SPIS TREŚCI. Strona 2 z 48

Transkrypt

1 DEKLARACJA ŚRODOWISKOWA Z A R O K W Y D A N I E 1 O P O L E, L I S T O P A D

2 SPIS TREŚCI CEL I ZAKRES DEKLARACJI... 3 PODSTAWOWE INFORMACJE O CEMENTOWNI ODRA S.A SŁOWO OD PREZESA... 4 OŚWIADCZENIE WERYFIKATORA ŚRODOWISKOWEGO... 5 LOKALIZACJA ZAKŁADU... 6 RYS HISTORYCZNY CEMENTOWNI ODRA S.A ROZWÓJ ZAKŁADU W KONTEKŚCIE OCHRONY ŚRODOWISKA W ZGODZIE Z NATURĄ ZINTEGROWANY SYSTEM ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ, ŚRODOWISKIEM I BEZPIECZEŃSTWEM I HIGIENĄ PRACY CERTYFIKATY, NAGRODY, WYRÓŻNIENIA PROCES TECHNOLOGICZNY PRODUKCJI ASORTYMENTY PRODUKOWANYCH CEMENTÓW ODZIAŁYWANIE CEMENTOWNI NA ŚRODOWISKO NATURALNE ZA 2012R CELE I ZADANIA ŚRODOWISKOWE EMISJA DO POWIETRZA GOSPODARKA WODNO-ŚCIEKOWA GOSPODARKA ODPADAMI GOSPODARKA ENERGETYCZNA BILANS ODDZIAŁYWANIA CEMENTOWNI ODRA S.A. NA ŚRODOWISKO WSPÓŁDZIAŁANIE ZE SPOŁECZNOŚCIĄ LOKALNĄ INFORMACJA KOŃCOWA Strona 2 z 48

3 CEL I ZAKRES DEKLARACJI Deklaracja Środowiskowa jest wyrazem troski kierownictwa i personelu Cementowni ODRA S.A. o dobre kontakty z otoczeniem zakładu a także dowodem spełnienia Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1221/2009 (EMAS) w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspólnocie. Podstawowym celem naszej deklaracji środowiskowej jest dostarczenie wszystkim zainteresowanym stronom społeczności lokalnej, firmom współpracującym, dzierżawcom, interesariuszom, administracji państwowej, instytucjom finansowym oraz mediom informacji dotyczącej działalności Cementowni ODRA S.A. w obszarze jej oddziaływania na środowisko naturalne oraz ciągłe doskonalenie działalności środowiskowej. Deklaracja Środowiskowa swym zakresem obejmuje opis Cementowni, jej działalności, produktów i usług, w tym opis oddziaływania na środowisko naturalne. W niniejszej deklaracji zawarty jest opis systemu zarządzania środowiskowego organizacji i polityka środowiskowa w ramach Polityki Zintegrowanego Systemu Zarządzania Jakością, Środowiskiem oraz Bezpieczeństwem i Higieną Pracy. Deklaracja zawiera opis znaczących i pośrednich aspektów środowiskowych oraz celów i zadań środowiskowych z nimi związanych. Zasadniczą część przedmiotowej Deklaracji stanowi sprawozdawczość dotycząca efektów działalności środowiskowej w odniesieniu do celów i zadań środowiskowych w świetle przepisów prawnych, w obszarze znaczących wpływów na środowisko. PODSTAWOWE INFORMACJE O CEMENTOWNI ODRA S.A. Cementownia Odra SA zgodnie ze swoim statutem produkuje klinkier portlandzki i cementy różnych rodzajów z przeznaczeniem na sprzedaż na rynku krajowym i zagranicznym. Cementownia Odra SA jest prywatną spółką akcyjną z przewaga kapitału zagranicznego i niewielkim udziałem akcjonariatu pracowniczego. Siedzibą spółki jest miasto Opole. Najwyższą władzą spółki jest Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy, które powołuje czteroosobową Radę Nadzorczą. Zarząd spółki powołany przez Radę Nadzorczą jest dwuosobowy a jego członkowie pełnią równocześnie funkcje dyrektorów przedsiębiorstwa. Rok budowy Powierrzzcchnia prrodukccyjjna m 22 Zattrrudnienie na koniecc 2012 rroku:: 280 ossób Kod PKD Siedzzi iba ffi irrmy:: Cementtownia ODRA S..A Opole Ul.. Budowlanycch 9 Tel.. ((077)) Prrezzess Zarrzządu Dyrrekttorr Nacczzel lny Andrrzzejj Rybarrcczzyk Czzłłonek Zarrzządu Dyrrekttorr Wojjcci iecch Puttrra Pełłnomoccni ik Zarrzządu dss.. ZSZ i EMAS Henrryk Noparrl lik Kierrownik Dzzi iałłu Occhrrony Śrrodowi isska Marrek JJarrzzębsski i Strona 3 z 48

4 SŁOWO OD PREZESA Cementownia Odra SA jest zakładem z przeszło stuletnim rodowodem. Przechodziła w swojej historii różne okresy, ale ciągle starała się nadążać za wymogami formułowanymi przez rzeczywistość i obowiązujące ówcześnie prawo. Dzięki temu jest to dziś zakład, w którym łączy się tradycje z nowoczesnością a w starych murach funkcjonują nowoczesne linie technologiczne. Postęp cywilizacyjny a także technologiczny, jaki dokonał się w ostatnich latach, wyznacza standardy bycia firmą europejskiego obszaru gospodarczego. Mocne akcenty kładzione są zwłaszcza na współistnienie działalności gospodarczej i otaczającego nas środowiska a zasada ekorozwoju jest podstawowym kanonem postępowania w każdej dziedzinie naszego życia. Sprostanie tym wymaganiom narzuca każdej firmie konieczność przyjęcia takiej polityki postępowania, która zagwarantuje osiąganie podstawowych celów istnienia przedsiębiorstwa przy zachowaniu zasad współistnienia procesu wytwarzania w środowisku. Cementownia Odra SA wprowadzając w 2004 roku Zintegrowany System Zarzadzania Jakością, Środowiskiem i BHP, zdecydowała się na przestrzeganie w wymienionych obszarach zasad postępowania określonych w europejskich normach ISO i zdeklarowała, że będzie się cyklicznie poddawać zewnętrznej ocenie realizacji przyjętych celów. Sformułowana wówczas polityka systemu zakłada, że produkcja klinkieru i cementu będzie się odbywać w warunkach ekonomicznie opłacalnych, z zachowaniem przestrzegania zasad BHP, zarówno przez pracowników jak i przez podwykonawców, będzie przyjazna środowisku i będzie zaspakajać oczekiwania klientów i innych grup społecznych. Polityka ta jest konsekwentnie realizowana w poczynaniach firmy a uzyskiwane efekty środowiskowe są widoczne i doceniane przez otoczenie. Dziś wchodzimy w kolejny etap zarzadzania środowiskiem przyjmując Deklarację Środowiskową świadczącą o woli realizowania dobrych kontaktów z otaczającym nas światem. Jest ona przejawem podjętej decyzji dobrowolnego podporządkowania się Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1221/2009, określającemu zasady funkcjonowania Systemu Ekozarządzania i Audytu (EMAS). Przyjmowana przez nas Deklaracja Środowiskowa będzie wyznacznikiem postępowania naszej firmy a także sposobem informowania społeczeństwa o poczynaniach w obszarach produkcyjnych i środowiskowych. Stanowi ona ważny element dialogu, jaki zamierzamy prowadzić ze wszystkimi grupami społecznymi zainteresowanymi naszymi poczynaniami. P r e z e s Z a r z ą d u D y r e k t o r N a c z e l n y C e m e n t o w n i O D R A S. A. O p o l e, Strona 4 z 48

5 OŚWIADCZENIE WERYFIKATORA ŚRODOWISKOWEGO Strona 5 z 48

6 LOKALIZACJA ZAKŁADU Zgodnie z pismem Wydziału Urbanistyki Architektury i Budownictwa Urzędu Miasta Opola UAB.S.W /04 z dnia 16 sierpnia 2004 r. Sposób korzystania z działek, na których zlokalizowany jest zakład, jest zgodny z zapisem w księgach wieczystych. Cementownia Odra SA położona jest w północnej części miasta Opola pomiędzy rzeką Odrą, ulicą Budowlanych i ulicą Magazynową. Od strony północnej Cementownia graniczy z dzielnicą Zakrzów, w której występuje zabudowa parterowa, a także jedno i dwupiętrowa. Od strony wschodniej poprzez ulicę Budowlanych, a następnie teren kopalni Odra I i II z dzielnicą Chabry i ZWM. Od strony zachodniej, teren cementowni graniczy z rzeką Odrą a dalej terenami gospodarczo - usługowymi, od strony południowej z centrum miasta Opola, z zabudową wysoką. W pobliżu cementowni, zlokalizowany jest zakład Energetyka Cieplna Opolszczyzny S.A. Lokalizację zakładu w terenie pokazano na mapie w skali 1: rys.1. Rys. 1. Lokalizacja cementowni w terenie. Strona 6 z 48

