SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY. dotyczące realizacji Europejskiego programu energetycznego na rzecz naprawy gospodarczej

Transkrypt

1 KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia r. COM(2013) 791 final SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY dotyczące realizacji Europejskiego programu energetycznego na rzecz naprawy gospodarczej {SWD(2013) 457 final} {SWD(2013) 458 final} PL PL

2 SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY dotyczące realizacji Europejskiego programu energetycznego na rzecz naprawy gospodarczej I POSTĘPY WE WDRAŻANIU PROGRAMU Europejski program energetyczny na rzecz naprawy gospodarczej (EPENG) 1 zapewnia wsparcie finansowe wybranym strategicznym projektom w trzech obszarach sektora energetycznego: połączeniach gazowych i elektrycznych, morskiej energii wiatrowej oraz wychwytywaniu i składowaniu dwutlenku węgla. Zapewniając współfinansowanie tych projektów, program pomaga Unii Europejskiej w osiągnięciu następujących celów politycznych w zakresie energetyki i klimatu: zapewnienie bezpieczeństwa i dywersyfikacji dostaw energii, zakończenie tworzenia i zapewnienie sprawnego funkcjonowania wewnętrznego rynku energii oraz ograniczenie emisji gazów cieplarnianych. Większość dostępnych środków budżetowych przyznano 59 promotorom i 61 projektom w ramach następujących podprogramów: infrastruktura gazowa (1 363 mln EUR), infrastruktura elektroenergetyczna (904 mln EUR), morska energia wiatrowa (565 mln EUR) oraz wychwytywanie i składowanie dwutlenku węgla (1 000 mln EUR). Ogółem do końca 2010 r. wydano decyzje o udzieleniu dotacji oraz zawarto umowy o udzielenie dotacji o łącznej wartości mln EUR, tj. 96,3% całkowitego budżetu EPENG. Kwotę 146,3 mln EUR, której nie wykorzystano na projekty w tych sektorach przed upływem ostatecznego terminu, tzn. do dnia 31 grudnia 2010 r., przeniesiono do nowego instrumentu finansowego Europejskiego Funduszu na rzecz Efektywności Energetycznej 2 (EFEE) którego celem jest wspieranie inwestycji w zakresie efektywności energetycznej i energii odnawialnej. Od czasu opublikowania zeszłorocznego sprawozdania (COM (2012) 445 Final) odnotowano postępy w realizacji EPENG. Wiele projektów już ukończono, a realizacja innych przebiega sprawnie i wkrótce zostanie zakończona. Niniejsze sprawozdanie przedstawia pod kątem jakości zmiany w stanie zaawansowania projektów, jakie zaszły od opublikowania poprzedniego sprawozdania (sierpień 2012 r.) oraz informacje związane z płatnościami i umorzeniami od chwili rozpoczęcia programu do czerwca 2013 r. Sprawozdanie zawiera również ogólne informacje dotyczące aktualnej sytuacji oraz oceny śródokresowej Europejskiego Funduszu na rzecz Efektywności Energetycznej (patrz dokument roboczy służb Komisji). 1) Sukcesy Infrastruktura gazowa i elektroenergetyczna Z perspektywy polityki energetycznej program poprawił funkcjonowanie wewnętrznego rynku gazu i energii elektrycznej: Przyczynia się do zwiększania przepustowości połączeń międzysystemowych i zapewnienia lepszej integracji między zachodnimi i wschodnimi obszarami Unii. Program pomaga niektórym państwom członkowskim, zwłaszcza krajom bałtyckim i krajom położonym na obszarze Półwyspu Iberyjskiego, osiągnąć cel polegający na zapewnieniu poziomu elektroenergetycznych połączeń międzysystemowych 1 2 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 663/2009 z dnia 13 lipca 2009 r. ustanawiające program wspomagania naprawy gospodarczej poprzez przyznanie pomocy finansowej Wspólnoty na projekty w dziedzinie energetyki. Dz.U. L 200 z , s. 39 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1233/2010 z dnia 15 grudnia 2010 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 663/2009 Dz.U. L346 z , s. 5 PL 2 PL

3 odpowiadającego 10 % ich zainstalowanej mocy produkcyjnej. Zapewnił on dodatkowe możliwości magazynowania w peryferyjnych państwach członkowskich oraz w Europie Środkowej i Wschodniej. Przyczynił się do ukończenia budowy dwukierunkowej sieci gazociągów w Europie oraz do spełnienia standardu infrastruktury N-1 wymaganego przez rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa dostaw 3. Projekty dotyczące przesyłu gazu w odwrotnym kierunku w Europie Centralnej i Wschodniej zostały już wdrożone i pomogły uniknąć kryzysu dostaw gazu podczas fali mrozów w lutym 2012 r. Wzmocnienie połączeń międzysystemowych, zarówno gazowych, jak i elektroenergetycznych, przyczyniło się do integracji rynku wewnętrznego. Najważniejsze przykłady to: gazowe połączenia międzysystemowe w korytarzu Afryka Hiszpania Francja; elektroenergetyczne połączenia międzysystemowe między Portugalią a Hiszpanią, przyczyniające się do rozwoju rynku energii elektrycznej na Półwyspie Iberyjskim; elektroenergetyczne połączenia międzysystemowe między Zjednoczonym Królestwem (Deeside) a Republiką Irlandii (Meath), mające na celu stworzenie regionalnego rynku między Zjednoczonym Królestwem a Irlandią oraz elektroenergetyczne połączenia międzysystemowe w rejonie Morza Bałtyckiego i ich integracja z rynkiem Nord Pool. Morska energia wiatrowa Dzięki wsparciu EPENG możliwa była dostawa i instalacja innowacyjnych fundamentów oraz turbin wiatrowych, a także budowa pierwszych dużych (400 MW) morskich elektrowni wiatrowych położonych na pełnym morzu (ponad 100 km od brzegu) i na dużych głębokościach (ponad 40 m). Dzięki środkom pozyskanym w ramach EPENG udało się uzyskać od konsorcjów bankowych kredyty na projekty w niemieckiej i belgijskiej strefie Morza Północnego, które były niezbędne do osiągnięcia zamknięcia finansowego. Wspierany przez EPENG projekt Thornton Bank w Belgii ukończono we wrześniu 2011 r., a jesienią 2010 r. po raz pierwszy wprowadzono do niemieckiej sieci energetycznej morską energię wiatrową wytworzoną przez infrastruktury współfinansowane przez EPENG. W obszarze integracji morskiej energii wiatrowej z siecią współfinansowanie z EPENG miało zasadnicze znaczenie dla ostatecznej decyzji inwestycyjnej dotyczącej projektu Kriegers Flak-Combined Grid Solution w rejonie Bałtyku. Ten sztandarowy projekt stanowi pierwsze morskie połączenie używane zarówno jako włączenie morskich elektrowni wiatrowych do sieci, jak i transgraniczne połączenie międzysystemowe. W ramach projektu, stanowiącego pierwszy zasadniczy element modułowego rozwoju sieci przesyłowej morskiej energii wiatrowej, wykorzystywane będą innowacyjne urządzenia oparte na technologii HVDC VSC (sieć wysokiego napięcia prądu stałego napięcie kontrolowane u źródła). W szerszym aspekcie szczegółową analizę skutków EPENG przedstawiono w niezależnej śródokresowej ocenie 4 przeprowadzonej w 2011 r. Wydaje się, że program wywiera już znaczący wpływ na gospodarkę realną dzięki inicjowaniu prac budowlanych i dzięki zamówieniom na sprzęt i produkowane towary pośrednie. Wiele projektów już ukończono, a realizacja wielu innych przebiega sprawnie. Jednak w niektórych przypadkach realizacja projektów pozostaje zadaniem trudnym i odbywa się wolniej niż pierwotnie planowano, co przedstawiono w kolejnych rozdziałach. Kontekst gospodarczy jest szczególnie trudny w przypadku podprogramu dotyczącego wychwytywania i składowania dwutlenku węgla. 3 4 Rozporządzenie (UE) nr 994/2010 z dnia 20 października 2010 r. Dz.U. L 295 z , s PL 3 PL

