Teorie wielkich unifikacji
|
|
- Amalia Nowakowska
- 4 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Teorie wielkich unifikacji Sukcesy i porażki Modelu Standardowego Przesłanki dla wielkich unifikacji Biegnące stałe sprzężenia Teoria SU(5) i przewidywania rozpadu protonu Poszukiwanie rozpadu protonu Próby włączenia teorii grawitacji Poszukiwanie grawitonów Supersymetria Kandydaci na cząstki Ciemnej Materii Teorie superstrun
2 Podsumowanie Modelu Standardowego Cząstki Oddziaływania Fermiony i antyfermiony spin ½ -3 generacje kwarków -3 generacje leptonów Bozony cechowania spin 1-1 bezmasowy bozon γ 0-3 masowe bozonyw +, W, Z - 8 bezmasowych kolorowych gluonów g - elektromgt stała sprzężenia -słabe stała sprzężenia -silne stała sprzężenia α w α s α em H Bozon Higgsa spin 0 0 Elektromgt i słabe są zunifikowane Elektrosłabe
3 Sukcesy i porażki MS W MS dokonano wiele przewidywań, które zostały potwierdzone doświadczalnie np. kwarki c, t oraz stosunki rozgałęzień bozonu Z 0. Uzyskano zdumiewające zgodności dla np. momentów mgt elektronu i mionu. Ale MS nie potrafi przewidzieć: mas cząstek, stałych sprzężenia oraz parametrów mieszania kwarków i neutrin.
4 Pytania bez odpowiedzi Poza tym Model Standardowy nie tłumaczy: Q = Q Dlaczego proton elektron skoro proton i elektron są tak różne? Dlaczego są 3 generacje dubletów kwarków i leptonów Jakie jest źródło niezachowania CP Skąd się bierze asymetria barionowa we Wszechświecie Skąd się biorą fundamentalne podobieństwa między oddz. elektrosłabymi i chromodynamiką kwantową (symetria cechowania) Część odpowiedzi mogą udzielić Teorie Wielkiej Unifikacji (GUT)
5 Teorie Wielkiej Unifikacji Unifikacja stałych sprzężenia - bieżące stałe sprzężenia Niezachowanie liczby barionowej Poszukiwanie rozpadu protonu Supersymetria
6 Biegnące stałe sprzężenia Polaryzacja próżni w kwantowej elektrodynamice e e e e + eff α em γ γ e e Polaryzacja w dielektryku rośnie z 2 12 r = 10 m r = m Efektywny ładunek maleje z odległością tzn rośnie z przekazem pędu bo 1 r 2 19 e = C e + 1% r = 10 m e + 2% stała sprzężenia eff α em ( 2 log )
7 Biegnące stałe sprzężenia Polaryzacja próżni w kwantowej elektrodynamice e e Ekranowanie e e + eff α em γ γ e e Polaryzacja próżni w kwantowej chromodynamice Ekranowanie g g stała sprzężenia ale silniejsze antyekranowanie: eff α s g eff α em g g g rośnie z 2 ( ) 2 log
8 Ekranowanie g g Jeszcze o chromodynamice.. ale silniejsze Antyekranowanie : g g g Gluon ma ładunek kolorowy -może oddziaływać sam z sobą -sprzężenie. silne rośnie z odleg. uwięzienie kwarków - brak swobodnych kwarków g stała sprzężenia eff α s eff α em ( 2 log ) Foton nie ma ładunku -nie może oddziaływać sam z sobą -sprzężenie. elmgt maleją z odleg. swoboda asymptotyczna Na małych odl. kwarki prawie nie oddziałują
9 Unifikacja stałych sprzężenia Hipoteza: Sprzężenia zmierzają do wspólnej wartości, α G którą osiągają dla masy unifikacji M Powyżej tej energii masy cząstek i sprzężenia są takie same Dla mniejszych energii symetria jest spontanicznie złamana U GeV Spontaniczne łamanie symetrii następuje np. gdy woda przechodzi w lód i kryształki lodu mają wybrane kierunki
10 Najprostsza GUT SU(5) Fermiony należą do reprezentacji różnych grupy symetrii cechowania SU(N). Dla danej grupy symetria cechowania przewiduje N 2-1 bozonów cechowania, które transformują jedne fermiony w drugie. np: kolorowe kwarki reprezentacji SU(3) oraz 8 gluonów dublety kwarków i leptonów grupy SU(2) 3 bozony W +,W -,Z 0 Dla unifikacji: Szuka się takiej grupy symetrii cechowania, żeby wszystkie fermiony znalazły się w jej reprezentacjach. SU(5): 24 bozony cechowania: foton, W +,W -,Z 0, 8 gluonów oraz 6 leptokwarków i 6 antyleptokwarków: Q = ( Y,Y, r g Yb) ( r, g, b) Q = X X X Georgi i Glashow, 1974
11 Najprostsza GUT SU(5) Reprezentacje grupy: b y r b y r r r y b b b y r y y b r d d d u u u d u u u d u u d u u e u u e + + r e b y d d d e ν Kwarki i leptony tej samej generacji są w tych samych multipletach. Bozony cechowania transformują cząstki wewnatrz multipletu.
12 Rozpad protonu w SU(5) Leptokwarki transformują kwarki leptony, a więc nie zachowują ani L ani B, ale zachowują: L-B + p e + π 0 p νe + π +
13 Rozpad protonu w SU(5) Do obliczenia oczekiwanego czasu życia protonu wg. SU(5) wzięto: stałą sprzężenia α U wynikającą z ekstrapolacji biegnących α masę unifikacji M U ~10 14 GeV 4 Na szczęście możemy MU 30± 1 obserwować jednocześnie wiele τ 10 lat 2 protonów. α U Ekstrapolacja biegnących α zakładała, że nie ma nowej fizyki pomiędzy 200 GeV i masą unifikacji Aby zmierzyć taki czas życia trzeba monitorować protony w kilku ktonach jakiegoś materiału bo 1 ktona zawiera 3x10 32 protonów. Do tego celu zbudowano pierwszy wielki podziemny detektor wodny czerenkowski IMB (w Ohio).
14 Jaka masa unifikacji? Wydawało się wówczas, że biegnące stałe sprzężenia spotykają się w jednym punkcie. Założeniem była pustynia albo brak fizyki pomiędzy 100 GeV i GeV > Rozpadu protonu nie znaleziono, co obaliło SU(5) w 1983
15 Modele MSSM (minimalne supersymetryczne) Gdy polepszyła się precyzja przestały się zbiegać: Wprowadzenie nowej fizyki (SUSY) znów przywróciło zbieganie się: Model Standardowy Minimalna Supersymetria dużo większy τ 4 ~ MU
16 Jak poszukiwać rozpadów protonów? W modelach SUSY pojawiają się diagramy rozpadu protonu, wg. których czas życia protonu jest bardzo krótki. Dlatego problem rozpadu protonu jest ściśle eksperymentalny. Dośw. ograniczenia na czas życia wykluczają pewien zakres parametrów cząstek SUSY. Jakie doświadczenia? Życie na Ziemi: 16 τ > 10 lat p w przeciwnym wypadku jonizacja przez produkty rozpadu byłaby zabójcza 1 kt dowolnego materiału zawiera około 3*10 32 protonów Czyli detektor o czułej masie 22 kton monitorujący protony 34 przez 10 lat może mieć czułość na czasy życia τ < 10 lat p Super-Kamiokande zbiera dane od 1996 r
17 Poszukiwanie rozpadów: + p e + π 0 Symulacja MC Ale podobnie mogą wyglądać oddziaływania neutrin atmosferycznych: νe + p e + π + n + 0 Na szczęście przypadki tła na ogół mają niezbilansowany pęd.
