Podstawy prawa administracyjnego (PPA) - kodeks i postępowanie - Postępowanie administracyjne ogólne. Zestaw 8

Transkrypt

1 Podstawy prawa administracyjnego (PPA) - kodeks i postępowanie - Postępowanie administracyjne ogólne Zestaw 8

2 Przedmiot Schemat postępowania przed organem I instancji Organ prowadzący, strony i inni uczestnicy postępowania Wszczęcie postępowania Terminy, doręczenia i wezwania Dowody i prawo do informacji Zawieszenie i umorzenie Rozprawa administracyjna Postanowienie i decyzja administracyjna 2

3 I instancja Postępowanie przed organem I instancji Wszczęcie postępowania Przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego Przeprowadzenie postępowania dowodowego Rozstrzygnięcie Co do zasady: Postępowanie w trybie gabinetowym (według zasady pisemności) DECYZJA Wyjątkowo: Przeprowadzenie rozprawy administracyjnej Zawarcie ugody przez strony POSTANOWIENIE załatwiające sprawę co do istoty POSTANOWIENIA: Wydawane w toku postępowania, dotyczące kwestii proceduralnych (np. dopuszczenie do udziału w postępowaniu organizacji społecznej) i porządkowych (ukaranie grzywną, ustalenie kolejności przeprowadzania dowodów) Np.: (1) Postanowienie w sprawie zatwierdzenia ugody, (2) Postanowienie w sprawie wyjaśnienia wątpliwości co do treści decyzji.

4 Organ prowadzący postępowanie Organy administracji państwowej Organy jednostek samorządu terytorialnego Państwowe i komunalne jednostki organizacyjne Inne organizacje (zawodowe, samorządowe) Wojewodowie Wójt, burmistrz, prezydent miasta Terenowe organy administracji niezespolonej Starosta (zarząd powiatu) Naczelne i centralne organy administracji publicznej (o ile posiadają kompetencje do prowadzenia postępowania w I lub II instancji) Marszałek województwa (zarząd województwa) Każda sprawa załatwiana przez organ I instancji podlega kontroli organu II instancji (przez organ wyższego stopnia) z wyjątkiem sytuacji, gdy I instancją jest organ centralny lub samorządowe kolegium odwoławcze 4

5 Strona postępowania Strona każdy czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek (art. 28 kpa). np. osoba fizyczna, osoba prawna, państwowa / samorządowa jednostka organizacyjna, organizacja społeczna, podmiot, który uważa, że w określonej sprawie należy przeprowadzić postępowanie, zgłasza wniosek o wszczęcie postępowania. Jeżeli zaś zamierza wziąć udział w już toczącym się postępowaniu może zgłosić żądanie o dopuszczenie do postępowania. W postępowaniu administracyjnym może występować jedna lub kilka stron, a strony łączyć może: ten sam lub zbliżony interes prawny lub też strony mogą mieć również rozbieżne interesy. 5

6 Uczestnicy postępowania Pełnomocnik / przedstawiciel w postępowaniu administracyjnym nie ma przymusu adwokackiego. Istnieje znaczna swoboda w zakresie działania przez pełnomocnika. Prokurator zapewniając praworządność, prokuratorzy mogą podejmować środki zmierzające do prawidłowego i jednolitego stosowania prawa. W związku z tym prokurator: może wystąpić o wszczęcie postępowania w celu usunięcia stanu niezgodnego z prawem możliwość udziału w postępowaniu w celu zapewnienia jego zgodności z prawem występuje na prawach strony, poza tym może wnieść sprzeciw od decyzji ostatecznej i skargę na decyzję administracyjną. Rzecznik Praw Obywatelskich stoi na straży praw i wolności obywatelskich. Ma prawo zwracania się o wszczęcie postępowania, zaskarżania decyzji oraz uczestnictwa w postępowaniu na prawach prokuratora. Organizacja społeczna (na prawach strony) może żądać wszczęcia postępowania lub dopuszczenia jej do udziału, o ile jest to uzasadnione celami statutowymi tej organizacji i zgodne z interesem społecznym. wsparcie strony lub też występowanie przeciwko niej zawsze jednak w ramach celu statutowego i w zgodzie z interesem społecznym. 6

7 Strony i pozostali uczestnicy postępowania - schemat Organ administracji Strona Strona / / Podmiot / podmioty na prawach strony Inni uczestnicy postępowania (np. biegli, świadkowie) oraz prokurator, RPO ze szczególnymi uprawnieniami Jedna, dwie lub większa liczba stron postępowania 7