4 2) WNIOSKI EPENG to pierwszy przykład zakrojonego na szeroką skalę wsparcia sektora energetycznego z budżetu UE w formie bezpośrednich dotacji dla przedsiębiorstw. Pomimo postępów w sektorze zaobserwowano jednak trudności strukturalne we wdrażaniu. Wprowadzanie morskiej energii wiatrowej do sieci było częściowo udane, mimo pewnych trudności technicznych, których przedsiębiorstwa energetyczne jeszcze nie pokonały. Ogólnie rzecz biorąc, państwa członkowskie nie wykazały się wystarczającą proaktywnością w realizacji EPENG. Niewystarczająca współpraca między krajowymi organami regulacyjnymi może w niektórych przypadkach rodzić u promotorów dużą niepewność co do planów biznesowych. Ten aspekt ma szczególnie duże znaczenie w przypadku kilku nowych projektów dotyczących morskiej energii wiatrowej. Wspólnym problemem występującym w przypadku trzech podprogramów jest skomplikowana i długa procedura wydawania zezwoleń. Te trudności i wnioski z realizacji EPENG Komisja wzięła pod uwagę przy opracowywaniu projektu nowego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 347/2013 z dnia 17 kwietnia 2013 r. w sprawie wytycznych dotyczących transeuropejskiej infrastruktury energetycznej 5. Rozporządzenie zawiera przepisy umożliwiające przyspieszenie procedur wydawania pozwoleń i ustanawia trzyipółletni termin na wydanie decyzji w sprawie udzielenia pozwolenia oraz zwiększa przejrzystość i udział społeczeństwa. W rozporządzeniu przewidziano też środki pozwalające opracowywać regulacyjne zachęty oraz umożliwiające wsparcie finansowe w razie potrzeby. Ponadto pojawiły się trudności w znalezieniu źródeł długoterminowego finansowania projektów infrastrukturalnych na konkurencyjnych warunkach. Pozostaje to istotną kwestią. Wniosek Komisji dotyczący instrumentu Łącząc Europę 6, będącego międzysektorowym funduszem na rozwój infrastruktury, ma na celu ułatwienie gromadzenia środków finansowych na realizację projektów i pobudzenie ich rozwoju. Projekty o dużym znaczeniu dla Europy, które wykazują niewystarczającą rentowność komercyjną, będą dofinansowywane z instrumentu Łącząc Europę. Ponadto instrumenty finansowe przewidziane w ramach tego instrumentu powinny ułatwić promotorom projektów dostęp do źródeł finansowania długoterminowego dzięki uwzględnieniu nowych kategorii inwestorów (fundusze emerytalne i ubezpieczeniowe) oraz ograniczeniu niektórych rodzajów ryzyka. Inicjatywa w zakresie obligacji projektowych, stanowiąca jeden z instrumentów finansowych przewidzianych w ramach instrumentu Łącząc Europę, została już udostępniona promotorom projektów w ramach fazy pilotażowej z użyciem środków budżetowych dostępnych w budżecie na lata Pierwszą obligację projektową wprowadzono w lipcu 2013 r. przy wsparciu Europejskiego Banku Inwestycyjnego, który jest partnerem Komisji w tej inicjatywie, a na dalszą część 2013 r. zaplanowano kolejne działania. Zgodnie z zamierzeniem fundusze dostępne w ramach EPENG umożliwiły szybkie rozpoczęcie projektów dotyczących składowania i wychwytywania dwutlenku węgla (CCS). Jednak, co było wiadomo od momentu rozpoczęcia programu, środki EPENG nigdy nie były przewidziane na pokrycie wyjątkowo wysokich kosztów inwestycyjnych i operacyjnych projektów dotyczących CCS. Niskie ceny emisji dwutlenku węgla w ramach systemu handlu uprawnieniami do emisji (ETS) sprawiają, że krótko- i średnioterminowe plany biznesowe dotyczące CCS są nieatrakcyjne. Ponadto ze względu na obecną sytuację gospodarczą projekty mają utrudniony dostęp do źródeł dodatkowego finansowania. W związku z 5 6 Dz.U. L 115 z , s. 39 Wniosek w sprawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego instrument Łącząc Europę COM(2011)665 PL 4 PL

