Prowadzący przedmiot (rozliczający przedmiot) 1/ 1

Transkrypt

1 PODSTAWY LOGISTYKI Prowadzący przedmiot (rozliczający przedmiot) dr Maciej Stajniak 1/ 1

2 POJĘCIA LOGISTYKI 1/ 2

3 ZAWÓD LOGISTYK Interdyscyplinarny obszar wiedzy i kwalifikacji Technologia transportu i magazynowania Marketing Techniki automatyzacyjne Techniki informatyczne Pozyskiwanie dóbr fizycznych Zaopatrzenie Produkcja Dystrybucja Eksploatacja (konsumpcja) Recykling zużytych dóbr fizycznych Techniki systemowe Technologie produkcyjne Inżynieria wiedzy Ekonomika przedsiębiorstw i zarządzanie Przepływ produktów z natury rzeczy przekracza granice funkcjonalne w firmie, a więc organizacja i kwalifikacje kadry logistycznej stanowią jeden z kluczowych czynników sukcesu firmy 1/ 3

4 POJĘCIA LOGISTYKI SYSTEMY TRANSORMACJI TOWARÓW Systemy przestrzenno-czasowej transformacji towarów Systemy jakościowej transformacji towarów Procesy produkcji Dostawcy, kooperanci Systemy jakościowej transformacji towarów Procesy konsumpcji Systemy transportowe, systemy magazynowe, terminale przeładowcze, centra logistyczne,... Systemy przestrzenno-czasowej transformacji towarów Systemy przestrzenno-czasowej transformacji towarów Przedsiębiorstwa produkcyjne Sieci handlowe, klienci instytucjonalni i indywidualni Systemy przestrzenno-czasowej transformacji towarów Dystrybutorzy, przedstawiciele, giełdy, Przewoźnicy, centra logistyczne, hurtownicy,... magazyny licencjonowane, terminale, firmy spedycyjne 1/ 4

5 POJĘCIA LOGISTYKI SYSTEMY TRANSORMACJI TOWARÓW Strumień informacji Strumień finansowy Producent Dystrybutor Detalista Klient Strumień produktów Procesy główne Procesy transportu, przeładunku i magazynowania Procesy pomocnicze Procesy pakowania i znakowania 1/ 5

6 POJĘCIA LOGISTYKI PROCESY LOGISTYCZNE I ZADANIA W SYSTEMACH TRANSORMACJI TOWARÓW Magazynowanie Funkcja w kanale dystrybucji Położenie w optymalnym miejscu Organizacja wewnętrznego przepływu towarów Lay out i wyposażenie magazynu Transport wewnętrzny i handling System zamówień - dyspozycje, konsolidacja wysyłki, opakowanie. Obsługa zamówienia, dostawcy, klienta Organizacja zakupów Ustalenie źródeł zaopatrzenia Kwalifikacja dostawców Obsługa zamówienia Kontrola zamówień i dostaw Sprawdzanie faktur Statystyka dostaw Transport Transport własny lub obcy Wybór środka transportu Planowanie routingu Optymalizacja kosztów Zarządzanie zapasami Optymalna wielkość dostawy Optymalny moment dostawy Wybór systemu dostaw Prognozowanie popytu Analizy i kontrole zapasów Zarządzanie przepływem materiałów Ilościowo-asortymentowe planowanie produkcji Bilansowanie zasobów produkcyjnych Harmonogramowanie produkcji Planowanie zapotrzebowania materiałowego 1/ 6

7 POJĘCIA LOGISTYKI DEFINICJE LOGISTYKI European Logistics Association Council of Logistics Management DEFINICJE ZORIENTOWANE NA PRZEPŁYWY Society of Logistics Engineers DEFINICJE ZORIENTOWANE NA CYKL UŻYTKOWANIA WYROBU Center of Logistics Research DEFINICJE ZORIENTOWANE NA USŁUGI 1/ 7

8 POJĘCIA LOGISTYKI DEFINICJA LOGISTYKI ZORIENTOWANA NA PRZEPŁYWY Council of Logistics Managament Logistyka jest procesem planowania, realizacji i kontroli wydajnego i oszczędnego przepływu i magazynowania surowców, półfabrykatów i wyrobów gotowych oraz związanych z tym informacji od punktu dostawy do punktu odbioru, odpowiednio do wymagań klienta European Logistics Associciation Logistyka jest pojęciem obejmującym organizację, planowanie, kontrolę, i realizację przepływu towarów od ich wytworzenia i nabycia, przez produkcję i dystrybucję, aż do finalnego odbiorcy, której celem jest zaspokojenie wymagań rynku, przy minimalnych kosztach i przy minimalnym zaangażowaniu kapitału Informacyjny Finansowy Orientacja na przepływy - Zasada 6 W Rzeczowy 1/ 8

9 POJĘCIA LOGISTYKI DEFINICJA LOGISTYKI ZORIENTOWANA NA CYKL UŻYTKOWANIA WYROBU Society of Logistics Engineers Logistyka to wspomagające zarządzanie działania planistyczne, kontrolne i regulacyjne, które podczas okresu użytkowania produktu zapewniają wydajne wykorzystanie zasobów i adekwatną skuteczność elementów logistycznych podczas wszystkich faz okresu użytkowania, tak że dzięki ingerowaniu we właściwym czasie w system, zapewnia się efektywne sterowanie zużyciem zasobów Cykl użytkowania produktu/systemu - planowanie, projektowanie, rozwój, unieruchomienie Połączenie logistyki z kalkulacją, analizą i projektem kosztów okresu użytkowania 1/ 9

10 POJĘCIA LOGISTYKI DEFINICJA LOGISTYKI ZORIENTOWANA NA USŁUGI Center of Logistics Research Logistyka jest procesem koordynacji wszystkich czynności niematerialnych, które muszą zostać przeprowadzone dla wykonania usługi w sposób efektywny pod względem kosztów i zgodny z wymaganiami klienta. Główny kierunek tych działań obejmuje trzy dziedziny: zminimalizowanie czasu oczekiwania (realizacji zlecenia), zarządzanie potencjałem usługowym oraz dostawa usług przez kanał dystrybucyjny 1/ 10

11 POJĘCIA LOGISTYKI DEFINICJA LOGISTYKI Podstawowa dla dalszych rozważań Systemów Logistycznych Zorientowana na przepływy Do logistyki należą wszystkie czynności, dzięki którym następuje planowanie sterowanie, realizacja lub kontrola przestrzenno-czasowej transformacji towarów i związanych z tym informacji pod względem ilości i asortymentu, właściwości manipulacyjnych oraz stopnia logistycznego zdeterminowania towarów. Dzięki skoordynowanej realizacji tych czynności zostaje uruchomiony przepływ towarów, który w możliwie wydajny sposób łączy punkt dostawy z punktem odbioru 1/ 11

12 POJĘCIA LOGISTYKI DEFINICJA SYSTEMU LOGISTYCZNEGO System logistyczny to celowo zorganizowane i zintegrowane w obrębie danego układu gospodarczego (tworzonego przez obiekty i relacje między nimi) - przepływy rzeczowe, informacyjne i finansowe, umożliwiające optymalizację w zarządzaniu łańcuchem dostaw Akcenty i istotne cechy pojęć Transformacja czasowo- przestrzenna przedmiotu przepływu Przyporządkowanie przepływów informacji i finansowych przepływom Integracja funkcji rzeczowym Orientacja na kryterium planowania, organizacji, sterowania i kontroli efektów, użyteczność rynkową i racjonalizację kosztów 1/ 12

13 POJĘCIA LOGISTYKI Z A R Z Ą D Z A N I E L O G S T Y C Z N E INTERPRETACJA INTEGRACJI LOGISTYKI ZARZĄDZANIE STRUMIENIEM INFORMACJI Prognozowanie i programowanie Analiza i kontrola kosztów Planowanie, realizacja i kontrola operacji fizycznych Stosunki z dostawcami Poziom usług Składanie zamówień Zarządzanie strumieniami zaopatrzenia Stosunki na produkcji Synchronizacja cykli produkcyjnych Zarządzanie strumieniami w produkcji Stosunki z klientami Poziom usług Realizacja zamówień Zarządzanie dystrybucją i serwisem posprzedażnym ZARZĄDZANIE STRUMIENIEM TOWARÓW 1/ 13

