RAPORT Z BADANIA ANKIETOWEGO PRACODAWCÓW I NAUCZYCIELI NAUKI ZAWODU Z POWIATU NOWOSĄDECKIEGO W ROKU SZKOLNYM 2010/2011

Transkrypt

1 RAPORT Z BADANIA ANKIETOWEGO PRACODAWCÓW I NAUCZYCIELI NAUKI ZAWODU Z POWIATU NOWOSĄDECKIEGO W ROKU SZKOLNYM 2010/2011

2 SĄDECKIE OBSERWATORIUM RYNKU PRACY EDUKACJI I ZATRUDNIENIA RAPORT Z BADANIA ANKIETOWEGO PRACODAWCÓW I NAUCZYCIELI NAUKI ZAWODU Z POWIATU NOWOSĄDECKIEGO W ROKU SZKOLNYM 2010/2011 Nowy Sącz, Grudzień 2011

3 Raport powstał w Powiatowym Centrum Funduszy Europejskich w Nowym Sączu w toku realizacji działań Sądeckiego Obserwatorium Rynku Pracy Edukacji i Zatrudnienia utworzonego w ramach projektu pn. Nowe kwalifikacje lepsza praca. Raport został opracowany, na podstawie wyników badania ankietowego na temat kształcenia zawodowego wśród pracodawców i nauczycieli nauki zawodu, przez Sądeckie Obserwatorium Rynku Pracy Edukacji i Zatrudnienia zwanego w dalszej części SORP Opracowanie i redakcja Zespół Sądeckiego Obserwatorium Rynku Pracy Edukacji i Zatrudnienia: Zbigniew Czepelak Paulina Kulak Michał Kądziołka Agnieszka Zarotyńska Wydawca Starostwo Powiatowe w Nowym Sączu ul. Jagiellońska Nowy Sącz ISBN: Copyright Starostwo Powiatowe w Nowym Sączu, 2011 Kopiowanie i rozpowszechnianie może być dokonywane za podaniem źródła. Skład i opracowanie graficzne Zespół Sądeckiego Obserwatorium Rynku Pracy Edukacji i Zatrudnienia: Zbigniew Czepelak Paulina Kulak Michał Kądziołka Druk Centrum Druku, Poligrafia Małopolska ul. Traugutta 3, Nowy Sącz

4 Spis treści Wstęp... 4 I. Metodologia badania Cele badania Obszar badania Sposób prowadzenia badania 6 II. Prezentacja wyników Ocena uczniów Ocena programowa Współpraca ze szkołą opinie pracodawców Charakterystyka badanej grupy. 21 III. WNIOSKI Ocena uczniów Ocena programowa Współpraca ze szkołą opinie pracodawców 28 Zakończenie..29 Spis wykresów.30 3

5 Wstęp Sądecczyzna to region, w którym swoją siedzibę ma wiele firm liczących się na rynku krajowym i światowym, mimo to stopa bezrobocia utrzymuje się na wysokim poziomie. Problem ze znalezieniem pracy mają przede wszystkim ludzie młodzi. Dlatego głównym zadaniem Sądeckiego Obserwatorium Rynku Pracy, Edukacji i Zatrudnienia jest dostarczenie informacji na temat zjawisk i trendów zachodzących na sądeckim rynku pracy. Sądeckie Obserwatorium Rynku Pracy, Edukacji i Zatrudnienia (SORP) zostało utworzone w 2011 roku w ramach projektu Nowe Kwalifikacje Lepsza Praca. SORP utworzyło partnerstwo, w którego skład wchodzą jednostki samorządu terytorialnego, instytucje rynku pracy, samorządy gospodarcze i zawodowe, partnerzy społeczni, pracodawcy przechodzący procesy adaptacyjne i modernizacyjne, organizacje pozarządowe oraz uczelnie wyższe. Zadaniem badania ankietowego pracodawców i nauczycieli nauki zawodu było poznanie ich opinii na temat kształcenia praktycznego w szkołach zawodowych. Niniejszy raport prezentuje ocenę pracodawców i nauczycieli w zakresie przygotowania teoretycznego i praktycznego uczniów szkół kształcących zawodowo. Oceniono wyposażenie bazy dydaktycznej do praktycznej nauki zawodu, wzajemne relacje teorii i praktyki oraz znajomość programu kształcenia zawodowego. 4