5 powyższym podprogram dotyczący CCS stoi przed poważnymi trudnościami, które mogą zakłócić jego realizację. Wymiana doświadczeń w zakresie CCS jest niezbędna, aby technologia ta odniosła sukces. W ramach programu CCS, będącego częścią EPENG, powstała sieć projektów CCS, która ma służyć do dzielenia się doświadczeniami i najlepszymi praktykami. To pierwsza taka sieć wymiany wiedzy na świecie. Jej członkowie (zainteresowani projektami CCS w ramach EPENG i projektem Sleipner w Norwegii) współpracują, tworząc wspólne przewodniki dobrych praktyk. Oprócz tego sieć opublikowała streszczenia wniosków wyciągniętych w trakcie realizacji projektów w zakresie składowania dwutlenku węgla, zaangażowania społeczeństwa i wydawania pozwoleń. Jeśli chodzi o przyszłość wychwytywania i składowania dwutlenku węgla, 27 marca 2013 r. Komisja przyjęła komunikat (COM (2013) 180 final) w tej sprawie, w którym potwierdziła, że Konieczna jest pilna reakcja polityczna na zasadnicze wyzwanie, jakim jest pobudzanie inwestycji w działania demonstracyjne w dziedzinie CCS, aby sprawdzić, czy wykonalne jest późniejsze wdrożenie i budowa infrastruktury związanej z CO2. Pierwszym krokiem w tym kierunku jest zatem zapewnienie powodzenia demonstracji w dziedzinie CCS na skalę komercyjną w Europie, która potwierdziłaby efektywność techniczną i rentowność technologii CSS jako racjonalnego pod względem kosztów środka ograniczającego emisję gazów cieplarnianych w sektorze energetycznym i przemysłowym. Wraz z przyjęciem komunikatu w sprawie CCS otwarto konsultacje społeczne, które trwały do 2 lipca i w ramach których otrzymano ponad 150 odpowiedzi 7. Późną jesienią Komisja opublikuje streszczenie odpowiedzi i indywidualne wypowiedzi na stronie internetowej poświęconej konsultacjom społecznym 8. 3) KOLEJNE ETAPY PROJEKTÓW Poza projektami w pełni ukończonymi można wyróżnić dwie kategorie projektów: projekty w trakcie realizacji, które nadal powinny być wspierane finansowo, i projekty, których realizacja nie odbywa się zgodnie z planem i w przypadku których Komisja zdecyduje o wycofaniu wsparcia finansowego. W przypadku ośmiu projektów infrastrukturalnych beneficjentom nie udało się podjąć ostatecznej decyzji inwestycyjnej ani zrealizować projektu zgodnie ze wstępnym harmonogramem. W przypadku jednego projektu centrali HVDC promotor zgodził się na zaniechanie realizacji projektu. W przypadku dwóch innych projektów (morska farma wiatrowa w Aberdeen i Gravity Foundations) oczekuje się, że ostateczna decyzja inwestycyjna zapadnie w ciągu najbliższych 6 miesięcy. W przypadku Cobra Cable Komisja obecnie usiłuje uzyskać zapewnienie, że ostateczna decyzja inwestycyjna zapadnie do połowy 2016 r., a jeśli to nie nastąpi, Komisja może rozwiązać umowę o udzielenie dotacji. Komisja może zatem podjąć decyzję o zakończeniu wsparcia finansowego dla czterech projektów związanych z gazem (ITGI Poseidon, Nabucco, Galsi i projektu dotyczącego przesyłu w odwrotnym kierunku w Rumunii). Wycofanie wsparcia finansowego nie wyklucza jednak możliwości uznania tych projektów za projekty będące przedmiotem wspólnego zainteresowania 9 w Europie w kontekście realizacji wytycznych dotyczących infrastruktury TEN-E W rozporządzeniu delegowanym z dnia 14 października 2013 r. Komisja przyjęła pierwszą listę projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania. PL 5 PL

6 W odniesieniu do sześciu projektów demonstracyjnych dotyczących CCS, działania w ramach EPENG na rzecz jednego z nich (Compostilla)zakończą się w październiku 2013 r., realizacji trzech z nich zaniechano, a pozostałe dwa prawdopodobnie nie będą mogły zostać zrealizowane bez dodatkowego znacznego wsparcia finansowego ze strony państw członkowskich lub przemysłu. Komisja wystosowała oficjalne pisma do przedsiębiorstw, których dotyczą plany zaniechania realizacji projektów. W dokumencie roboczym służb Komisji dołączonym do niniejszego sprawozdania przedstawiono stan zaawansowania każdego projektu. Od lipca 2011 r. działa Europejski Fundusz na rzecz Efektywności Energetycznej. Do niniejszego sprawozdania dołączono szczególny dokument roboczy służb Komisji zawierający sprawozdanie z oceny śródokresowej. II OGÓLNA SYTUACJA Na koniec 2012 r. 20 z 61 projektów zostało w pełni zakończonych pod względem technicznym, a beneficjentom wypłacono ogółem ,64 EUR (stan na czerwiec 2013 r.). Wskaźnik płatności pozostaje niski, jednak potwierdza to istnienie trudności w planowaniu tak dużych i złożonych projektów. Złożoność technologii, zwłaszcza stosowanych w celu wprowadzenia morskiej energii wiatrowej do sieci i związanych z CCS, trudności organów krajowych, zarówno na szczeblu rządowym, jak i regulacyjnym, w stworzeniu odpowiednich ram regulacyjnych, brak akceptacji społeczeństwa oraz problemy związane z kwestiami środowiskowymi i zamówieniami publicznymi stanowią dodatkowe wyzwania dla promotorów projektów. Ponadto przyczyną wielu opóźnień jest procedura udzielania zezwoleń. Obecnie z niemieckiego projektu CCS odzyskano niewykorzystane środki w wysokości 42 mln EUR. W wyniku zaniechania realizacji projektów dotyczących infrastruktury elektroenergetycznej i gazowej umorzono 12 mln EUR. Częściowo można to wytłumaczyć faktem, że ostateczne koszty wynoszą mniej niż wstępne koszty szacunkowe. 1. Infrastruktura gazowa i elektroenergetyczna - W ramach podprogramu EPENG dotyczącego infrastruktury wspiera się 44 projekty w trzech głównych dziedzinach. W każdym z państw członkowskich projekty realizowane są przez operatorów systemów przesyłowych (OSP) lub przez promotorów projektów. Na projekty przeznaczono kwotę wynoszącą mln EUR, z czego do końca czerwca 2013 r. przekazano beneficjentom około 777 mln EUR, tzn. 34,25 %. Płatności są uzależnione od podjęcia przez promotorów zobowiązania do realizacji projektu w drodze ostatecznej decyzji inwestycyjnej. Projekty obejmują trzy obszary: - Projekty dotyczące infrastruktury gazowej i magazynowania: infrastruktura służąca do transportu gazu i handlu gazem w całej UE musi zostać w większym stopniu zintegrowana poprzez budowę brakujących połączeń między państwami członkowskimi. Niezbędna jest dalsza dywersyfikacja unijnych źródeł i tras dostaw energii, co obejmuje również skroplony gaz ziemny (LNG). - Projekty dotyczące przesyłu gazu w odwrotnym kierunku: W czasie kryzysu związanego z dostawami gazu między Rosją i Ukrainą w 2009 r. większość państw członkowskich z PL 6 PL

