KLUB SPORTOWY JUDO PODRĘCZNIK DLA MŁODYCH ADEPTÓW. "Ustąp, aby zwyciężyć" Tychy Wydanie pierwsze

Transkrypt

1 KLUB SPORTOWY JUDO PODRĘCZNIK DLA MŁODYCH ADEPTÓW "Ustąp, aby zwyciężyć" Tychy 2013 Wydanie pierwsze

2 Niniejszy podręcznik został stworzony na potrzeby zajęć sportowych prowadzonych w klubie sportowym "Gwardia" Tychy. Historia klubu sportowego "Gwardia" K.S. "Gwardia" Katowice (rok założenia 1924) posiadał swoją sekcję judo w Tychach, począwszy od lat 80-tych XX wieku. Początkowo zajęcia odbywały się w szkole budowlanej, po czym klub przeniósł się do SP nr 40 na osiedlu "Z". Zajęcia w klubie prowadził trener Henryk Dybek, który wyszkolił wielu mistrzów Polski i Europy w judo, a także jednego olimpijczyka (Piotr Kamrowski - uczestnik IO w Barcelonie '92 i Atlancie '96). Na początku lat 90-tych sekcję judo przejął trener Ryszard Dziewulski, który także wychował wielu mistrzów judo oraz ju-jitsu (m.in. Grzegorz Borowiec, Mariusz i Robert Skrzesińscy, Mariusz i Adam Zubrzyccy, Jacek Moryl, Mariusz Skucha, Michał Luber oraz Janusz Wojnarowicz - uczestnik IO w Pekinie 2008 oraz Londynie 2012). W 1981 roku dzięki staraniom trenera ś.p. Mieczysława Malczewskiego, z "Gwardii" Katowice wyodrębnił się samodzielny klub sportowy "Gwardia" Bielsko-Biała. W klubie pod okiem trenera Malczewskiego trenowało wielu medalistów mistrzostw Polski w judo/ju-jitsu oraz mistrzostw świata i Europy w sportowym ju-jitsu. W ciągu ostatnich dziesięciu lat zawodnicy K.S. "Gwardia" Bielsko-Biała stanowili znaczną część podstawowego składu kadry narodowej w judo i ju-jitsu. Tyska sekcja K.S. "Gwardia" zakończyła swoją działalność w 1998/99 roku, natomiast bielski oddział klubu nieustannie prowadzi zajęcia do chwili obecnej. W marcu 2012 roku z inicjatywy Andrzeja Borowca - wychowanka K.S. "Gwardia" Katowice i Bielsko-Biała, z myślą o szkoleniu zawodników klasy sportowej z zakresu judo i ju-jitsu, reaktywowana została tyska sekcja klubu. Poza nauką walki i samoobrony, naszym celem jest zapewnienie możliwości czynnego spędzania wolnego czasu. Dzięki treningom sportowym i rekreacyjnym pod okiem naszego trenera, młodzi adepci sztuk walki nabierają nie tylko sprawności fizycznej, lecz uczą się także dyscypliny i pracy zespołowej, zyskują pewność siebie oraz stają się odpowiedzialni. Zespół K.S. "Gwardia" Tychy

