Stężenie białka HE 4 u kobiet z rakiem endometrium
|
|
- Franciszek Ostrowski
- 4 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 GinPolMedProject 3 (45) 2017: ARTYKUŁ ORYGINALNY Stężenie białka HE 4 u kobiet z rakiem endometrium Andrzej Brenk (ABDE), Piotr Bodzek (CDEG), Iwona Janosz (EF), Anita Olejek (E) Katedra Ginekologii, Położnictwa i Ginekologii Onkologicznej w Bytomiu Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach STRESZCZENIE WKŁAD AUTORÓW: (A) Projekt badania (B) Zbieranie Danych (C) Analiza Statystyczna (D) Interpretacja Danych (E) Przygotowanie Rękopisu (F) Gromadzenie Piśmiennictwa (G) Gromadzenie Funduszy Wstęp. Rak endometrium jest jednym z najczęstszych nowotworów żeńskiego układu rozrodczego, ale do tej pory brak wiarygodnego diagnostycznego markera nowotworowego tego schorzenia. Opisane w piśmiennictwie wątpliwości dotyczące rzeczywistego zachowania się stężenia białka HE4 u chorych z rakiem endometrium stanowią podstawę podjęcia próby ich wyjaśnienia. Cel pracy. Celem pracy była ocena stężeń białka HE4 u kobiet z rakiem endometrium oraz odniesienie uzyskanych wyników do kobiet zdrowych w tym samym wieku. Materiał i metody. Badaniom poddano 50 kobiet z rozpoznanym rakiem endometrium oraz 50 zdrowych kobiet leczonych operacyjnie w Oddziale Klinicznym Ginekologii, Położnictwa i Ginekologii Onkologicznej w Bytomiu SUM. Wyniki. Średnie stężenie białka HE4 jest u zdrowych kobiet znamiennie statystycznie niższe w porównaniu do kobiet z rakiem endometrium. Ponadto stężenie HE4 u kobiet z rakiem endometrium rośnie wraz z głębokością naciekania endometrium opisaną w badaniu histopatologicznym. Stężenie białka CA125 jest znamiennie statystycznie niższe w grupie kontrolnej zdrowych kobiet w porównaniu do kobiet chorujących na endometrium. Wnioski. Rak endometrium jest silnym bodźcem indukującym syntezę białek HE4 i CA125. Wyraźny wzrost ekspresji białka HE4 u kobiet z rakiem endometrium sugeruje, iż białko to może być poszukiwanym markerem nowotworowym raka endometrium, wyraźnie zależnym od głębokości naciekania endometrium. U kobiet z rakiem endometrium na wzrost stężenia HE4 mogą mieć wpływ wyższe stężenia erytrocytów, INR oraz potasu. Sugeruje to większą wartość HE4 jako markera nowotworowego kobiet z rakiem endometrium bez schorzeń współistniejących. Słowa kluczowe: białko HE4; rak endometrium; marker nowotworowy Adres do korespondencji: Oddział Kliniczny Ginekologii, Położnictwa i Ginekologii Onkologicznej, Szpital Specjalistyczny nr 2 w Bytomiu, ul. Batorego 15, Bytom Tel: ; Liczba słów: 1830 Tabele: 1 Ryciny: 5 Piśmiennictwo: 20 Received: Accepted: Published: WSTĘP Rak endometrium w krajach rozwiniętych jest jednym z najczęstszych nowotworów złośliwych kobiecego narządu płciowego. Zachorowalność od przeszło 30. lat wykazuje tendencję wzrostową. Według danych Ministerstwa Zdrowia współczynnik zachorowalności na mieszkanek wynosi w naszym kraju 19,3 co daje 4. miejsce wśród nowotworów u kobiet po raku piersi, płuca i jajnika. Rak błony śluzowej macicy dotyka głównie kobiety w 6. dekadzie życia. Wzrost zachorowalności wiąże się ze stosowaniem egzogennych estrogenów oraz chorobami cywilizacyjnymi, takimi jak nadciśnienie tętnicze, cukrzyca i otyłość. Białko HE4 (human epididymis protein 4) jest glikoproteiną, która bierze udział w wielu fizjologicznych i patologicznych procesach ludzkiego organizmu. Oprócz licznych zdrowych tkanek (np. nerek, płuc, tarczycy) ekspresję tego białka wykryto w wielu patologicznych liniach komórkowych, m.in. nowotworach jajnika, śluzówki macicy, płuc, okrężnicy. Jednak wszyscy autorzy są zgodni, że największa ekspresja występuje w nabłonkowych rakach jajnika [1]. W ostatnich latach ukazały się prace sugerujące, że białko HE4 pełni rolę w predykcji raka endometrium. Opublikowano dane, z których wynika, iż istnieje statystycznie znamienny wzrost stężenia HE4 wraz ze wzrostem zaawansowania tego nowotworu wg FIGO, w zależności od stopnia złośliwości histopatologicznej, głębokości naciekania endometrium i obecności przerzutów do węzłów chłonnych. Ponadto sugeruje się dodatnią korelację pomiędzy przedoperacyjnym stężeniem HE4 i stopniem zaawansowania wg FIGO [2]. W oznaczaniu stężeń HE4 badacze widzą szansę na przedoperacyjną identyfikację pacjentek z głębokością naciekania myometrium powyżej 50% grubości, a więc chorych, u których warto rozważyć wykonanie limfadenektomii miedniczej [3]. Przydatność kliniczna białka HE4 u kobiet z rakiem endometrium wymaga jednak dalszych badań. Te właśnie wątpliwości dotyczące rze- 43
2 GinPolMedProject 3 (45) 2017: czywistego zachowania się stężenia białka HE4 u chorych z rakiem endometrium stanowią podstawę podjęcia próby ich wyjaśnienia. Wciąż pozostaje wyzwaniem medycyny posiadanie wiarygodnego diagnostycznego narzędzia klinicznego pozwalającego w sposób szybki, nieinwazyjny i pewny wysunąć podejrzenie tego nowotworu, aby szybko rozpocząć leczenie. Pomimo dużego postępu wiedzy medycznej na ten temat, wciąż wiele pytań pozostaje bez odpowiedzi, co inspiruje do prowadzenia pogłębionych badań nad tym zagadnieniem. CEL GŁÓWNY Celem głównym pracy była ocena stężeń białka HE4 u kobiet z rakiem endometrium oraz odniesienie uzyskanych wyników do kobiet zdrowych w tym samym wieku. MATERIAŁ I METODYKA Badaniom poddano ogółem 100 kobiet. Grupę badaną stanowiło 50 kobiet z rozpoznanym rakiem endometrium, do grupy kontrolnej włączono 50 zdrowych kobiet, w porównywalnym wieku, uczęszczających na regularne wizyty do Poradni Ginekologiczno-Położniczej. Wszystkie kobiety z grupy badanej były hospitalizowane i leczone operacyjnie w Oddziale Klinicznym Ginekologii, Położnictwa i Ginekologii Onkologicznej w Bytomiu Śląskiego Uniwersytetu Medycznego. Dla wszystkich kobiet z grup badanych przeanalizowano na podstawie dokumentacji medycznej wywiad lekarski i przebieg choroby od rozpoznania do zakończenia leczenia w klinice. Z badań wyłączono kobiety chore na jakiekolwiek przewlekłe choroby spoza układu płciowego (szczególnie choroby nerek i wątroby), palące papierosy, spożywające alkohol. Wyłączono z badań kobiety podające w okresie rozrodczym nieregularne i nieprawidłowe miesiączki. Kryterium wyłączenia z badań było także BMI poniżej 18,5 kg/m 2 lub powyżej 30 kg/m 2. Na wykonanie badań uzyskano zgodę Komisji Bioetycznej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach (Uchwała KNW/0022/KB1/115/13 z dnia r.). Wszystkie pacjentki zostały wyczerpująco poinformowane o celu badań i wyraziły pisemną zgodę na uczestnictwo. Badania wchodziły w zakres pracy statutowej realizowanej w Katedrze i Oddziale Klinicznym Ginekologii, Położnictwa i Ginekologii Onkologicznej w Bytomiu w ramach działalności naukowo-badawczej SUM w Katowicach. Próbki