WSTĘP. W publikacji zastosowano aktualne w roku 2010 stawki i wskaźniki oraz wykorzystano aktualne druki i formularze podatkowe.

Transkrypt

1 WSTĘP Żaden środek trwały nie wywołuje takiego zainteresowania polskiego ustawodawcy podatkowego jak samochód, a szczególnie samochód osobowy. Ograniczenia dotyczące pojazdów uznanych za samochód osobowy występują zarówno na gruncie podatków dochodowych (od osób fizycznych oraz od osób prawnych) jak i podatku VAT. O ile jednak niekorzystna definicja samochodu osobowego w podatku VAT została zakwestionowana (a właściwie wprowadzenie zmiany pogarszającej sytuację podatników po wejściu do Unii Europejskiej) definicja samochodu osobowego dla celów podatku dochodowego pozostała od roku 2007 r. niezmieniona. Niniejsza publikacja przedstawia wszelkie ograniczenia podatkowe dotyczące używania samochodów, w szczególności samochodów osobowych, w firmie. Przedstawiono zasady rozliczeń kosztów nabycia, eksploatacji samochodów na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych, podatku od towarów i usług (VAT), oraz innych obciążeń podatkowych oraz opłat związanych z wykorzystywaniem samochodów w działalności gospodarczej. W publikacji zastosowano aktualne w roku 2010 stawki i wskaźniki oraz wykorzystano aktualne druki i formularze podatkowe. 7

2

3 ROZDZIAŁ I Zagadnienia ogólne 1. Nabycie samochodu W działalności gospodarczej możliwe jest wykorzystywanie samochodów na różnych zasadach. Podstawa prawna korzystania z samochodu zależy głównie od źródeł finansowania będących w zasięgu przedsiębiorcy, oraz od tego, jakie rozwiązanie zostanie uznane za najkorzystniejsze podatkowo w danej chwili. Można wyróżnić następujące sytuacje: samochody stanowiące własność firmy (środki trwałe); samochody stanowiące własność firmy (nie stanowiące środków trwałych ze względu na okres używania lub wartość); samochody używane w firmie na podstawie umowy leasingu; samochody używane w firmie na podstawie umowy najmu; samochody używane w firmie na podstawie umowy użyczenia; samochody prywatne właścicieli; samochody prywatne pracowników. Każda forma wykorzystywania samochodów w firmie powoduje pewne, charakterystyczne dla niej, konsekwencje w sferze podatkowej i ma swoje dobre i złe strony Zakup Najpopularniejszą formą nabycia samochodu jest umowa kupna. Zakup samochodu może być dokonany od osoby fizycznej w tej sytuacji jest to umowa cywilnoprawna umowa kupna podlegająca podatkowi od czynności cywilnoprawnych, lub od osoby prowadzącej działalność gospodarczą wtedy transakcja taka podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług Zakup od podatnika VAT! UWAGA!!! NABYCIE SAMOCHODU OD PODATNIKA VAT WYKORZYSTUJĄCEGO TEN SAMOCHÓD UPRZEDNIO W SWOJEJ DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ STANOWI DOSTAWĘ W ROZUMIENIU USTAWY O PODATKU OD TOWARÓW I USŁUG I JEST POTWIERDZANE FAKTURĄ VAT. 9

4 ROZDZIA I. ZAGADNIENIA OGÓLNE Faktura ta jest wystawiana ze stawką 22% lub wykazuje sprzedaż zwolnioną. Na fakturze VAT sprzedawca samochodu zastosuje zwolnienie w przypadku samochodów używanych w rozumieniu ustawy o VAT Zakup od osoby fizycznej W przypadku nabycia samochodu od osoby fizycznej transakcja taka nie podlega podatkowi od towarów i usług. Podlega natomiast podatkowi od czynności cywilnoprawnych. Jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu zawarcia umowy, w tym wypadku umowy sprzedaży samochodu, nie jest opodatkowana podatkiem VAT lub zwolniona od tego podatku, należy zapłacić od tej czynności podatek od czynności cywilnoprawnych w wysokości 2%. UWAGA!!!! W PRZYPADKU WIĘC UMOWY KUPNA-SPRZEDAŻY SAMOCHODU WAŻNY JEST STATUS SPRZEDAJĄCEGO. NIEISTOTNY JEST STATUS KUPUJĄCEGO, BO Z TYTUŁU ZAKUPU TOWARU LUB USŁUGI NIE POWSTAJE OBOWIĄZEK PODAT- KOWY W PODATKU VAT. PRZYK AD Jan Nowak, osoba fizyczna nie prowadząca działalności gospodarczej, postanowił sprzedać swój samochód osobowy. Samochodem zainteresował się Jan Kowalski prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą, podatnik VAT, nie korzystający ze zwolnienia w tym podatku. Zakupiony samochód będzie stanowił składnik majątku jego firmy. Ponieważ z tytułu dokonania tej czynności żadna ze stron nie jest podatnikiem VAT, powstaje obowiązek podatkowy w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych. Z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej zawarcia umowy kupna sprzedaży samochodu, powstaje obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych. W ciągu 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego kupujący (od 1 stycznia 2007 r. podatnikiem jest kupujący) obowiązani są obliczyć i wpłacić podatek, składając wypełnioną deklarację. Podatnik, składając deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych, sam określa wartość przedmiotu czynności cywilnoprawnej.! UWAGA!!! JEŻELI WARTOŚĆ OKREŚLONA PRZEZ PODATNIKA NIE ODPOWIADA WEDŁUG OCENY URZĘDU SKARBOWEGO WARTOŚCI RYNKOWEJ, URZĄD SKARBOWY WZYWA PODATNIKA DO PODWYŻSZENIA LUB OBNIŻENIA TEJ KWOTY, PODA- JĄC JEDNOCZEŚNIE WARTOŚĆ WEDŁUG OCENY ORGANU PODATKOWEGO. 10

