Elementy postępowania administracyjnego

Transkrypt

1 Autor: Anna Dymarczyk Elementy postępowania administracyjnego 1. Postępowanie administracyjne jest to tryb działań organów administracji publicznej w sprawach dotyczących praw i obowiązków podmiotów bądź też jako uporządkowany ciąg czynności procesowych, dokonywanych przez organ administracji publicznej, zmierzających do załatwienia sprawy indywidualnej. Organ administracji publicznej rozstrzyga w drodze: decyzji administracyjnej, Ugody administracyjnej, Milczącego załatwienia sprawy, Zaświadczeń. Normy prawne regulujące postępowanie administracyjne są zawarte przede wszystkim w: Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 roku Kodeks postepowania administracyjnego (Dz.U. z 2017 r. poz. 1257) Ustawa z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz.U. z 2017 r. poz z późn. zm.). Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U.z 2016 r. poz. 718 z późn. zm.) Kodeks postępowania administracyjnego normuje: postępowanie przed organami administracji publicznej w należących do właściwości tych organów sprawach indywidualnych rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnych albo załatwianych milcząco; postępowanie przed innymi organami państwowymi oraz przed innymi podmiotami, gdy są one powołane z mocy prawa lub na podstawie porozumień do załatwiania spraw określonych w pkt 1; edu.cossw.pl strona 1

2 postępowanie w sprawach rozstrzygania sporów o właściwość między organami jednostek samorządu terytorialnego i organami administracji rządowej oraz między organami i podmiotami, o których mowa w pkt 2; postępowanie w sprawach wydawania zaświadczeń; nakładanie lub wymierzanie administracyjnych kar pieniężnych lub udzielanie ulg w ich wykonaniu; tryb europejskiej współpracy administracyjnej. Kodeks postepowania administracyjnego określa podstawowe zasady postępowania administracyjnego. ZASADY OGÓLNE POSTĘPOWANIA ADMINISTRACYJNEGO Zasada praworządności - art.6 kpa Zasada prawdy obiektywnej - art.7 kpa Zasada rozstrzygania wątpliwości na korzyść strony art. 7a kpa Zasada adekwatności, proporcjonalności art. 7b kpa Zasada pogłębiania zaufania obywateli - art.8 kpa Zasada informowania stron - art.9 kpa Zasada czynnego udziału stron w postępowaniu art. 10 kpa Zasada przekonywania art. 11 kpa Zasada szybkości i prostoty postępowania - art. 12 kpa Zasada polubownego załatwiania kwestii spornych - art. 13 kpa Zasada pisemności postępowania - art.14 kpa Zasada dwuinstancyjności postępowania art. 15 kpa Zasada trwałości decyzji art.16 1 kpa Zasada sądowej kontroli decyzji administracyjnych art kpa edu.cossw.pl strona 2

3 Zasada praworządności- art.6 kpa Organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa. Administracja może czynić tylko to, do czego wyraźnie upoważnia ją prawo, w formie i trybie przewidzianym przez prawo. Jednostka ma swobodę działania co nie jest zabronione Organ administracji publicznej musi wykazać działanie na podstawie prawa w ciągu całego postępowania. W rozstrzygnięciu organ administracyjny musi powołać wszystkie powszechnie obowiązujące przepisy, które były podstawą do wydania decyzji. Decyzja wydana bez podstawy prawnej jest nieważna. Art pkt. 2 kpa. Zasada prawdy obiektywnej- art.7 kpa Przepis art. 7 kpa nakazuje organom administracji stać na straży praworządności oraz podejmować kroki niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy. Zasada ta jest realizowana głównie przez przepisy normujące postępowanie dowodowe, zwłaszcza przez art kpa nakazujący organom administracji zebranie i rozpatrzenie w sposób wyczerpujący całego materiału dowodowego, oraz art. 80 kpa nakazujący ocenę faktu udowodnienia poszczególnych okoliczności na podstawie całego materiału dowodowego. Z zasady tej wynika również nakaz załatwienia sprawy w sposób uwzględniający interes społeczny i słuszny interes obywateli. Zasada rozstrzygania wątpliwości na korzyść strony - art.7a kpa Jeżeli w sprawie pozostają wątpliwości co do treści normy prawnej, wątpliwości te są rozstrzygane na korzyść strony, chyba że sprzeciwiają się temu sporne interesy stron albo interesy osób trzecich, na które wynik postępowania ma bezpośredni wpływ. Powyższego nie stosuje się: 1) jeżeli wymaga tego ważny interes publiczny, w tym istotne interesy państwa, a w szczególności jego bezpieczeństwa, obronności lub porządku publicznego; 2) w sprawach osobowych funkcjonariuszy oraz żołnierzy zawodowych. edu.cossw.pl strona 3

4 Zasada adekwatności proporcjonalności- art.7b kpa W toku postępowania organy administracji publicznej współdziałają ze sobą w zakresie niezbędnym do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego i prawnego sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli oraz sprawność postępowania, przy pomocy środków adekwatnych do charakteru, okoliczności i stopnia złożoności sprawy. Zasada pogłębienia zaufania obywateli art. 8 kpa Z zasady pogłębiania zaufania do obywateli wynikają ważne obowiązki organu administracji, dotyczące sposobu prowadzenia postępowania administracyjnego organy administracji powinny postępować w sposób przejrzysty, uczciwy i sprawiedliwy. Organy administracji publicznej kierując się zasadami proporcjonalności, bezstronności i równego traktowania. Zasada informowania stron art. 9 kpa Organy administracji publicznej są obowiązane do należytego i wyczerpującego informowania stron o okolicznościach faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na ustalenie ich praw i obowiązków będących przedmiotem postępowania administracyjnego. Regulacje prawne nakładają na organy administracji publicznej obowiązek zawiadomienia o określonych okolicznościach np. art kpa o wszczęciu postępowania z urzędu należy zawiadomić strony, pouczania o konsekwencjach określonego zachowania się np. art. 41 strony mają obowiązek informowania o zmianie adresu. W razie zaniedbania obowiązku doręczenie pisma pod dotychczasowy adres ma skutek prawny. Organy czuwają nad tym, aby strony i inne osoby uczestniczące w postępowaniu nie poniosły szkody z powodu nieznajomości prawa, i w tym celu udzielają im niezbędnych wyjaśnień i wskazówek. Zasada czynnego udziału stron w postępowaniu art. 10 kpa Organy administracji publicznej obowiązane są zapewnić stronom czynny udział w każdym stadium postępowania, a przed wydaniem decyzji umożliwić im wypowiedzenie się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań Strony mają możliwości prawne podejmowania czynności procesowych w celu obrony swoich interesów prawnych. edu.cossw.pl strona 4

