Usuwanie jonów żelaza i manganu z wody
|
|
- Ewa Janowska
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Usuwanie jonów żelaza i manganu z wody Miejsce wykonywania ćwiczenia: Zakład Chemii Środowiska, Wydział Chemii UJ ul. Gronostajowa 3 (III Kampus UJ), pok Prowadzący: Dr Paweł Miśkowiec
2 Wstęp Jony żelaza i manganu nie mogą występować w wodzie pitnej w większej ilości, ponieważ nadają jej nieprzyjemny smak. Stąd Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi wprowadza ograniczenie stężenia jonów żelaza w wodzie do picia do 0,200 mg/dm 3, a manganu do 0,050 mg/dm 3. W wodzie przeznaczonej do innych celów obecność jonów żelaza i manganu jest również ściśle ograniczona, nierzadko normy są nawet bardziej restrykcyjne. Przykładowo w wodzie dla browarów zawartość jonów żelaza nie powinna przekraczać 0,1 mg/dm 3. Szczególnie ostre wymagania stawia się wodzie dla celów pralniczych, żelazo powoduje bowiem żółknięcie bielizny. Wykluczona jest obecność żelaza i manganu w wodzie stosowanej w kąpielach fotograficznych. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z metodami usuwania jonów żelaza i manganu z wody oraz metodami oznaczania zawartości tych jonów w wodzie. Zakres materiału do przygotowania Główne zanieczyszczenia wody. Uzdatnianie wody do celów spożywczych i przemysłowych. Metody oznaczania żelaza i manganu. Podstawy spektrofotometrii w zakresie widzialnym. Usuwanie żelaza z wody Proces odżelaziania wody polega na utlenieniu żelaza(ii) do żelaza(iii) i powstaniu trudno rozpuszczalnego wodorotlenku żelaza(iii). Wytrącenie wodorotlenku żelaza(iii) pozwala na praktycznie całkowite usunięcie związków żelaza z wody. Metody odżelaziania zależą od tego, w postaci jakiego związku żelazo występuje w wodzie. W wodach podziemnych najczęściej występuje nietrwały i łatwo reagujący z wodą wodorowęglan żelaza(ii): Fe(HCO 3 ) 2 + 2H 2 O = Fe(OH) 2 + 2H 2 O + 2CO 2 Produktem hydrolizy jest trudno rozpuszczalny wodorotlenek żelaza(ii) (I Fe(OH)2 =4, ). Wskutek wydzielania się ditlenku węgla równowaga przesuwa się na prawo co może doprowadzić do prawie całkowitego rozkładu wodorowęglanu żelaza(ii). Powstający wodorotlenek żelaza(ii) pod wpływem tlenu w trakcie napowietrzania wody i przy odpowiednim ph (około 8,5) utlenia się do wodorotlenku żelaza(iii): 4Fe(OH) 2 + 2H 2 O + O 2 = 4Fe(OH) 3 Wodorotlenek żelaza(iii) jest trudniej rozpuszczalnym związkiem niż Fe(OH) 2 o iloczynie rozpuszczalności I Fe(OH)3 = 3, Związek ten ulega koagulacji i wytrąca się w postaci osadu. 2
3 Stosując napowietrzanie (aerację) wody, równocześnie usuwa się ditlenek węgla i nasyca wodę tlenem. Stężenie związków żelaza można w ten sposób obniżyć do 0,1-0,3 mg Fe/dm 3. Do usunięcia żelaza występującego w wodzie w postaci innych soli, np. soli mocnych kwasów, nie wystarczy metoda aeracji, trzeba wodę odpowiednio zalkalizować. Tak więc w zależności od tego, w jakiej postaci żelazo występuje w wodzie oraz od wymaganego stopnia odżelaziania stosowane są następujące metody: 1) aeracja, 2) alkalizacja wodorotlenkiem (wapnia, sodu, magnezu itp.) i aeracja, 3) koagulacja (w przypadku występowania żelaza w połączeniach organicznych), 4) stosowanie jonitów (kationitów). Po zastosowaniu metod 1-3 musi nastąpić oczyszczenie wody przez filtrowanie. Usuwanie manganu z wody Związki manganu można usunąć z wody tymi samymi metodami, co związki żelaza i zazwyczaj odżelazianie i odmanganianie przeprowadza się łącznie. Chemizm odmanganiania jest następujący: związki manganu(ii) tworzą wodorotlenek manganu(ii) utleniany następnie tlenem z powietrza do MnO(OH) 2. Powstały hydrozol przechodzi w żel poddawany filtracji. Całkowite utlenienie manganu wymaga jednak wyższego ph niż przy usuwaniu żelaza. Bez katalizatora ph musi wynosić przynajmniej 10,3, zaś przy użyciu katalizatora, którym jest błonka MnO 2 naniesiona na filtr, wystarczającą wartością jest ph = 8,5. Aby otrzymać błonkę katalizatora, przepuszcza się wcześniej przez warstwę piasku/złoża filtrującego roztwór zawierający 20 mg KMnO 4 /dm 3 zakwaszony do ph= 5-5,5: MnO H + + 3e MnO 2 + 2H 2 O 2MnO - 4 MnO MnO 2 + O 2 Po upływie h tak przygotowany filtr obniża zawartość manganu w wodzie do 0,05-0,1 mg/dm 3. Oczyszczanie wody przez filtrowanie Filtrowanie jest ostatnim po aeracji, alkalizacji i koagulacji zabiegiem stosowanym przy klarowaniu wody, mającym na celu całkowite lub częściowe usunięcie najdrobniejszych zawiesin. Proces ten polega na przepuszczaniu wody przez warstwę materiału filtrującego, którym może być piasek kwarcowy, drobny marmur, antracyt. Woda doprowadzana jest na filtr od góry, a przefiltrowaną wodę odprowadza się u dołu przez tzw. urządzenie drenażowe. Filtr stanowi zbiornik wypełniony materiałem filtracyjnym z urządzeniem do doprowadzania wody surowej, urządzeniem do odprowadzania wody przefiltrowanej oraz urządzeniem do oczyszczania filtru. W zależności od ciśnienia, pod którym pracują, dzielimy filtry na grawitacyjne (otwarte) i ciśnieniowe (zamknięte). W filtrach grawitacyjnych woda filtruje się pod 3
