Bezpieczny uczeń. Zapobieganie agresji i przemocy w. szkole. Prezentacja programu. koordynator ds. bezpieczeństwa. Irena RóŜańska

Transkrypt

1 Bezpieczny uczeń Zapobieganie agresji i przemocy w szkole Prezentacja programu Zespół Szkół Nr 2 w Golubiu-Dobrzyniu koordynator ds. bezpieczeństwa Irena RóŜańska

2 Przemoc narusza podstawowe prawo kaŝdego dziecka prawo do Ŝycia w poczuciu bezpieczeństwa. Przemoc jest straszna Przemoc to choroba Okrutne czyny Czasem nawet słowa Ogarnia wszystkich Winnych i bez winy Nie szukaj zemsty Lecz szukaj przyczyny

3 Co to jest agresja Agresja moŝe występować w postaci fizycznej lub słownej. Skierowana jest na osobę lub rzecz wywołując uczucie wrogości. Przemoc to zachowanie agresywne i jednocześnie destruktywne w stosunku do innej osoby lub grupy osób, w wyniku których osoby ponoszą uszczerbek na ciele lub w zakresie funkcji psychicznych. Jest to bezpośrednie oddziaływanie jednego człowieka na drugiego w celu zmuszenia go do zmiany zachowań, zmiany systemu wartości bądź poglądów w jakieś sprawie. Działanie takie stwarza sytuacje zagraŝające bezpieczeństwu fizycznemu i psychicznemu.

4 Formy przemocy w szkole Przemoc fizyczna: bicie kopanie szarpanie klepanie, uderzanie opluwanie zamykanie w pomieszczeniach [w łazience, szatni szkolnej ] Przemoc słowna: przezywanie wyśmiewanie poniŝanie groŝenie szantaŝowanie zastraszanie Izolowanie [nie zapraszanie na imprezy kogoś, niedopuszczanie do zabawy, nie odzywanie się, odmawianie siedzenia w ławce] Wrogie gesty i miny

5 Przyczyny agresji i przemocy: A. Przyczyny tkwiące w rodzinie: brak ciepła, zaangaŝowania, zainteresowania sprawami swego dziecka, pobłaŝliwość na stosowanie agresji wobec innych, brak jasnego przekazu co jest dobre a co złe, stosowanie agresji i przemocy przez rodziców w kontaktach między dorosłymi i w stosunku do samego dziecka, wychowanie w duchu dziecko nie ma głosu, rozwiązywanie konfliktów i napięć domowych metodami siłowymi, kryzysy domowe: kłótnie, rozwód rodziców, podwójne wzorce zachowań: co innego mówi, co innego robi gorący temperament dziecka.

6 Przyczyny agresji i przemocy: B. Przyczyny występujące w szkole. Czynniki związane z instytucją i organizacją szkoły: (hałas, ograniczona ruchliwość, czas spędzany w sposób ukierunkowany, narzucony z góry porządek). Czynniki związane z relacjami nauczyciele uczniowie: (niewłaściwe sposoby komunikowania się z uczniami). Czynniki związane z procesem nauczania: (nuda i schematyczność podczas lekcji). Inne: - brak spójnych reakcji nauczycieli na agresywne zachowania i akty przemocy w szkole, - brak jasnych reguł Ŝycia szkolnego, - brak konsekwencji i zgodności nauczycieli w egzekwowaniu przyjętych norm, - brak współodpowiedzialności u uczniów za Ŝycie szkoły.

7 Podkultura uczniowska Podział społeczności szkolnej na my - uczniowie, klasa szkolna i oni nauczyciele Poczucie fałszywie pojmowanej solidarności grupowej zwłaszcza wokół zachowań niepoŝądanych [ściąganie, kłamstwa itd.] Manipulowanie przez niektórych uczniów poczuciem solidarności poprzez: SzantaŜ (donosicielstwo zakazane) Wywoływanie poczucia winy (jesteś współwinny) Eksponowanie swojej siły, przewagi, poczucia mocy