5 Strona ma prawo inicjowania wszczęcia postępowania, przeglądania akt, zgłaszania dowodów, powinna być zawiadomiona o terminie i miejscu przeprowadzenia dowodu ze świadków, biegłych lub oględzin. Zasada przekonywania art. 11 kpa Organy administracji publicznej powinny wyjaśniać stronom zasadność przesłanek, którymi kierują się przy załatwieniu sprawy, aby w ten sposób w miarę możności doprowadzić do wykonania przez strony decyzji bez potrzeby stosowania środków przymusu. Organ administracji publicznej ma obowiązek dołożenia staranności w uzasadnieniu swoich rozstrzygnięć. Adresaci decyzji z których wynikają nakazy, zakazy wykonali nałożone na nich obowiązki bez zbędnej zwłoki nie w obliczu groźby użycia środków przymusu, ale w przekonaniu, że nałożony na nich obowiązek jest zgodny z prawem. Zasada szybkości i prostoty postępowania art. 12 kpa Organy administracji publicznej powinny działać w sprawie wnikliwie i szybko, posługując się możliwie najprostszymi środkami prowadzącymi do jej załatwienia. Sprawy, które nie wymagają zbierania dowodów, informacji lub wyjaśnień, powinny być załatwione niezwłocznie. Opisywana zasada wiąże się z terminami dokonywania czynności i załatwiania spraw. Obowiązek prowadzenia czynności postępowania administracyjnego z możliwie najniższym nakładem kosztów, eliminowaniem zbędnych działań procesowych oraz unikaniem sytuacji powodujących zwłokę. Zasada ugodowego załatwiania spraw art. 13 kpa Sprawy, w których uczestniczą strony o spornych interesach, mogą być załatwiane w drodze ugody sporządzonej przed organem administracji publicznej. Organy administracji publicznej podejmują uzasadnione czynności umożliwiające przeprowadzenie mediacji lub zawarcie ugody, a w szczególności udzielają wyjaśnień o możliwościach i korzyściach polubownego załatwienia sprawy. Zasada ugodowego załatwiania spraw pozwala na uwzględnienie w postępowaniu woli stron i ułożenie stosunku administracyjnego tak, aby nie wywoływał zastrzeżeń i wątpliwości. Ugoda zatwierdzona przez organ ma moc decyzji. edu.cossw.pl strona 5

6 Zasada pisemności postępowania art. 14 kpa Zasada pisemności wymaga, by załatwianie spraw, postępowanie było dokumentowane. Pisemna forma załatwiania spraw oznacza, że np.: wszelkie czynności procesowe powinny być dokonywane w formie pisemnej lub ich przebieg powinien być utrwalony na piśmie w przypadku dokonania ich ustnie, decyzje administracyjne powinny być wydawane na piśmie. Zasada dwuinstancyjności postępowania art. 15 kpa Od decyzji wydanej w pierwszej instancji służy odwołanie tylko do jednej instancji. Właściwy do rozpatrzenie odwołania jest organ wyższego stopnia (chyba, że ustawa przewiduje inny organ odwoławczy) Zasada trwałości decyzji art kpa Decyzje, od których nie służy odwołanie, są ostateczne. Uchylenie lub zmiana takich decyzji, stwierdzenie ich nieważności oraz wznowienie postępowania może nastąpić tylko w przypadkach przewidzianych w kodeksie lub ustawach szczególnych. Zasada sądowej kontroli decyzji administracyjnych art kpa Decyzje mogą być zaskarżane do sądu administracyjnego z powodu ich niezgodności z prawem, na zasadach i w trybie określonych w odrębnych ustawach. edu.cossw.pl strona 6

7 ETAPY POSTĘPOWANIA ADMINISTRACYJNEGO I. Wszczęcie postepowania administracyjnego Na żądanie strony, z inicjatywy urzędu. II. Postępowanie wyjaśniające III. Rozstrzygnięcie: wydanie decyzji, zawarcie ugody, milczące załatwienie sprawy. IV. Środki zaskarżenia Odwołanie Zażalenie Ponaglenie edu.cossw.pl strona 7

8 I. Wszczęcie postepowania administracyjnego: Art. 61 kpa - Inicjatywa wszczęcia postępowania administracyjnego. na żądanie strony z urzędu z urzędu, ze względu na szczególnie ważny interes strony, a przepis prawa wymaga wniosku strony. Organ obowiązany jest uzyskać na to zgodę strony w toku postępowania, a w razie nieuzyskania zgody - postępowanie umorzyć. Strony postępowania administracyjnego Art kpa Stroną jest każdy: czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie, albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek. Stronami mogą być: osoby fizyczne, osoby prawne, państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne i organizacje społeczne. Strona może działać przez pełnomocnika, chyba że charakter czynności wymaga jej osobistego działania. edu.cossw.pl strona 8

9 Pełnomocnictwo powinno być udzielone na piśmie, w formie dokumentu elektronicznego lub zgłoszone do protokołu. Sposób wniesienia podania art kpa Podania mogą być wnoszone: pisemnie, telegraficznie, za pomocą telefaksu, ustnie do protokołu, za pomocą innych środków komunikacji elektronicznej przez elektroniczną skrzynkę podawczą organu administracji publicznej utworzoną na podstawie ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne. Data wszczęcia postępowania administracyjnego art. 61 3, 3a, 4 kpa Datą wszczęcia postępowania na żądanie strony jest: dzień doręczenia żądania organowi administracji publicznej, dzień wprowadzenia żądania do systemu teleinformatycznego organu administracji publicznej żądanie strony wniesione drogą elektroniczną. O wszczęciu postępowania z urzędu lub na żądanie jednej ze stron należy zawiadomić wszystkie osoby będące stronami w sprawie. Podanie powinno zawierać: Wskazanie osoby, od której pochodzi podanie, adres wnoszącego podanie, żądanie, podpis. edu.cossw.pl strona 9

10 Badanie prawidłowości treści wniosku pod względem formalnym postępowanie w przypadku stwierdzenia braków formalnych podania. Brak adresu wnoszącego. Nie ma możności ustalenia tego adresu na podstawie posiadanych danych. podanie pozostawia się bez rozpoznania. podstawa prawna art. 64 kpa, Inne braki formalne Wzywa się stronę do usunięcia braków w terminie nie krótszym niż 7 dni z pouczeniem, że nieusunięcie tych braków spowoduje pozostawienie podania bez rozpoznania. Właściwość organu to zdolność do realizowania czynności i zadań ze względu na charakter sprawy, terytorialne usytuowanie organu, tok instancji. To fakt posiadania kompetencji organu do rozstrzygnięcia konkretnej sprawy. Organy administracji publicznej przestrzegają z urzędu swojej właściwości rzeczowej i miejscowej. (art. 19 kpa) edu.cossw.pl strona 10

