Przedmiotowe Zasady Oceniania z Przyrody w roku szkolnym 2014/2015 w klasach IV - VI

Transkrypt

1 Strona2 Spis treści I. PODSTAWA PRAWNA DO OPRACOWANIA PRZEDMIOTOWYCH ZASAD OCENIANIA Z PRZYRODY NA ROK SZKOLNY 2014/2015 DLA KLAS IV-VI II. CELE KSZTAŁCENIA... 3 A. Cele kształcenia wymagania ogólne Zaciekawienie światem przyrody Stawianie hipotez na temat zjawisk i procesów zachodzących w przyrodzie i ich weryfikacja Praktyczne wykorzystanie wiedzy przyrodniczej Poszanowanie przyrody Obserwacje, pomiary i doświadczenia B. Treści nauczania wymagania szczegółowe Ja i moje otoczenie Orientacja w terenie Obserwacje, doświadczenia przyrodnicze i modelowanie Najbliższa okolica Człowiek a środowisko Właściwości substancji Krajobrazy Polski i Europy Organizm człowieka Zdrowie i troska o zdrowie Zjawiska elektryczne i magnetyczne w przyrodzie Ziemia we Wszechświecie Lądy i oceany Krajobrazy świata Przemiany substancji Ruch i siły w przyrodzie III. WYBRANE PROGRAMY I PODRĘCZNIKI IV. OBSZARY AKTYWNOŚCI PODLEGAJĄCE OCENIE: V. SPRAWDZANIE I OCENIANIE OSIĄGNIĘĆ UCZNIÓW VI. WYMAGANIA NA POSZCZEGÓLNE OCENY VII. KRYTERIA OCENY UCZNIÓW Z ZALECENIAMI PORADNI PSYCHOLOGICZNO - PEDAGOGICZNEJ: VIII. SPOSOBY POPRAWY UZYSKIWANYCH WYNIKÓW IX. WARUNKI I TRYB UZYSKANIA WYŻSZYCH NIŻ PRZEWIDYWANE ROCZNYCH OCEN KLASYFIKACYJNYCH X. DODATKOWE ZADANIA PODLEGAJĄCE OCENIE XI. WARUNKI NADROBIENIA BRAKÓW WYNIKŁYCH Z PRZYCZYN LOSOWYCH XII. PRAWA PRZYSŁUGUJĄCE UCZNIOWI W PROCESIE OCENIANIA XIII. METODY SAMOKONTROLI I SAMOOCENY UCZNIA XIV. SPOSOBY SAMOEWALUACJI PRACY NAUCZYCIELA XV. SPOSOBY POWIADAMIANIA UCZNIA I RODZICÓW O WYNIKACH XVI. ZAPISY UWZGLĘDNIAJĄCE SPECYFIKĘ PRZEDMIOTU

2 Strona3 I. PODSTAWA PRAWNA DO OPRACOWANIA PRZEDMIOTOWYCH ZASAD OCENIANIA Z PRZYRODY NA ROK SZKOLNY 2014/2015 DLA KLAS IV-VI. 1. Ustawa z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty (tekst jednolity: Dz.U. z 2004 r., Nr 256, poz. 2572). 2. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz.U. z 2009 r. nr 4 poz. 17, późn. zm.). 3. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 roku w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz.U. Nr 83 poz.562, z późn. zm.) 4. Statut Szkoły II. CELE KSZTAŁCENIA A. Cele kształcenia wymagania ogólne 1. Zaciekawienie światem przyrody. Uczeń stawia pytania dotyczące zjawisk zachodzących w przyrodzie, prezentuje postawę badawczą w poznawaniu prawidłowości świata przyrody przez poszukiwanie odpowiedzi na pytania: dlaczego?, jak jest?, co się stanie, gdy?. 2. Stawianie hipotez na temat zjawisk i procesów zachodzących w przyrodzie i ich weryfikacja. Uczeń przewiduje przebieg niektórych zjawisk i procesów przyrodniczych, wyjaśnia proste zależności między zjawiskami; przeprowadza obserwacje i doświadczenia według instrukcji, rejestruje ich wyniki w różnej formie oraz je objaśnia, używając prawidłowej terminologii. 3. Praktyczne wykorzystanie wiedzy przyrodniczej. Uczeń orientuje się w otaczającej go przestrzeni przyrodniczej i kulturowej; rozpoznaje sytuacje zagrażające zdrowiu i życiu oraz podejmuje działania zwiększające bezpieczeństwo własne i innych, świadomie działa na rzecz ochrony własnego zdrowia.

3 Strona4 4. Poszanowanie przyrody. Uczeń zachowuje się w środowisku zgodnie z obowiązującymi zasadami; działa na rzecz ochrony przyrody i dorobku kulturowego społeczności. 5. Obserwacje, pomiary i doświadczenia. Uczeń korzysta z różnych źródeł informacji (własnych obserwacji, badań, doświadczeń, tekstów, map, tabel, fotografii, filmów), wykonuje pomiary i korzysta z instrukcji (słownej, tekstowej i graficznej); dokumentuje i prezentuje wyniki obserwacji i doświadczeń; stosuje technologie informacyjno-komunikacyjne. 1. Ja i moje otoczenie. B. Treści nauczania wymagania szczegółowe a). wymienia czynniki pozytywnie i negatywnie wpływające na jego samopoczucie w szkole oraz w domu i proponuje sposoby eliminowania czynników negatywnych; b). wyjaśnia znaczenie odpoczynku (w tym snu), odżywiania się i aktywności ruchowej w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu; c). wymienia zasady prawidłowego uczenia się i stosuje je w życiu; d). opisuje prawidłowo urządzone miejsce do nauki ucznia szkoły podstawowej; e). uzasadnia potrzebę planowania zajęć w ciągu dnia i tygodnia; prawidłowo planuje i realizuje swój rozkład zajęć w ciągu dnia; f). nazywa zmysły człowieka i wyjaśnia ich rolę w poznawaniu przyrody, stosuje zasady bezpieczeństwa podczas obserwacji przyrodniczych; g). podaje przykłady przyrządów ułatwiających obserwację przyrody (lupa, mikroskop, lornetka), opisuje ich zastosowanie, posługuje się nimi podczas prowadzonych obserwacji; h). podaje przykłady roślin i zwierząt hodowanych przez człowieka, w tym w pracowni przyrodniczej, i wymienia podstawowe zasady opieki nad nimi; i). rozpoznaje i nazywa niektóre rośliny (w tym doniczkowe) zawierające substancje trujące lub szkodliwe dla człowieka i podaje zasady postępowania z nimi.