18 Poszukiwanie rozpadów: + p e + π 0 Symulacje tło sygnał DANE W pudełku wybranym na podstawie symulacji nie znaleziono przypadków: τ 0 33 p / B( p e + π ) > lat (90% CL) B to nieznany stosunek rozgałęzień dla danego kanału rozpadu.
19 Podsumowanie ograniczeń na czas życia protonu (Super-K)
20 Poszukiwanie rozpadów protonów techniką TPC Technika TPC (time projection chamber) z ciekłym argonem (por. wykład 3) pozwala na najlepszą redukcję tła. Np. przypadek rozpadu kaonu, który wleciał do detektora, obserwowany w testowym eksperymencie Icarus: K+ µ+ e+ Gdyby kaon pojawił się w środku detektora to przypadek taki byłby świetnym K + + ν µ µ + + µ e ν ν e µ kandydatem do rozpadu: p K + + ν Trzeba jednak zbudować wielki detektor o masie > 20 kton -są plany w laboratorium Gran Sasso
21 Podsumowanie poszukiwania rozpadów protonów Poszukiwania eksperymentalne od 1982 roku nie przyniosły rezultatu. Ograniczenia na czas życia protonu zależą od hipotetycznego kanału rozpadu, ale generalnie 33 τ >10 lat Wykluczyły one najprostsze modele unifikacyjne SU(5) zarówno w modelu standardowym, jak i SUSY Przyszłość: Poszukiwania rozpadów protonu muszą być częścią większego programu badawczego np. proponowana rozbudowa Super-K do Hyper-Kamiokande z 1 Mtoną wody: po 10 latach szukania czułość do 1x10 35 lat
22 Teorie wszystkiego (TOE) Należy zunifikować wszystkie oddziaływania, z grawitacją włącznie. Przy jakich energiach można się spodziewać takiej unifikacji? Siła elektrostatyczna Bezwymiarowa stała sprzężenia elmgt. e r e 1 α = = 4π c 137 Siła grawitacyjna: G M N r Odpowiednia bezwymiarowa stała sprzężenia, dla M=1 GeV/c 2 : 2 2 G N G M N 4 = π c 11 = Sprzężenie grawitacyjne byłoby rzędu 1 dopiero dla Masy Plancka : m 3 kg s 40 2 M P c 19 GeV 8 = = = kg 2 G c N Unifikacji wszystkich oddziaływań można się spodziewać przy energiach rzędu GeV
23 Teorie wszystkiego (TOE) Długość Plancka : l P M P = M c = P c G N Odpowiednik comptonowskiej długości fali dla elektronu l P G 35 = = m 3 c Przy takich odl. możliwe fluktuacje kwantowe czaso-przestrzeni tzn. pole grawitacyjne powinno być skwantowane i pojawią się grawitony, cząstki o spinie 2. Widać, że potencjalna energia grawitacyjna dla masy Plancka przy tej odl.: 2 GNMP 2 = M Pc l P Teorie, które próbują zunifikować wszystkie fundamentalne oddziaływania przy skali masy Plancka to teorie Supergrawitacji
24 Poszukiwanie grawitonów czyli kwantów fal grawitacyjnych
25 Detekcja fal grawitacyjnych Fale grawitacyjne są wysyłane przez masy przyśpieszane podczas akrecji w układach binarnych Detektory naziemne Virgo, LIGO, TAMA, GEO AIGO detektory w przestrzeni kosmicznej LISA
26 Interferometry Laser do pomiaru względnych długości 2 prostopadłych ramion (4 km w LIGO) Pomiar zmiany długości rzędu m grawiton spin=2 zawieszone masy próbne Na fotokatodzie zmienia się obraz interferencyjny Przechodząca fala zmienia w rózny sposób odległości L 1 i L 2
27 LIGO Sygnały koincydencyjne z 2 obserwatoriów Livingston Observatory (Louisiana) Hanford Observatory (Washington)
28 Testy LIGO Przypływy wywołane przez Słońce i Księżyc Trzęsienia Ziemi
29 Podsumowanie - GUTs Oczekiwane bo: mogą wyjaśnić podobieństwa między kwarkami i leptonami mogą zmniejszyć liczbę wolnych parametrów wynikające z nich niezachowanie liczby barionowej jest niezbędne do wyjaśnienia kosmologicznej asymetrii barionowej sugerowane przez zbieganie się biegnących stałych sprzężeń Ale jak do tej pory dowodu w postaci rozpadu protonu brak
30 Supersymetria (SUSY) Podstawowa symetria: każdy fermion ma supersymetrycznego partnera bozonowego każdy bozon ma supersymetrycznego partnera fermionowego Symetria zakłada te same masy, ładunki i te same sprzężenia dla supersymetrycznych partnerów. Fakt, że dotychczas nie znaleziono żadnego supersymetrycznego partnera zwykłych czastek świadczy o tym, że symetria jest łamana przy niedostatecznie dużych energiach. Masy cząstek SUSY >100 GeV
31 Cząstki SUSY cząstki SM R partnerzy SUSY Spin = 1/2 2 1 Spin = 0 lepton l -2 slepton l -3 Spin = 1 kwark W Z foton gluon W Z γ g H 0 skwark wino zino Spin = 0 higgs Spin = 1/2 higgsino 0 H ± R 2 Spin = 1/2 1 fotino gluino W Z γ g H 0 H ± 1 R ( 1) 2s + 3( B L) = s- spin, L- liczba leptonowa, B-liczba barionowa
32 Po co SUSY? - problem hierarchii Wielkie unifikacje cząstki o wielkich masach nieskończone poprawki radiacyjne Ale poprawki od pętli fermionowych i bozonowych mają przeciwne znaki, czyli symetria SUSY prowadzi do skasowania poprawek Np. masa Higgsa: top stop Pod warunkiem, że
33 Nowa liczba kwantowa parzystość R Wszystkie stare cząstki mają R=+1 Cząstki SUSY mają R=-1 Iloczyn R jest zachowany Tzn. cząstki SUSY muszą być produkowane tylko parami: A + B C + D R = Czyli najlżejsza cząstka SUSY (LSP) powinna być stabilna R B A + B = LSP jest kandydatem na cząstkę Ciemnej Materii
34 Najlżejsza cząstka SUSY - LSP Jeśli LSP jest cząstką Ciemnej Materii to: LSP pozostały z Wielkiego Wybuchu i wypełniają Wszechświat Oddziałują tylko grawitacyjnie, bo inaczej już by zostały zaobserwowane. Są więc neutralne. Nie mogą znikać w oddz. z normalną materią bo zabrania im zachowanie parzystości R. Kandydaci: grawitino oraz neutralino (mieszanka fotina, zina i higgsina) 0 χ Bardzo trudne do wykrycia!