8 Wszczęcie postępowania (I instancja) Postępowanie może być wszczęte: na żądane strony, z urzędu (przez uprawniony organ) na żądanie strony lub z urzędu. Inicjatywa strony zwykle, gdy chodzi o uzyskanie uprawnienia (np. uzyskanie koncesji) lub ustalenie, że strona posiada takie uprawnienie (np. stwierdzenie posiadania kwalifikacji zawodowych). Inicjatywa organu: konieczność nałożenia na stronę określonych obowiązków (np. przymusowa rozbiórka obiektu budowlanego), ze względu na ważny interes strony wszczęcie postępowania w sprawie, w której przepisy wymagają wniosku strony. Inicjatywa strony co do wszczęcia postępowania wyraża się poprzez złożenie podania (wniosek o wszczęcie postępowania), któremu następnie nadawany jest bieg urzędowy. 8

9 Terminy 9

10 Doręczenia i wezwania Wezwanie nakłada określone obowiązki (w przeciwieństwie do zawiadomienia). W związku z tym musi odpowiadać określonym wymogom formalnym, np. oznaczenie przedmiotu sprawy, charakteru, w którym występuje wzywany, celu wezwania, terminu, czy też skutków niestawiennictwa. Doręczenia: Doręczenie następuje: o o o w miejscu meldunku lub w lokalu, do którego osoba ma tytuł prawny, w miejscu pracy, w każdym innym miejscu, jeżeli wynika to z konieczności. W razie nieobecności w mieszkaniu, pisma dostarcza się do rąk dorosłych domowników, sąsiada, dozorcy (o ile osoby te podjęły się oddania pisma adresatowi) W innej sytuacji (niemożność doręczenia) stosuje się tzw. doręczenie zastępcze (złożenie pisma w urzędzie pocztowym lub urzędzie gminy na okres 14 dni). W przypadku odmowy: zwrot z adnotacją o odmowie w konsekwencji uważa się, że pismo zostało doręczone w dniu odmowy. 10

11 Przykład zawiadomienia 1. / / 2. / / a/a 11

12 Dowody Tzw. przeprowadzenie dowodów stanowi zasadniczą część postępowania wyjaśniającego. Jak dowód należy dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem. Rodzaje dowodów: dokumenty (urzędowe i prywatne) domniemanie prawdziwości dokumentu urzędowego, zeznania świadków brak prawa odmowy zeznań z wyłączeniami dotyczącymi pokrewieństwa oraz niekorzystnych skutków złożenia zeznania, zeznania stron korzystają z domniemania prawdziwości, o ile nie są sprzeczne z innymi dowodami i faktami znanymi organowi prowadzącemu postępowanie, opinie biegłych, zapisy obrazu i dźwięku, plany, rysunki i inne. 12

13 Prawo do informacji Postępowanie administracyjne jest w całości jawne dla strony, a dla innych uczestników, w takim zakresie, w jakim jest to niezbędne do wykonywanych przez nich czynności, czy ról. Prawo do informacji gwarantuje ogólna kodeksowa zasada pisemności postępowania. Podstawową dokumentację postępowania stanowi protokół. Sporządzany jest z każdej czynności istotnej dla sprawy (np. przesłuchania świadków, przyjęcia ustnego podania / wniosku, z rozprawy), o ile nie została utrwalona w inny sposób. Strona ma prawo żądania sporządzenia protokołu. W toku postępowania sporządza się również adnotacje forma utrwalenia czynności, z których nie sporządza się protokołu. Organ administracji ma obowiązek umożliwić stronom przeglądanie akt w każdym stadium postępowania oraz sporządzanie z nich notatek i odpisów (ograniczenia w przypadku tajemnicy państwowej postanowienie organu, na które służy zażalenie). 13

14 Zawieszenie Zawieszenie polega na wstrzymaniu wszelkich czynności, z wyjątkiem niezbędnych ze względu na zagrożenie życia lub zdrowia ludzkiego lub zapobieżenie poważnym szkodom dla interesu społecznego. Wstrzymywany jest bieg terminów. Zawieszenie: obowiązkowe lub fakultatywne. Obowiązek zawieszenia: śmierć strony lub jednej ze stron, gdy wezwanie spadkobierców nie jest możliwe. śmierć przedstawiciela ustawowego strony (np. pełnomocnika spółki), Utrata przez stronę lub jej przedstawiciela zdolności do czynności prawnych Gdy rozpatrzenie sprawy zależy od rozstrzygnięcia tzw. zagadnienia wstępnego przez inny organ. Z mocy prawa, gdy do Trybunału Konstytucyjnego skierowane zostanie pytanie prawne, gdy od odpowiedzi na nie zależy rozstrzygniecie sprawy. Fakultatywnie na wniosek strony, na której wniosek wszczęto postępowanie, o ile inne strony temu się nie sprzeciwią i nie zagraża to interesowi społecznemu. Zawieszone postępowanie podejmuje się z urzędu lub na wniosek strony (w przypadku zawieszenia fakultatywnego, po upływie 3 lat, jeśli nie ma wniosku o ponowne wszczęcie, uznaje się, że wniosek w sprawie został wycofany). 14

