Starzenie mężczyznaspekty. społeczne. Iwona Rotter

Transkrypt

1 Starzenie mężczyznaspekty fizjologiczne i społeczne Iwona Rotter

2

3 Dane GUS Oczekiwana średnia długośd życia mężczyzny w Polsce- ok. 72 lata Średni wiek mężczyzny: 36,5 lat Pierwsza przyczyna zgonów: choroby układu krążenia

4 Problemy zdrowotne mężczyzn powyżej 50 rż. : Choroba niedokrwienna serca i dyslipidemie- 51,36% Nadciśnienie tętnicze- 42,5% Cukrzyca t.2-17,5% Łagodny rozrost prostaty- 13,3% Choroba zwyrodnieniowa stawów: 8,8% Zadma: 8,6% Rak prostaty: 7,8%

5 Śmiertelny kwartet* Nadciśnienie tętnicze Nietolerancja glukozy Hipertrigliceryd emia Otyłośd centrala * Kaplan N.M.: The deadly quartet, Arch. Intern. Med. 1989; 149:

6 Kryteria rozpoznawania zespołu metabolicznego u mężczyzn wg IDF z 2005r. Obwód brzucha 94 cm oraz 2 z poniższych: Triglicerydy 150mg/dl lub leczenie dyslipidemii, Cholesterol HDL < 40mg/dl lub leczenie dyslipidemii, Ciśnienie tętnicze 130/85mmHg lub leczenie hypotensyjne, Glikemia na czczo 100mg/dl lub leczenie cukrzycy t.2.

7 Epidemiologia zespołu metabolicznego u polskich mężczyzn - badania NATPOL-Plus (kryteria NCEP-ATP III), śr. 18%,częstośd występowania zespołu metabolicznego rośnie z wiekiem: po 60 rż.- 31%-2005 r. - NATPOL otyłośd -ok. 25% mężczyzn, wzrost liczby chorych na cukrzycę lub zagrożonych cukrzycą o 20% - WOBASZ I-23% mężczyzn w wieku lata, między 60 a 74 rż- 35%* *Wyrzykowski i wsp.: Epidemiologia zespołu metabolicznego w Polsce. Wyniki programu WOBASZ, Kardiol. Pol. 2005; 63:6 (supl.)

8 Badanie NATPOL Główne czynniki ryzyka wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych i ich rozpowszechnienie w polskim społeczeństwie.

9 Konsekwencje zespołu metabolicznego Choroby układu sercowo-naczyniowego Choroby stawów obwodowych Stłuszczenie wątroby Kamica żółciowa Niektóre typy nowotworów (np. rak prostaty*) Zaburzenia hormonalne *1.Schmitz-Dräger BJ et al.: Metabolic syndrome and prostate cancer, Urologe A Jun;52(6): doi: /s CicioneA. et al.:patients with metabolic syndrome and widespread high grade prostatic intraepithelial neoplasia are at a higher risk factor of prostate cancer on re-biopsy: a prospective single cohort study, Urol Oncol Dec 27. pii: S (12)00350-X. doi: /j.urolonc Esposito K.et al.: Metabolic syndrome and risk of cancer: a systematic review and meta-analysis, Diabetes Care 2012 Nov;35(11): doi: /dc

10

11 Zespół częściowej niedomogi androgenowej związanej z wiekiem- zespół niedoboru testosteronu Po 50 rż spadek stężenia testosteronu wynosi ok. 0,8-1% rocznie. Objawy kliniczne są nieswoiste Pomocne w diagnostyce są powszechnie dostępne kwestionariusze, np. kwestionariusz niedomogi androgenowej (ADAM), kwestionariusz objawów starzenia się mężczyzn (AMS) Konieczne jest wykonanie badao hormonalnych Szacuje się, że ZNT występuje u ok % mężczyzn* *MulliganT. et al.: Prevalence of hypogonadism in males aged at least 45 years: The HIM Study. Int. J. Clin. Pract. 2006; 60:

12 Definicja zespołu niedoboru testosteronu jest to "zespół kliniczny i biochemiczny związany ze starzeniem się, charakteryzujący się typowymi objawami oraz obniżonym stężeniem testosteronu (T) w surowicy. Może on powodowad znaczne pogorszenie jakości życia i negatywnie wpływad na czynnośd wielu narządów i układów - International Society for the Study of the Aging Male (ISSAM), Internatiolnal Society of Andrology (ISA) i European Association of Urology (EAU)

13 Rozpoznawanie zespołu niedoboru testosteronu Kliniczne objawy hipogonadyzmu (zaburzenie erekcji, zmniejszenie libido, pogorszenie jakości życia, zaburzenia snu, rozdrażnienie lub stany depresyjne, uczucie przewlekłego zmęczenia, otyłośd brzuszna, zmniejszenie masy i siły mięśniowej, zmniejszenie gęstości mineralnej kości)- przynajmniej 3 objawy Niskie stężenie testosteronu Brak patognomonicznych objawów klinicznych

14 Stężenie testosteronu* stężenia T całkowitego powyżej 12 nmol/l (346 ng/dl) lub T wolnego powyżej 250 pmol/l (72 pg/ml) nie wymagają substytucji testosteronowej, stężenia T całkowitego poniżej 8 nmol/l (231 ng/dl) lub T wolnego poniżej 180 pmol/l (52 pg/ml) wymagają takiej substytucji, można rozważyd próbę terapii zastępczej przy stężeniach 8 12 nmol/l (2,31 3,46 ng/ml) u chorych z objawami, u których wyklucza się inne przyczyny tych objawów *Zalecenia EAU i ISSAM

15

16 Testosteron Komórki Leydiga Testosteron w krwioobiegu Komórki docelowe Testostero n (z cholestero lu) Z SHBG- 60% Wolny biodostęp ny- 1-2% Związany z albumina mi Redukcja do 5αdihydortes tosteronu W tkance tłuszczowe j aromatyza cja do estradiolu

