S YLABUS MODUŁU (PRZEDMIOTU) I nformacje ogólne. Fizjologia

Transkrypt

1 Załącznik Nr 3 do Uchwały Senatu PUM 14/2012 S YLABUS MODUŁU (PRZEDMIOTU) I nformacje ogólne Kod modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Forma studiów Rok studiów Nazwa modułu Fizjologia obowiązkowy Wydział Lekarsko-Biotechnologiczny i Medycyny Laboratoryjnej (WLB) Analityka medyczna (KAM) nie dotyczy Jednolite magisterskie (SJ2) stacjonarne II Semestr studiów Liczba przypisanych punktów ECTS 7 Formy prowadzenia zajęć Wykłady- 15 h, ćwiczenia- 45 h. Osoba odpowiedzialna za moduł Osoby prowadzące zajęcia Strona internetowa Język prowadzenia zajęć IV Prof. dr hab. n. med. Andrzej Pawlik kzfizjol@pum.edu.pl Dr n. med. Katarzyna Zygutka polski Strona 1 z 10

2 Informacje szczegółowe Cele modułu 1. Przekazanie wiedzy o czynności narządów i układów narządowych; wyjaśnienie mechanizmów i sposobów regulacji funkcji fizjologicznych ze szczególnym uwzględnieniem zasad funkcjonowania organizmu jako zintegrowanego systemu homeostatycznego funkcjonującego w logicznym układzie wzajemnych powiązań. 2. Zdefiniowanie stanu zdrowia jako utrzymywania homeostazy, opisanie jej uwarunkowań, podstawowych parametrów, przyczyn i skutków zakłóceń oraz mechanizmów kompensujących. 3. Wykazanie, że możliwości adaptacyjne organizmu człowieka do zmian środowiska, obciążeń pracą fizyczną, umysłową oraz naporów emocjonalnych są ograniczone i indywidualnie zróżnicowane a warunkiem właściwego postępowania profilaktycznego jest dostosowanie trybu życia człowieka do indywidualnych możliwości jego organizmu warunkowanych aktualną wydolnością. 4. Przedstawienie wartości referencyjnych podstawowych parametrów fizykochemicznych środowiska wewnętrznego oraz wskaźników morfologicznych i zmiennych fizjologicznych. 5. Dostarczenie podstaw dla odróżnienia stanu zdrowia od dysfunkcji i zaburzeń chorobowych oraz wiedzy umożliwiającej w toku dalszej nauki zrozumienie procesów patofizjologicznych i objawów klinicznych, co umożliwi racjonalne wnioskowanie przyczynowo-skutkowe w diagnostyce i terapii oraz ułatwi zrozumienie mechanizmów działania leków i toksyn. 6. Powiązanie wiedzy o procesach fizjologicznych z zadaniami praktycznymi laboratoryjnymi oraz próbami o charakterze klinicznym, w celu nabycia umiejętności obserwacji czynności organizmu i precyzyjnego opisywania jego stanów a tym samym ułatwienie wdrożenia do przyszłego badania klinicznego oraz kształtowanie właściwych relacji badający/badany. W czasie ćwiczeń i wykładów wskazuje się na zróżnicowanie informacji zawartych w dostępnych źródłach, wspólnie analizuje ich znaczenie, cechy wspólne i różniące podkreśla konieczność weryfikacji danych pozyskanych z jednego źródła w oparciu o inne i sięgania do materiałów nowych, publikowanych przez wydawców o ustalonej renomie. Strona 2 z 10