3 Rozdział I HISTORIA JUDO "Nie jest ważne by być lepszym niż ktoś inny, ale by być lepszym niż wczoraj" /Jigoro Kano/ Judo jest to sztuka walki pochodzenia japońskiego stworzona w 1882 roku przez profesora Jigoro Kano. Urodził się on 28 października 1860 roku, w wiosce Mikage, niedaleko miasta Kobe. Profesor Kano zebrał i usystematyzował stare, znane chwyty ju-jitsu, wybrał elementy najlepsze i najskuteczniejsze, a wiele zmodyfikował i udoskonalił, usunął także elementy niebezpieczne dodając w ich miejsce nowe stworzone przez siebie. Zrezygnował również z technik bardzo finezyjnych, mających mały margines błędu (czyli takich, których użycie w walce jest niemal niemożliwe bez żmudnego, wieloletniego treningu). Zostawił techniki proste i niezawodne, takie które da się trenować z pełną siłą na oporującym przeciwniku. Swój system walki nazwał Kodokan Judo. 1 Profesor Jigoro Kano Efekt był zaskakujący. Przedstawiciele Judo wielokrotnie odnosili sukcesy nad przedstawicielami tradycyjnych szkół Ju-jitsu. Zjawisko to znane jest do dziś jako paradoks Kano - styl bazujący na technikach bezpiecznych, które da się trenować z pełną siłą - okazuje się skuteczniejszy od stylu bazującego na technikach brutalnych, których jednak nie da się ćwiczyć z pełną siłą (z obawy o zdrowie współćwiczących). Jigoro Kano przed judo postawił trzy zasadnicze cele: judo jako sport, jako wychowanie fizyczne oraz jako szkoła charakteru. Judo jako droga do zwinności i doskonałości to sport, który oparł na trzech głównych zasadach: Doskonalenie samego siebie. W myśl tej zasady każdy ćwiczący dąży do doskonałego opanowania elementów technicznych, szuka najskuteczniejszych sposobów użycia sił fizycznych i duchowych. Zawsze cechuje go rozsądek i rozwaga, nigdy nie wykorzystuje swojej przewagi bez potrzeby. Ustąp a zwyciężysz. To zasada w myśl której dużej sile przeciwnika, przeciwstawia się spryt i rozsądek, a także umiejętności techniczne. Każde działanie przeciwnika można wykorzystać na własną korzyść, a każda siła może zostać obrócona w stronę przeciwnika. Wykorzystuje się tu podstawy fizyki np. gdy przeciwnik cię pcha to go pociągnij, gdy zaś ciągnie, to go popchaj. Najlepiej tę zasadę opisuje starojapońskie powiedzenie, które brzmi: Burza łamie nawet mocne dęby, giętką trzciną tylko kołysze. Maksimum efektu przy minimum wysiłku. Tej zasady uczy się już dzieci, jest ona realizowana poprzez nauczanie technik, doskonalenie ich do takiego stopnia zaawansowania, 1 Por. Konratowicz K. Jiu Jitsu Sztuka walki obronnej, Wyd. Czasopisma wojskowe, Warszawa 1991, s

4 Japonii. 3 Sukces szkoły był wynikiem propagowania doskonalenia zręczności, zwinności, szybkości przy którym ruch nie wymaga użycia własnej siły, w pełni wykorzystuje silę przeciwnika skierowaną na ćwiczącego. 2 Judo, jako sztuka walki - w myśl jej założyciela - jest sztuką łagodną. Już sama nazwa na to wskazuje: ju łagodny, misterny, do droga, sposób. Judo stało się łagodną drogą do zwycięstwa czyli dyscypliną sportową, walką umowną, zgodną z określonymi obowiązującymi przepisami. Judo jako sport walki stworzony został w oparciu o następujące grupy technik: Nage - waza (techniki rzutów) - obejmująca wszystkie rzuty, dzieląca się na mniejsze grupy w zależności od wykonywanego ruchu. Katame - waza (techniki chwytów) - uwzględniająca w głównej mierze techniki trzymań unieruchamiających przeciwnika na macie. Shime - waza (techniki duszeń) - stosowane do momentu poddania przez przeciwnika lub przerwania walki przez sędziego. Kansetsu - waza (techniki dźwigni) - wywierane poprzez stosowanie nacisk na główne stawy ramion tj. staw łokciowy oraz barkowy. Prof. Jigoro Kano początkowo napotykał na wiele przeszkód w swej działalności ze strony reprezentantów szkół ju-jitsu. Zdarzało się, że inne szkoły przeszkadzały w tworzeniu nowej sztuki walki z obawy przed uznaniem judo za system skuteczniejszy. Pomimo tego Kano przetrwał ciężki okres wdrażania nowego sportu, który w krótkim czasie pokonał w rywalizacji sportowej stare szkoły ju-jitsu. Jednak pomimo wyższości judo w rywalizacji sportowej, nie można jednoznacznie stwierdzić, że trenujący ten sport walki mieliby bezwzględną przewagę w realnej walce nad adeptami pozostałych sztuk walki. Mimo wszystko szkoła Kodokan Judo zdobyła duży autorytet w kraju i za granicami i doskonałości technicznej, a także lansowania etykiety i filozofii Dalekiego Wschodu. Współczesne judo jest sportem opartym na starych japońskich zasadach walki wręcz. Jest to system podobny do walki zapaśniczej, jednak wymagający specjalnego ubioru - tzw. judogi. Mimo, że jest to sport wywodzący się wojskowej sztuki walki, to głównymi celami sportowego judo są rozwój fizyczny i uzyskanie skuteczności wykazywanej w drodze walki sportowej, pozwala nie tylko rozwijać sprawność fizyczną, ale uczy także dyscypliny, opanowania, koncentracji i wytrwałości. Od 1964 roku judo jest dyscypliną olimpijską. Trening judo jest bardzo ciężki, dlatego dla uzyskania wysokiej klasy sportowej, wymagane jest trenowanie od najmłodszych lat, kilka razy w tygodniu. 4 2 Por. Skubis J. Co to jest i dlaczego judo?, [W:] Staniszewski T., Radkowski K. Sztuki walki, Wyd. Telbit, Warszawa 1999, s Por. Konratowicz K. Jiu Jitsu Sztuka walki obronnej, Wyd. Czasopisma wojskowe, Warszawa 1991, s Zob. też Pawluk J. Judo sportowe, Wyd. Sport i Turystyka, Warszawa 1970, s Por. Pawluk J. Judo sportowe, Wyd. Sport i Turystyka, Warszawa 1970 s. 5-7.