11 WAŚCIWOŚĆ ORGANU WŁAŚCIWOŚĆ RZECZOWA WŁAŚCIWOŚĆ MIEJSCOWA określa rodzaj spraw rozstrzyganych przez organ art. 20 kpa określa zasięg terytorialny kompetencji organu art. 21 kpa Jeżeli organ administracji publicznej, do którego podanie wniesiono, jest niewłaściwy w sprawie, niezwłocznie przekazuje je do organu właściwego, zawiadamiając jednocześnie o tym wnoszącego podanie art. 65 kpa. Rozstrzyganie sporów o właściwość miejscową określa art. 22 1kpa, a o spory kompetencyjne między organami jednostek samorządu terytorialnego, a organami administracji rządowej rozstrzyga sąd administracyjny. Naruszenie przepisów o właściwości stanowi przesłankę do stwierdzenia nieważności decyzji (art pkt 1 kpa). Wyłączenia pracownika lub organu. Procedura badania przesłanek wyłączenia pracownika lub organu zawarta została w art kpa. Skutkiem prawnym niewyłączenia pracownika jest wadliwość postępowania, która z kolei powoduje wadliwość wydanej w takim postępowaniu decyzji. Jeżeli decyzja nie jest jeszcze ostateczna, wada postępowania może być usunięta w postępowaniu odwoławczym. W sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się natomiast postępowanie z urzędu lub na żądanie strony (art pkt. 3 kpa). edu.cossw.pl strona 11

12 II postępowanie wyjaśniające Postępowanie dowodowe - - ciąg czynności procesowych opartych na gromadzeniu materiału dowodowego. Dowód wszystko co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem. /art. 75 kpa/ W szczególności dowodem mogą być: dokumenty, zeznania świadków, opinie biegłych, Oględziny, Oświadczenia. Jeżeli przepis prawa nie wymaga urzędowego potwierdzenia określonych faktów lub stanu prawnego w drodze zaświadczenia, organ administracji publicznej odbiera od strony, na jej wniosek, oświadczenie złożone pod rygorem odpowiedzialności za fałszywe zeznania. Środki dowodowe nienazwane. Organ administracji publicznej jest obowiązany w sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy - art. 77 kpa. Organ administracji publicznej ocenia na podstawie całokształtu materiału dowodowego, czy dana okoliczność została udowodniona art. 80 kpa. Czynny udział strony w postępowaniu administracyjnym I. Prawo strony do zgłaszania wniosków dowodowych. Strona ma prawo brać udział w przeprowadzeniu dowodu, może zadawać pytania świadkom, biegłym i stronom oraz składać wyjaśnienia II. Prawo strony do: wglądu w akta sprawy, sporządzania z nich notatek, kopii lub odpisów i ich uwierzytelnienia. III. Przed wydaniem decyzji, organ wzywa stronę(y) do wypowiedzenia się odnośnie całości zgromadzonego materiału dowodowego. edu.cossw.pl strona 12

13 Rozprawa administracyjna. Organ administracji publicznej przeprowadza, z urzędu lub na wniosek strony, w toku postępowania rozprawę, w każdym przypadku gdy zapewni to przyspieszenie lub uproszczenie postępowania lub gdy wymaga tego przepis prawa, a także, gdy zachodzi potrzeba uzgodnienia interesów stron oraz gdy jest to potrzebne dla wyjaśnienia sprawy przy udziale świadków lub biegłych albo w drodze oględzin. art. 89 kpa. Mediacja Od 1 czerwca 2017 r. możliwa jest mediacja w postępowaniu administracyjnym. Mediacja administracyjna jest dopuszczalna we wszystkich sprawach, których charakter na to pozwala. Chodzi przede wszystkim o sprawy, w których występują strony o spornych interesach, czyli przykładowo tzw. spory sąsiedzkie. Mediacja może być prowadzona: między organem, który załatwia daną sprawę a stroną lub stronami tego postępowania albo wyłącznie pomiędzy stronami postępowania. Mediacja jest dobrowolna. Mediator bezstronna osoba trzecia, wpisana na listę stałych mediatorów. Mediatorem nie może być pracownik organu, przed którym toczy się postępowanie w danej sprawie. Jeśli charakter sprawy uzasadnia mediację (np. w sprawie jest trudny do rozwiązania spór między stronami lub stan faktyczny i prawny sprawy jest skomplikowany), organ powinien zawiadomić strony o możliwości jej przeprowadzenia. Mediacja może pomóc wyjaśnić sprawę i załatwić ją szybko. edu.cossw.pl strona 13

14 Terminy obowiązujące w postępowaniu administracyjnym Zgodnie z zasadą ogólną organy administracji powinny działać w sprawie wnikliwie i szybko, załatwiając sprawy możliwie najprostszymi środkami bez zbędnej zwłoki /art.12 1 i art. 35 1/ I instancja: 1. Niezwłocznie (art kpa) 2. Nie później niż w ciągu miesiąca od dnia wszczęcia postępowania (wymagające postępowania wyjaśniającego) - art kpa 3. Nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania (sprawy szczególnie skomplikowane) - art kpa 4. Załatwienie sprawy w postępowaniu uproszczonym powinno nastąpić niezwłocznie, nie później niż w terminie miesiąca od dnia wszczęcia postępowania. II instancja: 5. W ciągu miesiąca w postępowaniu odwoławczym - art kpa Do powyższych terminów nie wlicza się: /art / m.in. terminów przewidzianych w przepisach prawa dla dokonania określonych czynności, okresów zawieszenia postępowania, okresu trwania mediacji, zwłoki w postępowaniu z winy strony, zwłoki z przyczyn niezależnych od urzędu. Sposób liczenia terminów wyznaczonych dla strony Art Jeżeli początkiem terminu określonego w dniach jest pewne zdarzenie, przy obliczaniu tego terminu nie uwzględnia się dnia, w którym zdarzenie nastąpiło. Upływ ostatniego z wyznaczonej liczby dni uważa się za koniec terminu. Przykład: Decyzję dostarczono (ogłoszono) dnia 01 kwietnia 2016r. i wyznaczono termin do wniesienia odwołania 14 dni. Termin do wniesienia odwołania upływa 15 kwietnia 2016 r. edu.cossw.pl strona 14