7 Strona 7 z 48

8 RYS HISTORYCZNY CEMENTOWNI ODRA S.A. KALENDARIUM 1899 na terenie obecnej Cementowni istniała fabryka cementu składająca się z trzech samodzielnych zakładów wyposażonych w piece szybowe wybudowano nowy zakład Opole-Port pracujący metodą mokrą, wyposażony w trzy piece obrotowe o wydajności dobowej 250 ton osiągnięto roczną produkcję w granicach 200 tys. ton cementu podjęto decyzję w sprawie odbudowy zniszczonej podczas II Wojny Światowej Cementowni i zainstalowaniu w niej nowych urządzeń technologicznych odbudowa Cementowni ODRA. Była to największa w tym okresie inwestycja przemysłu cementowego w Polsce. W 1951 r. przekazano do eksploatacji 2 piece obrotowe. Kolejne dwa piece obrotowe rozpoczęły pracę w roku Modernizację zakładu kontynuowano w latach rozpoczęły działalność Opolskie Zakłady Przemysłu Cementowego, w skład których weszła m.in. Cementownia ODRA, a od 1974 r. utworzono Opolski Kombinat Cementowo- Wapienniczy. W latach 60-tych kontynuowano rozbudowę i modernizację zakładu osiągnięto szczytową produkcję cementu w ilości 895 tys. ton Przedsiębiorstwo Państwowe Cementownia ODRA przekształcono w jednoosobową spółkę akcyjną Skarbu Państwa - Cementownia ODRA S.A w ramach rządowego programu prywatyzacji przemysłu cementowego pakiet kontrolny akcji nabyła Firma Miebach Projektgesellschaft GmbH z Dortmundu zobowiązując się do modernizacji Cementowni Kompleksowa modernizacja Cementowni polegająca m.in. na zmianie metody wypalania klinkieru w piecu obrotowym z energochłonnej metody mokrej na energooszczędną metodę suchą. Wydajność zmodernizowanego pieca 1200 ton klinkieru na dobę pozwala na utrzymanie poziomu produkcji, mimo wyłączenia z eksploatacji pozostałych trzech pieców obrotowych. W grudniu 1999 r. przebudowaną linię technologiczną razem z towarzyszącymi obiektami przekazano do eksploatacji ciągłej. Dzięki obniżeniu jednostkowego zużycia ciepła na wypalanie klinkieru, emisji gazów i pyłów do atmosfery oraz energii elektrycznej Cementownia stała się zakładem przyjaznym dla środowiska. Ponadto w ramach modernizacji w rejonie miejskiego wysypiska śmieci w Opolu wybudowano kompletny obiekt do segregacji odpadów komunalnych (systemu BRAM). Odzyskane w nim wszelkie odpady palne służą, jako paliwo alternatywne w procesie wypału klinkieru w cementowniach Cementownia uzyskała Certyfikaty potwierdzające wprowadzenie Zintegrowanego Systemu Zarządzania wg standardów ISO 9001, ISO oraz PN-N Wprowadzenie w Cementowni zintegrowanego systemu zarządzania firmą klasy ERP Microsoft Dynamics Axapta Obchody Jubileuszu 100-lecia istnienia Cementowni ODRA 2012 Rozpoczęto proces wdrażania EMAS. Strona 8 z 48

9 2013 Rozpoczęto realizację kosztem około 28 mln zł dwóch inwestycji: budowa instalacji z separatorem młynów cementu nr 1-4; budowa linii suszenia i mielenia żużla wielkopiecowego z wykorzystaniem pionowego młyna rolowo-misowego Zakończono proces wdrażania EMAS. CEMENTOWNIA ODRA NOWOCZESNY ZAKŁAD ZE 100 LETNIĄ TRADYCJĄ Pierwsze wzmianki historyczne o zakładzie produkującym cement w dzielnicy Zakrzów pochodzą z 1872 roku. W miejscu gdzie w 1911 roku powstała cementownia Opole-Port - poprzedniczka cementowni Odra. W kolejnych latach Cementownia Odra była modernizowana i tak już w 1952 roku produkowała ponad 181 tyś. ton cementu rocznie, a w roku 1954 wyprodukowała blisko 400 tyś. ton cementu. W kolejnych latach produkcja wahała się w przedziale od 600 tyś. do rekordowej produkcji cementu w 1975 roku 895 tyś. ton. Końcówka lat 70-tych to już czas, w którym na tle nowo otwartych w poprzednich latach, nowoczesnych cementowni, wyraźnie pogłębiała się różnica technologiczna między zakładami. I tak zakład, który przez szereg lat był w czołówce polskiego przemysłu cementowego pod względem ilości produkowanego cementu jak i technologii, stawał się nieekonomiczny pod względem kosztów jednostkowego zużycia ciepła na wypał klinkieru, w porównaniu do nowo otwartych zakładów. Po roku 1977 produkcja cementu w Polsce systematycznie spadała, co pogłębiało problemy cementowni Odra. Recesja na rynku cementu, brak inwestycji, wysokie koszty produkcji przyczyniły się do wydania 1989 roku przez amerykańską firmę ekspertyzy, na zlecenie polskiego rządu, która jednoznacznie stwierdziła, iż cementownia Odra nie nadaje się do modernizacji i powinna być zlikwidowana. W 1992 roku pojawia się inwestor, który zauważa duży potencjał w cementowni Odra i wyraża chęć modernizacji zakładu. Potencjał cementowni to złoże zupełne surowca wapiennego, które to nie tylko w Polsce, ale i także na świecie jest rzadkością. Odra posiada w przekroju geologicznym złoża surowca wapiennego, kompletny zestaw surowcowy potrzebny do wypału klinkieru portlandzkiego. Strona 9 z 48

10 Po przejęciu zakładu w 1993 roku, nowy właściciel rozpoczyna szereg inwestycji, od zmiany metody produkcji klinkieru portlandzkiego z metody mokrej na suchą, do wdrożenia najnowszych ówcześnie systemów automatycznie sterujących linię produkcyjną. Te inwestycje obniżają znacząco koszty produkcji klinkieru portlandzkiego, co pozwala cementowni Odra na dynamiczny rozwój i kolejne inwestycje. Inwestor nie poprzestaje tylko na modernizacji cementowni, buduje w 1999 roku w Opolu sortownię odpadów komunalnych, która jest pierwszym tego typu zakładem w Polsce. Produkowane w niej paliwo BRAM (Brennstoff aus Mull, czyli części palne z odpadów komunalnych), miało być kolejnym krokiem do obniżenia kosztów produkcji klinkieru. Niestety, ówczesne prawo Polskie, nastawienie społeczeństwa do rzeczy nowych, niesprawdzonych wówczas w naszym kraju powstrzymuje rozruch sortowni do roku I tak nowy zakład w pełni zautomatyzowany, 7 lat stoi nieużywany. Mimo to, inwestor utrzymuje cementownię cały czas na bardzo wysokim poziomie technicznym, wdraża najnowsze rozwiązania technologiczne pojawiające się na rynku. Przykładem może być system do dynamicznego wywarzania wentylatorów oparty na patencie NASA, czy system sterowania zakładem SIMENSA. Strona 10 z 48

11 Strona 11 z 48

12 Ważnym elementem ewolucji cementowni Odra na przestrzeni ostatnich 100 lat jest również jakość produktu. Początkowo cement był pakowany jak bardzo dobre wino, w drewniane beczki i był traktowany, jako towar bardzo ekskluzywny. Wzrost produkcji szybko zmienia sposób pakowania na worki papierowe. Następnie wprowadzane są marki cementu z dużą zawartością żużla wielkopiecowego, jako dodatku typu: 250 i 350. Wprowadzenie w/w dodatku do cementu w latach 60-tych ma przede wszystkim poprawić właściwości fizyczne cementu, czyli zwiększyć trwałość betonów z tych cementów. Jednocześnie polityka produkcji cementów z dużą zawartością żużla wielkopiecowego pozwoliła na uzyskanie rekordowej produkcji blisko 900 tyś. ton cementu w 1975 roku. Od tego czasu cementownia Odra do dnia dzisiejszego specjalizuje się w produkcji cementów z dodatkiem żużla wielkopiecowego. Przez co obiekty powstałe na bazie cementów żużlowych charakteryzują się dużą trwałością elementów betonowych. W latach cementownia Odra jest liderem nie tylko w Polsce, ale również na świecie w produkcji cementów z dużą zawartością dodatków. Współczynnik zużyci dodatków w tych latach waha się na poziomie 0,35-0,40 ogólnej sprzedaży. Dla porównania współczynnik ten dla przemysłu cementowego w Polsce wynosi około 0,25. Analiza historii stuletniego zakładu pokazuje, że do przetrwania przedsiębiorstwa na przestrzeni 100 lat nie wystarczy dar natury, którym jest złoże zupełne surowca wapiennego. Potrzebni są także ludzie z pasją, tacy jak inwestor, który pomimo opinii ekspertów, iż cementownia nie nadawała się do modernizacji tylko do zamknięcia, dokonał modernizacji i przyjął odpowiednią politykę jakości, która doprowadziła cementownię Odra do stanu dzisiejszego. ROZWÓJ ZAKŁADU W KONTEKŚCIE OCHRONY ŚRODOWISKA EKOLOGIA PRZEDE WSZYSTKIM Obecność dużego zakładu przemysłowego, a takim jest Cementownia ODRA, niemal w sercu miasta, wymusza na nim konieczność jeszcze większej dbałości o środowisko. Stąd zrealizowana w przeddzień obchodów stulecia istnienia firmy wymiana elektrofiltra pieca obrotowego na nowocześniejszy i jeszcze skuteczniejszy filtr workowy. Dzięki niemu tak uciążliwa przed laty dla okolicznych mieszkańców emisja pyłów teraz została niemal całkowicie wyeliminowana. Szacunki mówią o obecności, co najwyżej 1-2 mg pyłów w m 3 gazów. Dotychczasowa sprawność elektrofiltra pozwalała na utrzymanie zapylenia na poziomie 50mg pyłu w m 3 gazu. Zmiana technologii produkcji i gruntowna modernizacja Cementowni Odra przyniosła wymierne efekty. Wskaźniki emisji w kg zanieczyszczenia na 1 Mg wyprodukowanego cementu w latach zmniejszyły się nawet kilkadziesiąt razy. Dla przykładu ilość pyłu spadła w tym czasie z 4,9 kg/mg w roku 1982 do 0,1 kg/mg w latach Ilość dwutlenku siarki ograniczona została z 1,8 kg/mg w roku 1988 do zera w latach ostatnich, a tlenku azotu z 2,3 kg/mg w roku 1982 do 0,5 kg/mg. Poprawiła się też znacznie gospodarka wodno-ściekowa: wybudowano przepompownię ścieków sanitarnych powstających w zakładzie, co umożliwiło ich skierowanie do oczyszczalni miejskiej, Strona 12 z 48

