Transkrypt

1 Pismo pod redakcją Joanny Pryfer i Katarzyny Grabowskiej Nr 14 GRUDZIEŃ Drodzy Rodzice!!! Zrodzony na sianie, w półmroku stajenki, śpi w ramionach Marii Jezus malusieńki. Świętą noc złocista gwiazda opromienia. Gromadzą się wokół przyjazne stworzenia. Lulajże Jezuniu snem cichym, szczęśliwym. Obdarz nas radością i szczęściem prawdziwym. Niech te święta Bożego Narodzenia przyniosą nam wiele radości, Niech uśmiech zagości w domach, Niech ogarnie nas ciepło wigilijnej świecy, a jej blask zamieni się w żywe iskierki w oczach, Niech zima otula nas białym puchem, jak ciepły koc przy kominku, Niech bieluteńkie gwiazdeczki skrzypią wesoło pod naszymi butami na wieczornym spacerze. Niech dobry Bóg namaluje szczęście na naszych twarzach, Niech miłość dotyka nas delikatnie, lecz bez ustanku, Niech marzenia płyną wysoko w górę i spełniają się... Dyrektor i wszyscy pracownicy Przedszkola 1

2 Ważne informacje!!! Kącik Logopedyczny Drodzy Rodzice!!! Pragniemy Was poinformować, że dzięki wytrwałości i wielu, wielu godzinom poświęconym z dobrego serca przez Tatusia naszego Misiaka Kacperka, funkcjonuje już strona internetowa naszego przedszkola. Oto nasz adres: Gorąco zapraszamy do zaglądania na naszą stronę. Na bieżąco staramy się umieszczać tam informacje o wszystkim co wydarzyło się w przedszkolu. Przez Nasza dziurkę Gazetka od klucza, czyli Przedszkolne co się wydarzyło Wieści również w przedszkolu? będzie ukazywała się na stronie internetowej. Zapraszamy gorąco!!! DRODZY RODZICE! Praca logopedy z dzisiejszymi przedszkolakami jest nieco inna niż w latach poprzednich. Mam tu na myśli wiek naszych podopiecznych. Aby odpowiednio pokierować rozwojem mowy dzieci, który jako proces kończy się około ósmego roku (a więc nie w przedszkolu), możemy wspólnie nad tym procesem czuwać i prawidłowo go wspierać. Zapytacie jak? Poprzez krótkie, ale obowiązkowo systematyczne ćwiczenia usprawniające motorykę narządów mowy. Ćwiczenia powinny być prowadzone codziennie (kilka razy w ciągu dnia) przez 5-10 minut. Trzeba jednak pamiętać, że czas trwania i liczbę powtórzeń należy dostosować do indywidualnych możliwości dziecka. Ćwiczenia staramy się urozmaicać, prowadzić w formie zabawowej, szczególnie dla dzieci młodszych. Na początku ćwiczymy z dzieckiem przed lustrem, kiedy potrafi już wykonać je bez kontroli, można wykorzystywać każdą nadarzająca się okazję: spacer, jazdę 2

3 samochodem czy drogę do przedszkola. Ćwiczenia artykulacyjne powinny być wykonane dokładnie, dlatego nie jest wskazany pośpiech, ani zbyt duża liczba ćwiczeń w ciągu jednych zajęć. Korzystniej jest powtarzać je przy różnych okazjach, aż zostanie osiągnięta precyzja i szybkość ruchów narządów artykulacyjnych. Sprawność aparatu artykulacyjnego jest bardzo ważna dla wyrazistości naszych wypowiedzi. Wymawianiu poszczególnych dźwięków mowy towarzyszy poruszanie się warg, języka, podniebienia miękkiego i żuchwy. Ruchy te muszą być bardzo dokładne, tzn. powinny być wykonane w ściśle określony sposób, a także w danym miejscu jamy ustnej. PAMIĘTAJMY! Efektywność ćwiczeń możliwa jest tylko poprzez wielokrotne powtarzanie. Aby zachęcić Państwa do pracy i zabawy z dzieckiem, bardzo pomocnej w nabywaniu prawidłowej wymowy, proponuję ćwiczenia- początkowo bardzo proste, które stopniowo zwiększają swoja trudność. Na początku możemy wykorzystać naturalne sytuacje: - Po posiłku pozwólmy dziecku wylizać talerz językiem jak kotek. To ćwiczenie mniej eleganckie, za to bardzo skutecznie gimnastykuje środkową część języka. - Po śniadaniu posmarujmy dziecku wargi miodem, kremem czekoladowym lub mlekiem w proszku i poprośmy, aby zlizał je dokładnie jak miś czy kotek. - Kiedy dziecko ziewa nie gańmy go, lecz poprośmy, aby ziewnęło jeszcze kilka razy, zasłaniając usta. - Jeśli dziecko dostało lizaka zaproponujmy mu, aby lizało go unosząc czubek języka ku górze. - Przy porannym i wieczornym myciu zębów zaproponujmy dziecku liczenie zębów lub witanie się z nimi w ten sposób, aby czubek języka dotknął każdego zęba osobno. - Podczas rysowania poprośmy dziecko, aby narysowało językiem kółko (dookoła warg) lub kreseczki (od jednego do drugiego kącika ust). - Dmuchanie na talerz z gorącą zupą, chuchanie na zmarznięte dłonie, cmokanie, żucie pokarmów a nawet wystawianie języka to też ćwiczenia aparatu artykulacyjnego. Z małymi dziećmi ćwiczenia prowadzimy w formie zabawowej. Skuteczną i atrakcyjną formą ćwiczeń aparatu mowy są zabawy fabularyzowane w czasie których dzieci naśladują za pomocą warg i języka ruchy zwierząt czy różne czynności. Ćwiczenia usprawniające wargi - Balonik - nadymanie policzków, usta ściągnięte (dla urozmaicenia bawimy się w baloniki, które "pękają" przekłute palcami ). - Całuski - usta układamy w "ciup" i cmokamy posyłając do siebie buziaki. - Niejadek - usta wciągamy w głąb jamy ustnej. - Zmęczony konik - parskanie wargami. - Podwieczorek pieska - chwytanie ustami drobnych cukierków, 3