krwi w ilości około 5 ml były pobierane u pacjentek z grup badanych w okresie przedoperacyjnym do suchych probówek na skrzep. U kobiet z grupy kontrolnej krew pobierano jednorazowo w trakcie rutynowej diagnostyki w Poradni Ginekologiczno-Położniczej. Niezwłocznie po pobraniu próbki krwi zostały odwirowane, a uzyskana surowica była przechowywana w temperaturze -70 C do chwili przeprowadzenia oznaczeń. Oznaczenia zostały wykonane metodą immunoenzymatyczną przy użyciu komercyjnych testów do ilościowego oznaczania HE4 w surowicy ludzkiej. Wszystkie oznaczenia wykonano w Katedrze i Zakładzie Farmakologii Wydziału Lekarskiego z Oddziałem Lekarsko-Dentystycznym w Zabrzu Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach. Do analizy statystycznej wykorzystany został program Statistica 10.0 (StatSoft Inc., 2011). Wyniki dla zmiennych na skali nominalnej przedstawiono za pomocą tablic częstości. W przypadku zmiennych ilościowych wyliczono podstawowe miary statystyki opisowej: średnią arytmetyczną, medianę, kwartyle oraz odchylenie standardowe. Zgodność rozkładu zmiennych z rozkładem normalnym badano przy wykorzystaniu testu Shapiro-Wilka. Ponieważ rozkłady (w tym kluczowego parametru HE4) odbiegały istotnie od rozkładu normalnego do weryfikacji hipotez wykorzystano metody nieparametryczne. W przypadku porównań międzygrupowych skorzystano z testu U Manna-Whitneya (w przypadku dwóch grup porównawczych), testu ANOVA rang Kruskala-Wallisa wraz z testem post-hoc Dunna (dla więcej Tab. 1. Stężenia białka HE4 [pmol/l] oraz białka CA125 [U/ml] (mediana, średnia ± odchylenie standardowe) w grupie badanej w okresie przedoperacyjnym oraz w grupie kontrolnej Grupa badana N=50 Grupa kontrolna N=50 HE4 [pmol/l] 55,5 a) 22,5 75,9 ± 50,2 23,1 ± 5,1 CA125 [U/ml] 42,7 b) 17,2 42,7 ± 19,8 17,2 ± 10,5 a) p<0, w porównaniu z grupą kontrolną b) p=0,00009 w porównaniu z grupą kontrolną 44
3 A. Brenk et al. Stężenie białka HE 4 u kobiet z rakiem endometrium niż dwóch grup) lub w przypadku zmiennych jakościowych testu chi-kwadrat. Do porównań wartości parametrów zmierzonych przed i po zabiegu operacyjnym użyto testu kolejności par Wilcoxona. Analizę korelacyjną wykonywano za pomocą współczynnika korelacji rang Spearmana. Założono poziom istotności α=0,05. Za istotne statystycznie uznawano wyniki, gdy wyliczone prawdopodobienstwo testowe p spełniało nierówność p<0,05. WYNIKI Wstępne wyniki przedstawiono w tabeli 1. oraz na rycinach 1 5. Średni wiek badanych w grupie kobiet z rakiem endometrium wynosił 63,7 ± 9,0 lat, a w grupie kontrolnej 55,3 ± 7,1 lat. Nie stwierdzono różnic statystycznie istotnych pomiędzy wiekiem a grupami pacjentek. Średnie stężenie białka HE4 jest u zdrowych kobiet znamiennie statystycznie niższe w porównaniu Ryc. 1. Zależność pomiędzy stężeniem HE4 [pmol/l] u kobiet z rakiem endometrium a przedoperacyjnym stężeniem krwinek czerwonych [mg/dl] do kobiet z rakiem endometrium (p=0,000000) (tab. 1.). Ponadto stężenie HE4 u kobiet z rakiem endometrium rośnie wraz z głębokością naciekania endometrium opisaną w badaniu histopatologicznym. W grupie badanej oraz kontrolnej zbadano także stężenia białka CA125. Stężenie białka CA125 jest znamiennie statystycznie niższe w grupie kontrolnej zdrowych kobiet (17,2 U/ml) w porównaniu do kobiet chorujących na raka endometrium (42,7 U/ml; p=0,00009) (tab. 1). Przeanalizowano czynniki mogące mieć wpływ na stężenie HE4 w badanych grupach kobiet. W grupie pacjentek z rakiem endometrium znaleziono kilka korelacji liniowych pomiędzy stężeniem HE4 a parametrami biochemicznymi pobieranymi zarówno przed, jak i po leczeniu operacyjnym. Zależności te ilustrują ryciny 1 5. DYSKUSJA W ostatnich latach pojawiło się kilka doniesień dotyczących oceny przydatności białka HE4 u kobiet z rakiem endometrium. Mimo, iż jest to nowotwór dający stosunkowo wczesne objawy, a więc rozpoznawany u wielu pacjentek we wczesnym stadium zaawansowania, do tej pory nie ma żadnego markera nowotworowego wprowadzonego do praktyki klinicznej, który byłby specyficzny dla raka endometrium [4]. W literaturze istnieją doniesienia dotyczące przydatności różnych markerów surowiczych w raku błony śluzowej macicy, takich jak: CEA, CA72.4, CA19.9, CA15.3, M-CSF oraz czasem używanego do tego celu CA125, jednak markery te wykazują zwiększoną ekspresje tylko u 20 30% pacjentek [5]. Znalezienie takiego mar- Ryc. 2. Zależność pomiędzy stężeniem HE4 [pmol/l] u kobiet z rakiem endometrium a przedoperacyjnym stężeniem potasu [mmol/l] Ryc. 3. Zależność pomiędzy stężeniem HE4 [pmol/l] u kobiet z rakiem endometrium a różnicą stężeń poi przedoperacyjnych INR 45
4 GinPolMedProject 3 (45) 2017: kera jest szczególnie ważne u pacjentek z dużym ryzykiem rozwoju raka endometrium, jak i u tych które są dodatkowo obciążone występowaniem skrajnej otyłości, zespołem Lyncha lub leczonych tamoxyfenem z powodu raka sutka. U pozostałych chorych czuły marker dałby możliwość monitorowania terapii wspomagającej oraz pozwoliłby wcześnie przewidzieć nawroty. W ostatnich latach udowodniono, że białko HE4 pełni rolę w predykcji raka endometrium [6,7]. Zanotti i wsp. [2] opublikowali dane, z których wynika iż istnieje statystycznie znamienny wzrost stężenia HE4 wraz ze wzrostem zaawansowania tego nowotworu wg FIGO, w zależności od stopnia złośliwości histopatologicznej, głębokości naciekania endometrium i obecności przerzutów do węzłów chłonnych, co potwierdzili także inni autorzy [4,5,8-11]. Ponadto Zanotti i wsp. [2] przedstawili dodatnią korelację pomiędzy przedoperacyjnym stężeniem HE4 i stopniem zaawansowania wg FIGO. Wg Bignotti i wsp. [4] ocena wartości HE4 u pacjentek z rakiem endometrium może być użyteczna, jako proste, wczesne i wysoko efektywne narzędzie do selekcji pacjentek wysokiego ryzyka, u którym można zmodyfikować typowe leczenie wykonując rozszerzone wycięcie węzłów chłonnych lub stosując terapię dodatkową, taką jak rozszerzenie pól radioterapii czy chemioterapię ogólnoustrojową. Wyniki własne są zgodne z opisanymi wyżej, białko HE4 jawi się jako użyteczny marker w diagnostyce i przewidywaniu raka endometrium u kobiet. Opinię tę potwierdził Capriglione i wsp. [3], który w oznaczaniu stężeń HE4 widzi szanse na przedoperacyjną identyfikację pacjentek z głębokością naciekania myometrium powyżej 50% grubości, a więc chorych, u których war- to rozważyć wykonanie limfadenektomii miedniczej. Pozwoliłoby to kierować chore do odpowiednich ośrodków chirurgii onkologicznej [3]. Angioli i wsp. [12] zaproponowali na wzór algorytmu ROMA wprowadzenie do praktyki klinicznej w przypadkach raka endometrium algorytmu REM (risk of endometrial malignancy) obejmującego oznaczanie stężenia surowiczych markerów, badanie ultrasonograficzne oraz analizę objawów