13 wyłączono z eksploatacji przestarzałą zakładową oczyszczalnię ścieków na terenie zalewowym nad Odrą. Ograniczono hałas i wibracje: wprowadzono zabezpieczenia akustyczne głównych źródeł hałasu w postaci tłumików, obudów i ekranów akustycznych ograniczając hałas przenikający z zakładu do środowiska; zakupiono dwie specjalistyczne koparki japońskiej firmy Komatsu, dzięki czemu całkowicie wyeliminowano metodę strzałową wydobycia surowca, eliminując w ten sposób również hałas i drgania parasejsmiczne. Cementownia Odra nie tylko sama jest bezpieczna dla środowiska, ale też odzyskuje ok. 250 tys. ton rocznie odpadów szkodliwych dla środowiska i wykorzystuje je, jako dodatki do klinkieru i cementu. Jest wśród nich: żużel wielkopiecowy, popioły lotne, rea-gips, dodatki żelazonośne. WYBRANE INWESTYCJE I DZIAŁANIA PROEKOLOGICZNE: r. - Wymiana filtrów tkaninowych na młynach cementu na filtry nowszej. Poprawa skuteczności odpylania i zapewnienie dotrzymania parametrów określonych w decyzjach administracyjnych dot. emisji zanieczyszczeń do powietrza r. Terminal załadunku cementu luzem. Budowa nowego terminala załadunku cementu luzem pozwalająca na bezosobową obsługę i przyspieszająca załadunek r. Wymiana kompresorów sprężonego powietrza na kompresory nowej generacji. Wymiana kompresorów zmniejszająca zużycie energii i zmniejszająca koszty produkcji sprężonego powietrza r. Centralna sterownia. Sterowanie centralne urządzeniami na bazie systemu PC7 firmy Siemens pozwalające na monitorowanie pracy urządzeń całego zakładu z jednego miejsca r. Wymiana chłodnika klinkieru na nowy chłodnik firmy. IKN Wymiana chłodnika klinkieru na urządzenie nowszej generacji zapewniające właściwe obniżenie temperatury produkowanego klinkieru, wpływające pozytywnie na dalsze procesy transportu i przemiału. Poprawa wydajności pracy pieca obrotowego i stabilizacja procesu wypału r. Rewitalizacja budynków oraz hal produkcyjnych. Poprawa wizerunku zewnętrznego zakładu. 7. Od 2010 r. Obudowa hali klinkieru oraz żużla. Obudowa hali klinkieru zmniejszająca emisję niezorganizowaną pyłów na terenie przedsiębiorstwa wynikająca z transportu, załadunku i przeładunku surowców r. Zastąpienie elektrofiltra pieca obrotowego filtrem tkaninowym. Zastąpienie elektrofiltra pieca obrotowego filtrem tkaninowym o wysokiej skuteczności gwarantującej dotrzymanie wielkości emisji, spełniającej wymagania przepisów ogólnoeuropejskich dot. emisji pyłów do powietrza r. Zmiana systemu transportu kamienia wapiennego w kopalni zastąpienie transportu kolejowego transportem taśmowym. Zastąpienie dotychczasowego transportu kolejką wąskotorową systemem obudowanych przenośników taśmowych, budowa składu pośredniego surowców pozwalająca na jego uśrednienie r. Rozpoczęto realizację kosztem około 28 mln zł dwóch inwestycji: budowa instalacji z separatorem młynów cementu nr 1-4; budowa linii suszenia i mielenia żużla wielkopiecowego z wykorzystaniem pionowego młyna rolowo-misowego. W ZGODZIE Z NATURĄ W branży cementowej relacje biznes natura mają szczególny wymiar. Wszystko, na czym opiera się ten przemysł, pochodzi z przyrody. Zasoby podstawowych składników cementu margla lub wapienia i gliny to dary ziemi. Ziemia opolska od wieków obdarza nimi wyjątkowo hojnie - okolice Opola są w margiel i wszystko, co do produkcji cementu niezbędne, wyjątkowo bogate. Stąd wczesny rozkwit przemysłu cementowego na tych ziemiach. Wprawdzie z 9 istniejących przed II wojną światową cementowni po wojnie zostały jedynie 4, ale w kolejnych latach przybywały następne. Do dziś to jedna z najważniejszych gałęzi regionalnego przemysłu. Wytwarzany na Opolszczyźnie cement stanowi jedną trzecia ogólnej krajowej produkcji. Ze znanych od lat badań wiadomo, że pokłady margla są wyjątkowo duże po północnej i południowej stronie Opola. Cementownia Odra, jedyny opolski zakład, który przetrwał wiek pełen zawirowań, Strona 13 z 48

14 eksploatuje dziś 18-hektarowy teren. Całe złoże ma mieć powierzchnię ok. 30 ha. To drugie w historii wyrobisko przedsiębiorstwa. Obecnie Odra wykorzystuje w skali roku złoże o wielkości ok. 1 ha. Wydobywa z tej powierzchni średnio 600 tys. ton surowca. Eksploatacja stopniowo powiększanego terenu nie oznacza jednak strat dla środowiska. Przeciwnie - wyrobiska surowców mineralnych oferują bardzo korzystne i zróżnicowane warunki siedliskowe dla wielu gatunków roślin i zwierząt, w tym także rzadkich i zagrożonych. Bardzo często eksploatowane lub zamknięte kopalnie odkrywkowe, żwirownie, piaskownie czy glinianki są ostoją gatunków istotnych z konserwatorskiego punktu widzenia. Badania florystyczne prowadzone od kilkunastu lat na Śląsku Opolskim potwierdziły występowanie na terenie wyrobisk surowców mineralnych ponad 200 gatunków roślin ustępujących i rzadkich spośród 532 ujętych na czerwonej liście roślin zagrożonych wyginięciem w regionie. Znajdują się wśród nich gatunki krytycznie zagrożone i wiele roślin podlegających prawnej ochronie. Są wśród tych gatunków także takie, które w wyrobiskach mają swoje ostatnie populacje w skali całego Śląska. Jednym z najcenniejszych pod względem bogactwa gatunkowego na Śląsku Opolskim jest wyrobisko Odra I należące właśnie do Cementowni Odra. Mimo, że położone w centrum miasta, zadziwia różnorodnością i naturalnością siedlisk. Występuje tu np. jeden z najbardziej zagrożonych storczykowatych regionu - kruszczyk błotny (łac. Epipactis palustris). Na brzegach zbiornika wodnego, na wilgotnej pulpie wapiennej, znalazła też dogodne siedlisko centuria nadobna (Centaurium pulchellum), piękna i niepozorna roślina chroniona. Do innych rarytasów świata roślin w wyrobisku należą choćby ośmiał mniejszy (Cerinthe mionor), lepiężnik biały (Petasites albus) czy występująca w wodzie rdestnica połyskująca (Potamogeton Lucent), coraz rzadziej występująca w zbiornikach wodnych Opolszczyzny. Także wśród zwierząt notuje się na terenie kopalni Odra I wiele rzadkich i chronionych gatunków. Najważniejszy z nich to podlegający prawnej ochronie świergotek polny (Anthus campestris). Jest też kilka rzadkich kaczek i innych gatunków związanych z wodami, np. głowienka (Aythya Felina), łabędź niemy (Cygnus olor), perkoz dwuczuby (Podiceps cristatus) czy łyska (Fulica atra). Okalające zbiornik szuwary zamieszkuje m.in. rokitniczka (Acrocephalus schoenobaenus) i trzcinniczek (Acrocephalus scirpaceus). Dużą atrakcją wyrobiska są także nietoperze, które mają tu nawet swoje zimowe siedliska. W niewielkich sztolniach zimują m.in. gacek brunatny (Plecotus auritus) oraz mopek (Barbastellus barbastellus). Kopalnia Odra I pełni również rolę ostoi płazów. Żyją tu m.in. ropucha szara (Bufo bufo), żaba trawna (Rana temporaria) i żaba wodna (Rana esculenta). Wyrobisko Odra I to również znakomite źródło informacji o geologicznej historii Opolszczyzny. Na podstawie materiałów paleontologicznych znalezionych na jego terenie powstały prace doktorskie, magisterskie i opublikowane zostały artykuły naukowe. Nic dziwnego, skoro wśród znalezionych skamieniałości są np. organizmy bentoniczne, czyli bytujące na dnia zbiorników wodnych: małże, gąbki, ramienionogi, jeżowce, liliowce, mszywioły czy wieloszczety. Znajdowano tu również skamieniałości takie jak głowonogi (amonity, łodziki, belemnity), ryby kostne oraz różnorodne zęby rekinów. Kilka przykładów tych unikalnych znalezisk, świadczących o burzliwych dziejach naszego globu i bogatej historii ukrytej w podkładach opolskiego margla, można zobaczyć na wprost drzwi wejściowych biurowca Cementowni Odra. Opracowanie naukowe rozdziału W zgodzie z naturą : dr Arkadiusz Nowak i dr Elena Jagt-Yazykova Katedra Biosystematyki Uniwersytetu Opolskiego. Strona 14 z 48

15 ZINTEGROWANY SYSTEM ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ, ŚRODOWISKIEM I BEZPIECZEŃSTWEM I HIGIENĄ PRACY Polityka Zintegrowanego Systemu Zarządzania Jakością, Środowiskiem i BHP jest poddawana ocenie przez Najwyższe Kierownictwo w ramach Przeglądów Zarządzania. W sierpniu 2013 roku Najwyższe Kierownictwo przeprowadziło ponowną ocenę Polityki z uwagi na aspekty związane z wymaganiami EMAS i od dnia roku została wprowadzona nowa Polityka, która prezentowania jest poniżej. Strona 15 z 48

16 Cementownia ODRA S.A posiada certyfikaty: System Zarządzania Jakością EN ISO 9001, System Zarządzania Środowiskowego EN ISO 14001, System Zarządzania Bezpieczeństwem i Higieną Pracy PN-N Strona 16 z 48

