KRYTERIA OCENY RYZYKA W SYSTEMIE GOSPODAROWANIA ODPADAMI MEDYCZNYMI
|
|
- Stefan Pietrzyk
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 odpady medyczne, system, analiza systemowa,gospodarka odpadami, ryzyko, środowisko nna ROLEWICZ-KLIŃSK* KRYTERI OCENY RYZYK W SYSTEMIE GOSPODROWNI ODPDMI MEDYCZNYMI Od kilku lat obserwuje się wzrastające zainteresowanie problematyką szerokorozumianego bezpieczeństwa. Dzieje się tak głównie, na skutek coraz częściej pojawiających się zagrożeń o różnym charakterze i natężeniu. Takimi zagrożeniami są: klęski żywiołowe, choroby o skali pandemicznej czy ataki terrorystyczne. Zapewnienie bezpieczeństwa wyszło poza ramy humanitarne czy militarne, ale znalazło również przełożenie na inne dziedziny, w tym ochronę środowiska i ekonomię. Gospodarowanie pozostałościami powstającymi w związku ze świadczeniem usług medycznych, nadal pozostaje wyzwaniem w gospodarce odpadami w Polsce i na świecie. Ocena i analiza funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami powinna uwzględniać zróżnicowane kryteria, w tym dotyczące efektywności samego systemu oraz aspekty środowiskowe, ekonomiczne i społeczne. System powinien być oceniany z punktu widzenia poszczególnych etapów postępowania z odpadami od momentu wytworzenia, przez selektywną zbiórkę, transport i unieszkodliwianie/odzysk. Właściwym wydaje się więc dokonanie identyfikacji ryzyka i zagrożeń występujących w systemie gospodarowania odpadami medycznymi. Ryzyko powinno być oceniane względem celów, jakie ma realizować system i z uwzględnieniem występujących ograniczeń. Kryteria powinny być jasne i czytelne, aby w efekcie mogły stanowić element wspomagania procesu decyzyjnego. Wiedza o ryzyku występującym w systemie pozwala na odpowiednie kształtowanie tego systemu, tak aby poziom bezpieczeństwa osiągnął akceptowalny poziom. nalizując zagrożenia, jakie może nieść system gospodarki odpadami medycznymi, zapewnienie w nim bezpieczeństwa wydaje się być koniecznością. 1. WPROWDZENIE Odpady medyczne, z uwagi na zakaźne właściwości i źródło pochodzenia, należą do jednej z najbardziej kłopotliwych i niebezpiecznych grup odpadów. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) ponad 23 miliony zakażeń wirusowym zapaleniem wątroby typu B i C oraz wirusem HIV w szpitalach spowodowane jest * Politechnika Warszawska, Wydział Inżynierii Środowiska, ul. Nowowiejska 20, Warszawa, anna.rolewicz-kalinska@is.pw.edu.pl
2 552. ROLEWICZ-KLIŃSK przez zakłucia zużytymi igłami [17]. Jest to tylko jedno z wielu zagrożeń związanych z gospodarowaniem odpadami szpitalnymi, jednak ukazuje jak poważne ryzyko może nieść niewłaściwe postępowanie z tą specyficzną grupą odpadów. Tradycyjne podejście do problemu zarządzania odpadami zakłada, że kolejne procesy postępowania z nimi stanowią niezależne operacje. Jednak w rzeczywistości wytwarzanie, zbieranie, transport i unieszkodliwianie odpadów są bardzo ściśle ze sobą powiązane, a każdy z tych procesów może wpływać na inne. Takie podejście wymaga planowania uwzględniającego te zależności [15]. Wskazuje też, że zagadnienia z dziedziny gospodarki odpadami mogą być traktowane zgodnie metodyką analizy systemowej. 2. SYSTEMOWE UJĘCIE GOSPODRKI ODPDMI MEDYCZNYMI Pojęcie systemu opisane jest przez trzy podstawowe właściwości [6]: system jest to pewna całość, która znajduje się w określonych wzajemnych stosunkach ze swoim otoczeniem (dzięki ograniczeniu tych stosunków system zachowuje pewną autonomię), system składa się z podsystemów, które oddziaływają na siebie wzajemnie, przy czym interakcje te mają istotny wpływ na właściwości systemu jako całości, system podlega mniejszym lub większym zmianom w czasie, ale zachowuje przy tym pewne właściwości podstawowe, swoją istotę. OTOCZENIE SYSTEMU ZSOBY SYSTEM WEJŚCIE WYJŚCIE ŻĄDNI SPRZĘŻENIE ZWROTNE Rys. 1. System i otoczenie [8]
3 Kryteria oceny ryzyka w systemie gospodarowania odpadami medycznymi 553 Schematyczną koncepcje relacji systemu z otoczeniem przedstawia Rys 1. W przypadku systemu gospodarowania odpadami medycznymi, działaniem będzie ilość i jakość świadczonych usług medycznych, a skutkiem funkcjonowania systemu będą wywołane przez ten system efekty zdrowotne, środowiskowe i ekonomiczne. Składowe systemu gospodarowania odpadami medycznymi są określone przez podmioty (grupy ludzi, instalacje, obiekty), które mają bezpośrednio do czynienia z odpadami lub mają istotny wpływ na sposób funkcjonowania systemu jako całości. W systemie gospodarowania odpadami medycznymi można wyróżnić cztery główne elementy: wytwórców, odbiorców, organy kontrolne, decydentów. Wytwórcami odpadów medycznych są przede wszystkim wszelkiego rodzaju instytucje i prywatne punkty świadczące usługi medyczne i laboratoryjne. Grupa odbiorców uwzględnia firmy zajmujące się transportem i unieszkodliwianiem (bądź odzyskiem) odpadów. Organami podejmującymi decyzje i tworzącymi politykę w zakresie gospodarki odpadami medycznymi są: Ministerstwo Zdrowia i Ministerstwo Środowiska. Decyzje tych organów sterują parametrycznie strumieniami usług medycznych oraz wyznaczają ograniczania dotyczące strumieni odpadów medycznych. Zgodnie z teorią analizy systemowej funkcjonowanie poszczególnych składowych systemu jest zależne od zachowań pozostałych elementów tego systemu i jego interakcji z otoczeniem [6]0. Podstawowe zależności w systemie gospodarowania odpadami medycznymi przedstawia Rys. 2. Rolę decydentów formułujących problemy decyzyjne w systemie pełnią Ministerstwo Środowiska i Ministerstwo Zdrowia wspierane przez grupy branżowe, ekspertów, organizacje ekologiczne itp. Z uwagi na skomplikowany układ zależności występujących w obrębie analizowanego systemu i ich oddziaływanie na otoczenie, zwykle nie rozważa się jednego celu, ale grupę zadań wymagających jednoczesnej realizacji. W przypadku odpadów medycznych są to: zapewnienie jakości i bezpieczeństwa świadczonych usług medycznych, minimalizacja ilości wytwarzanych odpadów, bezpieczne zbieranie i transport odpadów, skuteczne unieszkodliwienie lub odzysk odpadów, minimalizacja ryzyka zdrowotnego i środowiskowego związanego z odpadami medycznymi, minimalizacja kosztów funkcjonowania systemu. System gospodarowania odpadami medycznymi podlega różnego rodzaju ograniczeniom. Do najważniejszych ograniczeń można zaliczyć: finansowo-ekonomiczne,
