Rok 2007 rok przełomu czy zastoju?

Transkrypt

1 W numerze: - Rok 2007 rok przełomu czy zastoju? Przegubowcem w daleką podróż 1 XI Z pętli do pętli Na zajezdni: Ikarus Na linii: szóstka Na pętli: Wrzosy I - - Remonty i reklamy Fotoreportaż - Rok 2007 rok przełomu czy zastoju? Mirosław Czerliński Ale się w tym roku narobiło! Tak to jeszcze nie było. Zmian tras, remontów, nowych linii od groma, lecz pasażerów coraz mniej. Ale czy aby na pewno? W takim razie podsumujmy mijający rok. Zacznijmy od sieci tramwajowej. Dyskusji na temat jej rozwoju mieliśmy wiele. Zaczynając od rozważanych wariantów, poziomie gotowości MZK a kończąc na sposobie pozyskania funduszy na ten cel. Tramwaj do UMK mamy podobno zaklepany. Co z tego, że nie znamy jeszcze przebiegu tej trasy? Wychodzi na to, że jeszcze długo poczekamy na ten wymarzony nowy, niskopodłogowy i kilkuczłonowy tramwaj do miasteczka uniwersyteckiego. A czas leci nieubłaganie. W kierunku torowiska w ciągu ul. Olimpijskiej oraz budowie nowej zajezdni tramwajowej też dużo się nie ruszyło. Odcinek ulicy Olimpijskiej od Skłodowskiej-Curie do Lubickiej już Wyjazd zmodernizowanego składu jedno z ważniejszych wydarzeń 2007 roku w komunikacji tramwajowej.. nawet powstał, a pod tramwaj pozostał pusty pas zieleni obok drogi. Powolne działania w kierunku tworzenia nowych torowisk uzupełnione zostały chociaż reorganizacją ruchu na obecnie istniejących. Po diametralnych zmianach w rozkładach jazdy wszystkich linii tramwajowych, zmianie trasy 4 i w końcu utworzeniu 3 widać, że jednak o tym środku transportu nie zapomniano. W przekonaniu tym utwierdza modernizacja składu tramwajowego # , choć była to tylko kropla w morzu potrzeb. Czego możemy spodziewać się po roku 2008 w kwestii tramwajów? Na pewno będzie wiele dyskusji i tworzenia planów tras do UMK, łączniku Olimpijskiej z Elaną, ale też o stworzeniu połączenia z osiedlem JAR, gdzie ma być zarezerwowane miejsce na tramwaj. To będzie z pewnością najtrudniejsze i największe wyzwanie dla miasta w kwestii rozwoju sieci tramwajowej. Oprócz tego MZK planuje zmodernizować kolejny skład wagonów. Przejdźmy do miejskiej komunikacji autobusowej. Tutaj mieliśmy niemałe zamieszanie z powodu licznych objazdów w czasie remontów dróg oraz budowy kanalizacji na Wrzosach i Stawkach. Pojawiło się także wiele kontrowersyjnych zmian tras i nowych linii. W większości były to twory pokrywające się w dużym stopniu z istniejącymi wcześniej liniami. Doprowadziło to do większego rozdrobnienia sieci. Kontrowersje wywołała zmiana trasy linii 29 na ulice przebiegające przez samo centrum. Wielu mieszkańcom Torunia zmiana ta znacząco wydłużyła czas podróży. Kolejnym niewypałem była linia nr 39 do Kaszczorka, która zabrała część kursów 23. Dojeżdżająca Nad Strugę 30 przyczyniła się do mniejszej ilości kursów na 21. Najnowsza linia nr 41 jak na razie bardzo często wozi powietrze, choć zauważalni są pojedynczy pasażerowie na niej się pojawiający. Skierowanie 36 w ulicę Bema i Matejki również nie było dobrym pomysł. Na plus zasługuje jedynie przedłużenie jej trasy do nowej pętli Klu XI 1898 Towarzystwo akcyjne EGFS uzyskuje zgodę na wykonanie miejskiej kolei elektrycznej

2 czyki Cmentarz przy ul. Poznańskiej oraz likwidacja 20. W taborze autobusowym przybyło nam w 2007 roku 9 MAN-ów NL 273 Lion s City z klimatyzacją kabiny kierowcy oraz automatami do sprzedaży biletów. W ciągu tego roku zachodziło głównie przyzwyczajanie się pasażerów do tej formy sprzedaży biletów. Na testach pojawił się u nas trzykrotnie Silverman, tzn. zwykły Lion s z diodowymi wyświetlaczami. Historyczną chwilą były jednak z pewnością testy autobusu przegubowego. Mamy nadzieję, że pociągną one za sobą poważne decyzje. Więcej na ten temat znajdziecie w artykule na str 3. Warto wspomnieć, że sukcesywnie są oznaczane w rozkładach kursy pojazdów niskopodłogowych jest to z pewnością wygodne dla osób niepełnosprawnych i starszych, które mają kłopoty z wdrapywaniem się na wysokie schody. Na plus zasługuje też tworzenie przystanków na żądanie. Niepokój budzi za to ogólny stan taboru. Podczas jednej kontroli ITD zabrano 6 dowodów rejestracyjnych pojazdom MZK. Co nas czeka w takim razie w 2008 roku? W końcu przetestujemy autobus na gaz ziemny CNG, być może powiozą nas przegubowce. Kolejne zmiany w liniach mogą nas z pewnością zaskoczyć. Krótko podsumujmy także 2007 rok dla czterech najważniejszych toruńskich, prywatnych przewoźników: Morvi, Europolu, Veolii i A-linii. Firma Morvi przeżyła w tym roku prawdziwy rozwój. Zakupiono przegubowego Mercedesa O405G i 4 Mercedesy O405N. Firma przeprowadziła się do nowej bazy przy ul. Towarowej oraz uruchomiła nowe linie do Galerii Copernicus, Carrefoura na bydgoskich Glinkach i Oriona w Łysomicach. Oferta firmy Europol uległa niewielkiej zmianie. W niedziele pojazdy firmy nie kursują na linii E już w ogóle, ale zakupiono chociaż nowy pojazd Mercedesa O402. Veolia Transport Toruń w 2007 roku otworzyła nowy dworzec autobusowy przy ul. Dąbrowskiego oraz zakupiła 20 pojazdów. Jest to całkiem niezły