5 SAMOCHÓD W FIRMIE w a ciwy ze wzgledu na miejsce zamieszkania nabywcy X X Jan Kowalski, stanis aw Maria polska Kraków ma opolskie krakowski kr ta 8 79 kraków kraków umowa kupna-sprzeda y samochodu osobowego nr rej: kr nr nadwozia: abka 002a912wdc rok produkcji: 1995 marka: bmw 750 X

6 ROZDZIA I. ZAGADNIENIA OGÓLNE ,00 400,00 12

7 SAMOCHÓD W FIRMIE Jan Kowalski Jan Kowalski

8 ROZDZIA I. ZAGADNIENIA OGÓLNE Jeżeli podatnik pomimo wezwania nie określił wartości lub określił ją w sposób nie odpowiadający wartości rynkowej, urząd dokonuje określenia tej wartości z uwzględnieniem opinii biegłego lub przedłożonej przez podatnika wyceny rzeczoznawcy. Jeżeli organ podatkowy powoła biegłego, a wartość ustalona z uwzględnieniem jego opinii różni się o więcej niż 33% od wartości podanej przez podatnika, koszty opinii ponosi podatnik Najem, dzierżawa, leasing Nabycie samochodu drogą kupna wymaga posiadania odpowiednich środków finansowych. Często jednak firma ich nie posiada, lub z różnych przyczyn nie chce angażować wolnych środków pieniężnych. W takiej sytuacji korzystniejsze może się okazać skorzystanie z najmu, dzierżawy lub leasingu.! UWAGA!!! NALEŻY JEDNAK PAMIĘTAĆ O TYM, IŻ JEŻELI NA PODSTAWIE TYCH UMÓW UŻYWANY JEST SAMOCHÓD OSOBOWY, KOSZTY EKSPLOATACJI SAMOCHODU BĘDĄ MOGŁY BYĆ ODNOSZONE W KOSZTY UZYSKANIA PRZYCHODU NIE BEZ- POŚREDNIO, ALE ZA POŚREDNICTWEM EWIDENCJI PRZEBIEGU POJAZDU. (NIE DOTYCZY TO TYLKO UMÓW LEASINGU.) Umowa najmu Samochód używany na podstawie umowy najmu należy do składników majątku wynajmującego. W związku z tym, najemca nie ma prawa dokonywać opisów amortyzacyjnych, a raty czynszu oraz wszelkie wydatki związane z używaniem samochodu osobowego może zaliczyć w koszty uzyskania przychodu do wysokości limitu określonego ewidencją przebiegu pojazdu jeżeli wynajmowany samochód jest samochodem osobowym. Jeżeli wynajmowany samochód jest samochodem ciężarowym nie ma konieczności prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu. Jeżeli wynajmujący jest podatnikiem VAT, do rat czynszu dolicza podatek VAT. Zawarcie umowy najmu nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych Umowa dzierżawy Samochód używany na podstawie umowy dzierżawy należy do składników majątku wydzierżawiającego. W związku z tym dzierżawca nie ma prawa dokonywać opisów amortyzacyjnych, a raty czynszu oraz wszelkie wydatki związane z używaniem samochodu osobowego może zaliczyć w koszty uzyskania przychodu do wyso- 14

9 SAMOCHÓD W FIRMIE kości limitu określonego ewidencją przebiegu pojazdu, jeżeli wydzierżawiony samochód jest samochodem osobowym. Jeżeli wydzierżawiony samochód jest samochodem ciężarowym nie ma konieczności prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu. Jeżeli wynajmujący jest podatnikiem VAT, do rat czynszu dolicza podatek VAT Umowa leasingu Przez umowę leasingu rozumie się umowę, w której finansujący zobowiązuje się nabyć rzecz, a następnie oddać ją na warunkach określonych w tej umowie korzystającemu do używania na czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne. W praktyce istnieją dwa rodzaje umów leasingu: leasing finansowy (kapitałowy) i leasing operacyjny. Obydwa rodzaje tych umów powodują inne konsekwencje na gruncie podatków dochodowych, jak i VAT. Problemy te zostały omówione w dalszej części książki Umowa użyczenia Do końca 2002 r. korzystanie nieodpłatne w działalności gospodarczej z samochodu na podstawie umowy użyczenia wiązało się z koniecznością wykazania przychodu podlegającego opodatkowaniu jako przychód z tytułu nieodpłatnych świadczeń. Przychód ten należało oszacować w wysokości czynszu najmu, jaki należałoby zapłacić w przypadku, gdyby zawarto podobną umowę o charakterze odpłatnym. Od 1 stycznia 2003 r. do 31 grudnia 2006 r. przepisy stanowiły, że jeżeli przedsiębiorcy samochodu użyczył ktoś należący do I lub II grupy podatkowej w rozumieniu ustawy o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 1997 r. nr 16, poz. 89 ze zm.), nie ustala się w tym wypadku przychodu z tytułu nieodpłatnych świadczeń. W rozumieniu ustawy o podatku od spadków i darowizn: I grupę podatkową stanowią: małżonek, zstępni, wstępni, pasierb, zięć, synowa, rodzeństwo, ojczym, macocha, teściowie; II grupę: zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych. Dla przykładu: jeżeli podatnikowi prowadzącemu działalność gospodarczą użyczono dwa samochody. Jednym użyczającym był szwagier, a drugim osoba nie spokrew- 15