4 554. ROLEWICZ-KLIŃSK lokalizacyjno-logistyczne, wynikające ze specyfiki odpadów, środowiskowe, etyczne i inne. DECYDENCI MINISTERSTWO ŚRODOWISK MINISTERSTWO ZDROWI O B R Z O określenie obowiązków podmiotów gospodarujących odpadami medycznymi; planowane kierunki zmian w gospodarce odpadami medycznymi; techniki i metody akceptowane/preferowane w stosunku do postępowania z poszczególnymi rodzajami odpadów szpitalnych. B R Z S S T WYTWÓRCY ODPDÓW ODBIORCY ODPDÓW T N N U U K T informacje o ilości powstających odpadów; skład morfologiczny strumienia odpadów; komu przekazano poszczególne rodzaje odpadów; jaką metodą odpady zostały unieszkodliwione/poddane odzyskowi. K T U U L L N E G GIOŚ ORGNY KONTROLNE GIS URZĘDY MRSZŁKOWSKIE N E G O O Rys. 2. Obieg informacji w systemie gospodarowania odpadami medycznymi Ocena i analiza funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami powinna uwzględniać zróżnicowane kryteria, w tym dotyczące efektywności samego systemu oraz aspekty środowiskowe, ekonomiczne i społeczne. System powinien być oceniany
5 Kryteria oceny ryzyka w systemie gospodarowania odpadami medycznymi 555 z punktu widzenia poszczególnych etapów postępowania z odpadami od momentu wytworzenia, przez selektywną zbiórkę, transport i unieszkodliwianie/odzysk. nalizowane powinny być zarówno zastosowane rozwiązania organizacyjne jak i techniczno-technologiczne. Ponadto ocena powinna uwzględniać pełny obraz stanu wyjściowego systemu gospodarki odpadami, wraz z jego możliwościami i ograniczeniami. Niezbędnym elementem tej oceny jest określenie ryzyka, jakie może generować system. Ryzyko to może być rozpatrywane w różnych aspektach. Kategorie ryzyka odnoszące się do systemu gospodarowania odpadami medycznymi są przedmiotem niniejszego artykułu. 3. RYZYKO W SYSTEMIE GOSPODROWNI ODPDMI MEDYCZNYMI Ryzyko jest pojęciem wieloznacznym. Często pojęcie to wykorzystywane jest w analizie sytuacji decyzyjnych, których przyszły rezultat nie jest znany, lecz istnieją przesłanki do przewidywania możliwych i prawdopodobnych stanów rzeczy. Prowadzi to do konkretnych proporcji miar ryzyka stosowanych w procedurach jego ewaluacji [16]. Celem przeprowadzenia analizy ryzyka jest opracowanie rankingu zdarzeń niepożądanych, określenie oczekiwanej wartości ryzyka, z uwzględnieniem częstotliwości występowania i wielkości strat, opracowanie propozycji minimalizacji ryzyka oraz ustalenie wariantów, w których ryzyko może osiągnąć krytyczne wartości. Wszystkie te elementy składają się na proces oceny ryzyka. Należy również pamiętać, że występujące w danym systemie zdarzenia niepożądane mogą nakładać się na siebie, a tym samym powodować kumulację ryzyka. Można przyjąć, że system gospodarowania odpadami podlega analizie poziomami, którymi są poszczególne etapy postępowania z odpadami. Wybierając na każdym etapie postępowania z odpadami pewien wariant, otrzymujemy finalnie różne scenariusze. Ideowo te koncepcję przedstawia Rys 3. Dla każdego scenariusza mamy pewne końcowe ryzyko generowane przez ten schemat postępowania. Ryzyko to jest sumą ryzyka cząstkowego występującego na poszczególnych etapach postępowania z odpadami. Ocena ryzyka przebiega w czterech etapach [9]: identyfikacja zagrożenia, ocena dawka-reakcja, ocena narażenia, charakterystyka ryzyka. Pierwszym etapem w ocenie ryzyka jest więc identyfikacja zagrożeń, która pozwoli określić kategorie ryzyka. nalizując te kwestię, należy brać pod uwagę istotę systemu, w tym przypadku systemu gospodarowania odpadami medycznymi, zadania
6 556. ROLEWICZ-KLIŃSK jakie ma realizować i występujące w nim ograniczenia. Nie spełnienie tych zadań, wynikające z różnych czynników, powoduje właśnie generowanie zagrożeń. Scenariusz I Scenariusz II WYTWRZNIE ODPDÓW ETP I WRINT WRINT WRIN 1 2 T 3 ETP II WRINT WRINT WRINT ETP III WRINT WRINT 1 2 UNIESZKODLIWINIE ODPDÓW RYZYKO RYZYKO II Rys. 3. Ryzyko w systemie gospodarowania odpadami medycznymi I 3.1. ZDRZENI NIEPOŻĄDNE W systemie gospodarowania odpadami medycznymi listę zdarzeń niepożądanych można określić, analizując obowiązujące akty prawne i wytyczne w tym zakresie. W niniejszej pracy przyjęto bowiem, że obowiązujące przepisy i wytyczne dotyczące odpadów medycznych, pozwalają na zapewnienie bezpieczeństwa systemu gospodarowania odpadami medycznymi. Za najważniejsze należy uznać następujące akty prawne: Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz.U nr 0 poz. 21),
7 Kryteria oceny ryzyka w systemie gospodarowania odpadami medycznymi 557 Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie dopuszczalnych sposobów i warunków unieszkodliwiania odpadów medycznych i weterynaryjnych (Dz.U nr 8 poz. 104 ze zmianami), Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 lipca 2010 r. w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z odpadami medycznymi (Dz.U nr 139 poz. 940). Nie spełnienie wymagań ww. ustaw i rozporządzeń na określonym etapie postępowania z odpadami można uznać za zdarzenie niepożądane. Zdarzenia niepożądane można rozpatrywać z punktu widzenia uczestników systemu wytwórców i odbiorców odpadów medycznych. Przykład przedstawia Rys. 4. Wystąpienie w systemie zdarzeń niepożądanych może generować różnego rodzaju zagrożenia. Ryzyko będzie składową prawdopodobieństwa wystąpienia danego zdarzenia i rozmiaru generowanego przez nie zagrożenia. Rys. 4 Przykłady zdarzeń niepożądanych u uczestników systemu gospodarowania odpadami medycznymi 3.2. KTEGORIE RYZYK Ryzyko w systemie gospodarki odpadami medycznymi, z punktu widzenia wywoływanych konsekwencji, może być rozpatrywane w trzech kategoriach: ryzyko ludzkie, rozumiane jako utrata zdrowia (w tym cierpienie fizyczne i psychiczne) spowodowane przez zdarzenia występujące w systemie, ryzyko środowiskowe, rozumiane jako presja systemu gospodarowania odpadami medycznymi na środowisko, czyli m.in. emisje związane z pro-
8 558. ROLEWICZ-KLIŃSK cesami unieszkodliwiania odpadów lub niekontrowana emisja odpadów do środowiska, ryzyko finansowe, rozumiane jako zmiana kosztów funkcjonowania systemu, czyli głównie koszty: pojemników i gromadzenia odpadów, transportu, koszty unieszkodliwiania. Rys. 5 Zagrożenia w systemie gospodarowania odpadami medycznymi Główne zagrożenia, które mogą wystąpić w systemie gospodarowania odpadami medycznymi przedstawia Rys. 5. Najważniejszym zadaniem, jakie stawia się systemowi gospodarowania odpadami medycznymi, jest zapewnienie jakości i bezpieczeństwa świadczonych usług medycznych. Można więc uznać, że priorytetowe znaczenie będzie miało minimalizowanie zagrożeń ludzkich. Kolejny priorytet będą miały zagrożenia środowiskowe, które pośrednio mogą powodować zagrożenia dla ludzi. Zagrożenie ekonomiczne nie jest uznawane za priorytetowe, jednak tworzenie długofalowej i zrównoważonej polityki w zakresie gospodarowania odpadami medycznymi wymaga uwzględnienia tej kategorii zagrożeń istotnym stopniu. Znaczący koszt funkcjonowania systemu w konsekwencji będzie prowadził do większej ilości zdarzeń niepożądanych, w celu obniżenia tych kosztów, a tym samym spowoduje wzrost zagrożenia dla ludzi i środowiska ŹRÓDŁ RYZYK Ryzyko można również podzielić na kategorie, z punktu widzenia czynników wywołujących to ryzyko. Zgodnie z tym podziałem można zdefiniować cztery grupy czynników zagrożeń: naturalne wynikające z czynników związanych ze środowiskiem naturalnym, np. czynnikami atmosferycznymi,