14 POJĘCIA LOGISTYKI PODSTAWOWE STRUKTURY SYSTEMÓW LOGISTYCZNYCH Punkt dostawy Punkt odbioru Punkt dostawy Bezpośredni przepływ towarów System jednostopniowy Punkt dostawy Punkt rozdziału Punkt odbioru Punkt odbioru Bezpośredni i pośredni przepływ towarów System kombinowany Punkt odbioru Punkt koncentracji (konsolidacji) Pośredni przepływ towarów System wielostopniowy 1/ 14

15 POJĘCIA LOGISTYKI STRUMIENIE W STRUKTURACH SYSTEMÓW LOGISTYCZNYCH Towary Dostawca Przewoźnik Skład Producent Przewoźnik Skład Hurtownik Pośrednik Detalista Przewoźnik Klient Własność Dostawca Producent Pośrednik Klient Należność Dostawca Bank Producent Bank Pośrednik Bank Klient Informacja Dostawca Przewoźnik skład, bank Producent Przewoźnik skład, bank Pośrednik Przewoźnik bank Klient Promocja Dostawca Agencje reklamowe Producent Agencje reklamowe Pośrednik Klient Ryzyko Dostawca Przewoźnik skład, bank agencje reklamowe Producent Przewoźnik skład, bank agencje reklamowe Pośrednik Przewoźnik bank 1/ 15 Klient

16 POJĘCIA LOGISTYKI INSTYTUCJONALNY PODZIAŁ SYSTEMÓW LOGISTYCZNYCH LOGISTYKA MAKROLOGISTYKA MIKROLOGISTYKA METALOGISTYKA Logistyka zespołów szpitali Logistyka wojskowa Logistyka pozostałych podmiotów Logistyka przedsiębiorstw Kooperacja przedsiębiorstw produkcyjnych i handlowych Kooperacja przedsiębiorst w logistycznych Logistyka przedsiębiorstw przemysłowych Logistyka przedsiębiorstw handlowych Logistyka przedsiębiorstw usługowych Logistyka wewnątrz- zakładowa Logistyka między- zakładowa Logistyka wewnątrz- zakładowa Logistyka między- zakładowa Przedsiębiorstwo logistyczne Inne przedsiębiorstwo usługowe 1/ 16

17 POJĘCIA LOGISTYKI FUNKCJONALNY PODZIAŁ SYSTEMÓW LOGISTYCZNYCH Logistyka materiałowa Logistyka dystrybucji Logistyka zaopatrzenia Surowce Magazyn podzespoły z zakupu podzespoły z produkcji własnej opakowania Magazyn Materiały i surowce Zapasy Produ kcja Magazyn Magazyn Wyroby gotowe Logistyka produkcji Magazyn Pośrednictwo Klient Logistyka procesów utylizacyjnych Magazyn Konsument Użytkownik końcowy Przepływ materiałów Przepływ informacji 1/ 17

18 POJĘCIA LOGISTYKI FAZOWY PODZIAŁ SYSTEMÓW LOGISTYCZNYCH KIEROWNICTWO PRZEDSIĘBIORSTWA / poziom obsługi klienta, analiza strategiczna i finansowa, planowanie i wykorzystanie zasobów, optymalizacja kosztów / LOGISTYCZNY ŁAŃCUCH DOSTAW ZARZĄDZANIE MATERIAŁOWE ZARZĄDZANIE FIZYCZNĄ DYSTRYBUCJĄ Dostawcy surowców i półfabrykatów Planowanie pakowanie Zapasy produkcji produktów kompletacja gotowych produkcja montaż Punkty wysyłki centra dystrybucji rejonowe i lokalne punkty dystrybucji Klient FAZA LOGISTYKI ZAOPATRZENIA FAZA LOGISTYKI PRODUKCJI FAZA LOGISTYKI DYSTRYBUCJI FAZA LOGISTYKI SUROWCÓW WTÓWRNYCH I ODPADÓW 1/ 18

19 KOSZTY, WARTOŚĆ I POZIOM OBSŁUGI 1/ 19

20 KOSZTY, WARTOŚĆ I POZIOM OBSŁUGI WARTOŚĆ I KORZYŚĆ Źródłem korzyści klienta jest zbiór cech tkwiących w ofercie rynkowej, marketingowo nazywany zbiorem użyteczności - które muszą być wykreowane Proces kreacji oferty, polega na tworzeniu użyteczności: formy, czasu, miejsca i posiadania PRODUKCJA DÓBR PRAWO WŁASNOŚĆ LUB POŚREDNICTWO POSIADANIA PRZENIESIONE UŻYTECZNOŚĆ CZASU I NA NABYWCĘ UŻYTECZNOŚĆ FORMY MIEJSCA UŻYTECZNOŚĆ SMAK, KSZTAŁT, PRODUKT W MIEJSCU I CZASIE POSIADANIA KOLOR, FUNKCJE ODPOWIADAJĄCYM WARUNKI NABYCIA WYMAGANE PRZEZ POTRZEBOM NABYWCY/ /RATY, LEASING, NABYWCÓW PRZESUNIĘCIE ZAPŁATY/ Proces kreacji oferty jest na ogół realizowany przez łańcuch przedsiębiorstw : przedsiębiorstwa produkcyjne, handlowe, usługowe (logistyczne), banki, agencje reklamowe, firmy cosultingowe, firmy ubezpieczeniowe,... K O N S U M P C J A 1/ 20

21 KOSZTY, WARTOŚĆ I POZIOM OBSŁUGI WARTOŚĆ I KORZYŚĆ Korzyść wynikająca z postaci Korzyść wynikająca z prawa do wyrobu (dysponowania) Korzyść wynikająca z informacji Korzyść wynikająca z miejsca dysponowania Korzyść wynikająca z czasu dysponowania 1/ 21

22 KOSZTY, WARTOŚĆ I POZIOM OBSŁUGI WARTOŚĆ I KORZYŚĆ Podstawowy cykl gospodarczy Produkcja - koszty Skracanie cykli czasowych Zmniejszenie potrzeb kapitałowych Pieniądz Wyrób Wkład logistyki w wynik finansowy przedsiębiorstwa Sprzedaż - należność Zmniejszenie kosztów zamrożenia kapitału Wzrost wskaźników rentowności 1/ 22

23 KOSZTY, WARTOŚĆ I POZIOM OBSŁUGI WARTOŚĆ I KORZYŚĆ Dodawanie kosztów i wartości Dodawanie wartości (czas, miejsce, forma,... ) Zapas surowców Zapas wyrobów gotowych Produkcja Zapas regionalny Kompletacja Dodawanie kosztów 1/ 23

24 KOSZTY, WARTOŚĆ I POZIOM OBSŁUGI KOSZTY LOGISTYCZNE KOSZTY LOGISTYCZNE - wyrażone w mierniku wartościowym zużycie pracy żywej, środków i przedmiotów pracy, wydatki finansowe oraz ujemne skutki zdarzeń nadzwyczajnych, które są powodowane utrzymaniem zapasów, przepływem dóbr materialnych (surowców, materiałów, wyrobów, towarów) oraz informacji w przedsiębiorstwie i między przedsiębiorstwami KOSZTY PROCESÓW LOGISTYCZNYCH KOSZTY /sensu stricto/ KOSZTY ZDARZEŃ NADZWYCZAJNYCH UTRACONE PRZYCHODY /korzyści/ Koszty pracy i Wydatki zużycia czynników finansowe wytwórczych Dodatkowe zabiegi ewidencyjne pozwalają wyodrębnić grupę kosztów Nie znajdują odzwierciedlenia w Odnoszone do pozycji rachunku wyników kształtujących wynik finansowy przedsiębiorstwa przedsiębiorstwa Kary /nieterminowa dostawa, uszkodzenie towaru/ Koszty starzenia się zapasów /ubytki, przeceny, upusty cenowe/ 1/ 24

