Jak uniknąć podatku. umowy z rodziną

Transkrypt

1 e-poradnik Podatki Podatki Podatki Podatki Jak uniknąć podatku umowy z rodziną Kupno, sprzedaż Pożyczka, użyczenie Darowizna, spadek Odpowiedzi Krajowej Informacji Podatkowej na pytania podatników

2 Adres redakcji: Warszawa, ul. Okopowa 58/72 tel. (22) ; Redaktor: Bogdan Świąder Autor: Ewa Matyszewska DTP: Joanna Archacka Biuro Obsługi Klienta: Marki, ul. Okólna 40 tel. (22) , ; bok@infor.pl Copyright by INFOR Biznes Sp. z o.o. ISBN Wydanie I/2012, kwiecień 2012 r. 2

3 Spis treści Jak uniknąć podatku umowy z rodziną... 5 Potrzebne ci pieniądze, weź pożyczkę... 5 Zakres opodatkowania... 5 Termin do zapłaty... 6 Preferencje dla rodziny... 6 Zwolnienia podmiotowe... 7 Stanowisko organów podatkowych... 7 Spadkobierca uzyskuje przychód po umorzeniu pożyczki... 7 Przy przedawnieniu długu powstaje przychód... 7 Brak oprocentowania pożyczki nie wpływa na podatek...8 Chcesz pozbyć się rzeczy, sprzedaj je...8 Treść umowy...8 Podatek dochodowy...8 Stanowisko organów podatkowych... 9 Kluczowe jest obliczenie terminu 6 miesięcy... 9 Przy sprzedaży auta można uwzględnić koszty... 9 Transakcja powyżej 1 tys. jest opodatkowana... 9 Użyczenie też zainteresuje fiskusa... 9 Rozliczenie biznesmena... 9 Z rodziną można zyskać Użyczenie ruchomości Stanowisko organów podatkowych Użyczenie jest umową nieodpłatną Można uniknąć podatku przy wzajemności świadczeń Sprzedaż kończy użyczenie Jesteś hojny, zgłoś to w skarbówce...11 Regulacje ustawowe...11 Obliczenie podatku...11 Grupa zerowa...11 Stopień pokrewieństwa...11 Stawki podatku od darowizn...12 Odziedziczyłeś majątek, sprawdź, czy nie podzielisz się nim z fiskusem Obowiązki podatkowe Moment przyjęcia spadku Stopień pokrewieństwa...15 Zwolnienie dla najbliższych...15 Przy obrocie nieruchomościami unikniesz podatku Nabycie nieruchomości a PCC Forma nabycia

4 Możliwe zwolnienie Już tylko dwa sposoby w PIT proc. PIT od dochodu...17 Koszty do uwzględnienia...17 Ulga meldunkowa Zeznanie roczne Mieszkanie kupione od 2009 roku Zastosowanie ulgi Rozliczenie z iskusem Potrzebny formularz PIT Darmowe nabycie Przysługujące uprawnienia Ulga mieszkaniowa przy spadkach i darowiznach Podstawa opodatkowania Śmierć w rodzinie ma wpływ na rozliczenia podatkowe Przejęcie irmy Dziedziczenie długów Uprawnienia urzędników Rozliczenia podatkowe Za długi podatkowe odpowie również rodzina...26 Odpowiedzialność solidarna...26 Potrzebna jest decyzja Skutki małżeństwa Wspólna irma Za ukrywanie dochodów grożą wysokie sankcje...28 Dochody z działalności nielegalnej...28 Ukryte przychody...29 Rozliczenia małżonków...29 Zakres kontroli iskusa...29 Ankieta do wypełnienia...30 Kompleksowa kontrola...30 Oświadczenia podatnika...30 Nieruchomości pod lupą...31 Linia obrony Ważne dokumenty proc. podatek do zapłaty Przyznanie się do winy Sankcje karne Odpowiedzi Krajowej Informacji Podatkowej na pytania podatników

