Rozbudowa sieci elektroenergetycznych a wsparcie finansowe dla poszczególnych sektorów energii

Transkrypt

1 Rozbudowa sieci elektroenergetycznych a wsparcie finansowe dla poszczególnych sektorów energii Seminarium eksperckie w Kancelarii Prezydenta RP: Finansowanie projektów sektora energii w nowej perspektywie finansowej Henryk Majchrzak Prezes Zarządu PSE S.A. 4 lipca 2013 r.

2 Nowe moce wytwórcze wnioskowane do przyłączenia do sieci przesyłowej Przyłączenia Moc [MW] (łącznie) Zawarte umowy o przyłączenie Lądowe farmy wiatrowe Jednostki węglowe i gazowo-parowe Wydane warunki przyłączenia Lądowe farmy wiatrowe Morskie farmy wiatrowe Jednostki węglowe i gazowo-parowe Suma Potencjał budowy nowych jednostek węglowych i gazowo-parowych zaczyna maleć! W chwili obecnej inwestorzy odstępują od realizacji nowych bloków o mocy około 3700 MW z uwagi na brak ekonomicznej opłacalności inwestycji. Realizacja projektów w energetyce wiatrowej jest uzależniana od wysokości wsparcia finansowego. 2

3 Lokalizacje nowych źródeł wytwórczych wnioskowanych do przyłączenia do sieci przesyłowej Umowy wypowiedziane: Skawina 420 MW, Rybnik 910 MW. Projekty niekontynuowane: Ostrołęka 1000 MW, Siekierki 480 MW, Dolna Odra 2x432 MW MW 1200MW 910MW 750 kv 400 kv 220 kv VIE Legenda: 400 kv tymczasowo pracująca na napięciu 220 kv kabel stałoprądowy 450 kv PLC 244MW GLN POM MON HAG REC BCN 120MW EIS 480MW 830MW KRA 760MW 2x432MW GUB LSN MIK stacja elektroenergetyczna kv 135MW GOR 108MW ZUK CPC moc przyłączeniowa planowanych lądowych FW moc przyłączeniowa planowanych morskich FW moc przyłączeniowa planowanych elektrowni konwencjonalnych 1200MW 1140MW 660MW DUN ZLG 166MW 240MW PKW POL SWI BOG PLB CRN PLE ZBK 160MW STO LES ZDK CZE 330MW PAS WRC SLK PPD OSR BYD KRM 250MW 2x900MW 150MW PAT DBN ZRC GDP JAS GRO ADA GDA PLP 2x1000MW 108MW 437MW 500MW+456MW 425MW KAL TEL KON 250MW 1050MW 246MW TRE ANI HCZ WRZ GBL GRU WLA 900MW+456MW 322MW PAB BEK JAN ELB 874MW PDE ZGI OLM OLS 2x456MW +600MW PLO 505MW JOA PIO ROG KIE 266,6MW LOS ROK 150MW BLA TCN LAG KHK 910MW JAM KED KAT 250MW HAL SIE LUA WIE BYC MOS BIR 910MW KOP PBO WAN PRB 225MW CZT SKA ALB KOM NOS 420MW BUJ LIS ZAP KPK RAD KLA KOZ SDU LSY PUL ROZ 830MW ABR PEL OST WYS MSK OLT MIL WPR STN SOC MOR WTO WSI PIA 480MW OSC TAW ATA CHM LEM ELK LMS 1000MW 1000MW RZE BGC 250MW KRI STW ELK MKR 422MW ALY 75MW NAR 500MW CHS ZAM CHA DOB

4 Plany Inwestycyjne PSE S.A. Plan Rozwoju Sieci Przesyłowej - okres planowania do 2025 r. - szacowane nakłady ok. 23 mld Plan Zamierzeń Inwestycyjnych na lata szacowane nakłady 8-9 mld zł Główne cele: Wzrost bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej Przyłączenia i wyprowadzenie mocy z nowych elektrowni systemowych Przyłączenia i wyprowadzenie mocy z OZE Rozwój połączeń transgranicznych 4

5 Aktualny plan rozwoju sieci przesyłowej do 2025 roku Planowane efekty realizacji inwestycji : budowa około 4600 km nowych torów linii 400 kv, modernizacja istniejących linii 400 i 220 kv o długości około 2500 km, wybudowanie 17 nowych obiektów stacyjnych, modernizacja 21 istniejących stacji i rozdzielni. 5