7 Europy Środkowo-Wschodniej pozostawiona była bez gazu nie z powodu braku gazu w Europie, lecz dlatego, że istniejąca infrastruktura nie posiada wyposażenia technicznego umożliwiającego odwrócenie przepływu gazu z kierunku wschód zachód na kierunek zachód wschód. Finansowanie z EPENG zapewniło wsparcie niezbędne do pokonania tych trudności i obecnie w Europie Środkowo-Wschodniej istnieje infrastruktura umożliwiająca odwrócenie przepływu gazu. - Projekty dotyczące infrastruktury elektroenergetycznej: Integracja coraz bardziej znaczących dostaw energii elektrycznej ze zmiennych źródeł odnawialnych wymaga poczynienia ogromnych inwestycji w nową infrastrukturę. Ponadto kilka państw członkowskich pozostaje wyspami energetycznymi, ponieważ są one słabo połączone z sąsiednimi państwami i z wewnętrznym rynkiem energii. 1.1 Dotychczasowe postępy Obecnie 19 projektów na 44 zostało ukończonych. Na początku 2012 r. ukończonych było 13 projektów. W sektorze energii elektrycznej ukończono 4 projekty. Realizacja pozostałych 8 projektów postępuje sprawnie. Przewiduje się, że niektóre z nich zostaną ukończone do 2014 r. W sektorze gazowym ukończono 15 projektów, a realizacja 13 postępuje zgodnie z planem. Większość (10 z 15) projektów dotyczących odwrotnego przepływu gazu i połączeń międzysystemowych w Europie Środkowo-Wschodniej zostało ukończonych. Fundusze z EPENG pomogły zapewnić finansowanie dla tych projektów i terminowe rozpoczęcie etapu ich eksploatacji. W związku z tym zwiększyło się bezpieczeństwo i niezawodność sieci gazowej, bezpieczeństwo i dywersyfikacja dostaw, a także zniknęły najważniejsze wąskie gardła. Szczególnie istotne są następujące przykłady: fundusze z EPENG zapewniły dalszą realizację projektów rozwoju odnogi gazociągu w Larrau przez modernizację sieci hiszpańskiej (tłocznia gazu w Villar de Arnedo, gazociąg między Yela a Villar de Arnedo) i francuskiej (arteria w Béarn). Dzięki temu zwiększy się bezpieczeństwo dostaw w regionie i konkurencja na rynku, a iberyjski rynek gazu lepiej zintegruje się z pozostałymi częściami rynku europejskiego. Ukończenie budowy dwóch międzysystemowych połączeń elektroenergetycznych między Portugalią a Hiszpanią w regionie Douro i Algarve w 2011 r. pomogło stworzyć połączenie z odnawialnymi źródłami energii. Środki EPENG w dużym stopniu przyczyniły się do modernizacji i rozbudowy portugalskiej sieci i w rezultacie do wzrostu zdolności przesyłowej wymiany z Hiszpanią. Środki EPENG pomogły też w budowie pierwszego międzysystemowego połączenia elektroenergetycznego między Irlandią a Wielką Brytanią. To połączenie międzysystemowe przyczyniło się do zwiększenia przepustowości międzysystemowych połączeń elektroenergetycznych i umożliwiło potencjalne wprowadzanie do sieci morskiej energii wiatrowej, a tym samym zwiększyło bezpieczeństwo dostaw i poziom dywersyfikacji źródeł energii w Irlandii. Projekty EPENG w rejonie Morza Bałtyckiego mają na celu poprawę funkcjonowania wewnętrznego rynku energii i zapewnienie równych warunków działania. Zakończenie tych projektów przyczyni się do znacznego poprawienia bezpieczeństwa dostaw, umożliwiając obrót energią elektryczną i zmniejszając wielkość przywozu w regionie. Jednak mimo zadowalających postępów cztery projekty związane z gazem uległy znacznym opóźnieniom, co może skutkować zaniechaniem ich realizacji. - Rywalizacja projektów Nabucco i TAP (nieobjęte finansowaniem w ramach EPENG) o zasoby złoża Shah Deniz w zakresie ostatecznej trasy została rozstrzygnięta na korzyść TAP. PL 7 PL

8 Decyzja Shah Deniz Consortium będzie miała wpływ na finansowanie z EPENG. - Decyzją z dnia 18 maja 2013 r. algierskie przedsiębiorstwo gazowe po raz trzeci przełożyło termin podjęcia decyzji w sprawie budowy gazociągu między Algierią a Włochami (projekt Galsi). Z tego powodu ten współfinansowany z EPENG projekt uległ znacznemu opóźnieniu. Po 5 latach prowadzenia procedur nadal nie udzielono zezwoleń na realizację projektu ani nie zawarto umów handlowych na dostawy gazu. - Istnieją trudności w zapewnieniu źródeł gazu niezbędnych do realizacji projektu ITGI Poseidon. - Wreszcie projekt związany z odwrotnym przepływem gazu w Rumunii, obejmujący również połączenie tranzytowego systemu gazowego z systemem krajowym, uległ znacznemu opóźnieniu. Projekt ten jest jednak niezwykle istotny dla dalszego rozwoju rynku gazu w Rumunii i szeroko rozumianego regionu Europy Południowo-Wschodniej. Komisja wysłała do promotorów projektów, które uległy znacznym opóźnieniom i nie wykazują zadowalających postępów, pisma z informacją o planowanym zaniechaniu realizacji projektu. 1.2 Wnioski Odnotowano znaczne postępy w realizacji projektów związanych z infrastrukturą elektroenergetyczną i gazową. Przeważająca większość (40 z 44) projektów została ukończona lub jest w trakcie realizacji. W przypadku niektórych projektów przesunięto ostateczny termin realizacji (zob. dokument roboczy służb Komisji). EPENG w konkretny sposób przyczynia się do poprawy funkcjonowania rynku wewnętrznego poprzez zapewnianie połączeń międzysystemowych między zachodnimi i wschodnimi obszarami UE oraz poprzez zwiększanie bezpieczeństwa dostaw w poszczególnych krajach i regionach. Cały czas podejmowane są bardzo znaczące kroki: projekty dotyczące przesyłu gazu w odwrotnym kierunku są już wdrożone i pomogły uniknąć kryzysu w dostawach gazu podczas fali mrozów w lutym 2012 r. Projekty w dziedzinie elektroenergetyki wspierane w ramach EPENG w znaczący sposób przyczyniają się do urzeczywistnienia rynku wewnętrznego. Projekty dotyczące sieci elektroenergetycznej przyczynią się do integracji energii elektrycznej wytwarzanej ze źródeł odnawialnych. Dzięki likwidacji wąskich gardeł i stopniowej integracji wysp energetycznych, takich jak trzy państwa bałtyckie, Półwysep Iberyjski, Irlandia, Sycylia i Malta, postępuje proces tworzenia systemu infrastruktury energetycznej obejmującego całą UE. Na chwilę obecną przewiduje się, że większość z 25 realizowanych projektów zostanie ukończona w latach , oraz że jedynie w przypadku kilku projektów okres realizacji wydłuży się do 2017 r. Pozostałe projekty, których realizacja jest znacznie utrudniona, mogą zostać przerwane do końca 2013 r. Wielu z opóźnień i trudności w realizacji niektórych projektów dałoby się uniknąć, gdyby przewidziano zaangażowanie na wczesnym etapie krajowych organów regulacyjnych i Agencji ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki. Jest to jeden z wniosków, który Komisja wzięła pod uwagę w procesie oceny i identyfikacji projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania w ramach instrumentu Łącząc Europę. 2. Projekty związane z morską energią wiatrową Podprogram EPENG dotyczący morskiej energii wiatrowej obejmuje dziewięć projektów w dwóch głównych obszarach działalności: PL 8 PL

