MSP INDEKS Monitoring małych i średnich przedsiębiorstw w IV kwartale 2008 roku

Transkrypt

1 MSP INDEKS Monitoring małych i średnich przedsiębiorstw w IV kwartale 00 roku Agencja Badań Rynku OPINIA, styczeń 009

2 Spis treści Informacje o badaniu... Problematyka badania... Informacje o konstrukcji wskaźników... Metoda badania... Dobór próby... Termin badania... Raport główny - część stała badania...6 Wnioski z badania...6 Analiza wyników badania... Metryczka... 9

3 Informacje o badaniu Problematyka badania Badanie MSP Indeks składa się z zasadniczych części: blok - część stała badania blok pytania zlecone przez Klientów Stała część badania, realizowana cyklicznie, służy poznaniu opinii przedsiębiorców i kadry zarządzającej MSP na temat warunków prowadzenia działalności gospodarczej. Pytania części stałej zadawane są co edycję w niezmienionej formie, co pozwala na budowanie określonych wskaźników oraz śledzenie zmian wartości wskaźników w czasie. Każdy klient badania MSP Indeks bezpłatnie otrzymuje raport ze stałej części badania. Oprócz części stałej badanie obejmuje bloki pytań zlecone przez Klientów, którzy zamawiając je stają się wyłącznym dysponentem uzyskanych wyników. Informacje o konstrukcji wskaźników Pytania stałej części badania posłużyły do konstrukcji trzech wskaźników: wskaźnik nastroju przedsiębiorców sektora MSP o wskaźnik oceny aktualnej sytuacji ekonomicznej o wskaźnik prognozy sytuacji ekonomicznej W założeniu, cykliczna (kwartalna) realizacja badania pozwoli na obserwacje w jaki sposób wartość wskaźników zmienia się w czasie.

4 Budowa wskaźników Wskaźnik nastroju przedsiębiorców Wskaźnik oceny aktualnej syt. ekonomicznej P. Jak P. zdaniem zmieniła się sytuacja gospodarcza w Polsce w ciągu ostatnich miesięcy? X X Wskaźnik prognozy syt. ekonomicznej P. Jak zmieniła się sytuacja ekonomiczna P. przedsiębiorstwa w ciągu ostatnich miesięcy? X X P. Jak P. sądzi, jak sytuacja gospodarcza w Polsce zmieni się w ciągu kolejnych miesięcy? X X P. Jak zmieni się sytuacja ekonomiczna P. przedsiębiorstwa w ciągu kolejnych miesięcy? X X Informacje o konstrukcji wskaźników Pierwszym krokiem do konstrukcji wskaźników jest przekodowanie odpowiedzi respondentów w taki sposób aby: - oceny pozytywne przyjęły wartość 00 - oceny negatywne wartość 0 - oceny neutralne (typu: bez zmian, trudno powiedzieć) oceny 00 Wskaźniki powstają poprzez wyliczenie średniej arytmetycznej z odpowiedzi na pytania wchodzące w skład danego wskaźnika. W skład wskaźnika nastroju przedsiębiorców sektora MSP wchodzą pytania od P do P. Wskaźnik oceny aktualnej sytuacji ekonomicznej tworzą pytania P i P, zaś wskaźnik prognozy sytuacji ekonomicznej pytania P i P. Wskaźniki mogą przyjmować wartość od 0 do 00. Metoda badania Badanie jest realizowane metodą sondażu telefonicznego wspomaganego komputerowo (CATI). Dobór próby Badanie przeprowadzane jest w małych i średnich przedsiębiorstwach. Opcjonalnie dodajemy moduł badający duże firmy (zatrudniające powyżej 0 osób). Populację stanowią podmioty gospodarcze, które spełniają poniższe założenia:

5 prowadzą działalność o charakterze produkcyjno-handlowym lub usługowym (w klasyfikacji PKD sekcje od C do K); są firmami prywatnymi bądź o przewadze kapitału prywatnego; prowadzą działalność zarobkową. Próba badawcza obejmuje 0 małych i średnich firm prywatnych zatrudniających co najmniej 0 pracowników (plus opcjonalnie 00 firm dużych) i jest reprezentatywna ze względu na trzy cechy badanego podmiotu gospodarczego: Wielkość zatrudnienia (0-9 osób, 0-9 osób, opcja: 0 osób i więcej); Rodzaj działalności podstawowej reprezentowany przez przynależność do sekcji PKD (pogrupowane w trzy kategorie); Formę prawną podmiotu definiowaną za pomocą kategorii używanych w bazie danych REGON (pogrupowane w dwie kategorie). Przyjmuje się, że jeden podmiot gospodarczy jest reprezentowany przez jedną (dowolną) osobę z grona decydentów. Populacją badaną są właściciele, prezesi, dyrektorzy, ich zastępcy i inne osoby zajmujące najwyższe stanowiska w firmie. Operatem losowania jest baza danych REGON prowadzona przez Główny Urząd Statystyczny. W obecnej edycji badania zrealizowano wywiadów (9 w firmach małych i w średnich). Termin badania Badanie zrealizowano w dniach -6 stycznia 009 roku.