6 Wyniki badania prowadzonego przez SORP pozwolą zweryfikować opinie nauczycieli i pracodawców praktycznej nauki zawodu z opiniami uczniów uczęszczających do szkół kształcących zawodowo. Dane te powinny zostać wykorzystane do poprawy funkcjonowania szkół poprzez wykorzystanie opinii pracodawców i nauczycieli zawodu w polityce oświatowej Powiatu. Raport składa się z trzech rozdziałów. Pierwszy z nich opisuje metodologie prowadzenia badania tj. cel badania, obszar oraz sposób prowadzenia badania. Rozdział drugi opisuje wyniki przeprowadzonych ankiet w zakresie oceny uczniów, oceny programowej, oceny współpracy ze szkołą, a także dane charakteryzujące badaną grupę. Rozdział trzeci zawiera zebrane wnioski. Oddając niniejszy raport pragniemy podziękować wszystkim nauczycielom i pracodawcom, którzy poświęcili nam czas biorąc udział w badaniu. Szczególne podziękowania składamy Dyrektorom szkół kształcących zawodowo z terenu Powiatu Nowosądeckiego za pomoc w dotarciu do respondentów oraz pozytywne odniesienie się do idei badania. 5

7 I. Metodologia badania 1. Cele badania Głównym celem badania ankietowego było poznanie opinii pracodawców i nauczycieli nauki zawodu w szkołach kształcących zawodowo z terenu Powiatu Nowosądeckiego. Poprzez badanie chcieliśmy poznać opinie na temat uczniów oraz kształcenia zawodowego. Respondenci mogli wypowiedzieć się na temat zaangażowania uczniów oraz wskazać przyczyny problemów związanych z przygotowaniem uczniów do egzaminów zewnętrznych potwierdzających kwalifikacje zawodowe. 2. Obszar badania Zakładano, iż badaniem zostanie objętych 120 pracodawców i nauczycieli nauki zawodu ze szkół kształcących zawodowo. Wskaźnik odpowiedzi dla badanej grupy wyniósł 88% (106 wypełnionych ankiet) 3. Sposób prowadzenia badania Badanie na temat kształcenia zawodowego skierowane do pracodawców i nauczycieli nauki zawodu zostało przeprowadzone przez Sądeckie Obserwatorium Rynku Pracy, Edukacji i Zatrudnienia, które zostało utworzone w ramach projektu nr WND-POKL /10 Nowe Kwalifikacje -lepsza 6

8 praca. Badanie odbyło się w październiku 2011 roku. Dane zostały zebrane za pomocą ankiety składającej się z 19 pytań dotyczących oceny uczniów, programu nauczania, współpracy ze szkołą (wypełniane tylko przez pracodawców) oraz 6 pytań opisujących badaną grupę. Ankiety zostały rozprowadzone przez pracowników SORP do szkół kształcących zawodowo znajdujących się na terenie Powiatu Nowosądeckiego. Następnie dane zebrane w ankietach zostały wprowadzone do arkuszy i poddane analizie. 7

9 II. Prezentacja wyników 1. Ocena uczniów W pytaniu pierwszym respondenci ocenili przygotowanie teoretyczne uczniów. 57% ankietowanych wskazało dobre przygotowanie uczniów. Natomiast 1/3 badanych stwierdza, iż przygotowanie uczniów jest wystarczające. 1. Jak ocenia Pani/ Pan przygotowanie teoretyczne uczniów? bardzo dobre 7% dobre 50% wystarczające 29% słabe 11% bardzo słabe 3% 8