4 chrupek, kawałków skórki chleba, itp. - Kto silniejszy? - napinanie warg w pozycji rozciągniętej. Dwie osoby siedzące naprzeciw siebie trzymają ustami kartkę papieru i każdy ciągnie w swoją stronę. Uwaga - dajmy dziecku szansę wygrania zawodów. - Rybka - powolne otwieranie i zamykanie warg tworzących kształt koła, zęby "zamknięte" - Świnka - wysuwanie obu warg do przodu, udając ryjek świnki. - Wąsy - wysuwanie warg jak przy wymawianiu u, położenie na górnej wardze słomki lub ołówka i próby jak najdłuższego utrzymania. - Drzwi do domu - buzia to domek krasnoludka, a wargi to drzwi do domku. Pokaż jak wargi ściągnięte do przodu, otwierają się i zamykają. - Straż pożarna - wyraźne wymawianie samogłosek w parach: e o, i u, a u - Suszarka - utrzymywanie przy pomocy warg słomki, wciąganie powietrza nosem, wydychanie przez słomkę na dłoń (odczuwanie ciepłego powietrza). - Pojazdy - naśladowanie poprzez wibrację warg warkotu motoru, helikoptera itp. Ćwiczenia usprawniające język (pionizacja) - Dotykamy palcem lub zimną łyżeczką podniebienia tuż za górnymi zębami, nazywając je "zaczarowanym miejscem", "parkingiem" itp.. w którym język (krasnoludek, samochód) powinien przebywać, gdy mamy zamkniętą buzię. - Przytrzymywanie czubkiem języka przy podniebieniu rodzynek, pastylek pudrowych, cukierków halls (z wgłębieniem w środku) itp. - Zlizywanie nutelli, mleka w proszku itp. z podniebienia przy szeroko otwartych ustach. - Konik jedzie na przejażdżkę - naśladowanie konika stukając czubkiem języka o podniebienie, wydając przy tym charakterystyczny odgłos kląskania. - Winda - otwórz szeroko buzię, poruszaj językiem tak, jakby był windą - raz do góry, raz do dołu. - Karuzela - dzieci bardzo lubią kręcić się w koło, twój język także. Włóż język między wargi a dziąsła i zakręć nim raz w prawą, raz w lewą stronę. - Chomik - wypycha policzki jedzeniem, a ty pokaż jak można wypchnąć policzki językiem, raz z prawej raz z lewej strony. - Malarz - maluje sufit dużym pędzlem. Pomaluj pędzlem (językiem) swoje podniebienie, zaczynając od zębów w stronę gardła. - Młotek - wbijamy gwoździe w ścianę. Spróbuj zamienić język w młotek i uderzaj o dziąsła tuż za górnymi zębami, naśladując wbijanie gwoździa. - Żyrafa - ma długą szyję, wyciąga mocno szyję do góry. Otwórz szeroko usta i spróbuj wyciągnąć język do góry, najdalej jak potrafisz. 4

5 - Słoń - ma długą trąbę i potrafi nią wszędzie dosięgnąć. Ciekawe czy potrafisz dosięgnąć językiem do ostatniego zęba na górze i na dole, z prawej i lewej strony. Zabawa fabularyzowana Chory krasnoludek Ćwiczenia żuchwy - Zamykanie i otwieranie domku - szerokie otwieranie ust, jak przy wymawianiu głoski a, zęby są widoczne dzięki rozchylonym wargom. - Grzebień - wysuwnie żuchwy, zakładanie i poruszanie dolnymi zębami po górnej wardze. Cofanie żuchwy, zakładanie i poruszanie górnymi zębami po dolnej wardze i brodzie. - Krowa - naśladowanie przeżuwania. - Guma do żucia - żucie gumy lub naśladowanie. Ćwiczenia podniebienia miękkiego - Zmęczony piesek - język wysunięty z szeroko otwartych ust, wdychanie i wydychanie powietrza ustami. - Chory krasnoludek - kaszlenie z językiem wysuniętym z ust. - Balonik - nabieranie powietrza ustami, zatrzymanie w policzkach, następnie wypuszczanie nosem. - Biedronka, parasol, sukienka itp. - przysysanie kolorowych kółeczek poprzez wciąganie powietrza przez rurkę i przenoszenie na obrazek biedronki... - Śpioch - chrapanie na wdechu i wydechu. - Kukułka i kurka - wymawianie sylab: ku - ko, ku -ko, uku - oko, uku - oko, kuku - koko, kuku - koko. Krasnalek był chory i leżał w łóżeczku i przyszedł pan doktor - Jak się masz krasnalku? Krasnalek kaprysi, ziewa, nie chce jeść, nie chce pić. Chyba się przeziębił: - Ziewa szeroko z opuszczoną nisko dolną szczęką: aaaaaaaaaa - Nie chce jeść i bardzo chudnie: wciąganie policzków - Kaszle: z wysuniętym na zewnątrz językiem - Chętnie ssie smoczek: naśladowanie odruchu ssania - Bardzo marudzi: mmmm (murmurando) Wzywamy pogotowie, pogotowie jedzie: eo, eo, au, au, ay, ay, iu, iu,yu, yu Pan doktor zaleca: - Płukanie gardełka (gulgotanie) - Połykanie pastylek (naśladowanie połykania) - Oglądanie gardła w lusterku (podczas wymawiania samogłosek) Krasnalek zmęczony zabiegami ziewa (szeroko), ziewa i usypia: - Chrapie (na wdechu) - Chrapie (na wydechu) Budzi się. Będzie brał inhalacje: - Zaciska na przemian dziurki nosa (w tym czasie oddycha wolną dziurką) 5