6 Przykłady oddziaływania inwestycji w sektorze wytwórczym na zakres rozbudowy sieci przesyłowej Elektrociepłownia Siekierki budowa bloku węglowego o mocy 480 MW MSK MOR WPR MIL WTO WSI PIA 480MW Przyłączenie bloku 480 MW w EC Siekierki wymaga budowy nowej stacji 220/110 kv oraz linii kablowej 220 kv o długości ok. 20 km w relacji Siekierki Piaseczno. Rezygnacja z budowy bloku prowadzi do rezygnacji z powyższych inwestycji w sieci przesyłowej. 6

7 Wpływ wysokości wsparcia finansowego dla OZE na potrzeby rozbudowy sieci przesyłowej PSE S.A. opracowując plan rozwoju sieci przesyłowej uwzględnia, między innymi, cele zawarte w dokumentach rządowych: PE2030 i KPD w zakresie rozwoju OZE. Rzeczywiste tempo rozwoju OZE uzależnione będzie od wsparcia finansowego dla tej grupy źródeł, które określone zostanie w ustawie o odnawialnych źródłach energii. Nadmierne wsparcie dla któregokolwiek rodzaju źródeł OZE może prowadzić do zwiększenia potrzeb w zakresie rozwoju sieci przesyłowej ponad stan obecnie zaplanowany: Próba wykorzystania pełnego potencjału morskich farm wiatrowych (10 GW) wymusi budowę morskich sieci przesyłowych, a także dodatkową rozbudowę sieci przesyłowej na północy kraju w celu dosyłu mocy do odbiorców energii elektrycznej. 7

8 Idea morskiej sieci przesyłowej, tzw. Szyny Bałtyckiej 8

9 Możliwości odbioru energii elektrycznej ze źródeł OZE na tle potrzeb regulacyjnych KSE Rodzaje źródeł OZE: o przewidywalnej pracy z możliwością ich regulacji (biomasowe, biogazownie, wodne przepływowe), o nieprzewidywalnej pracy, silnie uzależnionej od warunków pogodowych (wiatrowe, fotowoltaiczne). Pierwszeństwo zakupu energii z OZE wiąże się odciążaniem lub czasowym odstawianiem źródeł konwencjonalnych co prowadzi do obniżenia efektywności tych inwestycji. Czasowe odstawianie źródeł konwencjonalnych prowadzi do zmniejszenia pasma regulacyjnego w systemie elektroenergetycznym. Wzrost mocy źródeł OZE o nieprzewidywalnej pracy powoduje wymóg utrzymania w systemie wyższego poziomu mocy regulacyjnych i rezerwy interwencyjnej. Biorąc powyższe pod uwagę konieczne staje się wdrożenie mechanizmu wsparcia dla źródeł konwencjonalnych świadczących usługi regulacji mocy i utrzymywania rezerw mocy w związku niestabilną i nieprzewidywalną pracą OZE. 9

10 Podstawowy bilans mocy w KSE dla dnia roboczego z wysoką generacją źródeł wiatrowych (rok 2020, okres jesienno - zimowy) P P pomp=1 480 MW P W =6 200 MW P mintech = MW Kolejne godziny doby 24 10

11 Podstawowy bilans mocy w KSE dla weekendu z wysoką generacją źródeł wiatrowych (rok 2020, okres jesienno - zimowy) P Wymagana redukcja obciążenia źródeł wiatrowych P pomp=1 150 MW P W=6 200 MW P mintech= MW Wymagana redukcja obciążenia źródeł wiatrowych Pojawienie się długich okresów pracy w KSE, w których podaż energii elektrycznej z FW przewyższy zapotrzebowanie wymusi konieczność redukcji obciążenia tych farm lub budowy licznych magazynów energii elektrycznej. 0 Kolejne godziny doby 24 11

12 Przykład potrzeb regulacyjnych systemu elektroenergetycznego w przypadku znaczącego rozwoju źródeł fotowoltaicznych Źródło: Prezentacja California ISO pt. Long Term Resource Adequacy Summit ( 12

13 Poziom mocy generowanej w źródłach PV w KSE - ograniczenia bilansowe w okresie wiosenno-letnim 2020 roku 13

14 Przykład pokrycia zapotrzebowania na moc w kraju uwzględniającego pracę źródeł PV z maksymalną generacją 3000 MW :00 1:00 2:00 3:00 4:00 5:00 6:00 7:00 8:00 9:00 10:00 11:00 12:00 13:00 14:00 15:00 16:00 17:00 18:00 19:00 20:00 21:00 22:00 23:00 Doba robocza letnia zapotrzebowanie-pv zapotrzebowanie generacja PV Doba robocza letnia Doba świąteczna letnia 14 Zapotrzebowanie w KSE [MW] 0:00 1:00 2:00 3:00 4:00 5:00 6:00 7:00 8:00 9:00 10:00 11:00 12:00 13:00 14:00 15:00 16:00 17:00 18:00 19:00 20:00 21:00 22:00 23:00 Zapotrzebowanie w KSE [MW] Doba świąteczna letnia zapotrzebowanie-pv zapotrzebowanie generacja PV