10 W pytaniu drugim oceniono zaangażowanie uczniów w pracy. 50% badanych uważa, że uczniowie wykonują polecenia i wykazują własną inicjatywę. 27% wskazało, że wypełniają tylko polecenia. 20% ankietowanych uważa, że uczniowie są bardzo zaangażowani, a tylko 3 % badanych wskazało brak zaangażowania uczniów. 2. Jak ocenia Pani/ Pan zaangażowanie uczniów w pracy? bardzo zaangażowani 20% wykonują polecenia i wykazują własną inicjatywę 50% wypełniają tylko polecenia 27% brak zaangażowania 3% 9

11 W pytaniu trzecim ankietowani ocenili zdyscyplinowanie uczniów. 59% ankietowanych uważa, że uczniowie są zdyscyplinowani, jednakże spora grupa (36%) zauważa pewne problemy z dyscypliną. 3. Jak ocenia Pani/ Pan zdyscyplinowanie uczniów? są zdyscyplinowani 59% występują pewne problemy z dyscypliną 36% są mało zdyscyplinowani 5% 10

12 Ostatnie pytanie w tym rozdziale ankiety dotyczyło oceny efektów kształcenia praktycznego. Blisko 2/3 respondentów uważa, że uczniowie opanowali umiejętności w stopniu dobrym. 19% ankietowanych uważa, że materiał został opanowany w stopniu zadowalającym, a tylko 2% zaznaczyło brak opanowania podstawowych umiejętności przez uczniów. 4. Jak ocenia Pani/ Pan efekty kształcenia praktycznego? umiejętności opanowane w pełnym stopniu 9% umiejętności opanowane w stopniu dobrym 62% umiejętności opanowane w stopniu zadowalającym 19% umiejętności opanowane w stopniu podstawowym 8% brak opanowania podstawowych umiejętności 2% 11

13 2. Ocena programowa W drugiej części kwestionariusza ankietowani oceniali program nauczania. W pytaniu pierwszym respondenci wypowiedzieli się na temat wyposażenia bazy dydaktycznej. Większość ankietowanych wypowiedziała się pozytywnie, 45% osób oceniło wyposażenie, jako bardzo dobre, a 42% jako dobre. Tylko 9% ankietowanych uważa, że wyposażenie jest wystarczające, ale mało nowoczesne. 5. Jak ocenia Pani/ Pan wyposażenie bazy dydaktycznej do praktycznej nauki zawodu? wyposażenie jest bardzo dobre 45% wyposażenie jest dobre 42% wyposażenie jest wystarczające ale mało nowoczesne 9% wyposażenie jest niewystarczające 5% brak podstawowego wyposażenia 0% 12

14 Własną znajomość wymagań egzaminacyjnych egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe 40% respondentów oceniło, jako bardzo dobrą, a 43% ocenia swą wiedze w tym zakresie na poziomie dobrym. Niestety wśród badanych są też osoby, które znają wymagania tylko częściowo bądź w ogóle. Jest to niepokojąca informacja gdyż niewiedza ta może skutkować nieprawidłowym przygotowaniem absolwentów do egzaminów. 6. Jak ocenia Pani/ Pan znajomość wymagań egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe? znam bardzo dobrze wymagania egzaminacyjne stawiane absolwentom 40% znam dobrze wymagania egzaminacyjne stawiane absolwentom 43% znam częściowo wymagania egzaminacyjne stawiane absolwentom 13% nie znam wymagań stawianych absolwentom na egzaminie 4% 13