6 - Wdycha powietrze nosem - wydycha ustami. Krasnalek czuje się już lepiej- sprawdza czy gardło go jeszcze boli Trzyma ręką gardło i wymawia sylaby (przy szeroko otwartych ustach): ga go ge gu gy ka ko ke ku ky oko eke uku aku ago ego ugu ogo ga go ge gu gy Zdrowy krasnoludek ma apetyt, zamyka usta i żuje coś smacznego (naśladowanie żucia).po posiłku krasnal dostał czkawki: Ap-ap, op-op, up-up, ep-ep, yp-yp, ip-ip. Kiedy czkawka minęła postanowił pobawić się kolorowymi skrawkami papieru, które zdmuchiwał z blatu stołu. Papierki frunęły daleko, bo krasnal dmuchając na nie mówił: pa, po, pe, pi, pu, py (moment zwarcia przy p przedłużyć). Kiedy buzia mu się zmęczyła postanowił dmuchać na papierki przez nos. Dzisiaj dosyć przyzwoita porcja pracy! Zachęcam do wykonywania ćwiczeń, a wówczas- zapewniam, unikniemy wielu problemów mowy i mamy ogromne szanse skierować proces jej rozwoju na właściwe tory. LOGOPEDA Wanda Matusiak Warto Przeczytać... Miłość w pięciu językach Artykuł opracowano na podstawie książki Rossa Campbella i Gary ego Chapmana Sztuka okazywania miłości dzieciom, Oficyna Wydawnicza Vocatio, Warszawa Prawdziwa miłość zawsze jest bezwarunkowa. Akceptujmy dziecko takim, jakim ono jest, a nie jego osiągnięcia. Kochajmy je bez względu na to, co zrobi albo czego nie zrobi. Jeśli nie będziemy zaspokajać potrzeby miłości w życiu dziecka, nieustannie będziemy napotykać problemy wychowawcze, będziemy też czuć, że coś jest w naszym wspólnym życiu niepełne, mniej prawdziwe, nieszczere 6

7 Każdy z nas wie, jak dużo nasza pedagogika i nasze wzorce wychowania dzieci zawdzięczają Januszowi Korczakowi. To On zwrócił uwagę na to, że dziecko należy kochać takim, jakie ono jest! To on pierwszy głośno wypowiedział to, że wychowywać znaczy chować, chronić, ukrywać przed krzywda i szkodą, zabezpieczyć. Dzięki niemu rozpoczęliśmy nową epokę w wychowaniu, która odrzuciła zamknięte, sztywne, mało elastyczne systemy wychowawcze. Rolą wychowawcy stało się dostosowywanie metod i sposobów oddziaływania do konkretnych potrzeb, możliwości dziecka oraz do zaistniałej sytuacji. Wychowanie stało się twórczym procesem polegającym na ustawicznym poszukiwaniu własnych skutecznych form i metod. Na sposób współczesny - i amerykański - myśli Korczaka znalazły swoje rozwinięcie w teorii Rossa Campbella i Gary ego Chapmana. Wychodząc z założenia, że miłość leży u podstawy prawidłowego rozwoju dziecka, zrobili oni krok dalej, rozważając jak ją wyrazić, aby być zrozumianym Ludzie mówią różnymi językami. Jeśli jeden człowiek mówi w języku polskim, a drugi posługuje się językiem chińskim, to nigdy nie uda im się porozumieć Podobnie jest z wyrażaniem miłości. Często jest tak, że rodzice i dzieci okazują sobie miłość w sposób odmienny, trudny do zaakceptowania i zrozumienia przez druga stronę. Campbell i Chapman określili to jako różne języki miłości, bo przecież miłość między nimi jest, tylko brak porozumienia utrudnia im wspólne życie Punktem wyjścia ich rozważań jest stwierdzenie, że prawdziwa miłość zawsze jest bezwarunkowa. Akceptujmy dziecko takim, jakim ono jest, a nie jego osiągnięcia, kochajmy je bez względu na to, co zrobi albo czego nie zrobi. Jeśli nie będziemy zaspokajać potrzeby miłości w 7

8 życiu dziecka (napełniać po brzegi jego zbiornika emocjonalnego ), nieustannie będziemy napotykać problemy wychowawcze. Nie sposób okazywać dziecku zbyt wiele bezwarunkowej miłości. Wychowywane w ten sposób dziecko czuje się naprawdę kochane, bezpieczne, wierzy w to, że jutro będzie jeszcze lepsze, niż dzień dzisiejszy. Miłość warunkowa powoduje niepewność, brak wiary w prawdziwość i stałość uczuć. W takim stanie ducha trudno być otwartym na innych i na swoje własne potrzeby. Aby nam rodzicom łatwiej było bezwarunkowo obdarzać miłością nasze pociechy, powinniśmy zawsze mieć łatwo dostępne w naszej bazie pamięci następujące stwierdzenia: To są dzieci. Będą się zachowywać jak dzieci. Wiele dziecięcych zachowań jest mało przyjemnych. Jeżeli zrobię to, co należy do mnie jako rodzica (wychowawcy) i będę je kochać pomimo ich dziecinnych zachowań, będą dojrzewać i wyzbędą się tego, co dziecinne. Jeżeli będę je kochać i okazywać miłość tylko wtedy, gdy spełnią moje oczekiwania (miłość warunkowa), nie będą czuły się właściwie kochane. To wpłynie negatywnie na ich samoocenę, pozbawi je poczucia bezpieczeństwa i dojrzałych zachowań. Odpowiedzialność za ich rozwój i zachowanie spoczywa w równym stopniu na mnie, jak i na nich. Jeżeli będę okazywać miłość tylko wtedy, kiedy spełnią moje wymagania i oczekiwania, będą czuły się mało kompetentne i przekonane, że nie ma sensu starać się, by zrobić cokolwiek jak najlepiej, bo to i tak nie wystarczy, aby mnie zadowolić. Będą zmagały się z brakiem poczucia bezpieczeństwa, lękiem, niską samooceną i gniewem. Aby do tego nie dopuścić, muszę pamiętać, że odpowiadam za cały ich rozwój. Jeśli będę je kochać bezwarunkowo, będą myślały 8