9 - Wspieranie prowadzonych na dużą skalę działań mających na celu testowanie, produkcję i wykorzystywanie innowacyjnych turbin i fundamentów morskich elektrowni wiatrowych; - Wspieranie rozwoju rozwiązań modułowych dotyczących integracji z siecią dużych ilości energii elektrycznej pochodzącej z elektrowni wiatrowych. Wśród beneficjentów dotacji znajdują się przedsiębiorstwa koordynujące projekty, przedsiębiorstwa inżynieryjne, producenci energii ze źródeł odnawialnych oraz operatorzy sieci przesyłowych. Wszystkie dostępne na ten cel środki EPENG w wysokości 565 mln EUR zostały przydzielone, a wartość zrealizowanych płatności na rzecz wszystkich dziewięciu projektów na koniec czerwca 2013 r. wyniosła 204 mln EUR. 2.1 Dotychczasowe postępy Z 9 projektów ukończono 1 (Thornton Bank). Trzy inne projekty realizowane są zgodnie z planem i ich ukończenie planuje się na lata Realizacja innych projektów może przeciągnąć się na lata (Gravity Foundations), (Aberdeen, Krieger Flak), 2019 (Cobra Cable) i będzie wymagać ścisłej kontroli Komisji. Projekt Cobra Cable (łączący Danię z Holandią) uległ znacznym opóźnieniom i współpracujący w jego ramach partnerzy, czyli duńscy i holenderscy operatorzy systemów przesyłowych, muszą otrzymać zgody krajowych organów regulacyjnych na niezbędne inwestycje lub zezwolenia na wytyczenie trasy dla przewodów. Po otrzymaniu od Komisji pisma z informacją o planowanym zaniechaniu realizacji projektu partnerzy wznowili wysiłki i uzyskali zgodę krajowych organów regulacyjnych na działania, które powinny doprowadzić do zatwierdzenia przez organy regulacyjne w kwietniu 2014 r. Obecnie Komisja usiłuje uzyskać od partnerów zapewnienia dotyczące głównych elementów, które muszą być zrealizowane przed podjęciem ostatecznej decyzji inwestycyjnej po roku Realizacja jednego z projektów, dotyczącego centrali HDVC, zostanie zaniechana w porozumieniu z beneficjentem z uwagi na coraz większe opóźnienia oraz znacznie zmodyfikowany i ograniczony zakres projektu. 2.2 Dotychczasowe postępy w poszczególnych sektorach Turbiny morskie i elementy instalacji morskich (sześć projektów) Dzięki wsparciu EPENG możliwa stała się budowa pierwszych dużych (400 MW) morskich elektrowni wiatrowych na pełnym morzu (ponad 100 km od brzegu) i na wodach o dużych głębokościach (ponad 40 m). Dzięki środkom pozyskanym w ramach EPENG udało się uzyskać od konsorcjów bankowych kredyty na projekty, które były niezbędne w celu osiągnięcia zamknięcia finansowego. Wspierany przez EPENG projekt Thornton Bank w Belgii ukończono we wrześniu 2011 r. Trzy z niemieckich projektów elektrowni wiatrowych znajdują się w fazie instalacji na pełnym morzu. Przewiduje się, że dwa z nich zostaną ukończone do końca 2013 r., a trzeci do końca 2014 r. Jesienią 2010 r. po raz pierwszy wprowadzono do niemieckiej sieci energetycznej morską energię wiatrową wytworzoną przez infrastruktury współfinansowane przez EPENG. Realizacja tych projektów przebiega bardzo dobrze, mimo iż występują pewne opóźnienia w stosunku do pierwotnych planów, głównie z uwagi na opóźnienia w gwarantowanym przyłączeniu do sieci. Realizacja czwartego niemieckiego projektu elektrowni wiatrowej, mającego na celu produkcję i instalację fundamentów grawitacyjnych, została przesunięta z uwagi na znaczne opóźnienia w procesie udzielania zezwoleń. Zakończenie realizacji projektu ma nastąpić do 2017 r. Otrzymano pełną zgodę na realizację projektu mającego na celu instalację centrum badań technologii związanych z morską energią wiatrową w pobliżu Aberdeen (Zjednoczone PL 9 PL