25 KOSZTY, WARTOŚĆ I POZIOM OBSŁUGI KOSZTY LOGISTYCZNE Jeżeli istnieje ewidencja kosztów Związek kosztów z podstawowymi rodzajami procesów logistycznych: przepływami fizycznymi, informacyjnymi i utrzymaniem zapasów Struktura rodzajowa kosztów Zmienności poszczególnych grup kosztów w stosunku do wielkości przepływów materiałów lub utrzymywanych zapasów Wykorzystania kosztów w szczegółowych decyzjach logistycznych Wykorzystanie informacji o miejscu powstawania kosztów w budżetowaniu kosztów 1/ 25

26 KOSZTY, WARTOŚĆ I POZIOM OBSŁUGI KOSZTY LOGISTYCZNE Koszty Koszty ogólne Koszty Koszty ogólne Koszty realizacji zamówień lub przezbrojeń produkcji Koszty utrzymywania zapasów Koszty magazynowania (+ koszty in transit) Koszty transportu Wielkość zamówienia Transport szynowy Transport drogowy Transport powietrzny Koszty Koszty ogólne Wzajemnie warunkujące się decyzje Koszty transportu Koszty magazynowania Zależności pomiędzy zasobami i procesami Liczba magazynów Unikanie suboptymalizacji Optymalne rozwiązania 1/ kompleksowe 26

27 KOSZTY, WARTOŚĆ I POZIOM OBSŁUGI PODZIAŁ KOSZTÓW LOGISTYCZNYCH Według faz procesów logistycznych Zaopatrzenia Produkcji Dystrybucji Według składników procesów logistycznych Przepływ materiałów Zapasy Procesy informacyjne Według miejsc powstawania Dział zaopatrzenia Dział produkcji Dział magazynów Dział transportu Dział techniczny i serwis 1/ 27

28 KOSZTY, WARTOŚĆ I POZIOM OBSŁUGI KOSZTY LOGISTYCZNE - KONFLIKTY CELÓW Obniżenie kosztów w pewnych sferach działalności Może spowodować Podniesienie kosztów w innych sferach działalności Transport Opakowanie Zakup Koszty Koszty Koszty Zapasy Uszkodzenia w transporcie Zapasy Gospodarka magazynowa Koszty Produkcja 1/ 28

29 KOSZTY, WARTOŚĆ I POZIOM OBSŁUGI OBSŁUGA KLIENTA Uniwersalny cel Logistyki Koszty Poziom obsługi 1/ 29

30 KOSZTY, WARTOŚĆ I POZIOM OBSŁUGI OBSŁUGA KLIENTA LOGISTYKA tworzy warunki dla zadowolenia odbiorcy Logistyka, to: właściwy towar we we we we za właściwym właściwym właściwej właściwej właściwą Zadowolony odbiorca czasie miejscu jakości ilości cenę, przy odpowiednich relacjach kosztowych 1/ 30

31 KOSZTY, WARTOŚĆ I POZIOM OBSŁUGI POZIOM OBSŁUGI KLIENTA Klient kupując określony produkt, kupuje wraz z nim określony standard obsługi klienta Zakup opiera się na ocenie kombinacji trzech elementów WŁAŚCIWOŚCI PRODUKTU CENY POZIOMU OBSŁUGI KLIENTA OBSŁUGA KLIENTA to zdolność systemu logistycznego przedsiębiorstwa do zaspokajania potrzeb klientów pod względem CZASU NIEZAWODNOŚCI KOMUNIKACJI WYGODY 1/ 31

32 Ile punktów przyznasz swojemu dostawcy za : ( 1 = bardzo słabo 5 = bardzo dobrze ) Częstotliwość dostaw Czas od zamówienia do dostawy Niezawodność dostaw Dostawy interwencyjne Dostępność zapasów i ciągłość zaopatrzenia Kompletność realizacji zamówienia Porady w przypadku braku produktu w magazynie Wygodę składania zamówień Potwierdzanie zamówień Dokładność fakturowania Kompetentność przedstawiciela działu sprzedaży Regularność kontaktów przedstawiciela działu sprzedaży Wspomaganie sprzedaży detalicznej Monitorowanie przez producenta poziomu zapasów detalicznych Oferowane warunki kredytu Zainteresowanie potrzebami klienta i badanie tych potrzeb Jakość opakowań zbiorczych Jakość zamocowania palet /całych przesyłek/ Jakość nadruku dat ważności na metkach Jakość i wygląd opakowania jednostkowego /handlowego/ Konsultacje na temat rozwoju nowych produktów Koordynację produkcji, dystrybucji i marketingu Proszę zaznaczyć / 32

33 KOSZTY, WARTOŚĆ I POZIOM OBSŁUGI OBSŁUGA KLIENTA Konkurencja Producent (usługodawca) Wyrób (usługa) Klient (segment rynku) POZIOM OBSŁUGI KLIENTA Koszty ZYSK Przychody 1/ 33

34 KOSZTY, WARTOŚĆ I POZIOM OBSŁUGI Realizacja zamówienia POZIOM OBSŁUGI KLIENTA Cykl uzupełnienia Podjęcie decyzji i uzupełnieniu Złożenie zamówienia Przyjęcie zamówienia Uruchomienie produkcji lub kompletacji Przygotowanie wysyłki Załadunek pojazdu i wysyłka Przyjazd pojazdu do odbiorcy Akceptacja dostawy (kontrola jakości) Rozładunek Przekazanie do magazynu (do produkcji) 1/ 34

35 KOSZTY, WARTOŚĆ I POZIOM OBSŁUGI PRZYKŁADY LOGISTYCZNEJ OBSŁUGI KLIENTA Przedział czasu pomiędzy złożeniem zamówienia i dostawą zamówionych towarów Minimalna wielkość zamówienia lub ograniczenia liczby pozycji asortymentowych w zamówieniu, które akceptuje dostawca Wskaźnik procentowy pozycji w składzie dostawcy, których brakuje w danym momencie Udział zamówień wypełnionych w sposób należyty / we właściwym miejscu i czasie - właściwa ilość i jakość / 1/ 35

36 KOSZTY, WARTOŚĆ I POZIOM OBSŁUGI Dochód ze sprzedaży Koszty, Zysk WARTOŚĆ I KORZYŚĆ Wpływ poziomu obsługi na zysk Przychód ze sprzedaży Koszty Zysk Punkt równowagi każdego przedsiębiorstwa 93% 95% 100% Poziom obsługi % 1/ 36

37 SYSTEMY LOGISTYCZNE PROCESY LOGISTYCZNE 1/ 37

38 PROCESY LOGISTYCZNE DEFINICJA PROCESU LOGISTYCZNEGO Funkcjonowanie przedsiębiorstwa - sekwencja zadań tworząca sprzężony ciąg procesów odzwierciedlających jego potrzeby Przyjmowanie i koordynacja zamówień Planowanie produkcji Synchronizacja zaopatrzenia materiałowego Zarządzanie zapasami Gospodarka magazynowa Transport Organizacja dostaw Zakupy Kwalifikacja dostawców Optymalizacja zużycia materiałowego Synchronizacja wykorzystania zasobów Planowanie dystrybucji Nadzorowanie dostawy do klienta - poziom obsługi PROCES LOGISTYCZNY to sekwencja lub uporządkowany zbiór powiązanych ze sobą działań, zintegrowanych przez - Czas Koszty Cel działaniaania 1/ 38

39 PROCESY LOGISTYCZNE ZARZĄDZANIE PROCESEM LOGISTYCZNYM Dostawca Kto zarządza procesem? Oczekiwane wyniki procesu? Kto jest odbiorcą końcowym? Producent Dystrybutor Detalista Klient Działania korekcyjne? Uprawnienia do kontroli i sterowania procesem? Czynniki wspomagające (utrudniające) realizację procesu? Wykonawcy i środki do realizacji procesu? 1/ 39

40 PROCESY LOGISTYCZNE KOORDYNACJA PROCESÓW LOGISTYCZNYCH Przyczyny Duża ilość procesów Procesy funkcjonalnie złożone Procesy wzajemnie zależne Krótki czas realizacji procesów Wysokiej zgodności celów Koordynacja procesów - aktywność prowadząca do Korzystania ze wspólnych zasobów Ustalenia relacji czasowych 1/ 40

41 PROCESY LOGISTYCZNE PROCES, OPERACJA, CZYNNOŚĆ Proces WEJŚCIE Początek procesu WYJŚCIE Granice procesu Operacje i czynności procesowe Koniec procesu 1/ 41

