Zbigniew Grudziński. Ceny węgla energetycznego w imporcie do Europy SZANSA DLA POLSKI

Transkrypt

1 marzec kwiecień 4. Wyd. GIPH, Katowice, s Biuletyn Górniczy nr 3 4 (15 16) marzec kwiecień 4. Wyd. GIPH, Katowice, s Zbigniew Grudziński Ceny węgla energetycznego w imporcie do Europy SZANSA DLA POLSKI Ceny węgla podlegają zmianom wynikającym zarówno z praw rynkowych (równowaga podaży i popytu), jak i z konkurencyjności innych nośników energii pierwotnej oraz wpływu różnorakich czynników pozarynkowych. Aktualna sytuacja na międzynarodowym rynku węgla jest bardzo nietypowa i charakteryzuje się bardzo wysokim poziomem zarówno cen FOB (ceny w portach eksporterów), jak i kosztów frachtów morskich, co w efekcie daje najwyższy poziom cen od okresu 19/81. Główne przyczyny wzrostu cen to zwiększone zapotrzebowanie na węgiel do produkcji energii elektrycznej i ciepła w Europie w wyniku spadku produkcji energii w elektrowniach wodnych i jądrowych, duży wzrost popytu na węgiel również na takich rynkach jak USA, Japonia, Korea Płd., mniejszy niż spodziewany eksport węgla z Chin, co jest związane z wzrostem zapotrzebowanie wewnętrznego, duże zapotrzebowanie na stal w Chinach powodowało poważne zaangażowanie 1

2 marzec kwiecień 4. Wyd. GIPH, Katowice, s części światowej floty w tym rejonie do przewozu rudy żelaza (głównie z Brazylii) wywołało to przejściowe braki statków do przewozu węgla; wcześniej wycofano z użytkowania przestarzałe statki, a nowe statki do przewozu węgla mogą pojawić się na rynkach dopiero w 5 r., a nawet później, brak jak dotychczas wyraźnego wzrostu eksportu z RPA i Australii spodziewanego jako reakcja na braki węgla na międzynarodowych rynkach, spadek eksportu polskiego węgla drogą morską i zapowiedź znacznego ograniczenia jego podaży w latach przyszłych, w wielu krajach kupujący węgiel zmienili sposób dokonywania zakupów; obecnie na rynku w Europie dominują zakupy spot (dostawy w krótkich okresach czasu) przy odchodzeniu od rocznych i długoletnich kontraktów. Na wykresach zilustrowano zmiany cen węgla w II drugim półroczu roku 3 i w styczniu 4. Rysunek 1 pokazuje notowania wskaźnika cenowego dla rynku europejskiego (ICR Steam Coal Marker Price Europe) publikowanego przez International Coal Report Incorporating Coal Week International (ICR-CWI). Ceny te podawane są w zestawieniach cotygodniowych oraz w układzie średnich kwartalnych. Notowania cen węgli odzwierciedlają bieżącą sytuację na rynku węglowym; określane są one na podstawie ostatnich transakcji spot i bieżących renegocjacji kontraktów rocznych. Ceny te ujmują koszt pozyskania węgla, koszt jego transportu do portu morskiego i załadunku na statek, fracht morski oraz koszt ubezpieczenia ładunku (są więc to ceny CIF ceny w portach importerów). Głównym źródłem informacji o cenach są dostawcy i odbiorcy węgla energetycznego oraz firmy pośredniczące w handlu węglem. Przy obliczaniu wskaźnika cenowego autorzy wykorzystują także informacje uzyskiwane z londyńskich firm brokerskich zajmujących się frachtami morskimi. ICR CWI podaje również w osobnych zestawieniach notowania cen FOB (cena węgla w porcie eksportera z kosztem załadowania węgla na statek) oraz koszty frachtów morskich z portów wybranych eksporterów do portów głównych importerów węgla. Na podstawie tych danych pokazano na rysunkach 2 do 5 diagramy zmian cen węgla w porcie Rotterdam w okresie.3.4. Każdy słupek sklada się z sumy cen FOB i kosztu frachtów węgli z Australii, Kolumbii, RPA oraz Chin. Ceny średnie węgla w imporcie do portów ARA (Amsterdam-Rotterdam-Anwerpia) wzrosły od lipca 3 do stycznia 4 o ponad 32 USD/t (czyli ponad proc.) W końcu stycznia 4 roku osiągnęły poziom. USD/Mg. Najwięcej wzrosły w portach ARA ceny węgla z Australii (ponad 1 proc.), z Chin (około 88 proc.) natomiast z RPA i 2