10 Królestwo). Podważono jednak legalność tej zgody. Ostateczna decyzja inwestycyjna dotycząca tego projektu ma zapaść na początku 2014 r Sieć morskiej energii wiatrowej (trzy projekty) W 2012 r. podjęto ostateczną decyzję inwestycyjną dotyczącą projektu Kriegers Flak - Combined grid solutions w rejonie Morza Bałtyckiego. Ten sztandarowy projekt stanowi pierwsze morskie połączenie używane zarówno jako włączenie morskich elektrowni wiatrowych do sieci, jak i transgraniczne połączenie międzysystemowe. Tym samym stanowi on pierwszy znaczący element modułowego rozwoju morskiej sieci elektroenergetycznej. Określono rozwiązania techniczne, które będą zastosowane na obszarze projektu Kriegers Flak, w tym istotne elementy techniczne oparte na technologii HVDC VSC, a także stworzono model rynkowy i biznesowy połączenia alokacji odnawialnej energii elektrycznej z transgranicznym handlem energią. Należy spodziewać się istotnych konsekwencji dla przyszłych projektów łączonych połączeń międzysystemowych i integracji morskiej energii wiatrowej. Realizacja projektów dotyczących morskiej energii wiatrowej nadal wiąże się jednak z ogromnymi wyzwaniami. Zwłaszcza zastosowanie na pełnym morzu innowacyjnej technologii HVDC w rozwiązaniach wieloterminalowych napotyka na przeszkody w postaci złożonego połączenia barier technicznych, regulacyjnych i handlowych. Opóźnienia w podejmowaniu decyzji o współfinansowaniu przez krajowe organy regulacyjne uniemożliwiają terminową realizację projektów dotyczących sieci przesyłowych morskiej energii wiatrowej. Kluczowa w tych projektach jest rola krajowych organów regulacyjnych, co widać na przykładzie infrastruktury gazowej i elektroenergetycznej, która korzysta ze znacznie bardziej zaawansowanych modeli ekonomicznych i ze znacznie większego doświadczenia we współpracy między krajowymi organami regulacyjnymi. Komisja uważa, że krajowe organy regulacyjne powinny lepiej skoordynować swoje działania zgodnie z wymogiem zawartym w trzecim pakiecie energetycznym Wnioski Bezpośrednim efektem wsparcia EPENG dla projektów dotyczących turbin i morskich instalacji wiatrowych będzie zdolność wytworzenia dodatkowych 1500 MW bezemisyjnej energii elektrycznej. Projekty wspierane przez EPENG posiadają również walory edukacyjne, np. przyczyniają się do skrócenia czasu produkcji fundamentów instalacji morskich i do skrócenia czasu instalacji tych fundamentów. W przypadku projektów dotyczących integracji sieci przesyłowych energii wiatrowej głównymi przeszkodami, jakie należy pokonać przed podjęciem ostatecznych decyzji inwestycyjnych, są kwestia zaawansowania i kosztów technologii HVDC, kwestia udzielania farmom wiatrowym pozwoleń na przyłączanie się do sieci i kwestia współfinansowania, które pozyskać należy za pośrednictwem organów regulacyjnych. 3. Wychwytywanie i składowanie dwutlenku węgla (CCS) 3.1 Wstęp Osiągnięcie dekarbonizacji systemu energetycznego do 2050 r. z wykorzystaniem paliw kopalnych jako część koszyka energetycznego wymaga zastosowania technologii wychwytywania i składowania dwutlenku węgla (CCS). W ramach EPENG wspierane są działania demonstracyjne obejmujące zintegrowane projekty dotyczące CCS w celu umożliwienia wprowadzenia tej technologii na rynek przed końcem bieżącej dekady. W 10 Dyrektywy 2009/72/EW i 2009/73/EW dotyczące wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej i gazu ziemnego PL 10 PL

11 ramach programu przyznano wynoszące 1 mld EUR wsparcie finansowe na rzecz projektów w sektorze produkcji energii, z czego do czerwca 2013 r. wypłacono beneficjentom 399,5 mln EUR. Zintegrowane projekty dotyczące CCS stanowią nowego rodzaju wyzwanie technologiczne, a powiązane z nimi działania demonstracyjne powinny uwzględniać szereg kwestii technicznych, ekonomicznych i prawnych. Koordynatorami projektów są przedsiębiorstwa użyteczności publicznej lub przedsiębiorstwa energetyczne. Wśród innych beneficjentów znajdują się przedsiębiorstwa przesyłowe, dostawcy wyposażenia oraz ośrodki badawcze Dotychczasowe postępy W ramach EPENG początkowo wspierano sześć projektów dotyczących CCS (z Niemiec, Zjednoczonego Królestwa, Włoch, Holandii, Polski i Hiszpanii). Realizacji projektu Jänschwalde (Niemcy) zaniechano z dniem 5 lutego 2012 r. na wniosek promotora z uwagi na brak ram regulacyjnych w zakresie składowania CO 2 oraz kwestie akceptacji społeczeństwa. Promotor stwierdził, że ze względu na znaczne opóźnienia w transpozycji dyrektywy w sprawie CCS w Niemczech niemożliwe byłoby uzyskanie koniecznych pozwoleń na składowanie CO 2 w ramach czasowych przeznaczonych na projekt. Realizacji projektu w Polsce (Bełchatów) zaniechano 6 maja 2013 r. na wniosek promotora z uwagi na brak realistycznego planu uzupełnienia brakujących środków w strukturze finansowej projektu, ryzyka techniczne i brak terminowej transpozycji dyrektywy w sprawie CCS, a w konsekwencji brak odpowiednich ram regulacyjnych w zakresie składowania CO 2, a także kwestie akceptacji społeczeństwa dotyczące składowania CO 2. Realizacji projektu włoskiego (Porto Tolle) zaniechano 11 sierpnia 2013 r. na wniosek promotora z uwagi na niedające się nadrobić opóźnienia we wdrażaniu projektu, spowodowane decyzją włoskiej Rady Stanu o cofnięciu decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla elektrowni w Porto Tolle. Ponadto promotor nie widział możliwości osiągnięcia zamknięcia finansowego projektu. Jednakże promotor projektu nie zaniecha wszystkich działań związanych z CCS; będzie kontynuował prace nad różnymi aspektami CCS w elektrowni pilotażowej w Brindisi. W przypadku żadnego z trzech pozostałych projektów nie podjęto jeszcze ostatecznej decyzji inwestycyjnej. Komisja jest zdecydowana wspierać realizację wszystkich pozostałych projektów. Stan realizacji tych projektów wygląda następująco: Promotorzy projektu w Zjednoczonym Królestwie (Don Valley) mają zamiar kontynuować jego realizację i dążą do zapewnienia wsparcia operacyjnego przy pomocy kontraktu różnic kursowych przygotowywanego obecnie w Zjednoczonym Królestwie. Realizacja tego projektu stanowiłaby szansę na synergię z jednym z projektów, które rząd Zjednoczonego Królestwa umieścił na liście kandydatów do otrzymania wsparcia w ramach realizowanego tam programu komercjalizacji CCS (CCS Commercialisation Competition). Realizacja projektu holenderskiego (ROAD) jest najbardziej zaawansowana. Ostateczna decyzja inwestycyjna zostanie podjęta, jeśli wzrost kosztów projektu, spowodowany głównie niską ceną emisji dwutlenku węgla, zostanie pokryty z dodatkowych środków. Prowadzone są rozmowy z dodatkowymi inwestorami, mające na celu osiągnięcie zamknięcia finansowego projektu do końca 2013 r. Wspierany przez EPENG projekt hiszpański (Compostilla) zostanie ukończony zgodnie z planem w październiku 2013 r. Do tego czasu zaczną działać trzy pilotażowe instalacje do wychwytywania, transportu i składowania CO 2. Zapewnią one bardzo przydatne zaplecze PL 11 PL