9 o sobie dobrze i będą potrafiły zapanować nad swoimi lękami i zachowaniem, stając się stopniowo coraz bardziej dojrzałymi ludźmi. Poniżej wymieniam każdy z pięciu języków: Wreszcie najważniejsze - aby dzieci czuły się kochane, rodzice muszą nauczyć się przemawiać do nich w ich unikalnym języku miłości, Każde dziecko odbiera miłość we wszystkich pięciu językach miłości, które wyróżnili Campbell i Chapman, ale tylko jeden jest podstawowym, tym który przemawia najgłośniej, najwyraźniej i najskuteczniej. Istotą tej koncepcji jest gotowość do przemawiania językiem drugiej osoby, a nie swoim własnym, czyli działanie zgodnie z zasadą: Robię wszystko, co jest potrzebne, aby moje dziecko czuło się kochane, aby rozumiało, jak bardzo je kocham. Dotyk Najpopularniejszym sposobem wyrażania miłości w tym języku jest przytulanie i pocałunki. Istnieją także inne sposoby tata może podrzucać w górę swego rocznego syna lub trzymać w ramionach siedmioletnią córkę i wirować z nią dookoła, aż dziewczynka zacznie się głośno śmiać. Mama może posadzić trzylatka na kolanach i czytać mu bajkę. Małe dzieci noszone na rękach, przytulane i całowane rozwijają się lepiej i są zdrowsze emocjonalnie niż dzieci, które przez dłuższy czas były pozbawione kontaktu fizycznego z drugim człowiekiem. R. Campbell i G. Chapman uważają, że powinniśmy się czuć swobodnie przytulając i całując nasze dzieci. W miarę jak dziecko rośnie, potrzeba fizycznego kontaktu 9

10 bynajmniej nie maleje. Chłopcy i dziewczynki potrzebują dotyku i czułości w jednakowym stopniu. Okazywanie uczucia chłopcu w ten właśnie sposób wcale mu nie zaszkodzi, lecz pomoże w osiągnięciu pełniejszej samooceny. Wszystkie dzieci potrzebują kontaktu fizycznego z rodzicami i w dzieciństwie, i w okresie dojrzewania. W pewnym wieku chłopcy mogą unikać czułego dotyku, lecz świetnie reagują na bardziej siłowy dotyk, jak zapasy, przyjazne szturchnięcia, przybijanie piątki, przeczesanie włosów palcami, położenie ręki na ramieniu, poklepanie po plecach połączone z kilkoma słowami uznania lub zachęty. Afirmacja Wymówienie słów aprobaty trwa zaledwie chwilę, ale na długo zapadają one w pamięć. Dziecko, które często słyszało pochwały, będzie czerpać z tego korzyści przez całe życie. Słowa kocham Cię nabierają o wiele większego znaczenia, gdy towarzyszy im czułość bliskości fizycznej. Ton głosu rodzica ma duży wpływ na to, jak dziecko zareaguje na jego słowa. Potrzeba praktyki, aby nauczyć się mówić łagodnie, ale jest to umiejętność, którą wszyscy możemy opanować. Nawet wtedy, gdy jesteśmy zdenerwowani, możemy rozmawiać łagodnie. Okazywanie miłości i czułości polega na wyrażaniu uczucia dla samej osoby dziecka i wszystkich cech, które są częścią jego osobowości. Rodzice powinni zauważyć, że dziecko zrobiło coś dobrego i od razu pochwalić je za to. Zwłaszcza dziecko, którego podstawowym językiem jest afirmacja, powinno kilkakrotnie w ciągu dnia słyszeć coś pozytywnego o sobie. Jeśli zdarzy nam się skrzywdzić dziecko, warto je przeprosić. Szorstkie i negatywne słowa są bardziej niszczące dla dzieci, których głównym językiem miłości jest afirmacja. Dzieci potrzebują o wiele bardziej pozytywnych, pełnych miłości 10

11 wskazówek niż zakazów. Rodzice mogą okazać miłość dziecku udzielając mu rad dotyczących np. nauki czy kontaktów z rówieśnikami. Krzyk rzadko osiąga pożądany skutek. Wyrazów uznania nie należy łączyć z różnymi sugestiami dotyczącymi zmian zachowania dziecka. Im bardziej dzieci będą czuły się kochane, tym bardziej będą skłonne okazywać miłość innym. Czas Dziecięce nieposłuszeństwo jest najczęściej wołaniem o więcej czasu spędzanego z mamą lub tatą. Nawet negatywna uwaga wydaje się lepsza niż brak zainteresowania ze strony rodziców. Znalezienie czasu sam na sam z dzieckiem to niezbędny element wychowania dzieci. Niestety, w wielu domach telewizor zastępuje rodziców, głównie ojca. Kiedy rodzic pokazuje dziecku np. jak najlepiej kopnąć piłkę, jak myć samochód, naprawić rower tworzy atmosferę, w której może rozmawiać o wielu ważnych sprawach. W rozmowie bardzo pomaga utrzymywanie czułego kontaktu wzrokowego z dzieckiem. Wspólne czytanie pomaga utrzymać kontakt z dzieckiem nawet, kiedy staje się ono nastolatkiem. Po przeczytaniu książki dziecko może porozmawiać o swoich emocjach związanych z tekstem, a następnie o wszelkich własnych emocjach. Jeżeli dziecko zrozumie swoje emocje, łatwiej będzie panować nad swoim zachowaniem. Warto też dbać o samych siebie, bo im bardziej będziemy odprężeni, tym więcej będziemy mogli dać najbliższym. Prezenty Aby rodzice mogli skutecznie posługiwać się prezentami jako językiem miłości, dziecko musi być przekonane o tym, że rodzice naprawdę się o nie troszczą. Prezent to dar niezależny od zasług, przejaw łaskawości innego człowieka. Obiecanie dziecku zabawki, jeśli przez pół godziny 11