15 2. Terminy określone w tygodniach kończą się z upływem tego dnia w ostatnim tygodniu, który nazwą odpowiada początkowemu dniowi terminu. Przykład: Pismo dostarczono r. (poniedziałek) i wyznaczono 1 tydzień na dokonanie wyznaczonej czynności. Termin na wykonanie żądanej czynności upływa r. (poniedziałek) 3. Terminy określone w miesiącach kończą się z upływem tego dnia w ostatnim miesiącu, który odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było - w ostatnim dniu tego miesiąca. Przykład: Pismo nadeszło 21 kwietnia. Do dokonania określonej czynności wyznaczono miesięczny termin. Termin do dokonania czynności upłynie 21 maja. Gdyby pismo nadeszło 31, a następny miesiąc miał 30 dni, termin do dokonania czynności upłynie 30 dnia następnego miesiąca. 3a. Terminy określone w latach kończą się z upływem tego dnia w ostatnim 3a. Terminy określone w latach kończą się z upływem tego dnia w ostatnim roku, który odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim roku nie było - w dniu poprzedzającym bezpośrednio ten dzień. Przykład: Pismo nadeszło 01 maja r. Do dokonania określonej czynności wyznaczono jeden rok. Termin do dokonania czynności upłynie 01 maja 2018 r. 4. Jeżeli koniec terminu do wykonania czynności przypada na dzień uznany ustawowo za wolny od pracy lub na sobotę, termin upływa następnego dnia, który nie jest dniem wolnym od pracy ani sobotą. Termin uważa się za zachowany, jeżeli przed jego upływem pismo zostało: 1) wysłane w formie dokumentu elektronicznego do organu administracji publicznej, a nadawca otrzymał urzędowe poświadczenie odbioru; 2) nadane w polskiej placówce pocztowej operatora wyznaczonego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. - Prawo pocztowe; 3) złożone w polskim urzędzie konsularnym; edu.cossw.pl strona 15

16 Załatwienie sprawy 4) złożone przez żołnierza w dowództwie jednostki wojskowej; 5) złożone przez członka załogi statku morskiego kapitanowi statku; 6) złożone przez osobę pozbawioną wolności w administracji zakładu karnego. Przywrócenie terminu W razie uchybienia terminu należy przywrócić termin na prośbę zainteresowanego, jeżeli uprawdopodobni, że uchybienie nastąpiło bez jego winy. Prośbę o przywrócenie terminu należy wnieść w ciągu siedmiu dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminu. Jednocześnie z wniesieniem prośby należy dopełnić czynności, dla której określony był termin. Przywrócenie terminu do złożenia przewidzianej prośby jest niedopuszczalne. O przywróceniu terminu postanawia właściwy w sprawie organ administracji publicznej. Od postanowienia o odmowie przywrócenia terminu służy zażalenie. O przywróceniu terminu do wniesienia odwołania lub zażalenia postanawia ostatecznie organ właściwy do rozpatrzenia odwołania lub zażalenia. Wydanie decyzji administracyjnej Zawarcie ugody administracyjnej Milczące załatwienie sprawy edu.cossw.pl strona 16

17 Decyzja administracyjna to podstawowa forma rozstrzygania spraw Elementy decyzji (art 107 kpa) oznaczenie organu administracji publicznej, data wydania, oznaczenie strony lub stron, powołanie podstawy prawnej, rozstrzygnięcie, uzasadnienie faktyczne i prawne, pouczenie, czy i w jakim trybie służy od niej odwołanie oraz o prawie do zrzeczenia się odwołania i skutkach zrzeczenia się odwołania, podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego pracownika organu upoważnionego do wydania decyzji, a jeżeli decyzja wydana została w formie dokumentu elektronicznego - kwalifikowany podpis elektroniczny; w przypadku decyzji, w stosunku do której może być wniesione powództwo do sądu powszechnego, sprzeciw od decyzji lub skarga do sądu administracyjnego - pouczenie o dopuszczalności wniesienia powództwa, sprzeciwu od decyzji lub skargi oraz wysokości opłaty od powództwa lub wpisu od skargi lub sprzeciwu od decyzji, jeżeli mają one charakter stały, albo podstawie do wyliczenia opłaty lub wpisu o charakterze stosunkowym, a także możliwości ubiegania się przez stronę o zwolnienie od kosztów albo przyznanie prawa pomocy. W podstawie prawnej organ administracji publicznej jest zobowiązany powołać konkretne przepisy powszechnie obowiązującego prawa tj. artykuły, paragrafy, ustępy itd. oraz miejsce ich publikacji, uwzględniając wszystkie zmiany w przepisach. Składnikiem prawidłowo wydanej decyzji jest ROZSTRZYGNIĘCIE (osnowa decyzji administracyjnej). Treść rozstrzygnięcia jest zawsze związana z przedmiotem postępowania i stanowi odpowiedź organu administracyjnego na postawione w podaniu żądanie. Zawiera uprawnienia lub obowiązki strony. Istotnym składnikiem decyzji administracyjnej jest jej UZASADNIENIE. Uzasadnienie faktyczne zawiera wskazanie faktów, które organ uznał za udowodnione, dowodów na których się oparł. Uzasadnienie prawne zawierającego wyjaśnienie podstawy prawnej decyzji z przytoczeniem przepisów, które zdecydowały o treści decyzji. edu.cossw.pl strona 17

18 Można odstąpić od uzasadnienia decyzji, gdy uwzględnia ona w całości żądanie strony; nie dotyczy to jednak decyzji rozstrzygających sporne interesy stron oraz decyzji wydanych na skutek odwołania. Organ może odstąpić od uzasadnienia decyzji również w przypadkach, w których z dotychczasowych przepisów ustawowych wynikała możliwość zaniechania lub ograniczenia uzasadnienia ze względu na interes bezpieczeństwa Państwa lub porządek publiczny. W pouczeniu należy wskazać stronie czy i w jakim trybie od decyzji służy odwołanie albo pouczenie o możliwości wniesienia powództwa do sądu powszechnego lub skargi do sądu administracyjnego. Od dnia 01 czerwca 2017 r. wprowadzono obowiązek pouczenia stronę o prawie do zrzeczenia się odwołania i skutkach zrzeczenia się odwołania. Zrzeczenie się prawa do wniesienia odwołania ma taki skutek, że decyzji nie można będzie już zaskarżyć (staje się ona ostateczna i prawomocna). Strona może zrzec się prawa do wniesienia odwołania od decyzji. Oświadczenie w tym przedmiocie musi zostać złożone przez stronę przed organem, który wydał decyzję. Oświadczenie woli zrzeczenia się prawa odwołania musi być jednoznaczne, niebudzące wątpliwości. Oświadczenie organ jest obowiązany włączyć do akt sprawy. UGODA ADMINISTRACYJNA Ugoda jest alternatywną w stosunku do decyzji formą rozstrzygnięcia sprawy administracyjnej. W sprawie, w której toczy się postępowanie przed organem administracji publicznej, do czasu wydania decyzji administracyjnej, strony mogą zawrzeć ugodę. UGODA może być zawarta jeżeli: przemawia za tym charakter sprawy, przyczyni się to do uproszczenia lub przyspieszenia postępowania, nie sprzeciwia się temu przepisy szczególne. Ugodę sporządza upoważniony pracownik organu administracji publicznej w formie pisemnej lub dokumentu elektronicznego, na podstawie zgodnych oświadczeń stron. Jeżeli ugoda jest sporządzana w formie pisemnej, oświadczenia składa się przed upoważnionym pracownikiem organu. Zatwierdzona przez organ ugoda jest aktem zastępującym decyzję administracyjną i wywiera takie same skutki prawne, jak decyzja wydana w toku postępowania administracyjnego. edu.cossw.pl strona 18