12 badawcze dla całego łańcucha wartości CCS. Potencjalnym kolejnym krokiem w ramach projektu, nieobjętym EPENG, powinno być stworzenie zintegrowanej demonstracyjnej instalacji CCS na skalę przemysłową, co wymagałoby jednak uzyskania dodatkowych funduszy. 3.3 Wnioski Mimo zadowalających postępów prac przygotowawczych w zakresie wdrażania rozwiązań w dziedzinie wychwytywania, transportu i składowania CO 2, faktyczna realizacja większości projektów dotyczących CCS pozostaje niepewna. Istotną przeszkodą pozostaje brak akceptacji społeczeństwa dla składowania CO 2 na lądzie. Koszty inwestycji i koszty operacyjne są bardzo wysokie, a co wiadomo od rozpoczęcia programu środki EPENG pozwalają jedynie na rozpoczęcie projektów, nie wystarczają natomiast na pokrycie wszystkich dodatkowych kosztów stosowania CCS w elektrowniach. Nie wykorzystano jeszcze w pełni połączenia z programem NER 300 i z funduszem regionalnym. Ponadto przedsiębiorstwa nie sprostały jeszcze wszystkim wyzwaniom technicznym i w wielu przypadkach nie udało się zdobyć zezwoleń na czas. Przy obecnych cenach emisji dwutlenku węgla, które są wyjątkowo niskie, i przy braku innych ograniczeń lub zachęt prawnych podmioty gospodarcze nie mają wystarczającej motywacji, by inwestować w CCS. Komunikat z dnia 27 marca 2013 r. w sprawie przyszłości wychwytywania i składowania dwutlenku węgla w Europie 11 ma na celu ponowne podjęcie działań w dziedzinie CCS i zainicjowanie debaty na temat najskuteczniejszych sposobów wspierania działań demonstracyjnych i wdrożeniowych, a także stymulowania inwestycji. Na podstawie odpowiedzi otrzymanych w ramach trwających konsultacji, pełnej analizy transpozycji i wykonania dyrektywy w sprawie CCS w państwach członkowskich i w kontekście swoich prac nad ramami polityki w zakresie klimatu i energii na okres do 2030 r. Komisja rozważy potrzebę przygotowania, w razie potrzeby,wniosków krótko-, średnio- i długookresowych. Dyrektywa w sprawie CCS określa ramy prawne w zakresie wychwytywania, transportu i składowania CO2. Przed upływem terminu transpozycji w czerwcu 2011 r. tylko kilka państw członkowskich potwierdziło pełną lub częściową transpozycję dyrektywy. Od tego czasu sytuacja znacznie się poprawiła i obecnie tylko jedno państwo członkowskie nie poinformowało Komisji o środkach transpozycji dyrektywy. Podczas gdy większość państw członkowskich, które zaproponowały projekty demonstracyjne w zakresie CCS, zakończyła transpozycję dyrektywy, na obszarze kilku państw członkowskich obowiązuje zakaz lub ograniczenie składowania CO2. Pełna analiza transpozycji i wykonania dyrektywy w sprawie CCS w państwach członkowskich szczegółowo zajmie się również tą kwestią. W najbliższej przyszłości drugą okazją do poprawy obecnych perspektyw działań demonstracyjnych w zakresie CCS w Europie jest drugie zaproszenie do składania wniosków ogłoszone dnia 3 kwietnia w ramach programu NER300. Również w kontekście EPENG Komisja oceni wyniki trwających konsultacji i drugiego zaproszenia do składania wniosków w ramach programu NER 300 (złożono tylko jeden wniosek o dofinansowanie projektu dotyczącego CCS) i wyciągnie odpowiednie wnioski co do przyszłości pozostałych projektów demonstracyjnych w zakresie CCS objętych EPENG. III Europejski Fundusz na rzecz Efektywności Energetycznej (EFEE) 1. Wprowadzenie Zgodnie z wymogiem zawartym w rozporządzeniu zmieniającym EPENG dokument roboczy służb Komisji załączony do niniejszego sprawozdania zawiera ocenę śródokresową z 11 COM(2013)180 final PL 12 PL

13 informacjami na temat stanu instrumentu finansowego (EFEE, pomoc techniczna i działania informacyjne). Ocena wykazuje zadowalające pierwsze wyniki i względnie pozytywne perspektywy dla funduszu. Do tej pory zatwierdzono i podpisano 6 projektów, przyznając łącznie ok. 79,2 mln EUR. Ponadto projekty, które mają największe szanse na dofinansowanie, mogą przynieść inwestycje warte 114 mln EUR. Dlatego też oczekuje się choć stanowi to pewne wyzwanie że na inwestycje zostanie przeznaczona pełna wysokość wsparcia UE. W odniesieniu do pomocy technicznej zaakceptowano 8 wniosków na łączną kwotę 6,3 mln EUR. 2. Najważniejsze wyniki oceny śródokresowej Osiąganie celów rozporządzenia Pierwszym celem rozporządzenia zmieniającego było ustanowienie wyspecjalizowanego funduszu inwestycyjnego w celu przeniesienia niewykorzystanych środków EPENG i mobilizacji dodatkowych funduszy. Cel ten osiągnięto przy wsparciu Europejskiego Banku Inwestycyjnego, któremu powierzono ustanowienie funduszu i zarządzanie wsparciem UE. Drugim celem EFEE było ułatwienie finansowania inwestycji w zakresie efektywności energetycznej (cel: 70 % portfela inwestycyjnego), energii odnawialnych (20 %) i ekologicznego transportu miejskiego (10 %). Działania w ramach funduszu skupiają się zatem głównie na usuwaniu określonych finansowych i niefinansowych przeszkód na drodze do efektywności energetycznej, takich jak wysokie koszty transakcji, rozproszone i niewielkie inwestycje, ograniczony dostęp do kredytów, złożona struktura umów, brak zaufania ze strony inwestorów i ograniczone możliwości promotorów projektów. W tym celu fundusz wspiera rozwój wiarygodnego rynku w zakresie efektywności energetycznej przez zapewnienie niestandardowego finansowania projektów 12 i dedykowanych produktów finansowych (zarówno dłużnych, jak i kapitałowych) 13, przy czym szczególnie wspiera rozwój umów o poprawę efektywności energetycznej. Aby poradzić sobie z problemem braku finansowania i niechęci do ryzyka ze strony inwestorów, EFEE został utworzony jako mieszany fundusz inwestycyjny z trzema klasami udziałów. UE inwestuje w udziały podporządkowane C, absorbując pierwsze straty i większość ryzyka, aby przyciągnąć dodatkowych inwestorów, również prywatnych. EFEE służy też za wzór dla innowacyjnych instrumentów finansowych na potrzeby inwestowania w opłacalne i gotowe do realizacji projekty dotyczące zrównoważonej energii (o okresie zwrotu z inwestycji do 20 lat) i przyciągania kapitału prywatnego, przedstawiając jednocześnie plan biznesowy tych inwestycji oraz tworząc wiarygodną bazę doświadczeń w tym zakresie. Opłacalność Finansowanie projektów opiera się raczej na przepływie pieniężnym w ramach projektu niż na bilansie wykazanym przez jego sponsorów, tworząc punkty odniesienia dla oceny wartości i ryzyka na potrzeby samych projektów dotyczących efektywności energetycznej. Przykładowo. dług uprzywilejowany i podporządkowany, instrumenty typu mezzanine, gwarancje, kapitał własny, struktury leasingu i pożyczki polegające na skupie należności terminowych. EFEE nie udziela dotacji ani dopłat do oprocentowania pożyczek (pożyczek uprzywilejowanych), ponieważ tego rodzaju zachęty finansowe nie są uznawane za odpowiednie w przypadku projektów generujących wystarczające dochody. PL 13 PL

