastosowania leków antycholinergicznych
Pêcherz nadreaktywny w wieku menopauzalnym kobiety ocena zastosowania leków antycholinergicznych Overactive bladder in menopausal women estimate treatment of antimuscarinic drugs Tomasz Pertyński 1, Agnieszka
Bardziej szczegółowoCharakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego
Lek. Łukasz Głogowski Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Opiekun naukowy: Dr hab. n. med. Ewa Nowakowska-Zajdel Zakład Profilaktyki Chorób
Bardziej szczegółowoLECZENIE BIOLOGICZNE CHORÓB
LECZENIE BIOLOGICZNE CHORÓB REUMATYCZNYCH U PACJENTÓW 65+ Włodzimierz Samborski Katedra Reumatologii i Rehabilitacji Uniwersytet Medyczny im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu LECZENIE BIOLOGICZNE CHORÓB REUMATYCZNYCH
Bardziej szczegółowoLek BI w porównaniu z lekiem Humira u pacjentów z umiarkowaną lub ciężką łuszczycą plackowatą
Lek w porównaniu z lekiem u pacjentów z umiarkowaną lub ciężką łuszczycą plackowatą Jest to podsumowanie badania klinicznego dotyczącego łuszczycy plackowatej. Podsumowanie sporządzono dla ogółu społeczeństwa.
Bardziej szczegółowoDOLEGLIWOŚCI ZE STRONY DOLNYCH DRÓG MOCZOWYCH (LUTS) U MĘŻCZYZN
DOLEGLIWOŚCI ZE STRONY DOLNYCH DRÓG MOCZOWYCH (LUTS) U MĘŻCZYZN ze szczególnym uwzględnieniem łagodnego rozrostu gruczołu krokowego (BPH/BPE) Pod patronatem: Opracowała: dr Anna Katarzyna Czech DOLEGLIWOŚCI
Bardziej szczegółowoANEKS III Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotki dla pacjenta
ANEKS III Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotki dla pacjenta Uwaga: Konieczna może być późniejsza aktualizacja charakterystyki produktu leczniczego i ulotki dla pacjenta
Bardziej szczegółowoPrzegląd epidemiologiczny metod diagnostyki i leczenia łagodnego rozrostu stercza na terenie Polski.
Przegląd epidemiologiczny metod diagnostyki i leczenia łagodnego rozrostu stercza na terenie Polski. Program MOTO-BIP /PM_L_0257/ Ocena wyników programu epidemiologicznego. Dr n. med. Bartosz Małkiewicz
Bardziej szczegółowoOperacje minimalnie inwazyjne w leczeniu WNM - minislingi
Operacje minimalnie inwazyjne w leczeniu WNM - minislingi Włodzimierz Baranowski Klinika Ginekologii i Ginekologii Onkologicznej Wojskowy Instytut Medyczny MON Warszawa Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej
Bardziej szczegółowoWSKAZANIA DO LECZENIA CHIRURGICZNEGO W CHOROBACH ZAPALNYCH JELIT. Zuzanna Kaszycka Klinika Chirurgii Gastroenterologicznej i Transplantologii
WSKAZANIA DO LECZENIA CHIRURGICZNEGO W CHOROBACH ZAPALNYCH JELIT Zuzanna Kaszycka Klinika Chirurgii Gastroenterologicznej i Transplantologii Choroba Crohna Zapalenie przewodu pokarmowego w chorobie Crohna
Bardziej szczegółowoPodsumowanie u zarządzania rzyzkiem dla produktu leczniczego Cartexan przeznaczone do publicznej wiadomości
Podsumowanie u zarządzania rzyzkiem dla produktu leczniczego Cartexan przeznaczone do publicznej wiadomości Omówienie rozpowszechnienia choroby Rosnąca oczekiwana długość życia i starzejące się społeczeństwo
Bardziej szczegółowoZespół jelita drażliwego u dzieci i młodzieży
52 Zespół jelita drażliwego u dzieci i młodzieży Irritable bowel syndrome in children Mieczysława Czerwionka-Szaflarska, Bartosz Romańczuk Pediatr Pol 2010; 85 (1): 52 56 2010 by Polskie Towarzystwo Pediatryczne
Bardziej szczegółowoANEKS III Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotki dla pacjenta
ANEKS III Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotki dla pacjenta Uwaga: Konieczna może być późniejsza aktualizacja charakterystyki produktu leczniczego i ulotki dla pacjenta