klinicznych. Celem nowego narzędzia ma być identyfikacja pacjentek z wysokim ryzykiem raka endometrium i ich skierowanie na leczenie do ośrodków mogących zaproponować chorym odpowiednią i optymalną terapię, a co za tym idzie poprawę wyników leczenia i redukcję kosztów. Z powyższych rozważań wynika, że oznaczanie stężeń HE4 u kobiet z rakiem endometrium może być przydatne w przedoperacyjnej kwalifikacji pacjentek do odpowiedniego leczenia operacyjnego nawet we wczesnym stadium zaawansowania choroby [2,3,5,13] oraz że HE4 jest najbardziej odpowiednim i wrażliwym markerem raka endometrium zidentyfikowanym do dnia dzisiejszego [8,13,14]. Przydatność kliniczna białka HE4 u kobiet z rakiem endometrium wymaga jednak dalszych badań, chociażby z powodu, iż nie ustalono jeszcze górnej granicy normy tego markera w tej jednostce chorobowej [3]. W badaniach własnych wykazano wpływ niektórych parametrów biochemicznych krwi na stężenie białka HE4. Stwierdzono liniową korelację dodatnią pomiędzy stężeniem erytrocytów a stężeniem HE4 w okresie przedoperacyjnym (ryc.1.). Analogiczna zależność została udowodniona dla potasu (ryc.2.). Trudno odnieść się do tych wyników, bowiem brak jeszcze w piśmiennictwie pełnego opracowania Ryc. 4. Zależność pomiędzy stężeniem HE4 [pmol/l] u kobiet z rakiem endometrium a różnicą poziomów po- i przedoperacyjnych hematokrytu [%] Ryc. 5. Zależność pomiędzy stężeniem HE4 [pmol/l] u kobiet z rakiem endometrium a różnicą stężeń poi przedoperacyjnych potasu [mmol/l] 46
5 A. Brenk et al. Stężenie białka HE 4 u kobiet z rakiem endometrium podobnych zależności. Wzrost stężenia potasu dodatnio korelujący ze wzrostem białka HE4 u kobiet z rakiem endometrium tłumaczyć może fakt, iż u kobiet starszych częściej dochodzi do osłabienia filtracji nerkowej [15]. Białko HE4 jest białkiem o niskiej masie cząsteczkowej, łatwo wiec jest wydalane przez nerki. Nagy i wsp. [16] wykazali statystycznie znaczący wzrost stężeń HE4 w różnych stadiach przewlekłej choroby nerek, proporcjonalny do spadku współczynnika filtracji kłębuszkowej (GFR). Wpływ nieprawidłowości pracy nerek na stężenie HE4 potwierdzili także Escudero i wsp. [17] wyraźnie sugerując, iż choroby nerek i wątroby zmieniają stężenie tego markera. Także Bolstad i wsp. [18] donoszą, że wpływ dysfunkcji nerek, a co za tym idzie zmienione stężenia kreatyniny w surowicy kobiet wpływają na stężenie białka HE4 stężenie HE4 rośnie proporcjonalnie do stężenia kreatyniny w surowicy krwi. Przy założeniu prawidłowego stężenia kreatyniny 50 µmol/l, już jej wzrost do 70 µmol/l pociąga za sobą o 12% wyższe stężenia HE4, dla stężenia kreatyniny 100 µmol/l wzrost HE4 następuje już o 27% [18]. Niewydolność nerek obecnie jest uważana za jeden z głównych czynników powodujących wzrost HE4 u kobiet bez choroby nowotworowej [17], schorzenie to wpływa w mniejszym stopniu na wartości CA125 [14], ale także może być źródłem fałszywie pozytywnych wyników innych markerów, takich jak antygen płaskonabłonkowy (SCC), S-100, ProGRP [17]. Wśród badanych pacjentek nie było pacjentek z niewydolnością nerek, stanowiło to jedno z kryteriów wyłączenia z badania. Wydaje się jednak, że pacjentki w wieku pomenopauzalnym mogą mieć nieco osłabioną filtrację nerkową związaną z wiekiem, jednak obserwacje te wymagają dalszych badań. U kobiet z niewydolnością nerek, u których w praktyce klinicznej posługujemy się wynikami HE4, należy stężenia tego markera interpretować ostrożnie, szczególnie, jeśli nieprawidłowe jest stężenie kreatyniny (wyższe niż 115 µmol/l lub 1,3 mg/dl) [17]. Jest to szczególnie ważne w przypadku monitorowania efektów leczenia nowotworów, bowiem leczenie uzupełniające może powodować trwałe uszkodzenie nerek lub przejściową ich dysfunkcję [19, 20]. WNIOSKI 1. Rak endometrium jest silnym bodźcem indukującym syntezę białek HE4 i CA125. Wyraźny wzrost ekspresji białka HE4 u kobiet z rakiem endometrium sugeruje, iż białko to może być poszukiwanym markerem nowotworowym raka endometrium, wyraźnie zależnym od głębokości naciekania endometrium. 2. U kobiet z rakiem endometrium na wzrost stężenia HE4 mogą mieć wpływ wyższe stężenia erytrocytów, INR oraz potasu. Sugeruje to większą wartość HE4 jako markera nowotworowego kobiet z rakiem endometrium bez schorzeń współistniejących. 1. Janosz I, Bodzek P, Partyka R i wsp. Ocena stężeń białka HE4 w poszczególnych trymestrach ciąży fizjologicznej. GinPolMedProject 2017;1,43: Zanotti L, Bignotti E, Calza S et al. Human epididymis protein 4 as a serum marker for diagnosis of endometrial carcinoma and prediction of clinical outcome. Clin Chem Lab Med 2012;50,12: Capriglione S, Plotti F, Miranda A et al. Utility of tumor marker HE4 as prognostic factor in endometrial cancer: a single-center controlled study. Tumour Biol 2015; 36,6: Bignotti E, Ragnoli M, Zanotti L et al. Diagnostic and prognostic impact of serum HE4 detection in endometrial carcinoma patients. Br J Cancer 2011;104, Angioli R, Plotti F, Capriglione S et al. The role of novel biomarker HE4 in endometrial cancer: a case control prospective study. Tumor Biol 2013;34: Li J, Chen H, Mariani A et al. HE4 (WFDC2) promotes tumor growth in endometrial cancer cell lines. Int J Mol Sci 2013;14: Moore RG, Brown AK, Miller MC et al. Utility of a novel serum tumor biomarker HE4 in patients with endometrioid adenocarcinoma of the uterus. Gynecol Oncol 2008; 110: Omer B, Genc S, Takmaz O et al. The diagnostic role of human epididymis protein 4 and serum amyloid-a in early-stage endometrial cancer patients. Tumor Biol 2013; 34: Brennan DJ, Hackethal A, Mann KP et al. Serum HE4 detects recurrent endometrial cancer in patients undergoimg routine clinical surveillance. BMC Cancer 2015; 15: Antonsen SL, Hogdall E, Christensen IJ et al. HE4 and CA125 levels in the preoperative assessment of endometrial cancer patients: a prospective multicenter study (EN- DOMET). Acta Obstet Gynecol Scand 2013;92: Kalogera E, Scholler N, Powless C et al. Correlation of serum HE4 with tumor size and myometrial invasion in endometrial cancer. Gynecol Oncol 2012;124: Angioli R, Capriglione S, Aloisi A et al. REM (Risk of Endometrial Malignancy): a proposal for a new scoring system to evaluate risk of endometrial malignancy. Clin Cancer Res 2013;19: Angioli R, Miranda A, Aloisi A et al. A critical review on HE4 performance in endometrial cancer: where are we now? Tumour Biol 2014;35: Kappelmayer J, Antal-Szalmas P, Nagy Jr B. Human epididymis protein 4 (HE4) in laboratory medicine and an algorithm in renal disorders. Clinica Chimica Acta 2015;438: PIŚMIENNICTWO 47