17 SYSTEM ZARZĄDZANIA ŚRODOWISKOWEGO CEMENTOWNI ODRA S.A. System Zarządzania Środowiskowego jest elementem Zintegrowanego Systemu Zarządzania Jakością, Środowiskowego i BHP, który został zbudowany w oparciu o wymagania normy PN-EN ISO 9001, PN- EN ISO 14001, Rozporządzenia WE nr 1221/2001 (EMAS) oraz normy PN-N Zintegrowany System Zarzadzania funkcjonuje w Cementowni ODRA S.A. na bazie struktury organizacyjnej firmy oraz procesów w niej przebiegających. Obejmuje te działania i czynności, które mają znaczący wpływ zarówno na wyrób jak i na środowisko i bhp. Zintegrowany System Zarządzania Jakością, Środowiskiem i BHP funkcjonuje i jest certyfikowany od 2004 roku w zakresie produkcja i sprzedaż cementu i klinkieru. Celem Systemu Zarządzania Środowiskowego jest ciągłe minimalizowanie niekorzystnego oddziaływania przedsiębiorstwa na środowisko zgodnie ze sformułowaną przez Zarząd Polityką Zintegrowanego Systemu Zarządzania Jakością, Środowiskiem i BHP. ZSZ jest udokumentowany w Księdze Zarządzania wydanie 7, wrzesień 2013, w procedurach i instrukcjach. Za utrzymanie i doskonalenie Zintegrowanego Systemu Zarządzania odpowiedzialny jest Pełnomocnik Zarządu ds. Zintegrowanego Systemu Zarządzania i EMAS. System Zarządzania Środowiskowego zapewnia realizację Polityki Środowiskowej i stanowi integralną część ogólnego systemu zarządzania organizacją. Szczególnym nadzorem objęto wszystkie urządzenia do ochrony środowiska, które są utrzymywane w pełnej sprawności technicznej i obsługiwane przez kwalifikowany personel. W systemie Zarządzania Środowiskowego Cementowni ODRA S.A uczestniczą wszyscy pracownicy firmy. Aspekty środowiskowe to elementy mające wpływ na środowisko naturalne związane bezpośrednio i pośrednio z działalnością Cementowni ODRA S.A. Aspekty środowiskowe identyfikowane są na bieżąco i okresowo. Spośród nich wyłaniane są aspekty znaczące, które stanowią podstawę do ustanawiania celów i budowania programów środowiskowych. Programy zawierają konkretne zadania, których wykonanie ogranicza nasze oddziaływanie na środowisko. Szczegółowe zasady identyfikacji aspektów są określone w procedurze P.PO.1_Identyfikacja i ocena aspektów środowiskowych. Wymagania i przepisy prawa są analizowane na bieżąco, a same zmiany wprowadzane są, jako wykaz zmian w obowiązującym rejestrze. Na bieżąco podejmowane są działania zapewniające zgodność funkcjonowania zakładu z wymaganiami prawnymi. Szczegółowe zasady identyfikacji, aktualizacji i okresowej oceny zgodności z przepisami prawa są określone w instrukcji I.PO.4_Identyfikacja wymagań prawnych a zapisywane i aktualizowane w załączniku I.PO.4-Z1_Rejestr wymagań prawnych i innych. Wymagane kwalifikacje pracowników do wykonywania powierzonych zadań zawarte są w zakresach obowiązków. Zakres szkolenia obowiązkowego nowo zatrudnionych lub zmieniających stanowisko pracy z zakresu ochrony środowiska określa Kierownik komórki organizacyjnej. Niezbędne uprawnienia zawodowe zawarte są w Matrycy wymaganych kwalifikacji opracowanymi zgodnie z wymogami procedury P.NK.1_Zarządzanie personelem. Szczegółowe zasad przepływu informacji wewnątrz i na zewnątrz Cementowni ODRA związane z Zintegrowanym Systemem Zarządzania są określone w procedurze P.DN.2_Komunikacja. Zapytania i informacje do Działu Ochrony Środowiska dotyczące środowiska pochodzące z zewnątrz są rejestrowane w P.DN.2-Z3_Rejestr zapytań zewnętrznych Kierownika Działu PO. Zapytania i informacje do Pełnomocnika Zarządu ZSZ i EMAS dotyczące wszystkich spraw Zintegrowanego Systemu Zarządzania pochodzące z zewnątrz są rejestrowane P.DN.2-Z2_Rejestr zapytań zewnętrznych Pełnomocnika ds. ZSZ natomiast zapytania i informacje do Pełnomocnika Zarządu ZSZ i EMAS dotyczące wszystkich spraw Zintegrowanego Systemu Zarządzania pochodzące z Wydziałów/Działów Firmy są rejestrowane P.DN.2-Z1_Rejestr zapytań wewnętrznych Pełnomocnika ds. ZSZ. Dokumentacja Zintegrowanego Systemu Zarządzania jest prowadzona w formie elektronicznej w systemie NND Integrum. System NND Integrum jest systemem wyposażonym w dedykowane moduły tj. Audit, Claims, Proces i Wszystkie dokumenty ZSZ są aktualne i dostępne pracownikom realizującym zadania przewidziane w systemie. Zasady tworzenia, weryfikacji, zatwierdzania, a następnie emisji i rozpowszechniania dokumentów tworzonych w ramach ZSZ zostały określone w Księdze Zarządzania lub w przywołanych w niej procedurach i instrukcjach. Zasady nadzoru nad dokumentacją określono procedurze: P.NO.1_Zarządzanie dokumentacją i zapisami i instrukcji: I.ZSZ.1_Dokumenty Zintegrowanego Systemu Zarządzania. Strona 17 z 48

18 Celem procedury P.ZSZ.3_Monitorowanie i sterowanie operacyjne jest określenie zasad prowadzenia regularnego monitorowania i sterowania operacyjnego w zakresie ochrony środowiska i BHP. Celem procedury P.ZSZ.4_Sytuacje awaryjne jest ustalenie zasad identyfikacji sytuacji wypadkowych i awaryjnych oraz sposobu postępowania w przypadku ich zaistnienia. Procedura P.ZSZ.2_Niezgodności oraz działania korygujące i zapobiegawcze reguluje sposób postępowania związany z identyfikacją przyczyn i usunięciem niezgodności oraz określeniem wdrożenia działań korygujących i zapobiegawczych dla eliminacji rzeczywistych i potencjalnych niezgodności. Zapisy z działań korygujących i zapobiegawczych prowadzone są w Module Claims. Celem procedury P.NJ.3_Postępowanie z wyrobem niezgodnym jest określenie działań pozwalających zidentyfikować wyrób niezgodny z wymaganiami a także określenie sposobu nadzoru nad wyrobem niezgodnym, aby uniemożliwić jego niezamierzone użycie. Przedmiotem procedury są zasady postępowania z dostawą surowców i materiałów wykorzystywanych w procesie produkcyjnym, półproduktem, produktem i produktem gotowym niespełniającym określonych wymagań. Tryb postępowania przy zarządzaniu auditami wewnętrznymi oraz auditami dostawcy reguluje procedura P.ZSZ.1_Audity wewnętrzne. Zapisy z audytów wewnętrznych prowadzone są w Module Audit. Procedura P.DN.1_Przegląd zintegrowanego systemu zarządzania reguluje tryb postępowania przy przeglądzie systemu zarządzania przez kierownictwo i doskonaleniu zintegrowanego systemu zarządzania. CERTYFIKATY, NAGRODY, WYRÓŻNIENIA Za swoją działalność proekologiczną, gospodarczą i biznesową Cementownia ODRA S.A. uzyskała wiele nagród i wyróżnień, a najważniejsze z nich to: Srebrny Laur Umiejętności i Kompetencji za rok 2005 w kategorii inwestycja zagraniczna w Polsce przyznana przez Kapitułę Opolskiej Nagrody Jakości Strona 18 z 48

19 Opolska Nagroda Jakości za rok 2006 przyznana Cementowni ODRA S.A. przez Kapitułę Opolskiej Nagrody Jakości Opolska Marka 2008 wyróżnienie przyznane CEMENTOWNI ODRA S.A. przez Marszałka Województwa Opolskiego w sektorze dużych przedsiębiorstw w kategorii przedsiębiorstwo Strona 19 z 48

20 Złoty Laur Umiejętności i Kompetencji za rok 2009 w kategorii inwestycja zagraniczna w Polsce przyznana przez Kapitułę Laurów Umiejętności i kompetencji w Katowicach Gazela Biznesu 2009 tytuł otrzymany w X edycji rankingu Dziennika Puls Biznesu Opolska Nagroda Jakości za rok 2009 przyznana przez Kapitułę Opolskiej Nagrody Jakości Prezesowi Zarządu Cementowni ODRA S.A. jako finaliście konkursu Znakomity Przywódca Strona 20 z 48

21 Platynowy Laur Umiejętności i Kompetencji za rok 2010 przyznany dla Prezesa Zarządu Cementowni ODRA S.A. Andrzeja Rybarczyka przez Kapitułę Laurów Umiejętności i kompetencji w Katowicach Certyfikat Europejski Standard 2010 Cementownia ODRA S.A. została laureatem programu jakościowego EU Standard prowadzonego pod patronatem Dziennika Rzeczpospolita PROCES TECHNOLOGICZNY PRODUKCJI Do produkcji klinkieru cementownia stosuje surowce pochodzące z własnej kopalni odkrywkowej oraz dodatki korygujące. Jako jeden z nielicznych zakładów w Polsce, Cementownia ODRA posiada wyrobisko ze złożem zupełnym, co oznacza, że z przekroju ściany uzyskuje się materiał o żądanym składzie mineralnym. Eksploatacja złoża odbywa się metodą odkrywkową z zastosowaniem mechanicznego urabiania złoża. Surowiec jest kruszony kruszarką młotkową przy ścianie i przy użyciu ładowarki załadowywany na kosz zasypowy nad przenośnikiem taśmowym. Następnie systemem przenośników taśmowych transportuje się urobek do miejsca zsypu na wyrobisku ODRA I, dalej ładowarką kołową załadowywany jest na kosze zasypowe, skąd kolejnymi przenośnikami taśmowymi transportowany jest do czterech zbiorników kamienia o pojemności 240 m 3 każdy, zlokalizowanych na terenie cementowni. Ze zbiorników, poprzez układ dozowania jest on dostarczany do młyna surowca susząco-mielącego, gdzie zachodzi proces rozdrabniania z jednoczesnym suszeniem. Kamień wapienny po zmieleniu w młynie, transportem mechanicznym podawany jest do separatora statycznego oraz dynamicznego, gdzie następuje rozdzielenie mączki surowcowej od grysu. Mączka surowcowa, wytrącona z gazu w Strona 21 z 48