14 W orientacyjnym budżecie na 2013 r. przewiduje się wydatki administracyjne na poziomie 1,48 mln EUR i środki na inwestycje w wysokości 160 mln EUR. Konkretnie rzecz biorąc, jeśli te wielkości zostaną osiągnięte, będzie to oznaczało, że na każde 1 EUR wydane na administrację przypada ok. 108 EUR wydane na inwestycje. Dane te nie uwzględniają dochodu wygenerowanego w postaci odsetek i zwrotu kwoty głównej ( mln EUR w 2012 r.), który w pierwszej kolejności służy pokryciu wydatków administracyjnych EFEE. Zasada dodatkowości Zasadę dodatkowości EFEE obrazuje zdolność funduszu do zapewniania długoterminowego finansowania i promowania wysokiej jakości inwestycji rynkowych mających efekt mnożnikowy, przy jednoczesnym utrzymywaniu równowagi geograficznej w odniesieniu do finansowanych projektów. Pomoc techniczna w ramach funduszu może skutecznie zwiększać ograniczone możliwości promotorów projektów i usuwać przeszkody administracyjne uniemożliwiające łączenie większych projektów w celu osiągnięcia masy krytycznej. Ustanowienie funduszu i pierwsze działania w jego ramach zwiększyły świadomość możliwości gospodarczych i innowacyjnego finansowania projektów w zakresie efektywności energetycznej, przyciągając uwagę sektora prywatnego i instytucji finansowych. Efekt mnożnikowy Na poziomie programu wkład UE (125 mln EUR) został zwiększony ponaddwukrotnie dzięki dodatkowym środkom przekazanym przez inwestorów (140 mln EUR). Na każde 100 EUR przekazane przez UE w ramach finansowania projektu przypada ponad 110 EUR przekazane przez innych inwestorów, co daje efekt mnożnikowy na poziomie ponad 2. Oczywiście pożądane byłoby, aby w przyszłości na inwestowanie zdecydowała się większa liczba inwestorów, co jednak będzie możliwe dopiero wtedy, gdy EFEE będzie mógł przedstawić przekonujące wyniki. Należyte zarządzanie finansami EFEE zarządza finansami w oparciu o wytyczne i zasady dotyczące inwestycji określone przez Komisję Europejską i EBI i stosuje się do wysokich standardów w zakresie bankowości, będących przedmiotem kontroli i oceny na różnych etapach inwestycji. Zarządzający inwestycją (Deutsche Bank) co miesiąc publikuje sprawozdania z informacją o składzie portfela inwestycyjnego, sprawozdania kwartalne i roczne plany biznesowe określające cele na dany rok i przewidujące zmiany w bilansie EFEE. Komisja zapewnia ciągłą kontrolę EFEE na szczeblu roboczym i przez swoją reprezentację w radzie nadzorczej i w zarządzie EFEE. Jest też odpowiedzialna za zatwierdzanie wniosków o pomoc techniczną przygotowanych przez zarządzającego inwestycją. 3. Główne wnioski Doświadczenia związane z EFEE pomagają zrozumieć dynamikę rynku efektywności energetycznej i wskazują, że: Instrumenty finansowe na rzecz zrównoważonej energii powinny być elastyczne i odzwierciedlać potrzeby lokalnego rynku; PL 14 PL

15 Ograniczonym możliwościom przygotowywania i finansowania inwestycji dotyczących efektywności energetycznej można skutecznie przeciwdziałać zapewniając pomoc przy opracowywaniu projektów, co pozwoliłoby stworzyć przekonującą bazę efektów inwestycji dotyczących efektywności energetycznej, wzmacniając wiarygodność tego sektora i zwiększając zaufanie inwestorów; Instrumenty na szczeblu UE powinny być ukierunkowane na pokonywanie wspólnych barier, nieprawidłowości w funkcjonowaniu rynków i negatywnych konsekwencji kryzysu finansowego, uzupełniając jednocześnie istniejące systemy krajowe lub regionalne i nie pozwalając na dublowanie się systemów ani wypieranie inwestycji prywatnych; Aby rozwiązać problem fragmentacji rynku, należy koncentrować popyt przez łączenie pojedynczych projektów w większe, a także korzystać z pośredników finansowych i udzielać gwarancji; Ogółem w ocenie przedstawiono pierwsze zadowalające wyniki i względnie pozytywne perspektywy funduszu. Obecnie zwiększenie wkładu finansowego UE nie wydaje się uzasadnione, między innymi z uwagi na środki, które muszą jeszcze zostać przyznane. Jednak gdy środki te zostaną wykorzystane, a fundusz osiągnie wysoki stopień zaawansowania i udowodni rynkowi swoją atrakcyjność, można rozważyć wprowadzenie dodatkowego wkładu, o ile znacznie zwiększy się efekt dźwigni. IV ZAMÓWIENIA PUBLICZNE Zgodnie z uwagami Trybunału Obrachunkowego dotyczącymi błędów w procedurach przetargowych w przypadku jednego z projektów wspieranych przez EPENG Komisja zdecydowała się podejmować regularne działania i rozesłać szczegółową ankietę do 59 promotorów (61 projektów) na koniec 2012 r. w celu zebrania informacji o procedurach stosowanych przez nich przy udzielaniu zamówień w ramach realizacji działań. Z przeprowadzonej analizy wyraźnie wynikało, że beneficjenci projektu wspieranego przez EPENG na ogół wykazywali się zaawansowaną wiedzą o własnej sytuacji w zakresie zasad udzielania zamówień publicznych. Oczekuje się, że regularne działania informacyjne podejmowane przez Komisję na rzecz beneficjentów EPENG pomogą uniknąć przyszłych niedociągnięć w procedurach przetargowych (niedociągnięcia wykryte do tej pory nie przeszkodziły w realizacji EPENG). PL 15 PL