12 będzie się grzecznie bawić, nie jest prezentem, lecz łapówką, za pomocą której rodzice manipulują zachowaniem dziecka. Prawdziwa wartość prezentu nie wynika z jego rozmiaru ani ceny, lecz bierze się z miłości, jaką prezent wyraża. Prezentami mogą być nawet rzeczy niezbędne dla życia. Ładne opakowanie, wręczenie prezentu w obecności całej rodziny podnosi jego wartość. Ofiarowywane zabawki winny odgrywać pozytywną rolę w życiu dziecka. Dzieci, których podstawowym językiem miłości są prezenty zawsze traktują ich wręczenie jako chwilę szczególną. Wolą, gdy prezent jest zapakowany i ofiarowany w jakiś twórczy i niezwykły sposób. Rozpakowując prezent czują się kimś szczególnym i oczekują, że rodzice poświęcą im wtedy całą swoją uwagę. Postrzegają prezent jako wyraz miłości i troski rodziców, i chcą z nimi dzielić tę chwilę. Nie ma znaczenia, czy prezent został kupiony, zrobiony, czy znaleziony. Dlatego odebranie takim dzieciom prezentu jest dla nich szczególnie bolesne. Pomoc Dla niektórych ludzi najważniejszym językiem miłości jest praktyczna pomoc. Wychowanie dzieci polega na ciągłym usługiwaniu im. Nie zawsze to, co sprawiłoby dziecku największą przyjemność, jest jednocześnie najlepszym sposobem okazania mu miłości. Należy pomagać dziecku jedynie w tym, czego samo nie może jeszcze zrobić. Najpierw wyręczamy dziecko w wykonywaniu różnych czynności, potem uczymy je wykonywać te czynności, a na koniec uczymy, jak pomagać innym. Pomaganie z miłością wynika z wewnętrznej potrzeby zrobienia czegoś dla innych. Pomaganie innym z miłością jest darem, a nie koniecznością. Wypływa z dobrej woli, a nie z przymusu. Dzieci, które widzą, jak ich rodzice pomagają innym osobom, także uczą się pomagać. Jeśli rodzice pomagają dzieciom tylko wtedy, 12

13 kiedy są zadowoleni z ich zachowania, jest to pomoc warunkowa. Jednym z najlepszych sposobów uczenia dzieci pomagania innym jest otwarcie domu dla innych ludzi, gościnne ich przyjmowanie. Kiedy dziecko prosi, abyśmy naprawili jego rowerek lub lalkę, nie jest to jedynie proste szukanie naszej pomocy, ale wołanie o to, abyśmy okazali mu miłość. Pomagajmy swoim dzieciom i innym ludziom a one będą wiedziały, że je kochamy. Jak odkryć podstawowy język miłości dziecka? Jeśli chcemy, aby nasze dzieci naładowały się pozytywnymi emocjami, tak aby wystarczyło na całe życie, musimy odkryć najpierw jego język miłości. Wymaga to czasu, ale mogą w tym pomóc przemyślenia w następujących kwestiach: W jaki sposób dziecko okazuje Wam miłość? dzieci najczęściej okazują miłość w sposób, w jaki same chcą ją otrzymać W jaki sposób okazuje miłość lub uznanie innym? chodzi o spontaniczne pomysły, Anie te, które my im podpowiemy O co najczęściej prosi dziecko? to, o co prosi dziecko jest doskonałą wskazówką, np. pytanie: Czy możemy pójść dzisiaj na spacer? mówi nam o tym, że dziecko chce, aby poświęcić mu czas. Na co dziecko się najczęściej skarży? to, na co narzeka dziecko, często nam mówi o podstawowym języku miłości. Np. Nigdy nie masz dla mnie czasu! to prośba o wyrażenie miłości poprzez wspólne spędzenie razem czasu. Dawanie dziecku wyboru pomiędzy dwoma językami miłości (np. afirmacja, dotyk, pomoc) i obserwowanie decyzji, np. Dziś wieczorem mam trochę czasu, możemy razem pójść na spacer lub mogę Ci pomóc naprawić samochodzik, co wolisz? Zadawanie pytań, np. Kto jest twoim przyjacielem? Co takiego robi, że uważasz go za najlepszego przyjaciela?, 13

14 Co byś zrobiła, żeby okazać jak najlepiej miłość babci? Eksperymentowaniemstosowanie każdego z rodzajów miłości, przez tydzień wyraźnie przeważa jedne z pięciu rodzajów. Uważna obserwacja dziecka powie Wam wiele o dziecku. Oczywiście, jeśli dziecko ma mniej, niż 5 lat, to nie można spodziewać się, że poznamy jego język miłości ze 100% pewnością. Dziecko nie udzieli nam jeszcze wielu wskazówek tak precyzyjnie, a ponadto rzadko w tym wieku język ten jest już wykształcony. Ale nie jest to powodem do zaniechania wysiłków. Im wcześniej się poznamy, tym mniej błędów popełnimy!!! Warto próbować, bo okazywanie miłości w najbardziej efektywny sposób, to dla naszego dziecko wyraźniejszy sygnał, że je kochamy. Łatwiej wtedy przyjmuje informacje i polecenia w każdej dziedzinie swego życia, a zatem łatwiej osiągać cele jako wychowawca. Ponadto dziecku potrzebna jest nauka przyjmowania i okazywania miłości we wszystkich językach, gdyż w życiu będzie spotykać ludzi, którzy preferują różne języki miłości. Jak się z nimi porozumieć bez uprzedniego treningu?! Trzeba też dodać, że małe dzieci dopiero uczą się sposobów otrzymywania i okazywania miłości w różnych językach; mogą demonstrować różne zachowania, poszukując takich, które przyniosą im najwięcej satysfakcji. W różnych okresach życia mogą dominować różne języki miłości. Anna Kwiatkowska 14