22 dwóch cyklonach, jest podawana do układu homogenizacji. Grys natomiast jest podawany ponownie do młyna. Cały układ jest hermetyczny. Mąka surowcowa, jest transportowana hermetycznymi drogami do sześciu zbiorników homogenizacyjnych o pojemności 300 m 3 każdy, gdzie następuje homogenizacja (ujednorodnienie) mąki i korekcja jej składu. Gotowa mączka surowcowa, systemem transportu mechaniczno pneumatycznego, jest podawana do zasobnika wagowego o objętości około 26 m 3 i średnicy około 3,0 m. Z zasobnika, poprzez śluzę komorową, mączka jest podawana na wagę dozującą. Waga dozująca, podaje mąkę do podnośnika kubełkowego, który transportuje surowiec do górnej części wymiennika pieca obrotowego. Do wymiennika mączka podawana jest systemem przenośników ślimakowych. Klinkier, powstaje w wyniku wypalania surowca w instalacji pieca obrotowego metodą suchą. Układem, w którym produkuje się klinkier jest system piecowy z krótkim piecem obrotowym i zewnętrznym cyklonowym wymiennikiem ciepła. W systemie tym, mąka surowcowa i gorące gazy przepływają w przeciwprądzie. Piec, zakończony jest czterostopniowym zewnętrznym wymiennikiem ciepła, w którym ciepło gazów odlotowych jest przekazywane przepływającej w przeciwprądzie mące surowcowej. W skład wieży wchodzi szyb wlotowy i cztery stopnie z wymiennikami cyklonowymi. Gorący klinkier, opuszcza piec i wpada do chłodnika klinkieru, tworząc warstwę na przesuwającym się ruszcie. Pod ruszt, podawane jest pięcioma wentylatorami zimne powietrze schładzające klinkier. W wyniku wymiany ciepła, powietrze podgrzewane jest i zużywane, jako powietrze wtórne do spalania w piecu (około 41,3 %), a nadmiar powietrza odprowadzany jest obecnie poprzez cyklony i filtr workowy chłodnika na zewnątrz do atmosfery. Schłodzony klinkier jest kierowany transportem mechanicznym na halę klinkieru. Paliwem technologicznym stosowanym do opalania pieca obrotowego jest węgiel kamienny w postaci pyłu. Pył węglowy, wytwarzany w młynie węgla, jest wprowadzany do palnika głównego oraz kalcynatora pieca i spalany. Ponadto w procesie wypalania klinkieru w piecu obrotowym planuje się wykorzystywać, jako dodatkowe źródło ciepła, paliwo alternatywne wytworzone na bazie frakcji palnych odpadów innych niż niebezpieczne kod Paliwo to będzie wytwarzane przez wytwórców zewnętrznych i dostarczane do cementowni. Na terenie cementowni paliwo alternatywne będzie rozładowywane i magazynowane w zamkniętej hali o powierzchni magazynowania ok. 550 m 3 lub alternatywnie magazynowane na zewnątrz hali w kontenerach przywożonych bezpośrednio przez dostawców paliwa. W hali, paliwa alternatywne będą podawane, za pomocą ładowarki kołowej, do leja zasypowego z podawaczem (lub poprzez podpięcie kontenera z paliwem alternatywnym do stacji rozładunkowej) i dalej przenośnikiem ślimakowym oraz taśmowym obudowanym, transportowane będą do zbiornika zasypowego z wagą. Ze zbiornika zasypowego, odpowiednio porcjowane paliwo, będzie podawane do rurociągu i pneumatycznie transportowane do palnika głównego, przez który wprowadzane zostanie do pieca obrotowego od tzw. gorącej strony pieca obrotowego. Klinkier wraz z dodatkami, poddawany jest przemiałowi, czego końcowym efektem jest cement. Jednym z dodatków jest żużel wielkopiecowy. Żużel do cementowni dostarczany jest koleją oraz transportem samochodowym. Własny system rozładunku transportuje żużel na odpowiednie miejsca składowania. W związku z tym, iż dostarczany do zakładu żużel zawiera ok. 7 11,5 % wilgoci, nim, jako dodatek trafi do przemiału w młynie cementu, musi być poddany procesowi osobnego suszenia wraz z mieleniem lub samego suszenia. Do tego celu cementownia aktualnie dysponuje czteroma suszarniami żużlu, opalanymi miałem węglowym na ruszcie przesuwnym. Gazy spalinowe z suszarni są odpylane w odpylaczu tkaninowym. Po zrealizowaniu planowanej inwestycji polegającej na budowie układu susząco-mielącego z zastosowaniem pionowego młyna żużlu o wydajności 46 t/h, stanie się on docelowo główną instalacją suszenia żużlu. Do celu suszenia żużlu w tej instalacji, będzie wykorzystywana część strumienia nadmiaru powietrza z chłodnika klinkieru. Tym samym, w czasie pracy pionowego młyna żużlu, emisja pyłowa z chłodnika klinkieru będzie zmniejszona. Mokry żużel z miejsca składowania będzie transportowany przy pomocy układu przenośników taśmowych do zbiornika o pojemności 50 m 3. Ze zbiornika, poprzez układ przenośników, żużel będzie transportowany do pionowego młyna żużlu, do którego kierowane będzie rurociągami gorące powietrze z chłodnika klinkieru. Zapylone powietrze, po procesie mielenia w pionowym młynie żużlu, będzie kierowane rurociągami do filtra (podwójnego) o wydajności m 3 /h, gwarantującego stężenie zapylenia na wyjściu poniżej 10 mg/m 3, skąd emitowane będzie do atmosfery kominem. Po odseparowaniu w filtrze, zmielony żużel, poprzez układ rynien aeracyjnych i zestaw przenośników, będzie kierowany do istniejących dwóch zbiorników suchego żużlu. Przewiduje się możliwość alternatywnego kierowania żużlu do magazynowania w części Strona 22 z 48

23 silosów cementu starej pakowni, skąd będzie można prowadzić jego załadunek poprzez istniejące wysypy do cystern, celem sprzedaży. Powstające podczas procesu mielenia nadziarno będzie z powrotem zawracane do młyna żużlu razem z żużlem wilgotnym. Po uruchomieniu układu susząco-mielącego z zastosowaniem pionowego młyna żużlu, dotychczasowa instalacja suszenia żużlu, oparta o cztery suszarnie żużlu opalane miałem węglowym na ruszcie przesuwnym, będzie instalacją dodatkową. Obecne suszarnie żużlu zainstalowane są we wspólnej hali przy składowisku mokrego żużlu i paliwa technologicznego (węgla). Suwnicami napełnia się zbiorniki zasypowe żużlu dla każdej z suszarń, jak również zbiorniki węgla. Główną częścią każdej suszarni żużlu jest pochylony pod kątem 3 o obracający się walczak, który połączony jest z komorą gazową paleniska rusztowego. Suszenie następuje we współprądzie z gazami wytworzonymi w wyniku spalania miału węglowego na mechanicznym palenisku. Odpylanie każdej suszarni odbywa się wstępnie w cyklonach umieszczonych przy każdej suszarni, a następnie we wspólnym filtrze workowym, skąd spaliny do atmosfery emitowane są kominem. Wysuszony żużel przy pomocy taśmociągów kierowany jest na zabudowaną halę. Klinkier wraz z dodatkami, przemielany jest na cement w 7 młynach kulowych. Klinkier, gips i dodatki dostarczane są do młynów cementu poprzez układ dozująco ważący, w ustalonych w technologii proporcjach. Obecnie młyny 1, 2, 3, 4, 5 i 7 pracują w systemie otwartym, a młyn nr 6 pracuje w systemie zamkniętym z separatorem. Młyny cementu 1, 2, 3 i 4, zlokalizowane są w jednej hali, obok składowiska klinkieru w zamkniętej hali. Po zmieleniu w młynach, cement grawitacyjnie spada do wspólnego przenośnika zgrzebłowego, a następnie poprzez podnośnik kubełkowy i sita wibracyjne trafia do pompy typu Fluks, która transportuje go do silosów cementu. Docelowo młyny nr 1, 2, 3, 4 będą pracowały w systemie zamkniętym z jednym wspólnym separatorem dynamicznym. Młyn cementu nr 5, zainstalowany jest w hali surowca. Zmielony cement, przenoszony jest przenośnikiem zgrzebłowym i kubełkowym na sita wibracyjne, a następnie poprzez pompę Fuller trafia do silosów cementu. Młyny cementu 6 i 7 znajdują się we wspólnej hali przy hali węgla, gipsu, żużlu suchego i klinkieru. Młyn nr 6 wyposażony jest w separator pozwalający na zwiększenie produkcji i uzyskanie cementów wysokich marek. Po zmieleniu, cement z młyna grawitacyjnie spada do przenośnika ślimakowego, a następnie za pośrednictwem kolejnych przenośników trafia do separatora. W separatorze następuje rozdział frakcji. Nadziarno jest zawracane do młyna, a drobna frakcja trafia do cyklonów i dalej transportowana jest do pompy typu Fuller, za pośrednictwem, której gotowy cement transportowany jest do silosów cementu. W przypadku młyna 7, cement po zmieleniu grawitacyjnie spada do pompy typu Cera, za pomocą, której transportowany jest do silosów cementu. Po zainstalowaniu separatora dynamicznego, cement otrzymany z młynów cementu 1 4 transportowany będzie poprzez układ transportowy do przenośnika kubełkowego o wydajności 280 Mg/h, z którego poprzez zestaw rynien aeracyjnych będzie podawany do separatora dynamicznego. Do separatora dynamicznego, poprzez przenośnik kubełkowy o wydajności 100 Mg/h oraz zestaw rynien aeracyjnych, oprócz cementu, dozowany będzie również zmielony suchy żużel. Żużel ten będzie pochodził z dwóch zbiorników tego nosiwa, otrzymanego w wyniku przemiału w pionowym młynie żużlu. W zależności od wyboru i ustawień separatora, dostarczona mieszanina składników będzie rozdzielana na produkt gotowy cement uzyskujący założone parametry oraz tzw. nadziarno nieuzyskujące tych parametrów, które będzie kierowane do zbiorników zlokalizowanych przed młynami cementu i ponownie kierowanie do przemiału w młynie cementu. Separacja mieszaniny cementu i żużlu realizowana będzie w strumieniu powietrza (Q= m 3 /h) dostarczanego do separatora dynamicznego przez wentylator procesowy. Gotowy produkt, w strudze powietrza odlotowego z separatora, poprzez rurociąg, będzie trafiał do 2 cyklonów separacyjnych, gdzie po wytrąceniu, cement kierowany będzie na przenośnik ślimakowy zbiorczego produktu gotowego. Na ten sam przenośnik, w sposób automatyczny odprowadzany będzie cement, który gromadzi się w dolnej części kolana rurociągu gazów odlotowych odprowadzanych z separatora dynamicznego do cyklonów separacyjnych. Powietrze odlotowe z każdego z 2 cyklonów, kierowane będzie poprzez kanał ssący wentylatora procesowego do separatora, a częściowo do filtra workowego o wydajność m 3 /h gwarantującego stężenie zapylenia na wyjściu poniżej 10 mg/m 3. Z filtra, przy udziale wentylatora promieniowego o wydajności m 3 /h, powietrze emitowane będzie do atmosfery poprzez komin. Cement wytrącony w filtrze transportowany będzie poprzez przenośnik ślimakowy na przenośnik ślimakowy zbiorczy gotowego produktu. Wydajność ciągu transportu gotowego produktu 166 Mg/h. Gotowy produkt, transportowany przy pomocy przenośnika ślimakowego, dostarczany będzie do zasypu pompy ślimakowej o wydajności Mg/h. Strona 23 z 48

