Górne drogi oddechowe badanie, infekcje. Sebastian Brzuszkiewicz

Transkrypt

1 Górne drogi oddechowe badanie, infekcje Sebastian Brzuszkiewicz

2 Badanie nosa Wygląd Możliwość oddychania przez nos Obecność wydzieliny Uczucie świądu, kichanie Poczucie węchu Mowa nosowa

3 Badanie: jama ustna, gardło i uszy Wygląd czerwieni wargowej (deformacje, urazy, zabarwienie, wilgotoność, wykwity, obrzęk) Śluzówki jamy ustnej (wilgotność, wykwity) Język (rozmiar, naloty, kolor, wygląd np. Język malinowy, geograficzny) Zęby (prawidłowe ząbkowanie, próchnica) Podniebienie (rozszczep, podniebienie gotyckie) Gardło (naloty, wydzielina na tylnej ścianie gardła, wykwity, ocena migdałków) Uszy (badanie słuchu, bolesność, obecność wycieku, badanie otoskopowe

4 Zapalenie błony śluzowej nosa Infekcja wirusowa Szczyt zachorowań jesień i wiosna U dzieci młodszych średnio 6 10 infekcji w roku (ok. 10% nawet 12 infekcji/rok) Objawy: niedrożność i wyciek z nosa, ból, uczucie drapania, suchy kaszel Leczenie objawowe Diagnostyka nie jest wymagana Noworodki i niemowlęta nie oddychają przez usta może wystąpić duszność

5 Rozwój zatok obocznych nosa u dzieci Zatoki sitowe (3.-5. miesiąc życia płodu), obecne u noworodka, rozwój r.ż., w 12.r.ż. pełny rozwój Zatoki szczękowe (6.-9. miesiąc życia płodu), częściowo rozwinięte u noworodka, rozwój r.ż., pełny rozwój w okresie dojrzewania Zatoki czołowe i klinowe zaczynają upowietrzniać się w 3-4.r.ż., częściowy rozwój 6-7.r.ż., ostateczny rozwój po okresie dojrzewania

6 Ostre zapalenie zatok przynosowych Infekcja wirusowa w przebiegu choroby przeziębieniowej Czas trwania zazwyczaj do 10 dni Objawy: zatkanie i wyciek z nosa, ból gardła, kichanie, kaszel (także nocny), bóle głowy Leczenie: objawowe

7 Bakteryjne zapalenie zatok przynosowych utrzymywanie się upośledzenia drożności nosa, wycieku z nosa (każdy rodzaj wydzieliny) oraz dziennego kaszlu nasilającego się w nocy powyżej 10 dni bez tendencji do poprawy silny ból miejscowy (zazwyczaj jednostronny) ponowne nasilenie objawów po wstępnej poprawie po 5 dniach trwania choroby (z gorączką lub bez) ciężki przebieg choroby: ropna wydzielina z nosa oraz gorączka powyżej 39 C przez 3 kolejne dni, współistniejący obrzęk i ból okolicy oczodołu

8 Zapalenie ucha zewnętrznego Stan zapalny przewodu słuchowego zewnętrznego (ucho pływaka) Często etiologia bakteryjna (P. aeruginosa) lub grzybicza Objawy: ból, tkliwość, wyciek z ucha, tkliwość podczas palpacji małżowiny usznej (ucisk na skrawek) oraz bolesność podczas żucia Leczenie: antybiotyk miejscowo lub leki przeciwgrzybicze

9 Zapalenie ucha środkowego Proces zapalny obejmujący błonę śluzową i struktury ucha środkowego Najczęściej infekcja wstępująca z jamy nosowej gardła Etiologia mieszana: wirusy i bakterie Ostre nieżytowe (kataralne) zapalenie ucha Ostre ropne zapalenie ucha Wysiękowe zapalenie ucha Objawy -???