4 Strona5 2. Orientacja w terenie. a). wyznacza kierunki na widnokręgu za pomocą kompasu, gnomonu; b). obserwuje widomą wędrówkę Słońca w ciągu doby, miejsca wschodu, górowania i zachodu Słońca, w zależności od pory roku, wskazuje zależność między wysokością Słońca a długością cienia; c). orientuje plan, mapę w terenie, posługuje się legendą; d). identyfikuje na planie i mapie topograficznej miejsce obserwacji i obiekty w najbliższym otoczeniu, określa wzajemne położenie obiektów na planie, mapie topograficznej i w terenie; e). posługuje się podziałką liniową do określania odległości, porównuje odległość na mapie z odległością rzeczywistą w terenie; f). wykonuje pomiary np. taśmą mierniczą, szacuje odległości i wysokości w terenie; g). rozróżnia w terenie i na modelu formy wypukłe i wklęsłe, wskazuje takie formy na mapie poziomicowej. 3. Obserwacje, doświadczenia przyrodnicze i modelowanie. a). obserwuje wszystkie fazy rozwoju rośliny, dokumentuje obserwacje; b). obserwuje i nazywa zjawiska atmosferyczne zachodzące w Polsce; c). obserwuje i rozróżnia stany skupienia wody, bada doświadczalnie zjawiska: parowania, skraplania, topnienia i zamarzania (krzepnięcia) wody; d). posługuje się pojęciem drobina jako najmniejszym elementem budującym materię, prezentuje za pomocą modelu drobinowego trzy stany skupienia ciał (substancji); e). opisuje skład materii jako zbiór różnego rodzaju drobin tworzących różne substancje i ich mieszaniny; f). prezentuje na modelu drobinowym właściwości ciał stałych, cieczy i gazów (kształt i ściśliwość); g). podaje przykłady ruchu drobin w gazach i cieczach (dyfuzja) oraz przedstawia te zjawiska na modelu lub schematycznym rysunku;

5 Strona6 h). obserwuje proste doświadczenia wykazujące rozszerzalność cieplną ciał stałych oraz przeprowadza, na podstawie instrukcji, doświadczenia wykazujące rozszerzalność cieplną gazów i cieczy; i). podaje przykłady występowania i wykorzystania rozszerzalności cieplnej ciał w życiu codziennym, wyjaśnia zasadę działania termometru cieczowego; j). wykonuje i opisuje proste doświadczenia wykazujące istnienie powietrza i ciśnienia atmosferycznego; buduje na podstawie instrukcji prosty wiatromierz i wykorzystuje go w prowadzeniu obserwacji; k). wymienia nazwy składników pogody (temperatura powietrza, opady i ciśnienie atmosferyczne, kierunek i siła wiatru) oraz przyrządów służących do ich pomiaru, podaje jednostki pomiaru temperatury i opadów stosowane w meteorologii; l). obserwuje pogodę, mierzy temperaturę powietrza oraz określa kierunek i siłę wiatru, rodzaje opadów i osadów, stopień zachmurzenia nieba, prowadzi kalendarz pogody; m). opisuje i porównuje cechy pogody w różnych porach roku, dostrzega zależność między wysokością Słońca, długością dnia a temperaturą powietrza w ciągu roku. 4. Najbliższa okolica. a). rozpoznaje w terenie przyrodnicze (nieożywione i ożywione) oraz antropogeniczne składniki krajobrazu i wskazuje zależności między nimi; b). wymienia i charakteryzuje czynniki warunkujące życie na lądzie; c). obserwuje i nazywa typowe organizmy lasu, łąki, pola uprawnego; d). opisuje przystosowania budowy zewnętrznej i czynności życiowych organizmów lądowych do środowiska życia, na przykładach obserwowanych organizmów; e). wskazuje organizmy samożywne i cudzożywne oraz podaje podstawowe różnice w sposobie ich odżywiania się; f). przedstawia proste zależności pokarmowe zachodzące między organizmami lądowymi, posługując się modelem lub schematem; g). rozpoznaje i nazywa warstwy lasu, charakteryzuje panujące w nich warunki abiotyczne;

6 Strona7 h). obserwuje zjawiska zachodzące w cieku wodnym, określa kierunek i szacuje prędkość przepływu wody, rozróżnia prawy i lewy brzeg; i). rozróżnia i opisuje rodzaje wód powierzchniowych; j). wymienia i charakteryzuje czynniki warunkujące życie w wodzie; k). obserwuje i nazywa typowe rośliny i zwierzęta żyjące w jeziorze lub rzece, opisuje przystosowania ich budowy zewnętrznej i czynności życiowych do środowiska życia; l). przedstawia proste zależności pokarmowe występujące w środowisku wodnym, posługując się modelem lub schematem; m). rozpoznaje i nazywa skały typowe dla miejsca zamieszkania: piasek, glina i inne charakterystyczne dla okolicy; n). opisuje glebę, jako zbiór składników nieożywionych i ożywionych, wyjaśnia znaczenie organizmów glebowych i próchnicy w odniesieniu do żyzności gleby. 5. Człowiek a środowisko. a). prowadzi obserwacje i proste doświadczenia wykazujące zanieczyszczenie najbliższego otoczenia (powietrza, wody, gleby); b). wyjaśnia wpływ codziennych zachowań w domu, w szkole, w miejscu zabawy na stan środowiska; c). proponuje działania sprzyjające środowisku przyrodniczemu; d). podaje przykłady miejsc w najbliższym otoczeniu, w których zaszły korzystne i niekorzystne zmiany pod wpływem działalności człowieka; e). podaje przykłady pozytywnego i negatywnego wpływu środowiska na zdrowie człowieka. 6. Właściwości substancji. a). wymienia znane właściwości substancji (woda, cukier, sól kuchenna) i ich mieszanin (ocet, sok cytrynowy) występujące w jego otoczeniu; b). porównuje masy ciał o tej samej objętości, lecz wykonanych z różnych substancji; c). identyfikuje, na podstawie doświadczenia, ciała (substancje) dobrze i słabo przewodzące ciepło;

