WYNIKI BADANIA ANKIETOWEGO STAROPOLSKI MONITOR KLIMATU DLA PRZEDSIĘBIORCÓW

Transkrypt

1 WYNIKI BADANIA ANKIETOWEGO STAROPOLSKI MONITOR KLIMATU DLA PRZEDSIĘBIORCÓW Staropolska Izba Przemysłowo-Handlowa w Kielcach przesłała do wszystkich gmin w województwie świętokrzyskim ankietę, zawierającą 19 pytań o działania w 2017 roku. Odpowiedziały 64 gminy, w tym 4 spośród 5 miejskich, 19 spośród 31 miejsko-wiejskich oraz 41 spośród 66 wiejskich. 1. Strategie rozwoju i planowanie Aktualną strategię rozwoju posiada większość gmin 51 spośród 64 gmin (4 miejskie, 14 miejsko-wiejskich, 34 wiejskie). Nie ma jej 13 (1 miejska, 5 miejsko-wiejskich i 7 wiejskich) czyli 20 %. Okres trwałości dokumentu w 27 przypadkach sięga powyżej 2020 roku, dominują strategie 5-letnie, ale są i rozłożone na 11 lat. 46 gmin (3 miejskie, 14 miejsko-wiejskie, 29 wiejskie) zadeklarowało, iż w strategii zapisano cele związane z rozwojem przedsiębiorczości. Nie uwzględnia ich 5 strategii gmin wiejskich. Niezależnie od strategii program rozwoju przedsiębiorczości opracowały jedynie 4 gminy (2 miejsko-wiejskie i 2 wiejskie). We wszystkich 4 cele związane z rozwojem przedsiębiorczości zapisano także w strategii. Zaskakuje brak takiego dokumentu w największych miastach regionu. Inne strategie cząstkowe związane z przedsiębiorczością: - długoletni plan inwestycyjny przyjęło 15 gmin (2 miejskie, 5 miejsko-wiejskich, 8 wiejskich); - program rozwoju sieci drogowej ma 5 gmin (1 miejska, 1 miejsko-wiejska, 3 wiejskie), - strategię rozwoju turystyki przyjęło 7 gmin (3 miejsko-wiejskie, 4 wiejskie), - program poprawy bezpieczeństwa ma 5 gmin (1 miejska, 1 miejsko-wiejska, 3 wiejskie), Ponadto gminy zgłaszały: program rewitalizacji, plan zrównoważonego transportu; plan mobilności miejskiej; plan gospodarki niskoemisyjnej; plan działania bazujący na potencjale endogenicznym, studium transportowe. Tylko 2 gminy miejsko-wiejskie oraz 11 wiejskich posiada miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego dla całego terenu. Na drugim biegunie są 2 gminy miejskowiejskie oraz 12 wiejskich, które w ogóle nie dysponują mpzp. Z kolei 4 gminy miejskie posiadają plany obejmujące od 10 do 34 % terenu, 13 gmin miejsko-wiejskich posiada plany dla terenu od 0 do 30%, 2 gminy dla terenu od 50 do 90%. Wśród gmin wiejskich 9 ma plany obejmujące od 0 do 30% terenu i 9 obejmujące od 50 do 99% powierzchni. 1