15 POSTAWY RODZICIELSKIE Stosunki rodzinne zależą w dużej mierze od postaw rodziców i ich świadomości wychowawczej. Postawą rodzicielską określa się jako tendencję do zachowania się w pewien specyficzny sposób w stosunku do dziecka. Badania psychologów wykazują zależność postępowania dziecka i jego rozwoju od stosunku rodziców do niego. Postawy rodziców wobec dzieci mogą stwarzać warunki do rozwoju lub wpływać ujemnie na kształtowanie jego osobowości. Wszystko zależy od dojrzałości rodzica, rozumienia swojej roli jako ojca czy matki, zgody na dobre i trudniejsze chwile, przekonania że rola ta jest ważna, nie tyle dana co zadana, bo przecież rodzicem się nie jest, rodzicem stajemy się przez to co robimy. Maria Ziemska wskazuje na cztery podstawowe typy rodziców: Rodzic dominujący - skłonność do ustalania bardzo sztywnych zasad i ograniczeń, mała zdolność do okazywania wsparcia, często okazywany chłód emocjonalny czy odtrącenie. Osiągnięcia dziecka są często przemilczane, a potknięcia zbyt wyolbrzymiane Rodzic zaniedbujący- zasadniczo ani nie okazuje miłości i wsparcia dziecku, ani tez nie ustala jasnych zasad, nie wytycza granic. Rodzic pozwalający na wszystko - potrafi okazać dużo ciepła, miłości, nie szczędzi pochwał ale nie wyznacza jasnych zasad. W przypadku niewłaściwych postaw rodzicielskich dziecko ujawnia cechy negatywne takie jak: niepewność, lękliwość, brak wiary we własne siły, pobudliwość, często ujawnianie postawy agresywnej, buntowniczej bądź uległej, wycofującej, -trudności w przystosowaniu się oraz nawiązywaniu relacji interpersonalnych. Rodzic kochający i stanowczy - Ostatnia postawa rodzica najbardziej sprzyja rozwojowi dziecka, to rodzic który jasno określa granice i jednocześnie okazuje dziecku dużo ciepła i miłości. Taki rodzic prezentuje postawę wspierającą mająca na celu pomóc dziecku w trudnych sytuacjach,nie wyręczając go. Żeby stworzyć dobrą relację z dzieckiem potrzebna jest szczera, otwarta postawa rodzica, dojrzała i pełna akceptacji i autentyczności. Rozumna miłość rodzicielska wypływająca z prawidłowo ukształtowanej świadomości zapewnia dziecku poczucie bezpieczeństwa oraz akceptacji, otwartość na świat i innych ludzi oraz wiarę we własne możliwości. 15

16 Czy stawianie dzieciom granic jest potrzebne? Dziecko zyskuje wzorce osób dorosłych i ról jakie pełnią w rodzinie, czyli prawidłowy wzór ojca i matki. Z takimi wzorcami łatwiej będzie mu stworzyć własną rodzinę. Dzieci są często odzwierciedleniem swoich rodziców i od nich i ich postaw w dużym stopniu zależy jakimi staną się w przyszłości i jak będą wspominały swoje dzieciństwo. Proponowana lektura: Kevin Steede Dziesięć błędów popełnianych przez dobrych rodziców GWP K. Zimsen Jak kochać dzieci żeby nas kochały Warszawa 2002 A.O. Lubiński Konflikty rodzicedzieci. Dramat, czy szansa? Toruń 1994 J. Rembowski Więzi uczuciowe w rodzinie PWN Warszawa 1972 S. Forward Toksyczni rodzice J.Santorski & CO Warszawa 1992 Dorota Gąsiorowska Psycholog pracujący w Przedszkolu Każdy z rodziców pragnie wychować swoje dziecko na dobrego, mądrego i szczęśliwego człowieka. Jest to zadanie długofalowe i zawierające wiele pułapek. Jedną z nich jest przekonanie rodziców, iż aby tego dokonać należy dziecko chronić przed wszelkimi czynnikami stresogennymi, nie karać, nie ograniczać, nie dyscyplinować, spełniać wszystkie życzenia, pozwolić dziecku decydować o wszystkim. Nic bardziej błędnego! Wg psycholog Krystyny Zielińskiej dziecko wychowywane w ten sposób: -wyrośnie na pępek świata, - będzie uważało, że wszystko jest dla niego i wszystko mu się należy, -nie będzie potrafiło się dzielić, współdziałać, -nie będzie umiało zmierzyć się ze stresem i z porażką, bo przecież rodzice mu tego oszczędzali, - będzie nieszczęśliwe w grupie rówieśników, gdy okaże się, że nie zawsze jest w centrum uwagi i że nikt mu nie nadskakuje. Wydaje się oczywiste, że żadne z rodziców świadomie nie 16

17 chciałoby, aby jego dziecko stało się takie jak opisano wyżej. Jaka jest, więc recepta na bycie dobrym rodzicem, który bardzo kocha dziecko i chce mu to okazywać, ale nie chce dla niego takiego losu? czuje się bezpieczniej i lepiej poradzi sobie w dorosłym życiu. Granice i zasady należy jednak stawiać i ustalać wspólnie z dzieckiem, zwracając uwagę na jego stan emocjonalny i etap rozwojowy. To czego zabronimy 1, 2- latkowi, byłoby ograniczeniem dla starszego dziecka np. ; zakaz samodzielnego wchodzenia na schody. Granice są zatem dzieciom niezbędne do prawidłowego i zrównoważonego rozwoju, ale również do bycia szczęśliwym. Wbrew pozorom dzieci czują się lepiej i bezpieczniej, gdy mają jasno sprecyzowane normy zachowań, gdy wyraźnie widać, co jest dobre a co złe, gdy znają zasady, które obowiązują w domu, gdy znają swoje prawa, ale i obowiązki, gdy wiedzą co wolno, a czego nie! Dzieci potrzebują autorytetów i przewodnika, który poprowadzi ich przez życie i taką osobą powinien być kochający rodzic Granice są, zatem dzieciom niezbędne do prawidłowego i zrównoważonego rozwoju. Mirosława Ceplin Chcąc wychować szczęśliwe dziecko rodzice i wychowawcy powinni wskazywać mu właściwe normy zachowania i drogi postępowania, wytyczać nieprzekraczalne granice i konsekwentnie ich przestrzegać. Kochający swe dziecko rodzic nie powinien mu pozwalać na wszystko! Jasno postawione granice dają dziecku przejrzystą przestrzeń, która wspiera i motywuje dziecko, dodaje mu odwagi. Każde dziecko potrzebuje reguł i zakazów, bo dzięki nim 17

