11 marca Instytut Informatyki Teoretycznej i Stosowanej Politechnika Częstochowska. Systemy baz danych - wykład III. dr inż.

Transkrypt

1 1/41 Instytut Informatyki Teoretycznej i Stosowanej Politechnika Częstochowska 11 marca 2017

2 2/41 Plan wykładu

3 3/41 PL/SQL PL/SQL (ang. Procedural Language/Structured Query Language) - język programowania będący proceduralnym rozszerzeniem SQL wprowadzonym przez firmę Oracle (oparty na języku Ada). Umożliwia wykorzystywanie konstrukcji takich jak pętle, instrukcje warunkowe, zmienne oraz tworzenie procedur, funkcji, wyzwalaczy użytkownika wspomagających konkretną realizację bazy danych. Rozwiązanie specyficzne dla SZBD Oracle, jednakże każdy dystrybutor udostępnia swoje rozwiązania (np. PL/pgSQL w PostgreSQL), które są zbliżone do PL/SQL a.

4 4/41 Cechy PL/SQL język proceduralny nastawiony na przetwarzanie danych, język kompilowany, język obsługujący zmienne, stałe, struktury sterujące, wyjątki, ma strukturę blokową, każda instrukcja wewnątrz bloku PL/SQL jest zakończona średnikiem ;, operator przypisania to :=, może zawierać instrukcje DML i TCL, nie może zawierać instrukcji DDL i DCL (nadawanie uprawnień), pozwala na tworzenie kodu wielokrotnego użytku.

5 5/41 Bloki PL/SQL Podstawową jednostką, z której składa się program w PL/SQL jest blok, wyróżniamy: bloki anonimowe, bloki nazwane, bloki podrzędne. Każdy blok składa się z maksymalnie czterech części: deklaracyjnej (opcjonalnie), wykonywalnej zaczynającej się słowem begin (obowiązkowo), obsługi wyjatków (opcjonalnie), end; (obowiązkowo).

6 6/41 Struktura bloku PL/SQL [DECLARE zmienne; kursory; wyjatki_uzytkownika;] BEGIN bloki_podrzedne; instrukcje_sql; instrukcje_pl/sql; [EXCEPTION obsluga_wyjatkow;] END;

7 7/41 Komentarze W PL/SQL stosuje się dwa rodzaje komentarzy: jednowierszowe - rozpoczynające się od znaków -- wielowierszowe - rozpoczynające się od znaków /*, a kończące */.

8 Typy danych PL/SQL obsługuje wszystkie typy danych SQL, oraz posiada wiele swoich, dodatkowych typów, które możemy podzielić następująco: typy proste: numeryczne (BINARY INTEGER, PLS INTEGER, BINARY FLOAT, BINARY DOUBLE, NUMBER...), znakowe (CHAR, VARCHAR2, RAW, NCHAR, NVARCHAR2, LONG, LONG RAW, ROWID, UROWID) BOOLEAN daty i czasu (DATE, TIMESTAMP, TIMESTAMP WITH TIME ZONE, TIMESTAMP WITH LOCAL TIME ZONE) przedziały czasowe (INTERVAL YEAR TO MONTH, INTERVAL DAY TO SECOND) typy złożone (RECORD, kolekcje: tablice asocjacyjne, NASTED TABLE, VARRAY), typy referencyjne (REF CURSOR, REF typ obiektowy), duże obiekty (BFILE, BLOB, CLOB, NCLOB), typy definiowane przez użytkownika. 8/41

9 9/41 Użycie zmiennych Tymczasowe przechowywanie danych Modyfikacja danych przechowywanych w bazie Ponowne użycie

10 10/41 Nazwa zmiennej Musi zaczynać się od litery Może zawierać litery i cyfry Może zawierać znaki specjalne Nie może zawierać więcej niż 30 znaków Nie może zawierać słów zarezerwowanych

11 11/41 Wykorzystanie zmiennych Zmienne są: Deklarowane i opcjonalnie inicjalizowane w sekcji deklaracji Używane w sekcji wykonywalnej Przekazywane jako parametry do podprogramów w PL/SQL Używane do przechowywania wartości zwracanej przez podprogram w PL/SQL

12 12/41 Deklaracja i inicjalizacja Deklaracja zmiennych: DECLARE nazwa_zmiennej [CONSTANT] typ[(rozmiar)] [NOT NULL] [{:= DEFAULT} wartosc]; Np.: DECLARE v_wiek NUMBER(3); v_plec VARCHAR2(9); v_licznik NUMBER(4) NOT NULL := 0; v_suma NUMBER(10) DEFAULT 0; c_pi NUMBER := ;

13 13/41 Deklaracja i inicjalizacja DECLARE v_imie VARCHAR2(20) := 'Anna'; v_nazwisko VARCHAR2(30); BEGIN v_nazwisko := 'Nowacka'; DBMS_OUTPUT.PUT_LINE( 'Nazywam się ' imie ' ' nazwisko); END; /