19 MILCZĄCE ZAŁATWIENIE SPRAWY art. 122a kpa Sprawa może być załatwiona milcząco, jeżeli przepis szczególny tak stanowi. Nowelizacja KPA z dnia 01 czerwca 2017 r. wprowadza 2 tryby milczącego załatwienia sprawy: milczące zakończenie postępowania, milczącą zgodę. Milczące zakończenie postępowania polega na tym, że jeżeli w terminie przewidzianym na załatwienie sprawy organ nie wyda decyzji lub postanowienia kończącego postępowanie, uznaje się za załatwienie tej sprawy w sposób w całości uwzględniający żądanie strony. Przykłady np.: w przypadku indywidualnych interpretacji podatkowych. Jeśli organ nie wyda interpretacji w terminie 3 miesięcy, przyjmuje się, że stwierdzono prawidłowość stanowiska strony (art. 14 o Ordynacji podatkowej). Milcząca zgoda to tryb, w którym sprawę uważa się za załatwioną zgodnie z wnioskiem strony, jeżeli w terminie przewidzianym na załatwienie sprawy organ nie wniesie sprzeciwu w drodze decyzji. Organ w wyniku analizy sprawy może uznać, że wniosek zasługuje na uwzględnienie i nie podejmować żadnych działań. Przykłady np.: w Prawie budowlanym znaczna część robót budowlanych wymaga zgłoszenia właściwemu organowi, który w terminie 21 dni może wnieść sprzeciw. Po upływie tego terminu można rozpocząć wykonywanie robót (art. 30 Prawa budowlanego). wniosek o udzielenie zezwolenia w sprawie, która zgodnie z ustawą może być zakończona milcząco, a na wydanie takiego zezwolenia organ ma miesiąc, to jeśli po upływie tego terminu organ nie wyda żadnej decyzji, będzie to oznaczało uzyskanie zezwolenie. W razie milczącego załatwienia sprawy strona może zwrócić się do organu o wydanie zaświadczenia w formie postanowienia, które zawiera przede wszystkim treść rozstrzygnięcia sprawy załatwionej milcząco i datę milczącego załatwienia sprawy (zob. art. 122f KPA). Zaświadczenie doręcza się wnioskodawcy i wszystkim innym stronom w sprawie, która została załatwiona milcząco. Jeżeli w ocenie organu żądanie strony nie zasługuje na uwzględnienie, musi on wydać decyzję (w zależności od trybu decyzję załatwiającą sprawę albo sprzeciw) w terminie przewidzianym w KPA (miesiąc) albo w przepisach odrębnych. edu.cossw.pl strona 19

20 POSTĘPOWANIE UPROSZCZONE Zasadniczym celem postępowania uproszczonego jest skrócenie czasu załatwienia spraw prostych pod względem faktycznym i prawnym. Postępowanie to charakteryzuje się szybkością oraz ograniczonym formalizmem czynności podejmowanych w toku postępowania (ograniczonym zakresem postępowania dowodowego) wraz z podaniem należy wskazać precyzyjnie żądanie, wszystkie istotne okoliczności oraz posiadane dowody na ich potwierdzenie. Postępowanie uproszczone podobnie jak milczące załatwienie sprawy wymaga szczególnego przepisu, kierującego określone sprawy do tego trybu. Formy podania w postępowaniu uproszczonym: Podanie w postępowaniu uproszczonym w formie tradycyjnej (podanie z treścią żądania, sporządzone samodzielnie) z wykorzystaniem urzędowego formularza tradycyjnego (papierowego, dostępnego w siedzibie lub na stronie www elektronicznego (formularz interaktywny, np. na epuap) edu.cossw.pl strona 20

21 Postępowanie uproszczone dotyczy interesu prawnego lub obowiązku jednej osoby (tj. będzie w nim występowała jedna strona). Odstępstwa od tej zasady mogą być przewidziane w ustawie. W postępowaniu uproszczonym stosuje się milczące załatwienie sprawy, chyba że przepis szczególny wyraźnie wyłączy stosowanie tej instytucji. Uproszczone postępowanie dowodowe: obejmuje tylko dowody zgłoszone przez stronę w podaniu oraz dowody możliwe do ustalenia przez organ na podstawie posiadanych danych. Postanowienia w toku postępowania administracyjnego. W toku postępowania organ administracji publicznej wydaje postanowienia. Postanowienia dotyczą poszczególnych kwestii wynikających w toku postępowania, lecz nie rozstrzygają o istocie sprawy, chyba że przepisy kodeksu stanowią inaczej. Postanowienie powinno zawierać (art. 124 kpa): oznaczenie organu administracji publicznej, datę jego wydania, oznaczenie strony lub stron albo innych osób biorących udział w postępowaniu, powołanie podstawy prawnej, rozstrzygnięcie, pouczenie, czy i w jakim trybie służy na nie zażalenie lub skarga do sądu administracyjnego, podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do jego wydania lub, jeżeli postanowienie wydane zostało w formie dokumentu elektronicznego, powinno być opatrzone bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu. Postanowienie powinno zawierać uzasadnienie faktyczne i prawne, jeżeli służy na nie zażalenie lub skarga do sądu administracyjnego oraz gdy wydane zostało na skutek zażalenia na postanowienie edu.cossw.pl strona 21

22 Decyzja administracyjna Różnice: Postanowienie Podstawa prawna do wydania decyzji administracyjnej wynika z norm prawa Podstawa prawna Podstawa prawna wydania postanowienia wynika z norm prawa procesowego. materialnego oraz z norm prawa procesowego Rozstrzyga o istocie sprawy Treść Nie rozstrzyga o istocie sprawy Określenie praw lub obowiązków Określenie praw lub obowiązków materialnoprawnych adresata procesowych adresata (np. prawo wglądu do akt) Tylko organ, który prowadzi Organ wydający Nie tylko organ, który prowadzi postępowanie w danej sprawie postępowanie w danej sprawie administracyjnej administracyjnej, ale także inne organy, np. zajmujące stanowisko w danej sprawie na podstawie art. 106 kpa lub udzielające pomocy prawnej na podstawie art. 52 i art kpa Strona postępowania Adresat Strona postępowania, podmioty na prawach strony oraz inni uczestnicy postępowania np. świadkowie, biegli Wydawane jest w ostatniej fazie Etap, faza Wydawane jest w toku postępowania postępowania postępowania Zakończenie postępowania przed Skutki procesowe Nie powoduje zakończenia postępowania organem I lub II instancji administracyjnego Od decyzji wydanej w I instancji służy Przysługujące Na wydane w toku postępowania stronie odwołanie tylko do jednej zwyczajne środki postanowienia służy stronie zażalenie, instancji, za pośrednictwem organu, zaskarżania gdy kodeks tak stanowi. który wydał decyzję, w terminie 14 dni od dnia doręczenia lub ogłoszenia Zażalenia wnosi się w terminie 7 dni od decyzji stronie. Przepisy szczególne dnia doręczenia lub ogłoszenia mogą przewidywać inne terminy do postanowienia stronie. wniesienia odwołania. Decyzja, Postanowienie, na które nie służy w stosunku do której może być zażalenie, strona może zaskarżyć tylko wniesione powództwo do sądu w odwołaniu od decyzji, bądź jeśli przepis powszechnego lub skarga do sądu tak stanowi w skardze do sądu administracyjnego, zawiera pouczenie o administracyjnego. dopuszczalności wniesienia powództwa lub skargi. edu.cossw.pl strona 22