5 Jak uniknąć podatku umowy z rodziną Zawieranie transakcji to nie tylko domena przedsiębiorców. Codziennie każdy z nas wchodzi w umowę ze sprzedawcą w sklepie, podpisujemy dokumenty ze znajomymi, przyjaciółmi, a nawet osobami zupełnie obcymi czy w końcu z rodziną. Są to transakcje o różnym charakterze kupno, sprzedaż, pożyczka, użyczenie, darowizna, spadek. Gdy staniemy się już stroną danej umowy, będziemy musieli pamiętać o rozliczeniu z iskusem. Praktycznie każda transakcja będzie opodatkowana. Jeśli przepisy pozwolą na jej zwolnienie z podatku, często o tym fakcie również trzeba będzie powiadomić urzędników ze skarbówki. Tylko bowiem po spełnieniu ustawowych warunków podatku będzie można uniknąć. Dziś pokazujemy, na co zwrócić uwagę, zawierając umowę z najbliższą bądź dalszą rodziną. Gdy będziemy pamiętać o kilku szczegółach i pewnych obowiązkach, opodatkowanie takiej transakcji lub skorzystanie ze zwolnienia podatkowego nie sprawi żadnych kłopotów. Warto te zasady poznać, bo transakcja w rodzinie może przynieść sporo oszczędności. Ewa Matyszewska Potrzebne ci pieniądze, weź pożyczkę Podatek od czynności cywilnoprawnych od umowy pożyczki wynosi 2 proc., a na jego zapłatę jest 14 dni od podpisania dokumentów. Przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Umowa pożyczki, której wartość przenosi 500 złotych, powinna być sporządzona w formie pisemnej. Zawarcie umowy pożyczki wiąże się z koniecznością rozliczenia podatkowego. Zakres opodatkowania Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają m.in. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku. Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej, czyli podpisania umowy. Konieczność rozliczenia podatkowego przy umowie pożyczki i umowie depozytu nieprawidłowego ciąży na biorącym pożyczkę lub przechowawcy. WAŻNE Jeżeli obowiązek podatkowy ciąży na kilku podmiotach albo na stronach umowy zamiany, albo wspólnikach spółki cywilnej, zobowiązane solidarnie do zapłaty podatku są odpowiednio te podmioty, strony umowy zamiany albo wspólnicy spółki cywilnej. Podstawę opodatkowania przy umowie pożyczki i umowie depozytu nieprawidłowego stanowi kwota lub wartość pożyczki albo depozytu. Przy pożyczce udzielonej spółce przez wspólnika będzie to kwota lub wartość pożyczki. Stawki podatku wynoszą od umowy pożyczki oraz depozytu nieprawidłowego 2 proc. Jednak w niektórych sytuacjach stawka podatku może wynieść nawet 20 proc. Będzie tak wtedy, gdy przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej Pożyczki zwolnione z PCC Zwalnia się z podatku pożyczki udzielane: a) przez przedsiębiorców niemających na terytorium Polski siedziby lub zarządu, prowadzących działalność w zakresie kredytowania oraz udzielania pożyczek, b) w formie pieniężnej na podstawie umowy zawartej między osobami uznawanymi za najbliższą rodzinę zgodnie z art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn (tj. małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę), w wysokości przekraczającej kwotę 9637 zł (kwota wolna od podatku od spadków i darowizn dla I grupy podatkowej), pod warunkiem: złożenia deklaracji w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych właściwemu organowi podatkowemu w terminie 14 dni od daty dokonania czynności, udokumentowania otrzymania przez biorącego pożyczkę pieniędzy na rachunek bankowy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym, c) na podstawie umowy zawartej między osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej (do pierwszej grupy podatkowej zalicza się: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów) do wysokości kwoty niepodlegającej opodatkowaniu na zasadach określonych w przepisach o podatku od spadków i darowizn, d) na podstawie umowy zawartej między innymi podmiotami niż osoby, o których mowa w lit. b i c, do łącznej wysokości nieprzekraczającej kwoty 5 tys. zł od jednego podmiotu i 25 tys. zł od wielu podmiotów w okresach trzech kolejnych lat kalendarzowych, począwszy od 1 stycznia 2009 r. e) z kas lub funduszów zakładowych, funduszów związków zawodowych, pracowniczych kas zapomogowo-pożyczkowych, spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych, koleżeńskich kas oszczędnościowo-pożyczkowych działających w wojsku oraz z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, f) z utworzonych w drodze ustawy innych funduszów celowych, g) przez wspólnika (akcjonariusza) spółce kapitałowej. 5