4 ciśnieniem słupa wody stanowiącej różnicę poziomu wody w filtrze nad złożem i poziomem wody w zbiorniku wody przefiltrowanej. W filtrach ciśnieniowych (tzw. pośpiesznych) woda filtruje się pod ciśnieniem wytwarzanym przez pompę. Wykonanie ćwiczenia: 1. Pobranie próbki wody surowej do analizy Z pojemnika zawierającego około 5 dm 3 badanej wody pobrać próbkę o objętości 0,5 dm 3 z przeznaczeniem do analizy na zawartość żelaza i manganu w wodzie surowej, przed zabiegami odżelaziania i odmanganiania. 2. Przeprowadzenie uzdatniania alkalizacja i aeracja W wodzie przeznaczonej do uzdatnienia oznaczyć ph papierkiem wskaźnikowym, a następnie przy użyciu wodorotlenku wapnia lub sodu doprowadzić ph wody do wartości 8,5. Przez tak zalkalizowaną wodę przepuścić powietrze z prędkością ok. 5 dm 3 /h tak, aby objętość powietrza stanowiła 10 % objętości wody. 3. Przygotowanie kolumny filtracyjnej Filtr stanowi rura szklana o średnicy wewnętrznej 3,5 cm (powierzchni przekroju 9,6 cm 2 ) wypełniona piaskiem znajdującym się na warstwie drenażowej. Wysokość poszczególnych warstw jest następująca: dolnej (o uziarnieniu mm) 10cm, środkowej (o uziarnieniu 5-10 mm) 10 cm, górnej (o uziarnieniu 2-5 mm) 10 cm, piaskowej (o uziarnieniu 0,6-2,0 mm) 100 cm, przy czym rozkład uziarnienia warstwy piasku wyznaczony na podstawie analizy sitowej jest następujący: 0,6 0,75 mm 20 %, 0,75 1,2 mm 60 %, 1,2 1,5 mm 10 % i 1,5-2,0 mm 10 %. Kolumnę aktywuje się przy użyciu roztworu KMnO 4 i roztworu kwasu siarkowego(vi) o ph = Wyznaczenie szybkości przepływu wody przez kolumnę filtracyjną Stopień usunięcia żelaza i manganu zależy od szybkości przepływu wody przez filtr. W celu oznaczenia szybkości liniowej przepływu należy wypełnić kolumnę wodą wodociągową tak, aby nad górnym poziomem piasku znajdował się słup wody o wysokości 10 cm. Z górnego pojemnika wprowadza się wodę (wodociągową), a u dołu odbiera się wodę, regulując ściskaczami szybkość jej przepływu tak, aby wysokość słupa wody nad warstwą piasku utrzymywała się na stałym poziomie. Po ustabilizowaniu się przepływu mierzy się objętość wody odebranej u dołu kolumny i czas, w którym przepływała przez kolumnę (stoperem). 4
5 Liniową szybkość przepływu wody v w m/h. wyznacza się ze wzoru: V v =, gdzie: S t V objętość odebranej wody w m 3 (objętość odebranej wody wyznacza się na podstawie masy wody waży się zlewkę pustą a następnie z odebraną wodą), t - czas poboru wody w godzinach, S - powierzchnia przekroju kolumny = 0,00096 m 2. Przez odpowiednie manipulowanie ściskaczami można ustawić zadaną w ćwiczeniu szybkość przepływu wody (4-8 m/h). Po ustaleniu właściwej szybkości przepływu nie zamykać przepływu wody, tylko pojemnik górny napełnić wodą uzdatnianą. 5. Zastosowanie kolumny filtracyjnej do usuwania żelaza i manganu z wody Górny pojemnik napełnić wodą zalkalizowaną i napowietrzoną i rozpocząć dozowanie jej do kolumny ze znaną, wcześniej wyliczoną prędkością. Po upewnieniu się, że odebrana u dołu kolumny woda pochodzi na pewno z wody uzdatnionej rozpocząć odbieranie jej do czystej i suchej zlewki. Z odebranej u dołu kolumny wody po uzdatnieniu pobrać ok. 0,5 dm 3 do analizy na zawartość żelaza i manganu. Może się okazać, że jednostopniowe odżelazianie i odmanganianie jest niewystarczające i trzeba operację uzdatniania wody powtórzyć. 6. Oznaczanie stężenia żelaza w wodzie metodą spektrofotometryczną z 2,2 -bipirydylem (według PN- 73/C-04586/03) Oznaczenie żelaza polega na przeprowadzeniu wszystkich jego form do roztworu i redukcji żelaza(iii) do żelaza(ii). Do redukcji stosuje się chlorowodorek hydroksyloaminy w środowisku kwasu solnego. Po redukcji wywołuje się reakcję barwną z 2,2 -bipirydylem, który tworzy z jonami żelaza(ii) związek kompleksowy. Intensywność powstałego pomarańczowego zabarwienia oznacza się spektrofotometrycznie przy długości fali λ = 510 nm i porównuje z krzywą wzorcową Przygotowanie skali wzorców i sporządzenie krzywej wzorcowej Bezpośrednio przed oznaczeniem przygotować roboczy roztwór wzorcowy RR o stężeniu 0,01 mg Fe 2+ /cm 3. Sporządzić go przez odpowiednie rozcieńczenie roztworu podstawowego RP o stężeniu 0,2 mg Fe 2+ /cm 3. Do pięciu kolb miarowych o pojemności 100,0 cm 3 odmierzyć pipetą kolejno: 0,0; 1,0; 2,0; 5,0; 10,0 cm 3 roboczego roztworu wzorcowego RR. Dodać do wszystkich kolb wody destylowanej po około 50 cm 3 (cylindrem miarowym). Zawartości żelaza w kolejnych kolbach wynoszą: 0,0; 0,01; 0,02; 0,05; 0,10 mg. Do każdej kolby dodać kolejno: - 3 cm 3 kwasu solnego 1:1 (cylindrem miarowym), - 2,5 cm 3 roztworu chlorowodorku hydroksylaminy (pipetą), Chlorowodorek hydroksyloaminy 5
6 - 10 cm 3 buforu octanowego (cylindrem miarowym), - 2,0 cm 3 roztworu 2,2 -bipirydylu (pipetą). Zawartość kolbek dobrze wymieszać, dopełnić wodą destylowaną do kreski i ponownie dobrze wymieszać. Pomiar absorbancji przy długości fali λ= 510 nm wykonać po 15 min. Krzywą wzorcową wykreślić odkładając na osi odciętych zawartość żelaza w miligramach, a na osi rzędnych wartość absorbancji Oznaczenie stężenia żelaza w wodzie surowej i uzdatnionej Do oznaczenia stężenia żelaza w wodzie surowej pobrać do kolby miarowej na 100,0 cm 3 20 cm 3 tej wody i postępować jak przy sporządzaniu skali (p. 6.1). Przed oznaczeniem stężenia żelaza w wodzie uzdatnionej należy ją wcześniej zobojętnić do ph = 7. Następnie do kolby miarowej na 100,0 cm 3 pobrać 50 cm 3 tej wody i postępować jak przy sporządzaniu skali. Po 15 min zmierzyć absorbancję próbek Obliczenie wyników Zawartość żelaza X w badanej wodzie oblicza się w mg/dm 3 według wzoru: X = m 1000 / V gdzie: Kompleks metalu z trzema cząsteczkami2,2 -bipirydylu m - zawartość żelaza w badanej próbce odczytana z krzywej wzorcowej w mg, V - objętość badanej próbki wzięta do analizy w cm Oznaczanie stężenia manganu metodą spektrofotometryczną (według PN-92/C /02) Oznaczenie manganu polega na utlenieniu związków manganu o niższych stopniach utlenienia do tetraoksomanganianu(vii) (MnO - 4 ) za pomocą peroksodisiarczanu(vi) diamonu (NH 4 ) 2 S 2 O 8 w środowisku kwaśnym: 5S 2 O Mn H 2 O 10SO MnO H + Jako katalizator stosuje się jony srebra, a jako czynnik wiążący przeszkadzające jony chlorkowe siarczan(vi) rtęci(ii). Intensywność powstałego fioletowego zabarwienia jonów MnO - 4 proporcjonalną do stężenia manganu określa się spektrofotometrycznie przy długości fali λ= 525 nm, porównując wynik z krzywą wzorcową Przygotowanie skali wzorców i sporządzenie krzywej wzorcowej Bezpośrednio przed oznaczeniem przygotować roboczy roztwór wzorcowy RR o stężeniu 0,01 mg Mn 2+ /cm 3. Sporządzić go przez odpowiednie rozcieńczenie roztworu podstawowego RP o stężeniu 0,1 mg Mn 2+ /cm 3. Do ośmiu kolb stożkowych o pojemności 250 cm 3 odmierzyć pipetą kolejno 0,0; 0,5; 1,0; 2,5; 5,0; 10,0; 25,0 i 50,0 cm 3 roboczego roztworu wzorcowego RR. Zawartości manganu w kolejnych kolbach wynoszą: 0,0; 0,005; 0,01; 0,025; 0,05; 0,1; 0,25; 0,5 mg. Zawartość każdej kolby uzupełnić wodą 6
