24 paêdziernika Implementacja przepisów prawa ywnoœciowego w Polsce

Transkrypt

1 24 paêdziernika 2005 Implementacja przepisów prawa ywnoœciowego w Polsce

2 Fundamentalne wymagania dotycz¹ce higieny i bezpieczeñstwa zdrowotnego w produkcji i obrocie znajduj¹ siê w ustawie z dnia 11 maja 2001 r. o warunkach zdrowotnych ywnoœci i ywienia. Nadrzêdnym celem ustawy jest: - kompleksowe uregulowanie problematyki bezpieczeñstwa ywnoœci, - dostosowanie obecnie obowi¹zuj¹cego prawa krajowego w zakresie warunków zdrowotnych ywnoœci i ywienia do ustawodawstwa Unii Europejskiej. Page 2

3 I. Potrzeba stosowania systemu HACCP wynika m.in.: ze wzrostu znaczenia zagadnieñ zwi¹zanych z bezpieczeñstwem ywnoœci, z ograniczenia maùo skutecznych i kosztownych, tradycyjnych metod kontroli, z nacisków konsumentów i ich oczekiwañ w aspekcie zapewnienia bezpieczeñstwa ywnoœci, z koniecznoœci dostosowania siê do nowych regulacji prawnych, zgodnych z wymaganiami Unii Europejskiej, z ujednolicenia standardów higienicznych zakùadów bran y ywnoœciowej, ze wzglêdów ekonomicznych. Page 3

4 I. HACCP to nie tylko: zapewnienie bezpieczeñstwa ywnoœci i zdrowia konsumenta, speùnienie i dostosowanie siê do wymogów obowi¹zuj¹cego prawa, poprawa wizerunku firmy, zwiêkszenie konkurencyjnoœci na rynku. Page 4

5 II. Gùówne efekty omawianej ustawy to: - naùo enie na producentów ywnoœci odpowiedzialnoœci za jakoœã zdrowotn¹ produkowanych wyrobów; - zobligowanie do ustalenia wykazów dozwolonych substancji dodatkowych, substancji wzbogacaj¹cych dodawanych do œrodków spo ywczych oraz najwy szych dopuszczalnych poziomów pozostaùoœci chemicznych stosowanych przy uprawie i produkcji roœlin, a tak e maksymalnych poziomów zanieczyszczeñ chemicznych i biologicznych, które mog¹ znajdowaã siê w œrodkach spo ywczych - zapewnienie wùaœciwej jakoœci zdrowotnej i bezpieczeñstwa ywnoœci, Page 5

6 - zmniejszenie ryzyka mo liwoœci importu towarów o niewùaœciwej jakoœci zdrowotnej, - wprowadzenie zasad przeprowadzania urzêdowej kontroli ywnoœci zgodnie z ustaleniami obowi¹zuj¹cymi w UE, - eliminacja systemu zezwoleñ uùatwienie swobodnego przepùywu towarów, tym równie z importu, - wprowadzenie zakazu reklamy œrodków spo ywczych nie zalecanych z punktu widzenia ochrony zdrowia Page 6

7 III. Art. 28 Wybrane artykuùy ustawy istotne z punktu widzenia wdra ania systemów zapewnienia jakoœci, a szczególnie zasad GHP/GMP oraz systemu HACCP: Art Przestrzeganie wùaœciwej jakoœci zdrowotnej ywnoœci oraz zasad higieny w procesie produkcji i w obrocie ywnoœci¹ w zakùadach produkuj¹cych ywnoœã lub wprowadzaj¹cych j¹ do obrotu jest zapewnione przez kontrolê wewnêtrzn¹. Page 7

8 III. 2. Kontrola wewnêtrzna w zakùadzie obejmuje czynnoœci niezbêdne do sprawdzenia: 1) przestrzegania warunków i zasad higieny w celu zapewnienia wùaœciwej jakoœci zdrowotnej ywnoœci oraz materiaùów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z ywnoœci¹; 2) stosowania zasad systemu HACCP. 3. Kontrolê wewnêtrzn¹ w zakùadzie organizuje, prowadzi i koordynuje kieruj¹cy zakùadem. Page 8

9 III. Art. 29 Art System HACCP obejmuje nastêpuj¹ce zasady i tryb postêpowania: 1) zidentyfikowanie i ocenê zagro eñ jakoœci zdrowotnej ywnoœci oraz ryzyka ich wyst¹pienia, a tak e ustalenie œrodków kontroli i metod przeciwdziaùania tym zagro eniom; 2) okreœlenie krytycznych punktów kontroli w celu wyeliminowania lub ograniczania zagro eñ; 3) ustalenie dla ka dego krytycznego punktu kontroli limitów rozgraniczaj¹cych stany akceptowalne od nieakceptowalnych w celu zapobiegania, eliminowania lub ograniczania zidentyfikowanych zagro eñ; Page 9