42 PROCESY LOGISTYCZNE PROCES, OPERACJA, CZYNNOŚĆ Proces Operacja Czynność przykład przykład przykład Element składowy wyodrębnionego do analizy makroprocesu 1.1. Transport i spedycja Element składowy procesu, charakteryzuje się większym stopniem szczegółowości opisu procesu Załadowanie samochodu Przyjęcie dokumentacji papierowej Przejazd do klienta Rozładowanie u klienta Element składowy operacji, charakteryzuje się większym stopniem szczegółowości opisu operacji Otwarcie części ładunkowej Identyfikacja ładunku Przeładowanie Zamknięcie części załadunkowej samochodu 1/ 42

43 PROCESY LOGISTYCZNE DEFINICJA PROCESU LOGISTYCZNEGO Proces nazywamy LOGISTYCZNYM gdy : rozmieszczenie stan przepływy jego składowych - ludzi, dóbr materialnych, informacji i środków finansowych, wymagają koordynacji z innymi procesami ze względu na kryteria lokalizacji, czasu, kosztów i efektywności realizacji wyznaczonych celów. 1/ 43

44 PROCESY LOGISTYCZNE SKŁADNIKI PROCESÓW LOGISTYCZNYCH PROCESY PRZEPŁYWU DÓBR RZECZOWYCH INFRASTRUKTURA PROCESÓW LOGISTYCZNYCH KOSZTY PROCESÓW LOGISTYCZNYCH STEROWANIE I GOSPODARKA ZAPASAMI PROCESY INFORMACYJNO - DECYZYJNE 1/ 44

45 PROCESY LOGISTYCZNE INFRASTRUKTURA PROCESÓW LOGISTYCZNYCH Infrastruktura procesów logistycznych - umożliwia sprawną i efektywną realizację wszystkich funkcji logistyki Infrastruktura magazynowa i manipulacyjna Opakowanie Infrastruktura transportowa Infrastruktura informatyczna 1/ 45

46 PROCESY LOGISTYCZNE INFRASTRUKTURA PROCESÓW LOGISTYCZNYCH INFRASTRUKTURA MAGAZYNOWANIA Budynki i budowle magazynowe, place składowe, urządzenia magazynowe umożliwiające składowanie i ochronę zapasów - I MANIPULACYJNA mostki przeładunkowe, palety, urządzenia do mocowania ładunków regały i urządzenia magazynowe, stojaki, podkłady, aparaty kontrolno-pomiarowe, aparaty klimatyzacyjno-wentylacyjne, instalacje sterujące i przeciwpożarowe, środki techniczne - komunikacyjne - organizacyjne,... Urządzenia pomocnicze - ważące, mierzące, etykietujące, pakujące / środki transportu wewnętrznego i manipulacji/ dźwignice - przemieszczanie ładunków w pionie i w poziomie /suwnice, wyciągarki, dźwigienki/, przenośniki -środki transportu i manipulacji o ograniczonym zasięgu /przenośniki taśmowe liniowe, łańcuchowe, zgarniakowe, kubełkowe/ wózki i inne pojazdy kołowe -środki transportu wewnętrznego służące do przemieszczania ładunków na bliskie odległości 1/ 46

47 PROCESY LOGISTYCZNE INFRASTRUKTURA PROCESÓW LOGISTYCZNYCH OPAKOWANIE PRODUKCYJNE - Jest sztuką, wiedzą i technologią przygotowania towarów do przewozu i sprzedaży oraz dostawy towarów w dobrym stanie i przy najniższych kosztach W praktyce gospodarczej opakowania spełniają wiele różnorodnych funkcji : umożliwiające ilościowe dzielenie produktów, MARKETINGOWE - element polityki rynkowej, LOGISTYCZNE - opakowania umożliwiają procesy logistyczne a zatem: OCHRONNE - zapewniające dostarczenie produktów (narażenia mechaniczne, klimatyczne, zła działalność człowieka / TRANSPORTOWE i MAGAZYNOWE - modularne wymiary opakowań zapewniające współzależność powierzchni ładownych, pojemności transportowych i magazynowych, etc./ MANIPULACYJNE - załadunek, przeładunek, wyładunek INFORMACYJNE - od nich zależna jest dobra gospodarka opakowaniami RECYKLINGOWE I KASACYJNE - ma na celu ponowne wykorzystanie opakowań przez przedsiębiorstwo lub też wykorzystanie ich jako surowców wtórnych. 1/ 47

48 PROCESY LOGISTYCZNE INFRASTRUKTURA PROCESÓW LOGISTYCZNYCH INFRASTRUKTURA TRANSPORTOWA Środki transportu - kolejowego, samochodowego, wodnego /śródlądowego, morskiego/, lotniczego, rurociągowego Infrastruktura liniowa - drogi, szlaki wodne i powietrzne, linie kolejowe - wraz ze środkami ich utrzymania gotowości technicznej Infrastruktura punktowa - bazy transportowe, mosty, wiadukty, warsztaty i stacje diagnostyczne, centra zarządzania i koordynacji transportu, terminale przeładunkowe, infrastruktura portów morskich, rzecznych i lotniczych (przeładunkowa, kontrolna) infrastruktura stacji kolejowych rozrządowych i manewrowych, bocznic,... 1/ 48

49 PROCESY LOGISTYCZNE INFRASTRUKTURA PROCESÓW LOGISTYCZNYCH INFRASTRUKTURA INFORMATYCZNA Środki przetwarzania informacji, urządzenia i systemy (hardware, software) informatycznego wspomagania procesów : zaopatrzenia, magazynowania, transportu i spedycji, planowania dystrybucji, planowania przepływu materiałów, systemy ADC, systemy wymiany danych - EDI, systemy eksperckie,... Bazy danych, serwery komunikacyjne, Spełnia funkcje - ewidencyjną i rozrachunkową, wspomagania planowania i analizy, wspomagania działalności operacyjnej, wspomagania decyzji zarządczych, sterowania przepływem strumieni rzeczowych 1/ 49

50 PROCESY LOGISTYCZNE PROCESY INFORMACYJNO-DECYZYJNE Systemy kodowania i identyfikacji produktów oraz surowców, materiałów, półproduktów, towarów Dokumentacja przepływu - dowody przyjęcia i wydania, awizo, faktury, dyspozycje, listy przewozowe, specyfikacje, inne... Systemy kodowania dokumentów, kontrahentów, komórek organizacyjnych, stanowisk pracy Systemy obiegu dokumentów i instrukcje ich wypełniania Procesy przetwarzania informacji w różnych przekrojach czasu, odpowiednio do potrzeb realizacji różnych funkcji decyzyjnych 1/ 50

51 PROCESY LOGISTYCZNE PROCESY INFORMACYJNO-DECYZYJNE BOM - Zarządzanie strukturami konstrukcyjnymi Przykład dla procesów przepływu materiałowego DEM - Zarządzanie popytem SOP - Planowanie sprzedaży i produkcji DRP - Planowanie zapotrzebowania na zasoby dystrybucyjne MPS - Tworzenie głównego harmonogramu produkcji RCRP - Wstępne planowanie zdolności produkcyjnych MRP - Planowanie potrzeb materiałowych CRP - Planowanie zdolności produkcyjnych PUR - Zakupy materiałów i usług SFC - Zarządzanie warsztatem produkcyjnym I/OC - Sterowanie stanowiskiem roboczym 1/ 51

52 PROCESY LOGISTYCZNE PROCESY LOGISTYCZNE W PRZEDSIĘBIORSTWIE Pozycje materiałowe Struktury Technologie Prognozy Zamówienia klientów ODWZOROWANIE PRZEDSIĘBIORSTWA D O S T A W C Y Zamówienia Przewodniki ZARZĄDZANIE WYTWARZANIEM Kwity pobrań SPRZEDAŻ Faktury i dokumenty wysyłkowe Zakupy Magazyn Produkcja Magazyn Sprzedaż O D B I O R C Y Faktury Finanse i księgowość Polecenia księgowania Bilanse Płynność finansowa Dokumenty Budżetowanie bankowe 1/ Deklaracje VAT 52