6 Raport główny - część stała badania Wnioski z badania Kondycja kraju/firmy Wskaźnik nastroju przedsiębiorców spadł w ostatnim kwartale z punktów do 6. Wskaźnik oceny aktualnej sytuacji ekonomicznej dla kwartału 00 jest dwukrotnie niższy niż w kwartale 00 (spadek ze 0 punktów do 6). Wskaźnik prognozy sytuacji ekonomicznej osiągnął wartość 6 co jest wynikiem niższym o 0 punktów w stosunku do poprzedniej edycji badania. Wskazuje to na ogólnie nienajlepsze nastroje panujące wśród przedsiębiorców sektora MSP. Niemal 0% badanych przedsiębiorców przyznaje, że sytuacja gospodarcza Polski w ostatnim kwartale uległa pogorszeniu. Równie mało optymistycznie respondenci patrzą na przyszłość naszego kraju. Jedynie na 00 ankietowanych prognozuje poprawę sytuacji. Dalszego pogorszenia spodziewa się blisko 60% badanych. Co trzeci badany dostrzega spadek kondycji finansowej swojej firmy już dziś. Kolejne % spodziewa się pogorszenia sytuacji przedsiębiorstwa w najbliższej przyszłości. Przewidywania przedsiębiorców dotyczące kondycji własnej firmy w kwartale 00 poczynione na początku ubiegłego kwartału były nazbyt optymistyczne. Nie doceniono zagrożenia. Pogorszenia sytuacji przedsiębiorstwa spodziewało się % respondentów podczas gdy aktualnie na spadek kondycji finansowej firmy skarży się co badany. Hasło kryzys Sprawdziliśmy także reakcje respondentów na hasło kryzys gospodarczy. 90% respondentów widzi zagrożenie kryzysem dla gospodarki Polski. Co badany jest zdania, że kryzys już daje o sobie znać. Blisko 0% spodziewa się spowolnienia polskiej gospodarki niebawem. Relatywnie z większym optymizmem przedsiębiorcy patrzą na sytuacje swojej firmy. Tutaj obecność kryzysu potwierdza % badanych, kolejne % spodziewa się go w przyszłości. Sposobem

7 przeciwdziałania skutkom kryzysu będą przede wszystkim próby redukcji wydatków - głównie na reklamę, marketing, premie/bonusy/prowizje dla pracowników. W przypadków firm średnich istotnie większe cięcia będą dotyczyły premii/bonusów/prowizji dla pracowników, świadczeń socjalnych. Zdaniem przedsiębiorców najpewniejsze sposoby lokowania prywatnych oszczędności w czasach kryzysu finansowego to ziemia, grunty, nieruchomości. Popularne są też obligacje i lokaty bankowe. Można zaryzykować wniosek, że respondenci preferują bezpieczne, stabilne rozwiązania niż agresywne, bardziej ryzykowne narzędzia inwestycyjne.

8 Analiza wyników badania Blisko 0% przedsiębiorców sektora MSP jest zdania, że sytuacja gospodarcza Polski w ostatnim kwartale uległa pogorszeniu. Równie mało optymistycznie respondenci patrzą na przyszłość naszego kraju. Jedynie na 00 ankietowanych prognozuje poprawę sytuacji. Dalszego pogorszenia spodziewa się blisko 60% badanych. Nieco mniej pesymistycznie mali i średni przedsiębiorcy postrzegają sytuacje własnego przedsiębiorstwa. Pogorszenie sytuacji finansowej firmy już zauważył co trzeci badany. Kolejne % przyszłość firmy widzi w ciemnych barwach. Można zauważyć, że relatywnie lepiej przedsiębiorcy patrzą na losy własnej firmy niż całego kraju. Znaczny odsetek widzi pogarszającą się sytuację Polski, niemniej jednak nie spodziewa się aby kryzys w najbliższym czasie dotknął ich firmę. Badanie MSP Indeks pozwala spojrzeć na miniony kwartał z perspektyw czasowych ( przed i po ). Umożliwia porównanie prognoz na kwartał 00 poczynionych w październiku 00 oraz oceny kwartału po jego zakończeniu (ze 0.009). Mówi więc na ile trafne były prognozy przedsiębiorców dotyczące tego okresu i w jaki sposób zweryfikowała je rzeczywistość. Obserwując wykres widzimy, że prognozy przedsiębiorców poczynione na początku ubiegłego kwartału były nazbyt optymistyczne. Nie doceniono zagrożenia. Pogorszenia sytuacji przedsiębiorstwa spodziewało się % respondentów podczas gdy aktualnie na spadek kondycji finansowej firmy skarży się co badany.