5 Rozdział II JUDO W POLSCE Początki polskiego Judo sięgają lat 50-tych XX wieku, kiedy to w 1957 r. powołano Polski Związek Judo (PZJ). Prawdziwy rozwój polskiego judo zapoczątkowało zdobycie złotego medalu na Igrzyskach Olimpijskich w Seulu przez Waldemara Legienia, który jako jeden z nielicznych zawodników na świecie powtórzył swoją pozycję na olimpiadzie w Barcelonie. Niewątpliwie Waldemar Legień jest jednym z najbardziej utalentowanych zawodników na świecie. 5 Po osiągnięciach Waldemara Legienia w Polsce zaczęło przybywać klubów judo, zwłaszcza w rodzimym regionie jakim jest Śląsk (W. Legień reprezentował klub Czarni Bytom przyp. autora), który w krótkim czasie stał się kolebką najlepszych zawodników w Polsce. Kolejnym fenomenem w historii polskiego judo okazał się zawodnik AZS AWF Warszawa Paweł Nastula, który w 1991 roku zdobył srebrny medal mistrzostw Świata, a następnie kolejny w dwa lata później. Jako reprezentant Polski trzykrotnie stawał na podium mistrzostw Europy oraz szczyt swojej kariery osiągnął zdobywając złoty medal Igrzysk Olimpijskich w Atlancie w 1996 roku. 6 Należy także wspomnieć o pierwszym zawodniku, który zdobył złoty medal mistrzostw Świata, czyli Rafale Kubackim, którego większość ludzi pamięta raczej z filmowej roli Ursusa w polskiej wersji Quo Vadis (Jerzego Kawalerowicza), gdzie własnoręcznie powalił na ziemię byka. Pamiętać należy także o kobietach polskiego Judo, Paweł Nastula z których po raz pierwszy na olimpiadzie w Seulu wystartowała Bogusława Olechnowicz, zdobywając brązowy medal. Inną równie utytułowaną zawodniczką była, pochodząca z Jastrzębia Zdrój, Beata Maksymow - wielokrotna medalistka mistrzostw Świata i Europy. Ostatnią wybitną zawodniczką była Aneta Szczepańska, która zdobyła srebrny medal IO w Atlancie oraz brązowy medal mistrzostw Świata. 7 5 Waldemar Legień po zakończeniu kariery sportowej został trenerem Racing Club de France w Paryżu. 6 Paweł Nastula przez cztery lata swojej kariery nie przegrał ani jednej walki na świecie tocząc ponad trzysta zwycięskich pojedynków z rzędu (!). Do niedawna startował w prestiżowej lidze Mixed Martial Arts o nazwie Pride w Stanach Zjednoczonych oraz Japonii. Dla Japończyków Paweł Nastula jest żywą legendą, w Polsce jest zaledwie rozpoznawalny. 7 Por. Staniszewski T., Radkowski K. Sztuki walki, Wyd. Telbit, Warszawa 1999, s