2 2. Zarządzanie finansami. Z punktu widzenia rozwoju przedsiębiorczości najważniejsze są wydatki na inwestycje w infrastrukturę. W przeliczeniu na 1 mieszkańca w gminach miejskich wynoszą od 158,40 do 458,77 zł, w gminach miejsko-wiejskich od 133,74 do 718,86 zł, a w gminach wiejskich od 74,29 do 1.565,89 zł. Ta ostatnia kwota to wyjątek potwierdzający regułę, jako, że oprócz jednej w pozostałych gminach wiejskich wydatki nie przekraczają zł na osobę. Wydatki na inwestycje w infrastrukturę w stosunku do wydatków budżetu ogółem kształtowały się następująco: gminy miejskie: od 4 do 13 %, w tym 3 gminy od 4 do 10 %, 1 gmina powyżej 10 %, gminy miejsko-wiejskie: od 4 do 17 %, w tym 14 gmin od 4 do 10 %, 5 gmin od 11 do 20 %, gminy wiejskie: od 2 do 41 %, w tym 23 gminy od 2 do 10 %, 15 gmin od 11 do 20 %, 2 gminy powyżej 20 % (1 b.d.) Zadłużenie jest z jednej strony miarą kondycji finansowej gminy, ale też często ma związek z zaangażowaniem inwestycyjnym. W 4 gminach miejskich zadłużenie w przeliczeniu na 1 mieszkańca wynosi od 438,47 do 4.078,64 zł. Spośród ankietowanych 19 gmin miejsko-wiejskich tylko jedna nie jest zadłużona, w pozostałych zadłużenie w przeliczeniu na 1 mieszkańca wynosi od 12,14 do 2.307,48 zł, w tym 7 gminach od 10 do zł, w 8 gminach od do zł i w 2 gminach od do (1 gmina nie podała danych o zadłużeniu). Natomiast spośród ankietowanych 41 gmin wiejskich 2 nie miały długu, w pozostałych zadłużenie w przeliczeniu na 1 mieszkańca wynosi od 135,43 do 3.470,64 zł, w tym w 20 gminach od 100 do zł, w 14 gminach od do zł, w 4 gminach od do i w 1 powyżej zł. W gminie o zadłużeniu na 1 mieszkańca w wysokości 3470,64 zł zadłużenie ogółem stanowi prawie 60 % dochodów budżetu, a wydatki na inwestycje w infrastrukturę wynoszą 520,61 zł na osobę przy mieszkańców. Kwotowo zadłużenie przedstawiają się następująco: gminy miejskie: od do zł; gminy miejsko-wiejskie: od do zł; gminy wiejskie: od do zł. Z kolei wydatki budżetu na administrację w przeliczeniu na 1 mieszkańca wyniosły w gminach miejskich od 225,52 do 310,99 zł, w gminach miejsko-wiejskich od 231,83 do 424,12 zł, a w gminach wiejskich od 258,79 do 573,65 zł.. 2

3 Trudno ocenić jak poziom wydatków przekłada się na poziomi jakość obsługi interesantów, jednak wiadomo, że system zarządzania jakością, a co za tym idzie pewne standardy, stosuje tylko 1 gmina miejska, 1 miejsko-wiejska i 3 wiejskie. 3. Problematyka gospodarcza w działalności gmin. Tematyka gospodarcza rzadko trafia pod obrady sesji samorządów. Wprawdzie 17 gmin (2 miejskie, 6 miejsko-wiejskich i 9 wiejskich) zadeklarowało jej podjęcie, ale w wielu przypadkach chodzi o decyzje administracyjne lub związane z budżetem. Zgłoszono m.in. zatwierdzenie lokalnego programu rewitalizacji (6 gmin), zmiany w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego (5 gmin), raporty nt. podmiotów gospodarczych z terenu gminy (2 gminy), uchwały w sprawie wydzierżawienia gminnych gruntów przedsiębiorcom (2 gminy), włączenie terenów do strefy ekonomicznej (2 gminy), zatwierdzenie projektu partnerskiego z urzędem pracy (2 razy w 1 gminie), a także przyjęcie wieloletniego planu inwestycyjnego, uchwalenie budżetu i absolutorium dla władz gminy, dyskusję nad możliwościami zagospodarowania obiektów będących własnością gminy oraz informację nt. budowy chlewni. Tylko 1 gmina podała jako temat posiedzenia ulgi i zwolnienia od podatku od nieruchomości i 1 podeszła do kwestii problemowo i strategicznie, podejmując kwestie Rozwój przedsiębiorczości działania i zamierzenia, Sytuacja strefy ekonomicznej Spółki gminne sytuacja, finanse i perspektywy. Jedynie 2 gminy miejskie, 4 miejsko-wiejskie i 3 wiejskie zadeklarowały, iż działa u nich komisja powołana do dbania o rozwój przedsiębiorczości lub rada przedsiębiorczości. Z kolei 3 gminy miejskie, 7 miejsko-wiejskich i 13 wiejskich zgłosiło podjęcie w 2017 roku inicjatyw na rzecz wspierania przedsiębiorczości. Najczęściej były to konsultacje i szkolenia dotyczące dofinansowania działalności gospodarczej lub jej rozpoczęcia. Podejmowano i wspierano współpracę w ramach lokalnych grup działania, przedsięwzięcia promocyjne, imprezy targowe. 3 gminy honorują przedsiębiorców nagrodami gospodarczymi. Jedna zorganizowała międzynarodowe forum inwestycyjne, inna wydarzenie związane ze start-upami. Do rzadkości należy umarzanie i rozkładanie na raty płatności (2 gminy), stosowanie ulg lub obniżka stawek podatków lokalnych (2 gminy), dzierżawa po preferencyjnych cenach terenów pod działalność gospodarczą (1 gmina). 3