18 Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały- jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły Polecam książkę Adele Faber i Elaine Mazlish Książka ta stała się światowym hitem ułatwiającym opanowanie trudnej sztuki komunikowania się z dziećmi, ale nie tylko. Wszyscy którzy szukają metod wzajemnego zrozumienia, życzliwości oraz poszanowania uczuć i potrzeb znajdą w niej wiele praktycznych i mądrych wskazówek. Jest to przyjaźnie napisany poradnik, który powstał na bazie badań amerykańskich i polskich rodzin i ich popularnych, codziennych problemów. Odnajdujemy w nim sceny z naszego codziennego życia i wspominamy sposoby rozwiązywania trudnych sytuacji przez naszych rodziców. Nie ma tu jednak teorii i moralizowania lektura jest naprawdę napisana w sposób przemawiający do odbiorcy. Autorki dzielą się z czytelnikiem swoim własnym doświadczeniem rodzicielskim, ujawniają przyczyny porażek wychowawczych ucząc jednocześnie sposobów ich unikania. Jak pomóc dzieciom, by radziły sobie z własnymi uczuciami. Zachęcanie do współpracy. Zamiast karania. Zachęcanie do samodzielności. Pochwały. Uwalnianie dzieci od grania ról. Umiejętności te są opisane bardzo przystępnym językiem oraz ilustrowane czytelnymi scenkami, które pomagają zapamiętać propozycje autorek. Dodatkiem bardzo cennym są ramki dla szybkiego przypomnienia zawierające istotę omawianych problemów. Czytelnik może samodzielnie wykonać szereg ćwiczeń w trakcie których ma możliwość lepiej poznać uczucia własne oraz innych ludzi. Może też uświadomić sobie swoje reakcje na zachowania dzieci. Opisywane przypadki zachęcają do przemyśleń. Dzięki nim możemy stwierdzić, iż chcąc zmienić postępowanie dziecka, musimy najpierw zmienić nasze sposoby reagowania. W trakcie lektury mamy możliwość zrozumieć, że język empatii nie jest naszą naturalną cechą, gdyż większość z nas wyrasta z tradycji zaprzeczania własnym uczuciom. Języka empatii musimy się nauczyć. W tym z 18

19 pewnością pomaga lektura tego poradnika. Katarzyna Grabowska na podstawie książki: Adele Faber i Elaine Mazlish Jak mówić, żeby dzieci nas słuchałyjak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły Media Rodzina 2001 Poznań Książka do wypożyczenia w grupie Biedronek. Celem autorek jest znalezienie takiego sposobu życia, który pozwoli wszystkim członkom rodziny czuć się dobrze. Uniwersalne sposoby komunikacji pomagają zarówno w świecie dzieci jak i dorosłych. W posłowiu czytamy: Chcemy przerwać krąg bezużytecznych rozmów, przekazywanych z pokolenia na pokolenie i wyposażyć nasze dzieci w odmienne dziedzictwo- w taki sposób komunikowania się, z którego będą mogły korzystać do końca swojego życia w kontaktach z rodzicami, przyjaciółmi, współpracownikami, a pewnego dnia ze swoimi własnymi dziećmi. Książkę gorąco polecam wszystkim tym, którzy chcieliby nauczyć się porozumiewać i polepszyć swoje relacje z dziećmi ( i nie tylko) w sposób prosty i skuteczny. Kilka ciekawostek na temat Bożego Narodzenia... Zwyczaje wigilijne Dzień wigilijny bogaty jest w zwyczaje i zabobony posiadające magiczną moc: jednym z nich był zakaz szycia, tkania, motania i przędzenia. Były to czynności szczególnie lubiane przez demony wody, które mogły zjawić się wszędzie tam, gdzie zakaz złamano. Do dzisiaj przestrzega się, aby w Wigilię nie kłócić się i okazywać sobie wzajemnie życzliwość. Przetrwał też przesąd, że jeśli w wigilijny poranek pierwszym gościem w domu będzie młody chłopiec, przyniesie to szczęśliwy rok. Myśliwi tego dnia tradycyjnie udają się na polowanie, którego pomyślny wynik zapewni opiekę na cały rok patrona łowiectwa św. Huberta. Nieodłącznym elementem kolacji wigilijnej jest obdarowywanie się prezentami, które w polskiej tradycji przynosi pod choinkę, w zależności od regionu: św. Mikołaj, 19