7 destylowaną do objętości 90 cm 3 (cylindrem miarowym), dodać po 5,0 cm 3 odczynnika rtęciowosrebrowego (pipetą) i ogrzewać do wrzenia. Następnie zdjąć z maszynki lub palnika i dodać do każdej kolby około 1 g peroksodisiarczanu(vi) diamonu. Zawartość kolb gotować następnie przez 2 min, ostudzić na powietrzu przez 1 min a następnie szybko pod wodą wodociągową do temperatury pokojowej. Zawartość kolb stożkowych przenieść ilościowo do kolb miarowych na 100,0 cm 3 i uzupełnić do kreski wodą destylowaną. Po wymieszaniu wykonać pomiar absorbancji stosując jako odnośnik próbkę nie zawierającą manganu. Wykreślić krzywą wzorcową odkładając na osi odciętych zawartość manganu w mg, a na osi rzędnych wartość absorbancji Oznaczenie stężenia manganu w wodzie surowej i uzdatnionej Do kolb stożkowych pobrać po 100,0 cm 3 wody surowej i wody uzdatnionej. Sprawdzić ph i skorygować je do wartości 7. Następnie dodawać kolejne odczynniki jak przy sporządzaniu skali (nie dodawać wody destylowanej) i postępować tak, aby końcowa objętość roztworu nie była większa niż 100 cm 3. Zmierzyć absorbancję próbek stosując jako odnośnik próbkę nie zawierającą manganu Obliczanie wyników oznaczenia Zawartość manganu w próbce X w mg/dm 3 obliczyć ze wzoru: X = m 1000 / V gdzie: m - zawartość manganu w badanej próbce odczytana z krzywej wzorcowej w mg, V - objętość badanej próbki wzięta do analizy w cm Opracowanie wyników Zestawić w tabeli wyniki oznaczenia stężenia żelaza i manganu w próbkach wody przed uzdatnianiem (woda surowa) i po uzdatnieniu i przepuszczeniu przez kolumnę filtracyjną. Otrzymane wyniki porównać z obowiązującymi normami dla wody pitnej i określić spełnienie procesu uzdatniania. Przy opracowywaniu wyników proszę pamiętać, że: - obliczenia wykonujemy zawsze z większą liczbą cyfr, niż chcemy podać wynik. Zaokrągleń dokonujemy dopiero po zakończeniu obliczeń, - wyniki ostateczne podajemy z dokładnością do dwóch cyfr znaczących, - w przypadku pojawienia się wartości ujemnej, w zestawieniu wyników piszemy poniżej granicy oznaczalności lub < 0,1 mg/dm 3 w przypadku oznaczenia żelaza, >0,05 mg/dm 3 w przypadku oznaczenia manganu, gdyż są to wartości najbardziej rozcieńczonych wzorców. 7
Oznaczanie żelaza i miedzi metodą miareczkowania spektrofotometrycznego
Oznaczanie żelaza i miedzi metodą miareczkowania spektrofotometrycznego Oznaczanie dwóch kationów obok siebie metodą miareczkowania spektrofotometrycznego (bez maskowania) jest możliwe, gdy spełnione są
Bardziej szczegółowoII. ODŻELAZIANIE LITERATURA. Zakres wiadomości obowiązujących do zaliczenia przed przystąpieniem do wykonania. ćwiczenia:
II. ODŻELAZIANIE LITERATURA 1. Akty prawne: Aktualne rozporządzenie dotyczące jakości wody do picia i na potrzeby gospodarcze. 2. Chojnacki A.: Technologia wody i ścieków. PWN, Warszawa 1972. 3. Hermanowicz
Bardziej szczegółowoOZNACZANIE ZAWARTOŚCI MANGANU W GLEBIE
OZNACZANIE ZAWARTOŚCI MANGANU W GLEBIE WPROWADZENIE Przyswajalność pierwiastków przez rośliny zależy od procesów zachodzących między fazą stałą i ciekłą gleby oraz korzeniami roślin. Pod względem stopnia
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 2. Usuwanie chromu (VI) z zastosowaniem wymieniaczy jonowych
ĆWICZENIE 2 Usuwanie chromu (VI) z zastosowaniem wymieniaczy jonowych Część doświadczalna 1. Metody jonowymienne Do usuwania chromu (VI) można stosować między innymi wymieniacze jonowe. W wyniku przepuszczania
Bardziej szczegółowoOznaczanie SO 2 w powietrzu atmosferycznym
Ćwiczenie 6 Oznaczanie SO w powietrzu atmosferycznym Dwutlenek siarki bezwodnik kwasu siarkowego jest najbardziej rozpowszechnionym zanieczyszczeniem gazowym, występującym w powietrzu atmosferycznym. Głównym
Bardziej szczegółowo8. MANGANOMETRIA. 8. Manganometria
8. MANGANOMETRIA 5 8. Manganometria 8.1. Oblicz ile gramów KMnO 4 zawiera 5 dm 3 roztworu o stężeniu 0,0285 mol dm 3. Odp. 22,5207 g 8.2. W jakiej objętości 0,0205 molowego roztworu KMnO 4 znajduje się
Bardziej szczegółowoSpektrofotometryczne wyznaczanie stałej dysocjacji czerwieni fenolowej
Spektrofotometryczne wyznaczanie stałej dysocjacji czerwieni fenolowej Metoda: Spektrofotometria UV-Vis Cel ćwiczenia: Celem ćwiczenia jest zapoznanie studenta z fotometryczną metodą badania stanów równowagi
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE B: Oznaczenie zawartości chlorków i chromu (VI) w spoiwach mineralnych
ĆWICZEIE B: znaczenie zawartości chlorków i chromu (VI) w spoiwach mineralnych Cel ćwiczenia: Celem ćwiczenia jest oznaczenie zawartości rozpuszczalnego w wodzie chromu (VI) w próbce cementu korzystając
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 1. Technika ważenia oraz wyznaczanie błędów pomiarowych. Ćwiczenie 2. Sprawdzanie pojemności pipety
II. Wagi i ważenie. Roztwory. Emulsje i koloidy Zagadnienia Rodzaje wag laboratoryjnych i technika ważenia Niepewność pomiarowa. Błąd względny i bezwzględny Roztwory właściwe Stężenie procentowe i molowe.