24 W dalszej kolejności transportem pneumatycznym będzie on transportowany do silosów magazynowych. Dla odpylania przesypu na pompę ślimakową i rynien aeracyjnych, przewidziano zainstalowanie filtra workowego o wydajności ~15000 m 3 /h. Na terenie zakładu znajduje się 21 silosów betonowych o pojemności Mg na pakowni I (starej) i 4 silosy o pojemności Mg na pakowni II (nowej). Odbiór cementu z silosów odbywa się systemem transportu ślimakowego i kubełkowego. Cement z silosów poprzez sito podawany jest do zbiorników nad pakowaczką lub do nowego terminalu do załadunku cementu luzem na auta albo układem podawania na wagony. W Pakowni I znajdują się dwa układy transportu cementu wraz z systemami odpylania (w przeszłości były dwie pakowaczki). W pakowni II, natomiast znajdują się dwie pakowaczki, jedna trzywentylowa i jedna ośmiowentylowa. Aktualnie jest używana tylko pakowaczka ośmiowentylowa. Gotowy cement jest wysyłany do klientów drogą kolejową i transportem samochodowym w cysternach oraz na paletach. Schemat technologiczny linii produkcji Cementowni Odra S.A. przedstawiono na rys. 2. Strona 24 z 48

25 Rys. 2 Strona 25 z 48

26 ASORTYMENTY PRODUKOWANYCH CEMENTÓW Aktualnie w naszej ofercie handlowej znajdują się następujące rodzaje cementów: Cement portlandzki CEM I w klasie wytrzymałościowej 42,5 R o wysokiej wytrzymałości początkowej; Cement portlandzki żużlowy CEM II/B-S w klasie wytrzymałościowej 32,5 R i 42,5 R o wysokiej wytrzymałości początkowej; Cement hutniczy CEM/III A 32,5 N-LH/HSR/NA charakteryzujący się niskim ciepłem hydratacji LH, wysoką odpornością na siarczany HSR, niską zawartością alkaliów NA; Cement hutniczy CEM/III A 32,5 N-LH charakteryzujący się niskim ciepłem hydratacji LH; Cement portlandzki wieloskładnikowy CEM II/B-M (V-LL) w klasie wytrzymałościowej 32,5 R; Cement murarski MC 22,5 X w klasie wytrzymałościowej 32,5 X. Oferowane przez nas wyroby posiadają Certyfikaty Zgodności z wymogami normowymi wystawiane przez INSTYTUT CERAMIKI I MATERIAŁÓW BUDOWLANYCH ODDZIAŁ SZKŁA I MATERIAŁÓW BUDOWLANYCH W KRAKOWIE. Nasze wyroby produkujemy w oparciu o własne stabilne złoża surowca, systematycznie doskonalone zaplecze produkcyjne oraz wysoko wykwalifikowaną załogę w harmonii z lokalną społecznością i środowiskiem naturalnym. ODZIAŁYWANIE CEMENTOWNI NA ŚRODOWISKO NATURALNE ZA 2012R BEZPOŚREDNIE I POŚREDNIE ASPEKTY ŚRODOWISKOWE Cementownia zidentyfikowała łącznie 89 aspektów bezpośrednich i pośrednich, z czego 15 aspektów bezpośrednich to aspekty znaczące. Aspekty pośrednie są aspektami nieznaczącymi. Znaczący bezpośredni aspekt środowiskowy oznacza aspekt środowiskowy związany z działalnością, produktami i usługami organizacji, nad którymi sprawuje ona bezpośrednią kontrolę zarządczą. Identyfikację i ocenę aspektów środowiskowych przeprowadzono zgodnie z procedurą P.PO.1_Identyfikacja i ocena aspektów środowiskowych oraz instrukcją I.PO.1_Ocena aspektów środowiskowych. Poniższa tabela przedstawia wykaz znaczących bezpośrednich aspektów środowiskowych. 1. Zużycie i eksploatacja surowców naturalnych (wapieni i margli kredowych) 2. Zużycie paliw (węgiel, olej opałowy) 3. Zużycie energii elektrycznej 4. Emisja z magazynowania kamienia wapiennego i dozowania dodatków 5. Ścieki z odwadniania Kopalni ODRA 6. Hałas z urządzeń produkcyjnych i transportowych (głównie: młynów cementu, młyna surowca, młyna węgla, wentylatorów, urządzeń transportujących oraz pozostałych maszyn i urządzeń) 7. Zużycie półproduktów 8. Emisja z pieca obrotowego i urządzeń współpracujących 9. Zużycie paliw napędowych 10. Emisja niezorganizowana z magazynowania materiałów surowcowych i półproduktów 11. Zużyte oleje i smary 12. Emisja z młynów cementu i urządzeń współpracujących oraz silosów cementu 13. Osady z zakładowej oczyszczalni ścieków 14. Odpady zawierające azbest 15. Emisja z młyna węgla i urządzeń współpracujących Strona 26 z 48

27 CELE I ZADANIA ŚRODOWISKOWE STRATEGICZNE CELE ŚRODOWISKOWE ZADANIA MAKSYMALNY WSKAŹNIK WYNIKAJĄCY Z DECYZJI, POZWOLENIA PARAMETR BIEŻĄCY PARAMETR DOCELOWY TERMIN REALIZACJI UWAGI Ograniczenie emisji zorganizowanej związanej z produkcją cementu Modernizacja lub wymiana pozostałych filtrów, które jeszcze nie spełniają wymagań BAT 0,0701 kg/mg cementu 0,0353 kg/mg cementu 0,0331 kg/mg cementu Wszystkie główne urządzenia posiadają filtry spełniające przyszłe wymagania BAT z wyjątkiem odpylacza młyna węgla. Ograniczenie emisji tlenków azotu z instalacji do wypalania klinkieru metodą suchą Montaż i eksploatacja instalacji do redukcji NOx metodą SNCR. 1,9298 kg/mg klinkieru 1,5677 kg/mg klinkieru 1,0945 kg/mg klinkieru lub od momentu uruchomienia współspalania paliw alternat. Docelowo emisja NOx=450 mg/um 3 co odpowiada wskaźnikowi emisji = 1,0945 kg/mg klinkieru Zmniejszenie zużycia węgla kamiennego w procesie suszenia żużla, poprzez wykorzystanie gazów odlotowych z chłodnika klinkieru Budowa pionowego młyna żużla i separatora młynów 1-4 z wykorzystaniem nadmiarowych gorących gazów z chłodnika klinkieru 9 tys. Mg/rok 5-6 tys. Mg/rok 1-2 tys. Mg/rok I kw Stara linia suszarń żużla pozostanie, jako instalacja rezerwowa. Zmniejszenie zużycia węgla kamiennego w procesie wypału klinkieru, poprzez zastosowanie paliw alternatywnych Budowa instalacji dozowania paliw alternatywnych do pieca obrotowego 140,4 kg/mg klinkieru 138,1 kg/mg klinkieru 97,3 kg/mg klinkieru Po wprowadzeniu paliw alternatywnych zmniejszenie zużycia szacuje się na ok Mg/rok. Wskaźnik zużycia węgla na 1 Mg klinkieru wyniesie 97,3 kg. Ograniczanie emisji hałasu Nasadzenia drzew i krzewów oraz pielęgnacja istniejących nasadzeń 55 db - dzień 45 db - nocą Nie więcej niż: 43,7 db w dzień 38,5 db nocą Utrzymanie osiągniętego poziomu Realizacja bieżąca Zwiększanie ekranowania hałasu poprzez prowadzenie dodatkowych nasadzeń drzew oraz krzewów Strona 27 z 48

28 Zmniejszenie emisji niezorganizowanej pyłów z terenu zakładu występującej przy rozładunku masowym materiałów oraz z terenu Kopalni ODRA z magazynowania surowca. Dalsze wykonywanie remontów dróg i placów zakładowych celem umożliwienia mechanicznego ich zamiatania. Kontynuacja zadania Nr 12. Nieokreślany W okresach suchych możliwość wystąpienia zauważalnej emisji niezorganizo wanej pyłów Likwidacja zauważalnej emisji niezorganizo wanej pyłów Poprawa organizacji dostaw i rozładunku materiałów transport kolejowy oraz modernizacja wywrotnicy kolejowej. Składy uśredniające surowca zostaną zamknięte w wybudowanej hali. Poniższa tabela przedstawia wykaz zadań zrealizowanych i zadań będących w trakcie realizacji. NR ZADANIA OPIS ZADANIA CEL ŚRODOWISKOWY ZAKRES OBOWIĄZYWANIA TERMIN REALIZACJI STATUS WYKONANIA NR 1 Przebudowa punktu tankowania lokomotyw na terenie Kopalni ODRA Zmniejszenie zagrożenia zanieczyszczenia gruntu paliwem Kopalnia ODRA 2004 Zrealizowano NR 2 Zainstalowanie mierników zużycia paliwa oraz monitorowanie maszyn o dużym zużyciu paliwa Zmniejszenie zużycia oleju napędowego Teren Cementowni ODRA S.A Zrealizowano NR 3 Wyłączenie z eksploatacji kotłowni zakładowych na terenie zakładu i Kopalni ODRA Zmniejszenie emisji pyłów, CO, SO 2,CO 2 i NO x oraz zaprzestanie wytwarzania odpadów żużla i popiołów Wydział Głównego Energetyka, Kopalnia ODRA Zrealizowano Około 95% zużycia oleju napędowego stanowi praca maszyn podstawowych w procesach urabiania i załadunku surowca oraz jego transportu. W grupie maszyn podstawowych występuje możliwość pewnych oszczędności oleju napędowego Zmniejszenie zużycia olejów napędowych Kopalnia ODRA Zrealizowano NR 4 W grupie maszyn podstawowych oszczędności wymuszamy przez: - instalację mierników przepływowych, - wyeliminowanie jałowych biegów, pustych kursów itp. - stosowanie dodatków ECO wymuszających pełne spalanie, - regulacja na optymalną pracę silników, - serwisy okresowe silników oraz ich ewentualne remonty i nadal Strona 28 z 48