wynik jak na tego regionalnego przewoźnika. Najgorzej powodziło się za to A-linii. Pod koniec grudnia firma powoli przestawała wykonywać regularne kursy na swoich liniach. Pojazdy nierzadko się spóźniały albo ulegały awariom. Wszystko podobno z powodu zmiany właściciela, którego najwidoczniej nie obchodzi transport. Z powodu tych perturbacji przewozowych firmie grozi utrata koncesji. Specjalny akapit wypada poświęcić popularnym niegdyś Jelczom PR110M. Niestety, 10 stycznia 2007 roku musieliśmy się z nimi rozstać przynajmniej w sieci MZK. Na szczęście pozostała jeszcze jedna peerka w prywatnej firmie Morvi. TKMKM podejmuje wszelkie starania w celu jej zachowania. Przez lata Jelcze PR110 były trzonem taboru toruńskiej komunikacji miejskiej, dlatego należy o nich pamiętać. A najlepszym sposobem pamięci jest właśnie zachowanie pojazdu tego typu Jeden z dziewięciu zakupionych przez MZK MAN-ów NL273 Lion s City. Kwestia kontaktów MZK z pasażerami, a zwłaszcza z prasą wciąż jest bardzo problematyczna. Na wielki minus zasługuje dopuszczenie do zupełnie niepotrzebnego zamieszania wokół sprawy rozwoju sieci tramwajowej. Kiedy MZK odpowiadało ogólnikami, powstawało pytanie czy jest w ogóle gotowe na zajęcie się tymi inwestycjami. Podobna sytuacja nastąpiła w przypadku artykułu Gazety Wyborczej na temat rozwoju komunikacji miejskiej. Jedynym jej skutkiem, i to w dodatku negatywnym, było skierowanie linii nr 36 w ulice Matejki i Bema. Ujawniła się tu także niekonsekwencja w sieci komunikacyjnej z jednej strony zakład nie chciał wprowadzać linii w boczne uliczki, a z drugiej strony jednak tak się stało. Bardzo pozytywnym wydarzeniem w kwestii relacji zakład pasażer była impreza związana z oddaniem do ruchu zmodernizowanego tramwaju. Licznie przybyli na nią mieszkańcy Torunia, co oznacza, że istotna jest dla nich kwestia komunikacji miejskiej oraz pokładają w niej jeszcze jakieś nadzieje. Wrzesień 2006 r. Peerki powoli już nam odjeżdżały Po takim podsumowaniu w zasadzie powinien nastąpić koniec tego numeru Lecz nie bójcie się, tacy leniwi to my nie jesteśmy. No i pozostaje jeszcze odpowiedź na pytanie zawarte w tytule. W komunikacji organizowanej przez MZK ciężko odpowiedzieć. Zakładowi niewiele brakuje do zastoju, ale przy zwiększonym wysiłku można osiągnąć niezwykły przełom. Za to w kwestii prywatnych przedsiębiorstw nie mam wątpliwości, nawet po klęsce A-linii jest to jednak rozwój. Morvi wśród tych firm jest najlepszym przykładem, że wiele można osiągnąć w ciągu roku. Podobnego stopnia działania w poprawie toruńskiej komunikacji miejskiej życzę wam wszystkim na najbliższy rok 2008! 2 23 X 1907 Uruchomienie linii 3 na trasie Ratusz Chełmińskie Przedmieście.

3 Mirosław Czerliński Przegubowcem w podróż po Toruniu Po kilkunastu latach przerwy znów przeprowadzono w Toruniu testy autobusu przegubowego. Wejherowski MAN NG313 Lion s City G o numerze taborowym #6233 gościł w grodzie Kopernika przez 6 dni. Niemałe zdziwienie wśród mieszkańców miasta wywołał przyjazd przegubowego, 18-metrowego MANa. Nastąpiło to 10 października 2007 roku i jeszcze tego samego dnia pojazd wyjechał na linię nr 10. Natomiast w kolejnych dniach pojawiał się na najbardziej obciążonych toruńskich liniach autobusowych tj. 15, 19, 22, 26 i października, po porannych kursach na 15 pojazd wrócił do swojego właściciela, czyli PKSu w Wejherowie. Nawet MZK nie kryje, że chciałoby mieć autobusy 13 października 2007 roku. Przegubowiec na linii nr 26 tego typu na stałe. Podobno potrzebne są do tego tylko pieniądze na zakup pojazdu oraz dostosowanie zaplecza technicznego. Testy sprawdzały za to wydajność pojazdu w czasie eksploatacji w toruńskich warunkach drogowych. Nikt już nie powie, że tego typu pojazdy nie mogą poruszać się po Toruniu, ponieważ mamy za wąskie drogi i za ciasne łuki na skrzyżowaniach. Sami kierowcy przyznawali, że pojazdem kieruje się niemalże identycznie jak 12- metrowym. Aż dziwne, że podobne testy przeprowadzone kilka lat temu również na MANie i także na Jelczu mogły wykazywać przeciwne efekty. Niskopodłogowy przegubowiec wywołał furorę wśród mieszkańców. Niektórzy specjalnie przepuszczali kilka autobusów by nim pojechać. Pojazd ma 310-konną jednostkę MANa, automatyczną skrzynię biegów, diodowe wyświetlacze i kasowniki R&G (zresztą w czasie testów jeden z nich nie działał). Mieści 179 pasażerów, w tym 45 miejscach siedzących. Jeden taki pojazd kosztuje ponad 1 mln zł. Obecnie kursujące po Toruniu 12-metrowe autobusy mieszczą za to 107 pasażerów 30 na miejscach siedzących i kosztują ok. 750 tys. zł. Trzeba mieć również nadzieję, że jeden przegubowy pojazd nie zastąpi dwóch na liniach. Takie zapowiedzi niestety pojawiały się ze strony toruńskiego przewoźnika. W ten sposób tłoki w autobusach na pewno się nie zmniejszą, a bardzo prawdopodobne, że jeszcze zwiększą. Od kiedy =179? Z niecierpliwością oczekujemy na efekty październikowych testów. Być może jednak ich nie będzie wzorem podobnych testów, które odbywały się kilkanaście lat temu. Wtedy kilkudniowe występy przegubowego MAN-a Lion s City G w Toruniu znowu zapiszą się tylko w historii zakładu Mirosław Czerliński Zimny, czwartkowy poranek, punkt 10:35 i widok podjeżdżającego MANa z reklamą toruńskich koszykarek na przystanek Żwirki i Wigury. Na wyświetlaczu Barbarka dla wielu nic nie znaczący napis. Na twarzy oczekujących przerażenie, wręcz rozpacz, że to nie kochane 27. Jedna osoba się jednak wyłamuje i wsiada. Wariat bądź miłośnik myśl może napłynąć. Pada w końcu na to drugie W ten sposób poznaliście drodzy czytelnicy jak spędziłem jeden z charakterystyczniejszych dni w komunikacji miejskiej. 