9 Kryteria oceny ryzyka w systemie gospodarowania odpadami medycznymi 559 techniczne wynikające ze sprawności i zawodności urządzeń technicznych, organizacyjne wynikające ze niewłaściwej organizacji i zarządzania, braku nadzoru itp., osobowe wynikające z błędów ludzi. Grupy te nie wykluczają się, wręcz przeciwnie, bardzo często w trakcie analizy zagrożeń należy rozpatrywać wpływ czynników należących do różnych kategorii. Zdarza się również, że źródło ryzyka trudno jest zaklasyfikować do konkretnej kategorii. W systemie gospodarowania odpadami medycznymi najistotniejszą rolę pełnią czynniki: osobowy i organizacyjny. Czynnik techniczny ma największe znaczenie na etapie unieszkodliwiania odpadów i dotyczy głównie instalacji do termicznego unieszkodliwiania odpadów medycznych. 4. PODSUMOWNIE Z uwagi na różnorodność czynników i szerokie spektrum oddziaływań, zastosowanie analizy ryzyka powinno być nieodłącznym elementem procesu podejmowania decyzji i planowania wariantów funkcjonowania systemów gospodarki odpadami, a w szczególności systemu gospodarowania odpadami medycznymi. Kryteria oceny ryzyka powinny uwzględniać cele, jakie ma realizować system i jego ograniczenia. W kryteriach należy również uwzględnić istotne aspekty oddziaływania systemu. Ponadto kryteria powinny być jasne i czytelne, aby w efekcie mogły stanowić element wspomagania procesu decyzyjnego. Wydaje się być właściwe, aby w ocenie ryzyka w systemie gospodarowania odpadami medycznymi wyróżnić trzy grupy kryteriów: ludzkie, środowiskowe i społeczne. Takie ujęcie powinno pozwolić na uzyskanie modelu, odwzorowującego w możliwie rzeczywisty sposób ryzyko w systemie. Model tego ryzyka powinien być realizowany w następujących etapach: ustalenie rankingu zdarzeń niepożądanych, określenie oczekiwanej wartości ryzyka, uwzględnienie częstotliwości występowania i wielkości strat, opracowanie propozycji minimalizacji ryzyka, ustalenie wariantów, w których ryzyko może osiągnąć krytyczne wartości. Wiedza o ryzyku występującym w systemie, pozwala na odpowiednie kształtowanie tego systemu, tak aby poziom bezpieczeństwa osiągnął akceptowalny poziom. nalizując zagrożenia jakie może nieść za sobą system gospodarki odpadami medycznymi, zapewnienie w nim bezpieczeństwa wydaje się być koniecznością.
10 560. ROLEWICZ-KLIŃSK LITERTUR [1] BRENT. ROGERS D., pplication of HP for the development of waste management systems that minimize infection risks in developing countries: Case studies Lesotho and South frica, Council for Scientific and Industrial Research, Ramabitsa-Siimane [2] CHNG-JU L, KU JI L., pplication of Bayesian network to the probabilistic risk assessment of nuclear waste disposal, Reliability Engineering and System Safety, Nrume: 91, Issue: 5, May, 2006, str [3] CHERUL M., Tanaka M., Shekdar., system dynamics approach for hospital waste management, Waste Management 28(2008), Elsevier 2008, str [4] CHECKLND, P.,. Soft systems methodology: a thirty year perspective, Systems Research and Behavioral Science 17 (S1), John Wiley & Sons, Ltd. 2000, str [5] DUBROVSKY V., Toward system principles: general system theory and the alternative approach. Systems Research and Behavioral Science 21 (2), John Wiley & Sons, Ltd 2004, str [6] FINDEISEN W., naliza systemowa podstawy i metodologia. Praca zbiorowa pod red. W. Findeisena, PWN, Warszawa [7] GSK K., Modelowanie zintegrowanych systemów gospodarki odpadami z wykorzystaniem metodologii zorientowanej obiektowo, Efektywne Zarządzanie Gospodarką Odpadami, VII Międzynarodowe Forum Gospodarki Odpadami, Kalisz-Poznań 2007, str [8] GIERSZEWSKI J., Model bezpieczeństwa społecznego na tle teorii systemów, materiały z II Konferencji Naukowej Forum Bezpieczeństwa Bezpieczeństwo wewnętrzne i ochrona infrastruktury krytycznej, Jastarnia X 2012 [9] JNIKOWSKI K., materiały szkoleniowe Nadzór i zarządzanie ryzykiem, szkolenie Teoria i praktyka ocen oddziaływania środowiska na zdrowie, Instytut Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego, Sosnowiec 2009 [10] LINKOV, I., Ramadan,., Comparative Risk ssessment and Environmental Decision Making, Kluwer, 2004, str [11] MORRISSEY., Browne J., Waste management models and their application to sustainable waste management, Waste Management 24(2004), Elsevier 2004, str [12] ROLEWICZ-KLIŃSK., Koncepcja Krajowej Strategii Zarządzania Odpadami Medycznymi, praca dyplomowa magisterska, Politechnika Warszawska, Wydział Inżynierii Środowiska, Warszawa [13] ROLEWICZ-KLIŃSK., Odpady medyczne w liczbach, Recykling nr /4, brys 2009,str [14] ROLEWICZ-KLIŃSK., Możliwości modelowania systemu gospodarki odpadami medycznymi, Zeszyty Naukowe Współczesne problemy inżynierii i ochrony środowiska, z.55, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2009 [15] SEDON J.K., Sustainable waste management systems, Journal of Cleaner Production 18 (2010), Elsevier 2010, str [16] SIENKIEWICZ P., naliza ryzyka w zarządzaniu projektami systemów, Zeszyty Wojskowego Instytutu Technicznego Uzbrojenia, nr 95/2005, str. 9-18, [17] CRITERI FOR SSESSING RISK IN MEDICL WSTE MNGEMENT SYSTEM For few years it has been observed an increasing interest in security issues. This is mainly a result of increasingly emerging threats of various type and intensity natural disasters, pandemic diseases and
11 Kryteria oceny ryzyka w systemie gospodarowania odpadami medycznymi 561 terrorist attacks. It is implicated to different systems and environments. Healthcare activities can lead to the generation of waste that might be infectious (or hazardous in other way) and cause effects on human health and on the environment. Many factors involved in the hospital waste management system often link to one another, which require a comprehensive analysis to determine the role of each factor in the system. The medical waste management system should be assessed on different stages of the waste treatment from manufacturing, through collection, transportation and disposal / recovery. It seems taht identification of risks and hazards of medical waste management system should include human, environmental and economic criteria. Risk should be assessed against the objectives of a system and taking into account existing constraints. The criteria should be clear and legible to the result could be an element of decision support. Knowledge about the risk occurring in the system, allows the appropriate development of the system. It is also necessary to achieve an acceptable level of safety of the system. Taking into account threats in waste management system it seems to be necessary to carry on risk management in this case.