15 Kolejne pytanie dotyczyło oceny powiązania praktyki i teorii w programie nauczania kształcenia zawodowego. 44% respondentów wskazuje dobre powiązanie nauki teoretycznej z praktyką, 37% respondentów uważa, że występuje zbyt dużo teorii wobec zajęć praktycznych. Tylko 9% ankietowanych zauważyło brak powiązania teorii z praktyką. 7. Jak ocenia Pani/ Pan relacje teorii i praktyki w programie nauczania kształcenia zawodowego? bardzo dobre powiązanie nauki teoretycznej z praktyką dobre powiązanie nauki teoretycznej z praktyką zbyt dużo teorii wobec zajęc praktycznych zbyt dużo praktyki wobec podbudowy teoretycznej zauważam brak powiązania teorii z praktyką 1% 10% 9% 37% 44% 14

16 Respondenci wypowiedzieli się również na temat przygotowania uczniów do zawodu. 51% ankietowanych uważa, że absolwenci będą dobrze przygotowani do pracy, 30% wskazało, że poziom ich przygotowania, jest wystarczający. Brak pewnych umiejętności uczniów zauważa 8% badanych, natomiast 2% uważa, że absolwenci nie będą przygotowani do pracy w zawodzie. 8. Jak ocenia Pani/ Pan przygotowanie uczniów do zawodu? absolwenci będą bardzo dobrze przygotowani do pracy 9% absolwenci będą dobrze przygotowani do pracy 51% absolwenci będą przygotowani do pracy w stopniu wystarczającym 30% absolwentom może brakować pewnych umiejętności 8% absolwenci nie będą przygotowani do pracy w zawodzie 2% 15

17 Ostatnie pytanie w tym rozdziale dotyczyło głównych przyczyn problemów z przygotowaniem uczniów do egzaminów zewnętrznych potwierdzających kwalifikacje zawodowe. Jako główną przyczynę ankietowani wskazali nacisk na część teoretyczną w trakcie egzaminu zawodowego (33%). Druga w kolejności najczęściej zaznaczana odpowiedź, to zbyt wysokie wymagania egzaminacyjne (26%). Brak zaangażowania uczniów w naukę zawodu stanowiło 19% odpowiedzi, a 16% wskazało, jako przyczynę absencję na zajęciach praktycznych. 9. Jakie Pani/ Pana zdaniem są główne przyczyny problemów z przygotowaniem uczniów do egzaminów zewnętrznych potwierdzających kwalifikacje zawodowe? wysoka absencja na zajęciach praktycznych brak zaangażowania uczniów w naukę zawodu brak wiedzy instruktora o wymaganiach egzaminacyjnych słabe wyposażenie miejsca pracy i nauki zbyt wysokie wymagania egzaminacyjne nacisk na część teoretyczną w trakcie egzaminu zawodowego inne 2% 2% 2% 16% 19% 26% 33% 16

18 3. Współpraca ze szkołą opinie pracodawców Pytania zawarte w rozdziale III ankiety miały służyć poznaniu opinii pracodawców na temat współpracy ze szkołami zawodowymi w zakresie kształcenia praktycznego. Ankietowani pracodawcy mogli ocenić przydatność kontaktów ze szkołą podczas praktyk uczniów w zakładach pracy. Zdecydowana większość ankietowanych (66%) uważa, że współpraca ze szkołą jest niezbędna, a 34% ocenia ją, jako przydatną. 10. Czy współpraca ze szkołą jest Pani/ Pana zdaniem: Niezbędna 66% Przydatna 34% Niepotrzebna 0% 17

19 Kolejne pytanie dotyczyło oceny częstości występowania kontaktów z opiekunami nauki zawodu w szkołach. 89% odpowiedziała, że kontakty są systematyczne, a jedynie 11% twierdzi, że są sporadyczne. 11. Jak często w Pani/ Pana ocenie występują kontakty z opiekunami nauki zawodu ze szkoły? systematyczne 89% sporadyczne 11% brak kontaktów 0% 18