7 Strona8 d). podaje przykłady przedmiotów wykonanych z substancji kruchych, sprężystych i plastycznych; e). podaje przykłady zastosowania różnych substancji w przedmiotach codziennego użytku, odwołując się do właściwości tych substancji; f). bada wpływ czynników takich jak: woda, powietrze, temperatura, gleba na przedmioty zbudowane z różnych substancji; g). wykazuje doświadczalnie wpływ różnych substancji i ich mieszanin (np. soli kuchennej, octu, detergentów) na wzrost i rozwój roślin, dokumentuje i prezentuje wyniki doświadczenia; h). uzasadnia potrzebę segregacji odpadów, wskazując na możliwość ich ponownego przetwarzania (powołując się na właściwości substancji). 7. Krajobrazy Polski i Europy. a). rozpoznaje na mapie hipsometrycznej niziny, wyżyny i góry; b). charakteryzuje wybrane krajobrazy Polski: gór wysokich, wyżyny wapiennej, nizinny, pojezierny, nadmorski, wielkomiejski, przemysłowy, rolniczy oraz wskazuje je na mapie; c). podaje przykłady zależności między cechami krajobrazu a formami działalności człowieka; d). wymienia formy ochrony przyrody stosowane w Polsce, wskazuje na mapie parki narodowe, podaje przykłady rezerwatów przyrody, pomników przyrody i gatunków objętych ochroną, występujących w najbliższej okolicy; e). wymienia najważniejsze walory turystyczne największych miast Polski, ze szczególnym uwzględnieniem Warszawy, Krakowa, Gdańska; f). lokalizuje na mapie Europy: Polskę oraz państwa sąsiadujące z Polską i ich stolice; g). opisuje krajobrazy wybranych obszarów Europy (śródziemnomorski, alpejski), rozpoznaje je na ilustracji oraz lokalizuje na mapie. 8. Organizm człowieka. a). podaje nazwy układów narządów budujących organizm człowieka: układ kostny, oddechowy, pokarmowy, krwionośny, rozrodczy, wskazuje na planszy główne narządy tych układów;

8 Strona9 b). układ kostny elementy układu: czaszka, kręgosłup, klatka piersiowa, kończyny górne, kończyny dolne; c). układ oddechowy jama nosowa, krtań, tchawica, oskrzela, płuca; d). układ pokarmowy jama ustna, przełyk, żołądek, jelito cienkie, jelito grube, odbytnica; e). układ krwionośny serce, naczynia krwionośne: żyły i tętnice; f). układ rozrodczy żeński jajniki, jajowody, macica, pochwa i układ rozrodczy męski jądra, nasieniowody, prącie; g). wymienia podstawowe funkcje poznanych układów człowieka; h). rozpoznaje i nazywa, na podstawie opisu, fotografii lub rysunku, etapy rozwoju człowieka (zarodkowy i płodowy, okres noworodkowy, niemowlęcy, poniemowlęcy, przedszkolny, szkolny, wieku dorosłego, starości); i). opisuje zmiany zachodzące w organizmach podczas dojrzewania płciowego; j). wykazuje doświadczalnie, że czynnikiem niezbędnym do spalania jest tlen, identyfikuje produkty spalania i oddychania: dwutlenek węgla, para wodna oraz podaje ich nazwy; k). opisuje rolę zmysłów w odbieraniu wrażeń ze środowiska zewnętrznego; l). bada właściwości ogniskujące lupy, powstawanie obrazu widzianego przez lupę i podaje przykłady zastosowania lupy; m). wskazuje rodzaje źródeł dźwięku, bada doświadczalnie zależność powstającego dźwięku od np. naprężenia i długości struny; n). bada rozchodzenie się dźwięków w powietrzu i ciałach stałych; o). porównuje prędkości rozchodzenia się dźwięku i światła na podstawie obserwacji zjawisk przyrodniczych, doświadczeń lub pokazów. 9. Zdrowie i troska o zdrowie. a). podaje przykłady negatywnego wpływu wybranych gatunków zwierząt, roślin, grzybów, bakterii i wirusów na zdrowie człowieka, wymienia zachowania zapobiegające chorobom przenoszonym i wywoływanym przez nie; b). wymienia zasady postępowania z produktami spożywczymi od momentu zakupu do spożycia (termin przydatności, przechowywanie, przygotowywanie posiłków); c). wymienia zasady prawidłowego odżywiania się i stosuje je;

