Z filozofii i historii dramy jako metody edukacyjnej. dr Maria Królica

Transkrypt

1 Z filozofii i historii dramy jako metody edukacyjnej dr Maria Królica

2 Drama jest to typ zajęć edukacyjnych, w których występuje realizacja zadania, przez budowanie granicy fikcji i rzeczywistości, w obrębie której dziecko uczestniczy poprzez bycie w roli. Tworzenie fikcji oraz odnajdywanie w niej sposobów na rozwiązanie postawionego zadania powoduje, że uruchamiane zostają mechanizmy angażujące dziecko całościowo, tzn. jednocześnie jego emocje, sprawność fizyczną, odczucie ciała, procesy poznawcze (spostrzeganie wielozmysłowe, uwagę, pamięć, myślenie, a przede wszystkim wyobraźnię), wolę działania, nawyki czy postawy.

3 Główny sens dramy to odkrywanie przez jej uczestników (dzieci przedszkolne, uczniów)drogi rozwiązania problemu, realizacji zadania, to właśnie indywidualne odkrywanie. Odbywa się ono zawsze z udziałem emocji, w działaniu, stąd nazwa tej metody - drama (od gr. działanie).

4 drama to sposób wspomagania rozwoju każdej osoby. w dramie korelacja pomiędzy ilorazem inteligencji a zdolnością do tworzenia dramy jest bardzo niewielka, o ile w ogóle istnieje. [B. Way] do uczestnictwa w dramie nie trzeba wyjątkowych zdolności, talentów, odpowiedniego wieku czy dojrzałości, o ile organizatorom znane są podstawy natury filozoficznej i metodycznej stosowania

5 Przestrzenią, w której drama się dzieje, jest granica rzeczywistości i fikcji, którą tworzą dzieci inspirowane zadaniem dramowym. Płynne przechodzenie z pola rzeczywistości na pole fikcji, i odwrotnie, jest elementem silnie kreatywnym w dramie i nie podlega normowaniu, ograniczaniu czy interpretowaniu ze strony nauczyciela. Ten świat pogranicza jest tylko i wyłącznie światem dziecka i to tego jednego, jedynego, niepowtarzalnego dziecka - osoby.

6 obszar rzeczywistości obszar fantazji obszar dramy (przestrzeń dramy)

7 rola, bycie w roli napięcie konflikt, symbol, rytuał, przypowieść (mit, metafora), czas, dzielenie władzy, znak, rekwizyt, dar. [Sandra Hesten]

8 Podstawy filozoficzne, metodyczne kształtowały się w praktyce pedagogicznej od początku XX wieku w wielu krajach Europy. W Anglii i w Stanach Zjednoczonych praktykowali dramę w nauczaniu C. Cook, J. Merill, W. Wirt, W. Ward. C. Cook pokazał pierwszy raz różnice między teatrem a dramą jego uczniowie nie przytaczali zapamiętanych na pamięć tekstów, nie korzystali z kostiumów ani wypracowanej choreografii czy scenografii, podstawą była uczniowska improwizacja, utrwalił w terminologii dydaktycznej termin drama i zasady jej stosowania.

9 Stanach Zjednoczonych ideę dramy realizują John Merill, William Wirt, Winifred Ward. Przez J. Merilla i W. Wirta drama jest stosowana jako metoda aktywizująca sprawność językową w nauce języków obcych i języka angielskiego. Szersze znaczenie i zastosowanie dramy wykazywała W. Ward. Uznała ona dramę za metodę rozwiązywania różnych problemów (w tym i społecznych) przez role realizowane w określonych kontekstach. Ta koncepcja znalazła szerokie uznanie wśród wychowawców, którzy modyfikując współcześnie podejście W. Ward do dramy stosują ją także jako metodę terapeutyczną czy wręcz resocjalizacyjną w szkołach masowych.

10 W Kanadzie drama stała się ważną metodą w procesie edukacji małych dzieci, dzieci przedszkolnych. Richard Courtney uważa jej stosowanie z małymi dziećmi (od 5 do 10 lat) za pierwszy etap edukacji artystycznej opartej na dramatyzacji. Na tym etapie inspiratorem jest nauczyciel, który wykorzystuje różne, doświadczane przez dzieci proste, codzienne sytuacje.

11 W niemieckiej koncepcji popularne jest stosowanie teatru improwizowanego, którego działanie opiera się na aktywności dzieci, ich pomysłowości, fantazji i sprawności w budowaniu pełnej koncepcji przedstawienia. Wilhelm Gerst i Otto Brues prezentują koncepcję, w której pracę zaczyna się od prostych realizacji zadań, z wykorzystaniem dowolnych środków ekspresji (gest, słowo, mina, dźwięk itd.) tak, aby tkwiący w zadaniu problem unaocznić. Zadanie stawiane dzieciom jest związane z opowiadaniem, które nauczyciel im prezentuje i poleca je dalej rozegrać.

12 W Związku Radzieckim w latach 20 tych XX wieku elementy charakterystyczne dla dramy przeniknęły ideę teatrów szkolnych oraz robotniczych. Ojcem rozpowszechniania założeń teatru improwizowanego był N. Karżanskij, który opierał się na słynnych elementach analizy aktorskiej koncepcji Stanisławskiego, a jego prace mogą być przydatne dla praktyki pedagogicznej w szkołach

13 W Polsce stanowisko odpowiadające koncepcjom dramy istniejącym w różnych krajach zajmował, w latach trzydziestych XX w., Mieczysław Kwieciński. W swojej książce pt. Samorodny teatr w szkole, charakteryzuje tzw. instynkt dramatyczny, który właściwy jest każdemu człowiekowi, a dziecku w znacznym stopniu. Teatr samorodny polega na maksimum samodzielności zespołu, na dawaniu w teatrze siebie, na konstruowaniu przedstawienia z elementów własnego życia.

14 Szczególnie akcentowaną cechą w koncepcji Z. Kwiecińskiego jest improwizacja uczestników przedstawienia. To ona decyduje o przymiotniku teatru - samorodny. Autor pisze, że do tej grupy przedstawień zaliczamy te o charakterze iluzyjnym, w którym dzieci i młodzież aktualizują samorzutnie, w formie dramatycznej najbardziej skryte imperatywy i tęsknoty. Tym samym autor nawiązuje do stanowiska Jędrzeja Cierniaka czy Lucjusza Komarnickiego, który w 1924 roku przeciwstawił się funkcjonującej idei teatru szkolnego jako kopii teatru zawodowego. W teatrze szkolnym najsilniej akcentowano sam proces dramatyzacji, jako najbardziej kształcący i wychowujący.

15 Dziękuję za uwagę!