VI OGÓLNOPOLSKI KONGRES DYREKTORÓW MOW WRZEŚNIA 2015 R. GONIĄDZ

Transkrypt

1 VI OGÓLNOPOLSKI KONGRES DYREKTORÓW MOW WRZEŚNIA 2015 R. GONIĄDZ System reagowania na sytuacje zagrażające bezpieczeństwu wychowanków i placówki Teresa Kaniowska Wydział Resocjalizacji i Socjoterapii ORE

2 Bezpieczeństwo w prawie oświatowym Ustawa o systemie oświaty wskazuje na potrzebę upowszechniania wśród dzieci i młodzieży wiedzy o bezpieczeństwie oraz kształtowanie właściwych postaw wobec zagrożeń i sytuacji nadzwyczajnych art. 1 pkt 16 ustawy o systemie oświaty (t.j. Dz.U z 2004 r. Nr 256, poz. 2572) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U z 2003 r. Nr 6, poz. 69 ze zmianą Dz. U. z 2009 r. Nr 139, poz. 1130, Dz.U. z 2010 r. Nr 215, poz.1408, Dz.U. z 2011 r. Nr 161, poz.968); 19 ust.1 cytowanego rozporządzenia stanowi: Jeżeli pomieszczenie lub inne miejsce, w którym mają być prowadzone zajęcia, lub stan znajdującego się w nim wyposażenia stwarza zagrożenie dla bezpieczeństwa, niedopuszczalne jest rozpoczęcie zajęć; 2. Jeżeli stan zagrożenia powstanie lub ujawni się w czasie zajęć niezwłocznie się je przerywa i wyprowadza z zagrożonych miejsc osoby powierzone opiece szkoły lub placówki.

3 Bezpieczeństwo w prawie oświatowym Organ prowadzący szkołę lub placówkę może zawiesić zajęcia na czas oznaczony, w przypadku gdy na danym terenie może wystąpić zagrożenie bezpieczeństwa uczniów związane z utrudnieniem w: 1) dotarciu ucznia do szkoły lub placówki lub powrotem ze szkoły lub placówki lub 2) organizacji zajęć w szkole lub placówce w związku z organizacją i przebiegiem imprez ogólnopolskich lub międzynarodowych. 2. Dyrektor, za zgodą organu prowadzącego, może zawiesić zajęcia na czas oznaczony, jeżeli: 1) temperatura zewnętrzna mierzona o godzinie w dwóch kolejnych dniach poprzedzających zawieszenie zajęć wynosi 15 C lub jest niższa; 2) wystąpiły na danym terenie zdarzenia, które mogą zagrozić zdrowiu uczniów..

4 Bezpieczeństwo w prawie oświatowym Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7 marca 2005 r. w sprawie ramowych statutów placówek publicznych (Dz. U. Nr 52, poz. 466)- załącznik nr 3 7; Statut młodzieżowego ośrodka wychowawczego określa warunki pobytu w ośrodku, zapewniające wychowankom bezpieczeństwo i zaspokojenie ich potrzeb, w tym ochronę przed przemocą, uzależnieniami i innymi przejawami patologii społecznej ;

5 Bezpieczeństwo w prawie oświatowym Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej 12 maja 2011r. w sprawie rodzajów i szczegółowych zasad działania placówek publicznych, warunków pobytu dzieci i młodzieży w tych placówkach oraz wysokości i zasad odpłatności wnoszonej przez rodziców za pobyt ich dzieci w tych placówkach (Dz. U Nr 109, poz.631) - 15 pkt 1 Przepisy wskazują na potrzebę angażowania wychowanków w różnego rodzaju aktywności, tworzenia dobrego klimatu sprzyjającemu poczuciu bezpieczeństwa wychowanków w placówce: organizowanie zajęć resocjalizacyjnych, terapeutycznych, rewalidacyjnych oraz profilaktyczno-wychowawczych umożliwiających nabywanie umiejętności życiowych ułatwiających prawidłowe funkcjonowanie w środowisku rodzinnym i społecznym; 2) organizowanie i udzielanie pomocy psychologiczno-pedagogicznej