53 PROCESY LOGISTYCZNE PROCESY LOGISTYCZNE W PRZEDSIĘBIORSTWIE NA PRZYKŁADZIE PROCES TRANSPORTOWY PROCES MAGAZYNOWANIA PROCES ZARZĄDZANIA PRZEPŁYWEM MATERIAŁÓW 1/ 53

54 PROCESY LOGISTYCZNE PROCESY TRANSPORTOWE LOGISTYCZNE W - PROCES PRZEDSIĘBIORSTWACH TRANSPORTOWY PROCES TRANSPORTOWY ciąg kolejno następujących czynności, stanowiących całość, w wyniku których towar zostanie dostarczony odbiorcy w najlepiej zorganizowany sposób Przebieg procesu różnicują - Ładunek /rodzaj, ilość, wymiary, właściwości/ /podatność transportowa - przewozowa (naturalna, techniczna, ekonomiczna), ładunkowa/ - Warunki kontraktu /zasięg gestii transportowej / - Wymagania / czas realizacji, koszty, dokumenty / - Sposób i droga przewozu oraz gałąź transportu - Liczba podmiotów w procesie transportowym i zakres usług 1/ 54

55 PROCESY LOGISTYCZNE PROCESY TRANSPORTOWE LOGISTYCZNE W - PROCES PRZEDSIĘBIORSTWACH TRANSPORTOWY Nadawca Exporter Inne Firmy Bank Urzędy Państwowe Tranzyt Urzędy Państwowe Bank Inne Firmy Importer Odbiorca Sprzedający produkt Organa kontrolne Organa kontrolne Kupujący produkt Eksporter Importer operacje bankowe Czynności ubezpieczeniowe Czynności spedycyjno - transportowe Fizyczny przepływ towarów Operacje bankowe Czynności ubezpieczeniowe Czynności spedycyjno - transportowe 1/ 55

56 PROCESY LOGISTYCZNE PROCESY LOGISTYCZNE - PROCES MAGAZYNOWANIA Proces magazynowania Skoordynowana działalność w czasie i przestrzeni Gromadzenie zapasów Składowanie i manipulacja Pielęgnacja zapasów Kontrola zapasów Infrastruktura magazynowa 1/ 56

57 PROCESY LOGISTYCZNE PROCESY LOGISTYCZNE W - PROCES PRZEDSIĘBIORSTWACH MAGAZYNOWANIA Przykładowa struktura magazynu rejon składowania 2 - rejon kompletacji 3 - rejon przyjmowania 4 - rejon wydawania 5 - rejon administracyjno - socjalny 6 - rejon ładowania akumulatorów 7 - rejon postoju środków transportu 8 - rejon ppoż 9 - rampa 10 - droga główna 11 - drogi technologiczne 1/ 57

58 PROCESY LOGISTYCZNE PROCESY LOGISTYCZNE - PROCES MAGAZYNOWANIA Strefa przyjęć - odbiór ilościowy i jakościowy - kontrola zgodności z zamówieniem - zarejestrowanie dostawy - wystawienie dowodu przyjęcia - zaewidencjonowaniu przychodu w ujęciu ilościowym. - ułożenie towaru na środki transportu wewnętrznego Karta Dostawy Stwierdzone braki w czasie przyjęcia - uszkodzenia, brak plomb, etc. należy ująć w protokole sporządzonym wspólnie z przewoźnikiem przed rozładowaniem ładunku. Odbiór jakościowy polega na stwierdzeniu zgodności towarów z normami jakościowymi lub warunkami umowy. 1/ 58

59 PROCESY LOGISTYCZNE PROCESY LOGISTYCZNE - PROCES MAGAZYNOWANIA Strefa składowania czynności rozmieszczenia i układania towaru Karta Adresowa - rozmieszczenie według stałych miejsc składowania - rozmieszczenie według wolnych miejsc składowania - grupowanie według określonych warunków składowania: - systemy układania: blokowy, rzędowy, w stosy, etc. Zabezpieczenie odpowiednich warunków składowania /temperatura, wilgotność, wietrzenie/ oraz codzienna pielęgnacja : kontrola stanu jakościowego, suszenie, wentylowanie, czyszczenie, przekładanie stosów /zapobieganie zbrylaniu, zgniataniu, zgrzewaniu/, usuwanie produktów nadpsutych, badania laboratoryjne towarów przeterminowanych lub wątpliwych jakościowo 1/ 59

60 PROCESY LOGISTYCZNE PROCESY LOGISTYCZNE - PROCES MAGAZYNOWANIA Strefa kompletacji Przygotowanie ładunków zgodnie z zamówieniem Karta Komletacyjna - przygotowanie dokumentu - pobrania - pobranie towarów ze strefy składowania zgodnie ze specyfikacją wysyłki - zestawienie ilości i asortymentu - opakowanie w ilościach zamówionych - oznakowanie, sposób kodyfikacji, etykiety ładunkowe i transportowe - przygotowanie dokumentu - dyspozycji wydania oraz dowodów wydania - ewidencjonowanie w rejestrze wydania 1/ 60

61 PROCESY LOGISTYCZNE PROCESY LOGISTYCZNE - PROCES MAGAZYNOWANIA Strefa wydań przygotowanie towarów do załadunku, załadunek i wysyłka Karta Wydań - zestawienie w partie odpowiadające ładowności środków transportu i zaplanowanym kursom - sprawdzenie ilości i jakości towaru - załadunek i rozlokowanie na środku transportu zgodne z kolejnością i planem rozładunku - przygotowanie do transportu /zamocowanie, sztauerka/ - potwierdzenie zgodności z fakturą i wymaganiami norm 1/ 61

62 PROCESY LOGISTYCZNE PROCESY PROCESY LOGISTYCZNE LOGISTYCZNE - PROCES - PROCES ZARZĄDZANIA PRZEPŁYWU PRZEPŁYWEM MATERIAŁÓW MATERIAŁÓW Planowanie strategiczne Planowanie finansowe i zarządzanie kosztami Planowanie marketingowe Planowanie kanałów zaopatrywania i dystrybucji Planowanie sprzedaży Planowanie inwestycyjne Zarządzanie personelem Asortymentowo-ilościowe planowanie produkcji Production Planning Planowanie zasobów Resource Requirements Planning N T Czy plany są realne? Operatywne planowanie produkcji / Główny Harmonogram Produkcji Master Productin Schedule 1/ 62

63 PROCESY LOGISTYCZNE PROCESY LOGISTYCZNE - PROCES ZARZĄDZANIA PRZEPŁYWEM MATERIAŁÓW Wymagania Asortymentowo-Ilościowego Planu Produkcji Planowanie taktyczne Korekcja Asortymentowo-Ilościowego Planu Produkcji i Planu Zasobów Operatywne planowanie produkcji / Główny Harmonogram Produkcji Master Productin Schedule Wstępny plan wykorzystania potencjału produkcyjnego Rough Cut Capacity Planning N Czy plany są realne? T Planowanie potrzeb materiałowych Material Requirements Planning 1/ 63

64 PROCESY LOGISTYCZNE PROCESY LOGISTYCZNE - PROCES ZARZĄDZANIA PRZEPŁYWEM MATERIAŁÓW Planowanie operacyjne Planowanie potrzeb materiałowych Material Requirements Planning Planowanie obciążeń produkcyjnych Capacity Requirements Planning Czy plany są realne? T Sterowanie zaopatrzeniem Purchasing Control Sterowanie operacjami i procesami produkcyjnymi Production Activity Control N Czy operacje są realne T? T Zaburzenia Niekompletność dostaw Nieterminowość dostaw, Zła jakość Zaburzenia Awarie, przestoje, zła organizacja produkcji Czy operacje są realne? T N Planowe zabezpieczenie materiałowe Planowa realizacja procesów produkcyjnych 1/ 64

65 PROCESY LOGISTYCZNE PROCESY LOGISTYCZNE W PRZEDSIĘBIORSTWIE Miejsce zarządzania procesami logistycznymi w strukturze organizacyjnej przedsiębiorstwa ZARZĄDZANIE I Co ma być zrobione? PLANOWANIE LOGISTYCZNE CONTROLLING LOGISTYCZNY Czy procesy są zaplanowane i realizowane prawidłowo? LOGISTYKA OPERACYJNA Jak ma być zrobione? 1/ 65

