Andragogika. 1. Wprowadzenie do andragogiki. Opr. Katarzyna Verbeek

Transkrypt

1 Andragogika Opr. Katarzyna Verbeek 1. Wprowadzenie do andragogiki Andragogika to dziedzina zajmująca się szeroko pojętym kształceniem dorosłych, ich edukowaniem, wychowaniem i rozwojem. Wywodzi się z pedagogiki, niektórzy wciąż ją do niej zaliczają. Związana jest m.in. z psychologią człowieka dorosłego, socjologią wychowania i kultury, historią myśli pedagogicznej. Przedmiotem zainteresowania andragogiki jest wyrównywanie braków w kształceniu szkolnym dorosłych, uzupełnianie i aktualizowanie ich wiedzy, doskonalenie ich w danym zawodzie oraz organizacją czasu wolnego osób dorosłych. Inna definicja mówi, że andragogika zajmuje się kształceniem ustawicznym osób dorosłych; czyli tą częścią uczenia się przez całe życie (ang. lifelong learning) rozumianego jako całość aktywności poznawczych podejmowanych w trakcie życia z myślą o pogłębieniu wiedzy, umiejętności lub kwalifikacji (z przyczyn osobistych, społecznych lub zawodowych), która odbywa się w okresie dorosłości. W pracy z ludźmi dorosłymi nie można się skupić wyłącznie na procesie kształcenia, trzeba bowiem najpierw prawidłowo rozpoznać ich potrzeby edukacyjne oraz zapewnić optymalne warunki do samodzielnej edukacji. Przyjmuje się założenie, że procesy edukacyjne, w jakich uczestniczy człowiek dorosły, zachodzą przy pełnej świadomości osoby kształconej. Nie uczymy ludzi dorosłych, ale stwarzamy sytuacje motywujące do tego, żeby sami chcieli się rozwijać. Właściwie bardziej jest to stwarzanie sytuacji edukacyjnych niż stricte edukacja. Uczenie się jest procesem indywidualnym lub grupowym. Osoba dorosła uczestniczy w tym procesie inaczej niż dzieci i młodzież, potrzebuje odpowiedzi na pytanie, dlaczego się czegoś uczy, do czego jest to przydatne, jaki jest cel zajęć. 1

2 Rysunek 1 Działy i subdyscypliny andragogiki (źródło: L. Turos, Andragogika ogólna, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 1999) 2. Ogólne aspekty, jakimi zajmuje się andragogika Jak kształcić dorosłych? Metody edukacji Motywowanie grupy Profesjonalne kształcenie Zasoby ludzkie (pracownicy organizacji) Rodzaje inteligencji Efektywność nauki Planowanie zajęć Znaczenie i rola trenera 2

3 Kształcenie kadr I wiele innych. Polecam materiały wspomniane w tym artykule. 3. Andragogika w praktyce Osoby zawodowo zajmujące się andragogiką, mogą pracować w instytucjach oświatowych skierowanych na edukację dorosłych, w urzędach, mediach, prywatnych firmach edukacyjnych, ośrodkach doradztwa zawodowego, ośrodkach zdrowia i wielu innych rozmaitych miejscach, w których dorośli mogą rozwijać swoje pasje, kształcić się w przeróżnych dziedzinach wiedzy i zdobywać umiejętności, dzięki którym łatwiej im będzie funkcjonować w społeczeństwie. Polecam bardzo interesujący blog praktyczny: Zawiera dużo ciekawych artykułów na temat e-learningu i projektowania szkoleń Inicjatywy kształcenia ustawicznego Najlepszą indywidualną drogą do sprostania wymaganiom dzisiejszej cywilizacji i wciąż ewoluującej technologii jest podjęcie kształcenia ustawicznego (ciągłego). Jest ono w Polsce powszechnie dostępne, dostosowane do wymagań oraz możliwości różnych odbiorców. Kształcenie ustawiczne to inaczej kształcenie permanentne, trwające do końca życia. Określa się je jako ogół procesów oświatowo-wychowawczych, stanowiących przedłużenie kształcenia w szkołach podstawowych, średnich, zasadniczych i wyższych. W Polsce funkcjonuje kształcenie ustawiczne szkolne (m.in. w szkołach dla dorosłych, np. Uniwersytetach Trzeciego Wieku, szkołach publicznych, prywatnych) i pozaszkolne (prowadzone przez stowarzyszenia, organizacje społeczno-polityczne, zakłady pracy, fundacje, kluby zainteresowań). Najpopularniejszą formą kształcenia ustawicznego są kursy zawodowe. Można także uczyć się dzięki czytaniu czasopism edukacyjnych, za pomocą internetu czy poprzez uczestnictwo w seminariach. Kształcenie ustawiczne (przez całe życie) realizują m.in. uniwersytety otwarte. Przykładem może być Uniwersytet Otwarty Uniwersytetu Warszawskiego, na którego zajęcia uczęszczam od jakiegoś czasu. Od 3 lat uczestniczę w kursach językowych. W każdym trymestrze są dziesiątki interesujących zajęć, od ornitologii po warsztaty psychologiczne i aqua aerobic. Nie ma żadnych ograniczeń wiekowych ani wymagań, jakie musiałby spełnić uczestnik kursu, poza wpisaniem się na listę i uiszczeniem opłaty. 3