Bardziej szczegółowoDr Jarosław Woroń. BEZPIECZEŃSTWO STOSOWANIA LEKÓW PRZECIWBÓLOWYCH Krynica 11.XII.2009
Dr Jarosław Woroń BEZPIECZEŃSTWO STOSOWANIA LEKÓW PRZECIWBÓLOWYCH Krynica 11.XII.2009 Zakład Farmakologii Klinicznej Katedry Farmakologii CM UJ Kraków Uniwersytecki Ośrodek Monitorowania i Badania Niepożądanych
Bardziej szczegółowoAnalysis of infectious complications inf children with acute lymphoblastic leukemia treated in Voivodship Children's Hospital in Olsztyn
Analiza powikłań infekcyjnych u dzieci z ostrą białaczką limfoblastyczną leczonych w Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalu Dziecięcym w Olsztynie Analysis of infectious complications inf children with
Bardziej szczegółowoPrzegląd wiedzy na temat leku Simponi i uzasadnienie udzielenia Pozwolenia na dopuszczenie do obrotu w UE
EMA/115257/2019 EMEA/H/C/000992 Przegląd wiedzy na temat leku Simponi i uzasadnienie udzielenia Pozwolenia na dopuszczenie do obrotu w UE Co to jest lek Simponi i w jakim celu się go stosuje Simponi jest
Bardziej szczegółowoPiśmiennictwo... 45. Manometria przełyku Krzysztof Fyderek... 31 Założenia, zasady i wskazania do badania manometrycznego przełyku u dzieci...
SPIS TREŚCI ROZWÓJ ONTOGENETYCZNY ORAZ FIZJOLOGIA CZYNNOŚCI MOTORYCZNEJ PRZEWODU POKARMOWEGO Krzysztof Fyderek.. 13 Rozwój strukturalny................. 13 Rozwój śródściennego żołądkowo-jelitowego (enteralnego)
Bardziej szczegółowoPrzyczyny, diagnostyka i leczenie trudnych zaparć u dzieci
Przyczyny, diagnostyka i leczenie trudnych zaparć u dzieci Józef Ryżko Instytut Pielęgniarstwa i Nauk o Zdrowiu UR Klinika Gastroenterologii, Hepatologii i Zaburzeń Odżywiania IP CZD Podział zaparć 95%
Bardziej szczegółowoSpodziewany efekt kliniczny wpływu wit. K na kość
Rola witaminy K2 w prewencji utraty masy kostnej i ryzyka złamań i w zaburzeniach mikroarchitektury Ewa Sewerynek, Michał Stuss Zakład Zaburzeń Endokrynnych i Metabolizmu Kostnego Uniwersytetu Medycznego
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych Rada Przejrzystości Opinia Rady Przejrzystości nr 145/2013 z dnia 27 maja 2013 r. w sprawie zasadności objęcia refundacją stanu klinicznego: pęcherz neurogenny występujący
Bardziej szczegółowoAneks I Wnioski naukowe i podstawy zawieszenia pozwolenia na dopuszczenie do obrotu przedstawione przez Europejską Agencję Leków
Aneks I Wnioski naukowe i podstawy zawieszenia pozwolenia na dopuszczenie do obrotu przedstawione przez Europejską Agencję Leków 1 Wnioski naukowe Ogólne podsumowanie oceny naukowej dotyczącej kwasu nikotynowego/laropiprantu
Bardziej szczegółowoAneks I. Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu
Aneks I Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu Wnioski naukowe Uwzględniając raport oceniający komitetu PRAC w sprawie okresowych raportów o bezpieczeństwie
Bardziej szczegółowoLECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO (ICD-10 G 35)
Załącznik B.29. LECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO (ICD-10 G 35) 1. Kryteria kwalifikacji: ŚWIADCZENIOBIORCY 1.1. Leczenie interferonem beta: 1) wiek od 12 roku życia; 2) rozpoznanie postaci rzutowej stwardnienia
Bardziej szczegółowoMirabegron w leczeniu nietrzymania moczu (NM) i pęcherza nadreaktywnego (OAB) oraz innych objawów dolnego odcinka dróg moczowych (LUTS)
Mirabegron w leczeniu nietrzymania moczu (NM) i pęcherza nadreaktywnego (OAB) oraz innych objawów dolnego odcinka dróg moczowych (LUTS) Mirabegron in therapy of problems urinary incontinence, overactive
Bardziej szczegółowoEpidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę?
Epidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę? Piotr Ponikowski Klinika Chorób Serca Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Ośrodek Chorób Serca Szpitala Wojskowego we Wrocławiu Niewydolność
Bardziej szczegółowoFARMAKOTERAPIA W GERIATRII
Interdyscyplinarne Spotkania Geriatryczne FARMAKOTERAPIA W GERIATRII mgr Teresa Niechwiadowicz-Czapka Instytut Pielęgniarstwa Zakład Podstaw Opieki Pielęgniarskiej Wchłanianie środków farmakologicznych
Bardziej szczegółowoPorównanie skuteczności leków adiuwantowych. w neuropatycznym bólu nowotworowym1
Porównanie skuteczności leków adiuwantowych w neuropatycznym bólu nowotworowym1 Badanie1 New Delhi Cel Metoda Porównanie pregabaliny z amitryptyliną* i gabapentyną pod względem skuteczności klinicznej
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 339 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 339 SECTIO D 5 Zakład Pielęgniarstwa Chirurgicznego WP i NoZ AM w Lublinie, p.o. kierownika Zakładu: Prof. dr hab. n.
Bardziej szczegółowoAneks III Zmiany w charakterystyce produktu leczniczego oraz w ulotce dla pacjenta
Aneks III Zmiany w charakterystyce produktu leczniczego oraz w ulotce dla pacjenta Uwaga: Niniejsze zmiany do streszczenia charakterystyki produktu leczniczego i ulotki dla pacjenta są wersją obowiązującą
Bardziej szczegółowoROZPRAWA NA STOPIEŃ DOKTORA NAUK MEDYCZNYCH (obroniona z wyróżnieniem )
Publikacje naukowe: ROZPRAWA NA STOPIEŃ DOKTORA NAUK MEDYCZNYCH (obroniona z wyróżnieniem 7.03.2013) Stosowanie larw Lucilia sericata jako metoda leczenia przewlekłych ran kończyn. Inne publikacje: 1.
Bardziej szczegółowoVI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dotyczącego produktu leczniczego Dulsevia przeznaczone do publicznej wiadomości
VI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dotyczącego produktu leczniczego Dulsevia przeznaczone do publicznej wiadomości VI.2.1 Omówienie rozpowszechnienia choroby Częstość i rozpowszechnienie (prewalencja)
Bardziej szczegółowoAneks III. Zmiany w odpowiednich punktach skróconej charakterystyki produktu leczniczego i ulotce dla pacjenta.