Wdrażanie metod analizy środowiskowego ryzyka zdrowotnego do ustalania i przestrzegania normatywów środowiskowych
Program Wieloletni Wdrażanie metod analizy środowiskowego ryzyka zdrowotnego do ustalania i przestrzegania normatywów środowiskowych Etap II Przegląd wytycznych i zalecanych rozwiązań pod kątem wykorzystania
Bardziej szczegółowoKatedra Zaopatrzenia w Wodę i Odprowadzania Ścieków. WYKAZ DOROBKU NAUKOWEGO w roku 2009
Katedra Zaopatrzenia w Wodę i Odprowadzania Ścieków Rzeszów, 16.10.2013 WYKAZ DOROBKU NAUKOWEGO w roku 2009 1. Tchórzewska-Cieślak B., Boryczko K.: Analiza eksploatacji sieci wodociągowej miasta Mielca
Bardziej szczegółowoANALIZA SYSTEMOWA TYPOWE ZADANIA ANALIZY SYSTEMOWEJ:
ANALIZA SYSTEMOWA ANALIZA SYSTEMOWA: zbiór metod i technik analitycznych, ocenowych i decyzyjnych, służących racjonalnemu rozwiązywaniu systemowych sytuacji decyzyjnych, badanie wspomagające działania
Bardziej szczegółowoLOGISTYKA POWTÓRNEGO ZAGOSPODAROWANIA ODPADÓW I MOŻLIWOŚCI JEJ ZASTOSOWANIA W PRZEDSIĘBIORSTWACH HUTNICZYCH
XVIII Konferencja INNOWACJE W ZARZĄDZANIU I INŻYNIERII PRODUKCJI LOGISTYKA POWTÓRNEGO ZAGOSPODAROWANIA ODPADÓW I MOŻLIWOŚCI JEJ ZASTOSOWANIA W PRZEDSIĘBIORSTWACH HUTNICZYCH dr inż. Marzena Kuczyńska-Chałada
Bardziej szczegółowoSpis treści do książki pt. Ocena ryzyka zawodowego Autorzy: Iwona Romanowska-Słomka Adam Słomka
Spis treści do książki pt. Ocena ryzyka zawodowego Autorzy: Iwona Romanowska-Słomka Adam Słomka WSTĘP... 9 CZĘŚĆ I 1. WPROWADZENIE... 11 2. OCENA RYZYKA... 18 2.1. Definicje... 18 2.2. Cele oceny ryzyka...
Bardziej szczegółowoefekty kształcenia grupa zajęć** K7_K03 K7_W05 K7_U02 K7_W05 A Z K7_K02 K7_W05 K7_U02 A Z K7_U03 K7_U04 K7_W01
WYDZIAŁ: KIERUNEK: poziom kształcenia: profil: forma studiów: PLAN STUDIÓW Wydział Chemiczny Zielone Technologie i Monitoring / Green Technologies and Monitoring II stopnia ogólnoakademicki stacjonarne
Bardziej szczegółowoWIELOKRYTERIALNE PORZĄDKOWANIE METODĄ PROMETHEE ODPORNE NA ZMIANY WAG KRYTERIÓW
Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu WIELOKRYTERIALNE PORZĄDKOWANIE METODĄ PROMETHEE ODPORNE NA ZMIANY WAG KRYTERIÓW Wprowadzenie Wrażliwość wyników analizy wielokryterialnej na zmiany wag kryteriów, przy
Bardziej szczegółowoZarządzanie bezpieczeństwem Laboratorium 2. Analiza ryzyka zawodowego z wykorzystaniem metody trzypunktowej
Zarządzanie bezpieczeństwem Laboratorium 2. Analiza ryzyka zawodowego z wykorzystaniem metody trzypunktowej Szczecin 2013 1 Wprowadzenie Ryzyko zawodowe: prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych zdarzeń
Bardziej szczegółowoUsługi środowiska w świetle bezpieczeństwa ekologicznego
Artur Michałowski ZMN przy Komitecie Prognoz Polska 2000 Plus PAN Konferencja naukowa Zrównoważony rozwój w polityce spójności w latach 2014-2020. Istota, znaczenie oraz zakres monitorowania Augustów 3-4
Bardziej szczegółowoZarządzanie projektami. Zarządzanie ryzykiem projektu
Zarządzanie projektami Zarządzanie ryzykiem projektu Warunki podejmowania decyzji Pewność Niepewność Ryzyko 2 Jak można zdefiniować ryzyko? Autor S.T. Regan A.H. Willet Definicja Prawdopodobieństwo straty
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE DELEGOWANE KOMISJI (UE) / z dnia r.
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 4.9.2017 r. C(2017) 5467 final ROZPORZĄDZENIE DELEGOWANE KOMISJI (UE) / z dnia 4.9.2017 r. ustanawiające naukowe kryteria określania właściwości zaburzających funkcjonowanie
Bardziej szczegółowoZarządzanie bezpieczeństwem Laboratorium 3. Analiza ryzyka zawodowego z wykorzystaniem metody pięciu kroków, grafu ryzyka, PHA
Zarządzanie bezpieczeństwem Laboratorium 3. Analiza ryzyka zawodowego z wykorzystaniem metody pięciu kroków, grafu ryzyka, PHA Szczecin 2013 1 Wprowadzenie W celu przeprowadzenia oceny ryzyka zawodowego
Bardziej szczegółowoROLA DORADCY. Proces realizacji przedsięwzięć Partnerstwa Publiczno-Prywatnego
ROLA DORADCY Proces realizacji przedsięwzięć Partnerstwa Publiczno-Prywatnego Agenda Wprowadzenie Doradca Techniczny Doradca Finansowo-Ekonomiczny Doradca Prawny Podsumowanie 3P Partnerstwo Publiczno-Prywatne
Bardziej szczegółowoZarządzenie Nr 90/2008 Burmistrza Miasta Czeladź. z dnia 09.05. 2008
Zarządzenie Nr 90/2008 Burmistrza Miasta Czeladź z dnia 09.05. 2008 w sprawie : wprowadzenia procedury Identyfikacji zagrożeń oraz oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy w Urzędzie Miasta Czeladź
Bardziej szczegółowo2014, T.55 ss
Prace i Studia Geograficzne 2014, T.55 ss.145-1149 Witold Skomra Rządowe Centrum Bezpieczeństwa e-mail: witold.skomra@rcb.gov.pl METODYKA OCENY RYZYKA NA POTRZEBY SYSTEMU ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO RZECZYPOSPOLITEJ
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI. Str. WSTĘP 9 CZĘŚĆ I 1. WPROWADZENIE 13
3 SPIS TREŚCI WSTĘP 9 CZĘŚĆ I 1. WPROWADZENIE 13 2. OCENA RYZYKA 18 2.1. Definicje 18 2.2. Cele oceny ryzyka 22 2.2.1. Sprawdzenie, czy występujące na stanowiskach pracy zagrożenia zostały zidentyfikowane
Bardziej szczegółowoSystem zarządzania ryzykiem a system kontroli wewnętrznej
System zarządzania ryzykiem a system kontroli wewnętrznej Warszawa 10 Marca 2016 Robert Pusz Dyrektor Działu Ryzyka i projektu Solvency II System zarządzania ryzykiem System zarządzania ryzykiem obejmuje
Bardziej szczegółowoPLANY I PROGRAMY STUDIÓW
WYDZIAŁ INŻYNIERII PRODUKCJI I LOGISTYKI PLANY I PROGRAMY STUDIÓW STUDY PLANS AND PROGRAMS KIERUNEK STUDIÓW FIELD OF STUDY - ZARZĄDZANIE I INŻYNIERIA PRODUKCJI - MANAGEMENT AND PRODUCTION ENGINEERING Studia
Bardziej szczegółowoRok akademicki: 2014/2015 Kod: BEZ s Punkty ECTS: 2. Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: Stacjonarne
Nazwa modułu: Analiza ryzyka środowiskowego Rok akademicki: 2014/2015 Kod: BEZ-1-511-s Punkty ECTS: 2 Wydział: Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska Kierunek: Ekologiczne Źródła Energii Specjalność:
Bardziej szczegółowo6. Działania zmierzające do poprawy sytuacji w zakresie gospodarki odpadami
6. Działania zmierzające do poprawy sytuacji w zakresie gospodarki odpadami Projektowane zadania w ramach wariantów systemu gospodarki odpadami z założenia zawierają działania zmierzające do poprawy sytuacji
Bardziej szczegółowoMODELOWANIE SYSTEMU OCENY WARUNKÓW PRACY OPERATORÓW STEROWNI
Inżynieria Rolnicza 7(105)/2008 MODELOWANIE SYSTEMU OCENY WARUNKÓW PRACY OPERATORÓW STEROWNI Agnieszka Buczaj Zakład Fizycznych Szkodliwości Zawodowych, Instytut Medycyny Wsi w Lublinie Halina Pawlak Katedra