14 14/41 Stałe Deklaracja stałych: DECLARE nazwa_stalej CONSTANT typ[(rozmiar)] {:= DEFAULT} wartosc; Np.: DECLARE c_procent CONSTANT NUMBER(2) := 10;

15 15/41 Specjalne znaki w zmiennych znakowych Dodatkowy znak apostrofu: v_string VARCHAR2(20) := 'I''m learning'; Określanie ogranicznika z notacją q : v_string := q'!i'm listening!'; v_string := q'[i'm bored]'; Określenie ogranicznika nq dla typów NCHAR i NVARCHAR: v_nstr NVARCHAR2(20) := nq'<i'm sleeping>'; v_nstr := nq'{i'm dreaming}';

16 16/41 %TYPE Atrybut %TYPE jest wykorzystywany aby zadeklarować zmienną takiego samego typu jak kolumna w tabeli czy inna zmienna. identyfikator tabela.nazwa_kolumny%type; Przykłady DECLARE v_imie pracownicy.imie%type; v_nazwisko pracownicy.nazwisko%type;

17 17/41 Zmienne rekordowe Deklaracja zmiennych rekordowych: DECLARE TYPE nazwa_typu_rekordowego IS RECORD ( pole1 typ [NOT NULL] [inicjalizacja] [, pole2 typ [NOT NULL] [inicjalizacja]...] ); nazwa_zmiennej typ_rekordowy; Np.: DECLARE TYPE r_adres IS RECORD ( v_ulica VARCHAR2(30), v_nr_domu VARCHAR2(4), v_nr_mieszkania VARCHAR2(4) ); vr_adres r_adres;

18 18/41 %ROWTYPE Atrybut %ROWTYPE jest wykorzystywany aby zadeklarować zmienną typu rekordowego zgodnego z typami kolumn podanej tabeli. DECLARE zmienna_rekordowa tabela%rowtype; Przykład: DECLARE vr_pracownik pracownicy%rowtype;

19 19/41 Zmienne związane Są tworzone w środowisku PL/SQL Są związane z sesją Tworzone z użyciem słowa kluczowego VARIABLE Używane w SQL i PL/SQL Dstępne nawet po zakończeniu wykonywania bloku PL/SQL Dostęp poprzez poprzedzenie ich dwukropkiem

20 20/41 Zmienne związane VARIABLE b_wyplata NUMBER; VARIABLE b_id NUMBER; BEGIN :b_wyplata := 2500; :b_id := 130; END; / PRINT b_wyplata -- to samo zapytanie, -- plan wykonania opracowywany tylko raz SELECT * FROM PRACOWNICY WHERE PRACOWNIK_ID=:b_id;

21 21/41 Konwersja typów danych Niejawna konwersja Znaki i liczby Znaki i daty Jawna konwersja z użyciem funkcji wbudowanych, np. To_char, To_number, To_date, To_timestamp z użyciem funkcji zdefiniowanych przez użytkownika

22 Zasięg i widoczność zmiennej Zasięg zmiennej ograniczony jest do tej części programu, w której jest ona zadeklarowana i widoczna Widoczność zmiennej jest tym fragmentem programu, w którym mamy dostęp do zmiennej bez zewnętrznego kwalifikatora: BEGIN <<zewnetrzny>> DECLARE v_imie_ojca VARCHAR2(20):='Piotr'; v_data_ur DATE:=' '; BEGIN DECLARE v_imie_dziecka VARCHAR2(20):='Katarzyna'; v_data_ur DATE:=' '; BEGIN DBMS_OUTPUT.PUT_LINE('Imię ojca: ' v_imie_ojca); DBMS_OUTPUT.PUT_LINE('Data urodzenia: ' zewnetrzny.v_data_ur); DBMS_OUTPUT.PUT_LINE('Imię dziecka: ' v_imie_dziecka); DBMS_OUTPUT.PUT_LINE('Data urodzenia: ' v_data_ur); END; END; END zewnetrzny; 22/41

23 23/41 w PL/SQL Takie same operatory jak w SQL: logiczne (AND, OR, NOT) arytmetyczne (+,-,/,*) konkatenacji ( ) porównania (=,<>,!=,<,<=,>,>=, IS NULL, IS NOT NULL, LIKE, BETWEEN, IN) negacji (-) nawiasy okrągłe Dodatkowy operator dla potęgowania (**)

24 24/41 Jak dołączać instrukcje SQL w kodzie PL/SQL?

25 25/41 Wbudowane funkcje SQL W kodzie PL/SQL można używać wbudowanych funkcji SQL zwracających pojedynczy wiersz (Upper, Length, Substr, Round, Last_day, To_char itd.) nie można używać funkcji DECODE i funkcji agregujących

26 26/41 Sekwencje Można używać sekwencji: DECLARE v_id NUMBER; BEGIN v_id := nowa_sek.nextval; END; /

27 27/41 W bloku PL/SQL można używać niektórych instrukcji SQL: zapytania: SELECT z klauzulą INTO, DML: INSERT, UPDATE, DELETE, MERGE, TCL: COMMIT, ROLLBACK, SAVEPOINT, SET TRANSACTION, LOCK.