Bardziej szczegółowoKATALITYCZNE OZNACZANIE ŚLADÓW MIEDZI
6 KATALITYCZNE OZNACZANIE ŚLADÓW MIEDZI CEL ĆWICZENIA Zapoznanie studenta z zagadnieniami katalizy homogenicznej i wykorzystanie reakcji tego typu do oznaczania śladowych ilości jonów Cu 2+. Zakres obowiązującego
Bardziej szczegółowoANALIZA OBJĘTOŚCIOWA
Metoda Mohra Kolba miarowa Na Substancja podstawowa: (Na), M = 58,5 g mol 1 Pipeta Naczyńko wagowe c Na M m Na Na kolby ETAPY OZNACZENIA ARGENTOMETRYCZNEGO 1. Przygotowanie roztworu substancji podstawowej
Bardziej szczegółowoOZNACZANIE ŻELAZA METODĄ SPEKTROFOTOMETRII UV/VIS
OZNACZANIE ŻELAZA METODĄ SPEKTROFOTOMETRII UV/VIS Zagadnienia teoretyczne. Spektrofotometria jest techniką instrumentalną, w której do celów analitycznych wykorzystuje się przejścia energetyczne zachodzące
Bardziej szczegółowoKlasa czystości I II III IV V
Oznaczanie azotanów(iii) i azotanów(v) w wodzie 17 XI 014.Łaptaś, M.Kot naliza instrumentalna w ochronie środowiska, III rok OŚ Wprowadzenie W wodach naturalnych może znajdować się azot zawarty w różnych
Bardziej szczegółowoLaboratorium 3 Toksykologia żywności
Laboratorium 3 Toksykologia żywności Literatura zalecana: Orzeł D., Biernat J. (red.) 2012. Wybrane zagadnienia z toksykologii żywności. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu. Wrocław. Str.:
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 4. Oczyszczanie ścieków ze związków fosforu
ĆWICZENIE 4 Oczyszczanie ścieków ze związków fosforu 1. Wprowadzenie Zbyt wysokie stężenia fosforu w wodach powierzchniowych stojących, spiętrzonych lub wolno płynących prowadzą do zwiększonego przyrostu
Bardziej szczegółowoGOSPODARKA ODPADAMI. Oznaczanie metodą kolumnową wskaźników zanieczyszczeń wymywanych z odpadów
GOSPODARKA ODPADAMI Ćwiczenie nr 5 Oznaczanie metodą kolumnową wskaźników zanieczyszczeń wymywanych z odpadów I. WPROWADZENIE Nieodpowiednie składowanie odpadków na wysypiskach stwarza możliwość wymywania
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM Z KATALIZY HOMOGENICZNEJ I HETEROGENICZNEJ WYZNACZANIE STAŁEJ SZYBKOŚCI REAKCJI UTLENIANIA POLITECHNIKA ŚLĄSKA WYDZIAŁ CHEMICZNY
POLITECHNIKA ŚLĄSKA WYDZIAŁ CHEMICZNY KATEDRA FIZYKOCHEMII I TECHNOLOGII POLIMERÓW WYZNACZANIE STAŁEJ SZYBKOŚCI REAKCJI UTLENIANIA JONÓW TIOSIARCZANOWYCH Miejsce ćwiczenia: Zakład Chemii Fizycznej, sala
Bardziej szczegółowoGOSPODARKA ODPADAMI. Oznaczanie metodą kolumnową wskaźników zanieczyszczeń wymywanych z odpadów
GOSPODARKA ODPADAMI Ćwiczenie nr 5 Oznaczanie metodą kolumnową wskaźników zanieczyszczeń wymywanych z odpadów I. WPROWADZENIE: Nieodpowiednie składowanie odpadków na wysypiskach stwarza możliwość wymywania
Bardziej szczegółowoPROCESY JEDNOSTKOWE W TECHNOLOGIACH ŚRODOWISKOWYCH WYMIANA JONOWA
KIiChŚ PROCESY JEDNOSTKOWE W TECHNOLOGIACH ŚRODOWISKOWYCH Ćwiczenie nr 2 WYMIANA JONOWA Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest określenie roboczej zdolności wymiennej jonitu na podstawie eksperymentalnie wyznaczonej
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1)
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 6 listopada 2002 r. w sprawie metodyk referencyjnych badania stopnia biodegradacji substancji powierzchniowoczynnych zawartych w produktach, których stosowanie
Bardziej szczegółowoSPRAWOZDANIE Z ĆWICZEŃ Z HIGIENY, TOKSYKOLOGII I BEZPIECZEŃSTWA ŻYWNOŚCI
Data.. Imię, nazwisko, kierunek, grupa SPRAWOZDANIE Z ĆWICZEŃ Z HIGIENY, TOKSYKOLOGII I BEZPIECZEŃSTWA ŻYWNOŚCI OCENA JAKOŚCI WODY DO PICIA Ćwiczenie 1. Badanie właściwości fizykochemicznych wody Ćwiczenie
Bardziej szczegółowoInstrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych
UNIWERSYTET GDAŃSKI WYDZIAŁ CHEMII Pracownia studencka Katedra Analizy Środowiska Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Ćwiczenie nr 2 ZASTOSOWANIE SPEKTROFOTOMETRII W NADFIOLECIE I ŚWIETLE WIDZIALNYM
Bardziej szczegółowoTWARDOŚĆ WODY. Ca(HCO 3 ) HCl = CaCl 2 + 2H 2 O + 2CO 2. Mg(HCO 3 ) 2 + 2HCl = MgCl 2 + 2H 2 O + 2CO 2
TWARDOŚĆ WODY Ćwiczenie 1. Oznaczanie twardości przemijającej wody wodociągowej Oznaczenie twardości przemijającej wody polega na miareczkowaniu określonej ilości badanej wody roztworem kwasu solnego o
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wstęp. Twardość wody
Spis treści 1 Wstęp 1.1 Twardość wody 1.2 Oznaczanie twardości wody 1.3 Oznaczanie utlenialności 1.4 Oznaczanie jonów metali 2 Część doświadczalna 2.1 Cel ćwiczenia 2.2 Zagadnienia do przygotowania 2.3
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 8 Wyznaczanie stałej szybkości reakcji utleniania jonów tiosiarczanowych
CHEMI FIZYCZN Ćwiczenie 8 Wyznaczanie stałej szybkości reakcji utleniania jonów tiosiarczanowych W ćwiczeniu przeprowadzana jest reakcja utleniania jonów tiosiarczanowych za pomocą jonów żelaza(iii). Przebieg
Bardziej szczegółowoPracownia analizy ilościowej dla studentów II roku Chemii specjalność Chemia podstawowa i stosowana Dobór metody analitycznej
Pracownia analizy ilościowej dla studentów II roku Chemii specjalność Chemia podstawowa i stosowana Dobór metody analitycznej Oznaczanie żelaza metodą spektrofotometryczną Wstęp Żelazo jest pospolitym
Bardziej szczegółowoDEZYNFEKCJA WODY CHLOROWANIE DO PUNKTU
DEZYNFEKCJA WODY CHLOROWANIE DO PUNKTU PRZEŁAMANIA WPROWADZENIE Ostatnim etapem uzdatniania wody w procesie technologicznym dla potrzeb ludności i przemysłu jest dezynfekcja. Proces ten jest niezbędny
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 2 WSPÓŁOZNACZANIE WODOROTLENKU I WĘGLANÓW METODĄ WARDERA. DZIAŁ: Alkacymetria
ĆWICZENIE 2 WSPÓŁOZNACZANIE WODOROTLENKU I WĘGLANÓW METODĄ WARDERA DZIAŁ: Alkacymetria ZAGADNIENIA Prawo zachowania masy i prawo działania mas. Stała równowagi reakcji. Stała dysocjacji, stopień dysocjacji
Bardziej szczegółowoIII A. Roztwory i reakcje zachodzące w roztworach wodnych
III A. Roztwory i reakcje zachodzące w roztworach wodnych III-A Przygotowywanie roztworów o różnym stężeniu III-A.1. Przygotowanie naważki substancji III-A.2. Przygotowanie 70 g 10% roztworu NaCl III-A.3.