6 Rozdział III WYMAGANIA DO EGZAMINU NA 6 KYU - PAS BIAŁY. Aby wymagania były czytelne i jednocześnie łatwe do nauczenia po krótkim wstępie, poniższy rozdział jest podzielony na dwie części. Pierwsza to wymienione wymogi do egzaminu uzupełnione liczebnikami japońskimi oraz podstawowymi pojęciami. Druga część są to ilustracje do wymaganych technik i postaw oraz składania judogi i wiązania pasa. W tym wydaniu podręcznika przedsatwimy wymogi do egzaminu na biały pas. W judo obowiązują stopnie uczniowskie kyu i mistrzowskie dan. Awans na wyższy stopień odbywa się po zdanym egzaminie. Najpierw zdaje się na biały pas, a następnie na kolejne. Co ważne, aby uzyskać wyższy od posiadanego stopień judo należy nie tylko zdać egzamin techniczny demonstrując techniki wymagane dla danego stopnia, ale również wykazać się umiejętnością technik obowiązujących na poprzednie stopnie. Stopniom judo odpowiadają poszczególne kolory pasa: Stopnie uczniowskie 6 kyu biały pas (rokyu) 5 kyu żółty pas (gokyu) 4 kyu pomarańczowy pas (yonkyu) 3 kyu zielony pas (sankyu) 2 kyu niebieski pas (nikyu) 1 kyu brązowy pas (ikkyu) Stopnie mistrzowskie 1 dan, shodan pas czarny 2 dan, nidan pas czarny 3 dan, sandan pas czarny 4 dan, yodan pas czarny 5 dan, godan pas czarny 6 dan, rokudan biało-czerwony 7 dan, shichidan biało-czerwony 8 dan, hachidan biało-czerwony 9 dan, kyudan czerwony 10 dan, judan czerwony

7 Aby zdobyć biały pas judo należy: - odbyć minimum 50 lekcji judo CZĘŚĆ I Wymogi i podstawowe pojęcia. - znać historię oraz zasady judo (rozdział I) - poprawnie składać judogi oraz wiązać pas - znać pojęcia: UKE oraz TORI (w słowniczku) Ponadto należy znać: ETYKIETA - PODSTAWY 1. REI HO 2. SHIZEN lub SHIZEI (SHIZEN TAI, JIGO TAI) 3. SHIN TAI (TSUGI ASHI, AYUMI ASHI,) 4. TAI SABAKI 5. UKEMI 6. KUMI KATA 7. HAPPO NO KUZUSHI KATAME WAZA - TRZYMANIA 1. HON KESA GATAME 2. TATE SHIHO GATAME 3. YOKO SHIHO GATAME 4. KAMI SHIHO GATAME 5. FUSEGI przeciwko w/w chwytom LICZEBNIKI JAPOŃSKIE 1- ichi (icz) 2- ni (ni) 3- san (san) 4- shi (szi) 5- go (go) 6- roku (roku) 7-shichi (siczi) 8-hachi (haczi) 9-kyu (kju) 10-ju (dżiu) PODSTAWOWE POJĘCIA TORI osoba wykonująca technikę UKE osoba, na której wykonuje się technikę DOJO miejsce ćwiczeń (sala) JUDOGI strój do judo JUDOKA ćwiczący judo REI ukłon TATAMI mata (tradycyjny ryżowy materac) OSAEKOMI trzymanie TOKETA koniec trzymania HAJIME zaczynamy MATE stop