3 marzec kwiecień 4. Wyd. GIPH, Katowice, s Kolumbii ceny wzrosły o około 75 proc. Za tak znaczny wzrost cen odpowiada wzrost kosztów frachtów około proc. a wzrost cen FOB około proc. Najbardziej koszty frachtów wzrosły w transporcie węgla z portów Australii (NSW) do Europy. W lipcu 3 wyniosły 16.5 USD/Mg by osiągnąć w końcu stycznia niespotykaną wielkość ponad 44 USD/tonę (167 proc. kosztu z lipca). Z RPA koszt frachtów węgla do Rotterdamu wzrósł w tym samym okresie z 11. USD/Mg do prawie 29 USD/Mg..1 Rys. 1. Wskaźnik cenowy ICR Steam Coal Marker Price Europe 1.1 Rys. 2. Cena węgla energetycznego importowanego z Australii do Rotterdamu Ceny węgla (o podanym poniżej cieple spalania) importowanego do Europy w końcu stycznia z poniższych krajów kształtowały się na poziomie: 3

4 marzec kwiecień 4. Wyd. GIPH, Katowice, s Australii USD/Mg kcal/kg GAR (ciepło spalania w stanie roboczym) RPA USD/Mg kcal/kg, GAR Kolumbii 74.5 USD/Mg 64 kcal/kg GAR Chin USD/Mg kcal/kg GAR Wskaźnik cenowy ICR Steam Coal Marker Price Europe na koniec stycznia wyniósł. USD/Mg kcal/kg, NAR (wartość opałowa w stanie roboczym). 1.1 Rys. 3. Cena węgla energetycznego importowanego z RPA do Rotterdamu 1.1 Rys. 4. Cena węgla energetycznego importowanego z Kolumbii do Rotterdamu Do podanej powyżej kalkulacji cen w portach ARA wzięto fracht statkami capesize (wyporność 1 tys 1 tys. DWT), tylko w przypadku importu Chin, ze względu na 4

5 marzec kwiecień 4. Wyd. GIPH, Katowice, s możliwości przeładunkowe, był to statek panamax (wyporność tys. DWT). 1.1 Rys. 5. Cena węgla energetycznego importowanego z Chin do Rotterdamu Trudno obecnie określić jak długo na rynkach międzynarodowych ceny węgla będą rosły, a także jak długo utrzymywać się będą na tak wysokim poziomie. Można przypuszczać, że przy wysokich cenach wzrośnie podaż w krajach głównych eksporterów węgla. Stopniowo może podaż dostosować się do wysokiego popytu. Spadku cen węgla i kosztów frachtów można się spodziewać po ustaniu przyczyn omówionych na początku niniejszego tekstu. Obecnie ceny węgla, w opiniach analityków, są nienormalnie wysokie. Nie wydaje się jednak, aby w najbliższym czasie ceny spadły do poziomu z roku 2. Sytuacja na międzynarodowych rynkach węgla, a zwłaszcza rynku Atlantyckim, stwarza duże szanse dla polskiego górnictwa węglowego. Czy szansa ta może być wykorzystana to odrębny problem. Pozycja polskiego węgla na unijnym rynku zależeć będzie od odpowiedniej polityki państwa. 5