Bardziej szczegółowo1. PRZYGOTOWANIE ROZTWORÓW KOMPLEKSUJĄCYCH
1. PRZYGOTOWANIE ROZTWORÓW KOMPLEKSUJĄCYCH 1.1. przygotowanie 20 g 20% roztworu KSCN w wodzie destylowanej 1.1.1. odważenie 4 g stałego KSCN w stożkowej kolbie ze szlifem 1.1.2. odważenie 16 g wody destylowanej
Bardziej szczegółowoK1. KONDUKTOMETRYCZNE MIARECZKOWANIE STRĄCENIOWE I KOMPLEKSOMETRYCZNE
K1. KONDUKTOMETRYCZNE MIARECZKOWANIE STRĄCENIOWE I KOMPLEKSOMETRYCZNE Postępowanie analityczne, znane pod nazwą miareczkowania konduktometrycznego, polega na wyznaczeniu punktu końcowego miareczkowania
Bardziej szczegółowoInstrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych
UNIWERSYTET GDAŃSKI WYDZIAŁ CHEMII Pracownia studencka Katedry Analizy Środowiska Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Ćwiczenie nr 3 Oznaczanie chlorków metodą spektrofotometryczną z tiocyjanianem rtęci(ii)
Bardziej szczegółowoJod. Numer CAS:
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy 2009, nr 1(59), s. 153 157 dr EWA GAWĘDA Centralny Instytut Ochrony Pracy Państwowy Instytut Badawczy 00-701 Warszawa ul. Czerniakowska 16 Jod metoda oznaczania
Bardziej szczegółowoANALIZA INSTRUMENTALNA
ANALIZA INSTRUMENTALNA TECHNOLOGIA CHEMICZNA STUDIA NIESTACJONARNE Sala 522 ul. Piotrowo 3 Studenci podzieleni są na cztery zespoły laboratoryjne. Zjazd 5 przeznaczony jest na ewentualne poprawy! Możliwe
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 3: Ocena fizykochemiczna nawozów stałych fosforowych różne formy P 2 O 5
ZAKŁAD TECHNOLOGII I PROCESÓW CHEMICZNYCH Wydział Chemiczny Politechnika Wrocławska Technologia chemiczna - surowce i procesy przemysłu nieorganicznego Ćwiczenie 3: Ocena fizykochemiczna nawozów stałych
Bardziej szczegółowoCHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ. Ćwiczenie 7
CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ Ćwiczenie 7 Wykorzystanie metod jodometrycznych do miedzi (II) oraz substancji biologicznie aktywnych kwas askorbinowy, woda utleniona.
Bardziej szczegółowoHYDROLIZA SOLI. ROZTWORY BUFOROWE
Ćwiczenie 9 semestr 2 HYDROLIZA SOLI. ROZTWORY BUFOROWE Obowiązujące zagadnienia: Hydroliza soli-anionowa, kationowa, teoria jonowa Arrheniusa, moc kwasów i zasad, równania hydrolizy soli, hydroliza wieloetapowa,
Bardziej szczegółowoANALIZA ŚLADOWYCH ZANIECZYSZCZEŃ ŚRODOWISKA I ROK OŚ II
ANALIZA ŚLADOWYCH ZANIECZYSZCZEŃ ŚRODOWISKA I ROK OŚ II Ćwiczenie 1 Przygotowanie próbek do oznaczania ilościowego analitów metodami wzorca wewnętrznego, dodatku wzorca i krzywej kalibracyjnej 1. Wykonanie
Bardziej szczegółowoPracownia analizy ilościowej dla studentów II roku Chemii specjalność Chemia podstawowa i stosowana Wyznaczanie parametrów kolektywnych układu
Pracownia analizy ilościowej dla studentów II roku Chemii specjalność Chemia podstawowa i stosowana Wyznaczanie parametrów kolektywnych układu Oznaczanie twardości wody metodą kompleksometryczną Wstęp
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wstęp... 9
Spis treści Wstęp... 9 1. Szkło i sprzęt laboratoryjny 1.1. Szkła laboratoryjne własności, skład chemiczny, podział, zastosowanie.. 11 1.2. Wybrane szkło laboratoryjne... 13 1.3. Szkło miarowe... 14 1.4.