8 SORE MADE - koniec OCENY yuko - 5 małych punktów waza-ari - 7 małych punktów (2*waza-ari = ippon) ippon - 10 małych punktów lub 1 duży punkt CZĘŚĆ II Ilustracje do egzaminu na biały pas. SKŁADANIE JUDOGI WIĄZANIE PASA

9 REI HO - etykieta / ukłony Tachi - rei. Ukłon w pozycji stojącej. Za-rei. Ukłon w pozycji siedzącej.

10 SHIZEN (lub SHIZEI) - postawy w judo 1.SHIZEN TAI postawa naturalna / neutralna. 2. JIGO TAI - postawa obronna. hidari jigotai (lewa) migi jigotai (prawa SHIN TAI - technika poruszania się 1. TSUGI ASHI - KROK DOSTAWNY

11 2. AYUMI ASHI - KROK PRZESTAWNY TAI SABAKI - OBROTY CIAŁA

12 UKEMI - PADY 1. KOHO UKEMI - PAD W TYŁ 2. YOKO UKEMI - PAD W BOK (HIDARI - W LEWO, MIGI - W PRAWO). 3. MAE UKEMI - PAD W PRZÓD

13 4. ZENPO KAITEN UKEMI - PAD W PRZÓD Z PRZEWROTEM DO POZYCJI LEŻĄCEJ (YOKO UKEMI) DO POZYCJI KLĘCZĄCEJ KUMI KATA - UCHWYTY

14 KUZUSHI - WYCHYLENIA CIAŁA Happo No Kuzushi - kierunki wychyleń FAZY RZUTU

15 KATAME WAZA - TECHNIKI TRZYMAŃ 1. HON KESA GATAME 2. YOKO SHIHO GATAME 3. TATE SHIHO GATAME

16 4. KAMI SHIHO GATAME

17 Rozdział IV WYMAGANIA DO EGZAMINU NA 5 KYU - ŻÓŁTY BIAŁY. Kolejnym stopniem uczniowskim jest 5 kyu judo, czyli pas koloru żółtego. Do zaliczenia egzaminu na ten stopień niezbędne jest spełnienie wymogów technicznych i sportowych. Aby zaliczyć egzamin na 5 KYU niezbędne jest posiadanie wiedzy z zakresu 6 KYU oraz zaprezentowanie technik z poniższej tabeli. 5 KYU pas (po odbyciu minimum 50 lekcji judo od uzyskania 6 KYU) NAGE WAZA - Rzuty 1. HIZA GURUMA 2. O UCHI GARI 3. IPPON SEOI NAGE 4. KO UCHI GARI 5. DE ASHI HARAI 6. SASAE TSURIKOMI ASHI 7. O GOSHI 8. O SOTO GARI 9. Podstawowe RENRAKU WAZA i HENKA WAZA oparte o dotychczas poznane rzuty KATAME WAZA - TRZYMANIA 1. KUZURE KESA GATAME 2. KATA GATAME 3. KUZURE KAMI SHIHO GATAME 4. KUZURE YOKO SHIHO GATAME 5. MUNE GATAME 6. HADAKA JIME - duszenie gołe 7. FUSEGI przeciwko w/w chwytom

18 Część I NAGE WAZA - Rzuty O-GOSHI Rzut o-goshi rozpoczynamy wychylając uke w przód, po czym wykonujemy obrót ciała w sposób umożliwiający nabranie przeciwnika na biodro. Po wejściu do techniki następuje podrzucenie biodrem uke i rzut na matę. Ważnym elementem tej techniki jest prawidłowe ustawienie bioder tori poniżej biodra uke, oraz dostatecznie głębokie wkręcenie biodra. Zbyt płytkie wejście do tego rzutu może skutkować osunięciem uke z biodra, lub jego kontratak w tył. O-SOTO-GARI Rzut o-soto-gari wykonujemy poprzez wychylenie uke w tył/skos, kontrolując ramię oraz kołnierz przeciwnika, tak aby przeniósł ciężar ciała na jedną nogę. Wychylając przeciwnika w tył zahaczamy nogę podporową, jednocześnie kierując plecy uke ku macie. Wykonując ten rzut należy pamiętać o skręcie tułowia uke (patrz ostatnia ilustracja).