8 Przyczyny agresji i przemocy: C. Wpływ grupy rówieśniczej - dzieci mogą przyłączy się do prześladowania kolegów, poniewaŝ: naśladują osobę z grupy, która zachowuje się agresywnie widzą, Ŝe uŝywający przemocy uczeń odnosi korzyści, nie traci swej popularności, naśladowany uczeń stosujący przemoc nie spotyka się z negatywnymi konsekwencjami ze strony dorosłych, w grupie rozmywa się odpowiedzialność (jeŝeli jest się jednym z wielu odpowiedzialność słabnie, zmniejsza się poczucie winy), długotrwałe dokuczanie ofierze powoduje, Ŝe uczniowie zmieniają do niej zwój stosunek, ofiara ma mniejszą wartość w oczach dzieci, zasługuje na taki los, poczucie winy zatem maleje, wyrzuty sumienia słabną

9 Przyczyny agresji i przemocy: D. Wpływ mediów Oglądanie aktów przemocy wpływa na uczenie się przez dzieci agresywnych zachowań. Dzieci wyraźnie uczą się zachowań agresywnych, gdy forma przemocy: przynosi sprawcy satysfakcję, nagrodę lub nie jest ukarana, jest demonstrowana przez atrakcyjną osobę, z którą dziecko moŝe się łatwo utoŝsamiać, jest dokonywana jednocześnie przez wiele osób, jest pokazana realistycznie atrakcyjnie.

10 Uczestnicy przemocy szkolnej Przemoc w szkole uczniowie Dzieci z grup ryzyka Ofiary przemocy Sprawcy przemocy

11 Cechy charakterystyczne ofiary przemocy - ofiary pasywnej. jest wraŝliwa i nieśmiała, ostroŝna w kontaktach z innymi, ma trudności z zaistnieniem w grupie rówieśniczej, jest niepewna i lękowa, nie potrafi się bronić, atakowana płacze, wycofuje się, ucieka, czuje się mało wartościowa, ma poczucie osamotnienia i opuszczenia, ma negatywne nastawienie do stosowania przemocy, moŝe być słabsza fizycznie, często ma lepszy kontakt z dorosłymi niŝ rówieśnikami (szczególnie z matką, która wykazuje nadopiekuńczość). Komunikat, jaki ofiara wysyła otoczeniu brzmi następująco: jestem słaba, nieszczęśliwa, boję się, nie umiem i nie będę się bronić.

12 Cechy charakterystyczne ofiary przemocy - ofiary prowokującej. ma problemy z koncentracją, skupieniem się, wyróŝnia się niespokojnym zachowaniem, często nadaktywnością, wprowadza zamieszanie, niepokój, wytwarza wokół siebie atmosferę irytacji i napięcia, jej zmienne humory są przyczyną częstych konfliktów z kolegami, jej zachowanie moŝe być odbierane jako prowokujące i powodować negatywne reakcje ze strony innych.

13 Dzieci będące ofiarami zwykle: są przezywane, wyśmiewane, zmuszane do posłuszeństwa, podczas kłótni, zaczepek czy bójek reagują często płaczem lub uciekają, często szukają swoich rzeczy, które są chowane lub niszczone, mają sińce, zniszczone lub brudne ubranie, przerwy często spędzają same lub w pobliŝu dorosłego, często są wybierane do pracy w grupach lub do druŝyn na lekcjach wf, wyglądają na nieszczęśliwe, nie wypowiadają się na forum całej klasy, pogarszają się w nauce, myślą o sobie, Ŝe są gorsze, wycofują się z kontaktów z innymi, czują wstyd, Ŝe nie potrafią się bronić, są izolowane, tracą zaufanie do otoczenia, nie mają bliskiego przyjaciela, unikają szkoły, rano skarŝą się na bóle głowy, brzucha, tracą apetyt, wracają ze szkoły powoli, często dłuŝszą drogą. JeŜeli zaobserwujemy tego rodzaju postawy i zachowania nie moŝemy ich bagatelizować.