Bardziej szczegółowoKREW: 1. Oznaczenie stężenia Hb. Metoda cyjanmethemoglobinowa: Zasada metody:
KREW: 1. Oznaczenie stężenia Hb Metoda cyjanmethemoglobinowa: Hemoglobina i niektóre jej pochodne są utleniane przez K3 [Fe(CN)6]do methemoglobiny, a następnie przekształcane pod wpływem KCN w trwały związek
Bardziej szczegółowoInstrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych
UNIWERSYTET GDAŃSKI WYDZIAŁ CHEMII Pracownia studencka Katedra Analizy Środowiska Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Ćwiczenie nr 3 OZNACZANIE CHLORKÓW METODĄ SPEKTROFOTOMETRYCZNĄ Z TIOCYJANIANEM RTĘCI(II)
Bardziej szczegółowoWPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW
WPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW Wstęp W przypadku trudno rozpuszczalnej soli, mimo osiągnięcia stanu nasycenia, jej stężenie w roztworze jest bardzo małe i przyjmuje się, że ta
Bardziej szczegółowoUtylizacja i neutralizacja odpadów Międzywydziałowe Studia Ochrony Środowiska
Utylizacja i neutralizacja odpadów Międzywydziałowe Studia Ochrony Środowiska Instrukcja do Ćwiczenia 14 Zastosowanie metod membranowych w oczyszczaniu ścieków Opracowała dr Elżbieta Megiel Celem ćwiczenia
Bardziej szczegółowoChemia nieorganiczna Zadanie Poziom: podstawowy
Zadanie 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 (Nazwisko i imię) Punkty Razem pkt % Chemia nieorganiczna Zadanie 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 Poziom: podstawowy Punkty Zadanie 1. (1 pkt.) W podanym
Bardziej szczegółowoOpracował dr inż. Tadeusz Janiak
Opracował dr inż. Tadeusz Janiak 1 Uwagi dla wykonujących ilościowe oznaczanie metodami spektrofotometrycznymi 3. 3.1. Ilościowe oznaczanie w metodach spektrofotometrycznych Ilościowe określenie zawartości
Bardziej szczegółowoOZNACZANIE UTLENIALNOŚCI WÓD NATURALNYCH
OZNACZANIE UTLENIALNOŚCI WÓD NATURALNYCH WPROWADZENIE Utlenialność wody jest to umowny wskaźnik określający zdolność wody do pobierania tlenu z nadmanganianu potasowego (KMnO4) w roztworze kwaśnym lub
Bardziej szczegółowoOCENA CZYSTOŚCI WODY NA PODSTAWIE POMIARÓW PRZEWODNICTWA. OZNACZANIE STĘŻENIA WODOROTLENKU SODU METODĄ MIARECZKOWANIA KONDUKTOMETRYCZNEGO
OCENA CZYSTOŚCI WODY NA PODSTAWIE POMIAÓW PZEWODNICTWA. OZNACZANIE STĘŻENIA WODOOTLENKU SODU METODĄ MIAECZKOWANIA KONDUKTOMETYCZNEGO Instrukcja do ćwiczeń opracowana w Katedrze Chemii Środowiska Uniwersytetu
Bardziej szczegółowoABSORPCYJNA SPEKTROMETRIA ATOMOWA
ABSORPCYJNA SPEKTROMETRIA ATOMOWA Ćwiczenie 1. Badanie wpływu warunków pomiaru na absorbancję oznaczanego pierwiastka Ustalenie składu gazów płomienia i położenia palnika Do dwóch kolbek miarowych o pojemności
Bardziej szczegółowoStacja Uzdatniania Wody w Oleśnie
RAPORT Z BADAŃ PILOTAŻOWYCH UZDATNIANIA WODY Stacja Uzdatniania Wody w Oleśnie 1 Raport z badań pilotażowych uzdatniania wody przeprowadzonych na Stacji Uzdatniania Wody w Oleśnie CEL BADAŃ PILOTAŻOWYCH
Bardziej szczegółowoK05 Instrukcja wykonania ćwiczenia
Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego K05 Instrukcja wykonania ćwiczenia Wyznaczanie punktu izoelektrycznego żelatyny metodą wiskozymetryczną Zakres zagadnień obowiązujących do ćwiczenia 1. Układy
Bardziej szczegółowoBADANIE ZAWARTOŚCI ZWIĄZKÓW FOSFORU (OZNACZANIE FOSFORU OGÓLNEGO).
BADANIE ZAWARTOŚCI ZWIĄZKÓW FOSFORU (OZNACZANIE FOSFORU OGÓLNEGO). Wprowadzenie: Fosfor w skorupie ziemskiej nie występuje w postaci pierwiastkowej. Najczęściej spotyka się związki fosforu w postaci apatytów
Bardziej szczegółowoPRACOWNIA ANALIZY ILOŚCIOWEJ. Analiza substancji biologicznie aktywnej w preparacie farmaceutycznym kwas acetylosalicylowy
PRACOWNIA ANALIZY ILOŚCIOWEJ Analiza substancji biologicznie aktywnej w preparacie farmaceutycznym kwas acetylosalicylowy Ćwiczenie obejmuje: 1. Oznaczenie jakościowe kwasu acetylosalicylowego 2. Przygotowanie
Bardziej szczegółowoALKACYMETRIA. Ilościowe oznaczanie HCl metodą miareczkowania alkalimetrycznego
Dwa pierwsze ćwiczenia, a mianowicie: Rozdział i identyfikacja mieszaniny wybranych kationów występujących w płynach ustrojowych oraz Rozdział i identyfikacja mieszaniny wybranych anionów ważnych w diagnostyce
Bardziej szczegółowoWPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW
WPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW Wstęp Mianem rozpuszczalności określamy maksymalną ilość danej substancji (w gramach lub molach), jaką w danej temperaturze można rozpuścić w określonej
Bardziej szczegółowoRÓWNOWAŻNIKI W REAKCJACH UTLENIAJĄCO- REDUKCYJNYCH
8 RÓWNOWAŻNIKI W REAKCJACH UTLENIAJĄCO- REDUKCYJNYCH CEL ĆWICZENIA Wyznaczenie gramorównoważników chemicznych w procesach redoks na przykładzie KMnO 4 w środowisku kwaśnym, obojętnym i zasadowym z zastosowaniem
Bardziej szczegółowoOBLICZANIE WYNIKÓW ANALIZ I
OBLICZANIE WYNIKÓW ANALIZ I 1. Ile gramów zasady sodowej zawiera próbka roztworu, jeżeli na jej zmiareczkowanie zużywa się średnio 53,24ml roztworu HCl o stężeniu 0,1015mol/l? M (NaOH) - 40,00 2. Ile gramów
Bardziej szczegółowoPomiar zawartości krzemionki w pyle w środowisku miejsca pracy
Pomiar zawartości krzemionki w pyle w środowisku miejsca pracy Prowadzący: Dr Paweł Miśkowiec Miejsce wykonywania ćwiczenia: Zakład Chemii Środowiska, Wydział Chemii UJ ul. Gronostajowa 3 (III Kampus UJ),
Bardziej szczegółowoPRAWO DZIAŁANIA MAS I REGUŁA PRZEKORY
12 PRAWO DZIAŁANIA MAS I REGUŁA PRZEKORY CEL ĆWICZENIA Zapoznanie studentów z wpływem zmiany parametrów stanu (temperatura, stężenie, ciśnienie) na położenie równowagi chemicznej w reakcjach odwracalnych.
Bardziej szczegółowoEGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2017 ZASADY OCENIANIA
Układ graficzny CKE 2016 EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2017 ZASADY OCENIANIA Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Nazwa kwalifikacji: Przygotowywanie
Bardziej szczegółowoVI. ZMIĘKCZANIE WODY METODĄ JONOWYMIENNĄ
I. ZMIĘKCZANIE WODY METODĄ JONOWYMIENNĄ LITERATURA 1. Akty prawne: Aktualne rozporządzenie dotyczące jakości wody do picia i na potrzeby gospodarcze. 2. Chojnacki A.: Technologia wody i ścieków. PWN, Warszawa
Bardziej szczegółowoOdpowiedź:. Oblicz stężenie procentowe tlenu w wodzie deszczowej, wiedząc, że 1 dm 3 tej wody zawiera 0,055g tlenu. (d wody = 1 g/cm 3 )
PRZYKŁADOWE ZADANIA Z DZIAŁÓW 9 14 (stężenia molowe, procentowe, przeliczanie stężeń, rozcieńczanie i zatężanie roztworów, zastosowanie stężeń do obliczeń w oparciu o reakcje chemiczne, rozpuszczalność)
Bardziej szczegółowoKINETYKA HYDROLIZY SACHAROZY
Ćwiczenie nr 2 KINETYKA HYDROLIZY SACHAROZY I. Kinetyka hydrolizy sacharozy reakcja chemiczna Zasada: Sacharoza w środowisku kwaśnym ulega hydrolizie z wytworzeniem -D-glukozy i -D-fruktozy. Jest to reakcja
Bardziej szczegółowoEGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2017 ZASADY OCENIANIA
Układ graficzny CKE 2016 EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2017 ZASADY OCENIANIA Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Nazwa kwalifikacji: Przygotowywanie
Bardziej szczegółowoPierwiastki bloku d. Zadanie 1.