Bardziej szczegółowo(Akty o charakterze nieustawodawczym) ROZPORZĄDZENIA
17.11.2017 L 301/1 II (Akty o charakterze nieustawodawczym) ROZPORZĄDZENIA ROZPORZĄDZENIE DELEGOWANE KOMISJI (UE) 2017/2100 z dnia 4 września 2017 r. ustanawiające naukowe kryteria określania właściwości
Bardziej szczegółowoZARZĄDZANIE JAKOŚCIĄ (2 ECTS)
ZARZĄDZANIE JAKOŚCIĄ (2 ECTS) studia dzienne, wieczorowe i zaoczne Wykłady studia dzienne i wieczorowe 30 godz., a studia zaoczne 18 godz. 1. Zarządzanie jakością podstawowe pojęcia: Jakość i jej istota;
Bardziej szczegółowoPOLITYKA ZARZĄDZANIA RYZYKIEM
POLITYKA ZARZĄDZANIA RYZYKIEM ROZDZIAŁ I Postanowienia ogólne 1.1.Ilekroć w dokumencie jest mowa o: 1) ryzyku należy przez to rozumieć możliwość zaistnienia zdarzenia, które będzie miało wpływ na realizację
Bardziej szczegółowoMaria Walery. Inżynieria Ekologiczna Nr 25, 2011
Maria Walery Jednostkowy koszt transportu odpadów medycznych a wskaźnik ekonomicznej efektywności systemu Streszczenie. W artykule została przedstawiona analiza wpływu jednostkowego kosztu transportu odpadów
Bardziej szczegółowoEwaluacja w polityce społecznej
Ewaluacja w polityce społecznej Dane i badania w kontekście ewaluacji Dr hab. Ryszard Szarfenberg Instytut Polityki Społecznej UW rszarf.ips.uw.edu.pl/ewalps/dzienne/ Rok akademicki 2018/2019 Główny problem
Bardziej szczegółowoPodstawy diagnostyki środków transportu
Podstawy diagnostyki środków transportu Diagnostyka techniczna Termin "diagnostyka" pochodzi z języka greckiego, gdzie diagnosis rozróżnianie, osądzanie. Ukształtowana już w obrębie nauk eksploatacyjnych
Bardziej szczegółowoSTEROWANIA RUCHEM KOLEJOWYM Z WYKORZYSTANIEM METOD SYMULACYJNYCH
PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 113 Transport 2016 Uniwersytet Technologiczno-Humanistyczny w Radomiu STEROWANIA RUCHEM KOLEJOWYM Z WYKORZYSTANIEM METOD SYMULACYJNYCH : marzec 2016 Streszczenie:
Bardziej szczegółowoSTANDARDY I SYSTEMY ZARZĄDZANIA PORTAMI LOTNICZYMI 2013
Wersja Jednostka realizująca Typ Poziom Program Profil Blok Grupa Kod Semestr nominalny Język prowadzenia zajęć Liczba punktów ECTS Liczba godzin pracy studenta związanych z osiągnięciem efektów Liczba
Bardziej szczegółowoOCENA RYZYKA ZAWODOWEGO. dr inż. Zofia Pawłowska
OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO dr inż. Zofia Pawłowska 1. Wymagania dotyczące oceny ryzyka zawodowego 2. Podstawowe zasady skutecznej oceny i ograniczania ryzyka zawodowego 3. Podstawowe problemy przy wdrażaniu
Bardziej szczegółowoModele optymalizacyjne wspomagania decyzji wytwórców na rynku energii elektrycznej
Modele optymalizacyjne wspomagania decyzji wytwórców na rynku energii elektrycznej mgr inż. Izabela Żółtowska Promotor: prof. dr hab. inż. Eugeniusz Toczyłowski Obrona rozprawy doktorskiej 5 grudnia 2006
Bardziej szczegółowoZarządzanie projektami a zarządzanie ryzykiem
Ewa Szczepańska Zarządzanie projektami a zarządzanie ryzykiem Warszawa, dnia 9 kwietnia 2013 r. Agenda Definicje Wytyczne dla zarządzania projektami Wytyczne dla zarządzania ryzykiem Miejsce ryzyka w zarządzaniu
Bardziej szczegółowoSzkoła Podstawowa nr 336 im. Janka Bytnara Rudego - Ursynów
RAPORT OCENA KONTROLI ZARZĄDCZEJ Szkoła Podstawowa nr 336 im. Janka Bytnara Rudego - Ursynów raport za rok: 2015 Strona 1 z 12 I. WSTĘP: Kontrolę zarządczą w jednostkach sektora finansów publicznych stanowi
Bardziej szczegółowoZintegrowany dodatek ICH E6(R2) GCP Good Clinical Practice
Zintegrowany dodatek ICH E6(R2) GCP Good Clinical Practice Tomasz Kosieradzki Doradca ds. Zapewniania Jakości w badaniach klinicznych bloggcp.pl http://www.ich.org/fileadmin/public_web_site/ich_products/guidelines/efficacy/e6/e6_r2
Bardziej szczegółowoJak się do tego zabrać?
Jak się do tego zabrać? Kontekst Problem inżynierski Literatura (ogólna i szczegółowa) Projekt inżynierski Metody i narzędzia Eksperymenty Wnioski Beata Płanda: Analiza wpływu organizacji ruchu lotniczego
Bardziej szczegółowoIdentyfikacja i pomiar ryzyka pierwszy krok w zarządzaniu ryzykiem.
Identyfikacja i pomiar ryzyka pierwszy krok w zarządzaniu ryzykiem. Andrzej Podszywałow Własność przemysłowa w innowacyjnej gospodarce. Zarządzanie ryzykiem, strategia zarządzania własnością intelektualną
Bardziej szczegółowoOOŚ jako narzędzie zrównoważonego rozwoju
23-24 maja 2013 r., Wrocław Wydział Prawa Uniwersytetu Wrocławskiego, ul. Uniwersytecka 7-9 (budynek D ) Dyrektywa OOŚ wyzwania i perspektywy w świetle dotychczasowych doświadczeń oraz opublikowanej ostatnio
Bardziej szczegółowoSTUDIUM ZARZĄDZANIA SYSTEMEM GOSPODARKI ODPADAMI MEDYCZNYMI W ASPEKCIE EKONOMICZNYM
Ekonomia i Środowisko 2 (45) 2013 Maria Walery STUDIUM ZARZĄDZANIA SYSTEMEM GOSPODARKI ODPADAMI MEDYCZNYMI W ASPEKCIE EKONOMICZNYM Maria Walery, dr inż. Politechnika Białostocka adres korespondencyjny:
Bardziej szczegółowoAktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla miasta Tczewa na lata
załącznik Nr 2 do uchwały Nr XXV/198/2012 Rady Miejskiej w Tczewie z dnia 25 października 2012 r. w sprawie przyjęcia Aktualizacji Programu ochrony środowiska dla miasta Tczewa na lata 2012-2015 z uwzględnieniem
Bardziej szczegółowoAKTYWIZACJA SPOŁECZNO-GOSPODARCZA OBSZARÓW PRZYRODNICZO CENNYCH DLA POTRZEB ICH ZRÓWNOWA ONEGO ROZWOJU
AKTYWIZACJA SPOŁECZNO-GOSPODARCZA OBSZARÓW PRZYRODNICZO CENNYCH DLA POTRZEB ICH ZRÓWNOWAONEGO ROZWOJU Tereny wiejskie spełniaj istotn rol w procesie ochrony rodowiska. Dotyczy to nie tylko ochrony zasobów
Bardziej szczegółowoBadania operacyjne. Ćwiczenia 1. Wprowadzenie. Filip Tużnik, Warszawa 2017
Badania operacyjne Ćwiczenia 1 Wprowadzenie Plan zajęć Sprawy organizacyjne (zaliczenie, nieobecności) Literatura przedmiotu Proces podejmowania decyzji Problemy decyzyjne w zarządzaniu Badania operacyjne
Bardziej szczegółowoSYSTEM ZARZĄDZANIA RYZYKIEM W DZIAŁALNOŚCI POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ FILII w PŁOCKU
P OLITECHNIK A W AR S Z AWSKA FILIA W PŁOCKU ul. Łukasiewicza 17, 09-400 Płock SYSTEM ZARZĄDZANIA RYZYKIEM W DZIAŁALNOŚCI POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ FILII w PŁOCKU Opracowano na podstawie załącznika do
Bardziej szczegółowoPodstawy Zarządzania
Podstawy Zarządzania mgr Marcin Darecki TiMO (Zakład Teorii i Metod Organizacji) Wydział Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego mdarecki@wz.uw.edu.pl Kontakt mgr Marcin Darecki Katedra Teorii Organizacji