1 XI ta data wiele znaczy. Dzień Wszystkich Świętych, tłumy zmierzające na cmentarze, a w końcu około 30 dodatkowych brygad autobusowych w komunikacji miejskiej. Dzień stresujących sytuacji w pojazdach, niezmiernie zapchanych autobusów, roztargnienia i przemyśleń. Po tym podwójnym wstępie zapraszam do dalszej lektury. Była jednak jedna ostoja ciszy. Nietrudno zgadnąć linia na Barbarkę. Gdy zajmowałem tylne siedzenie obserwatorskie, pojazd leniwie zaczął się poruszać. Autobus z nadzieją podjeżdżał na kolejne przystanki by zebrać choć kilku pasażerów. Tak dobrze nie było, wsiadła 1 XI 2007 tylko jedna osoba chociaż to! Gdy MAN zanurzył się w lasy Barbarki nie było już nadziei, był tylko jesienny klimat, cisza i spokój. Na przystanku na Drodze Przysieckiej jedyna pasażerka opuściła pojazd. Autobus dojechał do osady leśnej, skąd po kilku minutach ruszył w kurs powrotni. Tu już było weselej, od przystanku Bartkiewiczówny w MANie tłum narastał. Nie zabrakło zdziwienia pojazdem z kierunkiem Plac Teatralny, a gdy skręcił on w ul. Odrodzenia w celu odpowiedniego podstawienia się na owy plac, nastąpiło pospolite ruszenie na kierowcę. Na szczęście kierowca dojechał cały i zdrowy razem ze swoim lwem. Można podejrzewać, że podobna sytuacja na tej linii panowała cały dzień. Zostawmy jednak mało ważną tu linię na Barbarkę, ruszmy na głębokie wody. Na Placu Teatralnym stały już 2 autobusy na linii do CCK. W końcu linia kursowała z częstotliwością 4-10 minut. A wozów na niej było aż 8! No to wsiadam, a w autobusie już zajęta większość miejsc siedzących przez niecierpliwych pasażerów. Kierowco drzwi zamykamy i jedziemy! Jedziemy, ale do czasu Za skrzyżowaniem z ul. Podgórną pojazd staje. Światła? Niestety nie są to światła! To gigantyczny korek na ulicy 3 30 XII 1907 Zanotowano pierwszy wypadek tramwajowy. Pojazd wypadł z szyn i wjechał w budynek.

4 Grudziądzkiej, aż do Cmentarza Centralnego! Decyzja była szybka, opuszczam pojazd na przystanku Kościuszki i zmierzam w kierunku CCK. Samochody stoją, ludzie idą. Na własne oczy przekonałem się o potędze ludzkich mięśni. Na kolejnym przystanku wsiadłem w jeden pojazd do przodu w stosunku do tego, w którym byłem. Mamy kolejną zaletę 1 XI - funduje on nam coś na wzór podróży w czasie! Już pod samym cmentarzem ruchem kierowała policja, a fragment ul. Celniczej wyłączony był z ruchu pojazdów kołowych, poza autobusami MZK i taksówkami. Dzięki temu nie było tam tak dużego zamieszania i autobusy mogły spokojnie podjeżdżać oraz wysadzać / czekać na pasażerów. W końcu w tempie ślimaka docieram na Centralny Cmentarz Komunalny. Na CCK jest już tłum ludzi. Autobusów wiele. 6-7 pojazdów oczekujących na stanowiskach to w ten dzień normalka. Obiektem mojego zainteresowania staje się teraz linia C, która kursowała dwa razy częściej niż normalnie. Na szczęście zapełnienie w pojeździe do przeżycia - zajęta większość miejsc siedzących i trochę stojących. Na odcinku od CCK do Konstytucji 3 Maja bez większych poruszeń w pojeździe. Tam następuje przesiadka na najbardziej oblężoną linię dnia 33. Do Olimpijskiej autobus jechał już prawie pusty. Na samej pętli stały aż 4 autobusy z 10 obsługujących tę linię. Nie jest to jednak awaria, to tylko czas przerwy na posiłek. Po kilkunastu minutach ruszam MANem NL283 Lion s City #538 w podbój trasy 33. Od Rubinkowa o miejsce w pojeździe co raz trudniej na Sezamie pasażerka zapiera się i mówi: - Ja muszę wsiąść, inaczej nie odjedzie. Ledwo bo ledwo, ale jej się udaje, po przestawieniu jakiejś pasażerki w czerwonym. Jednak czekający na Dworcu Wschodnim już takiego szczęścia nie mają spora grupka zdenerwowanych ludzi zostaje na przystanku z nadzieją, że do następnego autobusu już się dostaną. W tym momencie kurs 33 staje się kursem ekspresowym autobus nie zatrzymuje się na żadnym przystanku pośrednim dojeżdża wprost do pętli Mazowiecka. I prawidłowo! Dzięki takiemu działaniu kierowcy, ściśnięci do granic możliwości pasażerowie w miarę dobrym stanie dojeżdżają na cmentarz i mogą ruszyć w swoje strony Niestety nie jest to dojazd bezpośrednio pod bramę główną. W przyszłości warto byłoby o tym pomyśleć. Jest 14:30, tłumy na CCK nie maleją. W pojazdach podobnie MAN NL283 #526 na Barbarce 1 XI Tego dnia odjazdy odbywały się z niej co 1 godzinę. teraz czas na linię 0, toteż trzeba przejść pod bramę główną. Na linii częstotliwość 7-15 minut, obsługa zapewniana przez 7 pojazdów. Na stanowisku stoi #520! Jeden z porządniejszych