35 Detekcja cząstek SUSY Główna cecha przypadków z udziałem cząstek SUSY to duży niezbilansowany pęd poprzeczny, bo zawsze na końcu muszą powstawać jakieś LSP, które są ciężkie, neutralne i nie rozpadają się. LEP LHC nie znaleziono cząstek SUSY - wyznaczono ograniczenia na ich masy poszukiwania rozpoczną się wkrótce
36 Grawitino w LHC? Załóżmy, że grawitino jest najlżejszą cząstką SUSY: G LSP np. o masie 10 GeV Wtedy cząstka SUSY najlżejsza z pozostałych, np. stau rozpadałby się: τ G + τ z bardzo długim czasem życia, bo sprzężenie grawitacyjne Czas mógłby być rzędu sek, godzin, lat... Czyli będziemy szukać τ czyli naładowaną cząstkę, o dużej masie, wychodzącą z wielkich detektorów LHC
37 Rozpad protonu w SUSY Zachowanie parzystości R ( 1) 2s + 3( B L) = wymaga tylko zachowania B-L czyli możliwy rozpad z niezachowaniem oddzielnie B i L : + p K + ν τ Model SU(5) SUSY przewiduje dla tego rozpadu: Podczas gdy doświadczalnie stwierdzono: (gdzie B to stosunek rozgałęzień dla tego rozpadu) model SU(5) SUSY wykluczony 32 τ <10 lat τ > B lat Problem rozpadu protonu stał się problemem doświadczalnym - teoretycznie możliwy jest b. szeroki zakres parametrów.
38 Teoria superstrun W modelu standardowym cząstki najbardziej elementarne są punktowe i nie mają mierzalnych rozmiarów. Ale obiekty punktowe prowadzą do nieskończoności, co widać np. w wyrażeniu na pole elektryczne: Q r 0 E = 2 4πε r 0 Teoria strun zakłada, że fundamentalne cząstki nie są punktowe tylko w postaci strun zamkniętych lub otwartych. lub
39 Teoria superstrun Teorię strun formułuje się w przestrzeni o 10 lub więcej wymiarach. Oryginalnie zaproponowali ją Kaluza i Klein w 1920 r. Sformułowali ją w 5 wymiarach do regularnych 4 wymiarów czasoprzestrzeni dodali piąty, który jest zwinięty i w dotychczasowych badaniach nie ujawniał się. Normalnie widzimy 3 wymiary przestrz. oraz czas Ale przy powiększeniu ~10 29 można zobaczyć 4 wymiary przestrzenne oraz czas. Czwarty wymiar po obwodzie rurki.
40 Teoria superstrun W tych 5 wymiarach definiowano pole, które w 4 wymiarach wygląda jak równania pola ogólnej teorii względności plus równania Maxwella. Krok w kierunku unifikacji grawitacji i elektromagnetyzmu. Rozpraszanie cząstek wygląda tak: Teoria jest wciąż rozwijana.
41 Podsumowanie Jest wiele przesłanek, że przy wielkich energiach ~10 16 GeV występuje symetria, która obejmuje obecny model oddziaływań elektro-słabych oraz chromodynamikę kwantową. Są to tzw teorie wielkich unifikacji w których leptony i bozony znajdują się w tych samych multipletach. W niskich energiach przejawem takiej unifikacji byłby rozpad protonu, ale jak do tej pory nie został zaobserwowany. Ale już przy ~1 TeV powinna pojawić się Super-symetria, łącząca fermiony i bozony. Zakres ten będzie już wkrótce badany w eksperymentach przy akceleratorze LHC.
Oddziaływania silne. Również na tym wykładzie Wielkie unifikacje. Mówiliśmy na poprzednich wykładach o: rezonansach hadronowych multipletach
Oddziaływania silne Mówiliśmy na poprzednich wykładach o: rezonansach hadronowych multipletach Tu powiemy więcej o: Kolorze QCD czyli chromodynamice kwantowej Symetrii SU(3) kolor Uwięzieniu kwarków i
Bardziej szczegółowoBozon Higgsa oraz SUSY
Bozon Higgsa oraz SUSY Bozon Higgsa Poszukiwania bozonu Higgsa w LEP i Tevatronie - otrzymane ograniczenia na masę H Plany poszukiwań w LHC Supersymetria (SUSY) Zagadkowe wyniki CDF Masy cząstek cząstki
Bardziej szczegółowoLHC i po co nam On. Piotr Traczyk CERN
LHC i po co nam On Piotr Traczyk CERN LHC: po co nam On Piotr Traczyk CERN Detektory przy LHC Planowane są 4(+2) eksperymenty na LHC ATLAS ALICE CMS LHCb 5 Program fizyczny LHC 6 Program fizyczny LHC
Bardziej szczegółowoLHC: program fizyczny
LHC: program fizyczny Piotr Traczyk CERN Detektory przy LHC Planowane są 4(+2) eksperymenty na LHC ATLAS ALICE CMS LHCb 2 Program fizyczny LHC Model Standardowy i Cząstka Higgsa Poza Model Standardowy:
Bardziej szczegółowoFizyka cząstek elementarnych i oddziaływań podstawowych
Fizyka cząstek elementarnych i oziaływań postawowych Wykła 14 Poza moel stanarowy Jerzy Kraśkiewicz Oscylacje netrin W minimalnym MS netrina są bezmasowe. Obecnie wykryto, Ŝe netrina mają masę! Oscylacje
Bardziej szczegółowoWYKŁAD
Wszechświat cząstek elementarnych dla przyrodników WYKŁAD 14 12.01.2010 Maria Krawczyk, Wydział Fizyki UW Poza Modelem Standardowym Poza Modelem Standardowym dążenie do unifikacji Model Standardowy: symetria
Bardziej szczegółowoWykład XIII: Rozszerzenia SM, J. Gluza
Skala X, skala Plancka Dla MS biegnące stałe sprzężenia przecinają się w okolicy 10^15 GeV, Grawitacja dołącza się przy około 10^19 GeV, gdy oddizaływanie grawitacyjne jest porównywalne z masą spoczynkową
Bardziej szczegółowoFizyka cząstek elementarnych. Tadeusz Lesiak
Fizyka cząstek elementarnych Tadeusz Lesiak 1 WYKŁAD XII Fizyka spoza modelu standardowego T.Lesiak Fizyka cząstek elementarnych 2 Model Standardowy nie jest doskonały Problem 1: zbyt dużo parametrów co
Bardziej szczegółowoFizyka na LHC - Higgs
Fizyka na LHC - Higgs XI Program fizyczny LHC. Brakujący element. Pole Higgsa. Poszukiwanie Higgsa na LEP. Produkcja Higgsa na LHC. ATLAS. Wyniki doświadczalne Teraz na LHC 1 FIZYKA NA LHC Unifikacja oddziaływań
Bardziej szczegółowoBozon Higgsa & SUSY & DM
Bozon Higgsa & SUSY & DM Niezmienniczość cechowania Bozon Higgsa Poszukiwanie bozonu Higgsa w LEP i LHC Supersymetria Ciemna materia Unifikacja elektrosłaba (slajd z wykładu 6) e + g w W + ν ν e µ µ +
Bardziej szczegółowoOddziaływania fundamentalne
Oddziaływania fundamentalne Silne: krótkozasięgowe (10-15 m). Siła rośnie ze wzrostem odległości. Znaczna siła oddziaływania. Elektromagnetyczne: nieskończony zasięg, siła maleje z kwadratem odległości.