Aneks III Zmiany w odpowiednich punktach skróconej charakterystyki produktu leczniczego i ulotce dla pacjenta. Uwaga: Niniejsze zmiany w odpowiednich punktach skróconej charakterystyki produktu leczniczego
Bardziej szczegółowoMigotanie przedsionków czynniki ograniczające dostępności do współczesnej terapii
Migotanie przedsionków czynniki ograniczające dostępności do współczesnej terapii Piotr Pruszczyk, Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii Warszawski Uniwersytet Medyczny Centrum Diagnostyki i Leczenia
Bardziej szczegółowoFARMAKOTERAPIA NADCIŚNIENIA TĘTNICZEGO. Prof. dr hab. Jan J. Braszko Zakład Farmakologii Klinicznej UMB
FARMAKOTERAPIA NADCIŚNIENIA TĘTNICZEGO Prof. dr hab. Jan J. Braszko Zakład Farmakologii Klinicznej UMB Oparte na dowodach zalecenia w leczeniu nadciśnienia tętniczego wg. Joint National Committee (JNC
Bardziej szczegółowoProfilaktyka owrzodzeń stresowych żołądka
Procedury (za)często wykonywane na OIT Profilaktyka owrzodzeń stresowych żołądka Anna Dylczyk-Sommer Sopot, Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii 17-18 kwietnia 2015 Gdański Uniwersytet Medyczny
Bardziej szczegółowoKonieczność monitorowania działań niepożądanych leków elementem bezpiecznej farmakoterapii
Konieczność monitorowania działań niepożądanych leków elementem bezpiecznej farmakoterapii dr hab. Anna Machoy-Mokrzyńska, prof. PUM Katedra Farmakologii Regionalny Ośrodek Monitorujący Działania Niepożądane
Bardziej szczegółowoLECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO (ICD-10 G 35)
LECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO (ICD-10 G 35) 1. Kryteria kwalifikacji: ŚWIADCZENIOBIORCY 1.1. Leczenie interferonem beta: 1) rozpoznanie postaci rzutowej stwardnienia rozsianego oparte na kryteriach
Bardziej szczegółowoINTESTA jedyny. oryginalny maślan sodu w chronionej patentem matrycy trójglicerydowej
INTESTA jedyny oryginalny maślan sodu w chronionej patentem matrycy trójglicerydowej Dlaczego INTESTA? kwas masłowy jest podstawowym materiałem energetycznym dla nabłonka przewodu pokarmowego, zastosowanie,
Bardziej szczegółowoRak piersi. Doniesienia roku Renata Duchnowska Klinika Onkologii Wojskowy Instytut Medyczny w Warszawie
Rak piersi Doniesienia roku 2014 Renata Duchnowska Klinika Onkologii Wojskowy Instytut Medyczny w Warszawie Miejscowe leczenie Skrócone napromienianie części piersi (accelerated partial breast irradiation;
Bardziej szczegółowoŚmiertelność przypisana w tys; całość Ezzatti M. Lancet 2002; 360: 1347
Nadciśnienie tętnicze Prewencja i leczenie Prof. dr hab. med. Danuta Czarnecka I Klinika Kardiologii i Elektrokardiologii Interwencyjnej oraz Nadciśnienia Tętniczego Uniwersytet Jagielloński, Kraków Warszawa.07.04.2013
Bardziej szczegółowoLECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO (ICD-10 G 35)
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 589 Poz. 86 Załącznik B.29. LECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO (ICD-10 G 35) 1. Kryteria kwalifikacji: ŚWIADCZENIOBIORCY 1.1. Leczenie interferonem beta: 1) rozpoznanie
Bardziej szczegółowoCzy mogą być niebezpieczne?
Diety wysokobiałkowe w odchudzaniu Czy mogą być niebezpieczne? Lucyna Kozłowska Katedra Dietetyki SGGW Diety wysokobiałkowe a ryzyko zgonu Badane osoby: Szwecja, 49 261 kobiet w wieku 30 49 lat (1992 i
Bardziej szczegółowoWytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki, pęcherza moczowego i prostaty 2011
Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki, pęcherza moczowego i prostaty 2011 Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki,
Bardziej szczegółowoPoniżej prezentuję treść własnego wystąpienia w ramach spotkania okrągłego stołu. Główne punkty wystąpienia:
Kwalifikacja do leczenia osteoporozy i kosztoefektywność leczenia osteoporozy w Polsce, polska wersja FRAX konferencja okrągłego stołu podczas IV Środkowo Europejskiego Kongresu Osteoporozy i Osteoartrozy
Bardziej szczegółowoNowe terapie w cukrzycy typu 2. Janusz Gumprecht
Nowe terapie w cukrzycy typu 2 Janusz Gumprecht Dziś już nic nie jest takie jak było kiedyś 425 000 000 Ilość chorych na cukrzycę w roku 2017 629 000 000 Ilość chorych na cukrzycę w roku 2045 International
Bardziej szczegółowoRAPORT Badanie urodynamiczne - doświadczenia pacjentów
RAPORT Badanie urodynamiczne - doświadczenia pacjentów RAPORT ZOSTAŁ PRZYGOTOWANY POD AUSPICJAMI STOWARZYSZENIA OSÓB Z NTM UROCONTI, W RAMACH KAMPANII EDUKACYJNO-INFORMACYJNEJ NTM NORMALNIE ŻYĆ Warszawa,
Bardziej szczegółowoLECZENIE NOWOTWORÓW PODŚCIELISKA PRZEWODU POKARMOWEGO (GIST) (ICD-10 C 15, C 16, C 17, C 18, C 20, C 48)
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 492 Poz. 66 Załącznik B.3. LECZENIE NOWOTWORÓW PODŚCIELISKA PRZEWODU POKARMOWEGO (GIST) (ICD-10 C 15, C 16, C 17, C 18, C 20, C 48) ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Leczenie adjuwantowe
Bardziej szczegółowoToksyna botulinowa w ginekologii
Toksyna botulinowa w ginekologii Paweł Miotła II Katedra i Klinika Ginekologii UM w Lublinie Mechanizm działania Białka SNARE -SNAP 25 - synaptobrevina - synaptotagmina - syntaksyna - białka błonowe VAMP
Bardziej szczegółowoZdrowotne i społeczne problemy wieku starszego - sprzężenia zwrotne
Zdrowotne i społeczne problemy wieku starszego - sprzężenia zwrotne Piotr Pruszczyk, Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii z Centrum Diagnostyki i Leczenia Żylnej Choroby Zakrzepowo Zatorowej Szpital
Bardziej szczegółowo30 saszetek po 5,0 g Kod kreskowy EAN UCC: Wskazania do stosowania: Zaparcia. Stany, w których wskazane jest ułatwienie wypróżnienia.
INFORMACJE ZAMIESZCZANE NA OPAKOWANIACH ZEWNĘTRZNYCH PUDEŁKO TEKTUROWE Nasienie płesznika Psyllii semen Skład saszetki: Nasienie płesznika (Psyllii semen) 5,0 g Zioła, 5,0 g/saszetkę 30 saszetek po 5,0
Bardziej szczegółowoAutomatyczna kalkulacja bolusów w pompach insulinowych
Automatyczna kalkulacja bolusów w pompach insulinowych Dr hab. med. Agnieszka Szypowska Kliniczny Oddział Diabetologii i Pediatrii Klinika Pediatrii Warszawski Uniwersytet Medyczny Funkcjonalna insulinoterapia
Bardziej szczegółowoLECZENIE NOWOTWORÓW PODŚCIELISKA PRZEWODU POKARMOWEGO (GIST) (ICD-10 C 15, C 16, C 17, C 18, C 20, C 48)
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 546 Poz. 71 Załącznik B.3. LECZENIE NOWOTWORÓW PODŚCIELISKA PRZEWODU POKARMOWEGO (GIST) (ICD-10 C 15, C 16, C 17, C 18, C 20, C 48) ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Leczenie adjuwantowe
Bardziej szczegółowoTab. 2. Charakterystyka zbadanej populacji w latach 1998-1999 w grupach płci i wieku. Grupy wiekowe. 18-28 29-39 40-49 50-59 >60 r.
. WYIKI Analizie poddano wyniki badań 89 osób, 7 kobiet i mężczyzn w wieku 8-78 lat. Średnia wieku kobiet wynosiła,8 ±,6 lat, średnia wieku mężczyzn wynosiła,89 ± 7, lat. Średnia wieku dla obu płci wynosiła,6
Bardziej szczegółowoUROLOGIA. broszura edukacyjna opracowana przez Prof. dr hab. n. med. Piotra Radziszewskiego.
UROLOGIA broszura edukacyjna opracowana przez Prof. dr hab. n. med. Piotra Radziszewskiego. Łagodny rozrost gruczołu krokowego i objawy z nim związane Powiększenie gruczołu krokowego znajduje się na 4
Bardziej szczegółowoS T R E S Z C Z E N I E
STRESZCZENIE Cel pracy: Celem pracy jest ocena wyników leczenia napromienianiem chorych z rozpoznaniem raka szyjki macicy w Świętokrzyskim Centrum Onkologii, porównanie wyników leczenia chorych napromienianych
Bardziej szczegółowoCo możemy zaoferować chorym z rozpoznanym migotaniem przedsionków? Możliwości terapii przeciwkrzepliwej.