23 Zwyczajne i nadzwyczajne środki zaskarżania rozstrzygnięć w postępowaniu administracyjnym. Na drodze administracyjnej przysługują środki zaskarżenia przewidziane w Kodeksie postępowania administracyjnego. Każda sprawa administracyjna rozpoznana i rozstrzygnięta w pierwszej instancji może być przedmiotem odwołania wniesionego przez uprawniony podmiot. Organ odwoławczy rozpoznaje sprawę od początku, sprawdzając czy postępowanie organu I instancji było prawidłowe. W postępowaniu administracyjnym wyróżnia się środki zaskarżenia: - zwyczajne środki odwoławcze, - nadzwyczajne środki odwoławcze, - skargę do WSA (szczególna forma zaskarżenia). Postępowanie odwoławcze korzysta z pierwszeństwa przed nadzwyczajnymi trybami postępowań administracyjnych. Środki zaskarżenia w postępowaniu administracyjnym Zwyczajne środki zaskarżenia postępowanie odwoławcze Nadzwyczajne środki zaskarżenia Nadzwyczajne środki odwoławcze: Skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego odwołanie od decyzji (w terminie 14 dni od doręczenia dec.), wznowienie postępowania wnoszona w terminie 30 dni zażalenie na postanowienie - 7 dni od dnia doręczenia lub ogłoszenia stwierdzenie nieważności decyzji Ponaglenie uchylenie, bądź zmiana decyzji administracyjnej wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy edu.cossw.pl strona 23

24 ODWOŁANIE OD DECYZJI - ART KPA Odwołanie służy stronie od decyzji wydanej w pierwszej instancji. Właściwy do rozpatrzenia odwołania jest organ administracji publicznej wyższego stopnia, chyba że ustawa przewiduje inny organ odwoławczy. Postępowanie odwoławcze może być wszczęte wyłącznie w wyniku wniesienia odwołania przez uprawniony podmiot stronę. Odwołanie wnosi się: w wyznaczonym terminie, do właściwego organu odwoławczego za pośrednictwem organu, który wydał decyzję. Organ, którego decyzja została zaskarżona może dokonać weryfikacji swej decyzji i zmienić ją na zasadach określonych w art organ administracji uchyla zakwestionowaną decyzję lub zmienia ją zgodnie z żądaniem strony zawartym w odwołaniu. Organ nie przychylając się do odwołania obowiązany jest przesłać odwołanie wraz z aktami sprawy organowi odwoławczemu. Odwołanie wnosi się w terminie czternastu dni od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji stronie. Przepisy szczególne mogą przewidywać inne terminy do wniesienia odwołania. Wniesienie odwołania w terminie wstrzymuje wykonanie decyzji nie dotyczy to przypadków: gdy decyzji został nadany rygor natychmiastowej wykonalności (art. 108), decyzja podlega natychmiastowemu wykonaniu z mocy ustawy, gdy decyzja jest zgodna z żądaniem wszystkich stron. W Służbie Więziennej: Na podstawie art. 218 ust. 3 ustawy z dnia 09 kwietnia 2010 r. o Służbie Więziennej wniesienie odwołania od decyzji w sprawach ze stosunku służbowego uregulowanych w formie decyzji administracyjnej nie wstrzymuje wykonania decyzji. Nie zamyka to jednak drogi do zaskarżenia decyzji. Organ odwoławczy wydaje decyzję, w której: utrzymuje w mocy zaskarżoną decyzję, uchyla zaskarżoną decyzję w całości albo w części i w tym zakresie orzeka co do istoty sprawy umarza postępowanie odwoławcze. Od dnia 01 czerwca 2017 r. wprowadzono obowiązek pouczenia stronę o prawie do zrzeczenia się odwołania i skutkach zrzeczenia się odwołania. edu.cossw.pl strona 24

25 Zrzeczenie się prawa do wniesienia odwołania ma taki skutek, że decyzji nie można będzie już zaskarżyć (staje się ona ostateczna i prawomocna). Strona może zrzec się prawa do wniesienia odwołania od decyzji. Oświadczenie w tym przedmiocie musi zostać złożone przez stronę przed organem, który wydał decyzję. ZAŻALENIE - ART KPA Zażalenie jest to zwyczajny środek prawny służący od niektórych postanowień, gdyż art kpa stanowi, iż: Na wydane w toku postępowania postanowienia służy stronie zażalenie, gdy kodeks tak stanowi. W wypadku postanowień, na które nie służy zażalenie, strona może zaskarżyć tylko w odwołaniu od decyzji, chodzi tu o postanowienia wydane przez organ I instancji. Podmiotem uprawnionym do wniesienia zażalenia jest strona, jak również inni uczestnicy postępowania np. świadkowie, biegli, osoby trzecie. Legitymację do wniesienia zażalenia mają także podmioty na prawach strony (organizacja społeczna, prokurator, RPO). Termin do wniesienia zażalenia wynosi 7 dni od dnia doręczenia na piśmie bądź ustnego ogłoszenia postanowienia stronie. Zażalenie składa się w formie podania, które nie musi być uzasadniane wystarczy, że wynika z niego niezadowolenie. Zażalenie nie wstrzymuje wykonania postanowienia, jednakże organ administracji publicznej, który wydał postanowienie, może wstrzymać jego wykonanie, gdy uzna to za uzasadnione. Organem właściwym do rozpoznania zażalenia jest organ wyższego stopnia. W sprawach nieuregulowanych w przepisach dotyczących zażalenia stosuje się przepisy kodeksu dotyczące odwołań. PONAGLENIE NOWY ŚRODEK ZASKARŻENIA BEZCZYNNOŚCI I PRZEWLEKŁOŚCI Od 1 czerwca 2017 r. bezczynność organów lub przewlekłość postępowania możemy zaskarżyć za pomocą ponaglenia. Stronie służy prawo do wniesienia ponaglenia, jeżeli: 1) nie załatwiono sprawy w obowiązujących terminach. 2) postępowanie jest prowadzone dłużej niż jest to niezbędne do załatwienia sprawy (przewlekłość). Bezczynność organu oznacza, że mimo upływu terminu sprawa nie została załatwiona zgodnie z ogólnymi terminami załatwienia spraw określonych w art. 35 kpa. edu.cossw.pl strona 25