9 Strona10 d). podaje i stosuje zasady dbałości o własne ciało (higiena skóry, włosów, zębów, paznokci oraz odzieży); e). charakteryzuje podstawowe zasady ochrony narządów wzroku i słuchu; f). wyjaśnia znaczenie ruchu i ćwiczeń fizycznych w utrzymaniu zdrowia; g). podaje przykłady właściwego spędzania wolnego czasu, z uwzględnieniem zasad bezpieczeństwa w czasie gier i zabaw ruchowych oraz poruszania się po drodze; h). opisuje zasady udzielania pierwszej pomocy w niektórych urazach (stłuczenia, zwichnięcia, skaleczenia, złamania, ukąszenia, użądlenia), potrafi wezwać pomoc w różnych sytuacjach; i). podaje przykłady zachowań i sytuacji, które mogą zagrażać zdrowiu i życiu człowieka (np. niewybuchy i niewypały, pożar, wypadek drogowy, jazda na łyżwach lub kąpiel w niedozwolonych miejscach); j). wyjaśnia znaczenie symboli umieszczonych np. na opakowaniach środków czystości i korzysta z produktów zgodnie z ich przeznaczeniem; k). wymienia podstawowe zasady bezpiecznego zachowania się w domu, w tym posługiwania się urządzeniami elektrycznymi, korzystania z gazu, wody; l). wyjaśnia negatywny wpływ alkoholu, nikotyny i substancji psychoaktywnych na zdrowie człowieka, podaje propozycje asertywnych zachowań w przypadku presji otoczenia; m). wymienia zasady zdrowego stylu życia i uzasadnia konieczność ich stosowania. 10. Zjawiska elektryczne i magnetyczne w przyrodzie. n). podaje przykłady zjawisk elektrycznych w przyrodzie (np. wyładowania atmosferyczne, elektryzowanie się włosów podczas czesania); o). demonstruje elektryzowanie się ciał i ich oddziaływania na przedmioty wykonane z różnych substancji; p). wymienia źródła prądu elektrycznego i dobiera je do odbiorników, uwzględniając napięcie elektryczne; q). opisuje skutki przepływu prądu w domowych urządzeniach elektrycznych, opisuje i stosuje zasady bezpiecznego obchodzenia się z urządzeniami elektrycznymi;

10 Strona11 r). buduje prosty obwód elektryczny i wykorzystuje go do sprawdzania przewodzenia prądu elektrycznego przez różne ciała (substancje); s). uzasadnia potrzebę i podaje sposoby oszczędzania energii elektrycznej; t). bada i opisuje właściwości magnesów oraz ich wzajemne oddziaływanie, a także oddziaływanie na różne substancje; u). buduje prosty kompas i wyjaśnia zasadę jego działania, wymienia czynniki zakłócające prawidłowe działanie kompasu. 11. Ziemia we Wszechświecie. a). opisuje kształt Ziemi z wykorzystaniem jej modelu globusa; b). wymienia nazwy planet Układu Słonecznego i porządkuje je według odległości od Słońca; c). wyjaśnia założenia teorii heliocentrycznej Mikołaja Kopernika; d). bada doświadczalnie prostoliniowe rozchodzenie się światła i jego konsekwencje, np. camera obscura, cień; e). bada zjawisko odbicia światła: od zwierciadeł, powierzchni rozpraszających, elementów odblaskowych; podaje przykłady stosowania elementów odblaskowych dla bezpieczeństwa; f). prezentuje za pomocą modelu ruch obiegowy i obrotowy Ziemi; g). odnajduje zależność między ruchem obrotowym Ziemi a zmianą dnia i nocy; h). wykazuje zależność między ruchem obiegowym Ziemi a zmianami pór roku. 12. Lądy i oceany. a). wskazuje na globusie: bieguny, równik, południk zerowy i 180, półkule, kierunki główne oraz lokalizuje kontynenty, oceany i określa ich położenie względem równika i południka zerowego; b). wskazuje na mapie świata: kontynenty, oceany, równik, południk zerowy i 180, bieguny; c). charakteryzuje wybrane organizmy oceanu, opisując ich przystosowania w budowie zewnętrznej do życia na różnej głębokości; d). opisuje przebieg największych wypraw odkrywczych, w szczególności Krzysztofa Kolumba i Ferdynanda Magellana.

11 Strona Krajobrazy świata. a). charakteryzuje warunki klimatyczne i przystosowania do nich wybranych organizmów w następujących krajobrazach strefowych: lasu równikowego wilgotnego, sawanny, pustyni gorącej, stepu, tajgi, tundry, pustyni lodowej; b). opisuje krajobrazy świata, w szczególności: lasu równikowego wilgotnego, sawanny, pustyni gorącej, stepu, tajgi, tundry, pustyni lodowej, rozpoznaje je na ilustracji oraz lokalizuje na mapie; c). rozpoznaje i nazywa organizmy roślinne i zwierzęce typowe dla poznanych krajobrazów; d). podaje przykłady współzależności między składnikami krajobrazu, zwłaszcza między klimatem (temperatura powietrza, opady atmosferyczne) a rozmieszczeniem roślin i zwierząt. 14. Przemiany substancji. a). podaje przykłady przemian odwracalnych: topnienie, krzepnięcie i nieodwracalnych: ścinanie białka, korozja; b). odróżnia pojęcia: rozpuszczanie i topnienie, podaje przykłady tych zjawisk z życia codziennego; c). bada doświadczalnie czynniki wpływające na rozpuszczanie substancji: temperatura, mieszanie; d). podaje i bada doświadczalnie czynniki wywołujące topnienie i krzepnięcie (temperatura) oraz parowanie i skraplanie (temperatura, ruch powietrza, rodzaj cieczy, wielkość powierzchni); e). odróżnia mieszaniny jednorodne od niejednorodnych, podaje przykłady takich mieszanin z życia codziennego; f). proponuje sposoby rozdzielania mieszanin jednorodnych i niejednorodnych (filtrowanie, odparowanie, przesiewanie). 15. Ruch i siły w przyrodzie. a). opisuje różne rodzaje ruchu; b). interpretuje prędkość jako drogę przebytą w jednostce czasu, wyznacza doświadczalnie prędkość swojego ruchu, np. marszu lub biegu;

