Rynek węgla kamiennego w Republice Czeskiej

Transkrypt

1 Rynek węgla kamiennego w Republice Czeskiej Na terytorium Republiki Czeskiej znajdują się łożyska węgla kamiennego zarówno koksującego jak i energetycznego. Znaczenie dla czeskiego wydobycia ma obecnie jedynie łożysko morawsko-śląskie, będące przedłużeniem polskiego rewiru wydobywczego na obszarze czeskim. Po stronie polskiej znajduje się 70% zasobów tego rewiru, a po czeskiej 30%. Pozostałe rewiry wydobywcze, ze względu na wysokie koszty wydobycia, w latach 90-siątych zostały zamknięte. Spowodowało to spadek wydobycia z 30,7 mln ton (1990) na 12,7 mln ton (2008). Odnotowywany spadek wydobycia w latach następnych, związany jest ze spadkiem popytu, głównie ze strony przemysłu hutniczego. Inne ważniejsze łożyska węgla kamiennego znajdujące się na obszarze Republiki Czeskiej charakteryzują się niekorzystnym położeniem pod względem geologicznotechnicznym i obecnie nie nadają się do wydobycia. Łożyska węgla kamiennego w Republice Czeskiej 1. Wydobycie Górnictwem węgla kamiennego w Republice Czeskiej zajmuje się obecnie tylko jedno przedsiębiorstwo tj. OKD a.s. (Ostravsko-karvinske doly). Jedynym właścicielem tej spółki jest New World Resources N.V. (NWR) z siedzibą w Amsterdamie. Jej akcje notowane są na giełdach papierów wartościowych w Pradze, Londynie oraz Warszawie. Węgiel kamienny wydobywany jest w 4 kopalniach OKD w ostrawsko-karwińskim rewirze węglowym metodą głębinową. Roczne łączne wydobycie netto wynosi obecnie ok. 10 mln ton. Zasoby węgla kamiennego w tych kopalniach ocenia się na ok. 170 mln ton, przy czym największe posiada kopalnia Karvina (ok. 62 mln ton). Poszerzanie wydobycia napotyka na poważne problemy związane z gęstym osadnictwem i zabudową miejska na terenach ewentualnych przyszłych kopalń oraz ochroną przyrody w Beskidach. 1

2 Wydobycie węgla kamiennego w kopalniach czeskich Wydobycie brutto (w tys. t.) Wydobycie netto (w tys. t.) Zasoby (w mil. t.) Kopalnia Darkov ,43 Karviná ,82 Paskov ,95 ČSM ,28 Ogółem OKD ,48 2. Zatrudnienie Ogółem w górnictwie węgla kamiennego w Republice Czeskiej na koniec 2013 roku zatrudnionych było osób. Pod ziemią pracowało a na powierzchni osób. Należy zaznaczyć, że znaczna cześć górników to pracownicy najemni z innych krajów (głównie z Polski). Ich liczba na koniec 2013 roku wynosiła os. i stanowiła 27,2% wszystkich górników zatrudnionych pod ziemią. Stany zatrudnienia w górnictwie węgla kamiennego wg zatrudniającego Kopalnia Pod ziemią Na powierzchni Ogółem Darkov Karviná Paskov ČSM Pracownicy najemni (OKD) Zatrudnienie ogółem Wynagrodzenia w górnictwie węgla kamiennego są wyższe od średniej w regionie morawsko-śląskim o blisko 55%. Należy zaznaczyć, że firma OKD wypłaca swym pracownikom również dodatkowe świadczenia z tytułu np. świąt bożonarodzeniowych, dopłat do wypoczynku, 13 i 14 pensji, dopłat do ubezpieczenia, wyżywienia. itp. Średnie wynagrodzenie w OKD Wyszczególnienie KCZ EUR KCZ EUR Średnie wynagrodzenie miesięczne w OKD pracownicy zatrudnienie pod ziemią pracownicy zatrudnieni na powierzchni pracownicy administracyjno-techniczni Odbiorcy węgla Od 2010 roku OKD realizuje roczne kontrakty na dostawy węgla kamiennego po cenach ustalanych kwartalnie. Ceny węgla koksującego zarówno w 2012 jak i 2013 roku dynamicznie spadały co skutkowało pogorszeniem wyników z działalności handlowej OKD. Natomiast ceny węgla energetycznego, po kilku latach stagnacji, w 2013 roku zaczęły również szybko spadać, z powodu spadku zużycia energii oraz dużych zapasów produkcyjnych, co jeszcze bardziej pogorszyło wyniki tej firmy. 2