Adam Sokal Śląskie Centrum Chorób Serca Zabrze Kardio-Med Silesia Co możemy zaoferować chorym z rozpoznanym migotaniem przedsionków? Możliwości terapii przeciwkrzepliwej. AF i udar U ok. 1 z 3 chorych
Bardziej szczegółowoWażne informacje nie wyrzucać! Agolek. w leczeniu dużych epizodów depresyjnych u dorosłych. Broszura dla Pacjenta
Ważne informacje nie wyrzucać! Agolek w leczeniu dużych epizodów depresyjnych u dorosłych Broszura dla Pacjenta 1 Agolek jest lekiem przeciwdepresyjnym, który pomaga leczyć depresję. Aby zoptymalizować
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 232 SECTIO D 2003
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 232 SECTIO D 2003 *Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Białej Podlaskiej Instytut Pedagogiki i Pielęgniarstwa 21-500
Bardziej szczegółowoZaktualizowane zalecenia dotyczące stosowania wysokich dawek ibuprofenu
22 maja 2015 r. EMA/325007/2015 Zaktualizowane zalecenia dotyczące stosowania wysokich dawek ibuprofenu Wyniki oceny potwierdziły występowanie niewielkiego ryzyka sercowonaczyniowego w przypadku przyjmowania
Bardziej szczegółowoMoc Gatunki zwierząt. Postać farmaceutyczna. Samice psów. Enurace 50 Tabletki 50 mg
ANEKS I WYKAZ NAZW, POSTAĆ FARMACEUTYCZNA, MOC PRODUKTU LECZNICZEGO, GATUNKI ZWIERZĄT, DROGA PODANIA I PODMIOT ODPOWIEDZIALNY POSIADAJĄCY POZWOLENIE NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU W PAŃSTWACH CZŁONKOWSKICH
Bardziej szczegółowoZnaczenie obecności schorzeń towarzyszących łagodnemu rozrostowi stercza w podejmowaniu decyzji terapeutycznych przez polskich urologów.
Znaczenie obecności schorzeń towarzyszących łagodnemu rozrostowi stercza w podejmowaniu decyzji terapeutycznych przez polskich urologów. Program DAL-SAFE /ALFUS_L_01798/ Ocena wyników programu epidemiologicznego.
Bardziej szczegółowoAgomelatyna. Broszura dla pacjenta
Istotne informacje Nie wyrzucaj! Agomelatyna w leczeniu dużych epizodów depresyjnych u dorosłych Broszura dla pacjenta Informacje dotyczące leku Agomelatyna jest lekiem przeciwdepresyjnym, który pomoże
Bardziej szczegółowoBadanie efektywności wibroakustycznej metody leczenia w kompleksowej terapii chorych na przerost gruczołu krokowego
Wojskowa Akademia Medyczna im. S.M. Kirowa, Sankt Petersburg, Rosja prof. dr n. med. Siergiej Borysowicz Pietrow, dr n. med. Nikołaj Siemionowicz Lewkowskij, dr n. med. Anatolij Iwanowicz Kurtow, dr n.
Bardziej szczegółowoPrzełom I co dalej. Anna Kostera-Pruszczyk Katedra i Klinika Neurologii Warszawski Uniwersytet Medyczny
Przełom I co dalej Anna Kostera-Pruszczyk Katedra i Klinika Neurologii Warszawski Uniwersytet Medyczny Przełom miasteniczny Stan zagrożenia życia definiowany jako gwałtowne pogorszenie opuszkowe/oddechowe
Bardziej szczegółowoAneks II. Wnioski naukowe i podstawy zawieszenia sprzedaży i stosowania produktów przedstawione przez EMA
Aneks II Wnioski naukowe i podstawy zawieszenia sprzedaży i stosowania produktów przedstawione przez EMA 14 Wnioski naukowe Ogólne podsumowanie oceny naukowej produktów leczniczych zawierających buflomedyl
Bardziej szczegółowoNADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY
NADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY Poradnik dla pacjenta i jego rodziny Konsultacja: prof. dr hab. med. Zbigniew Gaciong CO TO JEST ZESPÓŁ METABOLICZNY Nadciśnienie tętnicze (inaczej podwyższone ciśnienie
Bardziej szczegółowoUlotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta. Duphalac, 667 mg/ml, roztwór doustny. Lactulosum
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta Duphalac, 667 mg/ml, roztwór doustny Lactulosum Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zażyciem leku, ponieważ zawiera ona informacje
Bardziej szczegółowodr hab. n. farm. AGNIESZKA SKOWRON
UNIWERSYTET JAGIELLOŃSKI COLLEGIUM MEDICUM WYDZIAŁ FARMACEUTYCZNY ZAKŁAD FARMACJI SPOŁECZNEJ dr hab. n. farm. AGNIESZKA SKOWRON KATOWICE, 24 KWIETNIA 2018R. SESJA B: FARMACEUCI W KOORDYNOWANEJ I PERSONALIZOWANEJ
Bardziej szczegółowoW badaniu 4S (ang. Scandinavian Simvastatin Survivat Study), oceniano wpływ symwastatyny na całkowitą śmiertelność u 4444 pacjentów z chorobą wieńcową i z wyjściowym stężeniem cholesterolu całkowitego
Bardziej szczegółowojest zbudowany i które są niezbędne do jego prawidłowej (fizjologicznej pracy) a taką zapewniają mu zgodnie z badaniami nnkt EPA+DHA omega-3.