10 Wskazania do antybiotykoterapii: Dzieci <6.m.ż., dzieci <2.r.ż. z obustronnym zapaleniem ucha Objawy uogólnione: gorączka, wymioty, ból Wyciek z ucha Wady twarzoczaszki, zespół Downa, zaburzenia odporności, nawracające zapalenia ucha U dzieci <2.r.ż. z procesem jednostronnym do decyzji

11 Zespół krupu Heterogenna grupa schorzeń, charakteryzująca się występowaniem objawów klinicznych takich jak: Chrypka (częściej u starszych dzieci) Szczekający kaszel (częściej u młodszych dzieci) Świst wdechowy Zmiennego stopnia obturacja dróg oddechowych w przebiegu zakażenia układu oddechowego Najczęściej przebieg łagodny, ale może być przyczyną ostrej niewydolności oddechowej

12 Wskazania do hospitalizacji: Ciężka obturacja przy badaniu (stridor w spoczynku), Ciężka obturacja w wywiadzie Niepokój, zmęczenie dziecka (sinica, zaburzenia świadomości) Obecność anomalii anatomicznych (np. zwężenie krtani) Wiek poniżej 6 miesięcy Nieprzyjmowanie płynów Nawrót obturacjiw ciągu 24 godzin Słaba odpowiedź na leczenie wstępne Niepewne rozpoznanie (różnicowanie z zapaleniem nagłośni) Czynniki społeczne (znaczna odległość od szpitala, niepokój rodziców, trudności z transportem)

13 Leczenie zapalenia krtani Budezonid wziewnie (2mg w nebulizacji) Adrenalina 0,5ml/kg (maks. 5ml roztworu 1:10000 z 2ml 0,9% NaCl) L-epinefryna Adrenalina racemiczna 0,05ml/kg (maks. 0,5ml) Deksametazon 0,15 0,6mg/kg (im. lub po., maks. 8mg) Prednizon 1mg/kg Tlenoterapia Nawadnianie

14 Zapalenie nagłośni Infekcja bakteryjna (Haemophilus influenzae) Stan zagrożenia życia!!! Objawy: gorączka, dysfagia, ślinotok, łagodny stridor, zaciąganie międzyżebrzy, pozycja "węsząca" Rozpoznanie: laryngoskopia bezpośrednia (ryzyko niewydolności oddechowej) Leczenie: antybiotykoterapia, często intubacja

15 Zapalenia gardła

16 Zapalenia gardła Jedna z najczęstszych przyczyn wizyt u lekarza W 80 85% wywoływane przez wirusy (rinowirusy, koronawirusy, adenowirusy, EBV, Coxackie, Herpes simplex oraz wirusy grypy i paragrypy Jedynie 15 20% infekcji bakteryjnych najczęściej Streptococcus pyogenes, rzadziej paciorkowce grupy B i C, sporadycznie inne bakterie (Moraxella catarrhalis, Neisseria gonorrhoeae, Corynebacterium diphtheriae, Arcanobacterium haemolyticum, Mycoplasma pneumoniae)

17 Angina Reakcja odczynowa migdałków na krążące we krwi czynniki patologiczne: wirusy, bakterie Neutralizacja patogenów przez narządy układu siateczkowo śródbłonkowego (u dzieci w wieku 4-15lat najlepiej rozwinięte migdałki podniebienne) Nie występuje u dzieci <3(4.).r.ż.

18 Angina = ból!!! Wirusy: Katar Kaszel Biegunka Bóle mięśniowe Zapalenie spojówek Bakterie: Kontakt z osobą chorą w ciągu 2 tygodni Ostry początek Typowy wiek Gorączka Ból gardła Nudności, wymioty

19 Skala Centora/McIsaaca Parametr Punkty Gorączka >38 C + 1 Brak kaszlu + 1 Powiększone węzły chłonne szyjne przednie + 1 Nalot włóknikowy i obrzęk migdałków + 1 Wiek 3 15 lat + 1 Wiek lata 0 Wiek >45 lat - 1

20 Prawdopodobieństwo S. pyogenes Liczba punktów Odsetek potwierdzonych zakażeń S.pyogenes Sugerowane postępowanie 0 2 3% Nie wymaga postępowania 1 4 6% % % % (średnio 51%) Badanie baketriologiczne: posiew wymazu z gardła lub szybki test i w zależności od wyniku decyzja o włączeniu leczenia Antybiotykoterapia z równoległą diagnostyką bakteriologiczną W przypadku ujemnego posiewu uzasadnione odstawienie antybiotyku

21 Posiew wymazu z gardła Złoty standard w rozpoznawaniu paciorkowcowego zapalenia gardła (czułość i swoistość ok. 95%) Posiew na agarze z krwią Wynik do odczytania po 18-24godz. Niepotrzebny antybiogram (jedynie w przypadkach uczulenia na penicylinę) Niski koszt badania

22 Posiew wymazu z gardła - technika Przepłukać jamę ustną Przytrzymać szpatułką język Pobrać materiał z migdałków, miejsc zmienionych zapalnie oraz wydzielinę Nie dotykać języczka, języka i nie zanieczyścić wymazówki śliną