10 III. 4) ustalenie i wprowadzenie systemu monitorowania krytycznych punktów kontroli; 5) ustalenie dziaùañ naprawczych (koryguj¹cych), je eli monitorowanie wykazuje, e krytyczny punkt kontroli nie speùnia wymagañ, o których mowa w pkt Sposób weryfikacji zasad systemu HACCP w zakùadzie, w celu potwierdzenia, e postêpowanie, o którym mowa w ust. 1, jest skuteczne, okreœla kieruj¹cy zakùadem. Weryfikowanie zasad systemu HACCP obejmuje dane potwierdzaj¹ce bezpieczeñstwo ywnoœci odpowiednio do wielkoœci zakùadu i rodzaju prowadzonej dziaùalnoœci. Page 10

11 III. Najistotniejsze elementy systemu HACCP to: - identyfikacja mog¹cych pojawiã siê zagro eñ, - ocena ich istotnoœci, - oszacowanie ryzyka (prawdopodobieñstwa) ich wyst¹pienia, - okreœlenie metod ich ograniczenia Page 11

12 Art. 30 Art Kieruj¹cy zakùadem lub osoba przez niego upowa niona jest obowi¹zany wdro yã i stosowaã zasady systemu HACCP. Obowi¹zek wdro enia i stosowania zasad systemu HACCP nie dotyczy producentów na etapie produkcji pierwotnej, którzy, w celu zapewnienia wùaœciwej jakoœci zdrowotnej oraz zasad higieny, s¹ obowi¹zani wdro yã i stosowaã zasady dobrej praktyki produkcyjnej (GMP) i dobrej praktyki higienicznej (GHP). 2. Osoby, o których mowa w ust. 1, wdra aj¹c zasady systemu HACCP w zakùadzie, mog¹ zastosowaã opracowania zawarte w poradnikach dobrej praktyki produkcyjnej (GMP), dobrej praktyki higienicznej (GHP) oraz wdra ania i stosowania zasad systemu HACCP lub korzystaã ze wskazówek zawartych w poradnikach przy opracowywaniu we wùasnym zakresie dokumentacji dotycz¹cej zasad systemu HACCP obowi¹zuj¹cej w zakùadzie. Page 12

13 Art. 30a 1. Poradniki, o których mowa w art. 30 ust. 2, dla poszczególnych bran przemysùu lub handlu œrodkami spo ywczymi, opracowuj¹ przedsiêbiorcy produkuj¹cy lub wprowadzaj¹cy ywnoœã do obrotu lub zwi¹zki zrzeszaj¹ce tych przedsiêbiorców przy udziale organizacji konsumenckich oraz w konsultacji z zainteresowanymi stronami dziaùaj¹cymi w zakresie bezpieczeñstwa ywnoœci. ( ) Page 13

14 Przed wprowadzeniem w zakùadzie systemu HACCP nale y wdro yã zasady Dobrej Praktyki Produkcyjnej (GMP Good Manufacturing Practice) oraz zasady Dobrej Praktyki Higienicznej (GHP Good Hygiene Practice). GMP to spisane w ksiêdze zwanej Kodeksem GMP reguùy dotycz¹ce wytwarzania produktów spo ywczych. GHP to wymogi ustawowe i zasady higieny, które musz¹ byã przestrzegane przy produkcji i obrocie œrodkami spo ywczymi. Page 14

15 Wymogi GHP odnotowywane s¹ w ksi¹ ce kontroli sanitarnej i zawieraj¹ m.in.: - wyniki badañ wody, - uprawnienia zatrudnionych osób do obsùugi urz¹dzeñ i technologicznych ci¹gów produkcyjnych wraz z niezbêdnymi aktualnymi badaniami lekarskimi, - skutecznoœã zabiegów mycia i dezynfekcji, Page 15

16 Osiem gùównych obszarów GHP to: - budynki i otoczenie zakùadu, - ukùad funkcjonalny pomieszczeñ i strefowanie zakùadu, - maszyny i urz¹dzenia, - szkolenie personelu, - usuwanie odpadów i œcieków, - higiena personelu, - pomieszczenia socjalne, - udokumentowanie dziaùañ itp. Page 16

17 Ustawa daje delegacjê do wydania przez Ministra Zdrowia oraz Ministra Rolnictwa szeregu rozporz¹dzeñ, które w skrócie mo na nazwaã higienicznymi. Do najwa niejszych nale ¹: Page 17

18 Rozporz¹dzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 kwietnia 2004 r. w sprawie wymagañ higieniczno-sanitarnych w zakùadach produkuj¹cych lub wprowadzaj¹cych do obrotu œrodki spo ywcze (Dz. U. Nr 104, poz. 1096) szczegóùowe wymagania higieniczno-sanitarne budynków i pomieszczeñ zakùadów oraz ich wyposa enia w urz¹dzenia i sprzêt wymagania techniczne dotycz¹ce urz¹dzeñ, sprzêtu i innych skùadników wyposa enia, z którymi styka siê ywnoœã wymagania dotycz¹ce higieny osób wykonuj¹cych prace przy produkcji i w obrocie ywnoœci¹ Page 18