4 3.2. Przekwalifikowanie zawodowe Rynek pracy potrzebuje specjalistów w określonych dziedzinach. Przesyt w pewnych sektorach prowadzić może do braku wystarczającej liczby miejsc pracy. W konsekwencji wiąże się to ze wzrostem wskaźnika bezrobocia. Wyjściem z sytuacji jest przekwalifikowanie zawodowe. Pomoc osobom bezrobotnym oferują również pewne organizacje i instytucje. Jedną z nich są centra aktywizacji zawodowej komórki organizacyjne powiatowych urzędów pracy. Tego typu punkty funkcjonują w kraju od 2009 roku. Zostały one powołane na mocy nowelizacji ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Ich zadaniem jest polepszanie sytuacji na rynku pracy. Poziom bezrobocia w wielu województwa jest bardzo niepokojący. Centra aktywizacji zawodowej mają zmienić ten obraz i przyczynić się do zmniejszenia odsetka osób bez pracy E-learning E-learning jest jedną z metod nauczania. Służy do prowadzenia szkoleń na odległość. Wykorzystuje się w nim komputer i internet. Na konkretnej stronie dostępne jest szkolenie w formie prezentacji, często wymagające interakcji z użytkownikiem, który musi wykonać jakieś zadanie, wysłuchać nagrania, wypełnić quiz itd. 4. Interesujące materiały i strony internetowe Bardzo interesujący blog: Pod wielce mówiącym hasłem: Obudź w sobie eduninje! W Polsce działa Akademickie Towarzystwo Andragogiczne: ATA wydaje czasopismo Edukacja dorosłych : &Itemid=86 Interesujące strony: Na tej stronie: oraz 4

5 Katarzyna Lubryczyńska, Uniwersytet Otwarty Uniwersytetu Warszawskiego Rozwój kształcenia ustawicznego w polskich uczelniach wyższych na przykładzie Uniwersytetu Otwartego Uniwersytetu Warszawskiego : Strony%20odStudia_BAS_35i-11.pdf Dla szczególnie zainteresowanych: 5. Akademickie Towarzystwo Andragogiczne Akademickie Towarzystwo Andragogiczne jest najważniejszą organizacją w Polsce konsolidującą środowisko andragogów. W tym celu podejmuje liczne inicjatywy, m.in.: wydawanie kwartalnika Edukacja Dorosłych, wydawanie serii Biblioteka Edukacji Dorosłych, wydawanie Rocznika Andragogicznego, organizowanie konferencji andragogicznych i corocznych spotkań członków ATA, uczestnictwo w pracach Zespołu Pedagogiki Dorosłych Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN, zorganizowanie trzech edycji Podyplomowego Studium Edukacji Dorosłych w Toruniu. 6. Podsumowanie Człowiek dorosły uczy się, aby zdobyć wiedzę, podnieść swoje kwalifikacje, rozwinąć zainteresowania. Oznacza to zazwyczaj świadomy wybór formy edukacji. W dzisiejszych czasach i w dobie internetu właściwie wszystkie grupy wiekowe mają bardzo różnorodne możliwości. I bardzo dobrze, człowiek powinien się uczyć przez całe życie. 5