28 28/41 Instrukcja SELECT Instrukcja SELECT musi zwrócić tylko jeden wiersz!!! Klauzula INTO jest wymagana!!! Nazwy kolumn tabel bazodanowych mają pierszeństwo przed nazwami zmiennych lokalnych!!! SELECT lista_wyrazen INTO {lista_zmiennych zmienna_rekorodwa} FROM lista_relacji...;

29 29/41 Przykład instrukcji SELECT DECLARE v_imie pracownicy.imie%type; BEGIN SELECT imie INTO v_imie FROM pracownicy WHERE id_pracownika = 200; DBMS_OUTPUT.PUT_LINE('Imie ' v_imie); END; /

30 30/41 Składnia instrukcji INSERT, UPDATE i DELETE jest taka sama jak w SQL ale mamy dodatkowo klauzulę RETURNING wyrazenie INTO zmienna: INSERT INTO dzialy (dzial_id, dzial_nazwa) VALUES (90, 'Rozrywka') RETURNING dzial_id INTO v_id; Istnieje możliwość wykorzystania zmiennych rekordowych: INSERT INTO tabela VALUES zmienna_rekordowa; UPDATE tabela SET ROW = zmienna_rekordowa WHERE warunek;

31 31/41 IF IF warunek THEN instrukcja; END IF; IF warunek THEN instrukcja1; ELSE instrukcja2; END IF; IF warunek1 THEN instrukcja1; ELSIF warunek2 THEN instrukcja2;... ELSE instrukcja_n; END IF;

32 32/41 CASE CASE wyrazenie WHEN wyrazenie1 THEN instrukcja1; WHEN wyrazenie2 THEN instrukcja2;... [ELSE instrukcja_n]; END CASE; CASE WHEN warunek1 THEN instrukcja1; WHEN warunek2 THEN instrukcja2;... [ELSE instrukcja_n]; END CASE;

33 33/41 Pętle LOOP instrukcje; [IF warunek THEN EXIT; END IF;] [EXIT WHEN warunek;] END LOOP; WHILE warunek LOOP instrukcje; END LOOP; FOR licznik IN [REVERSE] min..max LOOP instrukcje; END LOOP;

34 34/41 Sugerowane użycie pętli Pętli prostej używamy, kiedy instrukcje wewnątrz muszą się wykonać przynajmniej raz Pętli WHILE używamy kiedy warunek musi być sprawdzany przed iteracją Pętli FOR używamy jeśli znana jest liczba iteracji

35 35/41 Przykład z pętlą DECLARE v_suma SIMPLE_INTEGER := 1; BEGIN FOR i IN LOOP v_suma := v_suma + i; DBMS_OUTPUT.PUT_LINE('Suma wynosi ' v_suma); END LOOP; END; /

36 36/41 Instrukcja CONTINUE Pozwala rozpocząć nową iterację Pozwala na przekazanie sterowania w pętli do następnej iteracji Składnia taka sama jak w klauzuli EXIT

37 37/41 Przykład pętli z instrukcją CONTINUE DECLARE v_suma_cala SIMPLE_INTEGER := 0; v_czesc SIMPLE_INTEGER := 1; BEGIN FOR i IN LOOP v_suma_cala := v_suma_cala + i; DBMS_OUTPUT.PUT_LINE('Całkowita wartość w iteracji ' i ' is ' v_suma_cala); CONTINUE WHEN i > 5; v_czesc := v_czesc + i; DBMS_OUTPUT.PUT_LINE('Częściowa wartość w iteracji ' i ' is ' v_czesc); END LOOP; END;

38 38/41 Instrukcja NULL BEGIN IF warunek THEN instrukcje; ELSE NULL; END IF; END;

39 39/41 Interakcje pobieranie danych (zmienne podstawienia): v_nazwisko := &nazwisko; wyprowadzenie danych (włączona zmienna środowiskowa SERVEROUTPUT ON): dbms_output.put_line(tekst); dbms_output.new_line; dbms_output.put_line( 'Hello' CHR(10) ' World'); wyczyszczenie ekranu (nie działa w PL/SQL): CLEAR SCREEN; CL SCR; -- skrócona forma

40 40/41 PL/SQL pozwala na: korzystanie ze zmiennych, stałych, korzystanie z instrukcji sterujących, przetwarzanie sekwencyjne zorientowane na dane, i wiele innych o czym na następnym wykładzie...

41 41/ /b28370/toc.htm M. Lentner, Oracle 9i Kompletny podrêcznik u ytkownika, PJWSTK - W-wa, szkola/szkola_9/materialy wiki/8243.plsql-obsession.aspx