wozów Torunia, no cóż, wspaniale. Szkoda tylko, że jeszcze z tymczasowym panelem przednim. Jak to w odjazdach z cmentarza nie ma przepełnienia. Do Okrężnej dojeżdżam bez większych historii. Tam stoją już dwie zerówki. Jest to kolejna sytuacja tylko 1 XI możliwa do zaobserwowania. Kierowca z Jelcza na 26, na czas foty włącza 01 szacunek dla Pana! I tak powoli kończy się moja coroczna podróż liniami cmentarnymi... Pozostała mi już tylko podróż 0 do domu. Zapełnienie znów rośnie w diametralnym tempie. Na Długiej podejrzewam, że już nie dałoby się wejść do wozu Punkt 15:30 jestem w domu. W pozostałe dni okresu Wszystkich Świętych autobusy na cmentarze kursowały też ze zwiększoną częstotliwością, lecz drastycznie mniejszą niż 1 XI. Zapewne nie ma co się wywodzić nad tymi liczbami, które zainteresują tylko tych, którzy już zdążyli wcześniej je przeczytać. Autobusy na pętli Centralny cmentarz Komunalny. Na koniec należy się oczywiście ocena dla MZK. W skali od 1 do 6 stawiam mocne 4-. Względem poprzedniego roku, zabrakło mi jeszcze większej ilości brygad na najbardziej obciążonych liniach, w szczególności 33. Plusem jest jednak to, że w porównaniu do zeszłego roku dodano 2 brygady na C. Negatywnie trzeba ocenić stawanie autobusów w korkach zwłaszcza na ul. Grudziądzkiej. Wydaje się, że było to nieuniknione, ale myślę, że przy większych restrykcjach ze strony policji oraz poważnemu zaangażowaniu MZK w zachęcenie mieszkańców miasta na podróż autobusem dałoby się je choć trochę zmniejszyć. Korzyści byłyby obopólne zarówno pasażerowie, jak i autobusy nie traciłyby czasu na stanie w bezsensownym korku! Oprócz tego rozsądne byłoby stworzenie tego dnia specjalnej linii z pętli przy ul. Kolankowskiego (ewentualnie Olimpijskiej), która wiodłaby trasą 33 aż do Centralnego Cmentarza i mogłaby ją zastąpić. Finalnym wnioskiem jest znów brak autobusów przegubowych, które świetnie sprawdziłyby się w akcji pt. 1 XI, zwłaszcza na linii nr 33. Tu pozwolę sobie przytoczyć ostatnie zdanie z zeszłorocznego numeru miesięcznika: Z pewnością przydałyby się autobusy przegubowe, na których wprowadzenie czekamy już stanowczo zbyt długo. Oj tak przydałyby się i to jak! 4 16 XI 1924 uruchomienie pierwszej linii autobusowej, między dworcami: Toruń Główny Toruń Przedmieście.

5 Z pętli do pętli tabor SOR i Irisbus na testach Jelcze idą pod młotek W październiku do toruńskiej Veolii przybyły dwa autobusy testowe. Pierwszym z ich był SOR C12, który aktualnie jest w posiadaniu podkarpackiej Veolii. Pojazd ma 12 metrów, posiada drzwi w układzie 1-2-0, siedzenia typu lokalnego i automatyczną skrzynię biegów Voith. Drugim testowanym pojazdem był Irisbus Crossway ze słupskiej Kapeny. Jest to również 12 metrowy autobus lokalny, posiadający drzwi w układzie Testowanie obu pojazdów zakończyło się przed końcem 2007 roku. (mc) Pod koniec roku 2007 wystawiono na sprzedaż 6 Jelczy 120M: #455, #459, #463, #464, #465 i #479. Są to dość młode autobusy wyprodukowane w latach Dla porównania najstarsze autobusy w MZK są z 1993 roku. O losie wystawionej szóstki zaważył jednak fatalny stan techniczny. Nowe autobusy w Veolii Irisbus Crossway na pl. ZNP przy dworcu Veolii. Jest to już trzeci pojazd tej marki testowany przez toruńską Veolię. W 2006 roku testowano Irisbusy: MidiRider i Axer. 8 kolejnych autobusów przybyło Veolii w okresie październik-grudzień. Były to w większości kolejne Autosany H9-20 i H9-21 po odbudowie (m.in. #70012, #70016, #70019). Oprócz tego pojawił się jeden Autosan H10-11 # Kolejną trójkę pojazdów stanowią najprawdopodobniej wozy odkupione od kołobrzeskiej Veolii dwa DABy L oraz jedna Bova Futura 12. W sumie Veolia Transport Toruń nabyła w 2007 roku około 20 pojazdów marki Autosan, Bova, DAB i Setra. Kolejne Mercedesy O405N w Morvi Morvi zakupiło kolejne używane Mercedesy O405N w październiku. Pojazdy są dwudrzwiowe, otrzymały numery #1132, W sumie, w firmie jest już 8 tego typu pojazdów. #1132 stacjonuje w Bydgoszczy, natomiast #1133 w Toruniu. Morvi zajmuje się głównie przewozami darmowymi do hipermarketów w Toruniu i Bydgoszczy oraz przewozami pracowniczymi do PSSE w Ostaszewie. Były to ostatnie zakupy Morvi w 2007 roku, ale firma rozgląda się już za kolejnymi tego typu pojazdami. (mc) MZK ma już 35 MAN-ów Grono pojazdów spod znaku lwa powoli nam się powiększa. Po dostawie 5 autobusów we wrześniu, kolejne 4 przybyły nam w grudniu. Dostały numery w zakresie od # Są to identyczne do pierwszej dostawy MAN-y NL273 Lion s City z klimatyzacją kabiny kierowcy, automatyczną skrzynią biegów i automatem do sprzedaży biletów. Jeden pojazd kosztował ok. 750 tys. zł. W sumie w taborze MZK znajduje się już 35 MAN-ów. Kolejny nowy pojazd przybędzie już w styczniu MAN na gaz ziemny CNG który cały rok będzie gościł na ulicach Torunia. Stopka redakcyjna: redaktor naczelny: Mirosław Czerliński - napetli@o2.pl redaktorzy: Adrian Giza Bartłomiej Grzankowski Wojciech Osmański zdjęcia: Mirosław Czerliński korekta: Tomasz Karolak 5 31 XII 1986 Otwarcie trasy tramwajowej do pętli Olimpijska.