3 Wymagania wstępne w zakresie Wskazuje się na konkretnych przykładach zastosowanie przekazywanych informacji do analizy objawów chorobowych czy zrozumienia stosowanych procedur diagnostycznych lub terapeutycznych ze względów oczywistych jest to nieco ograniczone na tym etapie studiów. Pytanie dlaczego? i próby wspólnych a potem coraz bardziej samodzielnych na nie odpowiedzi są stale obecne w procesie dydaktycznym. Wiedzy Znajomość budowy anatomicznej człowieka tkanek, narządów i układów narządowych; wiedza o strukturze i czynności komórki i organelli wewnątrzkomórkowych. Znajomość podstawowych pojęć i reakcji biochemicznych wewnątrz i zewnątrzkomórkowych oraz przebiegu i znaczeniu szlaków metabolicznych. Umiejętności Posługiwanie się mikroskopem optycznym; korzystanie w stopniu podstawowym z dostępnych Kompetencji społecznych baz danych Współpraca w grupie w celu wspólnego opisu obserwowanych zjawisk i wyciągania wniosków; nawyk samokształcenia i krytycznej oceny informacji Opis efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) numer efektu kształcenia W01 W02 W03 W04 Student, który zaliczył moduł (przedmiot) wie/umie/potrafi: zna prawidłową budowę i funkcję komórek, tkanek, narządów i układów organizmu ludzkiego oraz rozumie współzależności ich budowy i funkcji w warunkach zdrowia i choroby. ma podstawową wiedzę na temat rozwoju organizmu ludzkiego, homeostazy ustrojowej i jej regulacji, procesów reprodukcji, starzenia się i śmierci rozumie funkcjonowanie układu krążenia, oddechowego, pokarmowego, krwionośnego, moczowego, odpornościowego i nerwowego oraz powstawanie i znaczenie płynów ustrojowych, wydzielin i wydalin zna budowę i funkcję narządów i komórek układu immunologicznego; rozumie zasady regulacji odpowiedzi SYMBOL (odniesienie do) EKK K_W03 K_W04 Sposób weryfikacji efektów kształcenia (forma zaliczeń) Ocenianie na bieżąco na ćwiczeniach oraz podczas zaliczań testowych poszczególnych działów fizjologii (4 kolokwia) a także w czasie końcowego egzaminu testowego (Test-50 pytań) Strona 3 z 10

4 W05 W06 U01 U02 U03 U04 U05 odpornościowej i zasady diagnostyki immunologicznej ma wiedzę o budowie i funkcji węglowodanów, lipidów, kwasów nukleinowych, peptydów i białek oraz procesach metabolicznych na poziomie molekularnym, komórkowym, narządowym i ustrojowym. Zna metody oceny procesów biochemicznych i przemian metabolicznych w warunkach fizjologicznych i patologicznych zna zasady interpretacji wyników badań laboratoryjnych w celu różnicowania stanów fizjologicznych i patologicznych potrafi interpretować zakresy wartości referencyjnych (z uwzględnieniem wieku, płci, stylu życia, wartości decyzyjnych) oraz oceniać dynamikę zmian parametrów laboratoryjnych umie określić przydatność diagnostyczną badania laboratoryjnego potrafi uzyskiwać wiarygodne wyniki laboratoryjnych badań hematologicznych - manualnych i zautomatyzowanych (w tym: OB, stężenia hemoglobiny, hematokrytu, liczby erytrocytów, retykułocytów, leukocytów, płytek krwi, wskaźników czerwonokrwinkowych, retykulocytaniych i płytkowych) oraz ocenić je w odniesieniu do określonej patologii lub jednostki chorobowej potrafi uzyskiwać wiarygodne wyniki oznaczeń antygenów i przeciwciał układów grupowych krwi oraz próby krzyżowej potrafi formułować i wykorzystywać wnioski z badań naukowych i własnych obserwacji K_U15 K_U26 K_U39 Umiejętność wykonania i interpretacja uzyskanego wyniku warunek zaliczenia danego ćwiczenia. Samodzielne przygotowanie i przedstawienie kolegom w formie Strona 4 z 10

5 K01 K02 K03 K04 rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie, potrafi inspirować i organizować proces uczenia się innych osób potrafi pracować w grupie, przyjmując w niej różne role potrafi dbać o bezpieczeństwo własne, otoczenia i współpracowników wykazuje umiejętność i nawyk samokształcenia K_K01 K_K02 K_K05 prezentacji wybranych zagadnień Oceniane na bieżąco na ćwiczeniach Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć numer efektu kształcenia Symbol modułu lub Student, który zaliczył moduł (przedmiot) wie/umie/potrafi: Wykład Forma zajęć dydaktycznych Zajęcia seminaryjne Ćw. laborat. Ćw. projektowe Ćwiczenia kliniczne Ćwiczenia Zajęcia praktyczne inne... W01 W02 W03 W04 zna prawidłową budowę i funkcję komórek, tkanek, narządów i układów organizmu ludzkiego oraz rozumie współzależności ich budowy i funkcji w warunkach zdrowia i choroby ma podstawową wiedzę na temat rozwoju organizmu ludzkiego, homeostazy ustrojowej i jej regulacji, procesów reprodukcji, starzenia się i śmierci rozumie funkcjonowanie układu krążenia, oddechowego, pokarmowego, krwionośnego, moczowego, odpornościowego i nerwowego oraz powstawanie i znaczenie płynów ustrojowych, wydzielin i wydalin zna budowę i funkcję narządów i komórek układu immunologicznego; rozumie zasady regulacji odpowiedzi odpornościowej i zasady Strona 5 z 10