15 Działania w przypadku niedoboru mocy dostępnej dla OSP charakterystyka sytuacji Sektor wytwórczy: Wycofywanie nierentownych konwencjonalnych źródeł wytwórczych. Niewystarczające inwestycje w konwencjonalne źródła wytwórcze. Główne przyczyny: Jednotowarowy charakter rynku (praktycznie tylko rynek energii elektrycznej) Utrzymywanie się niskich cen na rynku hurtowym energii elektrycznej: Spadek zapotrzebowania na energię elektryczną (ok. 1% w roku 2012, w stosunku do roku 2011) spowodowany osłabieniem tempa wzrostu gospodarczego, Silna presja do obniżania cen energii w wyniku działania konkurencji, Wpływ OZE na krajową produkcję energii elektrycznej (4026 GWh w 2012 roku; przyrost o 42% w stosunku do 2011), Ekonomiczne przesłanki dla wzrostu importu market coupling, Awersja do ryzyka ze strony inwestorów w zakresie budowy nowych mocy. 15

16 Działania w przypadku niedoboru mocy dostępnej dla OSP Możliwe rozwiązania Doraźne (1) Interwencyjna rezerwa zimna Zakup przez OSP całych zdolności wytwórczych źródeł konwencjonalnych, które są wymagane w bilansie KSE, a jednocześnie zostały wyparte z rynku. Pokrywanie przez OSP kosztów stałych i zmiennych źródeł. Źródła w pełni dysponowane przez OSP (nie uczestniczą w rynku). (2) Płatności za rezerwę mocy Zakup przez OSP nadwyżki mocy źródeł konwencjonalnych, które są wymagane w bilansie KSE, a jednocześnie zostały częściowo wyparte z rynku. Pokrywanie przez OSP części kosztów stałych źródeł. Źródła w pełni uczestniczą w rynku energii. (3) Rynek zdolności wytwórczych Perspektywiczne Zakup przez uczestników rynku zdolności wytwórczych pokrywających ich zapotrzebowanie szczytowe powiększone o wymaganą rezerwę mocy. Płatność za zdolności niezależna od płatności za energię. Obowiązek oferowania sprzedanych zdolności na rynku energii. Płatność za energię ograniczona od góry. 16

17 Rynek energii elektrycznej w Europie Zgodnie z decyzją Rady Europy, wspólnotowy rynek energii elektrycznej ma powstać do końca 2014 roku Ważnym elementem jest skoordynowany handel giełdowy (market coupling). Stopień integracji krajowych rynków energii zależy od dostępności zdolności przesyłowych oraz sposobu ich udostępniania Model rynku traktuje fizykę systemu w sposób bardzo uproszczony. Koordynacja handlu transgranicznego jest niewystarczająca. Zjawisko przepływów nieplanowych utrudnia proces integracji rynków Negatywny wpływ na bezpieczeństwo pracy systemu. Obniżanie dostępnych zdolności przesyłowych. Przesuwniki fazowe ograniczą negatywne skutki przepływów nieplanowych Poprawa bezpieczeństwa pracy KSE i całego regionu CEE. Zwiększenie zdolności przesyłowych. Poprawa możliwości absorpcji energii ze źródeł odnawialnych. 17

18 Podsumowanie Kluczowy wpływ na plany rozbudowy sieci przesyłowej mają zamierzenia inwestycyjne w sektorze wytwórczym. Częste korekty planów wytwórców w sektorze źródeł konwencjonalnych i odnawialnych wymuszają istotne zmiany w zakresach i harmonogramach realizacji inwestycji sieciowych. Istnieje silna korelacja pomiędzy poziomem rozwoju OZE (szczególnie o niestabilnym charakterze pracy) a potrzebami w zakresie usług regulacji i utrzymywania rezerw mocy. Nadmierne wsparcie dla niestabilnych źródeł OZE może prowadzić do zwiększenia potrzeb w zakresie: rozwoju sieci przesyłowej ponad stan obecnie zaplanowany, utrzymania zwiększonej rezerwy mocy, budowy magazynów energii elektrycznej. Wymagana jest zrównoważona polityka energetyczna, która będzie uwzględniała słuszne interesy uczestników rynku, a zwłaszcza odbiorców końcowych. 18

19 Dziękuję za uwagę