26 Przewlekłość postępowania - gdy postępowanie trwa dłużej niż jest potrzebne do załatwienia sprawy (np. przedłużono termin na załatwienie sprawy, ale podejmowane czynności są nieefektywne, pozorne np. organ przeprowadza dowody niemające dla sprawy istotnego znaczenia). Ponaglenie wnosi się: do organu wyższego stopnia za pośrednictwem organu prowadzącego postępowanie; do organu prowadzącego postępowanie - jeżeli nie ma organu wyższego stopnia. Ponaglenie należy uzasadnić. UWAGA! Nie można od razu wnieść skargi do WSA na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania. Skargę do WSA musi poprzedzić ponaglenie. Po wniesieniu ponaglenia można skierować skargę do WSA nie ma obowiązku rozpatrzenia ponaglenia, żeby skarga do WSA była dopuszczalna. O każdym przypadku niezałatwienia sprawy w terminie organ administracji publicznej jest obowiązany zawiadomić strony, podając przyczyny zwłoki, wskazując nowy termin załatwienia sprawy oraz pouczając o prawie do wniesienia ponaglenia. art kpa Organ prowadzący postępowanie, przekazując ponaglenie organowi wyższego stopnia, jest obowiązany ustosunkować się do tego ponaglenia. Ponaglenie z odpowiedzią, a także z niezbędnymi odpisami akt sprawy należy przekazać organowi wyższego stopnia bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie 7 dni od dnia jego otrzymania. Termin na rozpatrzenie ponaglenia to 7 dni. Procedura załatwiania ponaglenia Bezczynność organ nie załatwił sprawy w terminie, Przewlekłość organ załatwia sprawę opieszale edu.cossw.pl strona 26

27 Ponaglenie do organu wyższego stopnia za pośrednictwem organu, który załatwia daną sprawę do organu, który prowadzi dane postępowanie (jeśli nie ma organu wyższego stopnia np. Minister, Samorządowe Kolegium Odwoławcze1) ustosunkowanie się do ponaglenia i przekazanie go do organu wyższego stopnia w terminie do 7 dni. Rozpatrzenie ponaglenia w przypadku stwierdzenia bezczyności lub przewlekłości W drodze postanowienia. zobowiązanie organu do zakończenia sprawy i wyznaczenie terminu, zarządzenie wyjaśnienia przyczyn i ustalenia osób winnych oraz podjęcia środków zapobiegawczych, niezwłoczne załatwienie sprawy, zarządzenie wyjaśnienia przyczyn i ustalenia osób winnych oraz podjęcia środków zapobiegawczych. WNIOSEK O PONOWNE ROZPATRZENIE SPRAWY Wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy (14 dni od dnia doręczenia decyzji) zastępuje odwołanie od decyzji w tych sprawach, w których nie ma organu wyższego stopnia nad organem I instancji. Chodzi przede wszystkim o decyzje wydawane w I instancji przez ministrów, Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych, Komisję Nadzoru Finansowego czy Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej, Samorządowe Kolegium Odwoławcze (SKO). Od 1 czerwca 2017 r. wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy będzie opcjonalny. Skorzystanie z niego nie będzie warunkiem wniesienia skargi do WSA na decyzję ministra lub SKO. Strona może wybrać drogę zaskarżenia. Można od razu zaskarżyć do WSA decyzję, termin do jej wniesienia wynosi 30 dni od dnia otrzymania decyzji. edu.cossw.pl strona 27

28 Nadzwyczajne środki zaskarżenia WZNOWIENIE POSTĘPOWANIA ADMINISTRACYJNEGO art kpa Wznowienie postępowania administracyjnego należy do nadzwyczajnych środków zaskarżenia. Oznacza, że sprawa, która została zakończona decyzją ostateczną, jest ponownie rozpatrywana od początku. Wznowienie postępowania administracyjnego stosuje się w przypadku wystąpienia niecodziennych, szczególnych okoliczności i to dopiero wtedy, kiedy nie ma już możliwości kontynuowania postępowania. Obligatoryjne przesłanki wznowienia postępowania administracyjnego Fakultatywne przesłanki wznowienia postępowania administracyjnego W sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się postępowanie (tzw. przesłanki obligatoryjnie), jeżeli: 1) dowody, na których podstawie ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe; 2) decyzja wydana została w wyniku przestępstwa; 3) decyzja wydana została przez pracownika lub organ administracji publicznej, który podlega wyłączeniu; 4) strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu; 5) wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody istniejące w dniu wydania decyzji, nieznane organowi, który wydał decyzję; 6) decyzja wydana została bez uzyskania wymaganego prawem stanowiska innego organu; 7) zagadnienie wstępne zostało rozstrzygnięte przez właściwy organ lub sąd odmiennie od oceny przyjętej przy wydaniu decyzji 8) decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję lub orzeczenie sądu, które zostało następnie uchylone lub zmienione. Organ może wznowić postępowanie administracyjne w następujących sytuacjach: 1) gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego została wydana decyzja; 2) gdy zostało wydane orzeczenie sądu stwierdzające naruszenie zasady równego traktowania, jeżeli naruszenie tej zasady miało wpływ na rozstrzygnięcie sprawy zakończonej decyzją ostateczną; 3) przed stwierdzeniem sfałszowania dowodu lub popełnienia przestępstwa orzeczeniem sądu lub innego organu, jeżeli sfałszowanie dowodu lub popełnienie przestępstwa jest oczywiste, a wznowienie postępowania jest niezbędne dla uniknięcia niebezpieczeństwa dla życia lub zdrowia ludzkiego albo poważnej szkody dla interesu społecznego. edu.cossw.pl strona 28