6 W05 W06 U01 ma wiedzę o budowie i funkcji węglowodanów, lipidów, kwasów nukleinowych, peptydów i białek oraz procesach metabolicznych na poziomie molekularnym, komórkowym, narządowym i ustrojowym. Zna metody oceny procesów biochemicznych i przemian metabolicznych w warunkach fizjologicznych i patologicznych zna zasady interpretacji wyników badań laboratoryjnych w celu różnicowania stanów fizjologicznych i potrafi interpretować zakresy wartości referencyjnych (z uwzględnieniem wieku, płci, stylu życia, wartości decyzyjnych) oraz oceniać dynamikę zmian parametrów laboratoryjnych U02 umie określić przydatność diagnostyczną badania laboratoryjnego U03 U04 potrafi uzyskiwać wiarygodne wyniki laboratoryjnych badań hematologicznych - manualnych i zautomatyzowanych (w tym: OB, stężenia hemoglobiny, hematokrytu, liczby erytrocytów, retykułocytów, leukocytów, płytek krwi, wskaźników potrafi czerwonokrwinkowych, uzyskiwać wiarygodne wyniki oznaczeń antygenów i przeciwciał układów grupowych krwi oraz próby krzyżowej U05 potrafi formułować i wykorzystywać wnioski z badań naukowych i własnych obserwacji Strona 6 z 10

7 K01 rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie, potrafi inspirować i organizować proces uczenia się innych osób K02 potrafi pracować w grupie, przyjmując w niej różne role K03 potrafi dbać o bezpieczeństwo własne, otoczenia i współpracowników K04 wykazuje umiejętność i nawyk samokształcenia Treść modułu (przedmiotu) kształcenia Symbol treści kształcenia TK01 TK02 TK03 TK04 Opis treści kształcenia Wprowadzenie do przedmiotu; procesy fizjologiczne z uwzględnieniem roli poszczególnych narządów i układów narządowych. Skład chemiczny podstawowych kompartmentów ciała. Funkcje transportowa i recepcyjna błony komórkowej. Przestrzenie płynowe organizmu. Homeostaza jako wyróżnik stanu zdrowia i choroby. Optymalizacja funkcji. Tkanki pobudliwe. Zjawiska elektrofizjologiczne. Neurotransmittery depolaryzujące i hiperpolaryzujące w ośrodkowym układzie nerwowym. Sprzężenie elektrochemiczne w mięśniach. Mięśnie szkieletowe: sarkomer, układ sarkotubularny: mechanizm skurczu. Znaczenie i właściwości mięśni gładkich. Organizacja czynnościowa układu krążenia rola serca i poszczególnych odcinków układu krążenia. Czynność bioelektryczna serca: powstawanie i przewodzenie pobudzenia układ bodźco-przewodzący serca, podstawy automatyzmu serca.czynność mechaniczna serca: fazy cyklu sercowego; objętości i pojemności komór serca, rezerwy czynnościowe. Regulacja czynności serca: wewnętrzne mechanizmy regulacji; wpływ układu autonomicznego i czynników humoralnych. Krążenie wieńcowe. Nerwowa i humoralna regulacja czynności układu krążenia. Biomechanika oddychania. Dyfuzja gazów w płucach. Regulacja oddychania; ośrodek oddechowy, chemoreceptory tętnicze, Odniesienie do efektów kształcenia dla modułu Strona 7 z 10