Bardziej szczegółowoSupersymetria. Elementy fizyki czastek elementarnych. Wykład XII
Supersymetria Wykład XII Elementy fizyki czastek elementarnych Problemy Modelu Standardowego Supersymetria Widmo czastek Przewidywania Obecne wyniki Przyszłe poszukiwania Model Standardowy Przypomnienie
Bardziej szczegółowoWielka Unifikacja. Elementy fizyki czastek elementarnych. Wykład XI. Co to jest ładunek?... Biegnaca stała sprzężenia i renormalizacja w QED Pomiar
Wielka Unifikacja Wykład XI Co to jest ładunek?... Elementy fizyki czastek elementarnych Biegnaca stała sprzężenia i renormalizacja w QED Pomiar Biegnaca stała sprzężenia QCD Unifikacja SU(5) Leptokwarki
Bardziej szczegółowoCząstki i siły. Piotr Traczyk. IPJ Warszawa
Cząstki i siły tworzące nasz wszechświat Piotr Traczyk IPJ Warszawa Plan Wstęp Klasyfikacja cząstek elementarnych Model Standardowy 2 Wstęp 3 Jednostki, konwencje Prędkość światła c ~ 3 x 10 8 m/s Stała
Bardziej szczegółowoCząstki elementarne wprowadzenie. Krzysztof Turzyński Wydział Fizyki Uniwersytet Warszawski
Cząstki elementarne wprowadzenie Krzysztof Turzyński Wydział Fizyki Uniwersytet Warszawski Historia badania struktury materii XVII w.: ruch gwiazd i planet, zasady dynamiki, teoria grawitacji, masa jako
Bardziej szczegółowoWYKŁAD 12. Wszechświat cząstek elementarnych dla humanistów. Poza Modelem Standardowym. Maria Krawczyk, Wydział Fizyki UW
M. Krawczyk, AF. Żarnecki - Wykład 12 1 Wszechświat cząstek elementarnych dla humanistów WYKŁAD 12 Maria Krawczyk, Wydział Fizyki UW Poza Modelem Standardowym Problemy Modelu Standardowego Wiele parametrow
Bardziej szczegółowoCompact Muon Solenoid
Compact Muon Solenoid (po co i jak) Piotr Traczyk CERN Compact ATLAS CMS 2 Muon Detektor CMS był projektowany pod kątem optymalnej detekcji mionów Miony stanowią stosunkowo czysty sygnał Pojawiają się
Bardziej szczegółowoFizyka cząstek elementarnych i oddziaływań podstawowych
Fizyka cząstek elementarnych i oddziaływań podstawowych Wykład 1 Wstęp Jerzy Kraśkiewicz Krótka historia Odkrycie promieniotwórczości 1895 Roentgen odkrycie promieni X 1896 Becquerel promieniotwórczość
Bardziej szczegółowoSupersymetria. Elementy fizyki czastek elementarnych. Wykład XII. Założenia. Widmo czastek Przewidywania Obecne wyniki Przyszłe poszukiwania
Supersymetria Wykład XII Założenia Elementy fizyki czastek elementarnych Widmo czastek Przewidywania Obecne wyniki Przyszłe poszukiwania Mały Higgs Problem hierarchi Czy Model Standardowy może pozostać
Bardziej szczegółowoSupersymetria. Elementy fizyki czastek elementarnych. Wykład XII
Supersymetria Wykład XII Problemy Modelu Standardowego Supersymetria Widmo czastek Przewidywania Obecne wyniki Przyszłe poszukiwania Mały Higgs Elementy fizyki czastek elementarnych Model Standardowy Przypomnienie
Bardziej szczegółowoOddziaływania elektrosłabe
Oddziaływania elektrosłabe X ODDZIAŁYWANIA ELEKTROSŁABE Fizyka elektrosłaba na LEPie Liczba pokoleń. Bardzo precyzyjne pomiary. Obserwacja przypadków. Uniwersalność leptonów. Mieszanie kwarków. Macierz
Bardziej szczegółowoWstęp do Modelu Standardowego
Wstęp do Modelu Standardowego Dynamika oddziaływań cząstek Elektrodynamika kwantowa (QED) Chromodynamika kwantowa (QCD) Oddziaływania słabe Tomasz Szumlak AGH-UST Wydział Fizyki i Informatyki Stosowanej
Bardziej szczegółowoSkad się bierze masa Festiwal Nauki, Wydział Fizyki U.W. 25 września 2005 A.F.Żarnecki p.1/39
Skad się bierze masa Festiwal Nauki Wydział Fizyki U.W. 25 września 2005 dr hab. A.F.Żarnecki Zakład Czastek i Oddziaływań Fundamentalnych Instytut Fizyki Doświadczalnej Skad się bierze masa Festiwal Nauki,
Bardziej szczegółowoCzego oczekujemy od LHC? Piotr Traczyk. IPJ Warszawa
Czego oczekujemy od LHC? Piotr Traczyk IPJ Warszawa Plan 1)Dwa słowa o LHC 2)Eksperymenty i program fizyczny 3)Kilka wybranych tematów - szczegółowo 2 LHC Large Hadron Collider UWAGA! Start jeszcze w tym
Bardziej szczegółowoOdkrywanie supersymetrii - przypadek ciężkich sfermionów
Odkrywanie supersymetrii - przypadek ciężkich sfermionów Krzysztof Rolbiecki (IFT UW) we współpracy z: K. Desch, J. Kalinowski, G. Moortgat-Pick, J. Stirling JHEP 612, 7 (26) Warszawa, 9/3/27 1. Wstęp
Bardziej szczegółowoFizyka cząstek 5: Co dalej? Brakujące wątki Perspektywy Astrocząstki
Fizyka cząstek 5: Co dalej? Brakujące wątki Perspektywy Astrocząstki Brakujące ogniwo Przypomnienie: brakujący bozon Higgsa! Oczekiwania: nietrwały, sprzężenie najsilniejsze do najcięższych cząstek. Ważny
Bardziej szczegółowoModel Standardowy budowy Wszechświata
Model Standardowy budowy Wszechświata 1) Jakie są podstawowe cegiełki, z których zbudowany jest Wszechświat? 2) Czy znamy prawa rządzące Wszechświatem? 3) W jaki sposób zdobywamy wiedzę o funkcjonowaniu
Bardziej szczegółowoNa tropach czastki Higgsa
Na tropach czastki Higgsa Wykład inauguracyjny 2004/2005 A.F.Żarnecki Zakład Czastek i Oddziaływań Fundamentalnych Instytut Fizyki Doświadczalnej Na tropach czastki Higgsa Wykład inauguracyjny 2004/2005
Bardziej szczegółowoWszechświat cząstek elementarnych WYKŁAD 5
Wszechświat cząstek elementarnych WYKŁAD 5 Maria Krawczyk, Wydział Fizyki UW 17.III.2010 Oddziaływania: elektromagnetyczne i grawitacyjne elektromagnetyczne i silne (kolorowe) Biegnące stałe sprzężenia:
Bardziej szczegółowoWYKŁAD V Wszechświat cząstek elementarnych. Maria Krawczyk, Wydział Fizyki UW. Hadrony i struny gluonowe. Model Standardowy AD 2010
Wszechświat cząstek elementarnych WYKŁAD 13 Maria Krawczyk, Wydział Fizyki UW Hadrony i struny gluonowe Model Standardowy AD 2010 Poza Modelem Standardowym 19.V. 2010 Hadrony = stany związane kwarków Kwarki
Bardziej szczegółowoBozon Higgsa prawda czy kolejny fakt prasowy?