Zadanie 1. Zapisz równania reakcji tlenków chromu (II), (III), (VI) z kwasem solnym i zasadą sodową lub zaznacz, że reakcja nie zachodzi. Określ charakter chemiczny tlenków. Charakter chemiczny tlenków:
Bardziej szczegółowoIdentyfikacja wybranych kationów i anionów
Identyfikacja wybranych kationów i anionów ZACHOWAĆ SZCZEGÓLNĄ OSTRORZNOŚĆ NIE ZATYKAĆ PROBÓWKI PALCEM Zadanie 1 Celem zadania jest wykrycie jonów Ca 2+ a. Próba z jonami C 2 O 4 ZACHOWAĆ SZCZEGÓLNĄ OSTRORZNOŚĆ
Bardziej szczegółowoPracownia analizy ilościowej dla studentów II roku Chemii specjalność Chemia podstawowa i stosowana. Argentometryczne oznaczanie chlorków w mydłach
Pracownia analizy ilościowej dla studentów II roku Chemii specjalność Chemia podstawowa i stosowana Argentometryczne oznaczanie chlorków w mydłach Ćwiczenie obejmuje: 1. Oznaczenie miana roztworu AgNO
Bardziej szczegółowoKatedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego. Spektrofotometryczne oznaczanie stężenia jonów żelaza(iii) opiekun mgr K. Łudzik
Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego Spektrofotometryczne oznaczanie stężenia jonów żelaza(iii) opiekun mgr K. Łudzik ćwiczenie nr 26 Zakres zagadnień obowiązujących do ćwiczenia 1. Prawo Lamberta
Bardziej szczegółowoXLVII Olimpiada Chemiczna
M P IA O L I D A 47 1954 2000 CH N A E M Z I C XLVII Olimpiada Chemiczna Etap III KOMITET GŁÓWNY OLIMPIADY CHEMICZNEJ Zadania laboratoryjne Zadanie 1 Analiza miareczkowa jest użyteczną metodą ilościową,
Bardziej szczegółowoOtrzymywanie siarczanu(vi) amonu i żelaza(ii) soli Mohra (NH 4 ) 2 Fe(SO 4 ) 2 6H 2 O
Otrzymywanie siarczanu(vi) amonu i żelaza(ii) soli Mohra (NH 4 ) 2 Fe(SO 4 ) 2 6H 2 O Odczynniki: stały Fe(SO) 4 7H 2 O, stały (NH 4 ) 2 SO 4, H 2 O dest. Sprzęt laboratoryjny: elektryczna płyta grzewcza,
Bardziej szczegółowoReakcje utleniania i redukcji Reakcje metali z wodorotlenkiem sodu (6 mol/dm 3 )
Imię i nazwisko.. data.. Reakcje utleniania i redukcji 7.1 Reaktywność metali 7.1.1 Reakcje metali z wodą Lp Metal Warunki oczyszczania metalu Warunki reakcji Obserwacje 7.1.2 Reakcje metali z wodorotlenkiem
Bardziej szczegółowoZastosowanie spektrofotometrii (UV-VIS) do oznaczania Fe(III) i Fe(II) w wodzie
UNIWERSYTET GDAŃSKI WYDZIAŁ CHEMII ANALIZA ŚLADOWYCH ZANIECZYSZCZEŃ ŚRODOWISKA I ROK OŚ II Ćwiczenie 4 Zastosowanie spektrofotometrii (UV-VIS) do oznaczania Fe(III) i Fe(II) w wodzie 1. Wprowadzenie Żelazo
Bardziej szczegółowoBADANIE ZAWARTOŚCI ZWIĄZKÓW AZOTU. OZNACZANIE AZOTU AZOTANOWEGO(V) METODĄ KOLORYMETRYCZNĄ.
BADANIE ZAWARTOŚCI ZWIĄZKÓW AZOTU. OZNACZANIE AZOTU AZOTANOWEGO(V) METODĄ KOLORYMETRYCZNĄ. Wprowadzenie: Azot jest pierwiastkiem niezwykle ważnym dla organizmów ponieważ jest podstawowym składnikiem białek.
Bardziej szczegółowoOZNACZANIE INDEKSU FENOLOWEGO W WODZIE
OZNACZANIE INDEKSU FENOLOWEGO W WODZIE WPROWADZENIE Fenole lotne są to wodorotlenowe pochodne benzenu i inne aromatyczne hydroksyzwiązki, które destylują z parą wodną z roztworu kwaśnego i w określonych
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE I - BIAŁKA. Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z właściwościami fizykochemicznymi białek i ich reakcjami charakterystycznymi.
ĆWICZENIE I - BIAŁKA Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z właściwościami fizykochemicznymi białek i ich reakcjami charakterystycznymi. Odczynniki: - wodny 1% roztwór siarczanu(vi) miedzi(ii), - 10% wodny
Bardziej szczegółowoRSM ROZTWÓR SALETRZANO-MOCZNIKOWY
1. PRZEDMIOT WARUNKÓW TECHNICZNYCH Przedmiotem Warunków Technicznych jest wodny roztwór saletrzano-mocznikowy (typ nawozu C.1.2. wg załącznika I Rozporządzenia 2003/2003), w którym stosunek molowy azotanu
Bardziej szczegółowoABSORPCYJNE OCZYSZCZANIE GAZÓW ODLOTOWYCH Z TLENKÓW AZOTU Instrukcja wykonania ćwiczenia 23
ABSORPCYJNE OCZYSZCZANIE GAZÓW ODLOTOWYCH Z TLENKÓW AZOTU Instrukcja wykonania ćwiczenia 23 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z metodą absorpcyjnego usuwania tlenków azotu z gazów odlotowych.
Bardziej szczegółowoODCZYN WODY BADANIE ph METODĄ POTENCJOMETRYCZNĄ
ODCZYN WODY BADANIE ph METODĄ POTENCJOMETRYCZNĄ Instrukcja do ćwiczeń opracowana w Katedrze Chemii Środowiska Uniwersytetu Łódzkiego. 1. Wprowadzenie 1.1. Odczyn wody Odczyn roztworu określa stężenie,
Bardziej szczegółowo2. Podczas spalania 2 objętości pewnego gazu z 4 objętościami H 2 otrzymano 1 objętość N 2 i 4 objętości H 2O. Jaki gaz uległ spalaniu?
1. Oblicz, ilu moli HCl należy użyć, aby poniższe związki przeprowadzić w sole: a) 0,2 mola KOH b) 3 mole NH 3 H 2O c) 0,2 mola Ca(OH) 2 d) 0,5 mola Al(OH) 3 2. Podczas spalania 2 objętości pewnego gazu
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA WROCŁAWSKA INSTYTUT TECHNOLOGII NIEORGANICZNEJ I NAWOZÓW MINERALNYCH. Ćwiczenie nr 6. Adam Pawełczyk
POLITECHNIKA WROCŁAWSKA INSTYTUT TECHNOLOGII NIEORGANICZNEJ I NAWOZÓW MINERALNYCH Ćwiczenie nr 6 Adam Pawełczyk Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych USUWANIE SUBSTANCJI POŻYWKOWYCH ZE ŚCIEKÓW PRZEMYSŁOWYCH
Bardziej szczegółowoXI Ogólnopolski Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2018/2019. ETAP I r. Godz Zadanie 1 (10 pkt)
XI Ogólnopolski Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2018/2019 ETAP I 9.11.2018 r. Godz. 10.00-12.00 Uwaga! Masy molowe pierwiastków podano na końcu zestawu. KOPKCh 27 Zadanie 1 (10 pkt) 1. W atomie glinu ( 1Al)
Bardziej szczegółowoCEL ĆWICZENIA: Zapoznanie się z przykładową procedurą odsalania oczyszczanych preparatów enzymatycznych w procesie klasycznej filtracji żelowej.
