OCHRONA PRZECIWPOŻAROWA ZAKOPANE WIOSNA 2011 seminarium dla rzeczoznawców STOWARZYSZENIE INŻYNIERÓW I TECHNIKÓW POŻARNICTWA ODDZIAŁ W KATOWICACH

Transkrypt

1 OCHRONA PRZECIWPOŻAROWA ZAKOPANE WIOSNA 2011 seminarium dla rzeczoznawców STOWARZYSZENIE INŻYNIERÓW I TECHNIKÓW POŻARNICTWA ODDZIAŁ W KATOWICACH KOMENDA WOJEWÓDZKA PAŃSTWOWEJ STRAŻY POŻARNEJ W KATOWICACH ANALIZA UWARUNKOWAŃ WPŁYWAJĄCYCH NA FUNKCJONOWANIE SYSTEMÓW ODDYMIANIA GARAŻY ORAZ PORÓWNANIE STOSOWANYCH SYSTEMÓW Piotr SMARDZ Janusz PALISZEK-SAŁADYGA SITP Oddział Wrocław

2 Zgodnie z przepisami techniczno-budowlanymi [1] obowiązującymi w naszym kraju garaże zamknięte o powierzchni przekraczającej 1500 m 2 muszą być wyposażane w samoczynne urządzenia oddymiające. Ogólne wymogi dotyczące instalacji wentylacji oddymiającej zawarte są w 270 rozporządzenia ministra infrastruktury [1]. Zgodnie z zapisem w punkcie 1 270, instalacja wentylacji oddymiającej ma za zadanie usuwać dym z intensywnością zapewniającą, że w czasie potrzebnym do ewakuacji ludzi na chronionych przejściach i drogach ewakuacyjnych nie wystąpi zadymienie lub temperatura uniemożliwiające bezpieczną ewakuację. W niniejszym referacie omówiono czynniki mające istotny wpływ na funkcjonowanie systemów oddymiania garaży, a także porównano dwa powszechnie stosowane typy systemów. Kwestie analizy porównawczej kosztów stosowanych rozwiązań, a także tematyka wentylacji bytowej garaży są poza zakresem niniejszego referatu. Należy zwrócić uwagę, iż problematyka oddymiania garaży różni się w wielu szczegółach od zagadnień oddymiania przestrzeni wielko kubaturowych takich, jak atria, pasaże handlowe, hale widowiskowo-sportowe itd. W oddymianiu garaży stosowane są zasadniczo dwa rodzaje wentylacji mechanicznej: tradycyjne systemy kanałowe, systemy bezkanałowe, zwane również systemami wentylacji strumieniowej. W polskich przepisach i normach brak jest niestety szczegółowych wytycznych dotyczących systemów oddymiania garaży. Również w skali międzynarodowej zagadnienie to jest przedmiotem jedynie kilku norm / wytycznych projektowych [2-4]. Tematyka wentylacji oddymiającej garaży była też kilkakrotnie poruszana na łamach kwartalnika SITP Ochrona Przeciwpożarowa [5-9]. Należy pamiętać, iż sytuacje pożarowe, jakim muszą sprostać systemy oddymiania garaży stają się z biegiem czas coraz bardziej wymagające. Wynika to przede wszystkim ze zwiększającego się obciążenia ogniowego garaży związanego ze zmianą materiałów, z których produkowane są samochody (części metalowe zastępowane są przez elementy z tworzyw sztucznych oraz kompozytów) a także gęstszego upakowania pojazdów w przestrzeni garażu w przypadku wykorzystania tzw. stakerów i systemów do automatycznego składowania pojazdów. Norma brytyjska BS :2006 [2] jest obszernym dokumentem w całości poświęconym zagadnieniu wentylacji oddymiającej garaży. Jest ona relatywnie najpowszechniej znana i stosowana przez polskich rzeczoznawców i projektantów. Podstawowe zalecenia tej normy zostaną przybliżone w niniejszym referacie. Bardziej szczegółowy opis znaleźć można w artykule Mariana Skaźnika [6]. 1

3 Oprócz normy brytyjskiej, tematyce oddymiania garaży poświęcona jest również norma belgijska NBN S :2006 [3] oraz wytyczne Departamentu Bezpieczeństwa Pożarowego Singapurskiej Obrony Cywilnej [4]. Oba powyższe dokumenty stawiają bardzo restrykcyjne wymogi w zakresie systemów oddymiania garaży, znacznie odbiegające od ogólnego poziomu bezpieczeństwa pożarowego narzucanego przez przepisy obowiązujące w naszym kraju. Jako przykład podać można wymóg wytycznych Singapurskich, aby efektywność systemów wentylacji bezkanałowej był weryfikowana - przy pomocy prób wykorzystujących gorący dym, z użyciem pożaru testowego o mocy co najmniej 1 MW. Z tego też powodu oba powyższe dokumenty nie znajdują właściwie szerszego zastosowania w naszym kraju. Jeżeli chodzi o normę brytyjską BS , to zasadniczo wyróżnia ona trzy kategorie systemów: systemy oczyszczania z dymu (ang. smoke clearance) zarówno kanałowe, jak i bezkanałowe, systemy oddymiania służące wspomaganiu działań ekip gaśniczych przede wszystkim systemy bezkanałowej, systemy służące ochronie dróg ewakuacyjnych w przestrzeni garażu w zależności od geometrii garażu możliwe jest w tym przypadku zarówno stosowanie systemów bezkanałowych, jak i systemów kontroli dymu i ciepła tzw. SHEVS. Dodatkowo norma obejmuje swoim zakresem również tryb wentylacji bytowej służącej usuwaniu spalin oraz przypadek garaży wentylowanych naturalnie (tj. grawitacyjnie). Należy zwrócić uwagę, iż norma powyższa nie zawiera wymogów odnośnie stosowania danego typu systemu w konkretnych sytuacjach, a jedynie kryteria projektowe dla poszczególnych systemów. W warunkach brytyjskich (Anglia i Walia) dla garaży spełniających standardowe zalecenia w zakresie dróg ewakuacyjnych, konstrukcji itd. jedynym wymogiem funkcjonalnym stawianym systemowi wentylacji pożarowej jest usuwanie dymu w czasie pożaru (a także po zakończeniu akcji gaśniczej) z intensywnością nie mniejszą niż 10 wymian na godzinę. Nie ma w takim przypadku żadnych kryteriów w zakresie poprawy warunków działań ekip gaśniczych ani poprawy warunków ewakuacji, jakkolwiek przyjmuje się, iż sam fakt usuwania gorących gazów pożarowych zmniejsza gęstość dymu oraz obniża temperaturę w przestrzeni garażu, co jest zjawiskiem korzystnym z punktu widzenia możliwości prowadzenia działań gaśniczych. Dla systemów oczyszczania garażu z dymu norma BS zawiera wymóg zapewnienia 10 wymian powietrza na godzinę oraz podaje dodatkowe zalecenia w zakresie klasy urządzeń, sterowania a także sposobu zasilania urządzeń. 2

4 Rys. 1 Schemat ideowy sytemu wentylacji strumieniowej służącego oczyszczaniu garażu z dymu (1-wyciąg dymu) źródło BS W przypadku bezkanałowych systemów oczyszczania z dymu uruchomienie wentylatorów strumieniowych powinno zostać opóźnione o odpowiedni czas tak, aby nie powodować pogorszenia warunków ewakuacji (czas opóźnienia powinien być uzgodniony z odpowiednimi władzami mającymi jurysdykcję w danym kraju). Uruchomienie wentylatorów wyciągowych powinno nastąpić niezwłocznie po wykryciu pożaru. W przypadku systemów, które mają zapewnić możliwość szybkiego dotarcia ekip ratowniczych w pobliże miejsca pożaru, norma BS podaje znacznie bardziej wymagające kryteria projektowe. System taki powinien być tak zaprojektowany, aby niezależnie od miejsca powstania pożaru, zapewniał zachowanie przynajmniej jednej wolnej od zadymienia drogi podejścia ekip gaśniczych do miejsca pożaru. Rys. 2 Schemat ideowy sytemu wentylacji strumieniowej zaprojektowanego w celu wspomagania ekip gaśniczych (1-wyciąg dymu, 2-kierunek dostępu ekip ratowniczych) źródło BS

5 Wymagana wydajność systemu oddymiania powinna być wyznaczona metodami obliczeniowymi, w oparciu o odpowiednią wielkość pożaru projektowego podanego w normie. Prędkość przepływu powietrza indukowana w przestrzeni garażu powinna być wystarczająca do powstrzymania podsufitowego strumienia dymu w odległości nie większej niż 10 m od miejsca pożaru. Powyższe wymogi powinny być spełnione również w przypadku awarii wentylatora strumieniowego zlokalizowanego najbliżej miejsca pożaru. Maksymalna prędkość powietrza wymiennego dostarczanego do przestrzeni garażu nie powinna przekraczać 2 m/s. Obszar garażu powinien być podzielony na strefy kontroli dymu (zazwyczaj tożsame ze strefami detekcji) nieprzekraczające 2000 m 2. W przypadku występowania w garażu instalacji tryskaczowej rozmieszczenie tryskaczy i wentylatorów strumieniowych powinno być tak skoordynowane, aby zminimalizować możliwość niekorzystnego wpływu strumienia indukowanego przez wentylatory na działanie tryskaczy. Ze względu na zachowanie dobrych warunków w czasie ewakuacji wskazane może być opóźnienie zadziałania wentylatorów strumieniowych, na zasadach omówionych wcześniej. Najbardziej wymagające zalecenia projektowe podane są dla systemów wentylacji strumieniowej, które zapewnić mają ochronę dróg ewakuacji w przestrzeni garażu. Dla systemów takich zastosowanie mają wszystkie wymogi podane wcześniej dla systemów wspomagających działanie ekip ratowniczych. Dodatkowo układ przestrzeni garażu oraz lokalizacja wyjść ewakuacyjnych powinny być tak dobrane, aby przewidywana ilość osób przebywająca w przestrzeni garażu mogła się bezpiecznie ewakuować przy założeniu, że wszystkie wyjścia w rejonie, do którego przemieszczany jest dym w danej strefie kontroli dymu (tj. blisko punktu wyciągu dymu) są niedostępne. Wszystkie obszary poza strefą pomiędzy miejscem pożaru a punktem wyciągu dymu powinny mieć zachowane warunki do bezpiecznej ewakuacji. Osoby przebywające w obszarze strefy oddymiania (kontroli dymu), w której wystąpił pożar powinny mieć zapewnioną możliwość ewakuacji do wyjścia w obszarze wolnym od dymu, bez narażenia na działanie dymu i wysokiej temperatury. SYSTEMY WENTYLACJI KANAŁOWEJ Tradycyjne systemy wentylacji oddymiającej garaży odprowadzają dym ze strefy podsufitowej poprzez dużą ilość kratek wyciągowych równomiernie rozmieszczonych w przestrzeni garażu. Dym transportowany jest do wentylatorów wyciągowych poprzez sieć kanałów mających odpowiednią odporność na działanie wysokiej temperatury. W przypadku garaży (stref pożarowych) o dużych powierzchniach wydziela się strefy oddymiania, nieprzekraczające zazwyczaj 2600 m 2. Granice stref oddymiania mogą być wyznaczane ścianami, głębokimi elementami konstrukcyjnymi takimi, jak podciągi, a także stałymi kurtynami dymowymi. W przypadku niskich garaży, w których kurtyny dymowe mają niewielką głębokość skuteczne zatrzymanie rozprzestrzeniania się dymu jest zazwyczaj możliwe jedynie we wczesnych stadiach rozwoju pożaru. 4

6 Należy zwrócić uwagę, iż wydajne funkcjonowanie systemu wentylacji kanałowej zależy od możliwie wysokiego usytuowania kratek wyciągowych. W przypadku kanałów usytuowanych bezpośrednio pod sufitem, kratki wyciągowe umieszczane są na spodzie lub bokach kanału. Rys. 3 Próba z użyciem ciepłego dymu widoczne ograniczenie rozpływu dymu przez stałą kurtynę dymową W przypadku kanałów, które ze względu na kolizje z innymi instalacjami są ulokowane w znacznej odległości od sufitu, wskazane jest umieszczenie kratek na górnej ścianie kanału (patrz rys. 4a i 4b). Rys. 4(a) Kratka wyciągowa na spodzie kanału Rys. 4(b) Kratka wyciągowa na górze kanału Koniecznym warunkiem prawidłowego funkcjonowania systemu oddymiania jest zapewnienie stałego dopływu powietrza uzupełniającego. Powietrze kompensacyjne może być dostarczane przez rampy wjazdowe (jeżeli są one otwarte w czasie pożaru) lub przez dedykowane czerpnie. 5

7 Powierzchnia otworów dolotowych powinna być tak dobrana, aby prędkość powietrza dostającego się do garaży nie przekraczała 2 m/s. W przeciwnym wypadku - dla pożarów zlokalizowanych blisko miejsca dopływu powietrza uzupełniającego - może następować turbulentne rozwiewanie dymu w przestrzeni garażu. Prawidłowo zaprojektowany system wentylacji kanałowej charakteryzuje się stabilnym rozdzieleniem warstwy górnej (wypełnionej gorącym dymem) i warstwy dolnej pomieszczenia, w której nie występuje znaczące zadymienie. Należy pamiętać, że wraz z rozwojem pożaru wysokość warstwy wolnej od dymu będzie się generalnie obniżać. Do czasu osiągnięcia mocy pożaru, będącej podstawą zaprojektowania systemu, rozprzestrzenienie się dymu pod sufitem powinno być ograniczone do strefy oddymiania (kontroli dymu) w której wystąpił pożar. SYSTEMY WENTYLACJI STRUMIENIOWEJ (BEZKANAŁOWEJ) Systemy strumieniowe są stosowane w wentylacji garaży od kilkunastu lat, w naszym kraju szeroko rozpowszechniły się dopiero kilka lat temu. Idea wentylacji strumieniowej narodziła się, jako metoda wentylacji tuneli, a następnie została zaadoptowana do wentylacji garaży. Podstawy teoretyczne działania tego typu systemów znaleźć można m. in. w pracy [10]. W systemach bezkanałowych dym jest usuwany z przestrzeni garażu przez jeden (lub więcej) zbiorczy punkt wyciągowy. W celu przetłaczania dymu od miejsca pożaru do punktu wyciągowego stosowana jest odpowiednia ilość wentylatorów strumieniowych rozmieszczonych pod sufitem w przestrzeni garażu. Rolą wentylatorów strumieniowych jest takie ukierunkowanie przepływu dymu, aby ograniczyć zadymienie do możliwie niewielkiego obszaru. Dla większości typowych przypadków stosuje się systemy rewersyjne, w których kierunek wymuszonego przepływu dymu uzależniony jest od miejsca wykrycia pożaru. Rys. 5 Przykłady punktów nawiewno-wywiewnych wentylacji strumieniowej W systemach rewersyjnych punkty wyciągu dymu projektuje się zazwyczaj, jako nawiewnowywiewne tak, aby istniała możliwość dostarczania przez nie powietrza uzupełniającego w przypadku wystąpienia pożaru w innej strefie oddymiania. Zgodnie z zaleceniami normy BS dla systemów służących poprawie warunków ewakuacji - powierzchnia strefy detekcji (oddymiania) nie powinna przekraczać 2000 m 2. 6

8 Najbardziej typowym rodzajem wentylatorów strumieniowych są wentylatory osiowe typu jetfan. Wentylatory te są dostępne, zarówno jako modele pracujące jednokierunkowo, jak i rewersyjnie. Niektórzy producenci mają w swojej ofercie również tzw. wentylatory indukcyjne (typ Cyclone), jednak nie są one jeszcze powszechnie stosowane w naszym kraju. Rys. 6(a) Wentylator typu Jet-fan (zdjęcie z materiałów firmy Flakt Woods) Rys. 6(b) Wentylator typu Cyclone (zdjęcie z materiałów firmy Colt) Podobnie, jak w przypadku systemów tradycyjnych, istotne jest zapewnienie dostatecznej ilości powietrza uzupełniającego (grawitacyjnie lub poprzez nawiew mechaniczny). CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA FUNKCJONOWANIE SYSTEMÓW ODDYMIANIA GARAŻY Garaże zamknięte, w których stosowane są systemy oddymiania charakteryzują się zazwyczaj stosunkowo otwartą geometrią i dużą powierzchnią przy jednocześnie niewielkiej wysokości. W zakresie charakterystyk geometrycznych garażu, największy wpływ na funkcjonowanie systemu oddymiania mają: wysokość garażu, występowanie pod sufitem garażu elementów konstrukcyjnych o znacznej głębokości typu belki i podciągi lub też instalacji o dużych gabarytach (np. kanały wentylacyjne), stopień otwartości układu przestrzennego garażu a także kształt garażu. Szczególnie istotna jest tutaj wysokość sufitu oraz rzędna spodu najniższych elementów konstrukcyjnych. Jeżeli chodzi o wysokość garażu, to w typowych sytuacjach projektowych spotyka się wysokości sufitu w przedziale od 2,40 do 3,40 m, przy czym w szczególnych przypadkach (np. kiedy konieczny jest dostęp samochodów dostawczych) spotyka się nawet garaże o wysokości przekraczającej 4 m. Należy zwrócić uwagę, iż w garażach bardzo niskich, blisko dolej granicy zakresu podanego powyżej, utrzymanie dobrych warunków ewakuacji przez dłuższy okres czasu (w więc na przykład w sytuacji, kiedy występują zwiększone długości przejść ewakuacyjnych) jest bardzo trudne, szczególnie kiedy pod stopem występują jeszcze elementy konstrukcyjne lub instalacje liniowe o dużych gabarytach dodatkowo utrudniające przepływ dymu. W skrajnych przypadkach spód takich elementów może się znajdować na wysokości 2,2 m nad posadzką, a więc zaledwie 40 cm powyżej poziomu referencyjnego 1,80 m, na którym oceniane są warunki widzialności. 7

9 Zjawisko to dotyczy oczywiście obu typów wentylacji oddymiającej stosowanej w garażach. Dodatkowym czynnikiem, który nie wpływa wprawdzie na samo funkcjonowanie systemu oddymiania, ale ma fundamentalne znacznie w podczas oceny spełnienia przez ten system wymogu funkcjonalnego zawartego w Warunków Technicznych, jest ilość i rozmieszczenie wyjść ewakuacyjnych z przestrzeni garażu. Ponieważ ocena warunków zadymienia odbywa się w kontekście czasu potrzebnego na ewakuację, można w pewnym uproszczeniu stwierdzić, że im dłuższy jest ten czas (np. ze względu na dłuższy czas wykrycia pożaru, zwiększoną długość przejść czy też niekorzystne umiejscowienie wyjść ewakuacyjnych), tym trudniejsze zadanie ma do wykonania system wentylacji oddymiającej, ponieważ musi utrzymać zadane warunki przez dłuższy okres czasu. Ma to szczególne znaczenie, zwłaszcza w przypadku garaży niechronionych instalacją tryskaczową (co dotyczy przeważającej większości przypadków w naszym kraju), ponieważ zakładamy dla nich przyrost wielkości i mocy pożaru aż do czasu rozpoczęcia działań gaśniczych co następuje zazwyczaj nie wcześniej niż po minutach od momentu powstania pożaru. Szczególnie istotnym aspektem w przypadku stanu zadymienia garażu po danym okresie czasu (a tym samym możliwych warunków ewakuacji) jest kwestia dostępności przynajmniej dwóch kierunków ewakuacji dla każdego obszaru garażu. Ponieważ polskie przepisy technicznobudowlane nie narzucają w przypadku przejść żadnych wymogów w tym zakresie, dość często spotyka się w naszym kraju rozwiązania architektoniczne, w których odległość z końca obszaru garażu stanowiącego pod względem ewakuacji ślepy zaułek jest bliska maksymalnej dopuszczalnej długości przejścia, tj. w tym przypadku 60 m (przy założeniu oddymiania i braku instalacji tryskaczowej). Jeżeli dodatkowo przejście to ma skomplikowany kształt i nie istnieje kontakt wzrokowy z obszarem, w którym znajduje się najbliższe wyjście ewakuacyjne, to łatwo można wyobrazić sobie sytuację, w której pożar zlokalizowany w rejonie tego wyjścia może szybko odciąć drogę ucieczki osobom znajdującym się w odległym końcu takiego ślepego obszaru szczególnie w przypadku, gdy nie podejmą one z jakiegoś względu ewakuacji natychmiast po rozgłoszeniu sygnału alarmowego. W przypadku niskiego garażu, w którym obniżenie warstwy dymu do poziomu zagrażającego ewakuacji następuje relatywnie szybko, sytuacja taka jest właściwie nie do rozwiązania, bez względu na przyjęty typ instalacji oddymiającej. Jedynym rozwiązaniem byłoby bowiem lokalne odprowadzenie dużej ilości dymu blisko obszaru w którym wystąpił pożar (czyli blisko wyjścia ewakuacyjnego), a generalną zasadą jest oczywiście lokalizowanie punktów wywiewnych z dala od wyjść ewakuacyjnych. PORÓWNANIE SYSTEMÓW ODDYMIANIA GARAŻY Systemy wentylacji kanałowej sprawdzają się dobrze w garażach o znacznej wysokości, w których nie występują głębokie elementy konstrukcyjne. W takich przypadkach systemy te umożliwiają utrzymanie przez długi okres czasu - stabilnego podziału na warstwę górną (zadymioną) oraz warstwę dolną wolną od dymu. Jako umowną granicę można tutaj przyjąć wysokość sufitu rzędu 2,6 3,0 m, chociaż warto wspomnieć, iż powoływana już norma NBN zaleca stosowanie systemów kanało- 8

10 wych jedynie w garażach o wysokości odpowiednio 2,8 m i 3,8 m (odpowiednio dla garaży z instalacją tryskaczową i bez takiej instalacji). Wymóg ten wydaje się być jednak dość arbitralny. W przypadku garaży, w których występują znaczne ilości instalacji liniowych (np. instalacje ciepłownicze, wodno-kanalizacyjne, kanały systemów klimatyzacji itd., problemem jest często właściwa koordynacja kanałów instalacji oddymiającej z takimi instalacjami. Dla niektórych instalacji (np. kanalizacji) istnieje konieczność zachowania zadanych poziomów i spadków. Jednocześnie zbyt częste zmiany kierunków i poziomu kanałów wentylacji oddymiającej nie są wskazane, ponieważ zwiększają opory przepływu dla takiego systemu. W garażach o niewielkiej wysokości może to prowadzić do trudności w koordynacji powyższych systemów. Wady takiej nie mają systemy bezkanałowe. Podstawową zaletą wentylacji oddymiającej strumieniowej jest właśnie łatwiejsza koordynacja z instalacjami liniowymi (np. ciągi wodnokanalizacyjne, kanały wentylacyjne, korytka kablowe itd.), a zatem możliwość stosowania jej w stosunkowo niskich garażach. Jedynym wyjątkiem jest tutaj instalacja tryskaczowa, która jak już wspomniano, musi być odpowiednio skoordynowana z wentylacją oddymiającą, aby ograniczyć niekorzystny jej wpływ na zadziałanie tryskaczy. W przypadku wentylacji strumieniowej jest to zadanie trudniejsze (choć oczywiście możliwe do wykonania) ze względu na możliwość wystąpienia bardzo silnych strumieni powietrza bezpośrednio na wylocie wentylatorów strumieniowych. Należy też jeszcze raz podkreślić, iż po uruchomieniu wentylatorów strumieniowych należy się generalnie spodziewać zaburzenia gorącej warstwy dymu (przy jednoczesnym ograniczeniu przestrzennym obszaru, na którym występuje zadymienie pod sufitem). Zjawisko to może wpływać niekorzystnie na warunki ewakuacji. Z tego też powodu w znakomitej większości przypadków konieczne jest opóźnienie zadziałania tych wentylatorów o odpowiedni okres czasu, wynikający z przewidywanego czasu ewakuacji. Opóźnienie to nie dotyczy oczywiście głównych wentylatorów wyciągowych, które powinny być załączane bezpośrednio po wykryciu pożaru, aby zapewnić jak najszybsze odprowadzanie dymu z przestrzeni garażu. W przypadku garaży bardzo wysokich (powyżej ok. 4 m) wpływ wentylatorów strumieniowych na odpowiednie ukierunkowanie przepływu dymu jest dość ograniczony, a zarazem duża głębokość zbiornika dymu pozwala na bardziej ekonomiczne rozmieszczenie kanałów oddymiających (ponieważ można sobie pozwolić na zastosowanie mniejszej ilości kratek wyciągowych o większej wydajności). Dla garaży takich bardziej racjonalnym rozwiązaniem jest zazwyczaj wentylacja kanałowa. Podsumowując należy stwierdzić, iż decyzja, co do wyboru najbardziej odpowiedniej strategii oddymiania garażu w tym oczywiście również decyzja, który rodzaj systemu jest najbardziej racjonalny w danej sytuacji zależy przede wszystkim od czynników takich, jak wysokość garażu, jego powierzchnia oraz układ geometryczny, przewidywana ilość instalacji liniowych, a także od przewidywanego układu ewakuacji z obszaru garażu. Decyzja ta musi być zawsze podjęta indywidualnie dla rozpatrywanego obiektu, przy uwzględnieniu wszystkich powyższych aspektów. 9

11 LITERATURA: [1] Rozporządzenie ministra infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690 z późn. zm.) [2] British Standard :2006 Code of practice on functional recommendations and calculation methods for smoke and heat control systems for covered car parks [3] NBN S : 2006 Protection incendie dans les bâtiments - Conception des systèmes d'évacuation des fumées et de la chaleur (EFC) des bâtiments de parking intérieurs (Fire protection in buildings - Design and calculation of smoke and heat extraction installations - Part 2: Covered car parking buildings) [4] Fire Safety Requirements for ductless jet fans systems in car parks, Fire Safety and Shelter Department, Singapore Civil Defence Force (FSR 3:2008) [5] D. Ratajczak, Wentylacja pożarowa garaży: nowa norma, Ochrona Przeciwpożarowa Nr 3/2006 (17) [6] M. Skaźnik, Zasady projektowania systemów usuwania ciepła i dymu z garaży (cz. I), Ochrona Przeciwpożarowa Nr 2/2007 (20) [7] M. Skaźnik, Zasady projektowania systemów usuwania ciepła i dymu z garaży (cz. II), Ochrona Przeciwpożarowa Nr 3/2007 (21) [8] R. Cullinan, Pożary w garażach, Ochrona Przeciwpożarowa Nr 2/2010 (32) [9] D. Brzezińska, D. Ratajczak, Wentylacja oddymiająca w garażach, Ochrona Przeciwpożarowa Nr 3/2010 (33) [10] H.P. Morgan B, B Vanhove, J-C DeSmedt, On the Design of Impulse Ventilation for Smoke Control in Car Parks 10