Bozon Higgsa prawda czy kolejny fakt prasowy? Sławomir Stachniewicz, IF PK 1. Standardowy model cząstek elementarnych Model Standardowy to obecnie obowiązująca teoria cząstek elementarnych, które są składnikami
Bardziej szczegółowoEwolucja Wykład Wszechświata Era Plancka Cząstki elementarne
Krystyna Wosińska Ewolucja Wykład Wszechświata 3 Era Plancka Cząstki elementarne Era Plancka 10-44 s Temperatura 10 32 K Dwie cząstki punktowe o masach równych masie Plancka i oddalone o długość Plancka:
Bardziej szczegółowoNowa fizyka a oscylacja neutrin. Pałac Młodzieży Katowice 29 listopad 2006
Nowa fizyka a oscylacja neutrin Pałac Młodzieży Katowice 29 listopad 2006 Nowa fizyka a oscylacja neutrin Ostatnie lata przyniosły wielkie zmiany w fizyce neutrin. Wiele różnych eksperymentów pokazało,
Bardziej szczegółowoWielka Unifikacja. Elementy fizyki czastek elementarnych. Wykład IX. Co to jest ładunek?...
Wielka Unifikacja Wykład IX Co to jest ładunek?... Elementy fizyki czastek elementarnych Biegnaca stała sprzężenia i renormalizacja w QED Asymptotyczna swoboda QCD Unifikacja SU(5) QED Ładunek elektryczny
Bardziej szczegółowoWszechświat Cząstek Elementarnych dla Humanistów Diagramy Faynmana
Wszechświat Cząstek Elementarnych dla Humanistów Aleksander Filip Żarnecki Wykład ogólnouniwersytecki 27 listopada 2018 A.F.Żarnecki WCE Wykład 8 27 listopada 2018 1 / 28 1 Budowa materii (przypomnienie)
Bardziej szczegółowoModel Standardowy budowy Wszechświata
Model Standardowy budowy Wszechświata 1) Jakie są podstawowe cegiełki, z których zbudowany jest Wszechświat? 2) Czy znamy prawa rządzące Wszechświatem? 3) W jaki sposób zdobywamy wiedzę o funkcjonowaniu
Bardziej szczegółowoFizyka cząstek elementarnych. Tadeusz Lesiak
Fizyka cząstek elementarnych Tadeusz Lesiak 1 WYKŁAD IX Oddziaływania słabe T.Lesiak Fizyka cząstek elementarnych 2 Rola oddziaływań słabych w przyrodzie Oddziaływania słabe są odpowiedzialne (m.in.) za:
Bardziej szczegółowoElementy Fizyki Jądrowej. Wykład 5 cząstki elementarne i oddzialywania
Elementy Fizyki Jądrowej Wykład 5 cząstki elementarne i oddzialywania atom co jest elementarne? jądro nukleon 10-10 m 10-14 m 10-15 m elektron kwark brak struktury! elementarność... 1897 elektron (J.J.Thomson)
Bardziej szczegółowoWszechświat Cząstek Elementarnych dla Humanistów Diagramy Faynmana
Wszechświat Cząstek Elementarnych dla Humanistów Diagramy Faynmana Aleksander Filip Żarnecki Wykład ogólnouniwersytecki Wydział Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego 21 listopada 2017 A.F.Żarnecki WCE Wykład
Bardziej szczegółowoAtomowa budowa materii
Atomowa budowa materii Wszystkie obiekty materialne zbudowane są z tych samych elementów cząstek elementarnych Cząstki elementarne oddziałują tylko kilkoma sposobami oddziaływania wymieniając kwanty pól
Bardziej szczegółowoWYKŁAD 5 sem zim.2010/11
Wszechświat cząstek elementarnych dla przyrodników WYKŁAD 5 sem zim.2010/11 Maria Krawczyk, Wydział Fizyki UW Siły: porównania oddziaływań stałe sprzężenia Diagramy Feynmana Oddziaływania: elektromagnetyczne
Bardziej szczegółowoJuż wiemy. Wykład IV J. Gluza
Już wiemy Oddziaływania: QED, QCD, słabe Ładunek kolor, potencjały w QED i QCD Stała struktury subtelnej zależy od odległości od ładunku: wielkie osiągnięcie fizyki oddziaływań elementarnych (tzw. running)
Bardziej szczegółowoUnifikacja elektro-słaba
Unifikacja elektro-słaba ee + Anihilacja Oddziaływania NC (z wymianą bozonu ) - zachowanie zapachów Potrzeba unifikacji Warunki unifikacji elektro-słabej Rezonans Liczenie zapachów neutrin (oraz generacji)
Bardziej szczegółowoWSTĘP DO FIZYKI CZĄSTEK. Julia Hoffman (NCU)
WSTĘP DO FIZYKI CZĄSTEK Julia Hoffman (NCU) WSTĘP DO WSTĘPU W wykładzie zostały bardzo ogólnie przedstawione tylko niektóre zagadnienia z zakresu fizyki cząstek elementarnych. Sugestie, pytania, uwagi:
Bardziej szczegółowoWstęp do fizyki cząstek elementarnych
Wstęp do fizyki cząstek elementarnych Ewa Rondio cząstki elementarne krótka historia pierwsze cząstki próby klasyfikacji troche o liczbach kwantowych kolor uwięzienie kwarków obecny stan wiedzy oddziaływania
Bardziej szczegółowoPodstawy Fizyki Jądrowej
Podstawy Fizyki Jądrowej III rok Fizyki Kurs WFAIS.IF-D008.0 Składnik egzaminu licencjackiego (sesja letnia)! OPCJA: Po uzyskaniu zaliczenia z ćwiczeń możliwość zorganizowania ustnego egzaminu (raczej