6 Bezpieczeństwo w prawie oświatowym Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 sierpnia 2015 r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii Dz.U z 2015 r. poz.1249) obowiązuje od 1 września 2015 roku W działalności wychowawczej zwrócenie uwagi na : 1) współpracę z rodzicami lub opiekunami uczniów i wychowanków w celu budowania postawy prozdrowotnej i zdrowego stylu życia; 2) kształtowanie hierarchii systemu wartości, w którym zdrowie należy do jednych z najważniejszych wartości w życiu; 3) wzmacnianie wśród uczniów i wychowanków więzi ze szkołą lub placówką oraz społecznością lokalną; 4) kształtowanie przyjaznego klimatu w szkole lub placówce, budowanie prawidłowych relacji rówieśniczych oraz relacji uczniów i nauczycieli, wychowanków i wychowawców, a także nauczycieli, wychowawców i rodziców lub opiekunów, w tym wzmacnianie więzi z rówieśnikami oraz nauczycielami i wychowawcami; 5) doskonalenie umiejętności nauczycieli i wychowawców w zakresie budowania podmiotowych relacji z uczniami, wychowankami oraz ich rodzicami lub opiekunami oraz warsztatowej pracy z grupą uczniów lub wychowanków; 6) wzmacnianie kompetencji wychowawczych nauczycieli i wychowawców oraz rodziców lub opiekunów; 7) rozwijanie i wspieranie działalności wolontarystycznej; 8) wspieranie edukacji rówieśniczej i programów rówieśniczych mających na celu modelowanie postaw prozdrowotnych i prospołecznych.

7 Bezpieczeństwo w prawie oświatowym W działalności profilaktycznej zwrócenie uwagi na: 1) realizowanie wśród uczniów i wychowanków oraz ich rodziców lub opiekunów programów profilaktycznych i promocji zdrowia psychicznego dostosowanych do potrzeb indywidualnych i grupowych oraz realizowanych celów profilaktycznych, rekomendowanych w ramach systemu rekomendacji, o którym mowa w Krajowym Programie Przeciwdziałania Narkomanii określonym w przepisach wydanych na podstawie art. 7 ust. 5 ustawy; 2) przygotowanie oferty zajęć rozwijających zainteresowania i uzdolnienia, jako alternatywnej pozytywnej formy działalności zaspakajającej ważne potrzeby, w szczególności potrzebę podniesienia samooceny, sukcesu, przynależności i satysfakcjiżyciowej; 3) kształtowanie i wzmacnianie norm przeciwnych używaniu środków i substancji psychoaktywnych przez uczniów i wychowanków, a także norm przeciwnych podejmowaniu innych zachowań ryzykownych; 4) doskonalenie zawodowe nauczycieli i wychowawców w zakresie realizacji szkolnej interwencji profilaktycznej w przypadku podejmowania przez uczniów i wychowanków zachowań ryzykownych; 5) włączanie, w razie potrzeby, w indywidualny program edukacyjno-terapeutyczny działań z zakresu przeciwdziałania używaniuśrodków i substancji.

8 Bezpieczeństwie w innych przepisach Ustawa z dnia 24 maja 2013 r. ośrodkach przymusu bezpośredniego i broni palnej (Dz.U. z 2013r. Poz. 628 i 1165, Dz.U. z 2014r. Poz.24 i 1199) Decyzję o użyciu lub wykorzystaniu środków przymusu bezpośredniego przez uprawnionego będącego pracownikiem zakładu poprawczego, schroniska dla nieletnich lub młodzieżowego ośrodka wychowawczego podejmuje: 1) dyrektor zakładu, schroniska lub ośrodka, w których nieletni jest umieszczony, albo w razie nieobecności tego dyrektora zastępujący go pracownik pedagogiczny; 2) inny pracownik zakładu, schroniska lub ośrodka, w których nieletni jest umieszczony w razie bezpośredniego, bezprawnego zamachu na życie lub zdrowie uprawnionego lub innej osoby. Art O użyciu środków przymusu bezpośredniego wobec nieletniego umieszczonego w młodzieżowym ośrodku wychowawczym, zakładzie poprawczym albo schronisku dla nieletnich dyrektor placówki niezwłocznie powiadamia sędziego rodzinnego sprawującego nadzór nad tą placówką, sąd rodzinny wykonujący środek wychowawczy albo środek poprawczy lub organ, do którego dyspozycji pozostaje nieletni umieszczony w schronisku dla nieletnich.