Bardziej szczegółowoMinimalne wymogi wdrożenia systemu kontroli zarządczej w jednostkach organizacyjnych miasta Lublin
Minimalne wymogi wdrożenia systemu kontroli zarządczej w jednostkach organizacyjnych miasta Lublin A. Środowisko wewnętrzne 1. Przestrzeganie wartości etycznych: należy zapoznać, uświadomić i promować
Bardziej szczegółowoGospodarka osadowa - konieczność zmian strategicznych decyzji
Inżynieria i Ochrona Środowiska 2014, t. 17, nr 3, s. 357-361 January BIEŃ, Katarzyna WYSTALSKA Politechnika Częstochowska, Wydział Inżynierii Środowiska i Biotechnologii Instytut Inżynierii Środowiska
Bardziej szczegółowoWspomaganie zarządzania zbiornikami zaporowymi
Konferencja Wspomaganie zarządzania zbiornikami zaporowymi Uniwersytet Śląski w Katowicach 12 lutego 2014 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu
Bardziej szczegółowoAnaliza ryzyka jako podstawa zabezpieczenia danych osobowych Maciej Byczkowski Janusz Zawiła-Niedźwiecki
Analiza ryzyka jako podstawa zabezpieczenia danych osobowych Maciej Byczkowski Janusz Zawiła-Niedźwiecki Centrum Informatyzacji II Konferencja Zabezpieczenie danych osobowych Nowa rola ABI aspekty organizacyjne
Bardziej szczegółowoPOLITYKA ZARZĄDZANIA RYZYKIEM W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 2 W KROŚNIE ODRZAŃSKIM
Załącznik nr 3 do Zarządzenia Dyrektora Nr 6/2011 z dnia 14.12.2011 POLITYKA ZARZĄDZANIA RYZYKIEM W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 2 W KROŚNIE ODRZAŃSKIM POLITYKA ZARZĄDZANIA RYZYKIEM 1.1.Ilekroć w dokumencie jest
Bardziej szczegółowoZarządzanie bezpieczeństwem Laboratorium 2. Analiza ryzyka zawodowego z wykorzystaniem metody trzypunktowej
Zarządzanie bezpieczeństwem Laboratorium 2. Analiza ryzyka zawodowego z wykorzystaniem metody trzypunktowej Szczecin 2013 1 Wprowadzenie Ryzyko zawodowe: prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych zdarzeń
Bardziej szczegółowoZdzisław Cygan. Metody i modele zarządzania w warunkach społeczeństwa wiedzy
Zdzisław Cygan Metody i modele zarządzania w warunkach społeczeństwa wiedzy OFICYNA WYDAWNICZA WARSZAWSKIEJ SZKO Y ZARZ DZANIA SZKO Y WY SZEJ Warszawa 2013 SPIS TREŚCI Wstęp...9 Rozdział 1. System i jego
Bardziej szczegółowoEGARA 2011. Adam Małyszko FORS. POLAND - KRAKÓW 2-3 12 2011r
EGARA 2011 Adam Małyszko FORS POLAND - KRAKÓW 2-3 12 2011r HISTORIA ELV / HISTORY ELV 1992r. 5 Program działań na rzecz ochrony środowiska / EAP (Environmental Action Plan) 1994r. Strategia dobrowolnego
Bardziej szczegółowoLCA (life-cycle assessment) jako ekologiczne narzędzie w ulepszaniu procesów technologicznych
LCA (life-cycle assessment) jako ekologiczne narzędzie w ulepszaniu procesów technologicznych Toruń 2012 Ocena cyklu życia (Life Cycle Assessment - LCA) jest jedną z technik zarządzania środowiskowego.
Bardziej szczegółowoSzkolenie Stowarzyszenia Polskie Forum ISO 14000 Zmiany w normie ISO 14001 i ich konsekwencje dla organizacji Warszawa, 16.04.2015
Wykorzystanie elementów systemu EMAS w SZŚ według ISO 14001:2015 dr hab. inż. Alina Matuszak-Flejszman, prof. nadzw. UEP Agenda Elementy SZŚ według EMAS (Rozporządzenie UE 1221/2009) i odpowiadające im
Bardziej szczegółowoRYZYKO W SYSTEMIE GOSPODAROWANIA ODPADAMI MEDYCZNYMI
KOMPLEKSOWE ZARZĄDZANIE GOSPODARKĄ ODPADAMI INTEGRATED WASTE MANAGEMENT Anna ROLEWICZ-KALIŃSKA Katedra Ochrony i Kształtowania Środowiska Wydział Inżynierii Środowiska Politechnika Warszawska RYZYKO W
Bardziej szczegółowoZARZĄDZENIE Nr 90/09 WÓJTA GMINY MROZY z dnia 16 grudnia 2009 roku
ZARZĄDZENIE Nr 90/09 WÓJTA GMINY MROZY z dnia 16 grudnia 2009 roku w sprawie wprowadzenia procedury identyfikacji zagrożeń oraz oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy w Urzędzie Gminy Mrozy Na podstawie
Bardziej szczegółowoKRYTYCZNA ANALIZA POLITYKI ZDROWOTNEJ W ZAKRESIE PRZEKSZTAŁCANIA SZPITALI PUBLICZNYCH W SPÓŁKI PRAWA HANDLOWEGO
Zarządzanie Publiczne vol. 4(13) pp. 49-64 Kraków 2011 Published online February 10, 2012 KRYTYCZNA ANALIZA POLITYKI ZDROWOTNEJ W ZAKRESIE PRZEKSZTAŁCANIA SZPITALI PUBLICZNYCH W SPÓŁKI PRAWA HANDLOWEGO
Bardziej szczegółowoZarządzenie Nr 24/2012 Rektora Uniwersytetu Wrocławskiego z dnia 28 marca 2012 r. w sprawie Polityki zarządzania ryzykiem
Zarządzenie Nr 24/2012 Rektora Uniwersytetu Wrocławskiego z dnia 28 marca 2012 r. w sprawie Polityki zarządzania ryzykiem Na podstawie art. 66 ust. 2 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. - Prawo o szkolnictwie
Bardziej szczegółowoPLANY I PROGRAMY STUDIÓW
WYDZIAŁ INŻYNIERII PRODUKCJI I LOGISTYKI PLANY I PROGRAMY STUDIÓW STUDY PLANS AND PROGRAMS KIERUNEK STUDIÓW FIELD OF STUDY - ZARZĄDZANIE I INŻYNIERIA PRODUKCJI - MANAGEMENT AND PRODUCTION ENGINEERING Studia
Bardziej szczegółowoPOLITYKA ZARZĄDZANIA RYZYKIEM ROZDZIAŁ I. Postanowienia ogólne
POLITYKA ZARZĄDZANIA RYZYKIEM ROZDZIAŁ I Postanowienia ogólne 1. 1. Zarządzanie ryzykiem jest elementem łączącym kontrolę zarządczą z audytem wewnętrznym. Należy dążyć do minimalizacji ryzyka w funkcjonowaniu
Bardziej szczegółowoPROJEKT BEZPIECZNEJ PRAKTYKI MEDYCZNEJ
Konsultant Krajowy w dz. Pielęgniarstwa dr n. biol. Grażyna Kruk- Kupiec Samodzielny Publiczny Wojewódzki Szpital Chirurgii Urazowej, Piekary Śląskie 41-940 ul. Bytomska 62, Tel. 032 3934 299 Piekary Śląskie
Bardziej szczegółowoObieg dokumentacji wymaganej przy ocenie ryzyka zawodowego
Halina Pawlak 1, Bożena Nowakowicz-Dębek 2, Piotr Maksym 3, Łukasz Wlazło 4 Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie Obieg dokumentacji wymaganej przy ocenie ryzyka zawodowego Wstęp Ryzyko zawodowe definiowane
Bardziej szczegółowoSTANDARDY I KRYTERIA OCENY JAKOŚCI PROGRAMÓW PROMOCJI ZDROWIA I PROFILAKTYKI W RAMACH SYSTEMU REKOMENDACJI
STANDARDY I KRYTERIA OCENY JAKOŚCI PROGRAMÓW PROMOCJI ZDROWIA I PROFILAKTYKI W RAMACH SYSTEMU REKOMENDACJI 1. Ogólne dane o programie Nazwa własna Autorzy programu Organizacja/ instytucja odpowiedzialna
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE
PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE Nazwa przedmiotu Kierunek Forma studiów Poziom kwalifikacji Rok Semestr Jednostka prowadząca Osoba sporządzająca Profil Rodzaj przedmiotu Ekologistyka Logistyka niestacjonarne
Bardziej szczegółowoOcena ryzyka w kształtowaniu bezpieczeństwa pożarowego przez właściciela (zarządcę) obiektu budowlanego
Ocena ryzyka w kształtowaniu bezpieczeństwa pożarowego przez właściciela (zarządcę) obiektu budowlanego dr inż. Adam Górny Instytut Inżynierii Zarządzania, Politechnika Poznańska Zapobieganie pożarom art.