14 Cechy charakterystyczne sprawców przemocy - aktywnego sprawcy agresja przejawiana wobec kolegów a takŝe wobec dorosłych, zafascynowanie przemocą i jej narzędziami, akceptacja przemocy, impulsywność, potrzeba dominacji, niski poziom empatii wobec ofiar, niski lub przeciętny poziom strachu i niepewności, większa od innych siła i sprawność fizyczna, przeciętna popularność w klasie, otacza go świtą 2 do 3 osobowa. Sprawca wysyła otoczeniu komunikat: jestem silny, pewny siebie, lubię przemoc, chcę rządzić i być waŝny

15 Cechy charakterystyczne sprawców przemocy - sprawcy pasywnego nie inicjuje ale uczestniczy w przemocy, nie inicjuje ale przyłącza się dostosowania przemocy, niezbyt pewny siebie, w grupie czuje się lepiej,

16 Dzieci będą sprawcami przemocy zwykle: dokuczają ale głownie kierują to do słabszych bezbronnych kolegów, lubią dominować i podporządkowywać sobie innych, są sprawne i zręczne, łatwo się denerwują i wybuchają, nie potrafią radzić sobie z trudnościami, często są nastawione na "nie" - mają trudności z przestrzeganiem przyjętych zasad, mają zwykle małe lub Ŝadne poczucie winy wobec ofiary, brak im zrozumienia wobec ofiary, umieją sprytnie wybrnąć z sytuacji, czerpią korzyści materialne i psychiczne ze swojej przemocy, wobec dorosłych mogą być agresywne lub ugrzecznione.

17 Projekty przeciwdziałania przemocy Nazwa projektu Cele projektu STOP przemocy Zahamowanie przemocy. Wzrost świadomości społecznej, Ŝe przemoc istnieje: dorosłych wobec dziecka dziecka wobec dorosłych dziecka wobec dziecka dorosłych wobec dorosłych Zero tolerancji dla przemocy w szkole Brak zgody, pobłaŝania i wyrozumiałości, przyzwolenia Wskazanie na jedną z dróg radzenia sobie z przemocą Ochronić dziecko przed przemocą Cel: zabezpieczenie dziecka przed byciem ofiarą lub sprawcą przemocy. Zapobieganie takim zdarzeniom róŝnymi środkami.

18 Jak ochronić ucznia przed przemocą? Rodzaje reakcji na przemoc zapobieganie Korekcja interwencja Wzmocnienie czynników chroniących Redukcja czynników ryzyka Edukacja i wychowanie Leczenie Kryzysowa socjalna Organów ścigania

19 W celu przeciwdziałania przemocy i agresji naleŝy: 1. kształtować obraz świata, w którym dla osiągnięcia celu nie trzeba uciekać się do agresji, w którym gardzi się przemocą, 2. dbać o rozwijanie zainteresowań, budzenie pasji, umiejętne organizowanie czasu wolnego, 3. rozwijać kompetencje społeczne, uczyć asertywności, tolerancji i empatii, 4. tworzyć warunki do rozwoju poprzez moŝliwość aktywności, samodzielności, rozmowy i aktywnego słuchania, 5. okazywać szacunek i zaufanie dziecku, 6. tworzyć atmosferę Ŝyczliwości i przychylności, 7. prezentować wzory prospołecznych zachowań w sytuacjach konfliktowych (modelowanie).

20 Nauka szkolna jako czynnik chroniący i korekcyjny Zapewnienie kaŝdemu dziecku sukcesu szkolnego Programy przeciwdziałania wypadaniu z systemu edukacyjnego: Nauczanie zespołowe, dzięki któremu zespół staje się grupą wsparcia edukacyjnego dla jednego ucznia mającego trudności w uczeniu się. Oferta zajęć szkolnych ponadobowiązkowych skoncentrowanych zwykle na zdobywaniu umiejętności uczenia się [przyswajania wiadomości] niekiedy wraz ze wsparciem finansowym. Udział w programie jest dobrowolny. Szkoły alternatywne

21 Sukces szkolny Nauczanie zespołowe = grupa wsparcia Sukces w szkole psychoedukacja Zajęcia ponad obowiązkowe

22 Interwencja w szkole Kontrakty z uczniami i rodzicami Szkolny Zespół Interwencji Procedura reagowania Informacja dla rodziców o przemocy Reguły zachowania Ulotki z odpowiednimi przepisami prawnymi Informacja dla uczniów o przemocy System sankcji Zakaz kar fizycznych Monitorowanie miejsc

23 CELE GŁÓWNE 1. ZAPOBIEGANIE AGRESJI RÓWIEŚNICZEJ 2. WSKAZANIE ALTERNATYWNYCH FORM AKTYWNOŚCI

24 CELE SZCZEGÓŁOWE 1. Zdiagnozowanie skali zjawiska. 2. Opracowanie procedur postępowania w przypadku zachowań agresywnych. 3. Opracowanie systemu norm właściwych zachowań /system klasowy system szkolny/. 4. Opracowanie systemu nagród i kar. 5. Pedagogizacja rodziców.