6 GinPolMedProject 3 (45) 2017: Moore RG, Miller MC, Eklund EE et al. Serum levels of the ovarian cancer biomarker HE4 are decreased in pregnancy and increase with age. Am J Obstet Gynecol 2012;206(4):349.e1-349.e7 16. Nagy Jr B, Krasznai ZT, Balla H et al. Elevated human epididymis protein 4 concentrations in chronic kidney disease. Ann Clin Biochem 2012;49: Escudero JM, Auge JM, Filella X et al. Comparision of serum human epididymis protein 4 with cancer antigen 125 as a tumor marker in patients with malignant and non-malignant diseases. Clinical Chemistry 2011; 57,11: Bolstad N, Oijordsbakken M, Nustad K et al. Human epididymis protein 4 reference limits and natural variation in a Nordic reference population. Tumour Biol 2012; 33: Li P, Zhang X, Li T et al. Combined detection of sialic acid and hydroxyproline in diagnosis of ovarian cancer and its comparison with human epididymis protein 4 and carbohydrate antigen 125. Clinica Chimica Acta 2015; 439: Hertlein L, Stieber P, Kirschenhofer A et al. Human epididymis protein 4 (HE4) in benign and malignant diseases. Clin Chem Lab Med 2012;50:
S T R E S Z C Z E N I E
STRESZCZENIE Cel pracy: Celem pracy jest ocena wyników leczenia napromienianiem chorych z rozpoznaniem raka szyjki macicy w Świętokrzyskim Centrum Onkologii, porównanie wyników leczenia chorych napromienianych
Bardziej szczegółowoOcena stężeń białka HE4 w poszczególnych trymestrach ciąży fizjologicznej
GinPolMedProject 1 (43) 2017: 054-058 ARTYKUŁ ORYGINALNY Ocena stężeń białka HE4 w poszczególnych trymestrach ciąży fizjologicznej Iwona Janosz 1 (ACEF), Piotr Bodzek 1 (EFG), Robert Partyka 2 (ABE), Danuta
Bardziej szczegółowow kale oraz innych laboratoryjnych markerów stanu zapalnego (białka C-reaktywnego,
1. Streszczenie Wstęp: Od połowy XX-go wieku obserwuje się wzrost zachorowalności na nieswoiste choroby zapalne jelit (NChZJ), w tym chorobę Leśniowskiego-Crohna (ChLC), zarówno wśród dorosłych, jak i
Bardziej szczegółowoDr hab. med. Mirosław Dziuk, prof. nadzw. Kierownik Zakładu Medycyny Nuklearnej WIM Warszawa
Dr hab. med. Mirosław Dziuk, prof. nadzw. Kierownik Zakładu Medycyny Nuklearnej WIM Warszawa ROZPOZNAWANIE: PET - CT W ONKOLOGII poszukiwanie ognisk choroby - wczesne wykrywanie różnicowanie zmian łagodnych
Bardziej szczegółowoOcena użyteczności oznaczeń białka HE4 i algorytmu ROMA w przedoperacyjnej diagnostyce guzów przydatków
Ocena użyteczności oznaczeń białka HE4 i algorytmu ROMA w przedoperacyjnej diagnostyce guzów przydatków Evaluation of applicability of HE4 and ROMA in the preoperative diagnosis of adnexal masses 1 2 1
Bardziej szczegółowoprzytarczyce, niedoczynność przytarczyc, hipokalcemia, rak tarczycy, wycięcie tarczycy, tyreoidektomia
SŁOWA KLUCZOWE: przytarczyce, niedoczynność przytarczyc, hipokalcemia, rak tarczycy, wycięcie tarczycy, tyreoidektomia STRESZCZENIE Wstęp. Ze względu na stosunki anatomiczne oraz wspólne unaczynienie tarczycy
Bardziej szczegółowoOncoOVARIAN Dx (Jajniki) - Raport
IMS Sp. z o.o. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 4 4 OncoOVARIAN Dx (Jajniki) - Raport Informacje o pacjencie Dane identyfikacyjne Kod: PRZYKLAD PESEL: 00999000000 Dane osobowe Wiek (w latach): 40 Status menopauzalny
Bardziej szczegółowoLIMFADENEKTOMIA W LECZENIU RAKA TRZONU MACICY. Andrzej Bieńkiewicz Oddział Kliniczny Ginekologii Onkologicznej Uniwersytet Medyczny w Łodzi
LIMFADENEKTOMIA W LECZENIU RAKA TRZONU MACICY Andrzej Bieńkiewicz Oddział Kliniczny Ginekologii Onkologicznej Uniwersytet Medyczny w Łodzi II Kongres PTGO, POZNAŃ 2011 ARGUMENTY "ZA" ARGUMENTY "PRZECIW"
Bardziej szczegółowoTesty nieparametryczne
Testy nieparametryczne Testy nieparametryczne możemy stosować, gdy nie są spełnione założenia wymagane dla testów parametrycznych. Stosujemy je również, gdy dane można uporządkować według określonych kryteriów
Bardziej szczegółowoOcena czynników rokowniczych w raku płaskonabłonkowym przełyku w materiale Kliniki Chirurgii Onkologicznej AM w Gdańsku doniesienie wstępne
Ocena czynników rokowniczych w raku płaskonabłonkowym przełyku w materiale Kliniki Chirurgii Onkologicznej AM w Gdańsku doniesienie wstępne Świerblewski M. 1, Kopacz A. 1, Jastrzębski T. 1 1 Katedra i
Bardziej szczegółowoZAPROSZENIE NA BADANIA PROFILAKTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ ( )
ZAPROSZENIE NA BADANIA PROFILAKTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ (2015-08-03) PROFILAKTYKA CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA ADRESACI - Osoby zadeklarowane do lekarza POZ, w wieku 35, 40, 45,
Bardziej szczegółowoOncoCUP Dx (Ognisko pierwotne) - Raport
IMS Sp. z o.o. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 3 9 OncoCUP Dx (Ognisko pierwotne) - Raport Informacje o pacjencie Dane identyfikacyjne Kod: PRZYKLAD0001 PESEL: 00990000000 Dane osobowe Płeć: Kobieta Rasa: Inna Wiek
Bardziej szczegółowoPakiet onkologiczny. w podstawowej opiece zdrowotnej
Pakiet onkologiczny w podstawowej opiece zdrowotnej Agnieszka Jankowska-Zduńczyk Specjalista medycyny rodzinnej Konsultant krajowy w dziedzinie medycyny rodzinnej Profilaktyka chorób nowotworowych Pakiet
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA.
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA Małgorzata Biskup Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych na reumatoidalne zapalenie
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ NAUKI O ZDROWIU FACULTY OF HEALTH SCIENCES
Warszawa, 2017-05-28 RECENZJA rozprawy na stopień doktora nauk o zdrowiu mgr Ewy Mazur pt Jakość życia kobiet poddanych chemioterapii z powodu raka piersi, jelita grubego i jajnika. Przedstawiona mi do
Bardziej szczegółowoOdrębności diagnostyki i leczenia raka piersi u młodych kobiet
Odrębności diagnostyki i leczenia raka piersi u młodych kobiet Barbara Radecka Opolskie Centrum Onkologii Amadeo Modigliani (1884-1920) 1 Młode chore Kto to taki??? Daniel Gerhartz (1965-) 2 3 Grupy wiekowe
Bardziej szczegółowoWytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki, pęcherza moczowego i prostaty 2011
Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki, pęcherza moczowego i prostaty 2011 Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki,
Bardziej szczegółowoMgr inż. Aneta Binkowska
Mgr inż. Aneta Binkowska Znaczenie wybranych wskaźników immunologicznych w ocenie ryzyka ciężkich powikłań septycznych u chorych po rozległych urazach. Streszczenie Wprowadzenie Według Światowej Organizacji
Bardziej szczegółowoV KONFERENCJA NOWE TRENDY W GINEKOLOGII ONKOLOGICZNEJ. Gdańsk, 16-17.05.2014. Patronat naukowy: Polskie Towarzystwo Ginekologii Onkologicznej
V KONFERENCJA NOWE TRENDY W GINEKOLOGII ONKOLOGICZNEJ Gdańsk, 16-17.05.2014 Patronat naukowy: Polskie Towarzystwo Ginekologii Onkologicznej 16.05.2014 8:00-8:15 Otwarcie Konferencji Prof. J. Markowska,
Bardziej szczegółowoHOT TOPICS 2014. W GINEKOLOGII ONKOLOGICZNEJ WARSZAWA, 01 marzec 2014 r.