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE
Nazwa przedmiotu: PROBLEMY SPOŁECZNE I ZAWODOWE INFORMATYKI Kierunek: Informatyka Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy w ramach treści kierunkowych Rodzaj zajęć: wykład I KARTA PRZEDMIOTU CEL PRZEDMIOTU PRZEWODNIK
Bardziej szczegółowoPROBLEMY OCHRONY RODOWISKA W KRAJOWYM SEKTORZE ENERGETYCZNYM
PROBLEMY OCHRONY RODOWISKA W KRAJOWYM SEKTORZE ENERGETYCZNYM Specyficzna działalno przedsibiorstw energetycznych powoduje ich silne oddziaływanie na rodowisko naturalne. Sektor energetyczny jest uznawany
Bardziej szczegółowoKARTA PRZEDMIOTU. 1) Nazwa przedmiotu: INŻYNIERIA SYSTEMÓW I ANALIZA SYSTEMOWA. 2) Kod przedmiotu: ROZ-L3-20
Z1-PU7 WYDANIE N2 Strona: 1 z 5 (pieczęć wydziału) KARTA PRZEDMIOTU 1) Nazwa przedmiotu: INŻYNIERIA SYSTEMÓW I ANALIZA SYSTEMOWA 3) Karta przedmiotu ważna od roku akademickiego: 2014/2015 2) Kod przedmiotu:
Bardziej szczegółowoKatedra Zaopatrzenia w Wodę i Odprowadzania Ścieków. WYKAZ DOROBKU NAUKOWEGO w roku 2011
Katedra Zaopatrzenia w Wodę i Odprowadzania Ścieków WYKAZ DOROBKU NAUKOWEGO w roku 2011 1. Tchórzewska-Cieślak B.: Matrix method for estimating the risk of failure in the collective water supply system
Bardziej szczegółowoPodstawy Zarządzania
Podstawy Zarządzania mgr Marcin Darecki TiMO (Zakład Teorii i Metod Organizacji) Wydział Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego mdarecki@wz.uw.edu.pl Kontakt mgr Marcin Darecki Katedra Teorii Organizacji
Bardziej szczegółowoRyzyko w działalności przedsiębiorstw przemysłowych. Grażyna Wieteska Uniwersytet Łódzki Katedra Zarządzania Jakością
Ryzyko w działalności przedsiębiorstw przemysłowych Grażyna Wieteska Uniwersytet Łódzki Katedra Zarządzania Jakością Plan Prezentacji Cel artykułu Dlaczego działalność przemysłowa wiąże się z ryzykiem?
Bardziej szczegółowoSposób oceny polityki eksploatacyjnej w przedsiębiorstwach branży spożywczej
Politechnika Śląska Wydział Organizacji i Zarządzania Instytut Inżynierii Produkcji Sposób oceny polityki eksploatacyjnej w przedsiębiorstwach branży spożywczej Dr inż. Andrzej Loska VII Konferencja Utrzymanie
Bardziej szczegółowoWykład 4. Klasyfikacja i metody utylizacji odpadów. E. Megiel, Uniwersytet Warszawski Wydział Chemii
Wykład 4 Klasyfikacja i metody utylizacji odpadów E. Megiel, Uniwersytet Warszawski Wydział Chemii Odpady - definicja Odpady oznaczają każdą substancję lub przedmiot należący do jednej z kategorii, określonych
Bardziej szczegółowoAUTOMATYZACJA PROCESÓW CIĄGŁYCH I WSADOWYCH
AUTOMATYZACJA PROCESÓW CIĄGŁYCH I WSADOWYCH kierunek Automatyka i Robotyka Studia II stopnia specjalności Automatyka Dr inż. Zbigniew Ogonowski Instytut Automatyki, Politechnika Śląska Plan wykładu pojęcia
Bardziej szczegółowoStrategia w gospodarce odpadami nieorganicznymi przemysłu chemicznego
Strategia w gospodarce odpadami nieorganicznymi przemysłu chemicznego Autorzy: Krzysztof Czarnomski Renata Osiecka http://foto.ojej.pl/ojej/6/0/1/0/27_chemia_nic_trudnego1.jpg Projekt współfinansowany
Bardziej szczegółowoBezpieczeństwo dziś i jutro Security InsideOut
Bezpieczeństwo dziś i jutro Security InsideOut Radosław Kaczorek, CISSP, CISA, CIA Partner Zarządzający w IMMUSEC Sp. z o.o. Radosław Oracle Security Kaczorek, Summit CISSP, 2011 CISA, Warszawa CIA Oracle
Bardziej szczegółowoWsparcie publiczne dla MSP
Marta Gancarczyk Wsparcie publiczne dla MSP Podstawy teoretyczne a praktyka gospodarcza Wydawnictwo C.H. Beck Warszawa 2010 Wstęp 9 Część i. TEORETYCZNE PODSTAWY PODEJMOWANIA DECYZJI O WSPARCIU PUBLICZNYM
Bardziej szczegółowoProposal of thesis topic for mgr in. (MSE) programme in Telecommunications and Computer Science
Proposal of thesis topic for mgr in (MSE) programme 1 Topic: Monte Carlo Method used for a prognosis of a selected technological process 2 Supervisor: Dr in Małgorzata Langer 3 Auxiliary supervisor: 4
Bardziej szczegółowoBUDOWANIE PARTNERSTWA PONADNARODOWEGO. Wrocław, 13 maja 2010r.
BUDOWANIE PARTNERSTWA PONADNARODOWEGO Wrocław, 13 maja 2010r. ZASADY BUDOWANIA PARTNERSTWA PONADNARODOWEGO Zasady budowania partnerstwa Istotą partnerstwa jest: dobrowolność udziału uczestników (określenie
Bardziej szczegółowoBezpieczeństwo i koszty wdrażania Informatycznych Systemów Zarządzania Hubert Szczepaniuk Wojskowa Akademia Techniczna im. Jarosława Dąbrowskiego
Bezpieczeństwo i koszty wdrażania Informatycznych Systemów Zarządzania Hubert Szczepaniuk Wojskowa Akademia Techniczna im. Jarosława Dąbrowskiego Problem wdrażania IT w organizacji Wskaźnik powodzeń dużych
Bardziej szczegółowoSpis treści. Analiza i modelowanie_nowicki, Chomiak_Księga1.indb :03:08
Spis treści Wstęp.............................................................. 7 Część I Podstawy analizy i modelowania systemów 1. Charakterystyka systemów informacyjnych....................... 13 1.1.