8 TK05 TK06 TK07 TK08 TK09 TK10 TK11 TK12 receptory płuc. Krążenie płucne. Budowa i czynność nefronu; filtracja kłębuszkowa, sekrecja i resorpcja kanalikowa, pojęcie klirensu nerkowego. Regulacja czynności nerek. Regulacja ruchów i postawy ciała: pojęcie odruchu, rola rdzenia kręgowego odruchy rdzeniowe, drogi wstępujące i zstępujące; jądra podstawy mózgu i ich funkcje; ośrodki ruchowe kory mózgu. Czucie i percepcja: podział czucia, zakończenie czuciowe, drogi przewodzenia czucia (swoiste i nieswoiste), ośrodki korowe. Czucie dotyku i ucisku. Czucie ciepła i zimna. Czucie proprioceptywne. Ból. Regulacja hormonalna czynności organizmu. Środowisko wewnętrzne organizmu: homeostaza i sposoby jej utrzymywania, sterowanie w systemach homeostatycznych. Przestrzenie wodne organizmu: zasady oznaczania przestrzeni wodnych, oznaczanie ECF za pomocą rodanku potasu. (TBW) i jej składowe, podstawowe elektrolity. Drogi i sposoby utraty wody i elektrolitów. Równowaga wodno-elektrolitowa organizmu i jej regulacja. Rola krwi w organizmie. Skład krwi. Transport gazów oddechowych (tlenu, dwutlenku węgla) we krwi. Hemoliza, czynniki hemolizujące, określenie oporności krwinek czerwonych na działanie roztworów hipotonicznych. Hemostaza przebieg krzepnięcia i fibrynolizy; badanie układu krzepnięcia przegląd i omówienie podstawowych metod diagnostycznych; sposoby zapobiegania krzepnięciu. Grupy krwi: Oznaczenie antygenów grupowych układu ABO i antygenu D układu Rh. Pojęcie niezgodności serologicznej i konfliktu serologicznego. Próba zgodności krwi dawcy i biorcy (próba krzyżowa). Zasady przetaczania krwi. Leukocyty ilość, podział, rola. Liczenie krwinek białych w komorze. Obraz mikroskopowy krwi niebarwiony i barwiony. Barwienie rozmazu krwi. Obliczanie procentowego udziału poszczególnych typów krwinek białych w barwionym preparacie krwi człowieka leukogram wg Schillinga. K_W03 K_W04 K_W04 K_U04 K_K05 K_W04 K_U15 K_U39 K_K05 Odporność swoista i nieswoista, humoralna i K_W04 Strona 8 z 10

9 TK13 TK14 komórkowa. Pojęcie antygenu i przeciwciała. Immunoglobuliny. Pierwotna i wtórna odpowiedź immunologiczna. Oznaczanie szybkości opadania krwinek odczyn Biernackiego, OB. znaczenie diagnostyczne oznaczania OB. Diagnostyka układu czerwonokrwinkowego: liczenie krwinek czerwonych w komorze i wg hematokrytu; oznaczanie hematokrytu (Ht). Wyliczanie podstawowych wskaźników czerwonokrwinkowych: MHC, MCHC, MCV. Procesy zachodzące w poszczególnych odcinkach układu trawiennego. Hormony żołądkowo-jelitowe. Czynności motoryczne przewodu pokarmowego. Wydzielanie w układzie trawiennym: rola, skład i regulacja wydzielania śliny, soku żołądkowego, trzustkowego, jelitowego i żółci. Trawienie i wchłanianie: węglowodanów, tłuszczów, białek. Wchłanianie wody i niektórych elektrolitów. Funkcje wątroby. Piśmiennictwo i pomoce naukowe K_U15 K_K05 K_W03 K_U15 K_W03 K_K02 K-K06 1. Fizjologia człowieka Jan Górski, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Fizjologia człowieka. Podręcznik dla studentów medycyny; red. S. J. Konturek; wyd. Elsevier Urban&Partner 3. Fizjologia. W. F. Ganong: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Fizjologia człowieka z elementami fizjologii stosowanej i klinicznej, W.Z. Traczyk, A. Trzebski (red.), wyd. III zm. I unow. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Wprowadzenie do fizjologii klinicznej, red. S. Kozłowski i K. Nazar; Wydawnictwo Lekarskie PZWL Nakład pracy studenta (bilans punktów ECTS) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Nauczyciel Student Średnia Godziny kontaktowe z nauczycielem 60 Przygotowanie do ćwiczeń Czytanie wskazanej literatury Napisanie raportu z laboratorium/przygotowanie projektu Przygotowanie do egzaminu 40 Inne Uwagi Sumaryczne obciążenie pracą studenta 185 Punkty ECTS za moduł 7 Strona 9 z 10

10 Metody oceniania np.: E egzamin- rozwiązanie problemu S sprawdzenie umiejętności praktycznych R raport D dyskusja wyników P prezentacja Inne - Strona 10 z 10