25 PRIORYTETY OGRANICZENIE ZACHOWAŃ AGRESYWNYCH. UŚWIADOMIENIE UCZNIOM OBOWIĄZUJĄCYCH PROCEDUR I POSTĘPOWANIA W PRZYPADKU ŁAMANIA ZASAD ORAZ STATUTU

26 PRZEWIDZIANE EFEKTY 1. Zminimalizowanie zjawiska przemocy w szkole. 2. PodwyŜszenie kultury osobistej wśród uczniów. 3. Nabycie przez uczniów umiejętności właściwego zagospodarowania wolnego czasu. 4. Zwiększenie świadomości uczniów, rodziców, nauczycieli, pracowników szkoły na temat zapobiegania zachowaniom agresywnym. 5. Poprawa funkcjonowania uczniów w klasie i szkole.

27 SPOSÓB OCENY 1. Ankieta diagnostyczna. 2. Informacje pochodzące od nauczycieli, wychowawców. 3. Informacje pedagoga szkolnego.

28 HARMONOGRAM DZIAŁAŃ PROGRAMU Przeciwdziałanie agresji i przemocy wśród uczniów Zadania Termin realizacji Sposób realizacji Osoby odpowiedzialne Przewidziany efekt Diagnoza wstępna: Identyfikacja problemów w środowisku szkolnym. Przestrzegani e praw człowieka w szkole. WRZESIEŃ Przygotowanie wzorów ankiet i ich przeprowadzeni e wśród uczniów wszystkich klas. Przygotowanie ankiet: pedagog szkolny, Przeprowadzenie badań: wychowawcy klas, pedagog szkolny. Podsumowanie wyników całości: pedagog szkolny. Uzyskanie informacji zwrotnych umoŝliwiających ewaluację realizowanego programu / zadania/ oraz doskonalenie jakości pracy. Rozpoznanie problemów występujących w środowisku szkolnym oraz określenie znajomości i przestrzegania praw człowieka w szkole.

29 HARMONOGRAM DZIAŁAŃ PROGRAMU Przeciwdziałanie agresji i przemocy wśród uczniów Zadania Termin realizacji Sposób realizacji Osoby odpowiedzialne Przewidziany efekt WdroŜenie programu Przeciwdziałanie agresji i przemocy wśród uczniów Cały rok szkolny Zajęcia z wychowawcą. Warsztaty tematyczne z psychologiem i pedagogiem szkolnym. Szkolenia dla nauczycieli i pracowników szkoły. Pedagogizacja rodziców. Pedagog szkolny, koordynator ds. bezpieczeństwa, wszyscy nauczyciele. Zmniejszenie zjawiska agresji i przemocy w szkole

30 HARMONOGRAM DZIAŁAŃ PROGRAMU Przeciwdziałanie agresji i przemocy wśród uczniów Zadania Termin realizacji Sposób realizacji Osoby odpowiedzialne Przewidziany efekt Zajęcia dotyczące praw człowieka, dziecka, ucznia. Analiza Statutu Szkoły pod kątem obowiązujących praw i procedur postępowania w przypadku nie przestrzegania ustalonych norm. Październik Zajęcia z wychowawcą. Warsztaty z psychologiem i pedagogiem szkolnym. Wychowawcy klas, pedagog szkolny, koordynator ds.. bezpieczeństwa. Zwiększenie świadomości prawnej uczniów, rodziców,nauczycieli i pracowników szkoły. Uświadomienie konsekwencji wynikających z określonych zachowań oraz łamania norm społecznych.