12 Strona13 c). bada doświadczalnie siłę tarcia i oporu powietrza oraz wody, określa czynniki, od których te siły zależą, podaje przykłady zmniejszania i zwiększania siły tarcia i oporu w przyrodzie i przez człowieka oraz ich wykorzystanie w życiu codziennym. III. WYBRANE PROGRAMY I PODRĘCZNIKI Program nauczania przyrody w szkole podstawowej Tajemnice przyrody autorstwa Jolanty Golanko; wydawnictwo Nowa Era Podręczniki: Kl. IV: Tajemnice przyrody Podręcznik dla klasy czwartej szkoły podstawowej autorów: Maria Marko-Worłowska, Feliks Szlajfer, Joanna Stawarz; wydawnictwo: Nowa Era; nr ewidencyjny w wykazie MEN: 399/1/2011 Kl. V: Tajemnice przyrody Podręcznik dla klasy piątej szkoły podstawowej autorów: Janina Ślusarczyk, Ryszard Kozik, Feliks Szlajfer; wydawnictwo: Nowa Era; nr ewidencyjny w wykazie MEN: 399/2/2013 Kl. VI: Tajemnice przyrody Podręcznik dla klasy szóstej szkoły podstawowej autorów: Joanna Stawarz, Feliks Szlajfer, Hanna Kowalczyk; wydawnictwo: Nowa Era; nr ewidencyjny w wykazie MEN: 399/3/2014 IV. OBSZARY AKTYWNOŚCI PODLEGAJĄCE OCENIE: 1). PRZEDMIOTEM OCENY JEST: 1. Aktualny stan wiedzy ucznia i jego umiejętności. 2. Tempo przyrostu wiadomości i umiejętności. 3. Stosowanie wiedzy przyrodniczej w praktyce. 4. Logiczne myślenie, rozumowanie i kojarzenie faktów. 5. Aktywność i postawa. OBSZARY AKTYWNOŚCI PODLEGAJĄCE OCENIE: Na lekcjach przyrody oceniane są następujące obszary aktywności ucznia:

13 Strona14 1. Rozumienie pojęć przyrodniczych. 2. Stosowanie języka przyrodniczego. 3. Samodzielne lub w grupie przeprowadzanie doświadczeń. 4. Samodzielne lub w grupie przeprowadzanie obserwacji i wnioskowań. 5. Stosowanie zdobytej wiedzy i umiejętności w sytuacjach typowych. 6. Rozwiązywanie zadań problemowych. 7. Prace projektowe i długoterminowe. 8. Aktywność na lekcji i poza nią oraz wkład pracy ucznia. 9. Praca w grupach. 10. Prowadzenie zeszytu ćwiczeń. V. SPRAWDZANIE I OCENIANIE OSIĄGNIĘĆ UCZNIÓW 1). Ocenie bieżącej podlegają: a). prace pisemne (sprawdziany, kartkówki) - w przypadku niesamodzielnej pracy uczeń otrzymuje ocenę niedostateczną b). odpowiedzi ustne c). prace domowe - brak zeszytu ćwiczeń lub pracy domowej należy zgłaszać na początku lekcji d). praca w grupach e). praca na lekcji f). aktywność g). prace długoterminowe (gromadzenie okazów, zielników, plansz, pomocy do lekcji, itp.) h). przygotowanie do lekcji i). zeszyt ćwiczeń (uczeń nieobecny na lekcji ma obowiązek uzupełnienia notatki w zeszycie ćwiczeń) j). prace nieobowiązkowe - będące samodzielną uczniowską propozycją poszerzenia wiadomości i umiejętności k). osiągnięcia w konkursach szkolnych i innych

14 Strona15 l). działalność na rzecz środowiska m). umiejętności praktyczne np. posługiwanie się mikroskopem, kompasem, planem, mapą. 2). Narzędzia pomiaru osiągnięć ucznia: a). Sprawdziany, prace klasowe: - obejmują partię materiału z jednego działu lub bloku tematycznego; - zapowiedziane są, co najmniej na tydzień przed planowanym terminem. Jego termin ustala nauczyciel wraz z uczniami i zapisuje w dzienniku lekcyjnym, uczniowie notują go w zeszycie; - sprawdzian jest poprzedzony lekcją powtórzeniową, do której uczeń powinien się przygotować; - sprawdzian jest obowiązkowy. Wszystkie sprawdziany są sprawdzone i omówione w ciągu dwóch tygodni; - w przypadku otrzymania oceny niedostatecznej ze sprawdzianu uczeń ma obowiązek w ciągu dwóch tygodni od daty uzyskania tej oceny poprawić ją. Wówczas w dzienniku lekcyjnym uczeń otrzymuje obok oceny 1 ocenę z poprawy. b). Kartkówki: - obejmują zakres wiadomości i umiejętności z max. trzech ostatnich lekcji; - uczniowie piszą je około minut; - nie muszą być zapowiadane przez nauczyciela i nie podlegają poprawie. c). Odpowiedzi ustne: - obejmują tematy z trzech ostatnich lekcji; - nie odpytuje się ucznia po dłuższej nieobecności w szkole, chyba, że uczeń sam zgłosi się do odpowiedzi; - oceny z odpowiedzi ustnych nie podlegają poprawie. d). Prace domowe: - mogą mieć formę pisemną lub ustną; - uczeń ma prawo 2 razy w semestrze zgłosić nie wykonanie pisemnej pracy domowej; - uczeń jest zobowiązany zgłosić ten fakt przed lekcją Nauczyciel wpisuje wówczas w dzienniku lekcyjnym znak bpd. Jeżeli tego nie zgłosi otrzymuje ocenę niedostateczną; - więcej niż dwa nieuzasadnione (nie spowodowane chorobą) braki zadania domowego - ocena niedostateczna; - braki zadań domowych należy uzupełnić na następną lekcję. e). Praca w grupach: - ocenę za pracę w grupie może otrzymać cała grupa lub indywidualni uczniowie. Ocenie podlegają umiejętności: o planowania i organizowania pracy grupowej o efektywnego współdziałania