Opis publikacji Tomasz Pawełczyk, Marta Grancow-Grabka, Magdalena Kotlicka-Antczak, Elżbieta Trafalska, Agnieszka Pawełczyk. A randomized controlled study of the efficacy of six-month supplementation with
Bardziej szczegółowoULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA. VICEBROL, 5 mg, tabletki. Vinpocetinum
ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA VICEBROL, 5 mg, tabletki Vinpocetinum Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku. - Należy zachować tę ulotkę, aby w razie potrzeby móc
Bardziej szczegółowoEtyka finansowania leczenia chorób rzadkich onkologicznych
Etyka finansowania leczenia chorób rzadkich onkologicznych Piotr Fiedor VI Letnia Akademia Onkologiczna dla Dziennikarzy Opracowano na podstawie źródeł udostępnionych w systemie informacji publicznej 11.08.2016
Bardziej szczegółowoEPIDEMIOLOGIA. Mierniki epidemiologiczne. Mierniki epidemiologiczne. Mierniki epidemiologiczne. Mierniki epidemiologiczne
EPIDEMIOLOGIA NOWOTWORÓW ZŁOŚLIWYCH EPIDEMIOLOGIA prof. dr hab. med. Jan Kornafel Katedra Onkologii i Klinika Onkologii Ginekologicznej AM we Wrocławiu Mierniki epidemiologiczne Mierniki epidemiologiczne
Bardziej szczegółowoPlan zarządzania ryzykiem
VI.2 Podsumowanie publiczne VI.2.1 Przegląd epidemiologii choroby Zaparcia to utrudnione lub nieczęste (< 2/tydz) defekacje. Są one jedną z najczęstszych dolegliwości w populacjach krajów uprzemysłowionych,
Bardziej szczegółowoNowa treść informacji o produkcie fragmenty zaleceń PRAC dotyczących zgłoszeń
17 December 2015 EMA/PRAC/835763/2015 Pharmacovigilance Risk Assessment Committee (PRAC) Nowa treść informacji o produkcie fragmenty zaleceń PRAC dotyczących zgłoszeń Przyjęto w dniach od 30 listopada
Bardziej szczegółowoWYNIKI. typu 2 są. Wpływ linagliptyny na ryzyko sercowo-naczyniowe i czynność nerek u pacjentów z cukrzycą typu 2 z ryzykiem
Wpływ linagliptyny na ryzyko sercowo-naczyniowe i czynność nerek u pacjentów z cukrzycą typu 2 z ryzykiem sercowo-naczyniowym (badanie CARMELINA, 1218.22) Osoby z cukrzycą typu 2 są narażone na 2 do 4-krotnie
Bardziej szczegółowoUlotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta VICEBROL FORTE 10 mg, tabletki
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta VICEBROL FORTE 10 mg, tabletki Vinpocetinum Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ zawiera ona informacje
Bardziej szczegółowoANEKS III ZMIANY W CHARAKTERYSTYKACH PRODUKTÓW LECZNICZYCH I ULOTCE DLA PACJENTA
ANEKS III ZMIANY W CHARAKTERYSTYKACH PRODUKTÓW LECZNICZYCH I ULOTCE DLA PACJENTA Poprawki do CHPL oraz ulotki dla pacjenta są ważne od momentu zatwierdzenia Decyzji Komisji. Po zatwierdzeniu Decyzji Komisji,
Bardziej szczegółowoRAK PIERSI JAKO WYZWANIE ZDROWIA PUBLICZNEGO
mgr Paweł Koczkodaj RAK PIERSI JAKO WYZWANIE ZDROWIA PUBLICZNEGO. EPIDEMIOLOGIA CHOROBY ORAZ PROFILAKTYKA CZYNNIKÓW RYZYKA WŚRÓD KOBIET W WIEKU OKOŁOMENOPAUZALNYM I POMENOPAUZALNYM Wstęp Zarówno na świecie,
