Czas pracy - pojęcie. Dr Tomasz Duraj

Transkrypt

1 Dr Tomasz Duraj

2 FUNKCJE PRAWNEJ REGULACJI CZASU PRACY Funkcja ochronna prawna regulacja czasu pracy słuŝy ochronie pracownika przed nadmierną eksploatacją w procesie pracy ze strony pracodawcy

3 FUNKCJE PRAWNEJ REGULACJI CZASU PRACY Funkcja ochronna: ustalenie maksymalnej ilości godzin w skali doby i tygodnia, w ciągu których pracownik zobowiązany jest do pozostawania w dyspozycji pracodawcy w procesie pracy ustalenie maksymalnego tygodniowego czasu pracy, który łącznie z godzinami nadliczbowymi nie moŝe przekraczać przeciętnie 48 godzin w przyjętym okresie rozliczeniowym. ustalenie minimalnych limitów w zakresie dobowego oraz tygodniowego nieprzerwanego odpoczynku ustalenie ograniczeń w zakresie pracy w porze nocnej oraz w niedzielę i święta limity pracy w godzinach nadliczbowych zakazy pracy w godzinach nadliczbowych i porze nocnej

4 FUNKCJE PRAWNEJ REGULACJI CZASU PRACY Funkcja organizatorska przepisy regulujące czas pracy wymuszają na pracodawcy przyjęcie określonej organizacji procesu pracy

5 PODSTAWY PRAWNE REGULACJI CZASU PRACY Art. 66 ust. 2 Konstytucji RP z 1997 r. maksymalne normy czasu pracy określa ustawa.

6 PODSTAWY PRAWNE REGULACJI CZASU PRACY Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 roku - Kodeks Pracy Dział VI - Czas pracy

7 PODSTAWY PRAWNE REGULACJI CZASU PRACY ustawa z dnia r. Karta nauczyciela ustawa z dnia r. o prokuraturze ustawa z dnia r. o pracy na morskich statkach handlowych ustawa z dnia r. o zakładach opieki zdrowotnej ustawa z dnia r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej ustawa z dnia r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych ustawa z dnia r. o czasie pracy kierowców ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. o szkolnictwie wyŝszym ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o słuŝbie cywilnej ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych

8 Czas, w którym pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy

9 Czasem pracy jest takŝe okres wskazanych przez ustawodawcę przerw w wykonywaniu pracy, podczas których pracownik nie pozostaje do dyspozycji pracodawcy

10 Czas przerwy na posiłek i krótki wypoczynek (art. 134kp). JeŜeli dobowy wymiar czasu pracy pracownika wynosi co najmniej 6 godzin, pracownik ma prawo do przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut, wliczanej do czasu pracy.

11 Czas przerwy z tytułu pracy w warunkach szczególnie szkodliwych lub uciąŝliwych dla zdrowia albo pracy monotonnej (Art. 145 kp.).

12 Czas przerwy na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek przysługujący pracownikowi niepełnosprawnemu (art. 17 ustawy z dnia r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Przerwa ta wynosi 15 minut

13 Czas przerwy na karmienie przysługujący pracownicom karmiącym dzieci piersią (art. 187 kp.). Pracownica taka ma prawo do dwóch półgodzinnych przerw wliczanych do czasu pracy. W przypadku zaś karmienia więcej niŝ jednego dziecka pracownicy przysługuje prawo do dwóch przerw w pracy po 45 minut kaŝda.

14 Co najmniej 5 minutowe przerwy po kaŝdej godzinie pracy przy obsłudze monitora ekranowego ( 7 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 roku w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposaŝonych w monitory ekranowe).

15 Czas nauki pracownika młodocianego (art ). Do czasu pracy pracownika młodocianego wlicza się czas nauki w wymiarze wynikającym z obowiązującego programu zajęć szkolnych, bez względu na to, czy odbywa się ona w godzinach pracy.

16 Czas 30 minutowej przerwy młodocianego przysługujący mu, jeŝeli jego dobowy wymiar czasy pracy jest dłuŝszy niŝ 4,5 godziny (art zn.1). Przerwa ta ma charakter nieprzerwany i wliczana jest do czasu pracy.