29 W grupie maszyn podstawowych i pomocniczych oraz urządzeń przeróbki mechanicznej kamienia oszczędności możemy wymusić przez: Zmniejszenie zużycia olejów i smarów Kopalnia ODRA Zrealizowano NR 5 - oszczędne gospodarowanie ww. mediami - niezwłoczne usuwanie wszelkich powstałych nieszczelności układu hydraulicznego wszelkich pracujących maszyn i urządzeń - unikanie możliwości rozlewania czy rozszczelnień pojemników z olejem w pomieszczeniach przeznaczonych do ich przechowywania 2004 i nadal Program ma na celu zmniejszenie zużycia oleju na Wydziale Produkcji po przez: Zmniejszenie zużycia oleju Wydział Produkcji Zrealizowano NR 6 - Uszczelnienie przekładni znajdujących się na Wydziale; - Uszczelnienie czopów nośnych na młynach cementu; - Uszczelnienie i regeneracja pompek olejowych na przekładniach i czopach NR 7 Hermetyzacja magazynów surowców i półproduktów poprzez: - obudowę istniejącej hali żużla i klinkieru; - budowę hali składowiska klinkieru pomiędzy starą pakownią a halą żużlowo klinkierową. Po zakończeniu procesu uzgodnień budowlanych realizację zadania przewiduje się etapami. Zmniejszenie emisji niezorganizowanej pyłów Wydział Produkcji Zrealizowano NR 8 1. Montaż nowego filtra tkaninowego na silosie nr 6 starej pakowni. 2. Wymiana dwóch wyeksploatowanych filtrów tkaninowych na nasypach cementu nr 3 i 4 na nowe typu PI. 3. Wymiana wyeksploatowanego odpylacza tkaninowego na młynie cementu 1 na nowy typu PI. 4. Wymiana wyeksploatowanego odpylacza tkaninowego na młynie cementu 2 na nowy typu PI. 5. Wymiana wyeksploatowanego odpylacza tkaninowego na młynie cementu 4 na nowy typu PI. Zmniejszenie emisji pyłów Wydział Produkcji, Wydział Pakowni i Transportu Kolejowego Zrealizowano Strona 29 z 48

30 NR 9 Systematyczny demontaż płyt eternitowych (aż do całkowitej eliminacji) z obiektów budowlanych cementowni. Eliminacja budowlanych materiałów azbestowych z terenu zakładu Teren Cementowni ODRA S.A. 2007r. 610 m r. 20 m r. 120 m r. 335 m 2 W trakcie realizacji 2019r. 288 m r m 2 NR 10 Budowa pionowej pneumatycznej suszarni żużla Zmniejszenie: ilości zużywanego węgla, zmniejszenie emisji pyłów, CO, SO 2, CO 2 i NO x poprzez budowę pionowej pneumatycznej suszarni żużla Wydział Produkcji Nie zrealizowano Odstąpiono od realizacji z uwagi na zmianę koncepcji. Zastąpiono programem NR 14 NR 11 Budowa instalacji dozowania paliw alternatywnych do pieca obrotowego. Zmniejszenie: ilości zużywanego węgla, emisji pyłów, emisji CO 2 oraz odpadów trafiających na wysypiska poprzez wprowadzenie współspalania paliw alternatywnych Wydział Produkcji W trakcie uzgodnień decyzji środowiskowych NR 12 Modernizacja transportu kamienia wapiennego polegająca na budowie systemu przenośników taśmowych mających zastąpić kolejkę wąskotorową oraz budowa składu buforowego. Zmniejszenie: ilości zużywanego oleju napędowego oraz wytwarzanych odpadów Kopalnia ODRA Zrealizowano w części - budowa hali w późniejszym terminie NR 13 Budowa nowego filtra tkaninowego między silosami 2 i 3 nowej pakowni. Zmniejszenie emisji niezorganizowanej pyłów Wydział Pakowni i Transportu Kolejowego Zrealizowano NR 14 Budowa pionowego młyna żużla i separatora młynów 1-4 z wykorzystaniem nadmiarowych gorących gazów z chłodnika klinkieru. Zmniejszenie emisji zanieczyszczeń gazowych oraz zmniejszenie zużycia węgla kamiennego Wydział Produkcji I kw W trakcie realizacji Strona 30 z 48

31 EMISJA DO POWIETRZA Linia do wypalania klinkieru cementowego wyposażona jest w odpylacze tkaninowe pulsacyjne (odpylające piec obrotowy, chłodnik klinkieru, transport klinkieru, transport i podawanie materiału do młyna surowca oraz separator młyna, załadunek mączki surowcowej, zbiorniki homogenizacyjne). Młyn węgla nr 2 wyposażony jest w odpylacz tkaninowy, który zmodernizowano wyposażając go w wibracyjny układ regeneracji. Młyn węgla nr 1 (wyposażony w identyczny filtr) stanowił rezerwę względem młyna nr 2, jednak nie pracował w roku 2012 został wyłączony z eksploatacji i zlikwidowany. Młyny cementu wraz z układami dozowania, odbioru cementu, transportu wraz z silosami do magazynowania cementu, workowania i załadunku cementu luzem odpylane są przez filtry tkaninowe pulsacyjne. Proces produkcji klinkieru i cementu oraz załadunku i ekspedycji cementu jest prowadzony z wykorzystaniem komputerowego, nowoczesnego systemu sterowania firmy Siemens PCS 7, który pozwala utrzymywać jego stabilność oraz zapewnia pełną kontrolę. Stan techniczny filtrów tkaninowych potwierdzany jest poprzez wykonywanie pomiarów okresowych 2 razy w roku na wszystkich pracujących urządzeniach instalacji do produkcji klinkieru oraz na najważniejszych pozostałych urządzeniach. Do prowadzenia pomiarów emisji z instalacji pieca oraz urządzeń współpracujących zakład został zobowiązany poprzez wprowadzenie odpowiednich zapisów w pozwoleniu zintegrowanym. Pomiary wykonywane są przez firmy zewnętrzne, posiadające akredytację Polskiego Centrum Akredytacji. W roku 2012 nie stwierdzono przekroczeń dopuszczalnych emisji zanieczyszczeń do atmosfery na żadnym emitorze. Emisja pyłów z zakładu ulega systematycznemu zmniejszeniu. Wzrost zanieczyszczeń gazowych powodowany był wzrostem wielkości produkcji w ostatnich latach. Strona 31 z 48

32 Wzrost emisji CO 2 w 2011 i 2012 r. związany był ze wzrostem produkcji klinkieru w porównaniu do roku WODA GOSPODARKA WODNO-ŚCIEKOWA Cementownia Odra S.A. wykorzystuje, jako główne ujęcie wody do celów chłodniczych i gospodarczych wodę powierzchniową ujmowaną z Kopalni ODRA poprzez system odwadniający, który złożony jest z systemu rowów opaskowych odprowadzających grawitacyjnie wody do rząpia wraz z doprowadzeniem wód opadowych i roztopowych z terenu Osiedla Chabrów w Opolu. Ujęcie to służy jednocześnie zapewnieniu utrzymania poziomu wody w Kopalni ODRA na poziomie nie wyższym niż wymagany do zapewnienia bezpiecznej eksploatacji wyrobiska Odra II, w którym pozyskiwany jest surowiec oraz wyrobiska Odra I w którym znajdują się obiekty transportu, magazynowania i podawania surowca na teren zakładu. Do tych samych celów mogą być wykorzystywane pozostałe dwa ujęcia tj. wody podziemnej ujmowanej za pomocą 10 studni zlokalizowanych na prawym brzegu rzeki Odry - ujęcie infiltracyjne oraz wody powierzchniowej ujmowanej za pomocą ujęcia brzegowego zlokalizowanego na brzegu prawym rz. Odry. Natomiast do celów socjalno-bytowych wykorzystywana jest woda z ujęcia głębinowego studnia nr 2, zlokalizowanego na terenie zakładu oraz woda z sieci miejskiej. Ilości wody pobieranej z ujęć są określane na podstawie wskazań wodomierzy i rejestrowane dobowo. Wszystkie ujęcia wody są eksploatowane zgodnie z posiadanym pozwoleniem wodnoprawnym w tym zakresie. Strona 32 z 48

33 ŚCIEKI Ścieki przemysłowe (wody pochłodnicze z urządzeń oraz mycia placów i dróg zakładowych) wraz z wodami opadowymi i roztopowymi odprowadzane są z terenu zakładu poprzez kanalizację i osadnik dwustopniowy betonowo-ziemny, w którym są oczyszczane a następnie wylotem do rzeki Odry. Zakład również zrzuca nadmiar wód kopalnianych z odwodnienia Kopalni ODRA do rzeki Odry poprzez rurociąg kamionkowy, którego wylot zlokalizowany jest na brzegu prawym. Ilość odprowadzanych wód nadmiarowych oraz ścieków przemysłowych jest rejestrowana dobowo na podstawie licznika wody i urządzeń pomiarowych zainstalowanych na wylotach kanałów. Prowadzone rejestry nie wykazują przekroczenia ilości odprowadzanych wód i ścieków. Stan i skład wód oraz ścieków jest okresowo kontrolowany w zakresie ustalonym w pozwoleniu wodnoprawnym. Wykonywane badania przez akredytowane laboratoria potwierdzają dotrzymywanie warunków dot. jakości wód i oczyszczonych ścieków odprowadzanych do rz. Odry. Ścieki komunalne wytworzone na terenie zakładu poprzez kanalizację sanitarną trafiają do przepompowni a następnie rurociągiem przesyłowym tłoczone są poza teren cementowni do miejskiej kanalizacji sanitarnej i dalej do oczyszczalni miejskiej. Stosowna umowa zawarta z przedsiębiorstwem Wodociągami i Kanalizacją Sp. z o.o. w Opolu reguluje szczegółowo kwestie odbioru wszystkich ścieków komunalnych z zakładu. Strona 33 z 48