20 Aniołek lub Gwiazdor. Do tradycji należy również rodzinne śpiewanie kolęd. O północy w kościele odbywa się uroczysta msza zwana pasterką. Wróżby wigilijne Dzień wigilijny, od rana do wieczora, szczególnie sprzyja wszelkim wróżbom, rytuałom i obyczajom. Folklor polski był pod tym względem szczególnie bogaty i zróżnicowany w zależności od regionu.niektóre zwyczaje zachowały się do dziś. Choinka Tradycja ta wywodzi się z VIII w. Św. Bonifacy, nawracając na chrześcijaństwo pogańskich Franków, kazał ściąć olbrzymi dąb, któremu oddawano cześć. Upadający dąb zniszczył wszystkie pobliskie drzewa oprócz małej sosenki. Święty uznał to za znak niebios, a młode zielone drzewko za symbol Chrystusa i chrześcijaństwa. Zwyczaj ubierania choinki w znanej formie przyszedł do nas z Niemiec na przełomie XVIII i XIX w. Zawieszane na drzewku w wigilię ozdoby i smakołyki nie były dobrane przypadkowo. I tak: - jabłka symbolizowały zdrowie i urodę, - orzechy zawijane w złotko miały zapewnić dobrobyt i siły witalne, - miodowe pierniki - dostatek na przyszły rok, - opłatek umacniał miłość, zgodę i harmonię w rodzinie, - łańcuchy wzmacniały rodzinne więzi - lampki i bombki miały chronić dom od demonów i ludzkiej nieżyczliwości - gwiazdka na czubku - to pamiątka gwiazdy betlejemskiej oraz znak mający pomagać w powrocie członków rodziny przebywających poza domem, - dzwonki oznaczały dobre nowiny i radosne wydarzenia w rodzinie aniołki - to opiekunowie domu Propagatorzy starochińskiej sztuki feng shui zalecają zawieszenie na choince drobnych przedmiotów, np. dzwoneczka lub szklanego paciorka, które później można umieścić w swoim pokoju na resztę roku. Będą służyć wspomaganiu harmonii, zdrowia i pomyślności przez wzmocnienie przepływu dobroczynnej energii. Staną się nie tylko ozdobą, ale i naładują się szczególną mocą związaną z drzewkiem, które obdarzamy uczuciem i w którym skupia się najbardziej pozytywna energia świątecznych dni. Jemioła Ten satry anglosaski obyczaj znajduje coraz więcej zwolenników również w naszym kraju. Pod jemiołą zakochani całują się, zwaśnione osoby łatwiej się godzą, a zawarta przyjaźń jest trwała. Zgodnie z tradycją gałązki jemioły 20

21 zawiesza się nad wigilijnym stołem, najpóźniej przed pojawieniem się pierwszej gwiazdki, nad drzwiami frontowymi oraz nad kominkiem lub kuchnią. Wigilijny pęk jemioły należy trzymać przez cały rok, bo inaczej jej dobroczynna moc zniknie. Wigilijne obyczaje 1. Dzielenie się opłatkiem zapewnia dostatek chleba w przyszłym roku oraz symbolizuje zgodę, wybaczenie i puszczenie niepamięć wszystkich urazów. 2. Nie należy wstawać zza stołu w trakcie posiłku. Zakaz ten nie dotyczy gospodyni lub innej osoby podającej do stołu. 3. Do stołu należy siadać według starszeństwa, aby i schodzić z tego świata w takiej kolejności. 4. Liczba potraw powinna być nieparzysta. Wigilijne przesądy 1. W tym dniu nie należy się sprzeczać, kłócić ani płakać, bo niezgoda i smutek będą częste w domu aż do następnej Wigilii. 2. Zachorowanie lub zranienie się zapowiada słabe zdrowie przez cały rok 3. Jeżeli Wigilię pierwszy przyjdzie lub zatelefonuje mężczyzna to szczęście dla tego domu, a jeśli kobieta-to choroba lub inne niepomyślne zdarzenie. 5. Każdą potrawę należy chociażby spróbować, aby jej nie zabrakło na stole w przyszłym roku. 6. W tym dniu obowiązuje zasada: "Jak w Wigilię, tak i przez cały rok". Dlatego dobrze jest zabrać się rano do nieuciążliwej pracy, aby być zdrowym, rześkim i pracowitym przez cały rok. Nie należy się też przemęczać. 4. Podczas wieczerzy wigilijnej nie należy zbyt dużo mówić czy przerywać innym, aby w przyszłym roku nie kłócić się i nie wyjawiać powierzonych sekretów. 21

22 Wigilijne wróżby 1. Jeżeli chcesz się przekonać, czy w nowym roku zakochasz się, zjedz jabłko i policz pestki. Jeśli liczba pestek jest parzysta, to odpowiedź jest pozytywna, a jeśli pestek będzie więcej niż sześć, to twoje szczęście będzie podwójne. 2. Przywłaszczenie sobie jakiegoś drobiazgu przynosi szczęście przez cały rok. Oczywiście rzecz trzeba właścicielowi w jakiś sposób niepostrzeżenie podrzucić. Nie należy natomiast niczego swojego pożyczać, bo wróży to straty. 3. Wszelkie długi, w miarę możliwości, wskazane jest do Wigilii ofiarodawcom zwrócić. 4. Dobrze jest mieć podczas wieczerzy nawet drobną sumę pieniędzy, aby nie cierpieć na ich brak przez cały rok. 5. Łuski z karpia spożytego podczas wieczerzy wigilijnej, noszone w portmonetce przez cały rok, przyciągną pieniądze. Przepowiadanie pogody na następny rok Od pasterki, czyli pierwszego dnia świąt(25 grudnia), aż do 6 stycznia, czyli święta Trzech Króli, trwa okres zwany potocznie dwunastnicą. Przez dwanaście kolejnych dni można wróżyć, jaka będzie pogoda w nadchodzących dwunastu miesiącach. A więc: 25 grudnia przepowiada pogodę na styczeń, 26 na luty, 27 na marzec, 28 na kwiecień itd. Joanna Pryfer Kiedy choinka, leśna dama, Włoży już swoje stroje, A w kuchni ciasto piecze mama, Aż pachnie na pokoje, Wszystkich ogarnia podniecenie, Nas i sąsiadów z bloku... Szkoda, że Boże Narodzenie Jest tylko raz do roku. A pod choinką dobry święty, Co ma brodzisko mleczne, Podarki składa i prezenty Dla dzieci, tych, co grzeczne. Dzieci radują się szalenie Wśród pisków i podskoków... Szkoda, że Boże Narodzenie Jest tylko raz do roku. A kiedy w końcu mama prosi Do stołu, bo nakryte, To jakby anioł się unosił Nad nami pod sufitem. Za gardło chwyta nas wzruszenie I łezkę mamy w oku... Szkoda, że Boże Narodzenie Jest tylko raz do roku. Jerzy Ludwik Kern 22