9 Ocena aktualnej i przyszłej sytuacji kraju i przedsiębiorstwa P. Jak zmieniła się sytuacja gospodarcza w Polsce w ciągu ostatnich miesięcy? 9 66 P. Jak zmieniła się sytuacja ekonomiczna P. przedsiębiorstwa w ciągu ostatnich miesięcy? 0 P. Jak sytuacja gospodarcza w Polsce zmieni się w ciągu kolejnych miesięcy? 9 9 P. Jak zmieni się sytuacja ekonomiczna P. przedsiębiorstwa w ciągu kolejnych miesięcy? poprawa bez zmian pogorszenie trudno powiedzied Wykres. n= Ocena kw przed i po Jak zmieni się sytuacja ekonomiczna P. przedsiębiorstwa w ciągu kolejnych miesięcy? (prognoza na kw. 00 z 0.00) 9 Jak zmieniła się sytuacja ekonomiczna P. przedsiębiorstwa w ciągu ostatnich miesięcy? (ocena kw. 00 ze 0.009) 0 poprawa bez zmian pogorszenie trudno powiedzied Wykres. n=

10 00 Wskaźniki MSP Indeks Wskaźnik nastroju przedsiębiorców Wskaźnik oceny aktualnej syt. ekonomicznej Wskaźnik prognozy syt. ekonomicznej ocena kwartału 00 ocena kwartału 00 Wykres. n= Dzięki temu, że co kwartał zadawane są te same pytania (dotyczące oceny aktualnej i prognozowanej kondycji kraju i firmy), możliwa jest konstrukcja wskaźników. Obrazują one zmiany sposobu postrzegania rzeczywistości w czasie. W tej edycji wszystkie wskaźniki uzyskały wartości istotnie niższe niż w poprzednim kwartale. Potwierdza to ogólnie nienajlepsze nastroje panujące wśród przedsiębiorców sektora MSP. Wykresy -6 pozwalają prześledzić wyniki pytań dotyczących oceny aktualnej i przyszłej kondycji kraju i przedsiębiorstwa badanych, w podziale na firmy małe, średnie oraz ogółem dla sektora MSP.

11 Jak P. zdaniem zmieniła się sytuacja gospodarcza w Polsce w ciągu ostatnich miesięcy? Średnie Małe 6 Ogółem 9 66 polepszyła się nie uległa zmianom pogorszyła się trudno powiedzied Wykres. n=, n małe=9, n średnie= Jak zmieniła się sytuacja ekonomiczna P. przedsiębiorstwa w ciągu ostatnich miesięcy? Średnie 60 9 Małe 0 6 Ogółem 0 polepszyła się nie uległa zmianom pogorszyła się trudno powiedzied odmowa odpowiedzi Wykres. n=, n małe=9, n średnie=

12 Jak P. sądzi, jak sytuacja gospodarcza w Polsce zmieni się w ciągu kolejnych miesięcy? Średnie 9 6 Małe Ogółem 9 9 polepszy się pozostanie bez zmian pogorszy się trudno powiedzied Wykres 6. n=, n małe=9, n średnie= Jak zmieni się sytuacja ekonomiczna P. przedsiębiorstwa w ciągu kolejnych miesięcy? Średnie Małe 6 9 Ogółem polepszy się pozostanie bez zmian pogorszy się trudno powiedzied