15 Strona16 o wywiązywania się z powierzonych ról o rozwiązywania problemów w sposób twórczy f). Aktywność na lekcji: - aktywność na lekcji oceniana jest oceną lub znakiem + lub - ; - pięć + to cząstkowa ocena bardzo dobra, pięć - ocena cząstkowa niedostateczna. g). Prace długoterminowe: - wykonywane są samodzielnie przez uczniów lub pod kierunkiem nauczyciela (np. albumy tematyczne, plakaty, zestawienia statystyczne, prace na określony temat, itd.). h). Przygotowanie do lekcji: - uczeń ma obowiązek punktualnego i systematycznego przychodzenia na zajęcia przyrody; - po zakończonej lekcji pozostawia ład i porządek; - na lekcje przyrody uczeń przynosi: podręcznik, zeszyt ćwiczeń, zeszyt przedmiotowy, atlas, przybory do pisania i inne potrzebne pomoce wskazane przez nauczyciela; - uczeń zobowiązany jest do przygotowania do każdej lekcji; - uczeń ma prawo 2 razy w semestrze zgłosić nieprzygotowanie do lekcji bez podania przyczyny. i). Zeszyt ćwiczeń: - jest oceniany pod względem poprawności merytorycznej wykonywanych ćwiczeń i staranności. - uczniowie zobowiązani są do prowadzenia zeszytu ćwiczeń. j). Udział w konkursach przyrodniczych i ekologicznych. 3). Częstotliwość oceniania: Formy aktywności praca klasowa (test wiadomości) odpowiedź ustna praca domowa prace dodatkowe zeszyt przedmiotowy, ćwiczeń kartkówki min praca w grupie aktywność na lekcji Częstotliwość oceniania minimum 2 w semestrze minimum 1 w semestrze minimum 1 w semestrze minimum 2 w semestrze minimum 1 w semestrze max. 3 w semestrze 1 raz w semestrze 1 raz w semestrze

16 Strona17 4). Sposoby oceniania: a). Stopień wyrażony cyfrą: 1, 2, 3, 4, 5, 6, b). Pochwała ustna lub pisemna, c). Ocena opisowa, d). Ocenianie za pomocą + i -. Przeliczanie + i - na oceny szkolne: a) ocena bardzo dobra b) ocena dobra 5). Skala ocen, punktacja: c) ocena dostateczna d) ocena dopuszczająca e) ocena niedostateczna - ocena celująca 6, 100% i zadania dodatkowe - ocena bardzo dobra 5, % - ocena dobra 4, 75 89% - ocena dostateczna 3, 50 74% - ocena dopuszczająca 2, % - ocena niedostateczna % 6). Ocena semestralna/roczna. 1. Podstawą do wystawienia oceny semestralnej (rocznej) z przedmiotu jest średnia ważona uzyskanych ocen cząstkowych (w przypadku prac poprawianych obie oceny). 2. Obliczanie oceny semestralnej odbywa się według następującego algorytmu: gdzie: a suma ocen wagi 4, b suma ocen wagi 3, c suma ocen wagi 2, d suma ocen wagi 1,

17 Strona18 n 4 ilość ocen możliwych do uzyskania wagi 4, n 3 ilość ocen możliwych do uzyskania wagi 3, n 2 ilość ocen możliwych do uzyskania wagi 2, n 1 ilość ocen możliwych do uzyskania wagi Każda ocena cząstkowa, którą otrzymuje uczeń ma ustaloną wagę: Formy aktywności Waga ocen 1. Praca domowa 1 2. Praca w grupach 1 3. Aktywność na lekcji 1 4. Zeszyt przedmiotowy, ćwiczeń 1 5. Osiągnięcia w konkursach etap szkolny 1 6. Zadania dodatkowe 1 7. Praca na lekcji 2 8. Odpowiedź ustna 2 9. Hodowle roślinne i zwierzęce Prowadzenie obserwacji przyrodniczych Wykonanie projektu edukacyjnego, prace krótko i 2 długoterminowe 12. Osiągnięcia w konkursach etap rejonowy Kartkówki Praca klasowa z działu Sprawdzian diagnozujący Osiągnięcia w konkursach etap wojewódzki Badanie osiągnięć ucznia Sprawdzian próbny po zakończeniu klasy 4 4. Przy zapisie ocen cząstkowych dopuszcza się stosowanie znaków + i. 5. Ocena semestralna i roczna wystawiana jest na podstawie średniej arytmetycznej średnich ważonych zgodnie z tabelą:

18 Strona19 Nazwa oceny Ocena Średnia ważona Celujący 6 5,51 do 6,00 Bardzo dobry 5 4,51 do 5,50 Dobry 4 3,51 do 4,50 Dostateczny 3 2,51 do 3,50 Dopuszczający 2 1,51 do 2,50 Niedostateczny 1 1,00 do 1,50 6. Ocena roczna wystawiana jest na podstawie średniej arytmetycznej średnich ważonych z obu semestrów zgodnie z tabelą. VI. WYMAGANIA NA POSZCZEGÓLNE OCENY 1. Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który: n). posiada wiadomości i umiejętności wykraczające poza program nauczania, o). potrafi stosować wiadomości w sytuacjach problemowych, p). umie formułować i dokonywać analizy lub syntezy nowych zjawisk, q). proponuje nietypowe rozwiązania, r). osiąga sukcesy w konkursach szczebla wyższego niż szkolny. Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który: a). w pełni spełnia wymagania z poziomu rozszerzającego i dopełniającego, b). potrafi biegle i samodzielnie używać sformułowań przyrodniczych, c). projektuje doświadczenia i je prezentuje, d). dostrzega i ocenia związki dotyczące zjawisk przyrodniczych i działalności człowieka, e). przewiduje następstwa i skutki działalności człowieka oraz przebieg procesów naturalnych w przyrodzie, wyjaśnia je, f). rozwiązuje problemy. Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który: a). spełnia wszystkie wymagania poziomu koniecznego i podstawowego, ponadto podejmuje udane próby rozwiązywania niektórych zadań i problemów z poziomu rozszerzającego i dopełniającego,