66 OBSŁUGA ZAMÓWIENIA Jak daleko w przedsiębiorstwie wnika zamówienie klienta? Zakupione materiały Elementy Montaż Wyroby gotowe Klient Zakup / Dostawa Produkcja Dystrybucja Sprzedaż Realizacja zamówienia wymaga zarządzania w ramach logistyki materiałowej (logistyki zaopatrzenia i logistyki produkcji) i logistyki dystrybucji Realizacja zamówienia wymaga zarządzania tylko w ramach logistyki dystrybucji (zamówienie realizowane z zapasu wyrobów gotowych) 1/ 66

67 OBSŁUGA ZAMÓWIENIA Podstawowy cel logistyki Zapewnienie pożądanego poziomu obsługi przy możliwych do przyjęcia kosztach Obsługa Obsługa zamówienia Zarządzanie zapasami Magazynowanie Pakowanie Transport Funkcje obsługi zamówienia Zadania Metody opracowania zamówienia Systemy informatyczne Funkcje zarządzania zapasami Zadania Utrzymanie zapasów Funkcje magazynu Zadania Funkcje opakowania Zadania Techniki Jednostki magazynowania logistyczne Opakowania modułowe Funkcje transportu Zadania Środki transportu 1/ 67

68 OBSŁUGA ZAMÓWIENIA Opracowania zamówienia - Logistyka dystrybucji Analiza zdolności realizacji i potwierdzenie zamówienia, planowanie i organizowanie przetworzenia zamówienia zgodne z jego danymi oraz kontrola zamówienia, od chwili jego złożenia przez klienta do przekazania dokumentu wysyłkowego i faktury klientowi Opracowania zamówienia - Logistyka produkcji Obszar zadań łączący informację zewnętrzną i jej wewnętrzne przetworzenie w celu dostosowania sterowania przepływem materiałów do wymagań rynku, w ramach którego zamówienie klienta zostaje przetworzone w wewnątrzzakładowe plany i procedury jego realizacji 1/ 68

69 OBSŁUGA ZAMÓWIENIA Obsługa zamówienia elementy procesu Klient Planowanie i organizowanie przetworzenia zamówienia Zarządzanie magazynem Przyjęcie zamówienia Wstępne opracowa nie Przetwa- rzanie Kompletacja Wysyłka Fakturowa - nie Odbiorca Analiza potencjału realizacji zamówienia, potwierdzenie zamówienia Koordynacja, nadzór nad realizacją i kontrola wykonania zamówienia Zarządzanie transportem Zarządzanie zapasem 1/ 69

70 OBSŁUGA ZAMÓWIENIA Obsługa zamówienia funkcje Zapewnienie przepływu informacji wyprzedzającej przepływ materiału Zapewnienie przepływu informacji równolegle z przepływem materiału Strumienie informacji zarządzanie przepływem materiału monitorowanie przepływu materiału rachunkowość (kompleksowa analiza kosztów) obsługa reklamacji badania poziomu obsługi klienta Dostawca Przepływ materiału Dystrybucja Przepływ materiału Nabywca Zapewnienie przepływu informacji za przepływem materiału 1/ 70

71 OBSŁUGA ZAMÓWIENIA Obsługa zamówienia źródło informacji Numer i data zamówienia Adres i symbol klienta Branża klienta, pozycja w kanale dystrybucji Nazwa i/lub symbol artykułu(-ów) Ilość wyrobu i cena brutto Dostępne informacje Warunki sprzedaży, rabaty Środek transportu Adres wysyłkowy Termin dostawy 1/ 71

72 OBSŁUGA ZAMÓWIENIA Obsługa zamówienia elementy procesu Klient Zarządzanie magazynem Przyjęcie zamówienia Wstępne opracowa nie Przetwa- rzanie Kompletacja Wysyłka Fakturowa - nie Odbiorca Zarządzanie transportem Zarządzanie zapasem 1/ 72

73 OBSŁUGA ZAMÓWIENIA Obsługa zamówienia przyjęcie zamówienia Popyt Zamówie nie Przyjęcie zamówienia Wstępne opracowanie i przetworzenie Formularz 1/ 73

74 OBSŁUGA ZAMÓWIENIA Obsługa zamówienia elementy procesu Klient Zarządzanie magazynem Przyjęcie zamówienia Wstępne opracowa nie Przetwa- rzanie Kompletacja Wysyłka Fakturowa - nie Odbiorca Zarządzanie transportem Zarządzanie zapasem 1/ 74

75 OBSŁUGA ZAMÓWIENIA Obsługa zamówienia wstępne opracowanie i przetworzenie zamówienia Transport Klient Odrzucone Zaakceptowane warunkowo Klient Przyjęcie zamówienia Uzupełnienie zmówienia Weryfikacja Kompletacja Baza danych Akceptacja Ewidencja danych w komputerze Dokumentacja 1/ 75

76 OBSŁUGA ZAMÓWIENIA Obsługa zamówienia elementy procesu Klient Zarządzanie magazynem Przyjęcie zamówienia Wstępne opracowa nie Przetwa- rzanie Kompletacja Wysyłka Fakturowa - nie Odbiorca Zarządzanie transportem Zarządzanie zapasem 1/ 76

77 OBSŁUGA ZAMÓWIENIA Obsługa zamówienia kompletacja i wysyłka Fakturowanie Wysyłka Wstępne opracowanie i przetworzenie Dokumentacja magazynowa Fizyczna kompletacja Weryfikacja dokumentacji Dokumentacja wysyłkowa Zarządzanie transportem Zarządzanie magazynem 1/ 77

78 OBSŁUGA ZAMÓWIENIA Obsługa zamówienia fakturowanie Fakturowanie wstępne Fakturowanie końcowe Fakturowanie Fakturowanie Wysyłka Wysyłka Fizyczna kompletacja Weryfikacja dokumentacji Dokumentacja wysyłkowa Dokumentacja wysyłkowa 1/ 78

79 OBSŁUGA ZAMÓWIENIA A cóż zrobić gdy nie mamy wyrobów w zapasie? Portfel zamówień Bieżący zapas Prognoza popytu Asortymentowo-Ilościowy Plan Produkcji Operatywne planowanie produkcji / Główny Harmonogram Produkcji Master Production Schedule Wstępny plan wykorzystania potencjału produkcyjnego Rough Cut Capacity Planning Planowanie potrzeb materiałowych Material Requirements Planning 1/ 79

80 OBSŁUGA ZAMÓWIENIA Gdy nie mamy wyrobów w zapasie? ZADANIE Takie zaplanowanie produkcji, aby pokryć zapotrzebowanie wynikające z zamówień składanych na bieżąco przez klientów OKRES OBJĘTY PLANEM - co najmniej równy cyklowi wykonania z uwzględnieniem cyklu zaopatrzenia materiałowego ZASADNICZE CELE 1. Stworzenie stabilnego harmonogramu produkcji przy realizacji losowo napływających zamówień klientów 2. Utrzymany minimalny poziom zapasów 3. Elastyczne reagowanie na zmiany popytu dla zachowania założonego poziomu obsługi klienta 1/ 80

81 GOSPODARKA ZAPASAMI 1/ 81

82 GOSPODARKA ZAPASAMI CEL - przedstawienie głównych problemów zarządzania zapasami w warunkach tzw. zapotrzebowania niezależnego Właściwie po co zapasy?! Zasadniczą przyczyną utrzymywania zapasów jest występowanie nieciągłości w przepływach materiałów i towarów przyczyny - techniczne, organizacyjne, ekonomiczne

83 GOSPODARKA ZAPASAMI ZAPASY - czasowe wstrzymanie ruchu różnego rodzaju dóbr w procesach logistycznych zachodzących w przedsiębiorstwie, na styku strumieni materialnych (a także finansowych i informacyjnych) o różnej intensywności przepływu Jedną z podstawowych przyczyn gromadzenia zapasów jest oddziaływanie na procesy logistyczne (zaopatrzenia, produkcji, dystrybucji, etc.) czynnika losowego uniemożliwiającego tworzenie bezbłędnych prognoz Posiadanie zapasów kosztuje Brak zapasów kosztuje