LABORATORIUM 3 Filtracja żelowa preparatu oksydazy polifenolowej (PPO) oczyszczanego w procesie wysalania siarczanem amonu z wykorzystaniem złoża Sephadex G-50 CEL ĆWICZENIA: Zapoznanie się z przykładową
Bardziej szczegółowoEGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2018 Nazwa kwalifikacji: Przygotowywanie sprzętu, odczynników chemicznych i próbek do badań analitycznych
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE WPŁYW STĘŻENIA TLENU ROZPUSZCZONEGO W WODZIE NA SPECJACJĘ I STĘŻENIE ŻELAZA I MANGANU
ĆWICZENIE WPŁYW STĘŻENIA TLENU ROZPUSZCZONEGO W WODZIE NA SPECJACJĘ I STĘŻENIE ŻELAZA I MANGANU 1. WPROWADZENIE Wody naturalne to wieloskładnikowy roztwór wodny związków organicznych, nieorganicznych oraz
Bardziej szczegółowoEGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2017 ZASADY OCENIANIA
Układ graficzny CKE 2016 EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2017 ZASADY OCENIANIA Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Nazwa kwalifikacji: Przygotowywanie
Bardziej szczegółowoObliczanie stężeń roztworów
Obliczanie stężeń roztworów 1. Ile mililitrów stężonego, ok. 2,2mol/l (M) roztworu NaOH należy pobrać, aby przygotować 800ml roztworu o stężeniu ok. 0,20 mol/l [ M ]? {ok. 72,7ml 73ml } 2. Oblicz, jaką
Bardziej szczegółowoMałopolski Konkurs Chemiczny dla Gimnazjalistów
Kod ucznia Małopolski Konkurs Chemiczny dla Gimnazjalistów Etap wojewódzki 5 marca 2013 roku Wypełnia wojewódzka komisja konkursowa Zadanie Liczba punktów Podpis oceniającego Liczba punktów po weryfikacji
Bardziej szczegółowoCHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ. Ćwiczenie 6. Manganometryczne oznaczenia Mn 2+ i H 2 O 2
CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ Ćwiczenie 6 Manganometryczne oznaczenia Mn 2+ i H 2 O 2 Ćwiczenie obejmuje: 1. Oznaczenie miana roztworu KMnO 4 2. Manganometryczne
Bardziej szczegółowoOTRZYMYWANIE ZWIĄZKÓW CHEMICZNYCH: PREPARATYKA TLENKÓW MIEDZI
15 OTRZYMYWANIE ZWIĄZKÓW CHEMICZNYCH: PREPARATYKA TLENKÓW MIEDZI CEL ĆWICZENIA Zapoznanie studenta z prostymi metodami syntezy związków chemicznych i chemią związków miedzi Zakres obowiązującego materiału
Bardziej szczegółowoWYZNACZANIE RÓWNOWAŻNIKA CHEMICZNEGO ORAZ MASY ATOMOWEJ MAGNEZU I CYNY
14 WYZNACZANIE RÓWNOWAŻNIKA CHEMICZNEGO ORAZ MASY ATOMOWEJ MAGNEZU I CYNY CEL ĆWICZENIA: Wyznaczanie równoważnika chemicznego oraz masy atomowej magnezu i cyny na podstawie pomiaru objętości wodoru wydzielonego
Bardziej szczegółowoEGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2018 Nazwa kwalifikacji: Przygotowywanie sprzętu, odczynników chemicznych i próbek do badań analitycznych
Bardziej szczegółowoPROJEKT TECHNOLOGICZNY WSTĘPNY: Projekt modernizacji Stacji Uzdatniania Wody Budzień
WT Projekt Wojciech Treffler ul. Prymasa St. Wyszyńskiego 9/4A, 44-100 Gliwice Tel. 48 507 023 303 e-mail: treffler_w@poczta.onet.pl PROJEKT TECHNOLOGICZNY WSTĘPNY: Projekt modernizacji Stacji Uzdatniania
Bardziej szczegółowoChemia nieorganiczna Zadanie Poziom: rozszerzony Punkty
Zadanie 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 (Nazwisko i imię) Punkty Zadanie 1. (1 pkt.) W podanym zestawie tlenków podkreśl te, które reagują z mocnymi kwasami i zasadami a nie reagują z wodą: MnO2, ZnO, CrO3, FeO,
Bardziej szczegółowoEGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2018 Nazwa kwalifikacji: Wykonywanie badań analitycznych Oznaczenie kwalifikacji: A.0 Numer zadania: 01 Wypełnia
Bardziej szczegółowoOznaczanie chlorowodoru w powietrzu atmosferycznym
Ćwiczenie 4 Oznaczanie chlorowodoru w powietrzu atmosferycznym Chlorowodór jest bezbarwnym gazem, dobrze rozpuszczalnym w wodzie. StęŜony roztwór tego gazu w wodzie (kwas solny) dymi na powietrzu. Dymiący
Bardziej szczegółowoOTRZYMYWANIE ZWIĄZKÓW CHEMICZNYCH: PREPARATYKA TLENKÓW MIEDZI
15 OTRZYMYWANIE ZWIĄZKÓW CHEMICZNYCH: PREPARATYKA TLENKÓW MIEDZI CEL ĆWICZENIA Zapoznanie studenta z prostymi metodami syntezy związków chemicznych i chemią związków miedzi Zakres obowiązującego materiału
Bardziej szczegółowoInżynieria Środowiska S1. Chemia zajęcia laboratoryjne. Badanie fizykochemiczne wody
Zasadowość wody Właściwością wody, którą określa się jako zasadowość, jest zdolność do zobojętniania kwasów mineralnych w określonych warunkach. Właściwość tę nadają wodzie obecne w niej wodorowęglany
Bardziej szczegółowoZajęcia 10 Kwasy i wodorotlenki
Zajęcia 10 Kwasy i wodorotlenki Według teorii Brönsteda-Lowrego kwasy to substancje, które w reakcjach chemicznych oddają protony, natomiast zasady to substancje, które protony przyłączają. Kwasy, które
Bardziej szczegółowoBADANIE WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNYCH WODY
ĆWICZENIE NR 1 BADANIE WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNYCH WODY Cel ćwiczenia Poznanie wybranych metod oznaczania własności wody. Zakres wymaganych wiadomości 1. Własności fizykochemiczne wody. 2. Równanie Nernsta,
Bardziej szczegółowoKATALIZA I KINETYKA CHEMICZNA
9 KATALIZA I KINETYKA CHEMICZNA CEL ĆWICZENIA Zapoznanie studenta z procesami katalitycznymi oraz wpływem stężenia, temperatury i obecności katalizatora na szybkość reakcji chemicznej. Zakres obowiązującego
Bardziej szczegółowo