Bardziej szczegółowoOddziaływania. Zachowanie liczby leptonowej i barionowej Diagramy Feynmana. Elementy kwantowej elektrodynamiki (QED)
Oddziaływania Zachowanie liczby leptonowej i barionowej Diagramy Feynmana Elementy kwantowej elektrodynamiki (QED) Teoria Yukawy Zasięg oddziaływań i propagator bozonowy Równanie Diraca Antycząstki; momenty
Bardziej szczegółowoOstatnie uzupełnienia
Ostatnie uzupełnienia 00 DONUT: oddziaływanie neutrina taonowego (nikt nie wątpił, ale ) Osiągnięta skala odległości: 100GeV 1am; ew. struktura kwarków i leptonów musi być mniejsza! Listy elementarnych
Bardziej szczegółowoWięcej niż trzy czyli magiczny świat dodatkowych wymiarów
Więcej niż trzy czyli magiczny świat dodatkowych wymiarów Zygmunt Lalak 6 października 2004 Streszczenie Trochę historii. Magiczny świat dodatkowych wymiarów. Dlaczego trzy to za mało Dlaczego cztery to
Bardziej szczegółowoWYKŁAD 8. Maria Krawczyk, Wydział Fizyki UW. Oddziaływania słabe
Wszechświat cząstek elementarnych WYKŁAD 8 Maria Krawczyk, Wydział Fizyki UW Oddziaływania słabe Cztery podstawowe siłyprzypomnienie Oddziaływanie grawitacyjne Działa między wszystkimi cząstkami, jest
Bardziej szczegółowoWYKŁAD 8. Wszechświat cząstek elementarnych dla przyrodników
Wszechświat cząstek elementarnych dla przyrodników WYKŁAD 8 1 Maria Krawczyk, Wydział Fizyki UW 2.12. 2009 Współczesne eksperymenty-wprowadzenie Detektory Akceleratory Zderzacze LHC Mapa drogowa Tevatron-
Bardziej szczegółowoWszechświata. Piotr Traczyk. IPJ Warszawa
Ciemna Strona Wszechświata Piotr Traczyk IPJ Warszawa Plan 1)Ciemna strona Wszechświata 2)Z czego składa się ciemna materia 3)Poszukiwanie ciemnej materii 2 Ciemna Strona Wszechświata 3 Z czego składa
Bardziej szczegółowoWYKŁAD 7. Wszechświat cząstek elementarnych. Maria Krawczyk, Wydział Fizyki UW
Wszechświat cząstek elementarnych WYKŁAD 7 Maria Krawczyk, Wydział Fizyki UW Siły: porównania oddziaływań stałe sprzężenia Diagramy Feynmana Oddziaływania: elektromagnetyczne i grawitacyjne elektromagnetyczne
Bardziej szczegółowoCzego brakuje w Modelu Standardowym
Czego brakuje w Modelu Standardowym What is missing in the Standard Model concepts and ideas Instytut Problemów Jądrowych im. A. Sołtana w Świerku 1 Plan Równania Maxwella droga do QED Symetria cechowania
Bardziej szczegółowoCząstki elementarne. Składnikami materii są leptony, mezony i bariony. Leptony są niepodzielne. Mezony i bariony składają się z kwarków.
Cząstki elementarne Składnikami materii są leptony, mezony i bariony. Leptony są niepodzielne. Mezony i bariony składają się z kwarków. Cząstki elementarne Leptony i kwarki są fermionami mają spin połówkowy
Bardziej szczegółowoPromieniowanie jonizujące
Promieniowanie jonizujące Wykład II Promieniotwórczość Fizyka MU, semestr 2 Uniwersytet Rzeszowski, 8 marca 2017 Wykład II Promieniotwórczość Promieniowanie jonizujące 1 / 22 Jądra pomieniotwórcze Nuklidy
Bardziej szczegółowoWYKŁAD 8. Wszechświat cząstek elementarnych dla humanistów
Wszechświat cząstek elementarnych dla humanistów WYKŁAD 8 Maria Krawczyk, A.Filip Żarnecki, Wydział Fizyki UW Siły: porównania oddziaływań stałe sprzężenia Diagramy Feynmana Oddziaływania: elektromagnetyczne
Bardziej szczegółowoWYKŁAD Prawdopodobieństwo. konieczność istnienia. cząstki Higgsa. cząstki Higgsa. Wszechświat cząstek elementarnych.
Wszechświat cząstek elementarnych WYKŁAD 11 Prawdopodobieństwo 6.05.2009 Konieczność istnienia dla cząstki Higgsa procesów bardzo Supersymetria Konieczność istnienia cząstki Higgsa dużych energii, Więcej
Bardziej szczegółowoOD MODELU STANDARDOWEGO DO M-TEORII. modele teoriopolowe. elementarnych.
J. Lukierski Gdańsk 09. 2003 OD MODELU STANDARDOWEGO DO M-TEORII 1859 1925 1. Podstawowe relatywistyczne modele teoriopolowe. 1968 1971 2. Model standardowy teorii cząstek elementarnych. 1921 1925 3. Pierwsze
Bardziej szczegółowoPromieniowanie jonizujące
Promieniowanie jonizujące Wykład II Krzysztof Golec-Biernat Promieniotwórczość Uniwersytet Rzeszowski, 18 października 2017 Wykład II Krzysztof Golec-Biernat Promieniowanie jonizujące 1 / 23 Jądra pomieniotwórcze
Bardziej szczegółowoWybrane Dzialy Fizyki
Wybrane Dzialy Fizyki (2) Elementy fizyki środowiskowej Energia - podstawowy element rozwoju społeczeństwa Podstawowe poj ecia Formy energii Współczesne źródła energii Środowisko zanieczyszczenia i jego
Bardziej szczegółowoWielka Unifikacja. Elementy fizyki czastek elementarnych. Wykład XI. Co to jest ładunek?...