HOT TOPICS 2014 W GINEKOLOGII ONKOLOGICZNEJ WARSZAWA, 01 marzec 2014 r. NOWOTWORY TRZONU MACICY Przegląd publikacji w International Journal of Gynecological Cancer w 2013 roku Paweł Knapp Klinika Ginekologii
Bardziej szczegółowoOnkologia - opis przedmiotu
Onkologia - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Onkologia Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-On Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek Lekarski Profil praktyczny Rodzaj studiów jednolite
Bardziej szczegółowoZałącznik do OPZ nr 8
Załącznik do OPZ nr 8 Lista raportów predefiniowanych Lp. Tytuł raportu Potencjalny użytkownik raportu 1. Lista chorych na raka stercza w zależności od poziomu antygenu PSA (w momencie stwierdzenia choroby)
Bardziej szczegółowoEBM w farmakoterapii
EBM w farmakoterapii Dr Przemysław Niewiński Katedra i Zakład Farmakologii Klinicznej AM we Wrocławiu Katedra i Zakład Farmakologii Klinicznej AM Wrocław EBM Evidence Based Medicine (EBM) "praktyka medyczna
Bardziej szczegółowoFetuina i osteopontyna u pacjentów z zespołem metabolicznym
Fetuina i osteopontyna u pacjentów z zespołem metabolicznym Dr n med. Katarzyna Musialik Katedra Chorób Wewnętrznych, Zaburzeń Metabolicznych i Nadciśnienia Tętniczego Uniwersytet Medyczny w Poznaniu *W
Bardziej szczegółowoGinekolodzy onkolodzy z całej Polski debatowali w ŚCO
Ginekolodzy onkolodzy z całej Polski debatowali w ŚCO O tym jak skutecznie leczyć nowotwory ginekologiczne oraz jak planować rodzinę w obliczu choroby nowotworowej rozmawiali ginekolodzy z ośrodków onkologicznych
Bardziej szczegółowoUżyteczność kliniczna białka HE4 w innych patologiach poza rakiem jajnika przegląd piśmiennictwa
GinPolMedProject 4 (50) 2018: 088-092 ARTYKUŁ POGLĄDOWY Użyteczność kliniczna białka HE4 w innych patologiach poza rakiem jajnika przegląd piśmiennictwa Andrzej Brenk (AEF), Piotr Bodzek (EF), Mikołaj
Bardziej szczegółowoWydłużenie życia chorych z rakiem płuca - nowe możliwości
Wydłużenie życia chorych z rakiem płuca - nowe możliwości Pulmonologia 2015, PAP, Warszawa, 26 maja 2015 1 Epidemiologia raka płuca w Polsce Pierwszy nowotwór w Polsce pod względem umieralności. Tendencja
Bardziej szczegółowoPytania z zakresu ginekologii i opieki ginekologicznej
Pytania z zakresu ginekologii i opieki ginekologicznej - 2017 1. Proszę wymienić zagrożenia zdrowotne dla kobiety jakie mogą wystąpić w okresie okołomenopauzalnym. 2. Proszę omówić rolę położnej w opiece
Bardziej szczegółowoSpiS TreśCi chirurgia narządowa 51. nowotwory układu pokarmowego VII
Spis treści CHIRURGIA NARZĄDOWA... 1005 51. Nowotwory układu pokarmowego... 1007 51.1. Nowotwory przełyku Andrzej W. Szawłowski... 1007 51.1.1. Wstęp... 1007 51.1.2. Patologia... 1008 51.1.3. Rozpoznanie...
Bardziej szczegółowoOcena pracy doktorskiej. mgr Beaty Jakusik. pt. Ocena żywienia dojelitowego według programu Fast Track u chorych
Ocena pracy doktorskiej mgr Beaty Jakusik pt. Ocena żywienia dojelitowego według programu Fast Track u chorych operowanych z powodu nowotworów jelita grubego Przedstawiona do recenzji praca porusza bardzo
Bardziej szczegółowoOcena immunologiczna i genetyczna białaczkowych komórek macierzystych
Karolina Klara Radomska Ocena immunologiczna i genetyczna białaczkowych komórek macierzystych Streszczenie Wstęp Ostre białaczki szpikowe (Acute Myeloid Leukemia, AML) to grupa nowotworów mieloidalnych,
Bardziej szczegółowoJak sprawdzić normalność rozkładu w teście dla prób zależnych?
Jak sprawdzić normalność rozkładu w teście dla prób zależnych? W pliku zalezne_10.sta znajdują się dwie zmienne: czasu biegu przed rozpoczęciem cyklu treningowego (zmienna 1) oraz czasu biegu po zakończeniu
Bardziej szczegółowoWskaźniki włóknienia nerek
Wskaźniki włóknienia nerek u dzieci z przewlekłą chorobą nerek leczonych zachowawczo Kinga Musiał, Danuta Zwolińska Katedra i Klinika Nefrologii Pediatrycznej Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich
Bardziej szczegółowoSTRESZCZENIE. Wstęp. Cele pracy
STRESZCZENIE Wstęp Hormon wzrostu (GH) jest jednym z najważniejszych hormonów anabolicznych promujących proces wzrastania człowieka. GH działa lipolitycznie, wpływa na metabolizm węglowodanów, białek i
Bardziej szczegółowoPrzykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji
PROGRAM POPRAWY WCZESNEGO WYKRYWANIA I DIAGNOZOWANIA NOWOTWORÓW U DZIECI W PIĘCIU WOJEWÓDZTWACH POLSKI Przykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji
Bardziej szczegółowoElżbieta Arłukowicz Streszczenie rozprawy doktorskiej
Elżbieta Arłukowicz Streszczenie rozprawy doktorskiej Analiza zmienności ilościowej i jakościowej tlenowej flory bakteryjnej izolowanej z ran przewlekłych kończyn dolnych w trakcie leczenia tlenem hiperbarycznym
Bardziej szczegółowoSTATYSTYKI DOTYCZĄCE RAKA JAJNIKA
bioprognos OncoOVARIAN Dx Nieinwazyjne badanie krwi umożliwiające zasugerowanie diagnozy u pacjentek z podejrzeniem nowotworu złośliwego jajnika oraz ograniczenie liczby nieadekwatnych badań diagnostycznych,
Bardziej szczegółowoSkale i wskaźniki jakości leczenia w OIT
Skale i wskaźniki jakości leczenia w OIT Katarzyna Rutkowska Szpital Kliniczny Nr 1 w Zabrzu Wyniki leczenia (clinical outcome) śmiertelność (survival) sprawność funkcjonowania (functional outcome) jakość
Bardziej szczegółowoMateriał i metody. Wyniki
Abstract in Polish Wprowadzenie Selen jest pierwiastkiem śladowym niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Selen jest wbudowywany do białek w postaci selenocysteiny tworząc selenobiałka (selenoproteiny).