31 HARMONOGRAM DZIAŁAŃ PROGRAMU Przeciwdziałanie agresji i przemocy wśród uczniów Zadania Termin realizacji Sposób realizacji Osoby odpowiedzialne Przewidziany efekt Opracowanie systemu norm społecznych obowiązujących w klasie, grupie pracowników, szkole, procedur postępowania w wypadku ich łamania oraz systemu nagród i kar. Listopad Realizacja zajęć otwartych w jednej z klas. Opracowanie przez społeczność uczniowską (Samorząd Szkolny) KODEKSU UCZNIA. Opiekun Samorządu Szkolnego. Nauczyciele wychowawcy Zwiększenie kultury osobistej wśród uczniów i pracowników. Zwiększenie świadomości uczniów, rodziców, nauczycieli, pracowników szkoły na temat zapobiegania zachowaniom agresywnym.

32 HARMONOGRAM DZIAŁAŃ PROGRAMU Przeciwdziałanie agresji i przemocy wśród uczniów Zadania Termin realizacji Sposób realizacji Osoby odpowiedzialne Przewidziany efekt Przeprowadzenie warsztatów doskonalących umiejętności rozwiązywania konfliktów oraz radzenia sobie z przemocą dla uczniów, rodziców, nauczycieli, pracowników szkoły. Cały rok szkolny. Warsztaty pedagogiem szkolnym. Spotkania i warsztaty z osobami zaproszonymi do szkoły: szkoleniowe Rady Pedagogiczne z pracownikami Poradni P-P., przedstawicielami Policji, pracownikami Sądu Rejonowego (kuratorzy). Koordynator ds. bezpieczeństwa, pedagog szkolny, zespół WDN, Dyrektor szkoły, Zapobieganie zachowaniom agresywnym na terenie szkoły. Nabycie umiejętności rozwiązywania konfliktów.

33 HARMONOGRAM DZIAŁAŃ PROGRAMU Przeciwdziałanie agresji i przemocy wśród uczniów Zadania Termin realizacji Sposób realizacji Osoby odpowiedzialne Przewidziany efekt WyraŜanie swoich emocji poprzez twórczość literacką, plastyczną oraz uczestnictwo w dodatkowych zajęciach lekcyjnych, kołach zainteresowań. Cały rok szkolny Praca uczniów w kołach zainteresowań Praca uczniów na lekcjach. Udział uczniów w konkursach tematycznych, sesjach i dyskusjach. Wszyscy nauczyciele. Nabycie przez uczniów umiejętności właściwego zagospodarowania czasu wolnego. Uczniowie nauczą się prawidłowo wartościować świat, współpracować w grupie, kreować swoją osobę, dbać o rozwój swoich uzdolnień.

34 SZEROKA PROFILAKTYKA Zadania Termin realizacji Sposób realizacji Osoby odpowiedzialne Przewidziany efekt Przedstawienie uczniom pełnej oferty programowej Realizacja programów wychowawczych i edukacyjnych, praca kół zainteresowań. Wrzesień Informacje przekazane podczas lekcji. Ulotki na tablicy ogłoszeń. Wszyscy nauczyciele, Dyrekcja szkoły. Stworzenie uczniom moŝliwości wszechstronnego rozwoju intelektualnego oraz inspirowanie aktywności twórczej. Zainteresowanie duŝej liczby uczniów róŝnorodnymi formami zajęć.

35 SZEROKA PROFILAKTYKA Zadania Termin realizacji Sposób realizacji Osoby odpowiedzialne Przewidziany efekt Szeroka profilaktyka przemocy Realizacja i doskonalenie szkolnego programu profilaktycznego. Cały rok szkolny Praca uczniów w kołach zainteresowań. Udział uczniów w konkursach, sesjach i dyskusjach. Prezentacja całorocznych efektów pracy podczas Rady Pedagogicznej Wszyscy nauczyciele, Dyrekcja szkoły. Nabycie przez uczniów umiejętności właściwego zagospodarowania czasu wolnego. Uczniowie nauczą się prawidłowo wartościować świat, współpracować w grupie, kreować swoją osobę, dbać o rozwój swoich uzdolnień. Prezentacja dorobku całorocznej pracy uczniów i nauczycieli potwierdzi duŝą aktywność uczniów w pracy na rzecz szkoły, wzmocni integrację środowiska szkolnego, podniesie poczucie własnej wartości.