17 Testosteron w tkance tłuszczowej Testosteron produkowany w tkance tłuszczowej trzewnej -Pobudzenie lipolizy - Uwolnienie WKT Indukcja insulinooporności, hiperinsulinemii i zaburzeo lipidowych Siemioska L.: Tkanka tłuszczowa. Patofizjologia, rozmieszczenie, różnice płciowe oraz znaczenie w procesach zapalnych i nowotworowych, Endokrynol. Pol. 2007; 58:

18 Wzajemne koincydencje między zespołem niedoboru testosteronu a zespołem metabolicznym Wang Ch. et al.: Testosterone Associated With Obesity and the Metabolic Syndrome Contributes to Sexual Dysfunction and Cardiovascular Disease Risk in Men With Type 2 Diabetes, Diabetes Care, 2011;34(7):

19 Hiperglikemia a zespół niedoboru testosteronu Zaburza pulsacyjne wydzielanie LH oraz testosteronu¹ Upośledzenie funkcji komórek Leydiga na skutek zaburzenia czynności osi przysadka gonady 1. Iranmanesh A.i wsp.: Glucose ingestion acutely lowers pulsatile LH and basal testosterone secretion in men. Am J Physiol Endocrinol Metab Mar 15;302(6):E724-30

20 Związek zespołu niedoboru testosteronu z cukrzycą i zespołem metabolicznym i chorobami układu krążenia Niskie stężenie testosteronu stanowi niezależny czynnik ryzyka wystąpienia cukrzycy typu 2 oraz zespołu metabolicznego¹ W połowie z analizowanych 32 badao stwierdzono istotnie częstsze występowanie choroby wieocowej u mężczyzn z niskimi stężeniami testosteronu² Częstośd występowania niskich stężeo testosteronu wynosi na 20-64%³ 1. Oh JY, Barret-Connor E, Wedic NM, Wingard DL; Rancho Bernardo Study. Endogenous sex hormones and the development of type 2 diabetes in older men and women, the Rancho Bernardo Study. Diabetes Care 2002; 25: Wu FC, von Eckardstein A. Androgens and coronary artery disease. Endocr Rev 2003; 24: Rabijewski M. Patogeneza i objawy zespołu niedoboru testosteronu. Przeg Urolog 2008; 9:20-26.

21

22 Zespół hipoandrogenometaboliczny (HypoAndrogeno-Metabolic Syndrome HAM) GOULD DC, KIRBY RS, AMOROSO P.:HYPOANDROGEN-METABOLIC SYNDROME: A POTENTIALLY COMMON AND UNDERDIAGNOSED CONDITION IN MEN. INT J CLIN PRACT FEB;61(2):341-4.

23 Zespół metaboliczny a rozrost prostaty W rocznej obserwacji dynamiki BPH stwierdzono statystyczny związek 17 na 19 badanych składowych zespołu metabolicznego ze zmianą objętości gruczołu krokowego. ¹ Szczególną rolę przypisuje się wpływowi insulinooporności na BPH i LUTS.¹ Insulinopornośd stanowi czynnik ryzyka i jest promotorem rozwoju BPH na skutek pobudzenia produkcji insulinopodobnego czynnika wzrostu w wątrobie. ² Podkreśla się istotną rolę otyłości jako czynnika przyczyniającego się do rozwoju BPH, co można wiązad ze zwiększoną produkcją estrogenów, a w konsekwencji zaburzeniami proporcji między androgenami a estrogenami.³ 1. Hammarsten J., Peeker R.: Urological aspects of the metabolic syndrome. Nat Rev Urol Aug 2;8(9): doi: /nrurol Neuhouser ML. et al. Insulin-like growth factor-i, insulin-like growth factor binding protein-3 and risk of benign prostate hyperplasia in the prostate cancer prevention trial. Prostate. 2008;68: Wang S., et al.: Body mass index and risk of BPH: a meta-analysis. Prostate Cancer Prostatic Dis Sep;15(3): doi: /pcan Epub 2011 Dec 20.

24 Łagodny rozrost prostaty- BPH BPH BENIGN PROSTATE HYPERPLASIA BOO BLADDER OUTLET OBSTRUCTION LUTS LOWER URINARY TRACT SYMPTOMS BPE BENIGN PROSTATE ENLARGMENT

25 LUTS- Objawy ze strony dolnych dróg moczowych występujące u mężczyzn Bardziej uciążliwe Magazynowanie Częstomocz dzienny Częstomocz nocny Nagłe parcie na mocz Nietrzymanie moczu Nietrzymanie wysiłkowe Nietrzymanie podczas nagłego parcia na mocz Po mikcji Uczucie niepełnego opróżnienia pęcherza Sączenie moczu kroplami Oddawanie moczu Słaby strumień moczu Rozszczepiony lub oddawany cienką strużką strumień moczu Przerywany strumień moczu Trudności z rozpoczęciem mikcji Utrudnione oddawanie moczu Występujące częściej

26 Kliniczne cele postępowania z BPH Zredukowanie objawów Poprawa jakości życia Zredukowanie ryzyka odległych powikłao

27

28 Styl życia mężczyzn jest znacznie bardziej ryzykowny niż sposób życia kobiet. Większa skłonnośd do używek takich jak alkohol i tytoo powoduje, że są oni bardziej podatni na choroby układu krążenia, nieprzemyślane zachowania są z kolei przyczyną tego, że częściej ulegają wypadkom i urazom, do tego dokłada się też znacznie mniejsza troska mężczyzn o własne zdrowie i brak systematyczności w stosowaniu profilaktyki prof. Alan White

29 Dziękuję za uwagę