6 Z pętli do pętli linie 30 jak 21Bis Nowy rozkład 13 W czwartek, 25 października, na ulice Torunia powróciła trzydziestka. Kursuje obecnie na trasie: Plac Teatralny -> Odrodzenia, Dąbrowskiego, plac Świętej Katarzyny, Warszawska, Traugutta, Lubicka, Szosa Lubicka, Olsztyńska -> Nad Strugą. Linia nie wjeżdża jednak w os. Bielawy jak wcześniej planowano. Obsługiwana jest przez 1 brygadę niskopodłogową, całodzienną, co daje częstotliwość kursowania co ok. 65/75 minut. Brygada została przerzucona z kursującej dotychczas linii nr 21. Lepszym rozwiązaniem byłoby jednak skierowanie wybranych kursów do pętli Nad Strugą. Miałoby to działać na tej samej zasadzie co wyznaczone kursy na liniach 10, 12 czy 14. Nastąpiłoby wtedy uniknięcie zjawiska pokrywania się linii, tak jak ma to miejsce na liniach i Linia L skierowana Nad Strugę Uruchomienie pętli Nad Strugą spowodowało przedłużenie do niej linii L. Wcześniej linia kursowała na trasie EC Grębocin <-> Przy Skarpie. Aby nadal obsługiwać okolice elektrociepłowni, wszystkie kursy przedpołudniowe w kierunku Rubinkowa wykonywane są z wjazdem kieszeniowym przez ulicę Ceramiczną. Podobnie dzieje się godzinach popołudniowych, tylko wjazd kieszeniowy odbywa się w kierunku pętli Nad Strugą. 54 zadebiutowało na kilka godzin Roboty torowe na ul. Wschodniej przyczyniły się do debiutu linii nr 54 w Toruniu. Pojawiła się ona w sobotni poranek, 6 października, kiedy to skrócono na kilka godzin linię nr 4 kursującą z ul. Reja do pętli Wschodnia. Z tego powodu uruchomiono 54 na trasie: Wschodnia > Rydygiera, Szosa Lubicka, Ślaskiego, Konstytucji 3 Maja - > Olimpijska -> Konstytucji 3 Maja, Ślaskiego, Szosa Lubicka -> Wschodnia. Numer linii ustalony został według toruńskiej nomenklatury: 5 oznacza linię zastępczą (tzw. za tramwaj ) a 4 wywodzi się od linii tramwajowej, która jest zastępowana. Autobus zatrzymywał się na przystankach autobusowych w pobliżu przystanków tramwajowych, obowiązywały w nim bilety miesięczne na linię 4 oraz jednorazowe skasowane w tramwaju linii 4. Linię obsługiwał tego dnia głównie MAN NL263 Lion s City #543. Czwórka wróciła na pierwotną trasę około godz. 13. Nowy rozkład na linię nr 13 wprowadzony został 1 listopada. Rozkład zwinięto w jeden obowiązujący we wszystkie dni tygodnia z uwzględnieniem większej ilości kursów w okresie kwiecień-październik. Niestety zlikwidowano dodatkowe kursy, które obowiązywały w soboty, niedziele i święta. 36 i 01 do nowej pętli Kluczyki Cmentarz taką nazwę nosi nowa pętla dla linii 36 i 01 przy ul. Poznańskiej i tzw. Nowym Cmentarzu. W związku z przedłużeniem 1 listopada trasy tych linii, autobusy miejskie już nie kursują ulicą Drzymały. Wraz z utworzeniem nowej pętli utworzono obok niej nowy przystanek na żądanie w kierunku centrum dla linii 10, 29 i 38. Znów roboty torowe 5 listopada rozpoczęto kolejne roboty torowe, ale też drogowe w Toruniu. Remont ten był bardzo istotny dla funkcjonowania toruńskiej komunikacji tramwajowej dotyczył torowiska tuż przy zajezdni tramwajowej na ul. Sienkiewicza. Wprowadził on niemałe zamieszanie w miejscu gdzie spotykają się 3 z 4 linii tramwajowych. I tak wprowadzono następujące zmiany: - linie nr 1 i 3 z Olimpijskiej i Elany kończyły na skrzyżowaniu ul. Bydgoskiej i Sienkiewicza, - linia nr 4 przedłużona została z Reja do Merinotexu - uruchomiono linię Za tramwaj 1 na trasie od skrzyżowania ul. Bydgoskiej i Sienkiewicza do Reja, z częścią kursów przedłużonych do Merinotexu Bilety skasowane w 1 i 3 ważne były w autobusie Za tramwaj oraz w tramwajach linii 2 i 4 odpowiednio na odcinkach: dla 1 od Sienkiewicza do Merinotexu, dla 3 od Sienkiewicza do Reja. Dotyczyło to także jazdy w przeciwnym kierunku. Oprócz tego bilety miesięczne ważne na jedynce obowiązywały także w tramwajach na czwórce. Remont początkowo planowany był na 2 miesiące, ale się przedłużył. W końcu, po kilku przesunięciach w terminach, 21 grudnia 2007 roku tramwaje wróciły na swoje stałe trasy, a kolejny Za tramwaj odszedł w otchłanie historii toruńskiej komunikacji zastępczej X 1990 Przekształcenie MPK w MZK

7 Z pętli do pętli - linie L wjeżdża w os. Bielawy Czy prośby mieszkańców Bielaw zostały wysłuchane zmianą trasy linii L? Od 26 listopada tak się stało i autobusy wjeżdżają w ul. Szczecińską, Ostrołęcką i Suwalską. Wraz ze zmianą trasy zmienił się rozkład jazdy. Pojawiły się także nowe przystanki autobusowe na ulicy Szczecińskiej oraz Suwalskiej. L przez Rydygiera W czasie remontu ul. Łyskowskiego (październik) autobusy linii L w kierunku Grębocina kursowały objazdem ul. Rydygiera. Wrzosy znów na objeździe 36 zmienia trasę 36 miało w minionym okresie nadzwyczaj dużo zmian. Ostatnią z nich było skierowanie w pierwszy dzień grudnia linii przez ulice Matejki i Bema. Na ul. Matejki, przy skrzyżowaniu obu dróg umiejscowiono nowe przystanki. MZK wprowadził tę zmianę na próbny okres 3 miesięcy. Na Zapleczu nowa linia Kolejnym tworem MZK powstałym na trzymiesięczną próbę jest linia nr 41 kursująca na trasie: Dworzec Wschodni -> Skłodowskiej-Curie, Rydygiera, Łyskowskiego, Dziewulskiego, Niesiołowskiego, Bukowa, Skłodowskiej-Curie, Chrzanowskiego -> Na Zapleczu. Linia obsługiwana jest przez 1 brygadę szczytową, wykonuje po 6 kursów z każdej pętli. Ma zapewnić dojazd mieszkańcom Rubinkowa do Makro oraz terenów przemysłowych wokół ul. Na Zapleczu. Jelcz 120M #450 wyjeżdża z zajezdni na najnowszą linię 41. Uruchomiono ją na 3-miesięczny okres próbny. OBJAZDY Łatwo się domyśleć, że jeśli