Bardziej szczegółowoLECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO (ICD-10 G 35)
Załącznik B.29. LECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO (ICD-10 G 35) ŚWIADCZENIOBIORCY 1.Kryteria kwalifikacji 1.1 Leczenia interferonem beta: 1) wiek od 12 roku życia; 2) rozpoznanie postaci rzutowej stwardnienia
Bardziej szczegółowoCIBA-GEIGY Sintrom 4
CIBA-GEIGY Sintrom 4 Sintrom 4 Substancja czynna: 3-[a-(4-nitrofenylo-)-0- -acetyloetylo]-4-hydroksykumaryna /=acenocoumarol/. Tabletki 4 mg. Sintrom działa szybko i jest wydalany w krótkim okresie czasu.
Bardziej szczegółowoWybrane zaburzenia lękowe. Tomasz Tafliński
Wybrane zaburzenia lękowe Tomasz Tafliński Cel prezentacji Przedstawienie najważniejszych objawów oraz rekomendacji klinicznych dotyczących rozpoznawania i leczenia: Uogólnionego zaburzenia lękowego (GAD)
Bardziej szczegółowoNowe leki w terapii niewydolności serca.
Nowe leki w terapii niewydolności serca. Michał Ciurzyński Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego z Centrum Diagnostyki i Leczenia Żylnej Choroby Zakrzepowo Zatorowej
Bardziej szczegółowoAneks IV. Wnioski naukowe
Aneks IV Wnioski naukowe 1 Wnioski naukowe W dniu 7 czerwca 2017 r. Komisja Europejska (KE) otrzymała informację o przypadku zabójczej niewydolności wątroby u pacjenta po zastosowaniu leczenia daklizumabem
Bardziej szczegółowoPytania i dopowiedzi na temat analizy nie-selektywnych niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ) oraz ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego.
18 października 2012 EMA/653433/2012 EMEA/H/A-5(3)/1319 Pytania i dopowiedzi na temat analizy nie-selektywnych niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ) oraz ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego.
Bardziej szczegółowoChemoprewencja raka jelita grubego u chorych na wrzodziejące zapalenie jelita grubego Dr n med. Piotr Albrecht
Chemoprewencja raka jelita grubego u chorych na wrzodziejące zapalenie jelita grubego Dr n med. Piotr Albrecht Klinika Gastroenterologii i Żywienia Dzieci WUM Plan wykładu Jelitowe powikłania WZJG Rak
Bardziej szczegółowoStosowanie preparatu BioCardine900 u chorych. z chorobą wieńcową leczonych angioplastyką naczyń
Jan Z. Peruga, Stosowanie preparatu BioCardine900 u chorych z chorobą wieńcową leczonych angioplastyką naczyń wieńcowych II Katedra Kardiologii Klinika Kardiologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi 1 Jednym
Bardziej szczegółowoPradaxa jest lekiem zawierającym substancję czynną eteksylan dabigatranu. Lek jest dostępny w postaci kapsułek (75, 110 i 150 mg).
EMA/47517/2015 EMEA/H/C/000829 Streszczenie EPAR dla ogółu społeczeństwa eteksylan dabigatranu Niniejszy dokument jest streszczeniem Europejskiego Publicznego Sprawozdania Oceniającego (EPAR) dotyczącego
Bardziej szczegółowo