19 IPPON SEOI-NAGE Wszelkie odmiany rzutu seoi-nage, rozpoczynamy mocnym wychyleniem w przód, po którym następuje tai-sabaki o 180 stopni w taki sposób aby stopy Tori znalazły się pomiędzy stopami Uke. Bardzo ważnym aspektem tego rzutu jest nabranie Uke na plecy, przy jednoczesnym obniżeniu bioder. W przypadku odmiany ippon ręka Tori wiąże ramię Uke (bez dodatkowych chwytów). Przy dostatecznym wychyleniu następuje rzut na matę. WAŻNE! Obrót ciała następuje praktycznie jednocześnie z założeniem klucza na ramię. Odmiany seoi-nage. MOROTE - uchwyt ramię i przeciwległy kołnierz ERI - uchwyt ramię i kołnierz po tej samej stronie IPPON - uchwyt za ramię. Istnieje jeszcze wiele odmian seoi-nage, polegających na odwrotnych wejściach, jednak są to techniki mistrzowskie, nauczane na późniejszym etapie szkolenia.

20 DE-ASHI HARAI (BARAI) Technika de-ashi-harai jest rozpoczyna się wychyleniem przeciwnika w przód, tył lub bok. Przed rozpoczęciem techniki wykorzystuje się także ruchy inicjowane przez Uke. De-ashi-harai polega na podcięciu nogi Uke od zewnątrz. KO-UCHI-GARI Wychylając uke w przód zmuszamy go do wykonania kroku. W momencie gdy uke przestawia nogę, atakujemy wewnętrznym podcięciem "przedłużając krok" tak aby ten nie zdążył postawić stopy na macie. W tym samym momencie ściągamy ramię uke i obciążamy jego ciało aby upadł.

21 O-UCHI-GARI Odwrotne podcięcie w stosunku do ko-uchi-gari. Gdy uke przemieszcza się w stronę naszych pleców, podcinamy jego nogę od wewnątrz, lecz odwrotnie niż ko-uchi-gari. Nogę podcinamy przy samej macie, przy jednoczesnym obciążeniu ciała uke. Gdy ten jest wytrącony z równowagi, pchamy go do samego końca. SASAE-TSURI-KOMI-ASHI Rzut ten rozpoczynamy od wychylenia uke w przód/bok. W momencie gdy zostaje wytrącony z równowagi i chce wykonać krok, stopą blokujemy jego stopę (przez co nie może wykonać kroku). Dalsze wychylenie gwarantuje rzut przeciwnika na matę. Ważne aby podczas rzutu tori pracował obiema rękami w kierunku w którym rzucamy uke.

22 HIZA-GURUMA Rzut zbliżony do sasae-tsuri-komi-ashi. W tym przypadku zamiast stopy atakujemy kolano uke. Bardzo często stosuje się ten rzut w momencie gdy uke cofa nogę, którą chcemy zaatakować. Część II NE WAZA - Techniki w parterze KUZURE-KESA-GATAME Odmiana trzymania w tzw. siadzie płotkarskim. W tym przypadku tori trzyma prawą rękę na plecach uke. Często stosowane jako przedłużenie niedoskonałego rzutu o- goshi.

23 KATA-GATAME Trzymanie połączone z duszeniem trójkątnym rękami. Można je stosować w pozycji kesa-gatame lub jako odmianę yoko-gatame.

24 KUZURE-YOKO-SHIHO-GATAME Odmiana trzymania bocznego charakteryzuje się innymi chwytami rąk uke. MUNE-GATAME Podobnie jak wyżej. W tym przypadku tori unieruchamia uke poprzez podkurczenie nóg.