34 GOSPODARKA ODPADAMI W Cementowni ODRA S.A. występują dwie kategorie odpadów: - odpady poprodukcyjne wytwarzane przez podmioty zewnętrzne, wykorzystywane w procesie produkcji klinkieru i cementu metodą R14 (poprzez uzupełnienie składu chemicznego mąki piecowej, składnik cementu popiołowego i cementów wieloskładnikowych), - odpada wytwarzane przez Cementownię, odpowiednio zagospodarowane we własnym zakresie (wykorzystywane w procesie produkcji klinkieru R14) lub przekazane wykwalifikowanej firmie zewnętrznej (w tym odpady niebezpieczne). Cementownia ODRA S.A. prowadzi selektywną zbiórkę wszystkich wytwarzanych odpadów, w tym odpadów niebezpiecznych powstających w związku z prowadzoną działalnością. Poszczególne odpady gromadzone są w przystosowanych do tego celu miejscach, zabezpieczone przed dostępem osób trzecich, w sposób uniemożliwiający ich negatywne oddziaływanie na środowisko i zdrowie ludzi. Cementownia ODRA S.A. współpracuje w zakresie gospodarczego wykorzystania odpadów, ich unieszkodliwiania oraz transportu jedynie z firmami, które posiadają stosowne pozwolenia na prowadzenie tego rodzaju działalności. Stosowanie się do Procedury Gospodarka odpadami w ramach Zintegrowanego Systemu Zarządzania Jakością, Środowiskiem i BHP, zapewnia odpowiedni nadzór i kontrolę nad wykorzystywanymi i wytwarzanymi w Cementowni ODRA S.A. odpadami, ich obrotem i przekształceniem w trakcie usuwania do miejsc ich wykorzystania lub unieszkodliwiania zgodnie z wymaganiami środowiskowymi. Prowadzona jest na bieżąco ewidencja związana z gospodarką odpadami, zbiorcze zestawienie danych przekazywane jest do Urzędu Marszałkowskiego w Opolu. Odpady wykorzystane do produkcji klinkieru i cementu ogółem przedstawione są na poniższym wykresie oraz porównano je z ilościami wynikającymi z aktualnych pozwoleń. Strona 34 z 48

35 Poniżej przedstawiono całkowite ilości odpadów wytwarzanych w zakładzie. Powstają one głównie z działalności remontowej urządzeń i obiektów w tym budynków i hal oraz działań inwestycyjnych. Zużycie energii przedstawiono, jako zużycie całkowite energii elektrycznej do produkcji oraz na potrzeby socjalne, energii cieplnej do produkcji oraz na potrzeby CO i CW. OCHRONA PRZED HAŁASEM Produkcja klinkieru i cementu jest procesem, który stanowi źródło hałasu o znaczącym poziomie. Źródłami hałasu są urządzenia technologiczne wykorzystywane w procesie produkcyjnym, środki transportowe (samochodowe i kolejowe). Zakład prowadzi badania hałasu przenikającego do środowiska w zakresie i z częstotliwością wynikającą z pozwolenia zintegrowanego. Pomiary wykonuje firma posiadająca akredytację PCA. Nie wykazują one przekroczeń wartości dopuszczalnych. Strona 35 z 48

36 PALIWA ALTERNATYWNE Do chwili obecnej zakład nie stosował żadnych paliw alternatywnych. Instalacja do ich dozowania nie została jeszcze wybudowana z powodu braku ostatecznych rozstrzygnięć w zakresie decyzji środowiskowej. WSKAŹNIKI - bieżące wskaźniki eksploatacyjne, wskaźniki efektywności środowiskowej Produkcja cementu ogółem w latach kształtowała się na następującym poziomie: W roku 2011 zastąpiono elektrofiltr pieca obrotowego filtrem workowym, co m.in. w istotny sposób przyczyniło się do trwałego ograniczenia emisji pyłów o ok. 40 %. Rzeczywista emisja zanieczyszczeń pyłowych i gazowych emitowanych do powietrza w przeliczeniu na 1 Mg wyprodukowanego cementu wskaźniki emisji. Strona 36 z 48

37 GOSPODARKA ENERGETYCZNA Zużycie całkowite energii (cieplnej i elektrycznej) na produkcję cementu w latach Energię całkowitą na 1 Mg cementu, jako sumę energii cieplnej (zakupionej z ECO w Opolu jak również pochodzącej ze spalania paliw płynnych i stałych) oraz elektrycznej (całkowitej zakupionej) przedstawiono na poniższym wykresie. Zużycie energii jest ściśle związane z produkcją klinkieru i cementu. Zależy m.in. od rodzajów produkowanego cementu. Cementownia prowadzi bardzo precyzyjną analizę zużycia energii dla głównych urządzeń oraz poszczególnych faz produkcji. Pobór wody ogółem z ujęć na 1 tonę wyprodukowanego cementu utrzymuje się na podobnym poziomie. Strona 37 z 48

38 Pobór wody z ujęcia w Kopalni ODRA zapewnia jednocześnie jego odwodnienie celem utrzymania właściwego poziomu umożliwiającego prowadzenie działalności związanej z wydobyciem i transportem surowca. Jest również zależny m.in. od wielkości napływu wód opadowych i roztopowych w danym okresie w tym również z terenu Osiedla Chabry w Opolu z tej dzielnicy wody opadowe i roztopowe w całości odprowadzane są do wyrobiska Cementowni Odra S.A. Odpady wykorzystywane do produkcji klinkieru i cementu w przeliczeniu na 1 Mg wyprodukowanego cementu. Prowadzone są działania celem systematycznego podnoszenia tego wskaźnika. W przypadku tego wskaźnika dąży się do jego zmniejszania. Jego wielkość zależy głównie od zakresu prowadzonych w zakładzie remontów i działań inwestycyjnych. Strona 38 z 48

39 BILANS ODDZIAŁYWANIA CEMENTOWNI ODRA S.A. NA ŚRODOWISKO Realizując zadania związane ze zwiększeniem produkcji, jednocześnie wdrażane są technologie i rozwiązania prowadzące do ograniczenia oddziaływania zakładu na środowisko. Zmniejszeniu uległa emisja zanieczyszczeń pyłowych (zorganizowana i niezorganizowana) zmniejszenie wskaźników emisji. Emisja niezorganizowana jest ograniczana poprzez obudowy hal z magazynami materiałów sypkich oraz przez zainstalowane specjalistyczne systemy zraszające. Zmniejszeniu uległ również wskaźnik zużycia energii całkowitej na Mg wyprodukowanego cementu. Celem dalszej redukcji emisji zanieczyszczeń pyłowych i gazowych oraz zużycia energii na Mg cementu, realizowana jest inwestycja polegająca na budowie pionowego młyna żużla suszącomielącego i separatora młynów cementu nr 1-4, która umożliwi wykorzystanie nadmiarowego ciepła z chłodnika klinkieru do suszenia żużla (aktualnie ciepło to jest odprowadzane do atmosfery). Docelowo realizowane przedsięwzięcie znacząco ograniczy pracę linii istniejących suszarń żużla. Można również stwierdzić, że wszystkie wymagania z obszaru ochrony środowiska zostały spełnione. Wskaźnik bioróżnorodności (powierzchnia zakładu w m 2 bez uwzględniania powierzchni wyrobisk do wielkości produkcji cementu) w roku 2012 wynosi 0,219 m 2 /Mg cementu. Strona 39 z 48

40 BILANS ODDZIAŁYWANIA CEMENTOWNI ODRA S.A. NA ŚRODOWISKO PRODUKCJA 2012 = Mg ZUŻYCIE CIEPŁA DO PRODUKCJI KLINKIERU = 3, 424 GJ/Mg klinklieu ENERGIA CAŁKOWITA = 1,952 GJ/Mg cementu EMISJE PYŁY CO CO 2 NO X SO 2 = 0,035 kg/mg cementu = 1,409 kg/mg cementu = 0,366 Mg/Mg cementu = 0,658 kg/mg cementu = 0,025 kg/mg cementu WODA = 1,0004 m 3 /Mg cementu HAŁAS POMIARY 2012 DZIEŃ = 43,7 db NOC = 38,5 db KAMIEŃ WAPIENNY = 1,692 Mg/Mg klinkieru ŚCIEKI SUROWCE ODPADOWE ŻUŻEL = 0,2145 Mg/Mg cementu GIPS ODPADOWY = 0,0519 Mg/Mg cementu POPIOŁY LOTNE = 0,0521 Mg/Mg cementu PYŁY ŻELAZONOŚNE = 0,0080 Mg/Mg cementu ŚCIEKI SOCJALNE = 0,01145m 3 /Mg cementu WODY POCHŁODNICZE = 0,36502 m 3 /Mg cementu ZRZUT WODY = 0,23135 m 3 /Mg cementu ODPADY ODPADY NIEBEZPIECZNE = 0,1808 kg/mg cementu ODPADY POZOSTAŁE = 1,4249 kg/mg cementu WSKAŹNIK BIORÓŻNORODNOŚCI 0,219 m 2 powierzchni zakładu/mg cementu Strona 40 z 48

41 WSPÓŁDZIAŁANIE ZE SPOŁECZNOŚCIĄ LOKALNĄ Darowizna (100 tys. zł) na rzecz Miasta Opola w 2011 r. z okazji obchodów Jubileuszu 100-lecia istnienia Cementowni ODRA. Z przekazanych środków wybudowano plac zabaw przy Młodzieżowym Domu Kultury w Opolu Wsparcie remontu Pomnika Bojowników o Polskość Śląska Opolskiego Opolskiej NIKE Sponsoring największych klubów piłki nożnej Opolszczyzny: ODRA OPOLE, MKS KLUCZBORK Sponsoring akademickiego klubu piłki siatkowej mężczyzn POLITECHNIKA OPOLSKA Sponsoring regionalnych mediów wypełniających misję społeczną: RADIO OPOLE, RADIO PLUS Sponsoring regionalnych instytucji kulturalnych: Teatr im. J. Kochanowskiego, Galeria Sztuki Współczesnej Strona 41 z 48