4 4. Aktywność przedsiębiorców. Liczba podmiotów gospodarczych, w tym osób prowadzących działalność gospodarczą, na terenie gminy (bez gospodarstw rolnych) na dzień : gminy miejskie: w 2 od do 4000 w 1 od do 6000 w 1 od do gminy miejsko-wiejskie: w 3 od 100 do 200 w 2 od 200 do 300 w 2 od 300 do 400 w 4 od 400 do 500 w 2 od 500 do 1000 w 2 od 1000 do 1200 w 1 od 1500 do 2000 w 2 od 2000 do 2500 (1 b.d.) gminy wiejskie: w 6 od 0 do 100 w 16 od 100 do 200 w 5 od 200 do 300 w 5 od 300 do 400 w 3 od 400 do 500 w 3 od 500 do 1000 w 2 od 1000 do 1200 (1 b.d.) W gminach rzadko działają organizacje przedsiębiorców izby gospodarcze, samorząd rzemieślników, organizacje pracodawców lub ich oddziały. W 14 gminach miejsko-wiejskich i 33 wiejskich nie ma ich wcale. Natomiast instytucje otoczenia biznesu, rozumiane jako stowarzyszenia, fundacje, mające na celu wspieranie przedsiębiorczości, inkubatory przedsiębiorczości, specjalne strefy ekonomiczne, fundusze pożyczkowe, fundusze poręczeniowe, banki, firmy leasingowe lub ich oddziały, nie działają w 10 gminach miejsko-wiejskich 25 wiejskich. 4

5 5. Udostępnianie informacji i cyfryzacja. Punkty informacji gospodarczej działają jedynie w 3 gminach miejskich, 4 miejskowiejskich i 4 wiejskich. Za to zakładki dla przedsiębiorców na swoich stronach internetowych posiadają 4 gminy miejskie, 11 miejsko-wiejskich i 22 wiejskich. Poziom cyfryzacji usług załatwianie spraw drogą elektroniczną możliwe jest we wszystkich gminach miejskich, 18 na 19 miejsko-wiejskich i 32 na 41 gminach wiejskich. Wszystkie gminy miejskie umożliwiają za pośrednictwem Biuletynu Informacji Publicznej dostęp do 100% planów zagospodarowania, podobnie jest w 9 gminach miejsko-wiejskich i 17 wiejskich. 1 gmina miejsko-wiejska daje dostęp do części planów, a 9 nie daje w ogóle takiej możliwości. Wśród wiejskich gmin 2 umożliwiają dostęp częściowo, a 22 gminy w ogóle. Wnioski i rekomendacje 1. W ostatnich latach województwie świętokrzyskim nastąpił dynamiczny rozwój cywilizacyjny. Przybyły nowoczesne obiekty w dziedzinie kultury, sportu, zdrowia i oświaty. Przebudowano drogi i ulice, rewitalizacji poddano stare centra miast i miasteczek. Doceniając te osiągnięcia warto zwrócić uwagę na fakt, iż rosnąca substancja wymaga wzmożonego wysiłku w jej finansowaniu, a większe wpływy do budżetu może przynieść przede wszystkim dobrze prosperujący lokalny biznes. 2. Mieszkańcy regionu oczekują poprawy materialnych warunków życia. To wymaga sprzyjających warunków dla rozwoju gospodarczego, który oznacza możliwości tworzenia miejsc pracy, dochody z zatrudnienia, ożywienie rynku wewnętrznego, wyższe podatki do budżetu miasta, a to z kolei zaspokojenie potrzeb oświaty, kultury, służby zdrowia i innych dziedzin życia. Tworzenie klimatu dla rozwoju gospodarki stanowi wyzwanie i dla władz gmin, i dla przedsiębiorców. 3. Tworzenie jak najlepszych warunków dla tworzenia i funkcjonowania firm powinno stanowić jeden z najważniejszych celów strategicznych gmin. Istotne jest efektywne wykorzystanie narzędzi, jakimi dysponują jednostki samorządu terytorialnego. Pomóc w tym może dialog z przedsiębiorcami, nawiązanie partnerskich relacji. 4. Nie sposób osiągnąć celów bez budowania bliższej i dalszej perspektywy. Działania są skuteczniejsze jeśli wywodzą się ze strategii rozwoju gminy, rozumianej jako dalekosiężny plan, który określa strategiczne cele rozwoju, wytycza kierunki działania w postaci celów i zadań operacyjnych oraz wskazuje środki finansowe i ich źródła niezbędne do realizacji przyjętych celów i zadań. 5