17 Czas niewykonywania pracy w związku z przeprowadzaniem badań okresowych i kontrolnych w godzinach pracy (art ).

18 Czas przeznaczony na badania lekarskie wykonywane w godzinach pracy przez kobiety w ciąŝy (art ).

19 Czas szkolenia w zakresie bhp (art. 237 zn. 3 2 i 3 kp. ).

20 Wymiar czasu pracy Długość czasu, w jakim pracownik zobowiązany jest pozostawać do dyspozycji pracodawcy w obrębie kaŝdej doby pracowniczej i tygodnia pracy.

21 Doba pracownicza Kolejne 24 godziny, poczynając od godziny rozpoczęcia pracy przez pracownika zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy.

22 Tydzień pracy 7 kolejnych dni kalendarzowych, poczynając od pierwszego dnia okresu rozliczeniowego.

23 Norma czasu pracy Maksymalny czas, w którym pracownik moŝe pozostawać do dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy, nie będący czasem pracy w godzinach nadliczbowych, w ciągu doby lub tygodnia.

24 Przeciętna tygodniowa norma czasu pracy Jest to norma przeciętna dla danego okresu rozliczeniowego i oznacza dopuszczalną liczbę jednostek czasu (najczęściej godzin) w okresie rozliczeniowym przyjętym przez pracodawcę lub wynikającym z przepisów kodeksu pracy, przepisów szczególnych czy teŝ z postanowień układu zbiorowego pracy.

25 Łączna przeciętna 48-godzinna tygodniowa norma czasu pracy Jest to norma przeciętna dla danego okresu rozliczeniowego, liczona łącznie z godzinami nadliczbowymi (art. 131 l k.p.).

26 Okres rozliczeniowy Okres, dla którego dokonuje się ustalenia, czy planowany czas pracy pracownika mieści się w granicach norm czasu pracy wynikających z obowiązującego pracownika systemu czasu pracy oraz czy nie została przekroczona przeciętna pięciodniowa norma czasu pracy.

27 Rozkład czasu pracy Jest to ustalone u danego pracodawcy rozłoŝenie wymiaru czasu pracy w poszczególnych dniach i tygodniach okresu rozliczeniowego, w których pracownik zobowiązany jest pozostawać do dyspozycji pracodawcy.

28 Treść rozkładu czasu pracy dni pracy z zachowaniem przeciętnie 5-o dniowego tygodnia pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym wymiar czasu pracy w poszczególnych dniach pracy pracę jednozmianową lub wielozmianową godziny rozpoczynania i kończenia pracy w poszczególnych dniach i na poszczególnych zmianach zasady przesuwania zmian przerwy w pracy wliczane i nie wliczane do czasu pracy, w tym ewentualnie przerwę dotyczącą przerywanego czasu pracy.

29 System czasu pracy Konstrukcja prawna wyznaczająca nominał i sposób organizacji czasu pracy: sposób określenia czasu pracy oraz normy czasu pracy (dobowa i przeciętna tygodniowa) okresy rozliczeniowe dopuszczalność stosowania przerwy w pracy nie wliczanej do czasu pracy (przerywany czas pracy) z góry załoŝona praca w niedzielę i święta (system pracy weekendowej).

30 Okresy odpoczynku od pracy okres odpoczynku dobowego okres odpoczynku tygodniowego

31 Systemy czasu pracy Podstawowy czas pracy Skrócony czas pracy PrzedłuŜony czas pracy, który obejmuje: czas pracy w ruchu ciągłym i przy pracach które nie mogą być wstrzymane ze względu na konieczność ciągłego zaspokajania potrzeb ludności typowy równowaŝny czas pracy równowaŝny czas pracy przy dozorze urządzeń lub przy pracach polegających na częściowym pozostawaniu w pogotowiu pracy czas pracy przy pilnowaniu mienia lub ochronie osób oraz w zakładowych straŝach poŝarnych i zakładowych słuŝbach ratowniczych czas pracy w skróconym tygodniu pracy Weekendowy czas pracy Przerywany czas pracy Zadaniowy czas pracy