Bardziej szczegółowoDr hab. n. med. Paweł Blecharz
BRCA1 zależny rak piersi i jajnika odmienności diagnostyczne i kliniczne (BRCA1 dependent breast and ovarian cancer clinical and diagnostic diversities) Paweł Blecharz Dr hab. n. med. Paweł Blecharz Dr
Bardziej szczegółowoWARSZAWSCY LEKARZE ZASTOSOWALI NOWĄ METODĘ LECZENIA RAKA JAJNIKA
WARSZAWSCY LEKARZE ZASTOSOWALI NOWĄ METODĘ LECZENIA RAKA JAJNIKA..,WWW.MONEY.PL ( 00:00:00) www.money.pl/archiwum/wiadomosci_agencyjne/pap/artykul/warszawscy;lekarze;zastosowali;nowa;metode;leczenia;raka;j
Bardziej szczegółowoProf. dr hab. Zbigniew Adamiak Olsztyn, Katedra Chirurgii i Rentgenologii z Kliniką Wydział Medycyny Weterynaryjnej UWM Olsztyn RECENZJA
Prof. dr hab. Zbigniew Adamiak Olsztyn, 17.10.2017 Katedra Chirurgii i Rentgenologii z Kliniką Wydział Medycyny Weterynaryjnej UWM Olsztyn RECENZJA rozprawy doktorskiej lek. wet. Magdaleny Gołyńskiej pt.
Bardziej szczegółowoStopień zaawansowania i leczenia gruźlicy płuc a jakość życia pacjentów
Elżbieta Suchodolska STRESZCZENIE Stopień zaawansowania i leczenia gruźlicy płuc a jakość życia pacjentów Wprowadzenie Okres po drugiej wojnie światowej był czasem, gdy gruźlica stanowiła ogromny problem
Bardziej szczegółowoThe role of HE4 in differentiating benign and malignant endometrial pathology
The role of HE in differentiating benign and malignant endometrial pathology Rola HE w różnicowaniu złośliwych i niezłośliwych patologii endometrium 1 1 1 2, 1 1 Department of Gynecology, Obstetrics and
Bardziej szczegółowoKwas sjalowy oraz izoformy transferyny jako wskaźniki zaburzeń glikozylacji w chorobach trzustki
Kwas sjalowy oraz izoformy transferyny jako wskaźniki zaburzeń glikozylacji w chorobach trzustki dr hab. n. med. Bogdan Cylwik Zakład Laboratoryjnej Diagnostyki Pediatrycznej Uniwersytet Medyczny w Białymstoku
Bardziej szczegółowoCzy wiemy jak u chorych na raka gruczołu krokowego optymalnie stosować leczenie systemowe w skojarzeniu z leczeniem miejscowym?
Czy wiemy jak u chorych na raka gruczołu krokowego optymalnie stosować leczenie systemowe w skojarzeniu z leczeniem miejscowym? Piotr Potemski Klinika Chemioterapii Nowotworów Katedry Onkologii Uniwersytet
Bardziej szczegółowoCzy mogą być niebezpieczne?
Diety wysokobiałkowe w odchudzaniu Czy mogą być niebezpieczne? Lucyna Kozłowska Katedra Dietetyki SGGW Diety wysokobiałkowe a ryzyko zgonu Badane osoby: Szwecja, 49 261 kobiet w wieku 30 49 lat (1992 i
Bardziej szczegółowoPrzedmowa Wykaz symboli Litery alfabetu greckiego wykorzystywane w podręczniku Symbole wykorzystywane w zagadnieniach teorii
SPIS TREŚCI Przedmowa... 11 Wykaz symboli... 15 Litery alfabetu greckiego wykorzystywane w podręczniku... 15 Symbole wykorzystywane w zagadnieniach teorii mnogości (rachunku zbiorów)... 16 Symbole stosowane
Bardziej szczegółowoRecenzja rozprawy na stopień doktora nauk medycznych lek. Oliwii Segiet p.t.: Rola wybranych interleukin w niewydolności skurczowej serca.
Zakład Medycyny Populacyjnej i Prewencji Chorób Cywilizacyjnych Uniwersytet Medyczny w Białymstoku Białystok 20.09.2018 Recenzja rozprawy na stopień doktora nauk medycznych lek. Oliwii Segiet p.t.: Rola
Bardziej szczegółowoPodstawy diagnostyki onkologicznej. Podstawy diagnostyki onkologicznej. Marcin Stępie. pień
Marcin Stępie pień Katedra Onkologii i Klinika Onkologii Ginekologicznej AM Wrocław, Dolnośląskie Centrum Onkologii we Wrocławiu. Cele diagnostyki rozpoznanie choroby nowotworowej; ocena zaawansowania
Bardziej szczegółowoOncoCUP Dx (Ogólny) - Raport
DIALAB Diagnostyka Laboratoryjna s.c. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 3 3 OncoCUP Dx (Ogólny) - Raport Informacje o pacjencie Dane identyfikacyjne Kod: 20180101xx0002 PESEL: 00999901234 Dane osobowe Płeć: Kobieta
Bardziej szczegółowoRak piersi - zagrożenie cywilizacyjne
Rak piersi - zagrożenie cywilizacyjne dr n. med. Marcin Wiszniewski, Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. M. Kopernika w Łodzi Regionalny Ośrodek Onkologiczny II Ogólnopolska Konferencja Medycyny Pracy
Bardziej szczegółowoPrzydatność oznaczania NGAL w surowicy i w moczu u niemowląt we wczesnym rozpoznawaniu zakażenia układu moczowego
Przydatność oznaczania NGAL w surowicy i w moczu u niemowląt we wczesnym rozpoznawaniu zakażenia układu moczowego Grażyna Krzemień, Agnieszka Szmigielska, Małgorzata Pańczyk-Tomaszewska, Dominika Adamczuk
Bardziej szczegółowoAmy Ferris, Annie Price i Keith Harding Pressure ulcers in patients receiving palliative care: A systematic review Palliative Medicine 2019 Apr 24
Amy Ferris, Annie Price i Keith Harding Pressure ulcers in patients receiving palliative care: A systematic review Palliative Medicine 2019 Apr 24 Cel - przegląd ma na celu określenie częstości występowania
Bardziej szczegółowoOcena rozprawy doktorskiej lek. wet. Dagmary Winiarczyk. Przydatność proteomiki w rozpoznawaniu nefropatii różnego pochodzenia u psów
dr hab. Agnieszka Noszczyk-Nowak, prof. UPWr Katedra Chorób Wewnętrznych z Kliniką Koni, Psów i Kotów Wydział Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu agnieszka.noszczyk-nowak@upwr.edu.pl
Bardziej szczegółowodiagnostyka różnicowa złośliwych i niezłośliwych zmian w jajnikach nie tylko CA 125 i HE4, ale również wybrane wykładniki gospodarki lipidowej
diagnostyka różnicowa złośliwych i niezłośliwych zmian w jajnikach nie tylko CA 125 i HE4, ale również wybrane wykładniki gospodarki lipidowej Pracownia Markerów Nowotworowych Zakładu Patologii i Diagnostyki
Bardziej szczegółowoCzy chore na raka piersi z mutacją BRCA powinny otrzymywać wstępną. Klinika Onkologii i Radioterapii
Czy chore na raka piersi z mutacją BRCA powinny otrzymywać wstępną chemioterapię z udziałem cisplatyny? Jacek Jassem Klinika Onkologii i Radioterapii Gdańskiego ń Uniwersytetu t Medycznego Jaka jest siła
Bardziej szczegółowoPROKALCYTONINA infekcje bakteryjne i sepsa. wprowadzenie
PROKALCYTONINA infekcje bakteryjne i sepsa wprowadzenie CZĘŚĆ PIERWSZA: Czym jest prokalcytonina? PCT w diagnostyce i monitowaniu sepsy PCT w diagnostyce zapalenia dolnych dróg oddechowych Interpretacje
Bardziej szczegółowoLek.Marta Wojciechowska-Zdrojowy Katedra i Klinika Dermatologii, Wenerologii i Alergologii Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu
Lek.Marta Wojciechowska-Zdrojowy Katedra i Klinika Dermatologii, Wenerologii i Alergologii Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu Ekspresja podoplaniny w rakach skóry oraz w rogowaceniu słonecznym Rozprawa
Bardziej szczegółowoUSG Power Doppler jest użytecznym narzędziem pozwalającym na uwidocznienie wzmożonego przepływu naczyniowego w synovium będącego skutkiem zapalenia.
STRESZCZENIE Serologiczne markery angiogenezy u dzieci chorych na młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów - korelacja z obrazem klinicznym i ultrasonograficznym MIZS to najczęstsza przewlekła artropatia
Bardziej szczegółowoMaciej Korpysz. Zakład Diagnostyki Biochemicznej UM Lublin Dział Diagnostyki Laboratoryjnej Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny Nr 1 w Lublinie
Nowe możliwości oceny białka monoklonalnego za pomocą oznaczeń par ciężki-lekki łańcuch immunoglobulin (test Hevylite) u chorych z dyskrazjami plazmocytowymi. Maciej Korpysz Zakład Diagnostyki Biochemicznej
Bardziej szczegółowoTestowanie hipotez statystycznych.
Bioinformatyka Wykład 4 Wrocław, 17 października 2011 Temat. Weryfikacja hipotez statystycznych dotyczących wartości oczekiwanej w dwóch populacjach o rozkładach normalnych. Model 3. Porównanie średnich
Bardziej szczegółowoPLAN ZAJĘĆ W RAMACH SPECJALIZACJI Z PIELEGNIARSTWA GINEKOLOGICZNEGO
PLAN ZAJĘĆ W RAMACH SPECJALIZACJI Z PIELEGNIARSTWA GINEKOLOGICZNEGO w dniach 05.09.2014 07.09.2014 Data Godziny Tematy zajęć Osoba prowadząca Miejsce realizacji zajęć Forma zajęć Liczba godz. 05.09.14
Bardziej szczegółowoWarto wiedzieć więcej o swojej chorobie, aby z nią walczyć
Warto wiedzieć więcej o swojej chorobie, aby z nią walczyć Kilka ważnych porad dla kobiet chorych na raka piersi Konsultacja merytoryczna: dr hab. n. med. Lubomir Bodnar Warto wiedzieć więcej o swojej
Bardziej szczegółowoProgramy przesiewowe w onkologii. Badam się więc mam pewność
Programy przesiewowe w onkologii Badam się więc mam pewność Badanie przesiewowe zorganizowane przeprowadzenie testu medycznego lub wywiadu u osób, które nie zgłaszają się po pomoc kwalifikowaną w związku
Bardziej szczegółowolek. Olga Możeńska Ocena wybranych parametrów gospodarki wapniowo-fosforanowej w populacji chorych z istotną niedomykalnością zastawki mitralnej
lek. Olga Możeńska Ocena wybranych parametrów gospodarki wapniowo-fosforanowej w populacji chorych z istotną niedomykalnością zastawki mitralnej Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: dr
Bardziej szczegółowoEpidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę?
Epidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę? Piotr Ponikowski Klinika Chorób Serca Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Ośrodek Chorób Serca Szpitala Wojskowego we Wrocławiu Niewydolność
Bardziej szczegółowoOncoCUP Dx (Ogólny) - Raport
IMS Sp. z o.o. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 3 9 OncoCUP Dx (Ogólny) - Raport Informacje o pacjencie Dane identyfikacyjne Kod: PRZYKLAD0001 PESEL: 00990000000 Dane osobowe Płeć: Kobieta Rasa: Inna Wiek (w latach):
Bardziej szczegółowoOcena rozprawy doktorskiej lekarz Sławomira Milczarka. pt.: Polimorfizmy AIF-1 a częstość występowania ostrego odrzucania, opóźnienia
Ocena rozprawy doktorskiej lekarz Sławomira Milczarka pt.: Polimorfizmy AIF-1 a częstość występowania ostrego odrzucania, opóźnienia podjęcia funkcji graftu i przewlekłej dysfunkcji graftu u pacjentów
Bardziej szczegółowoDr hab. n. med. Beata Czarnecka, Prof. U.M. Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego. w Poznaniu
Dr hab. n. med. Beata Czarnecka, Prof. U.M. Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Ocena rozprawy doktorskiej lek. stom. Agaty Trzcionki pt.: "Wybrane potrzeby stomatologiczne u pacjentów
Bardziej szczegółowoDiagnostyka i leczenie nowotworów nerki, pęcherza moczowego i gruczołu krokowego. Zarys Projektu
Diagnostyka i leczenie nowotworów nerki, pęcherza moczowego i gruczołu krokowego Zarys Projektu Dr n. med. Roman Sosnowski Klinika Nowotworów Układu Moczowego, Centrum Onkologii Projekt współfinansowany
Bardziej szczegółowodokształcającego prowadzonego przez Centralny Ośrodek Koordynujący lub wojewódzki ośrodek koordynujący w latach 2007 2010 w zakresie
Dziennik Ustaw Nr 52 3302 Poz. 271 2. Program profilaktyki raka szyjki macicy macicy etap podstawowy pobranie materiału z szyjki macicy do przesiewowego badania cytologicznego. macicy etap diagnostyczny
Bardziej szczegółowoSpis treści. Przedmowa Barbara Czerska... 11 Autorzy... 17 Wykaz skrótów... 19
Przedmowa Barbara Czerska.................................. 11 Autorzy.................................................... 17 Wykaz skrótów.............................................. 19 Rozdział I.
Bardziej szczegółowoSTATYSTYKI DOTYCZĄCE RAKA PŁUCA
bioprognos OncoLUNG Nieinwazyjne badanie krwi umożliwiające zasugerowanie diagnozy u pacjentów z podejrzeniem nowotworu złośliwego płuca oraz ograniczenie liczby nieadekwatnych badań diagnostycznych, skrócenie
Bardziej szczegółowoImportowanie danych do SPSS Eksportowanie rezultatów do formatu MS Word... 22
Spis treści Przedmowa do wydania pierwszego.... 11 Przedmowa do wydania drugiego.... 15 Wykaz symboli.... 17 Litery alfabetu greckiego wykorzystywane w podręczniku.... 17 Symbole wykorzystywane w zagadnieniach
Bardziej szczegółowoOCENA ROZPRAWY NA STOPIEŃ DOKTORA NAUK MEDYCZNYCH
KLINIKA NEONATOLOGII PUM 72-010 Police, ul. Siedlecka 2 Kierownik kliniki: Prof. dr. hab. n. med. Maria Beata Czeszyńska Tel/fax. 91 425 38 91 adres e- mail beataces@pum.edu.pl Szczecin, dnia 11. 06. 2018r
Bardziej szczegółowoNajwiększe wyzwania w diagnostyce zaburzeń lipidowych. Cholesterol LDL oznaczany bezpośrednio, czy wyliczany ze wzoru Friedewalna, na czczo czy nie?
Największe wyzwania w diagnostyce zaburzeń lipidowych. Cholesterol LDL oznaczany bezpośrednio, czy wyliczany ze wzoru Friedewalna, na czczo czy nie? Bogdan Solnica Katedra Biochemii Klinicznej Uniwersytet
Bardziej szczegółowoSłużba Zdrowia nr 24-26 z 23 marca 2000. Znaczenie badań przesiewowych w zwalczaniu raka piersi. Zbigniew Wronkowski, Wiktor Chmielarczyk
Służba Zdrowia nr 24-26 z 23 marca 2000 Znaczenie badań przesiewowych w zwalczaniu raka piersi Zbigniew Wronkowski, Wiktor Chmielarczyk Korzystny wpływ skryningu na zmniejszenie umieralności z powodu raka
Bardziej szczegółowoZBYT PÓŹNE WYKRYWANIE RAKA NERKI ROLA LEKARZA PIERWSZEGO KONTAKTU
ZBYT PÓŹNE WYKRYWANIE RAKA NERKI ROLA LEKARZA PIERWSZEGO KONTAKTU 14 czerwca 2012 r dr n. med. Piotr Tomczak Klinika Onkologii U.M. Poznań Epidemiologia raka nerki RCC stanowi 2 3% nowotworów złośliwych
Bardziej szczegółowokwestionariusze badania ankietowego, karta badania, broszura informacyjna dla pacjentek,
Dr hab. o. med. Jerzy Krupiński, emeryt. profesor oadzw. ŚUM Katedra i Zakład Stomatologii Zachowawczej z Endodoocją ŚUM w Katowicach Kraków, 5 kwietnia 2018 Recenzja pracy doktorskiej lek. dent. Marty
Bardziej szczegółowoul. A. Mickiewicza 2, Białystok tel , faks Ocena
UNIWERSYTET MEDYCZNY W BIAŁYMSTOKU ZAKŁAD BIOCHEMII LEKARSKIEJ Białystok 23. 08. 2019 ul. A. Mickiewicza 2, 15-089 Białystok tel. 85 748 55 78, faks 085 748 55 78 e-mail: zdbioch@umb.edu.pl Ocena rozprawy
Bardziej szczegółowoOncoOVARIAN Dx (Jajniki) - Raport
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 9 7 Kod: 20180101xx0003 Wiek (w latach): 38 Menopauza: Przed Przewlekła choroba wątroby: Wysięk osierdziowy/opłucnowy: wydolność nerek: Kreatynina (mg/dl): 0.80 ASAT (U/L): 18.00 ALAT
Bardziej szczegółowoSTATYSTYKI DOTYCZĄCE RAKA GRUCZOŁU KROKOWEGO
bioprognos OncoPROSTATE Nieinwazyjne badanie krwi umożliwiające zasugerowanie diagnozy u pacjentów z podejrzeniem nowotworu złośliwego gruczołu krokowego oraz ograniczenie liczby nieadekwatnych badań diagnostycznych,
Bardziej szczegółowoUltrasonograficzna ocena wzrastania płodów w I i II trymestrze ciąży w populacyjnym programie badań prenatalnych wad wrodzonych w regionie lubelskim
Lek. med. Izabela Wnuczek-Mazurek Ultrasonograficzna ocena wzrastania płodów w I i II trymestrze ciąży w populacyjnym programie badań prenatalnych wad wrodzonych w regionie lubelskim Promotor: Dr hab.
Bardziej szczegółowoOcena wiedzy i opinii rodzących na temat komórek macierzystych krwi. 1. Zakład Pielęgniarstwa w Ginekologii i Położnictwie, Katedry Ginekologii i
Ocena wiedzy i opinii rodzących na temat komórek macierzystych krwi pępowinowej PATRYCJA KRAWCZYK 1, ANDRZEJ BARAN 2, URSZULA SIOMA- MARKOWSKA 1, MARIOLA MACHURA 1, SYLWIA KUBASZEWSKA 1, ANNA KANABROCKA
Bardziej szczegółowoAneks IV. Wnioski naukowe
Aneks IV Wnioski naukowe 1 Wnioski naukowe Od czasu dopuszczenia produktu Esmya do obrotu zgłoszono cztery przypadki poważnego uszkodzenia wątroby prowadzącego do transplantacji wątroby. Ponadto zgłoszono
Bardziej szczegółowoNOWOTWORY TRZUSTKI KLUCZOWE DANE, EPIDEMIOLOGIA. Dr n. med. Janusz Meder Prezes Polskiej Unii Onkologii 4 listopada 2014 r.
NOWOTWORY TRZUSTKI KLUCZOWE DANE, EPIDEMIOLOGIA Dr n. med. Janusz Meder Prezes Polskiej Unii Onkologii 4 listopada 2014 r. Najczęstsza postać raka trzustki Gruczolakorak przewodowy trzustki to najczęstsza
Bardziej szczegółowoPropozycja ujednoliconego programu nauczania onkologii w Polsce. Katedra Onkologii Akademii Medycznej we Wrocławiu
Propozycja ujednoliconego programu nauczania onkologii w Polsce Katedra Onkologii Akademii Medycznej we Wrocławiu Wytyczne: POLANICA 1998 POZNAŃ 1999 KRAKÓW 2000 Wrocław 2006 Rozporządzenie ministra edukacji
Bardziej szczegółowoPrzykład 1. (A. Łomnicki)
Plan wykładu: 1. Wariancje wewnątrz grup i między grupami do czego prowadzi ich ocena 2. Rozkład F 3. Analiza wariancji jako metoda badań założenia, etapy postępowania 4. Dwie klasyfikacje a dwa modele
Bardziej szczegółowoOsteoporoza w granicznej niewydolności nerek - problem niedoboru witaminy D
Atlanta Osteoporoza w granicznej niewydolności nerek - problem niedoboru witaminy D Jerzy Przedlacki Katedra i Klinika Nefrologii Dializoterapii i Chorób Wewnętrznych, WUM Echa ASBMR 2016 Łódź, 14.01.2017
Bardziej szczegółowoRak trzustki - chemioterapia i inne metody leczenia nieoperacyjnego. Piotr Wysocki Klinika Onkologiczna Centrum Onkologii Instytut Warszawa
Rak trzustki - chemioterapia i inne metody leczenia nieoperacyjnego Piotr Wysocki Klinika Onkologiczna Centrum Onkologii Instytut Warszawa RAK TRZUSTKI U 50% chorych w momencie rozpoznania stwierdza się
Bardziej szczegółowoAnna Kłak. Korzystanie z informacji dostępnych w Internecie z zakresu zdrowia i choroby przez osoby chore na alergię dróg oddechowych i astmę
Anna Kłak Korzystanie z informacji dostępnych w Internecie z zakresu zdrowia i choroby przez osoby chore na alergię dróg oddechowych i astmę STRESZCZENIE ROZPRAWY DOKTORSKIEJ Wstęp: Świadomość pacjentów
Bardziej szczegółowoROZPRAWA DOKTORSKA STRESZCZENIE
Uniwersytet Medyczny w Lublinie Katedra i Zakład Patomorfologii Klinicznej ROZPRAWA DOKTORSKA STRESZCZENIE Lek. Joanna Irla-Miduch WERYFIKACJA HISTOPATOLOGICZNA I OCENA EKSPRESJI BIAŁKA p16 INK4A ORAZ
Bardziej szczegółowoSYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA Fizjoterapia kliniczna w onkologii i medycynie paliatywnej
SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2015-2018 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Kod przedmiotu/ modułu* Wydział (nazwa jednostki prowadzącej kierunek) Nazwa jednostki
Bardziej szczegółowoRak piersi. Doniesienia roku Renata Duchnowska Klinika Onkologii Wojskowy Instytut Medyczny w Warszawie
Rak piersi Doniesienia roku 2014 Renata Duchnowska Klinika Onkologii Wojskowy Instytut Medyczny w Warszawie Miejscowe leczenie Skrócone napromienianie części piersi (accelerated partial breast irradiation;
Bardziej szczegółowoOcena ryzyka rozwoju odleżyn na podstawie wybranych czynników ryzyka i skali D.Norton Aleksandra Popow, Maria T. Szewczyk, Katarzyna Cierzniakowska, Elżbieta Kozłowska Zakład Pielęgniarstwa Chirurgicznego,
Bardziej szczegółowoUchwała Nr XXXVII/500/05 Sejmiku Województwa Kujawsko - Pomorskiego z dnia 12 września 2005 r.
Uchwała Nr XXXVII/500/05 Sejmiku Województwa Kujawsko - Pomorskiego z dnia 12 września 2005 r. w sprawie zatwierdzenia zmian Statutu Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej Wojewódzkiego Szpitala
Bardziej szczegółowoSYLABUS. DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (skrajne daty) Statystyka w badaniach medycznych. dr Bernard Sozański wykład, ćwiczenia konwersatoryjne
SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2018-2020 (skrajne daty) 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Statystyka w badaniach medycznych Kod przedmiotu/ modułu* Wydział (nazwa
Bardziej szczegółowoTyp histopatologiczny
Typ histopatologiczny Wiek Stopieo zróżnicowania nowotworu Typ I (hormonozależny) Adenocarcinoma Adenoacanthoma Naciekanie przestrzeni naczyniowych Wielkośd guza Typ II (hormononiezależny) Serous papillary
Bardziej szczegółowoSTRESZCZENIE Wstęp: Celem pracy Materiały i metody:
STRESZCZENIE Wstęp: Dzięki poprawie wyników leczenia przeciwnowotworowego u dzieci i młodzieży systematycznie wzrasta liczba osób wyleczonych z choroby nowotworowej. Leczenie onkologiczne nie jest wybiórcze
Bardziej szczegółowo