Czego i jak nauczać - czy już zmiana paradygmatu?

Transkrypt

1 Czego i jak nauczać - czy już zmiana paradygmatu? Wiesław Byrski 1)WSZiB, 2)UJK Kielce

2 Agenda O niedopasowaniu systemów informacyjnych do systemów informatycznych Co trzeba umieć i co to znaczy O wiedzy O wspomaganiu człowieka Jak działa paradygmat? Wiedza a AI Definicja AI Turinga Zmiana paradygmatu? Wnioski

3 O niedopasowaniu systemów informacyjnych do systemów informatycznych Konflikt informatyki z systemami informacyjnymi (procedurami, obsługą, podsystemami itp.) W nauczaniu szczególnie ostro widać te objawy przy: przekazywaniu wiedzy sprawdzaniu efektów: trudno a nawet bardzo trudno wymyśleć właściwe pytania odpowiedź jest pewnym zdaniem, które łatwiej odszukać w niż wymyśleć zatem odcinamy dostęp do zapisanej wiedzy - ale czy tak się pracuje? dezorientacji dydaktyki - prawie nic nie wiadomo co jest warte rozdawanie PC czy sadzanie przed internetem e-podręcznik i inne Jedziemy wozem drabiniastym wspomaganym informatyką Nauczanie przypomina nudną gimnastykę szwedzką

4 Wiedza a AI (konieczność zdefiniowania i kłopot z definicją) Niezbędne jest posiadanie konstruktywnej definicji Co to jest rzeczownik? a) część mowy umożliwiająca rozróżnianie przedmiotów, osób, zwierząt, pojęć itp. poprzez nadanie im nazw lub imion b) napis, który należy do zbioru rzeczownik Wiedza jest tym co przekształca informację w nowa informację lub w nową wiedzę, czy nowe preferencje, a preferencje są tym co wskazuje jaką wiedzę użyć

5 wiedza a AI 2 (podejście infologiczne) w := < I, C, D >, gdzie w oznacza wiedzę, I informacja, C kontekst, D doświadczenie. Źródłem wiedzy odbiorcy jest informacja, na której odbiór ma wpływ kontekst sytuacyjny oraz posiadane przez odbiorcę doświadczenie. wiedza jako zbiór zdań, które z informacji I pozwalają wyciągać wnioski V. w := { jeżeli I (K, U, Q), to V }, gdzie V oznacza wniosek, jaki doświadczony człowiek U jest gotów sformułować na podstawie informacji I (K) rozpatrywanej w kontekście problemu Q

6 Definicja AI Turinga W latach 50 po nieudanych próbach zdefiniowania inteligencji Turing zaproponował swoją grę w udawanie Czyli nie wiemy czym jest inteligencja, ale wiemy jak ma działać Czyż nie to samo jest z wiedzą? Komputerowe dowody twierdzeń matematycznych

7 Co trzeba umieć i co to znaczy W filmie Człowiek, który wiedział za mało Bill Murrey tańczy z Kozakami nie znając ruchów próbuje naśladować sąsiadów, czyli nadążać za otoczeniem i to wystarcza Czy można w ten sposób: upiec tort? naprawić rower? wykonywać zabiegi medyczne? sprawić zwierzę na obiad? wylądować samolotem?

8 Co właściwie trzeba umieć 2 Dzisiaj można zadać pytanie: co trzeba umieć, a co można ściągnąć w ostatniej chwili? Czy wystarczy, że POWIEM właściwą odpowiedź, czy też muszę ja ZNAĆ? Ten dylemat rozwiązują wszyscy uczniowie (wszyscy zdający egzaminy). Tego nie trzeba rozumieć, wystarczy znać, rozumienie samo przyjdzie - twierdził kiedyś Subieta Właściwie już nie trzeba się uczyć faktów, czy trzeba się uczyć wnioskowania jeszcze tak? Historia dziecka wychowanego przez wilki Tego jeszcze nie przeczytałam...