25 KUZURE-KAMI-SHIHO-GATAME Identyczna sytuacja jak w przypadku kuzure-yoko-shiho-gatame.

26 SŁOWNICZEK A ashi noga, stopa atemi uderzenie, cios B barai =harai D dan stopień, poziom (w judo stopień mistrzowski) de wyjście deashi noga wykroczna -do ulica, droga, ścieżka; sposób dojo sala treningowa E eri - kołnierz G gaeri = kaeri gaeshi = kaeshi gake = kake garami = karami gari = kari goshi = koshi guruma = kuruma gyaku przeciwnie, odwrotnie H hadaka goły, nagi hane- podbijanie, podskakiwanie, wyskakiwanie, skakanie hansoku-make przegrana poprzez dyskwalifikację hantei werdykt, decyzja

27 hara - brzuch harai zamiecenie, zagarnięcie hidari lewy, lewa strona hiki-wake - remis hiza - kolano hon książka; główny, podstawowy J jigotai postawa obronna ju- -miękki, delikatny judogi strój do trenowania judo juji krzyż K kaeri- oddanie, zwrócenie; kontratak kaeshi - kontratak kake zahaczenie, zawieszenie kami- - góra, wierzch, szczyt karami kręcenie, skręcanie kari cięcie, koszenie kata bark; kształt, forma; (jedna) strona kataha jedna krawędź, jedno ostrze keiko - ćwiczenie keikogi bluza judogi koshi - biodro kubi - szyja kumikata uchwyt kuruma koło; samochód kuzure(ru) łamać, załamywać (o pogodzie), rozmieniać (pieniądze) kuzushi wytrącenie z równowagi, wychylenie M

28 mae - przód makikomi - owinięcie mata - udo mate przerwij (walkę), zaczekaj migi prawy, prawa (strona) morote obydwie ręce mune pierś, klatka piersiowa N nage - rzut nami zwykły, przeciętny, średni ne- - kładzenie się O o- - duży, wielki obi - pas okuri-ashi noga dostawna okuri-eri przesuwany kołnierz (okuru wysyłać, wysłać) osaekomi tłumienie, przytrzymywanie, powstrzymywanie; trzymanie otoshi opuszczenie, upuszczenie; zgubienie; obniżenie R randori wolne ćwiczenie; ćwiczenie technik judo w warunkach zbliżonych do walki renraku-waza techniki łączone (kombinacje) renschu ćwiczenie, trening renzoku-waza seria technik, kontynuacja techniki -ryu - szkoła S sabaki ocena, osąd sankaku - trójkąt sasae wsparcie; podpora

29 se plecy seoi noszenie na plecach shiho cztery strony, wszystkie kierunki shime-waza techniki duszeń shimmeisho-no-waza techniki sklasyfikowane po 1920 roku, nie wchodzące w skład gokyo-no-waza shintai poruszanie się w przód, w tył i w bok shizen - natura sode - rękaw soto na zewnątrz; zewnętrzny sukui wygrzebywanie, wydłubywanie (np. za pomocą łyżki, łopatki etc.) sumi róg, narożnik sutemi poświecenie się, ryzykowanie T tachi stanie; stojąc tai- - ciało tai-sabaki kontrola nad swoim ciałem tandoku rensiu ćwiczenie indywidualnie tani - dolina tatami mata, materace tate długość; południk te - ręka tokui-waza ulubiona technika, która najlepiej wychodzi tombo-gaeri powrót ważki (obrona przed tomoe-nage poprzez przerzut bokiem) tomoe kropka, koło tsubame - jaskółka tsukuri - konstrukcja, budowa; druga faza rzutu, tzw. wejście tsuri-komi ruch ciągnięcia i unoszenia U uchi w, wewnątrz, w środku, spośród

30 ude - ramię uke partner (na którym wykonuje się technikę judo), rzucany ukemi pad, technika bezpiecznego padania uki pływanie, unoszenie się na powierzchni ura druga strona, odwrót; tył ushiro tył, tylny, za utsuri zmiana miejsca W waza - technika waza-ari punktacja techniki po yuko (7 małych punktów) wakare rozdzielanie, dzielenie waki pod pachą; bok Y yama - góra yoko - bok yoshi dobrze; komenda oznaczająca walczyć dalej Z zarei ukłon w siadzie klęcznym zubon - spodnie