19 Strona20 b). poprawnie używa podręczników z zakresu wiedzy przyrodniczej oraz pomocy naukowych, c). właściwie wykorzystuje przyrządy do obserwacji i pomiarów elementów przyrody, d). korzysta z różnych źródeł informacji, e). dostrzega wpływ przyrody na życie i gospodarkę człowieka, f). proponuje działania na rzecz ochrony środowiska przyrodniczego, g). ocenia relacje między działalnością człowieka a środowiskiem przyrody h). dokonuje porównań zjawisk i elementów przyrody, posługując się terminologią przyrodniczą. Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który: a). spełnia wszystkie wymagania z poziomu podstawowego i koniecznego, b). rozpoznaje i ocenia postawy człowieka wobec środowiska przyrodniczego, c). obserwuje pośrednio i bezpośrednio procesy zachodzące w środowisku przyrodniczym, potrafi je opisać, d). posługuje się mapą jako źródłem wiedzy przyrodniczej, e). poprawnie stosuje wiadomości i umiejętności do rozwiązywania przy pomocy nauczyciela typowych zadań i problemów, f). potrafi korzystać przy pomocy nauczyciela z innych źródeł wiedzy. Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: a). w zakresie przewidzianym podstawą programową wykazuje się znajomością i zrozumieniem podstawowych pojęć, b). przy pomocy nauczyciela potrafi korzystać z różnych źródeł informacji - mapy, globusa, c). rozpoznaje i nazywa podstawowe zjawiska przyrody, d). rozwiązuje przy pomocy nauczyciela typowe zadania o niewielkim stopniu trudności, e). posiada, przejawiający się w codziennym życiu, pozytywny stosunek do środowiska przyrodniczego.

20 Strona21 Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który: a). nie opanował wiadomości i umiejętności określonych programem nauczania, które są potrzebne do dalszego kształcenia, b). nie potrafi rozwiązać problemów przedmiotowych o elementarnym stopniu trudności, nawet przy pomocy nauczyciela, c). nie zna podstawowych określeń przyrodniczych. VII. KRYTERIA OCENY UCZNIÓW Z ZALECENIAMI PORADNI PSYCHOLOGICZNO - PEDAGOGICZNEJ: 1. Nauczyciel na podstawie orzeczenia/opinii publicznej (lub niepublicznej) poradni psychologiczno pedagogicznej, w tym publicznej (lub niepublicznej) poradni specjalistycznej, dostosowuje wymagania edukacyjne do indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych ucznia, u którego stwierdzono zaburzenia i odchylenia rozwojowe lub specyficzne trudności w uczeniu się, uniemożliwiające sprostanie wymaganiom na poszczególne stopnie szkolne. 2. Jeżeli w opinii z poradni jest zapis o wydłużeniu czasu pisania prac pisemnych uczeń o obniżonych wymaganiach może skorzystać z takiego prawa i mieć czas dłuższy o 10%. 3. Inne zasady dotyczące oceniania uczniów z opinią poradni psychologicznopedagogicznej o obniżeniu kryteriów oceniania: a) prace klasowe, kartkówki, sprawdziany, wypracowania itp. dostosowane są do możliwości intelektualnych ucznia, w związku z czym oceniane są wg przyjętej skali ocen; b) uczeń jest zobowiązany do prowadzenia zeszytu przedmiotowego i zeszytu ćwiczeń oraz odrabiania zadań domowych; c) zeszyt przedmiotowy i zeszyt ćwiczeń podlega ocenie; d) uczeń wykonuje prace pisemne, ćwiczenia dostosowane do jego umiejętności; f) uczeń jest zobowiązany dotrzymywać wszelkich terminów jak reszta klasy.

21 Strona22 Uczniowie z dysleksją i dysortografią 1. Słaba technika i tempo czytania, rzutują na ogólne zrozumienie tekstów i poleceń wobec czego nauczyciel: a. wydłuża czas przeznaczony na przyswojenie modułów tematycznych, b. wydłuża czas na udzielenie odpowiedzi ustnych, c. pozwala pisać sprawdzian w czasie dłuższym od pozostałych uczniów, d. dodatkowo wyjaśnia i nakierowuje na prawidłowy tok myślenia. e. ilość błędów ortograficznych nie wpływa w żaden sposób na końcową ocenę ze sprawdzianów, czy kartkówek i ocenę z prowadzenia zeszytu. VIII. IX. SPOSOBY POPRAWY UZYSKIWANYCH WYNIKÓW 1. Uczeń ma możliwość poprawienia oceny niedostatecznej i dopuszczającej otrzymanej w wyniku pracy klasowej i innych prac pisemnych w terminie nie przekraczającym tygodnia od chwili ocenienia i omówienia. 2. Uczeń ma możliwość poprawienia innej oceny z pracy klasowej raz w semestrze. 3. Ocena, jaką uczeń otrzyma poprawiając prace klasową, jest oceną ostateczną, nawet jeśli jest niższa. 4. Uczeń nieobecny w ustalonym dniu poprawy powinien napisać pracę klasową w terminie dwóch tygodni. Formę i sposób poprawy pracy klasowej określa nauczyciel przyrody. WARUNKI I TRYB UZYSKANIA WYŻSZYCH NIŻ PRZEWIDYWANE ROCZNYCH OCEN KLASYFIKACYJNYCH 1. Uczeń ma prawo do ubiegania się o wyższą niż przewidywana roczną ocenę klasyfikacyjną, jeśli spełnione są wszystkie poniższe warunki: a. Co najmniej połowa ocen z prac pisemnych nie jest niższa niż ocena, o którą ubiega się uczeń. b. Pozostałe oceny z prac pisemnych nie są niższe od oceny, o którą ubiega się uczeń, o więcej niż o jeden stopień.