6 5. Budowanie niezależnie od strategii planu rozwoju gospodarczego z pewnością dałoby okazję do wymiany poglądów z przedsiębiorcami, przyjęcia rozwiązań stanowiących kompromis między potrzebami i możliwościami. To narzędzie zdecydowanie zbyt rzadko wykorzystywane przez jednostki samorządu terytorialnego. 6. Polityka podatków i opłat wobec przedsiębiorców promuje gminę jako miejsce dobre do inwestowania. W tej dziedzinie tkwią olbrzymie rezerwy. Warto pamiętać o tym, że preferencje w podatkach dla przedsiębiorców sprzyjają rozwojowi ich firm, a tym samym rozwojowi gmin. 7. Ważną informacją dla przedsiębiorcy i inwestora są dane o powierzchni gminy objętej planem zagospodarowania przestrzennego. Zdaniem przedsiębiorców zlokalizowanie inwestycji na terenie bez planu wywołuje liczne ryzyka i bardzo trudny proces urzędniczy. 8. Przedsiębiorcy poszukują źródeł informacji, platform współpracy i wsparcia. Takich możliwości w gminach jest zdecydowanie za mało. Do wyjątków należą komisje lub rady powołane do dbania o rozwój przedsiębiorczości, punkty informacji gospodarczej oraz inicjatywy podejmowane na rzecz wspierania biznesu. 9. Mimo postępującej cyfryzacji ciągle szwankuje dostępność informacji istotnych dla biznesu, przede wszystkim wgląd w miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego. Na plus należy odnotować funkcjonowanie zakładek dla przedsiębiorców na wielu stronach internetowych gmin. 10. Wyniki ankiet przeprowadzanych przez Staropolską Izbę Przemysłowo-Handlową na temat współpracy jednostek samorządu terytorialnego z przedsiębiorcami potwierdzają, iż to niezwykle istotny czynnik dla działalności gospodarczej. Współpraca, to z jednej strony wiedza o planach inwestycyjnych gminy i jej potrzebach, a z drugiej, jak widać często nie docenianej, także wiedza o oczekiwaniach mieszkańców, w tym również przedsiębiorców i podatników. Szczególnie tych, którzy myślą o założeniu działalności gospodarczej lub taką działalność prowadzą i szukają miejsca, by się rozwijać lub przenieść. Od tego typu wiedzy przedsiębiorcy rozpoczynają budowanie koncepcji działalności swoich firm. Jednostki samorządu terytorialnego, które stwarzają korzystne warunki do zakładania i prowadzenia działalności gospodarczej, posiadają dokumenty i opracowania ułatwiające prowadzenie takiej działalności oraz są otwarte na współpracę ze środowiskiem przedsiębiorców, mogą niewątpliwie liczyć na szybszy rozwój gospodarczy oraz większe wpływy do gminnych budżetów. Kielce, 27 lipca 2018 r. 6