19 Rozporz¹dzenie Ministra Zdrowia z dnia 28 kwietnia 2004 r. w sprawie przeprowadzania urzêdowej kontroli ywnoœci (Dz. U. Nr 104, poz. 1098) szczegóùowy sposób i tryb przeprowadzania przez organy Pañstwowej Inspekcji Sanitarnej urzêdowej kontroli ywnoœci, w szczególnoœci: zasady opracowywania programów kontroli zasady ustalania czêstotliwoœci i zakresu przeprowadzanych kontroli wyliczenie poszczególnych przedmiotów i procesów podlegaj¹cych ocenie podczas kontroli sposób dokonywania oceny prawidùowoœci prowadzenia dokumentacji i zapisów warunki stosowania w ramach prowadzonej kontroli zasad systemu HACCP Page 19

20 Rozporz¹dzenie Ministra Zdrowia z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie wymagañ sanitarnych dotycz¹cych ywnoœci, substancji pomagaj¹cych w przetwarzaniu, dozwolonych substancji dodatkowych i innych skùadników ywnoœci (Dz. U. Nr 21 poz. 179) ywnoœã mo e byã przewo ona specjalistycznymi œrodkami transportu lub œrodkami przystosowanymi do jej przewozu œrodki transportu ywnoœci musz¹ byã w dobrym stanie technicznym umo liwiaj¹cym zachowanie wùaœciwej jakoœci zdrowotnej ywnoœci okreœlono czynnoœci zwi¹zane z przygotowaniem œrodka transportu do przewozu ywnoœci okreœlono odpowiedzialnoœã osób sprawuj¹cych nadzór nad przewozem ywnoœci Page 20

21 Rozporz¹dzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 grudnia 2002 r. w sprawie wymagañ higienicznych i sanitarnych obowi¹zuj¹cych w handlu obwoênym œrodkami spo ywczymi oraz wykazu artykuùów, które nie mog¹ byã wprowadzane do obrotu w handlu obwoênym (Dz. U. Nr 21, poz. 182) Page 21 œrodki transportu przeznaczone do handlu obwoênego musz¹ byã wyposa one w odpowiedni¹ tabliczkê informacyjn¹ oraz musz¹ speùniaã wymagania sanitarne odnosz¹ce siê do œrodków transportu ywnoœci w handlu obwoênym mog¹ byã sprzedawane œrodki spo ywcze opakowane w szczelne opakowania jednostkowe z wyù¹czeniem warzyw, owoców oraz ryb sprzeda œrodków spo ywczych pochodzenia zwierzêcego oraz innych ùatwo psuj¹cych siê mo e odbywaã siê wyù¹cznie ze œrodków transportu wyposa onych w urz¹dzenia chùodnicze umo liwiaj¹ce ich przechowywanie w oddzielnych komorach chùodniczych dla ka dego rodzaju œrodka spo ywczego

22 Rozporz¹dzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 kwietnia 2004r. w sprawie wewnêtrznej kontroli jakoœci zdrowotnej ywnoœci i przestrzegania zasad higieny w procesie produkcji (Dz. U. Nr 120, poz. 1259) okreœlenie szczegóùowego zakresu, metod i sposobów przeprowadzania wewnêtrznej kontroli jakoœci zdrowotnej ywnoœci i przestrzegania higieny w procesie produkcji z uwzglêdnieniem zasad systemu HACCP, w zakùadach produkuj¹cych lub wprowadzaj¹cych do obrotu ywnoœã okreœlenie przedmiotu kontroli wewnêtrznej Page 22

23 Przyczyny niepowodzenia (PB ) Przyczyny niepowodzenia zwi¹zane z wdro eniem systemu zapewnienia bezpieczeñstwa ywnoœci HACCP to przede wszystkim: - niedoinwestowanie, - bùêdne rozpoznanie zagro eñ, jakie istniej¹ b¹dê mog¹ zaistnieã, - ustalenie zbyt du ej liczby krytycznych punktów kontroli. - ograniczenia mo liwoœci regularnej analizy, wykrywania i rozwi¹zywania problemów, co na wczesnych etapach budowania systemu mo e okazaã siê potrzebne. Page 23

24 Algiers Kontakt Robert Jêdrzejczyk Magdalena Tomaszewska Beijing Belgrade Brussels Bucharest Budapest Casablanca Hanoi Istanbul Stratos Office Center ul. Ks. I. Skorupki Warszawa Tel Fax gln.warsaw@gide.com London Moscow New York Paris Prague Riyadh Shanghai Tunis Page 24 Warsaw