o objazd na Wrzosach chodzi, to z powodu budowy kolektorów sanitarnych. Tak jest i w tym wypadku. Tym razem budowa objęła ul. Słoneczną na fragmencie od Szosy Chełmińskiej do ul. Ugory. Dlatego linie nr 27 i 31 od 5 listopada do dziś kursują objazdem ul. Fasolową i Tulipanową w obu kierunkach. Na skrzyżowaniu obu ulic postawiono tymczasowy przystanek. Rejony placu Świętej Katarzyny do remontu Zachodnia jezdnia na Placu Św. Katarzyny doczekała się w końcu remontu. Od 6 listopada w związku z nim autobusy linii 19 i 02 kursują objazdem ul. Dobrzyńską i Dąbrowskiego. Przystanek zastępczy zlokalizowany został przy pętli linii 23 na pl. Św. Katarzyny. Na północnej jezdni pl. Św. Katarzyny od 8 listopada zatrzymują się autobusy linii nr 21 i 30 w kierunku Grębocina. Oprócz tego od 22 listopada linie mające swoją pętlę na północnej stronie placu odjeżdżają z pierwotnego przystanku początkowego 2 minuty szybciej, tak aby o właściwej porze podstawić się na przystanek po przeciwnej stronie jezdni, obok Kościoła Garnizonowego. W czasie tych 2 minut przebywają dwa razy ul. Dąbrowskiego, ponieważ muszą nawrócić na rondzie przy dworcu Veolii. Zmiany te wciąż są aktualne. 22 listopada w rejonie centrum objazdów przybyło jeszcze więcej. Ze względu na zamkniętą w jednym kierunku ulicę Wały gen. Sikorskiego linię nr 19 od placu Pokoju Toruńskiego skierowano w kierunku Placu Teatralnego ulicami: Przy Kaszowniku, Odrodzenia i al. Solidarności. Tam autobus zatrzymywał się po przeciwnej stronie od swojego pierwotnego przystanku. W kierunku Rubinkowa II autobusy jeździły Wałami gen. Sikorskiego, Uniwersytecką, Dąbrowskiego i Dobrzyńską. Linie nr 21 i 30 także zatrzymywały się w tym czasie po drugiej stronie al. Solidarności (bliżej kortów tenisowych). Autobusy wróciły na swoje stałe trasy bądź te z pierwszego akapitu na początku grudnia. Zamknięto Chrobrego Fatalna nawierzchnia ulicy Chrobrego w końcu doczekała się wymiany. Od 2 października prowadzono na niej intensywne roboty drogowe. Z tego powodu wprowadzono objazd w kierunku centrum dla linii nr 15, 19, 22, 29 i 31. Autobusy tych linii skierowano na ulicę Sobieskiego, na której postawiony został też dodatkowy przystanek przy Garbatym Mostku. Objazd, jak i remont trwał do 18 października. L przez Kielecką Tym razem objazd dotyczy os. Bielawy. W związku z przebudową ul. Szczecińskiej na fragmencie od Rzeszowskiej do Krynickiej autobusy linii L nie kursują ul. Ostrołęcką. Trasę objazdu poprowadzono ul. Kielecką. W ten sposób autobusy omijają przystanki przy skrzyżowaniu ulicy Suwalskiej i Ostrołęckiej XII 2004 Z pętli Elana o godz. 5:08 odjechał ostatni tramwaj na linii nr 5.

8 Z pętli do pętli inne OBJAZDY Krótko Zmiany na Rudaku i Stawkach Kolejny etap robót kanalizacyjnych wymusił zmiany w komunikacji miejskiej. Linia nr 11 wróciła na swoją stałą trasę. 14 zamiast ul. Kniaziewicza kursuje ul. Łódzka aż do Andersa i dopiero wtedy wjeżdża na ul. Kniaziewicza. Natomiast linie 36, 38 i 01 od Łódzkiej jadą ul. Hallera i Armii Ludowej do ul. Andersa. Ze względu na roboty na fragmencie ul. Podgórskiej pomiędzy Okólną i Grzybową linię nr 38 skierowano objazdem ul. Strzałową i Okólną, którą dojeżdża do Podgórskiej i zawracając wraca na stałą trasę. Z tego samego powodu skrócona została linia nr 12 do przystanku Grzybowa. Zlikwidowano natomiast linię nr 20, która kursowała od ul. Drzymały do Placu Teatralnego. (mc) 1 października w rozkładach pojawiły się kolejne oznaczenia kursów niskopodłogowych. Do linii z oznaczonymi takimi kursami dołączyły: 19, 31, 35. Na każdą z nich przydzielono po 1 pojeździe niskopodłogowym. 25 października wprowadzono nowy rozkład na linii nr 21. Zmniejszyła się liczba kursów w związku z uruchomieniem nowej linii nr 30 do pętli Nad Strugą. Oprócz tego w tym samym dniu zmieniono godzinę odjazdu kursu linii nr 25 o 19:10 z Dworca Wschodniego na 19:15. Od października linia nr 24 kursuje ul. Olimpijską zamiast ul. Barwną. Związane jest to z reorganizacją ruchu w tej części Torunia. Obecnie nie ma już możliwości skręcania z ul. Barwnej w ul. Olsztyńską. Pojazdy MZK nie jeżdżą już też ul. Piastowską. Spowodowane jest to prawdopodobnie problemami z pokonywaniem skrzyżowania z ul. Dobrzyńską. Przystanek z pl. 18 stycznia został przeniesiony na ul. Traugutta. 24 listopada zmieniono rozkład jazdy dla linii 21 i 30 na dni wolne. Obie linie w te dni obsługiwane są przez 1 brygadę niskopodłogową. 17 grudnia wprowadzono drobne korekty w rozkładzie linii nr 2 w odjazdach z pętli Merinotex. Krok podjęto w odpowiedzi na wnioski pasażerów. W grudniu zakończono remont fragmentu ul. Żwirki i Wigury od Szosy Chełmińskiej do ul. Mohna. W związku z tym autobusy linii 0, 11, 17, 26 i 40 dotychczas kursujące objazdem przez ul. Długą wróciły na swoje stałe trasy. Jelcz M121M #428 na tymczasowej pętli przy przystanku Grzybowa dla linii nr 12. Do Bydgoszczy na bilecie aglomeracyjnym? Bilet aglomeracyjny powstaje w wyniku porozumienia władz województwa z PKP, MZK Toruń i ZDMiKP Bydgoszcz. Ruszy 1 stycznia. Dzięki niemu podróż pomiędzy dwiema stolicami województwa ma być wygodniejsza i bezpieczniejsza, ale przede wszystkim tańsza. Bilet jednorazowy ma kosztować 10,50 zł. Umożliwiać będzie on przejazd pociągiem z jednego do drugiego miasta oraz godzinną jazdę środkami komunikacji miejskiej w przyjezdnym mieście. Najwięcej zaoszczędzą jednak osoby, które zdecydują się na bilet miesięczny. Oszczędność w przypadku biletu na kolej + komunikację