15 Umorzenie W przypadku, gdy z jakikolwiek przyczyn postępowanie stało się bezprzedmiotowe, organ prowadzący wydaje decyzje o jego umorzeniu. Umorzenie na wniosek strony - postępowanie może być umorzone również wtedy, gdy wystąpi o to strona, na żądanie której postępowanie zostało wszczęte, przy czym: brak sprzeciwu innych stron (pozostałych), nie przeczy to interesowi społecznemu. 15

16 Rozprawa administracyjna Rozprawa to zgromadzenie w jednym miejscu wszystkich uczestników postępowania przez organ prowadzący postępowanie. Nie ma obowiązku każdorazowego przeprowadzenia rozprawy, przy czym: mogą występować wyjątki, zobowiązujące do przeprowadzenia rozprawy (określa je prawo materialne np. postępowanie wywłaszczeniowe), rozprawa powinna być przeprowadzona zawsze, gdy zapewnia to przyśpieszenie lub uproszczenie postępowania, bądź osiągnięcie celu wychowawczego (art kpa). Czynności związane z przygotowaniem rozprawy załatwia organ prowadzący postępowanie (wezwania i zawiadomienia). Kierujący rozprawą sprawuje tzw. policję sesyjną (wydalenie z rozprawy, grzywna za niewłaściwe zachowanie) 16

17 Postanowienie W postępowaniu administracyjnym mogą być wydawane postanowienia. Dotyczą one różnych kwestii, które wynikną w toku postępowania, ale najczęściej nie rozstrzygają istoty sprawy dotyczą: kwestii proceduralnych (np. zawieszenia / wznowienia postępowania, przywrócenia uchybionego terminu), kwestii porządkowych (np. ustalenie kolejności przeprowadzania dowodów, ukaranie grzywną uczestnika postępowania, sprostowanie oczywistej omyłki w decyzji), rozstrzygnięć dotyczących istoty sprawy (np. zatwierdzenie ugody). Do postanowień stosuje się odpowiednio niektóre przepisy odnoszące się do decyzji administracyjnej (np. ustalające zakres uzasadnienia, sytuacje kiedy można odstąpić od uzasadnienia, sposób doręczenia itd.). 17

18 Przykład postanowienia 1. / / 2. / / 3. / / a/a 18

19 Decyzja administracyjna Wynikiem przeprowadzenia postępowania administracyjnego jest wydanie przez organ prowadzący decyzji administracyjnej, która rozstrzyga i kończy sprawę w danej instancji. Postać decyzji administracyjnej musi odpowiadać wymogom kodeksowym, co do jej zawartości. Wymagania dotyczące zawartości decyzji administracyjnej precyzuje art. 107 kpa. 19

20 Akt administracyjny - decyzja Akt administracyjny, będący wyrazem działania organu administracji, konkretyzujący uprawnienia i obowiązki. Jest wydawany w toku postępowania administracyjnego, czyli procesu, którego celem jest zastosowanie ogólnej normy prawnej, zawartej w ustawie lub akcie wykonawczym do ustawy, w odniesieniu do konkretnej sytuacji, w której znajduje się strona postępowania. Z uwzględnieniem przepisów proceduralnych dotyczących postępowania administracyjnego (KPA + przepisy szczególne w prawie materialnym). 20

21 Przykład normy ogólne (koncesjonowanie) Art Uzyskania koncesji wymaga wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie: 1) poszukiwania / / złóż kopalin, wydobywania kopalin ze złóż, / / 4) ochrony osób i mienia; / / 2. Szczegółowy zakres i warunki wykonywania działalności gospodarczej podlegającej koncesjonowaniu określają przepisy odrębnych ustaw. Art Jeżeli przepisy odrębnych ustaw nie stanowią inaczej, udzielenie, / / należy do ministra właściwego ze względu na przedmiot działalności gospodarczej wymagającej uzyskania koncesji. 2. Udzielenie, odmowa udzielenia, zmiana i cofnięcie koncesji lub ograniczenie jej zakresu w stosunku do wniosku następuje w drodze decyzji. i dalej, regulacje ogólne dotyczące postaci wniosku o udzielenie koncesji / / oznaczenie podmiotu, adres 21

22 Przykład normy szczegółowe (koncesjonowanie) Do zlokalizowania odpowiednio do sprawy / rozpatrywanego przypadku; Normy szczegółowe nie muszą występować jedynie w jednym, uszczegóławiającym akcie normatywnym; Normy szczegółowe występować mogą w wielu aktach normatywnych, co więcej mogą być to akty normatywne występujące na różnych poziomach katalogu źródeł prawa (ustawa, rozporządzenie). Przykładowo i podsumowując: (koncesjonowanie). ❶ Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej ❷ Ustawa o ochronie osób i mienia Rozporządzenie MSWiA / /w sprawie rodzajów dokumentów wymaganych przy składaniu wniosku o udzielenie koncesji na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług ochrony osób i mienia ❸ 22