22 Strona23 c. Uczeń może mieć co najwyżej jedną ocenę niedostateczną z prac domowych w okresie. d. Uczeń może ubiegać się o ocenę o jeden stopień wyższą od przewidywanej. 2. Jeżeli spełnione są powyższe warunki, to na wniosek ucznia lub jego rodziców (prawnych opiekunów) zgłoszony do dwóch dni po przedstawieniu uczniowi propozycji oceny, uczeń może pisać (w terminie ustalonym przez nauczyciela) sprawdzian poprawkowy, obejmujący materiał całego roku. 3. Aby uczeń otrzymał ocenę, o którą się ubiega, powinien ze sprawdzianu poprawkowego uzyskać stopień nie niższy od tej oceny. 4. Ocena uzyskana w wyniku sprawdzianu poprawkowego jest ostateczna. 5. Warunki powyższe nie dotyczą przypadku, gdy przewidywaną oceną roczną jest ocena niedostateczna. W tej sytuacji, w terminie ustalonym przez nauczyciela, uczeń może pisać sprawdzian poprawkowy z całego roku. 6. Ocena uzyskana w wyniku takiego sprawdzianu może być co najwyżej oceną dopuszczającą. 7. Jeżeli uczeń nie otrzyma oceny pozytywnej ze sprawdzianu poprawkowego, utrzymana jest ocena niedostateczna. Ocena taka może być zmieniona tylko w wyniku egzaminu poprawkowego. X. DODATKOWE ZADANIA PODLEGAJĄCE OCENIE 1. Uczeń ma możliwość zdobycia ocen za wykonanie dodatkowych zadań (1-2 w semestrze). 2. Tematykę pracy wyznacza nauczyciel przedmiotu bądź wybiera ją sam uczeń. XI. WARUNKI NADROBIENIA BRAKÓW WYNIKŁYCH Z PRZYCZYN LOSOWYCH 1. Uczeń, który opuścił lekcje, ma obowiązek nadrobić braki w wiadomościach, zapisach lekcyjnych, pracach domowych. 2. W przypadku dłuższej niż tydzień nieobecności, termin uzupełnienia braków należy ustalić z nauczycielem, nie może on jednak przekroczyć 2 tygodni.

23 Strona24 XII. PRAWA PRZYSŁUGUJĄCE UCZNIOWI W PROCESIE OCENIANIA 1. Każda ocena dla ucznia jest jawna. 2. Przewidywaną ocenę semestralną lub roczną nauczyciel podaje uczniowi na dwa tygodnie przed radą klasyfikacyjną. 3. Jeżeli przewidywaną oceną semestralną lub roczną jest ocena niedostateczna, nauczyciel ma obowiązek poinformować o niej ucznia, a poprzez wychowawcę rodziców (prawnych opiekunów) na piśmie 4 tygodnie przed radą klasyfikacyjną. 4. Ustalona przez nauczyciela na koniec roku szkolnego ocena niedostateczna może być zmieniona w wyniku egzaminu poprawkowego zgodnie z zasadami określonymi w WZO. 5. Uczeń ma prawo do dwukrotnego w ciągu semestru zgłoszenia nieprzygotowania do lekcji. Przez nieprzygotowanie rozumiemy: brak zeszytu, brak ćwiczeń, brak pracy domowej, brak pomocy i materiałów do lekcji. XIII. XIV. METODY SAMOKONTROLI I SAMOOCENY UCZNIA 1. Uczeń dokonuje samokontroli i samooceny poprzez wykonywanie zadań wskazanych przez nauczyciela zawierającym materiał z danego rozdziału. Uczeń decyduje, w jakim stopniu go opanował. SPOSOBY SAMOEWALUACJI PRACY NAUCZYCIELA 1. Celem ewaluacji jest określenie efektów pracy dydaktycznej i wychowawczej, na którą mają wpływ: nauczyciel, uczeń, rodzice. Ewaluacja: bieżąca (wyniki z poszczególnych form aktywności, rozmowy, obserwacja); po trzyletnim cyklu kształcenia (ankiety skierowane do uczniów, rodziców, wyniki sprawdzianu zewnętrznego klas VI, klasyfikacja semestralna i roczna, sprawdzian wewnętrzny).

24 Strona25 XV. SPOSOBY POWIADAMIANIA UCZNIA I RODZICÓW O WYNIKACH. XVI. 1. Uczniowie są informowani o uzyskanych ocenach na bieżąco. 2. Oceny ze sprawdzianów, kartkówek uczniowie wpisują do zeszytu, rodzice podpisują ocenę. 3. Każda ocena wpisana do dziennika elektronicznego zawiera: a. komentarz, który informuje, za co uczeń otrzymał ocenę, b. wagę 4 najwyższa, 1-najniższa. 4. Rodzice informowani są o osiągnięciach uczniów poprzez: a. dziennik elektroniczny, b. wpisy do zeszytów przedmiotowych lub zeszytów ćwiczeń, c. spotkania klasowe z wychowawcami, d. informowanie pisemne o przewidywanych ocenach niedostatecznych na miesiąc przed klasyfikacją. 5. Na wniosek ucznia lub jego rodziców (prawnych opiekunów) sprawdzone i ocenione prace kontrolne oraz inna dokumentacja dotycząca oceniania ucznia są udostępnianie do wglądu uczniowi lub jego rodzicom (prawnym opiekunom). 6. Uczniowie i ich rodzice (prawni opiekunowie) na dwa tygodnie przed śródrocznym i rocznym posiedzeniem rady pedagogicznej powiadamianie są o przewidywanych ocenach śródrocznych i rocznych klasyfikacyjnych z przyrody. 7. Rodzic ucznia, któremu grozi niedostateczna śródroczna lub roczna ocena klasyfikacyjna, zostaje powiadomiony na miesiąc przed wystawieniem oceny. ZAPISY UWZGLĘDNIAJĄCE SPECYFIKĘ PRZEDMIOTU. 1. Na lekcjach przyrody ważnym punktem oceny są umiejętności związane z prowadzeniem hodowli zwierzęcych i roślinnych, prowadzeniem obserwacji przyrodniczych i wyciąganie wniosków, znajomość mapy Polski i świata, umiejętność wyszukiwania informacji w literaturze i Internecie. Opracowały: Alicja Cicha Alicja Cieloszczyk nauczyciele przyrody