Wielka Unifikacja Wykład XI Co to jest ładunek?... Elementy fizyki czastek elementarnych Biegnaca stała sprzężenia i renormalizacja w QED Asymptotyczna swoboda QCD Unifikacja SU(5) Problemy Modelu Standardowego
Bardziej szczegółowoJÜLICH ELECTRIC DIPOLE INVESTIGATIONS MEASUREMENT WITH STORAGE RING
JÜLICH ELECTRIC DIPOLE INVESTIGATIONS MEASUREMENT WITH STORAGE RING testowe pomiary i demonstracja iż proponowana metoda pracuje są wykonywane na działającym akceleratorze COSY pierwszy pomiar z precyzją
Bardziej szczegółowoWYKŁAD Wszechświat cząstek elementarnych. 24.III.2010 Maria Krawczyk, Wydział Fizyki UW. Masa W
Wszechświat cząstek elementarnych WYKŁAD 6 24 24.III.2010 Maria Krawczyk, Wydział Fizyki UW Oddziaływania kolorowe i biegnąca stała sprzężenia α s Oddziaływania słabe Masa W Stałe sprzężenia Siła elementarnego
Bardziej szczegółowoSymetrie. D. Kiełczewska, wykład 5 1
Symetrie Symetrie a prawa zachowania Spin Parzystość Spin izotopowy Multiplety hadronowe Niezachowanie parzystości w oddz. słabych Sprzężenie ładunkowe C Symetria CP Zależność spinowa oddziaływań słabych
Bardziej szczegółowoMaria Krawczyk, Wydział Fizyki UW. Oddziaływania słabe 4.IV.2012
Wszechświat cząstek elementarnych WYKŁAD 8sem.letni.2011-12 Maria Krawczyk, Wydział Fizyki UW Oddziaływania słabe Cztery podstawowe siły Oddziaływanie grawitacyjne Działa między wszystkimi cząstkami, jest
Bardziej szczegółowoOddziaływania słabe i elektrosłabe
Oddziaływania słabe i elektrosłabe IX ODDZIAŁYWANIA SŁABE Kiedy są widoczne. Jak bardzo są słabe. Teoria Fermiego Ciężkie bozony pośredniczące. Łamanie parzystości P. ODDZIAŁYWANIA ELEKTROSŁABE Słabe a
Bardziej szczegółowoWstęp do chromodynamiki kwantowej
Wstęp do chromodynamiki kwantowej Wykład 1 przez 2 tygodnie wykład następnie wykład/ćwiczenia/konsultacje/lab proszę pamiętać o konieczności posiadania kąta gdy będziemy korzystać z labolatorium (Mathematica
Bardziej szczegółowoSymetrie. D. Kiełczewska, wykład 5 1
Symetrie Symetrie a prawa zachowania Spin Parzystość Spin izotopowy Multiplety hadronowe Niezachowanie parzystości w oddz. słabych Sprzężenie ładunkowe C Symetria CP Zależność spinowa oddziaływań słabych
Bardziej szczegółowoWYKŁAD 6. Oddziaływania kolorowe cd. Oddziaływania słabe. Wszechświat cząstek elementarnych dla przyrodników
Wszechświat cząstek elementarnych dla przyrodników WYKŁAD 6 Maria Krawczyk, Wydział Fizyki UW 11.XI.2009 Oddziaływania kolorowe cd. Oddziaływania słabe Cztery podstawowe oddziaływania Oddziaływanie grawitacyjne
Bardziej szczegółowoMetamorfozy neutrin. Katarzyna Grzelak. Sympozjum IFD Zakład Czastek i Oddziaływań Fundamentalnych IFD UW. K.Grzelak (UW ZCiOF) 1 / 23
Metamorfozy neutrin Katarzyna Grzelak Zakład Czastek i Oddziaływań Fundamentalnych IFD UW Sympozjum IFD 2008 6.12.2008 K.Grzelak (UW ZCiOF) 1 / 23 PLAN Wprowadzenie Oscylacje neutrin Eksperyment MINOS
Bardziej szczegółowoOddziaływania. Przekrój czynny Zachowanie liczby leptonowej i barionowej Diagramy Feynmana. Elementy kwantowej elektrodynamiki (QED)
Oddziaływania Przekrój czynny Zachowanie liczby leptonowej i barionowej Diagramy Feynmana Elementy kwantowej elektrodynamiki (QED) Teoria Yukawy Zasięg oddziaływań i propagator bozonowy Równanie Diraca
Bardziej szczegółowoObserwacja Nowej Cząstki o Masie 125 GeV
Obserwacja Nowej Cząstki o Masie 125 GeV Eksperyment CMS, CERN 4 lipca 2012 Streszczenie Na wspólnym seminarium w CERN i na konferencji ICHEP 2012 [1] odbywającej się w Melbourne, naukowcy pracujący przy
Bardziej szczegółowoSupersymetria, czyli super symetria
28 Supersymetria, czyli super symetria Piotr Korcyl Instytut Fizyki UJ W niniejszym artykule chciałbym zaprosić Państwa do świata cząstek elementarnych. Zamierzam przedstawić Państwu kilka zagadnień, na
Bardziej szczegółowoZ czego i jak zbudowany jest Wszechświat? Jak powstał? Jak się zmienia?
Z czego i jak zbudowany jest Wszechświat? Jak powstał? Jak się zmienia? Cząstki elementarne Kosmologia Wielkość i kształt Świata Ptolemeusz (~100 n.e. - ~165 n.e.) Mikołaj Kopernik (1473 1543) geocentryzm
Bardziej szczegółowoPierwsze dwa lata LHC
Pierwsze dwa lata LHC Barbara Wosiek Instytut Fizyki Jądrowej im. Henryka Niewodniczańskiego, Polskiej Akademii Nauk Radzikowskiego 152, 31-342 Kraków barbara.wosiek@ifj.edu.pl 2011-10-21 B. Wosiek, Sem.
Bardziej szczegółowoWszechświat cząstek elementarnych WYKŁAD 7 21.IV TEORIA Symetria i jej łamanie
Wszechświat cząstek elementarnych WYKŁAD 7 21.IV.2009 TEORIA Symetria i jej łamanie CEL.. dotrzeć do tych uniwersalnych elementarnych praw przyrody, z których kosmos może być zbudowany przez czyste wnioskowanie.
Bardziej szczegółowoOddziaływanie pomiędzy kwarkami i leptonami -- krótki opis Modelu Standardowego
Oddziaływanie pomiędzy kwarkami i leptonami -- krótki opis Modelu Standardowego Początkowe poglądy na temat oddziaływań Ugruntowanie poglądów poprzednich- filozofia mechanistyczna Kartezjusza ciała zawsze
Bardziej szczegółowoWYKŁAD 3. Maria Krawczyk, Wydział Fizyki UW. Masy i czasy życia cząstek elementarnych. Kwarki: zapach i kolor. Prawa zachowania i liczby kwantowe:
Wszechświat cząstek elementarnych WYKŁAD 3 Maria Krawczyk, Wydział Fizyki UW Masy i czasy życia cząstek elementarnych Kwarki: zapach i kolor Prawa zachowania i liczby kwantowe: liczba barionowa i liczby
Bardziej szczegółowoPoszukiwany: bozon Higgsa
Poszukiwany: bozon Higgsa Higgs widoczny w świetle kolajdera liniowego Fizyka Czastek i Oddziaływań Fundamentalnych: TESLA & ZEUS Poszukiwane: czastki sypersymetryczne (SUSY) Fizyka Czastek i Oddziaływań
Bardziej szczegółowoWYKŁAD 4 10.III.2010
Wszechświat cząstek elementarnych WYKŁAD 4 10.III.2010 Maria Krawczyk, Wydział Fizyki UW Spin historia odkrycia fermiony i bozony spin cząstek fundamentalnych Oddziaływanie słabe i rodziny cząstek fundamentalnych
Bardziej szczegółowoStruktura porotonu cd.