20 W zakresie oceny wpływu dobrej współpracy szkoły z pracodawcami na kształcenie uczniów w zawodzie 34% badanych twierdzi, że współpraca ze szkołą skutkuje poprawą dyscypliny na zajęciach praktycznych. Kontakty te motywują również uczniów do kształcenia, a także pozwalają na ściślejsze powiazanie teorii z praktyką. 15% uważa, że poprzez współpracę ze szkołą uczniowie są lepiej przygotowani do egzaminu zawodowego. 12. Czy współpraca ze szkołą Pani/ Pana zdaniem skutkuje: poprawą dyscypliny 34% ściślejszym powiążaniem teorii z praktyką 23% poprawą przygotowania do egzaminu zawodowego 15% motywowaniem ucznia do kształcenia 28% brakiem korzyści 0% 19

21 Ostatnie pytanie w tym rozdziale dotyczyło możliwości zatrudnienia w firmie, absolwentów którzy w trakcie nauki szkolnej odbywali w niej praktyczną naukę zawodu lub praktyki zawodowe. Niestety 55% respondentów odpowiedziało, że uczniowie odbywający praktykę w ich zakładach nie zostali w nich zatrudnieni, jednakże niewiele mniej respondentów (45%) zatrudniło przynajmniej jednego praktykanta. 13. Czy w Pani/ Pana firmie uzyskała zatrudnienie osoba, która wcześniej z ramienia szkoły odbywała praktyki zawodowe? Tak 45% Nie 55% 20

22 4. Charakterystyka badanej grupy W badaniu ankietowym na terenie Powiatu Nowosądeckiego wzięło udział 106 osób, w tym 50% kobiet i 50% mężczyzn. 14. Płeć Kobieta 50% Mężczyzna 50% 21

23 Wśród ankietowanych było 46% pracodawców, 38 % nauczycieli praktycznej nauki zawodu w warsztatach/pracowni szkolnej i 16% nauczycieli praktycznej nauki zawodu w zakładzie. 15. Pełnię funkcję Pracodawcy 46% Nauczyciela praktycznej nauki zawodu w zakładzie 16% Nauczyciela praktycznej nauki zawodu w warsztatach/ pracowni szkolnej 38% 22

24 Zdecydowana większość respondentów posiada wykształcenie wyższe (62%). Na drugim miejscu uplasowały się osoby z wykształceniem średnim (29%). Wykształcenie policealne i zasadnicze zawodowym posiada po 5% badanych. 16. Wykształcenie wyższe 62% policealne 5% średnie 29% zasadnicze zawodowe 5% 23

25 49% respondentów pracuje lub prowadzi działalność gospodarczą na terenach wiejskich, 30% ankietowanych w mieście do 10 tysięcy mieszkańców, a 21% w mieście liczącym powyżej 10 tysięcy mieszkańców. 17. Miejsce wykonywania pracy/ działalności gospodarczej na wsi 49% w mieście do 10 tysięcy mieszkańców 30% w mieście liczącym powyżej 10 tyś mieszkańców 21% 24

26 Wśród nauczycieli i instruktorów 41% to osoby z bardzo długim stażem (powyżej 25 lat pracy). 29% wskazało staż swojej pracy w przedziale od 15 do 25 lat, a 23% badanych pracuje od 5 do 15 lat. Doświadczeniem w pracy krótszym niż 5 lat cechuje się jedynie 7% respondentów. 18. Staż pracy (nauczyciele i instruktorzy) Poniżej 5 lat 7% Od 5 do 15 lat 23% od 15 do 25 lat 29% Powyżej 25 lat 41% 25

27 Wśród badanych pracodawców zdecydowana większość reprezentuje małe przedsiębiorstwa (61%). Na drugim miejscu uplasowali się przedsiębiorcy posiadający średnie przedsiębiorstwa (31%). Reprezentanci dużych przedsiębiorstw stanowią jedynie 7% respondentów. 19. Wielkość firmy (pracodawcy) Duże przedsiębiorstwo 7% Średnie przedsiębiorstwo 31% Małe przedsiębiorstwo 61% 26