84 GOSPODARKA ZAPASAMI POWODY TWORZENIA ZAPASÓW Zredukowanie kosztów transportu produktów Zapewnienie dostępności produktów - poziom obsługi klienta Zapewnienie ciągłości procesu produkcji, dystrybucji i sprzedaży Wspomaganie procesów marketingowych Korzyści skali produkcji i dostaw Stabilizacja zatrudnienia i stabilizacja rynku Stosowana technologia produkcji (wykorzystująca surowce sezonowe np. rolne) Przeciwdziałanie stratom - inflacja, deficyt na rynku, zmiany cen

85 GOSPODARKA ZAPASAMI Głównymi kryteriami decydującymi o poziomie zapasów są: koszty ich zgromadzenia i utrzymania, poziom obsługi odbiorców Główne czynniki, które należy rozważyć to: zmienność i nieprzewidywalność popytu, niepewne dostawy

86 GOSPODARKA ZAPASAMI Zarządzanie zapasami a zarządzanie magazynem Głównym zadaniem zarządzania zapasami jest planowanie (obliczanie) optymalnego poziomu zapasów w oparciu o dwa kryteria: kosztów gromadzenia i utrzymania zapasu, poziomu obsługi klienta. Działania te opierają się na odpowiednich technikach prognozowania i właściwie dobranych systemach zamawiania Głównym zadaniem zarządzania magazynem jest właściwa obsługa gromadzonego zapasu poprzez: zapewnienie identyfikacji dóbr wchodzących do magazynu, właściwe składowanie, zapewnienie gotowości do pobrania i wysyłki zgodnie z zamówieniami klientów

87 GOSPODARKA ZAPASAMI STRUKTURA ZAPASU zapas całkowity zapas obrotowy zapas nie rotujący zapas zabezpieczający zapas nadmierny ZO ZB ZO ZB ZO ZB ZN

88 GOSPODARKA ZAPASAMI ZAPAS Punkt informacyjny zapasu TEORIA ZAPASU Przebieg popytu / zużycia Maksymalny poziom zapasu Partia dostawy - wielkość zamówienia Średni poziom zapasu cyklicznego Średni poziom zapasu Zapas bezpieczeństwa Czas realizacji zamówienia Cykl dostawy Cykl składania zamówienia CZAS

89 GOSPODARKA ZAPASAMI KOSZTY W ZARZĄDZANIU ZAPASAMI Koszty uzupełniania zapasu (KUz) Koszty utrzymania zapasu (KUt) Koszty braku zapasu (KB) Rozróżniamy: Koszty stałe (KUz s, KUt s, KB s ) Koszty zmienne (KUz z, KUt z, KBz)

90 GOSPODARKA ZAPASAMI Koszty stałe - to koszty niezależne to koszty niezależne od wielkości zamówienia, liczby dostaw, poziomu obsługi, wielkości braków magazynowych (np. koszt amortyzacji wyposażenia magazynowego) Koszty zmienne - to koszty zależne to koszty zależne od wielkości zamówienia, liczby dostaw, poziomu obsługi, wielkości braków magazynowych. (np. koszt kapitału zamrożonego w zapasach)

91 GOSPODARKA ZAPASAMI Tradycyjne ujęcie łańcucha dostaw Dostawca Magazyn materiałów Produkcja montaż Magazyn wyrobów Hurtownik przepływ informacji przepływ materiału zapasy Rynek (konsumenci) Detalista

92 GOSPODARKA ZAPASAMI Typowe położenia punktu rozdziału Dostawy Materiały Montaż Wyroby Rynek

93 GOSPODARKA ZAPASAMI Zamówienia Zmiany popytu w czasie D O S T A W C A Rozkład wartości czasu realizacji zamówienia Zapas Rozkład wielkości popytu O D B I O R C A

94 GOSPODARKA ZAPASAMI Analiza ABC Relacja cena - ilość Wybór metod prognozowania Wybór systemu zamawiania Krzywa cyklu życia Profil popytu Trend i sezonowość

95 GOSPODARKA ZAPASAMI Wartość obrotu [%] 100 Analiza ABC - przykład A B C

96 GOSPODARKA ZAPASAMI wartość obrotu [%] Analiza ABC - przykład Cena A B C Ilość

97 GOSPODARKA ZAPASAMI Popyt zmienny w czasie - sezonowość z trendem Popyt Sezonowość Trend Rok I Rok II Rok III Rok IV Czas

98 GOSPODARKA ZAPASAMI Popyt - P Sezonowość Losowe odchylenia Trend Rok I Rok II Rok III Rok IV Czas - t

99 GOSPODARKA ZAPASAMI Profil popytu Parametry: - wartość średnia (np: : P = 35.0) - odchylenie standardowe (np: σ P =13.0)

100 GOSPODARKA ZAPASAMI Badanie zmienności popytu Obliczenia wartości średniej i odchylenia standardowego P + P + P P Σ P P = N = i N N (P - P 1 ) 2 + (P - P 2 ) (P - P N ) 2 Σ (P - P i ) 2 σ P = = N N

101 GOSPODARKA ZAPASAMI Możliwość zastosowania rozkładu normalnego Parametry: - wartość średnia (np: : P = 35.0) - odchylenie standardowe (np: σ P =13.0)

102 GOSPODARKA ZAPASAMI f POK(2) Ile zapasu zabraknie? POK(1) Jakie jest ryzyko, że zabraknie zapasu? P T ZB Popyt w cyklu uzupełnienia

103 GOSPODARKA ZAPASAMI B - poziom zamawiania d - zużycie zapasów t d - lead time Zb - zapas bezpieczeństwa Zapas zabezpieczający jest istotnym składnikiem zapasu, a jego kształtowanie - ważnym zadaniem zarządzania zapasami Zapas zabezpieczający jest utrzymywany dla zabezpieczenia przed zmiennością popytu i czasu cyklu uzupełnienia

104 GOSPODARKA ZAPASAMI Odnawianie zapasu w oparciu o poziom informacyjny Z Zmienny popyt ZB T T T 1 T [t] Zmienny czas cyklu uzupełnienia

105 GOSPODARKA ZAPASAMI f P T T ZB = ω σ P T f ZI = P T +ω σ P T + 0, 5 P τ

106 GOSPODARKA ZAPASAMI Zapas zabezpieczający (ZB) Średni popyt - P Zmienność popytu Średni czas cyklu - T Zmienność czasu cyklu - σ T -σ P Poziom obsługi: prawdopodobieństwo nie wystą- pienia niedoboru w danym cyklu procentowe pokrycie popytu (zapotrzebowania) w danym okresie Rachunek kosztów : koszty utrzymania zapasu zabezpieczającego koszty wystąpienia niedoboru Decyzje strategiczne (taktyczne) intuicja przypadkowość

107 GOSPODARKA ZAPASAMI Odnawianie zapasu w systemie przeglądu okresowego Z Zmax Zmienny popyt ZB T T 0 T T 0 T T 0 t Stały czas cyklu uzupełnienia

108 GOSPODARKA ZAPASAMI Optymalizacja zapasu rotującego Określanie ekonomicznej wielkości dostawy (zamówienia) Im większe jest zamówienie (dostaw): tym niższe (np. w skali roku koszty składania zamówień i przyjmowania dostaw) tym większy średni zapas obrotowy, zatem i większy koszt jego utrzymania Oznacza to, że można określić optymalną wielkość zamówienia

109 GOSPODARKA ZAPASAMI K Kut z = 0, 5 WD u r C PP Kuz = WD z k u WDopt =EWD Ekonomiczna wielkość zamówienia (dostawy) W D

110 GOSPODARKA ZAPASAMI EWD PP k = 2 u CC r u Ekonomiczna wielkość zamówienia (dostawy)

111 GOSPODARKA MAGAZYNOWA 1/ 111

112 GOSPODARKA MAGAZYNOWA Proces magazynowania Skoordynowana działalność w czasie i przestrzeni Gromadzenie zapasów Składowanie i manipulacja Pielęgnacja zapasów Kontrola zapasów Infrastruktura magazynowa Proces magazynowania - jest zespołem operacji logistycznych związanych z przyjmowaniem, składowaniem, kompletacją i wydawaniem towarów magazynowych, realizowanych przez etatowych pracowników magazynu, w przystosowanych do tego poszczególnych strefach magazynu i przy spełnieniu określonych warunków organizacyjnych procesu magazynowego. 1/ 112