miejska w jednym mieście sięgnie 80 zł, a kolej + komunikacja w obu miastach to już oszczędność rzędu 100 zł! Od 1 stycznia równolegle z biletem rusza jego akcja promocyjna. Mają być billboardy, reklamy na i w autobusach, przejazdy promocyjne oraz artykuły w prasie. Nie sposób będzie nie usłyszeć o bilecie aglomeracyjnym. Więcej o jego idei napiszemy w następnym numerze Na pętli. Tramwajowe elki znów na torach Dwa składy tramwajowe uczestniczyły w listopadzie w szkoleniu nowych motorniczych. Były to: # oraz # Na zakupy przejażdżka za darmo W niedzielę handlową, 16 grudnia, na tory wyjechał skład Nowości i City Toruń # , który tak jak w poprzednich latach woził za darmo Torunian w godz Tramwaj kursował na jedynce, ale tylko do ul. Sienkiewicza ze względu na prowadzone na niej roboty torowe. Z darmowej przejażdżki skorzystała spora rzesza mieszkańców miasta. Nie zabrakło też miłośników z TKMKM. Pasażerom rozdawano w tramwaju świąteczne wydanie magazynu oraz kalendarz na rok Mikołaj dotarł do pojazdów MZK Nie we własnej osobie, ale w postaci pomocników. W dzień św. Mikołaja ruszyli oni na pojazdy toruńskiej komunikacji miejskiej. Każda osoba, która okazała im ważny bilet na przejazd otrzymała drobny upominek. A niegrzeczni pasażerowie podobno dostali rózgi Podwyżki na szczęście nie będzie W 2008 roku nie zmieni się taryfa biletowa MZK Toruń. Jest to wynik zwiększenia dotacji dla MZK z budżetu miasta Torunia na pokrycie kosztów funkcjonowania. W 2006 roku wyniosła ona 3,5 mln zł, w 2008 wyniesie aż 6,46 mln zł. Oznacza to jej prawie dwukrotny wzrost w przeciągu dwóch lat. W 2008 roku mają ruszyć przygotowania do przekształcenia archaicznej formy zakładu na miejską spółkę. (mc), (ag) 8 30 XII 2005 Z pętli Rubinkowo II o 16:03 odjechał ostatni autobus (#415) na linii nr 20

9 Mirosław Czerliński Na pętli: Wrzosy I Pętla w historii miała 2 lokalizacje. Przy skrzyżowaniu Szosy Chełmińskiej z ul. Lisią oraz na ul. Pawiej. Lokalizacja druga jest obecnie aktualna. Położona obecnie na skraju lasu pętla Wrzosy I jest w kiepskim stanie. Choć jest w miarę duża, w szczycie pojawiają się problemy z przejazdem pomiędzy stojącymi autobusami. Swoją trasę kończy tutaj 5 linii miejskich. W sumie z Wrzosów I, w dni nauki szkolnej, wykonuje się 213 kursów. Jest to bardzo duża liczba. Oprócz tego przez pętlę przejeżdżają wydłużone kursy 12 do os. Leśne-Polana. Po raz pierwszy autobusy dojechały na Wrzosy w latach 50. minionego wieku. Wtedy pętla zlokalizowana była jeszcze na skrzyżowaniu Szosy Chełmińskiej i ul. Lisiej. Pojawiły się tu: 12 jeżdżąca ze Stawek oraz 14 z Glinek. Pierwszą dużą reorganizację ruchu w tym rejonie spowodowało przedłużenie w latach 60. torowiska tramwajowego od Dworca Północ do ówczesnej pętli na Wrzosach. Zniknęły wtedy z niej wszystkie linie autobusowe, natomiast skierowana została tu linia 3bis, która kursowała wahadłowo od Dworca Północ. Tam następowała przesiadka do tramwaju linii 3. Taki system komunikacji okazał się jednak nieskuteczny i już w następnym dziesięcioleciu zrezygnowano z odcinka tramwajowego, którym poruszała się linia 3 bis. W zamian na przesuniętą pętlę Wrzosy (do ul. Pawiej) dojeżdżała 10 z Szubińskiej oraz 16 z Olszynowej. W 1979 roku 10 skróco- no do Kluczyków oraz utworzono linię 10bis na Glinki. Na początku lat 80. pojawiła się natomiast możliwość dojazdu 16 z Wrzosów do pętli przy ul. Niesiołowskiego. W 1982 roku zlikwidowano wariant 10bis, a wszystkie kursy 10 dojeżdżały do Glinek. 4 lata później na Wrzosy dojeżdżała już linia nocna. Była ona oznaczona numerem 33 i kursowała z Dworca Głównego. Na początku lat 90. została ona przenumerowana na 103, ponieważ potrzebny był większy zapas na linie dzienne. Oprócz tego pojawiła się na Wrzosach linia nr 32 kursująca z Placu Teatralnego. W podobnym okresie zniknęła stąd linia nr 10, którą skrócono do Koniuch. W połowie lat 90. na Wrzosy dojeżdżała już jednak kolejna linia 31, którą przedłużono aż od Placu Niepodległości. Linia nocna 103 została natomiast przenumerowana na 03. Na przełomie XX i XXI wieku dojechała na Wrzosy linia nr 12. Za to likwidacji uległa linia 03. Tłumaczono ją zbyt małą liczbą pasażerów. Ostatnią linią, którą przedłużono do pętli Wrzosy I jest 18. Nastąpiło to w 2006 roku. Wrzosy I to największa pętla w północnej części Torunia. 5 linii autobusowych (w tym 2 szczytowe) umożliwia niestety średnią komunikację mieszkańców Wrzosów z innymi rejonami miasta. Liczba linii jest tu jednak mniejszą przeszkodą od za niskiej częstotliwości kursowania. Tej tutaj brakuje najbardziej, zwłaszcza w przypadku linii kursujących do centrum. Brakuje także remontu dziurawej nawierzchni pętli Reklamy NOWE reklamy: 2007 rok 62 reklamy założone Październik: # Knorr # 403 Producent elementów hydraulicznych # 462 Topinwest # 474 Świt # 528 Rol-Pest Listopad: #--- - nic nowego Grudzień: # 270 2it.pl # 440 Restauracja Anielska Podkowa # 527 Program Operacyjny Kapitał Ludzki ZDJĘTE reklamy: 2007 rok 38 reklam zdjętych Październik: # 403 Akademia nauki # 440 SJO Empik # 451 Conceptintermedia + agencja reklamy Grabowski # 500 Grass-Hopper Listopad: # 442 Sopro # 467 Pogotowie komputerowe # 489 Sopro Grudzień: # Knorr # Benetton # Benetton # Agad Remonty Odstawione: # 468 do NB # 472 do NB # 482 do NB # 483 do NB W trakcie: # NB # 262 NB # 469 NB # 476 NG # 477 NB # 480 NB # 484 NG Zakończone: # 478 NB # 481 NB # 486 NB 9 6 XII 2006 uruchomienie nocnej linii tramwajowej 1N na trasie Reja Olimpijska.