3 Największymi odbiorcami spółki OKD w zakresie węgla koksującego są już od wielu lat czołowi środkowoeuropejscy producenci stali tj. U.S. Steel Kosice (SK), ArecelaeMittal, Voestalpine AG, Moravia Steel oraz koksownia OKK Koksovny, a.s., a w zakresie węgla energetycznego czołowe czeskie spółki energetyczne (Dalkia, CEZ) oraz zagraniczne Verbund (AT) i Novscom (PL). Sprzedaż węgla kamiennego w spółce OKD (w tys. t.) Okres Średnia cena EUR/t Wyszczególnienie / /2012 Węgiel koksujący , ,5 Węgiel energetyczny , ,7 Stan zasobów x ,5 x x X 4. Zużycie węgla kamiennego Ogółem krajowe zużycie węgla kamiennego wynosi ok. 6,8 mln ton i do kilku lat ma tendencję spadkową. W 2012 roku spadek zużycia w stosunku do roku poprzedniego wyniósł 6,7%. Najwięcej węgla kamiennego zużywa się w produkcji energii elektrycznej i ciepła 45,4% (elektrociepłownie: Detmarovice, Kladno, Ostrava-Kuncice, Trebovice, Praha-Malesice) oraz w hutnictwie 36,4%. Mniejsze ilości węgla kamiennego zużywa się w do produkcji koksu, w metalurgii nieżelaznej oraz w produkcji substancji chemicznych. Zużycie węgla kamiennego w Republice Czeskiej (w tys. t) Wyszczególnienie /2011 Zużycie ogółem ,3 - produkcja energii elektrycznej i ciepła - produkcja żelaza i stali , ,7 5. Handel zagraniczny Republika Czeska należy do eksporterów węgiela kamiennego. Największy eksport w ostatnich dziesięciu latach odnotowano w roku 2007 (6,7 mln t.), a najniższy w roku 2013 (4,8 mln t.). Od 2007 roku eksport węgla kamiennego stopniowo maleje, a największy międzyroczny spadek odnotowano w 2013 roku, kiedy to wartość eksportu w porównaniu z rokiem poprzednim obniżyła się aż o 31%. Spadek wartości eksportu jest związany głównie ze spadkiem cen węgla na rynku europejskim oraz spadkiem popytu na rynkach głównych odbiorców tego kraju. Import jest bardziej stabilny i od 10 lat wynosi średnio 2,2 mln t. Z powodu jednak wyżej wspomnianego spadku cen węgla na rynku światowym, wartości importu wykazują również większe tendencje spadkowe niż jednostki wagowe. 3

4 Handel zagraniczny Republiki Czeskiej w zakresie węgla kamiennego Wyszczególnienie /2012 Eksport Import tys. EUR ,9 tys. ton ,1 tys. EUR ,5 tys. ton ,8 Największymi odbiorcami czeskiego węgla kamiennego jest obecnie Austria, Polska i Słowacja. Na te trzy kraje przypada 88% czeskiego eksportu. Należy jednak zaznaczyć, że największy spadek eksportu dotyczył Słowacji (główny odbiorca US Steel Kosice), gdzie w porównaniu z rokiem 2010 obecne dostawy obniżyły się aż o 43%. Najwięksi odbiorcy czeskiego węgla kamiennego (w tys. EUR) Wyszczególnienie Udział /2012 Austria ,4 72,3 Polska ,4 82,4 Słowacja ,5 53,9 Największymi dostawcami węgla kamiennego na rynek czeski są trzy kraje: Polska, Ukraina oraz USA. Mniejsze zakupy dokonywane są również na rynku rosyjskim, niemieckim i słowackim. Najwięksi dostawcy węgla kamiennego na rynek czeski (w tys. EUR) Wyszczególnienie Udział /2012 Polska ,4 87,8 Ukraina ,4 106,5 USA ,2 55,4 Jak wynika z tabeli powyżej, rośnie znaczenie dostaw z Ukrainy przy spadających dostawach z USA i Polski. Należy tu zaznaczyć, że spadek wartości dostaw węgla kamiennego na rynek czeski w 2013 r. to wyłącznie efekt spadku cen tego surowca, ponieważ czeski import w jednostkach wagowych był w stosunku do roku poprzedniego wyższy o 8,8%. Czeski import węgla kamiennego z Polski (w tys. EUR) Wyszczególnienie Węgiel bitumiczny Węgiel pozostały Antracyt Brykiety Łącznie

5 6. Najważniejsze problemy tendencje Z powodu spadających cen węgla, spółka NWR w minionym roku podała do publicznej wiadomości informacje, że bez pomocy państwa wydobycie w jednej z 4 czynnych kopań tj. kopani Paskov, przestaje być opłacalne i rozważa możliwość jej zamknięcia w 2014 roku. Po burzliwych protestach górników, rząd wyraził zgodę na dofinansowanie programu socjalnego kopani kwotą 600 mln CZK (ok. 22 mln EUR), a NWR wyraziła zgodę na kontynuację wydobycia do 2017 roku. Sytuacja w czeskim górnictwie węgla kamiennego nadal jest niekorzystna pomimo pierwszych zapowiedzi możliwego ożywienia, tj. przewidywanego wzrostu produkcji stali, co mogłoby wpłynąć na wzrost cen węgla i wielkość dostaw. Umowne ceny węgla w I kw roku nadal jednak wykazywały tendencje spadkowe. W przypadku węgla koksującego, w stosunku do I kw. roku poprzedniego, cena była niższa o 12% (91 EUR/t), a w przypadku węgla energetycznego o 6% (60 EUR/t). W 2014 roku przewiduje się również niższe wydobycie na poziomie od 9 do 9,5 mln ton. Spółka NWR planuje w 2014 r. zainwestować w poprawę efektywności wydobycia ok. 100 mln EUR i oczekuje, że jednostkowe koszty wydobycia tony węgla nie przekroczą 65 EUR. Najnowsze propozycje aktualizacji czeskiej koncepcji energetycznej obejmują wzrost do roku 2030 produkcji energii elektrycznej ze źródeł jądrowych oraz spadek udziału węgla w wytwarzaniu energii do ok %. Można zatem oczekiwać systematycznego spadku wykorzystywania tego surowca przez sektor energetyczny, z drugiej zaś strony poprawa sytuacji gospodarczej Czech powinna generować wzrost zużycia węgla kamiennego przez branżę hutniczą. WPHI Praga, maj 2014 r. 5