29 Wznowienie postępowania, oraz odmowa wznowienia postępowania następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie. Organem właściwym do wznowienia postępowania administracyjnego jest organ, który wydał w sprawie decyzję w ostatniej instancji. organ kończąc postępowanie może wydać decyzję o: odmowie uchylenia decyzji dotychczasowej, uchyleniu zaskarżonej decyzji i wydaniu nowej decyzji rozstrzygającej co do istoty sprawy. stwierdzić wydanie zaskarżonej decyzji z naruszeniem prawa oraz wskazania okoliczności, z powodu których nie uchylił tej decyzji. (okoliczności o których mowa w art. 146 kpa) STWIERDZENIE NIEWAŻNOŚCI DECYZJI ADMINISTRACYJNEJ art Organ administracji publicznej stwierdza nieważność decyzji, która: 1) wydana została z naruszeniem przepisów o właściwości; 2) wydana została bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa; 3) dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną; 4) została skierowana do osoby niebędącej stroną w sprawie; 5) była niewykonalna w dniu jej wydania i jej niewykonalność ma charakter trwały; 6) w razie jej wykonania wywołałaby czyn zagrożony karą; 7) zawiera wadę powodującą jej nieważność z mocy prawa. Nie stwierdza się nieważności decyzji z przyczyn wymienionych w pkt 1, 3, 4 i 7, jeżeli od dnia jej doręczenia lub ogłoszenia upłynęło dziesięć lat, a także gdy decyzja wywołała nieodwracalne skutki prawne. Właściwym do stwierdzenia nieważności decyzji jest organ wyższego stopnia, a gdy decyzja wydana została przez ministra lub samorządowe kolegium odwoławcze - ten organ. Rozstrzygnięcie w sprawie nieważności decyzji następuje w drodze decyzji. Jeżeli nie można stwierdzić nieważności decyzji ponieważ od dnia jej doręczenia lub ogłoszenia upłynęło dziesięć lat, albo gdy decyzja wywołała nieodwracalne skutki prawne, to organ administracji publicznej jedynie stwierdza wydanie zaskarżonej decyzji z naruszeniem prawa oraz wskazuje okoliczności, z powodu których nie stwierdził nieważności decyzji. UCHYLENIE, ZMIANA LUB WYGAŚNIĘCIE DECYZJI ADMINISTRACYJNEJ Przedmiotem uchylenia lub zmiany decyzji może być: 1) decyzja, na podstawie której żadna ze stron nie nabyła prawa (art. 154 kpa); 2) decyzja na podstawie której strona nabyła praw (art. 155 i art. 163 kpa); 3) decyzja wydana z zastrzeżeniem dopełnienia określonych czynności, których strona nie zrealizowała w wyznaczonym terminie (art i 3 kpa). edu.cossw.pl strona 29

30 4) Podmiotem uprawnionym do wystąpienia z wnioskiem o zmianę lub uchylenie decyzji jest strona. Organem właściwym do zmiany bądź uchylenia decyzji administracyjnej jest organ, który wydał zaskarżoną decyzję. Sprawy ze stosunku służbowego regulowane w formie decyzji administracyjnej Sprawy rozstrzygane w formie decyzji administracyjnej na podstawie ustawy z dnia 9 kwietnia 2010 r. o Służbie Więziennej, to: 5) zwolnienia ze służby, 6) przeniesienia z urzędu do pełnienia służby w innej jednostce organizacyjnej, 7) przeniesienia na niższe stanowisko służbowe, 8) zawieszenia w czynnościach służbowych. art ) przydziału lokalu mieszkalnego funkcjonariuszowi w służbie stałej (art. 172), 10) zwrotu równoważnika z tytułu braku mieszkania (art. 181 ust. 1), 11) zwrotu równoważnika za remont lokalu mieszkalnego (art. 182 ust. 6), 12) opróżnienia lokalu mieszkalnego (art. 188 ust. 1) 13) opróżnienia kwatery tymczasowej (art. 190) Do postępowań w sprawach rozstrzyganych w formie decyzji administracyjnej stosuje się przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jednolity Dz. U. z 2016 r. poz. 23). Postepowanie administracyjne jest dwuinstancyjne, co oznacza że od decyzji wydanej w pierwszej instancji służy odwołanie tylko do jednej instancji (omówienie środków zaskarżenia w postępowaniu administracyjnym zostało zamieszczone powyżej). Po zakończeniu postępowania administracyjnego może toczyć się postępowanie sądowoadministracyjne. Zgodnie z zasadą sądowej kontroli decyzji administracyjnych decyzje mogą być zaskarżane do sądu administracyjnego z powodu ich niezgodności z prawem, na zasadach i w trybie określonych w odrębnych ustawach. Skargę do sądu administracyjnego należy wnieść co do zasady w terminie 30 dni od dnia doręczenia rozstrzygnięcia w sprawie. Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność zostanie rozpatrzona przez sąd. edu.cossw.pl strona 30

31 Do sądu administracyjnego można zaskarżyć decyzję, która jest już ostateczna, czyli gdy: decyzja została wydana w drugiej instancji, ustawa nie daje możliwości odwołania się od decyzji do innego organu administracji publicznej. Przykład: Funkcjonariusz SW otrzymał decyzję przeniesienia z urzędu do pełnienia służby w innej jednostce organizacyjnej (w granicach jednego okręgu). Decyzję wydał Dyrektor Okręgowy SW. Funkcjonariusz nie zgadza się z decyzją. Zgodnie z zasadą dwuinstancyjności postępowania administracyjnego funkcjonariusz może złożyć odwołanie, w terminie 14 dni od dnia otrzymania decyzji wyższego przełożonego tj. do Dyrektora Generalnego SW. Rozstrzygnięcie Dyrektora Generalnego SW kończy postępowanie administracyjne. Sąd Funkcjonariusz administracyjny ma orzeka jednak w jeszcze sprawach prawo skarg do na złożenia (por. art. skargi, 3 p.s.a.): terminie 30 dni od dnia doręczenia rozstrzygnięcia w sprawie, do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, a następnie skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego, termin 30 dni od dnia doręczenia Ci odpisu orzeczenia wojewódzkiego sądu administracyjnego wraz z jego uzasadnieniem. Sąd administracyjny orzeka w sprawach skarg na (por. art. 3 p.s.a.): 1) decyzje administracyjne; 2) niektóre postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym, egzekucyjnym lub zabezpieczającym w administracji; 3) inne akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa; 4) pisemne interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane w indywidualnych sprawach; 5) akty prawa miejscowego; 6) inne niż prawo miejscowe akty organów jednostek samorządu terytorialnego i ich związków; 7) akty nadzoru nad działalnością organów jednostek samorządu terytorialnego; 8) bezczynność organów. Wojewódzki sąd administracyjny kończąc postępowanie w sprawie może: 1) oddalić skargę; 2) uchylić zaskarżoną decyzję, postanowienie, akt lub interpretację w całości lub w części (czyli zaskarżony akt lub czynność przestaną obowiązywać); 3) stwierdzić nieważność decyzji, postanowienia lub aktu prawa miejscowego; 4) stwierdzić, że decyzja, postanowienie lub akt zostały wydane z naruszeniem prawa, edu.cossw.pl strona 31

32 5) uwzględnić skargę na bezczynność i wezwać organ do wydania w wyznaczonym terminie postanowienia, decyzji lub podjęcia czynności; 6) stwierdzić bezskuteczność aktu lub czynności (por. art p.s.a.). Od orzeczenia wydanego przez wojewódzki sąd administracyjny, można złożyć: skargę kasacyjną w przypadku wyroków lub postanowień kończących postępowanie w sprawie, w terminie 30 dni od dnia doręczenia odpisu orzeczenia wojewódzkiego sądu administracyjnego wraz z jego uzasadnieniem. albo zażalenie w przypadku innych postanowień niż kończące postępowanie w sprawie, w terminie 7 dni od dnia doręczenia postanowienia. Pamiętaj! Skargę kasacyjną musi przygotować i wnieść adwokat lub radca prawny. Ta sama zasada dotyczy zażalenia na postanowienie o odrzuceniu skargi kasacyjnej (por. art p.s.a., art. 175 p.s.a.). edu.cossw.pl strona 32