113 GOSPODARKA MAGAZYNOWA Zarządzanie: planowanie, organizowanie, kontrolowanie i analizowanie Realizacja procesów magazynowych: przyjmowanie, składowanie, kompletacja i wydawanie Prace wspomagające: ewidencja i prowadzenie dokumentacji; ochrona obiektów i zapasów Obsługa Obsługa zamówienia Zarządzanie zapasami Magazynowanie Pakowanie Transport Funkcje obsługi zamówienia Zadania Metody opracowania zamówienia Systemy informatyczne Funkcje zarządzania zapasami Zadania Utrzymanie zapasów Funkcje magazynu Zadania Funkcje opakowania Zadania Techniki Jednostki magazynowania logistyczne Opakowania modułowe Funkcje transportu Zadania Środki transportu 1/ 113

114 GOSPODARKA MAGAZYNOWA I II Definicja magazynu Jednostka funkcjonalno - organizacyjna przeznaczona do magazynowania dóbr materialnych (zapasów) w wyodrębnionej przestrzeni budowli magazynowej według ustalonej technologii, wyposażona w odpowiednie środki techniczne, zarządzana i obsługiwana przez zespół ludzi. PN-84/N Planowana przestrzeń dla efektywnego przechowywania i manipulowania zapasami 1/ 114

115 GOSPODARKA MAGAZYNOWA Cel magazynu Maksymalizacja wykorzystania przestrzeni składowania Minimalizacja stosowania operacji manipulacyjnych Proces magazynowania Jest zespołem operacji logistycznych związanych z przyjmowaniem, składowaniem, kompletacją i wydawaniem towarów magazynowych, realizowanych przez etatowych pracowników magazynu, w przystosowanych do tego poszczególnych strefach magazynu i przy spełnieniu określonych warunków organizacyjnych procesu magazynowego 1/ 115

116 GOSPODARKA MAGAZYNOWA Funkcje magazynu w systemie Zredukowanie kosztów transportu produktów Skoordynowanie wielkości podaży i popytu Wspomaganie procesów produkcyjnych Wspomaganie procesów marketingowych Zadania magazynu Składowanie towarów Działania operacyjne związane z przyjmowaniem i wysyłaniem towarów 1/ 116

117 GOSPODARKA MAGAZYNOWA Zapasy Wyodrębniona przestrzeń Wyposażenie techniczne Personel Organizacja Koszty magazynowania Elementy pojęcia magazyn Słowniczek magazyniera Stock analysis - Analiza zapasów - analiza stanu zapasów, poziomu i rozmieszczenia w celu wychwycenia różnic pomiędzy planem a realizacją Completion waiting time - cykl kompletacji - przedział czasu związany z przygotowaniem wysyłki / kompletacja zamówienia - zgromadzenie zasobów, towarów, ludzi, informacji / 1/ 117

118 GOSPODARKA MAGAZYNOWA Słowniczek magazyniera Stacking - piętrzenie - układanie towarów w stos Pallet rack - regał paletowy - rama szkieletowa o stałej lub zmiennej konstrukcji służąca do składowania paletowych jednostek ładunkowych Packing unit - jednostka pakunkowa - podstawowa ilość towaru i rodzaj opakowania, które umożliwiają transportowanie i magazynowanie towaru FIFO - First In First Out - pierwsze weszło pierwsze wyszło - metoda sterowania zapasami z priorytetem czasu przechowywania - wydanie towarów najdłużej przechowywanych np. towary z datą ważności lub o niepewnym popycie /LIFO/ 1/ 118

119 GOSPODARKA MAGAZYNOWA Słowniczek magazyniera Pallet - paleta - platforma pozioma umożliwiająca transport i manipulację, stosowana jako podstawa dla montażu, magazynowania, manipulacji i transportu towarów Pallet unit - paletowa jednostka ładunkowa - standardowa ilość produktu mieszcząca się na jednej palecie /wielokrotność jednostki pakunkowej/. Wraz z paletą stanowi jednostkę ładunku Receiving lead time - cykl przyjęcia - przedział czasu od dostarczenia towarów do chwili gotowości ich do użycia Batch, Lot - partia - wyznaczona ilość jednorodnego wyrobu traktowana jako wielkość jednostkowa w transporcie, produkcji, zamawianiu lub magazynowaniu 1/ 119

120 GOSPODARKA MAGAZYNOWA Przykładowa struktura magazynu rejon składowania 2 - rejon kompletacji 3 - rejon przyjmowania 4 - rejon wydawania 5 - rejon administracyjno - socjalny 6 - rejon ładowania akumulatorów 7 - rejon postoju środków transportu 8 - rejon ppoż 9 - rampa 10 - droga główna 11 - drogi technologiczne 1/ 120

121 GOSPODARKA MAGAZYNOWA Przepływ prosty (przelotowy) ZALETY WADY Uporządkowany układ wewnętrzny Duża szybkość przemieszczania ładunku Funkcjonalne rozgraniczenie stref składowych o różnych szybkościach obrotu Rozdział środków transportu zewnętrznego przyjęć i wydań Brak krzyżowania się dróg transportowych Niezależne przyjęcie i wydanie ładunków w strefie składowej Trudne organizacyjnie zapewnienie wykorzystanie środków transportowych Długa droga powrotu palet w obrocie wewnątrzmagazynowym Małe wykorzystanie terenu (duże powierzchnie placów przymagazynowych) 1/ 121

122 GOSPODARKA MAGAZYNOWA Przepływ workowy (nieprzelotowy) ZALETY WADY Skoordynowany załadunek i wyładunek gniazd regałowych w strefie składowej Elastyczne kierowanie pracami w strefach przyjęć i wydań zależnie od potrzeb obrotu Optymalne scentralizowanie wyposażenia magazynu w rampy i place manewrowe Ograniczona długość frontów przeładunkowych Konieczność harmonizacji czynności w strefie przyjęć i wydań Ograniczona przepustowość strumieni ładunkowych wejścia - wyjścia ( liczby jednocześnie obsługiwanych środków transportowych) 1/ 122

123 GOSPODARKA MAGAZYNOWA Przepływ Prawoskrętny / Lewoskrętny ZALETY WADY Możliwość racjonalnego wydzielenia stref składowych o różnych szybkościach obrotu magazynowego Możliwość wydzielenia stref o różnej objętości i masie ładunków Niezależne przyjmowanie i wydawanie ładunków w strefie składowej Zapotrzebowanie na teren (dużą działkę) 1/ 123

124 GOSPODARKA MAGAZYNOWA KRYTERIA ROZMIESZCZENIA ZAPASÓW Rozmieszczenie według stałych miejsc Przejrzystość zagospodarowania przestrzeni, łatwość odszukania towaru Wymagania magazynowe Wielkość zamówienia + 2 x Zapas minimalny Rozmieszczenie według zmiennych wolnych miejsc ( wolnych w chwili dostawy wolnych w chwili dostawy ) Wymagana ścisła kontrola zarządzania przestrzenią składową Wymagania magazynowe (Wielkość zamówienia) / 2 + Zapas minimalny 1/ 124

125 GOSPODARKA MAGAZYNOWA Składowanie według wolnych miejsc - wymagana kontrola Maksymalnego wykorzystania przestrzeni magazynowej Skutecznego przemieszczania i składowania przyjmowanych towarów Właściwej rotacji zapasów Zapewnienia szybkiej i efektywnej selekcji zapasów do wysyłki 1/ 125

126 GOSPODARKA MAGAZYNOWA METODY ROZMIESZCZENIA ZAPASÓW Według grup asortymentowych Według szybkości rotacji Według dostawców lub dostaw Według odbiorców lub wydań Według wymagań ładunku i warunków składowania Według przynależności do wyrobu (kompletu kompletu) Według zastosowania urządzeń magazynowych 1/ 126

127 GOSPODARKA MAGAZYNOWA Rodzaje magazynów Magazyn zapasów Magazyn przeładunkowy Magazyn dystrybucyjny: dostawczy, wysyłkowy Lokalizacja magazynu wysyłkowego Obsługa dostawcza Rodzaj obszaru zbytu Rozwój popytu Połączenia komunikacyjne Koszty transportu i magazynowania Rynek pracy 1/ 127