9 Jak działa paradygmat? Notatki z wykładów: wbrew tradycji robią je pojedyncze osobniki, a i tak żądają gotowych materiałów: lenistwo? zdrowy rozsądek/niezrozumienie zasady: na pewno nie zapiszę więcej niż wykładowca, więc lepiej używać oryginału ale może efektywność (wysiłek vs pożytki) już nie jest dodatnia? Była kiedyś zasada uczenia programowania (i programowania) "na papierze :oczywiste - pracowano offline. Gdy pojawiła się możliwość pracy on line na terminalach dalej stosowano zasadę "najpierw wszystko sprawdź na papierze, z inną motywacją: komputer dobro rzadkie. (Żeby nie było wątpliwości sporo trzeba przemyśleć na papierze, ale inaczej niż kiedyś.)

10 Paradygmat Kuhna W czasach nauki instytucjonalnej podstawowym zadaniem naukowców jest doprowadzenie uznanej teorii i faktów do najściślejszej zgodności. W konsekwencji naukowcy mają tendencję do ignorowania odkryć badawczych, które mogą zagrażać istniejącemu paradygmatowi i spowodować rozwój nowego, konkurencyjnego paradygmatu. Pogląd Ptolemeusza, że Słońce obiega Ziemię był broniony przez stulecia nawet w obliczu obalających go dowodów. Jak zaobserwował Kuhn, w trakcie rozwoju nauki "nowości wprowadzane są z trudem i z towarzyszącym mu, zgodnym z oczekiwaniami, jawnym oporem". I tylko młodzi uczeni, nie tak głęboko indoktrynowani przez uznane teorie mogą dokonać odrzucenia starego paradygmatu.

11 Paradygmat w edukacji Treść kierunków i programów nauczania muszą pokrywać przestrzeń aktualnej wiedzy i nowoczesnych technologii w wybranej dziedzinie, co pozwoli absolwentom znaleźć miejsce na rynku pracy i w życiu społecznym. W tym celu potrzebne jest organizowanie odpowiednich procesów administracyjnych, dydaktycznych, naukowo-badawczych, które mocno powiązane między sobą, muszą być ujęte w zintegrowanym systemu zarządzania organizacją edukacyjną W ramach tego systemu teoretyczne podstawy pedagogiki służą do opracowania systemu nauczania zgodnie ze istniejącymi standardami jakości. System edukacyjny jest nadrzędnym w odniesieniu do systemu nauczania konkretnej organizacji edukacyjnej. To jest właśnie paradygmat: jasny cel i pewna droga do celu. Ale jak w płynnym otoczeniu określić te cele i drogi?

12 Wspomaganie człowieka Zawsze sobie pomagaliśmy narzędziami: tłuki pięściowe maczugi noże itd. Pomagaliśmy sobie również w działalności intelektualnej: liczydła : umieć liczyć vs znać zasady ( ) pismo : korektory ortograficze/gramatyczne fotografie : notatki nagrania komputery rozszerzona rzeczywistość ante portas!

13 Wspomaganie zdolności 2 Informatyczne środowisko staje się naszym naturalnym środowiskiem Na pewno w nim będziemy funkcjonować Aż do przejęcia wszystkich naszych funkcji, które da się przejąć Do życia w takim świecie trzeba uczyć Tylko jak? Signum temporis: jeszcze nie przeczytałam

14 Wnioski Uczymy dla przyszłości, w której liczy się wiedza, ale również nie ma stałości, czyli (prawie) na pewno będziemy zajmować się w ciągu życia wieloma dziedzinami, często różniącymi się diametralnie od siebie. A uczymy się według modelu opracowanego w XIX wieku. Każdy projekt weryfikuje się, czyli kontroluje zgodność przebiegu z założeniami i waliduje, czyli bada sensowność powstającego produktu. Projekt edukacja nie przechodzi walidacji Różne są kryteria walidacji. Dzisiaj dominuje kryterium maksimum ekonomiczności przy dopuszczalnym minimum funkcjonalności.

15 Wnioski Teza: Ani nie uczymy dobrze, ani właściwych rzeczy Wątpliwość: Nie wiemy jak uczyć dobrze, nie wiemy co to są właściwe rzeczy Pragmatyka: Zawsze jakoś było, więc i tym razem samo się rozwiąże

16 Dziękuję