9 System reagowania na sytuacje zagrażające bezpieczeństwu wychowanków i placówki Zapewnienie bezpiecznych warunków pobytu wychowanków (w sferze materialnej- standardy pobytu) Zapewnienie przyjaznego klimatu wychowawczego, szczególnie w okresie adaptacji wychowanków Identyfikacja zagrożeń bezpieczeństwa wychowanków lub placówki (występujących lub mogących wystąpić w dalszej perspektywie czasowej) Opracowanie procedur postępowania w sytuacjach zagrażających bezpieczeństwu wychowanków i placówki Realizacja adekwatnych do zidentyfikowanych zagrożeń programów profilaktycznych Dokumentowanie

10 System reagowania na sytuacje zagrażające bezpieczeństwu wychowanków i placówki W tworzeniu przyjaznych warunków w okresie adaptacji wychowanka zwracamy uwagę na: Umożliwienie wychowankowi zrozumienia własnej sytuacji społeczno-prawnej, Uświadomienie ograniczeń wynikających z konieczności pobytu w placówce, Uświadomienie ograniczeń wynikających z niedostatków ich środowisk rodzinnych, Kształtowanie pozytywnych relacji z rówieśnikami i dorosłymi, Zweryfikowanie możliwości wpływu negatywnych subkultur,

11 System reagowania na sytuacje zagrażające bezpieczeństwu wychowanków i placówki Stałe monitorowanie nastrojów wychowanków w celu zapobiegania sytuacjom zagrażającym życiu, w tym zachowaniom suicydalnym Zapewnienie pełnego udziału w konstruowaniu planu oddziaływań resocjalizacyjnoterapeutycznych ich dotyczących (IPET)

12 System reagowania na sytuacje zagrażające bezpieczeństwu wychowanków i placówki W budowaniu strategii reagowania na sytuacje zagrażające bezpieczeństwu warto pamiętać,że: dokumentacja podstawowa/obowiązująca (jak statut placówki), jest konieczna także w celu umożliwienia opracowania innych regulacji wewnętrznych, odpowiadających potrzebom placówki(na przykład regulamin praw i obowiązków wychowanków, który będzie kontrolowany zawsze, gdy dojdzie do aktu przemocy). Odnosząc się do kwestii kontroli organów analizujących przestrzeganie praw człowieka, warto wskazać na potrzebę umieszczania, w widocznych dla wychowanków miejscach, informacji możliwości skorzystania z pomocy takich organów. Dla wychowanków musi być jasne, że takie instytucje działają i w razie potrzeby służą im pomocą.

13 System reagowania na sytuacje zagrażające bezpieczeństwu wychowanków i placówki Ocenie mogą podlegać: regulaminy wewnętrzne, szczególnie te, które dotyczą wychowanków (przepustki, ocenianie, system wzmocnień, porządek dnia, regulacje ustalające uzyskanie pomocy materialnej itp.); zawarte porozumienia z instytucjami wspierającymi działanie placówki (policja, służba zdrowia, powiatowe centra pomocy rodzinie, ośrodki pomocy społecznej) na temat takiej współpracy jest wprawdzie mowa w odpowiednich przepisach nadrzędnych (np. w ustawie o Policji), ale warto poziom współpracy konkretyzować, zawierając specjalne, lokalne porozumienia);

14 System reagowania na sytuacje zagrażające bezpieczeństwu wychowanków i placówki kwestie dostępności dla wychowanków informacji o organach wydających decyzje w ich sprawach (adresy, możliwości kontaktu); kwestie dostępności informacji o możliwości kontaktu z instytucjami monitorującymi stan przestrzegania praw człowieka. Potwierdzenie, że dany dokument/regulacja w placówce został opracowany a zainteresowani znają jego treść i potwierdzili, że jest to dokumentacja aktualna (podpisy, daty)

15 System reagowania na sytuacje zagrażające bezpieczeństwu wychowanków i placówki Analizując możliwości opracowywania a także dokonywania formalnej oceny warunków bezpieczeństwa w MOW, warto zwrócić uwagę na szczególną potrzebę gromadzenia i przechowywania dokumentacji, dotyczącej: stanu zdrowia wychowanków (w tym opisów okoliczności i procedur medycznych, realizowanych wobec nich w MOW); informacji o wydarzeniach nadzwyczajnych (ucieczki, przemoc, zakłócenia porządku itd.) - z podaniem opisu okoliczności i szczegółów podjętych działań, ze szczególnym zwróceniem uwagi na ich koordynację personalną; zakresów zadań oraz obszarów odpowiedzialności zawodowej kadry, z uwzględnieniem czynności realizowanych w sytuacjach nadzwyczajnych (może to mieć postać oddzielnej dokumentacji - ważne jednak, aby takie, personalnie określone zadania były wymienione i przyjęte przez pracowników).