23 Szybki test w kierunku S. pyogenes Swoistość >95%, czułość 70 90% (negatywny wynik wymaga potwierdzenia bakteriologicznego) Wysoki koszt (ok. 25zł)

24 ASO Wzrost w ciągu 7 10 dni po pojawieniu się objawów (konieczne 2 badania krwi) Normalizacja po kilku tygodniach, u ok. 10% dzieci po kilku kilkunastu miesiącach Nawet u 30% dzieci bezobjawowe nosicielstwo S. pyogenes Może być wytwarzane również przez paciorkowce grupy B i C Podwyższone ASO nie wymaga leczenia

25 Leczenie Fenoksymetylpenicylina lub cefalosporyna I generacji Podanie antybiotyku skraca objawy choroby o 1 2 dni oraz zmniejsza zakaźność Naturalny przebieg choroby: Bez podania antybiotyku samoistne wyzdrowienie w ciągu 5 7 dni ok. 10% dzieci leczonych trimetoprimem z sulfametoksazolem (nieskuteczne wobec S.pyogenes)

26 Angina Plauta - Vincenta Wrzodziejąco błoniaste zapalenie gardła Zmiany jednostronne: szarawy nalot na migdałku, pod którym głębokie owrzodzenie W posiewie wymazu z gardła hoduje się wrzecionowce i krętki (Fusobacterium, Leptotricha, Treponema) U osób ze zmniejszoną odpornością, z niedoborami witamin, przy braku higieny jamy ustnej Leczenie: penicylina

27 Herpangina Wywoływana przez wirusy Coxackie A i enterowirusy Najczęściej u dzieci <5.r.ż. Obecne pęcherzyki przechodzące w owrzodzenia Zmiany na podniebieniu miękkim, łukach podniebiennych i języczku (nie obejmują przedniego odcinka jamy ustnej) Leczenie: objawowe

28 Choroba rąk, stóp i jamy ustnej Wywoływana przez enterowirusy Zmiany pęcherzykowe na śluzówkach jamy ustnej, na dłoniowej stronie rąk i podeszwowej stóp, czasami na pośladkach, u mniejszych dzieci na twarzy i częściach dystalnych kończyn Leczenie objawowe

29

30 Adenowirusowe zapalenie gardła Wywoływane przez adenowirusy Obecne wysiękowe zapalenie migdałków podniebiennych, zapalenie spojówek, gorączka, powiększenie węzłów chłonnych Leczenie objawowe

31 Mononukleoza zakaźna Wywoływana przez wirus Ebstein Barr (EBV) Wysiękowe zapalenie migdałków, powiększenie węzłów chłonnych, wątroby i śledziony W rozmazie krwi atypowe limfocyty Może towarzyszyć zapalenie wątroby Wysypka po amoksycylinie Leczenie: objawowe, leżenie

32 Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej i gardła Wywoływane przez wirusy Herpes simplex Obecne zmiany aftowe na śluzówkach jamy ustnej, dziąsłach z towarzyszącym zapaleniem migdałków podniebiennych Najczęściej u małych dzieci i nastolatków Leczenie objawowe, leczenie przeciwwirusowe skraca czas trwania choroby

33 Powikłania czego się boimy w przypadku anginy???

34 Gorączka reumatyczna Bardzo rzadkie powikłanie: 0,1 0,3% nieleczonych chorych, u 50% chorych z dodatnim wywiadem gorączki reumatycznej Skuteczność wykazano jedynie w stosunku do penicyliny Antybiotykoterapia zmniejsza ryzyko wystąpienia gorączki reumatycznej o ok. 60% Penicylina w anginie u dzieci stosowana w 0,9% przypadków :)

35 Ostre kłębuszkowe zapalenie nerek Nie wykazano wpływu antybiotykoterapii na zmniejszenie częstości tego powikłania

36 Powikłania ropne Antybiotyk nie zmniejsza ryzyka powstawania ropni okołomigdałkowych Zmniejszenie częstości występowania zapalenia jamy nosa i zatok przynosowych o 50% Zmniejszenie częstości występowania ostrego ropnego zapalenia ucha o ok. 60%

37 Podsumowanie: Znajomość skali Centora/McIsaaca racjonalizacja stosowania antybiotykoterapii Wykonywanie posiewów wymazu z gardła możliwość wydłużenia czasu do włączenia antybiotyku o 1 2 dni w wątpliwych przypadkach Angina nie wymaga wykonywania dodatkowych badań z krwi ani badań kontrolnych