Bardziej szczegółowoOCENA FUNKCJONOWANIA PRZEDSIĘBIORSTWA W OBSZARZE BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY Z WYKORZYSTANIEM WSKAŹNIKÓW WYNIKOWYCH I WIODĄCYCH
OCENA FUNKCJONOWANIA PRZEDSIĘBIORSTWA W OBSZARZE BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY Z WYKORZYSTANIEM WSKAŹNIKÓW WYNIKOWYCH I WIODĄCYCH MATERIAŁY INFORMACYJNE 1 WRZESIEŃ 2013 R. SPIS TREŚCI Na czym polega pomiar
Bardziej szczegółowoStrategic planning. Jolanta Żyśko University of Physical Education in Warsaw
Strategic planning Jolanta Żyśko University of Physical Education in Warsaw 7S Formula Strategy 5 Ps Strategy as plan Strategy as ploy Strategy as pattern Strategy as position Strategy as perspective Strategy
Bardziej szczegółowoWykorzystanie metod kontrfaktycznych w badaniach ewaluacyjnych
2013 Rafał Trzciński Wykorzystanie metod kontrfaktycznych w badaniach ewaluacyjnych Międzyregionalna konferencja ewaluacyjna: Ewaluacja programów operacyjnych wyzwania, inspiracje, przyszłość Toruń, 25.06.2013
Bardziej szczegółowoPrzedszkole Nr 30 - Śródmieście
RAPORT OCENA KONTROLI ZARZĄDCZEJ Przedszkole Nr 30 - Śródmieście raport za rok: 2016 Strona 1 z 12 I. WSTĘP: Kontrolę zarządczą w jednostkach sektora finansów publicznych stanowi ogół działań podejmowanych
Bardziej szczegółowoOŚ PRIORYTETOWA V RPO WO OCHRONA ŚRODOWISKA, DZIEDZICTWA KULTUROWEGO I NATURALNEGO KRYTERIA MERYTORYCZNE SZCZEGÓŁOWE
OŚ PRIORYTETOWA V RPO WO 2014-2020 OCHRONA ŚRODOWISKA, DZIEDZICTWA KULTUROWEGO I NATURALNEGO KRYTERIA MERYTORYCZNE SZCZEGÓŁOWE Oś priorytetowa Działanie V Ochrona środowiska, dziedzictwa kulturowego i
Bardziej szczegółowoStudia podyplomowe PROGRAM NAUCZANIA PLAN STUDIÓW
01-447 Warszawa ul. Newelska 6, tel. (+48 22) 34-86-520, www.wit.edu.pl Studia podyplomowe ZARZĄDZANIE SERWISEM IT PROGRAM NAUCZANIA PLAN STUDIÓW Studia podyplomowe ZARZĄDZANIE SERWISEM IT Semestr 1 Moduły
Bardziej szczegółowoW 30 C 30 Rodzaj : Symbol : Semestr : Grupa : Nr w siatce studiów : Data opracowania : 2012
Nr karty: 1/5 KARTA PROGRAMU RAMOWEGO PRZEDMIOTU PW - IOSP Narzędzia i metody jakością Quality Management Methods and Tools 1. Identyfikator przedmiotu: Rodzaj studiów : Studia I-go stopnia (inżynierskie
Bardziej szczegółowoBadania rynku turystycznego
Badania rynku turystycznego Kontakt 2 Konsultacje: Środa 8.15 9.45 Czwartek 9.30 12.30 Miejsce: Rektorat UMCS, p. 506, tel. 81-537 51 55 E-mail: rmacik@hektor.umcs.lublin.pl Witryna z materiałami dydaktycznymi:
Bardziej szczegółowoWymagania dla środków zarządzania środowiskowego na przykładzie normy ISO 14001:2015. Identyfikacja aspektów środowiskowych.
Wymagania dla środków zarządzania środowiskowego na przykładzie normy ISO 14001:2015. Identyfikacja aspektów środowiskowych. Konferencja UZP Zielone zamówienia publiczne Warszawa, 6.12.2016 Andrzej Ociepa
Bardziej szczegółowoZARZĄDZENIE NR 19/2011/2012 DYREKTORA PRZEDSZKOLA KRÓLA Maciusia I w Komornikach z dnia w sprawie przyjęcia regulaminu kontroli zarządczej
ZARZĄDZENIE NR 19/2011/2012 DYREKTORA PRZEDSZKOLA KRÓLA Maciusia I w Komornikach z dnia 30.11.2011 w sprawie przyjęcia regulaminu kontroli zarządczej Na podstawie art. 69 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 27
Bardziej szczegółowoZestawy zagadnień na egzamin magisterski dla kierunku EKONOMIA (studia II stopnia)
Zestawy zagadnień na egzamin magisterski dla kierunku EKONOMIA (studia II stopnia) Obowiązuje od 01.10.2014 Zgodnie z Zarządzeniem Rektora ZPSB w sprawie Regulaminu Procedur Dyplomowych, na egzaminie magisterskim
Bardziej szczegółowoInstytut Maszyn Roboczych i Pojazdów Samochodowych. Dr hab. inż. Krzysztof Bieńczak, prof. PP Dr inż. Marcin Kiciński Mgr inż.
Instytut Maszyn Roboczych i Pojazdów Samochodowych Dr hab. inż. Krzysztof Bieńczak, prof. PP Dr inż. Marcin Kiciński Mgr inż. Maciej Bieńczak Wprowadzenie Sterylizacja/warunki brzegowe medium grzewczego
Bardziej szczegółowoERASMUS + : Trail of extinct and active volcanoes, earthquakes through Europe. SURVEY TO STUDENTS.
ERASMUS + : Trail of extinct and active volcanoes, earthquakes through Europe. SURVEY TO STUDENTS. Strona 1 1. Please give one answer. I am: Students involved in project 69% 18 Student not involved in
Bardziej szczegółowoRisk Management System As Strategic Support for Integration of Energy Groups
Risk Management System As Strategic Support for Integration of Energy Groups Energy Risk Central & Eastern Europe Roman Szyszko Warsaw, November 9, 2011 Risk Management System As Strategic Support 1. The
Bardziej szczegółowoBiblioteka Wydziału Elektrycznego Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie NOWOŚCI WYDAWNICZE Maj 2015
Biblioteka Wydziału Elektrycznego Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie NOWOŚCI WYDAWNICZE Maj 2015 Kontakt: tel.: (91) 449-52-20 e-mail: bibliotekawe@zut.edu.pl Autor: LAZAR
Bardziej szczegółowoDOI: / /32/37
. 2015. 4 (32) 1:18 DOI: 10.17223/1998863 /32/37 -,,. - -. :,,,,., -, -.,.-.,.,.,. -., -,.,,., -, 70 80. (.,.,. ),, -,.,, -,, (1886 1980).,.,, (.,.,..), -, -,,,, ; -, - 346, -,.. :, -, -,,,,,.,,, -,,,
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE
Nazwa przedmiotu: Kierunek: I KARTA PRZEDMIOTU CEL PRZEDMIOTU PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE C1. Przyswojenie przez studentów podstawowych pojęć z C2. Przekazanie studentom wiedzy i zasad, dotyczących podstawowych
Bardziej szczegółowoTRANSPORTU MIEJSKIEGO
PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 111 Transport 2016 Norbert Chamier- W Technologii i Edukacji WYBRANY TRANSPORTU MIEJSKIEGO : Streszczenie: transportu miejskiego i W artykule przedstawiono oceny
Bardziej szczegółowoStudium podyplomowe ZARZĄDZANIE ZDROWIEM I BEZPIECZEŃSTWEM W MIEJSCU PRACY
Szkoła Zdrowia Publicznego Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera 90-950 Łódź, ul. Św. Teresy od Dzieciątka Jezus 8 Studium podyplomowe ZARZĄDZANIE ZDROWIEM I BEZPIECZEŃSTWEM W MIEJSCU PRACY Program
Bardziej szczegółowo