Struktura porotonu cd. Funkcje struktury Łamanie skalowania QCD Spinowa struktura protonu Ewa Rondio, 2 kwietnia 2007 wykład 7 informacja Termin egzaminu 21 czerwca, godz.9.00 Wiemy już jak wygląda nukleon???
Bardziej szczegółowoOddziaływania podstawowe
Oddziaływania podstawowe grawitacyjne silne elektromagnetyczne słabe 1 Uwięzienie kwarków (quark confinement). Przykład działania mechanizmu uwięzienia: Próba oderwania kwarka d od neutronu (trzy kwarki
Bardziej szczegółowoczastki elementarne Czastki elementarne
czastki elementarne "zwykła" materia, w warunkach które znamy na Ziemi, które panuja w ekstremalnych warunkach na Słońcu: protony, neutrony, elektrony. mówiliśmy również o neutrinach - czastki, które nie
Bardziej szczegółowoSylwa czyli silva rerum na temat fizyki cz astek elementarnych
Sylwa czyli silva rerum na temat fizyki cz astek elementarnych Barbara Badełek Uniwersytet Warszawski i Uniwersytet Uppsalski Nauczyciele fizyki w CERN 20 26 maja 2007 B. Badełek (Warsaw and Uppsala) Silva
Bardziej szczegółowoSymetrie. D. Kiełczewska, wykład9
Symetrie Symetrie a prawa zachowania Zachowanie momentu pędu (niezachowanie spinu) Parzystość, sprzężenie ładunkowe Symetria CP Skrętność (eksperyment Goldhabera) Zależność spinowa oddziaływań słabych
Bardziej szczegółowoDziwny jest ten świat: czastki elementarne
Dziwny jest ten świat: czastki elementarne Wykłady z fizyki doświadczalnej Wydział Fizyki U.W. 17 grudnia 2005 prof. A.F.Żarnecki Zakład Czastek i Oddziaływań Fundamentalnych Instytut Fizyki Doświadczalnej
Bardziej szczegółowoPodróż do początków Wszechświata: czyli czym zajmujemy się w laboratorium CERN
Podróż do początków Wszechświata: czyli czym zajmujemy się w laboratorium CERN mgr inż. Małgorzata Janik - majanik@cern.ch mgr inż. Łukasz Graczykowski - lgraczyk@cern.ch Zakład Fizyki Jądrowej, Wydział
Bardziej szczegółowoZasada nieoznaczoności Heisenberga. Konsekwencją tego, Ŝe cząstki mikroświata mają takŝe własności falowe jest:
Zasada nieoznaczoności Heisenberga Konsekwencją tego, Ŝe cząstki mikroświata mają takŝe własności falowe jest: Pewnych wielkości fizycznych nie moŝna zmierzyć równocześnie z dowolną dokładnością. Iloczyn
Bardziej szczegółowoWszechświat Cząstek Elementarnych dla Humanistów Ciemna Strona Wszechświata
Wszechświat Cząstek Elementarnych dla Humanistów Ciemna Strona Wszechświata Aleksander Filip Żarnecki Wykład ogólnouniwersytecki Wydział Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego 16 stycznia 2018 A.F.Żarnecki
Bardziej szczegółowowyniki eksperymentu OPERA Ewa Rondio Narodowe Centrum Badań Jądrowych
wyniki eksperymentu OPERA Ewa Rondio Narodowe Centrum Badań Jądrowych RADA DO SPRAW ATOMISTYKI Warszawa, 1.12.2011 Ú istnienie ν zaproponowano aby uratować zasadę zachowania energii w rozpadzie beta Ú
Bardziej szczegółowoWykład 1. Wszechświat cząstek elementarnych dla humanistów. Maria Krawczyk (IFT), Filip A. Żarnecki (IFD), Wydział Fizyki UW
Wszechświat cząstek elementarnych dla humanistów Wykład 1 Maria Krawczyk (IFT), Filip A. Żarnecki (IFD), Wydział Fizyki UW Odkrycie cząstki Higgsa w LHC (CERN ) - 4 lipca 2012 Nagroda Nobla 2013: F. Englert,
Bardziej szczegółowoWykład 43 Cząstki elementarne - przedłużenie
Wykład 4 Cząstki elementarne - przedłużenie Hadrony Cząstki elementarne oddziałujące silnie nazywają hadronami ( nazwa hadron oznacza "wielki" "masywny"). Hadrony są podzielony na dwie grupy: mezony i
Bardziej szczegółowoWszechświat czastek elementarnych
Wszechświat czastek elementarnych Wykład 15: Ciemna Strona Wszechświata prof. A.F.Żarnecki Zakład Czastek i Oddziaływań Fundamentalnych Instytut Fizyki Doświadczalnej Wszechświat czastek elementarnych
Bardziej szczegółowoWszechświat Cząstek Elementarnych dla Humanistów Oddziaływania silne
Wszechświat Cząstek Elementarnych dla Humanistów Oddziaływania silne Aleksander Filip Żarnecki Wykład ogólnouniwersytecki 6 listopada 2018 A.F.Żarnecki WCE Wykład 5 6 listopada 2018 1 / 37 Oddziaływania
Bardziej szczegółowoWyk³ady z Fizyki. Zbigniew Osiak. Cz¹stki Elementarne
Wyk³ady z Fizyki 13 Zbigniew Osiak Cz¹stki Elementarne OZ ACZE IA B notka biograficzna C ciekawostka D propozycja wykonania doświadczenia H informacja dotycząca historii fizyki I adres strony internetowej
Bardziej szczegółowoLEPTON TAU : jako taki, oraz zastosowania. w niskich i wysokich energiach. Zbigniew Wąs
LEPTON TAU : jako taki, oraz zastosowania w niskich i wysokich energiach Zbigniew Wąs Podziękowania: A. Kaczmarska, E. Richter-Wąs (Atlas); A. Bożek (Belle); T. Przedziński, P. Golonka (IT); R. Decker,
Bardziej szczegółowoTheory Polish (Poland)
Q3-1 Wielki Zderzacz Hadronów (10 points) Przeczytaj Ogólne instrukcje znajdujące się w osobnej kopercie zanim zaczniesz rozwiązywać to zadanie. W tym zadaniu będą rozpatrywane zagadnienia fizyczne zachodzące
Bardziej szczegółowoNeutrina z supernowych. Elementy kosmologii
Neutrina z supernowych Obserwacja neutrin z SN1987A Kolaps grawitacyjny Własności neutrin z kolapsu grawitacyjnego Elementy kosmologii Rozszerzający się Wszechświat Wielki Wybuch (Big Bang) Nukleosynteza
Bardziej szczegółowoCo dalej z fizyką cząstek czy LHC udzieli na to pytanie odpowiedzi? 1
Co dalej z fizyką cząstek czy LHC udzieli na to pytanie odpowiedzi? 1 Marek Zrałek Zakład Teorii Pola i Cząstek Elementarnych Ludzie od zawsze pragnęli zrozumieć z czego składa się wszystko to, co nas
Bardziej szczegółowo