6 6 e-biblioteka Gazety Prawnej w toku czynności sprawdzających, postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego: 1) podatnik powołuje się na fakt zawarcia umowy pożyczki, depozytu nieprawidłowego lub ustanowienia użytkowania nieprawidłowego albo ich zmiany, a należny podatek od tych czynności nie został zapłacony; 2) biorący pożyczkę, o którym mowa w art. 9 pkt 10 lit. b ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (najbliższa rodzina, tj. małżonek, zstępni, wstępni, pasierb, rodzeństwo, ojczym i macocha), powołuje się na fakt zawarcia umowy pożyczki, a nie spełnił warunku udokumentowania otrzymania pieniędzy na rachunek bankowy, albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym. Termin do zapłaty Podatnicy, którzy muszą od pożyczki zapłacić 2-proc. podatek od czynności cywilnoprawnych, mają obowiązek wpłacić odpowiednią sumę bez wezwania organu podatkowego, złożyć deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych, według ustalonego wzoru, oraz obliczyć i wpłacić podatek w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego, z wyłączeniem przypadków, gdy podatek jest pobierany przez płatnika. Płatnikiem podatku od czynności cywilnoprawnych jest notariusz. Pośredniczy on w rozliczeniu tego podatku, gdy pożyczka zawierana jest w formie aktu notarialnego. Płatnicy zobowiązani są uzależnić dokonanie czynności cywilnoprawnej od uprzedniego zapłacenia podatku. Płatnicy muszą też: l prowadzić rejestr podatku; l wpłacić pobrany podatek na rachunek organu podatkowego właściwego ze względu na siedzibę płatnika, w terminie do 7. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano podatek, a także przekazać w tym terminie deklarację o wysokości pobranego i wpłaconego podatku przez płatnika według ustalonego wzoru wraz z informacją o kwocie podatku należnego poszczególnym gminom; l przekazywać, w terminie do 7. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano podatek, organowi podatkowemu właściwemu ze względu na siedzibę płatnika odpisy sporządzanych aktów notarialnych dotyczących czynności cywilnoprawnych stanowiących przedmiot opodatkowania. WAŻNE Podatnik, który zawarł umowę pożyczki, musi zapłacić 2-proc. podatek, a także złożyć deklarację o podatku od czynności cywilnoprawnych PCC-3. Na jej złożenie podatnik ma 14 dni od podpisania umowy pożyczki. PRZYKŁAD Czy pożyczka może być ujęta w kosztach podatkowych Podatnik jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę. Ukończył specjalistyczne szkolenie, którego koszt został sfinansowany pożyczką uzyskaną na podstawie zawartej umowy pomiędzy pracownikiem i pracodawcą. Pracodawca potrąca podatnikowi udzieloną pożyczkę (zaciągniętą na sfinansowanie kosztu szkolenia) ratalnie z wynagrodzenia za pracę. Czy spłata pożyczki będzie kosztem uzyskania przychodów? W przypadku osiągania przychodów ze stosunku pracy koszty uzyskania przychodów jednoznacznie określa ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych. Do kosztów można zaliczyć ściśle przez ustawodawcę określone wydatki (ryczałtowe lub faktyczne) na podstawie dowodów ich poniesienia. Niemożliwe jest zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów spłaty pożyczki przeznaczonej na szkolenie specjalistyczne uzyskanej od pracodawcy. Ponadto z art. 23 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy o PIT wynika, że do kosztów uzyskania przychodów nie zalicza się wydatków na spłatę pożyczki (kredytów), z wyjątkiem przypadków w tym przepisie przewidzianych. Z treści tego przepisu nie wynika, że brak możliwości zaliczenia do kosztów jest podyktowany celem, na jaki pożyczka została zaciągnięta. Zatem przeznaczenie zaciągniętej pożyczki nie ma znaczenia na wyłączenie z kosztów uzyskania przychodów wydatków dotyczących jej spłaty. Taką interpretację potwierdził dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z 23 marca 2010 r. (nr IPPB2/415-3/10-2/AK). Preferencje dla rodziny Między określonymi osobami i w ramach ustawowych limitów umowa pożyczki zwolniona jest z podatku od czynności cywilnoprawnych. Pożyczanie pieniędzy w ramach najbliższej rodziny (np. między rodzeństwem, rodzicami i dziećmi) zwolnione z podatku do wysokości nieprzekraczającej 9637 zł ma zastosowanie, jeżeli umowa zawarta jest między następującymi osobami: małżonkiem, zstępnymi, wstępnymi, pasierbem, zięciem, synową, rodzeństwem, ojczymem, macochą i teściami. Gdy wartość pożyczki przekracza wskazany limit, pożyczkobiorca, z wyjątkiem zięcia, synowej oraz teściów, nie płaci podatku, pod warunkiem: l złożenia deklaracji w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych właściwemu organowi podatkowemu w terminie 14 dni od daty dokonania czynności podpisania umowy pożyczki, l udokumentowania otrzymania przez biorącego pożyczkę pieniędzy na rachunek bankowy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym. Podatnik, który korzysta z tego zwolnienia dla pożyczek pieniężnych od rodziny przekraczających 9637 zł, składa deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych na druku PCC-3. Zaznaczając odpowiedni kwadrat w części B deklaracji, wskazuje, że składa de- 6