10 Adrian Giza Na zajezdni: Ikarus 280 W tym numerze zdecydowałem opisać kultowy do dziś autobus, symbol wielu miast Ikarus 280. Zaspokoił on zapotrzebowanie na pojemny pojazd, tak na trasy miejskie jak i lokalne. Zabiera on ok. 160 osób, czyli o ok. 20 więcej od przegubowego Jelcza AP Seria 200 zaprezentowana została w 1968 roku na targach w Lipsku. Od rozpoczęcia produkcji Ikarusy trafiały do większości miast Europy środkowej. Do roku 1990 Ikarus był największym na świecie producentem autobusów o dużej pojemności w 1978 wyprodukowano sztuk pojazdów, w sztuk. Po załamaniu sprzedaży na rynkach byłego RWPG produkcja drastycznie spadła wynosząc 1995 roku 1160 sztuk, a już po roku do 900 sztuk (w tym 500 trafiło do Moskwy). Jednak do 1998 roku liczba produkowanych pojazdów wzrosła. Zatrzymała się na poziomie 1180 autobusów, po czym w ciągu roku spadła do już tylko 414. W wyniku restrukturyzacji, która nastąpiła w 1997 roku produkcję dwusetek przeniesiono do zakładów Székesfehérvár. czerwonym malowaniu, lecz niestety dawno nie był widziany na trasie. 22 września 2007 roku TKMKM w ramach Europejskiego Dnia Bez Samochodu uruchomił bezpłatne linie A i B, które obsługiwał Ikarus Krasnal - # W godzinach 9-16 autobus kursował co 60 min, między Bulwarem Filadelfijskim a Olimpijską i Gniewkowską dowożąc mieszkańców Torunia na plenerowy piknik. Ikarus ma 16,5 metra długości, 2,5 m szerokości i 3,1 m wysokości. Jego średnica zawracania wynosi 22,5 metra, zaś masa własna 12,5 tony. Nadwozie samonośne posiada 2 pary harmonijkowych drzwi w układzie Autobus wyposażony jest w silnik Raba D2156 o mocy maksymalnej 192KM, umieszczony w pierwszym członie między osiami co niestety wydatnie zwiększyło wysokość podłogi w autobusie. Jej poziom utrzymuje się na wysokości 940 mm. W pojeździe jest 6- biegowy lewar Csepel ASH-75-2 o charakterystycznym rozmieszczeniu biegów. Mimo kilku problemów z układem napędowym to sam autobus jest pojemny, wytrzymały i co ważne mało skomplikowany technicznie. Dzięki tym ważnym zaletom Ikarusy do spółki z Jelczem i Autosanem w latach 70. i 80. opanowały Polskę. Przez cały okres produkcji wytworzono niezliczone jego odmiany. Niektóre były zarazem ciekawymi pojazdami, a były to między innymi: bogata wersja dla ZSRR posiadająca wewnętrzne nagłośnienie, lampy obrysowe na środku autobusu oraz inny układ przycisków na desce rozdzielczej; z charakterystycznie przesuniętymi 2 drzwiami ze względu na zastosowanie 10-litrowej jednostki MAN D LUH o mocy 310KM; dwubiegowy automat. Jeden z trzech Ikarusów Veolii. Do Torunia przegubowe Ikarusy najprawdopodobniej trafiły na początku lat 90. Zakupione zostały przez PKS Toruń w wersji lokalnej. Były to między innymi modele: : 10956, 20931, oraz : 10962, 20906, Są to tylko niektóre autobusy ze wszystkich Ikarów jakie przybyły do naszego miasta. Obecnie, po prywatyzacji PKS Toruń przez Connex, a następnie zmianie nazwy na Veolia Transport Toruń, na stanie pozostały 3 sztuki hebli. 2 z nich są po NG, a 3 pozostał w oryginalnym pomarańczowo W roku 2005 (#10962) i w 2006 (#20906) przeszły w Biskupicach naprawy główne. Między innymi zmodernizowano nieco ścianę przednią oraz zamontowano nowe wygodne fotele pasażerskie. Adrian Giza Na linii: szóstka Tramwajowa linia nr 6 jest najmniej znaną linią tramwajową w grodzie Kopernika. Nie znamy konkretnego roku jej uruchomienia i likwidacji, ale można przypuszczać, że powstała w roku 1974, kiedy oddano do użytku torowisko do Elany. Trasa tej linii przebiegała z pętli Elana ulicami: Skłodowskiej-Curie, Wschodnią, Szosą Lubicką, Traugutta, Warszawską, Sikorskiego, al. 700-lecia Torunia (Most Drogowy), Kujawską do pętli Dworzec Główny. Likwidacja tej linii nastąpiła najprawdopodobniej na przełomie lat 70. i 80. XX w. 10 Poldrób tak dawniej nazywał się przystanek Zakłady Drobiarskie

11 Fotoreportaż Wiimy ciągle żywe w toruńskiej Veolii. Jednak po sporych zakupach w ostatnich latach szybko mogą zniknąć. Kolejny zakupiony Mercedes przez Morvi o nr taborowym #1133. Ze względu na barwy często kursuje do Carrefoura. Jelcz M120M #520 znowu stracił swój oryginalny przód. Przez kilka tygodni kursował z mordką od Jelcza 120M. MAN NL283 Lion s City #530 po kolizji z osobówką. Doszło do niej na skrzyżowaniu Sz. Chełmińskiej i Żwirki i Wigury. Tramwaj turystyczny wciąż stoi na Rynku Staromiejskim. Kto by pomyślał, że kiedyś przejeżdżały tędy tramwaje. Na koniec roku spadł śnieg. Jedne z obfitszych opadów pojawiły się 31 grudnia 2007 roku. 11 Lelewela taką nazwę nosił niegdyś przystanek Kościuszki