13 Wykres. n=, n małe=9, n średnie= Jakie wydarzenie gospodarcze lub polityczne miało największy wpływ na P. firmę w ostatnim kwartale 00 roku? Średnie 6 Małe Ogółem Osłabienie złotówki Osłabienie tempa wzrostu PKB Spadek cen ropy Obniżenie poziomu wymiany handlowej z zagranicą (eksport) Wahania indeksów giełdowych Trudności w dostępie do kredytów Obniżka stóp referencyjnych przez Radę Polityki Pieniężnej Perspektywa wprowadzenia waluty Euro w 0 Konflikt Rosja-Gruzja inne żadne z wymienionych trudno powiedzied Wykres. n=, n małe=9, n średnie= Za najbardziej brzemienne w skutkach wydarzenie ostatniego kwartału uznano osłabienie złotówki. Do tej pory pytaliśmy o sytuacje przedsiębiorstwa i kraju unikając słowa kryzys. W kolejnych pytaniach zapytaliśmy wprost o nastroje w związku z wiszącym w powietrzu widmem kryzysu. 90% respondentów widzi zagrożenie kryzysem dla gospodarki Polski. Co badany jest zdania, że kryzys już daje o sobie znać. Blisko 0% spodziewa się spowolnienia polskiej gospodarki niebawem. Po raz kolejny relatywnie z większym optymizmem przedsiębiorcy patrzą na sytuacje swojej firmy. Tutaj obecność kryzysu potwierdza % badanych, kolejne % spodziewa się go w przyszłości. Sposobem przeciwdziałania skutkom kryzysu będą przede wszystkim próby redukcji wydatków - głównie na reklamę, marketing, premie/bonusy/prowizje dla pracowników. W przypadków firm średnich istotnie większe cięcia będą dotyczyły premii/bonusów/prowizji dla pracowników, świadczeń socjalnych. Można się również spodziewać większej niż w przypadku firm małych redukcji zatrudnienia.

14 Czy P. zdaniem kryzys finansowy będzie miał negatywny wpływ na sytuację Polskiej gospodarki? Średnie 9 Małe 9 6 Ogółem 9 6 tak, gospodarka już odczuwa skutki kryzysu tak, w przyszłości polska gospodarka odczuje skutki kryzysu nie, kryzys nie dotknie polskiej gospodarki trudno powiedzied Wykres 9. n=, n małe=9, n średnie= Czy kryzys finansowy będzie miał negatywny wpływ na sytuację P. przedsiębiorstwa? Średnie 6 Małe Ogółem tak, moja firma już odczuwa skutki kryzysu tak, w przyszłości moja firma odczuje skutki kryzysu nie, kryzys nie dotknie mojej firmy trudno powiedzied Wykres 0. n=, n małe=9, n średnie=

15 W jaki sposób P. firma planuje ograniczyd skutki kryzysu finansowego? Poprzez: ograniczenie wydatków ograniczenie planów rozwoju redukcje zatrudnienia obniżenie wynagrodzeo ograniczenie czasu pracy zmiana struktury klientów ograniczenie produkcji/sprzedaży nie planuje ograniczad skutków kryzysu zamknięcie firmy/zawieszenie działalności firmy inne trudno powiedzied Średnie Małe Ogółem Wykres. n=, n małe=, n średnie=

16 Powiedział/a P., że sposobem na ograniczenie skutków kryzysu finansowego będzie obniżenie wydatków. W jakich dziedzinach P. firma będzie szukała oszczędności? reklama premie, bonusy, prowizje dla pracowników marketing badania marketingowe świadczenia socjalne inwestycje sprzęt i materiały biurowe koszty stałe, energia, paliwo, telefony inne trudno powiedzied 6 0 odmowa odpowiedzi Średnie Małe Ogółem Wykres. n= 6, n małe=9, n średnie=9 Niemal / badanych przedsiębiorstw sektora MSP nie planuje w najbliższym kwartale żadnych inwestycji (wykres ). Podobny odsetek ankietowanych planuje podnieść kompetencje pracowników poprzez szkolenia. Zdaniem przedsiębiorców najpewniejsze sposoby lokowania prywatnych oszczędności w czasach kryzysu finansowego to ziemia, grunty, nieruchomości (wykres ). Dużym zainteresowaniem cieszą się też obligacje i lokaty bankowe. Można zaryzykować wniosek, że respondenci preferują bezpieczne, stabilne rozwiązania niż agresywne, bardziej ryzykowne narzędzia inwestycyjne.

17 Czy w ciągu najbliższych miesięcy zamierzacie Paostwo zainwestowad w szkolenia nie, nie zamierzam zainwestowad w nic maszyny i urządzenia zatrudnienie nowych pracowników sprzęt komputerowy, telekomunikacyjny środki transportu działania marketingowe reklama lokale (budowa nowych, remont, zakup) oprogramowanie wyposażenie biurowe inne trudno powiedzied Średnie Małe Ogółem Wykres. n=, n małe=9, n średnie=

18 W co P. zdaniem warto zainwestowad prywatne oszczędności w sytuacji groźby kryzysu finansowego? ziemia, grunty nieruchomości obligacje skarbu paostwa lokaty bankowe złoto dzieła sztuki, antyki lokaty ustrukturyzowane z gwarancją kapitału żadne z wymienionych akcje przedsiębiorstw fundusze zrównoważone fundusze pieniężne fundusze akcyjne inne trudno powiedzied Średnie Małe Ogółem Wykres. n=, n małe=9, n średnie=

19 Metryczka Szczegółowe informacje na temat respondentów znajdują się w załączniku, który otrzymuje każdy z klientów.