28 III. WNIOSKI 1.Ocena uczniów Pracodawcy i nauczyciele w większości dobrze oceniają przygotowanie teoretyczne uczniów oraz ich zaangażowanie i zdyscyplinowanie w pracy. Według ankietowanych uczniowie opanowują umiejętności praktyczne w dobrym stopniu. 2.Ocena programowa Ankietowani pozytywnie ocenili wyposażenie bazy dydaktycznej do praktycznej nauki zawodu w szkołach Powiatu Nowosądeckiego. 44% respondentów ocenia powiązanie nauki teoretycznej z praktyką jako dobre, jednakże tylko 7% mniej ankietowanych uważa, że jest zbyt dużo teorii wobec zajęć praktycznych. Nacisk na część teoretyczną w egzaminach zawodowych oraz zbyt wysokie wymagania egzaminacyjne są głównymi przyczynami problemów, ze zdaniem egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe. 27

29 3. Współpraca ze szkołą opinie pracodawców Według ankietowanych współpraca szkoły z pracodawcami jest bardzo ważna. Kontakty te są w większości systematyczne, a ich efektem jest poprawa poziomu nauczania. 45% pracodawców zatrudniło w swojej firmie przynajmniej jednego absolwenta, który w trakcie nauki odbywał u niego praktykę zawodową. 28

30 Zakończenie Przedłożony raport jest efektem pracy Sądeckiego Obserwatorium Rynku Pracy Edukacji i Zatrudnienia. Dane w nim zawarte dają informacje o opinii nauczycieli i przedsiębiorców z terenu Powiatu Nowosądeckiego na temat kształcenia zawodowego. Ankietowani wskazali negatywne i pozytywne strony kształcenia zawodowego. Wyniki niniejszego badania powinny przyczynić się do poprawy procesu nauczania w szkołach kształcących zawodowo. W 2012 roku zostanie przeprowadzona po raz drugi ankieta na temat kształcenia zawodowego wśród nauczycieli i pracodawców z terenu Powiatu Nowosądeckiego, co pozwoli na porównanie uzyskanych wyników i szerszą analizę. Informację na temat działań Sądeckiego Obserwatorium Rynku Pracy, Edukacji i Zatrudnienia można znaleźć na stronie internetowej projektu Nowe Kwalifikacje Lepsza Praca; 29

31 Spis wykresów 1. Jak ocenia Pani/ Pan przygotowanie teoretyczne uczniów? Jak ocenia Pani/ Pan zaangażowanie uczniów w pracy? Jak ocenia Pani/ Pan zdyscyplinowanie uczniów? Jak ocenia Pani/ Pan efekty kształcenia praktycznego? Jak ocenia Pani/ Pan wyposażenie bazy dydaktycznej do praktycznej nauki zawodu? Jak ocenia Pani/ Pan znajomość wymagań egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe? Jak ocenia Pani/ Pan relacje teorii i praktyki w programie nauczania kształcenia zawodowego? Jak ocenia Pani/ Pan przygotowanie uczniów do zawodu? Jakie Pani/ Pana zdaniem są główne przyczyny problemów z przygotowaniem uczniów do egzaminów zewnętrznych potwierdzających kwalifikacje zawodowe? Czy współpraca ze szkołą jest Pani/ Pana zdaniem: Jak często w Pani/ Pana ocenie występują kontakty z opiekunami nauki zawodu ze szkoły? Czy współpraca ze szkołą Pani/ Pana zdaniem skutkuje: Czy w Pani/ Pana firmie uzyskała zatrudnienie osoba, która wcześniej z ramienia szkoły odbywała praktyki zawodowe? Płeć Pełnię funkcję Wykształcenie Miejsce wykonywania pracy/ działalności gospodarczej Staż pracy (nauczyciele i instruktorzy) Wielkość firmy (pracodawcy)

32 31

33 32

34 Starostwo Powiatowe w Nowym Sączu Powiatowe Centrum Funduszy Europejskich w Nowym Sączu Publikacja bezpłatna Publikacja współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego