STEROWANIE URZĄDZENIAMI WENTYLACJI POŻAROWEJ W ASPEKCIE SCENARIUSZA ROZWOJU ZDARZEŃ W CZASIE POŻARU

Transkrypt

1 PANEL DYSKUSYJNY Inżynieria Bezpieczeństwa Pożarowego Problemy, Metody, Rozwiązania Sterowanie i zasilanie urządzeń przeciwpożarowych STEROWANIE URZĄDZENIAMI WENTYLACJI POŻAROWEJ W ASPEKCIE SCENARIUSZA ROZWOJU ZDARZEŃ BRYG. DR INŻ. WALDEMAR WNĘK KATEDRA BEZPIECZEŃSTWA BUDOWLI I ROZPOZNAWANIA ZAGROŻEŃ

2 PLAN PREZENTACJI: - PODSTAWY PRAWNE SCENARIUSZA ROZWOJU ZDARZEŃ - SCENARIUSZ POŻAROWY A WARUNKI EWAKUACJI? - PODZIAŁ OBIEKTU NA STREFY DOZOROWE I ALARMOWE - CENTRALE SYGNALIZACJI POŻAROWEJ DOBÓR CZASÓW ALARMOWANIA, WARIANTY ALARMOWANA Z UWZGLĘDNIENIEM MONITORINGU POŻAROWEGO - DOBÓR CZUJEK POŻAROWYCH, WPŁYW PRZEPŁYWU POWIETRZA NA CZUŁOŚĆ CZUJEK - ODDYMIANIE GRAWITACYJNE OBIEKTÓW JEDNOKONDYGNACYJNYCH - ODDYMIANIE OBIEKTÓW WIELOKONDYGNACYJNYCH

3 PODSTAWY PRAWNE FORMALNE OKREŚLENIE SCENARIUSZA ROZWOJU ZDARZEŃ WPROWADZONO DO ROZPORZĄDZENIA MSWIA Z DNIA 16 CZERWCA 2003 W SPRAWIE UZGADNIANIA PROJEKTU BUDOWLANEGO POD WZGLĘDEM OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ. W JEDNYM Z 14 WYMIENIONYCH DANYCH NIEZBĘDNYCH W PROJEKCIE BUDOWLANYM, OKREŚLONYCH I PRZEDSTAWIONYCH PRZEZ PROJEKTANTA, ZAPISANO: 11) DOBÓR URZĄDZEŃ PRZECIWPOŻAROWYCH W OBIEKCIE BUDOWLANYM, DOSTOSOWANY DO WYMAGAŃ WYNIKAJĄCYCH Z PRZEPISÓW OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ I PRZYJĘTEGO SCENARIUSZA ROZWOJU ZDARZEŃ, A W SZCZEGÓLNOŚCI STAŁYCH URZĄDZEŃ GAŚNICZYCH, SYSTEMU SYGNALIZACJI POŻAROWEJ, DŹWIĘKOWEGO SYSTEMU OSTRZEGAWCZEGO, INSTALACJI WODOCIĄGOWEJ PRZECIWPOŻAROWEJ, URZĄDZEŃ ODDYMIAJĄCYCH I DŹWIGÓW PRZYSTOSOWANYCH DO POTRZEB EKIP RATOWNICZYCH NIESTETY NIE OKREŚLONO JEDNAK ANI ZAKRESU I TREŚCI, ANI DEFINICJI TEGO SCENARIUSZA!

4 ROLA SCENARIUSZA ROZWOJU ZDARZEŃ ZAPEWNIENIE WŁAŚCIWEGO DOBORU URZĄDZEŃ PRZECIWPOŻAROWYCH - TO NIE TYLKO TO, ALE I: MOŻLIWOŚĆ BEZPIECZNEJ EWAKUACJI LUDZI M.IN. POPRZEZ STEROWANIE URZĄDZENIAMI PRZECIWPOŻAROWYMI, DOBÓR ODPOWIEDNICH MATERIAŁÓW I WYROBÓW BUDOWLANYCH, ZAPEWNIENIE WŁAŚCIWEGO SZKOLENIA PERSONELU, PLANOWANIE OPERACYJNE NA POTRZEBY DZIAŁAŃ RATOWNICZO-GAŚNICZYCH, ANALIZA POTENCJALNYCH SKUTKÓW POŻARU DLA LUDZI I KONSTRUKCJI BUDYNKU.

5 Scenariusz pożarowy a warunki ewakuacji w rozumieniu oddymiania obiektów budowlanych? 1. Temperatura gazów pożarowych (warstwy dymu) na wysokości powyżej 2 m od poziomu drogi ewakuacyjnej poniżej 200 O C. Jeżeli obliczenia pożaru projektowego są oparte na obniżającej się warstwie górnej gorącego dymu w pomieszczeniu lub na drogach ewakuacyjnych przy minimalnie czystej przestrzeniu do 2 m (modele strefowe i korelacje inżynierskie). 2. Temperatura powietrza w przestrzeni drogi ewakuacyjnej do wysokości 1,8 m poniżej 60 O C. Rola i znaczenie scenariuszy rozwoju zdarzeń w ochronie przeciwpożarowej -R.POROWSKI, W.WNEK, P.KUBICA, Poznań

6 Scenariusz pożarowy a warunki ewakuacji w rozumieniu oddymiania obiektów budowlanych? 3. Zasięg widzialności znaków ewakuacyjnych i elementów konstrukcyjnych budynku na wysokości 1,8 m od poziomu podłogi drogi ewakuacyjnej nie mniejszy niż 10 m. Może być on oceniany na podstawie: widzialność S=K/α [m], stała dla znaków K=3 lub K=8 (podświetlane) gęstość optyczna dymu (δ) [m -1 ], współczynnika ekstynkcji światła (α) [m -1 ], masowa gęstość optyczna dymu (δ m ) [m 2 /g], zaciemnienie (λ) [%]. Rola i znaczenie scenariuszy rozwoju zdarzeń w ochronie przeciwpożarowej-r.porowski, W.WNEK, P.KUBICA, Poznań

7 Scenariusz pożarowy a warunki ewakuacji w rozumieniu oddymiania obiektów budowlanych? 4. Gęstość strumienia promieniowania cieplnego na wysokości 1,8 m od poziomu posadzki nie większa niż 2,5 kw/m 2 w czasie niezbędnym na ewakuację Rola i znaczenie scenariuszy rozwoju zdarzeń w ochronie przeciwpożarowej -R.POROWSKI, W.WNEK, P.KUBICA, Poznań

8 Scenariusz pożarowy a warunki ewakuacji w rozumieniu oddymiania obiektów budowlanych? 5. Toksyczność produktów spalania. Przyjmuje się, że podczas spalania standardowych materiałów palnych toksyczności dymu nie jest parametrem krytycznym jeżeli zachowany jest parametr widzialności powyżej 5 m. Cyjanowodór, HCN nieorganiczny związek chemiczny zbudowany z wodoru, węgla i azotu, będący bezbarwną, lotną i silnie trującą cieczą o zapachu gorzkich migdałów. Rola i znaczenie scenariuszy rozwoju zdarzeń w ochronie przeciwpożarowej -R.POROWSKI, W.WNEK, P.KUBICA, Poznań

9 Scenariusz na wypadek ewakuacji całego budynku w rozumieniu oddymiania obiektów budowlanych? Rola i znaczenie scenariuszy rozwoju zdarzeń w ochronie przeciwpożarowej -R.POROWSKI, W.WNEK, P.KUBICA, Poznań

10 Scenariusz na wypadek ewakuacji kondygnacji lub strefy w rozumieniu oddymiania obiektów budowlanych? Kolejność ewakuacji Rola i znaczenie scenariuszy rozwoju zdarzeń w ochronie przeciwpożarowej - R.POROWSKI, W.WNEK, P.KUBICA, Poznań

11 Znaczenie scenariusza dla sterowania urządzeniami przeciwpożarowymi Rola i znaczenie scenariuszy rozwoju zdarzeń w ochronie przeciwpożarowej - R.POROWSKI, W.WNEK, P.KUBICA, Poznań

12 SĄ RÓŻNE SPOSOBY PRZECIWDZIAŁANIU ZADYMIENIU, MOŻE TO BYĆ: WYTWORZENIE PODCIŚNIENIA W STREFIE OBJĘTEJ POŻAREM POPRZEZ INTENSYWNE ODPROWADZANIE DYMU I CIEPŁA Z TEJ STREFY, DOPROWADZANIE DO STREFY OBJĘTEJ POŻAREM CZYSTEGO POWIETRZA, WYTWORZENIE NADCIŚNIENIA W STREFACH PRZYLEGŁYCH ORAZ NA DROGACH EWAKUACYJNYCH (PRZESTRZEŃ KLATEK SCHODOWYCH, PRZEDSIONKÓW PRZECIWPOŻAROWYCH, SZYBÓW DŹWIGOWYCH DLA EKIP RATOWNICZYCH), WYDZIELENIE POD SUFITEM ZBIORNIKÓW DYMU POPRZEZ ZASTOSOWANIE KURTYN DYMOWYCH, ZASTOSOWANIE DYMOSZCZELNYCH ZAMKNIĘĆ OTWORÓW UMIESZCZONYCH NA GRANICY STREF DYMOWYCH CO POWODUJE POTRZEBĘ STAWIANIA RÓŻNYCH WYMAGAŃ DLA TAKICH INSTALACJI.

13 KAŻDY UKŁAD WYMAGA ZASTOSOWANIA ODPOWIEDNIO ZAPROJEKTOWANEGO UKŁADU STEROWANIA, PRZY POMOCY KTÓREGO ZOSTANĄ URUCHOMIONE W ODPOWIEDNIEJ KOLEJNOŚCI ELEMENTY UKŁADU.

14 STREFA DOZOROWANIA, ALARMOWANIA Według normy PN-EN 54-2 strefa dozorowa (strefa) jest to geograficzna część chronionego obiektu, w której zainstalowano jeden lub więcej ostrzegaczy i dla których przewidziano wspólną sygnalizację strefową. PN-ISO strefa jest obszarem lub przestrzenią dozorowaną przez grupę urządzeń automatycznych lub nieautomatycznych, dla której w centrali sygnalizacji pożarowej istnieje wydzielona sygnalizacja. 14

15 STEROWANIE URZĄDZENIAMI WENTYLACJI POŻAROWEJ W ASPEKCIE SCENARIUSZA ROZWOJU ZDARZEŃ

16 Pojęcie strefy dozorowej a) powierzchnia jednej strefy na kondygnacji nie powinna przekraczać m2; b) strefa może obejmować do 10 sąsiadujących ze sobą pomieszczeń pod warunkiem, że łączna ich powierzchnia nie przekracza 1000m2, a ich identyfikowanie następuje przy pomocy wskaźników zadziałania, umieszczonych nad wejściem do tych pomieszczeń,

17 c) jeżeli strefa obejmuje pięć przyległych pomieszczeń, a ich powierzchnia nie przekracza 400m2, to nie jest wymagane instalowanie zewnętrznych wskaźników zadziałania w pobliżu ich drzwi, d) każda strefa dozorowa powinna obejmować co najwyżej jedną kondygnację budynku, chyba że: szyb wentylacyjny lub inną strefa zawiera klatkę schodową, szyb kablowy, podobną instalację, która przebiega przez więcej niż jedną kondygnację, lecz znajduje się w obrębie jednej strefy pożarowej. 17

18 Warianty alarmowania Rodzaje wyróżnianych alarmów pożarowych: alarm wstępny (alarm I stopnia) uruchamiany tylko przy alarmowaniu tzw. dwustopniowym, alarm główny (alarm II stopnia) uruchamiany po alarmie wstępnym lub natychmiast przy tzw. alarmowaniu jednostopniowym.

19 Programowane czasy central: oczekiwania centralki na potwierdzenie ALARM I st. T1= max 2 min przeznaczonego na rozpoznanie sytuacji po potwierdzeniu ALARM II st. T2 = max 10 min trwania sygnału akustycznego Czas T2 Czas T1 2 min 10 min PKN-CEN/TS Systemy Sygnalizacji pożarowej. Cz.14 Wytyczne planowania, projektowania, instalowania, odbioru, eksploatacji i konserwacji

20

21 ZASADY PROJEKTOWANIA STEROWANIA INSTALACJAMI DO ODPROWADZANIA DYMU I CIEPŁA Po wprowadzeniu Ramowych Wymagań KGPSP wariant alarmowanie dwustopniowe zwykłe jest zalecany w obiektach, w których wymagany jest monitoring pożarowy. W obiektach tych dopuszcza się inny wariant alarmowania uzgodniony z Komendantem Miejskim, dla przykładu proponuje się alarmowanie przy zastosowaniu linii dozorowych w tzw. koincydencji. Takie rozwiązanie ma wyeliminować fałszywe alarmy, a jeżeli nie wyeliminować to w dużym stopniu ograniczyć. Ramowych Wymagań Organizacyjno-Technicznych dotyczących uzgadniania przez Komendanta Powiatowego (Miejskiego) Państwowej Straży Pożarnej sposobu połączenia urządzeń sygnalizacyjnoalarmowych systemu sygnalizacji pożarowej z obiektem Komendy Państwowej Straży Pożarnej lub wskazanym przez właściwego miejscowo Komendanta Powiatowego (Miejskiego) Państwowej Straży Pożarnej

22 DOBÓR CZUJEK POŻAROWYCH 22

23 Bez wentylacji v Wentylacja grawitacyjna Wentylacja mechaniczna 5 wymian/godz. TOP ciepła i płomienia DOT ciepła i dymu TUP ciepła nadmiarowo-różniczkowa

24 24 coraz częściej w systemach zabezpieczeń będziemy mieli do czynienia z wielodetektorowymi czujkami

25 ODDYMIANIE GRAWITACYJNE OBIEKTÓW JEDNOKONDYGNACYJNYCH W tym przypadku instalacja sygnalizacji pożarowej powinna pozwalać na: uruchomienie klap dymowych w obrębie pojedynczej strefy dymowej, unieruchomić automatyczne otwieranie klap w innych strefach, pozostawić możliwość uruchomienia wybranej strefy oddymiania przez osoby upoważnione np. kierownika akcji gaśniczej, automatycznego otwarcia otworów w bocznych ścianach obiektu np. drzwi, otwory w celu wyrównania bilansu powietrza (geometryczna powierzchnia otworów wlotowych powietrza powinna być, co najmniej o 30% większa niż suma powierzchni wszystkich klap dymowych w odniesieniu do powierzchni przestrzeni poddachowej wydzielonej kurtynami dymowymi dachu o największej czynnej powierzchni zainstalowanych klap. Możliwe jest tu wliczenie okien w dolnej części pomieszczenia oraz drzwi, które w przypadku pożaru dadzą się otworzyć od zewnątrz.), automatyczne uruchomienie kurtyn dymowych (jeżeli nie są wykonane jako elementy stałe obiektu), uruchomienie dźwiękowych systemów ostrzegawczych. PN-B Ochrona przeciwpożarowa budynków. Instalacje grawitacyjne do odprowadzania dymu i ciepła

26 ODDYMIANIE PASAŻY - ZASTOSOWANIE DO DETEKCJI CZUJEK LINIOWYCH, A CZUJEK PUNKTOWYCH (WYSOKOŚĆ INSTALOWANIA I KURTYNY DYMOWE, UŚREDNIANIE GĘSTOŚCI DYMU) - OGRANICZONA POWIERZCHNIA PODSTROPOWA ZE WZGLĘDU NA OZIĘBIANIE DYMU NA DUŻYCH PRZESTRZENIACH PODSTROPOWYCH - BILANS POWIETRZA ODPROWADZANEGO NA ZEWNĄTRZ I POWIERZA WPROWADZANEGO DO PASAŻU - PRZEWIETRZANIE PRZESTRZENI AUTOMATYKA ZAMYKANIA NA WYPADEK POŻARU, AUTOMATYKA POGODOWA

27 Oddymianie obiektów wielokondygnacyjnych System klasy A Objaśnienia 1 Drzwi otwarte 2 Drzwi zamknięte 3 Odprowadzenie powietrza Kryterium przepływu powietrza Kryterium różnicy ciśnień (wszystkie drzwi zamknięte) Wykrywanie pożaru można przedstawić na modelach wg PN EN Systemy kontroli rozprzestrzeniania dymu i ciepła. Cz.6 Wymagania techniczne dotyczące systemów różnicowania ciśnień. Zestawy urządzeń. lub wg instrukcji ITB

28 Oddymianie obiektów wielokondygnacyjnych Nawiew na klatkę schodową Nawiew do przedsionka klatki schodowej Wyciąg z przedsionka klatki schodowej Klatka schodowa Przedsionek Poziomy ciąg komunikacyjny klatki schodowej Wyciąg z poziomego ciągu komunikacyjnego Nawiew do poziomego ciągu komunikacyjnego włączenie nadmuchu na klatkę schodową (nadciśnienie), włączenie nadmuchu i otwarcie klapy odcinającej w przedsionku na piętrze, gdzie wystąpił pożar (na pozostałych piętrach klapy odcinające zamknięte), włączenie wyciągu i otwarcie klapy odcinającej w przedsionku na piętrze, gdzie wystąpił pożar (na pozostałych piętrach klapy odcinające zamknięte), włączenie nadmuchu i wyciągu na poziomym ciągu komunikacyjnym (na pozostałych piętrach klapy odcinające zamknięte). czujka dymu ROP Przykład sterowania wg instrukcji ITB typ A. Instrukcja nr 378/2002 ITB Projektowanie instalacji wentylacji pożarowej dróg ewakuacyjnych w budynkach wysokich i wysokościowych

29 Jak powinno wyglądać alarmowanie w zależności od miejsca pożaru? Wyciąg z przedsionka klatki schodowej Wyciąg z poziomego ciągu komunikacyjnego - oddymianie na jednej kondygnacji, jeżeli na kilku to tylko w jednej strefie pożarowej Nawiew na klatkę schodową Nawiew do przedsionka klatki schodowej Klatka schodowa Przedsionek Poziomy ciąg komunikacyjny klatki schodowej Nawiew do poziomego ciągu komunikacyjnego pożar w pomieszczeniach, korytarzu (ROP alarmowanie II stopień bez sterowania wentylacją, zadziałanie czujki pożarowej I stopień powoduje włączenie nadmuchu na klatkę schodową, szyb windowy, II stopień alarmowania sterowanie oddymianiem, możliwy wariant zadziałanie czujki a następnie ROP-a na tym samym korytarzu lub odwrotnie powoduje alarm II stopnia, wysterowanie oddymiania) czujka dymu ROP Przykład sterowania wg instrukcji ITB typ A. Instrukcja nr 378/2002 ITB Projektowanie instalacji wentylacji pożarowej dróg ewakuacyjnych w budynkach wysokich i wysokościowych

30 Wyciąg z przedsionka klatki schodowej Wyciąg z poziomego ciągu komunikacyjnego pożar w przedsionku zadziałanie czujki pożarowej wykrywanie pożaru bez sterowania wentylacją, włączenie nawiewu do klatki, sygnalizacja w centrali sygnalizacji pożarowej I i II stopień. Nawiew na klatkę schodową Nawiew do przedsionka klatki schodowej Klatka schodowa Przedsionek Poziomy ciąg komunikacyjny klatki schodowej Nawiew do poziomego ciągu komunikacyjnego Obsługa przy przedostaniu się dymu na klatkę włącza oddymianie poprzez klapę dymową lub wentylator wyciągowy. czujka dymu ROP Przykład sterowania wg instrukcji ITB typ A. Instrukcja nr 378/2002 ITB Projektowanie instalacji wentylacji pożarowej dróg ewakuacyjnych w budynkach wysokich i wysokościowych

31 Nawiew na klatkę schodową Nawiew do przedsionka klatki schodowej Wyciąg z przedsionka klatki schodowej Klatka schodowa Przedsionek Poziomy ciąg komunikacyjny klatki schodowej czujka dymu ROP Przykład sterowania wg instrukcji ITB typ A. Wyciąg z poziomego ciągu komunikacyjnego Nawiew do poziomego ciągu komunikacyjnego Instrukcja nr 378/2002 ITB Projektowanie instalacji wentylacji pożarowej dróg ewakuacyjnych w budynkach wysokich i wysokościowych pożar w klatce schodowej zadziałanie czujki pożarowej - blokada włączenia nadmuchu na klatkę, sygnalizacja pożaru w centrali sygnalizacji pożarowej (I i II stopień), DSO w klatce przy II stopniu włączenie ROP-a - sygnalizacja pożaru w centrali sygnalizacji pożarowej (I i II stopień), DSO w klatce przy II stopniu. Obsługa w obu przypadkach przy pożarze na klatce dokonuje rozpoznania, włącza oddymianie poprzez klapę dymową lub wentylator wyciągowy (rewersyjny) przyciskiem umieszczonym w np. pomieszczeniu alarmowym (miejsce lokalizacji CSP z nadzorem osobowym).

32 ODDYMIANIE KLATEK SCHODOWYCH W PRZYPADKU OBIEKTÓW NISKICH I ŚREDNIOWYSOKICH MOŻE ODBYWAĆ SIĘ GRAWITACYJNIE ZASTOSOWANIE KLAPY W SUFICIE DYM SWOBODNIE WYDOSTAJE SIĘ NA ZEWNĄTRZ KLATKI, OKNAMI BOCZNYMI NA OSTATNIEJ KONDYGNACJI (ODDYMIAĆ W UKŁADZIE DWÓCH OKIEN NAJLEPIEJ UMIESZCZONYCH NA PRZECIWLEGŁYCH ŚCIANACH PRZECIWDZIAŁANIE DZIAŁANIU WIATRU) Kierunek wiatru Kierunek wiatru Kierunek wiatru

33 Jak wysterować wszystkie elementy systemu oddymiania?

34 STEROWANIE URZĄDZENIAMI WENTYLACJI POŻAROWEJ W ASPEKCIE SCENARIUSZA ROZWOJU ZDARZEŃ

35 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