STATOR PIOTR WESOŁOWSKI 81-805 Sopot, ul. Al. Niepodległości 825/6

STATOR PIOTR WESOŁOWSKI 81-805 Sopot, ul. Al. Niepodległości 825/6 REGON: 191233776 NIP: 585-108-89-54 tel. 058 550-12-43 / fax: 058 301 29 78 tel. kom. 0693898759 e-mail:stator@gower.pl KARTA TYTUŁOWA OPRACOWANIE: Projekt wykonawczy. Budowa sieci oświetleniowej w ciągu ulicy Nowy Świat w Gdańsku. OBIEKT: Oświetlenie uliczne na ulicy Nowy Świat w Gdańsku Osowie obszar zabudowy w rejonie przesypowni cementu. Obręb 2 dz 17 19/1 19/2 Obręb 3 dz 14 ZLECENIODAWCA: Zarząd Dróg i Zieleni w Gdańsku ul. Partyzantów 36 80-254 Gdańsk PROJEKTOWAŁ: SPRAWDZIŁ: inż. Piotr Wesołowski. Uprawnienia Budowlane nr 254/Gd/2002; mgr inż. Grzegorz Olizarowicz Uprawnienia Budowlane nr POM/0009/POOE/09;

Listopad 2009

1. Spis treści. 1. Spis treści.... 2 2. Spis rysunków technicznych.... 3 3. Załączniki.... 3 4. Wstęp.... 3 5. Podstawa opracowania.... 3 6. Opis techniczny.... 4 Zakres opracowania.... 4 Opis stanu istniejącego.... 4 Opis rozwiązania projektowego.... 4 Zasilanie instalacji Oświetleniowej... 4 Uziemienie Robocze... 5 Projektowana Szafka Oświetlenia Ulicznego SOU i szafka licznikowa SL... 5 Maszty Oświetleniowe... 6 Ochrona Przepięciowa... 6 Sieć kablowa 0,4 kv oświetlenia terenu.... 6 Skrzyżowania projektowanej izolowanej linii napowietrznej z liniami napowietrznymi istniejącymi.... 7 Wymagania dotyczące oświetlenia... 7 Środki ochrony przeciwporażeniowej.... 7 Uwagi.... 7 7. Zestawienie materiałowe... 8 8. Informacja o planie BiOZ... 9 9. Obliczenia... 12 Dobór przekroju przewodów zasilających lampy.... 12 Skuteczność zerowania... 13 Obliczenia spadków napięć... 14 Obliczenia natężenia oświetlenia... 16

2. Spis rysunków technicznych. 1 Plan sieci oświetleniowej 0,4 kw 2 Plan linii oświetleniowej 0,4 kw 3 Schemat funkcjonalny 4 Widok masztu oświetleniowego z wysięgnikiem 5 Przekrój wykopu 6 Szafka oświetlenia ulicznego oraz szafka licznikowa 7 Schemat układu sterowania oświetleniem 8 Widok fundamentu betonowego szafki licznikowej 9 Widok fundamentu betonowego szafki oświetlenia ulicznego 3. Załączniki. Uprawnienia budowlane nr 254/Gd/2008; Uprawnienia Budowlane nr POM/0009/POOE/09; Zaświadczenie Pomorskiej Okręgowej Izby Inżynierów Budownictwa; Warunki techniczne nr 9/UE/2009 (opracowanie ZDiZ); Warunki przyłączenia nr EZO/SO/WP-56/2009 Uzgodnienia ZDiZ nr 8191/2009/MG Opinia ZUDP WG-IV-7444/1-1142/09/MŁ Uzgodnienie PGNiG 804/09/B Uzgodnienie TP S.A nr 52698 Uzgodnienie Energa Operator nr 873/2009 Uzgodnienie Energa Oświetlnie Sp.z.o.o nr 587 Uzgodnienie z Gdańskimi Melioracjami Uzgodnienie GIWK. Uzgodnienie E.O.Sopot 4. Wstęp. Przedmiotem opracowania jest projekt techniczny budowy oświetlenia ulicznego dla ulicy Nowy Świat w Gdańsku. Zlokalizowanego w obrębie 2 i 3. 5. Podstawa opracowania. Podstawą opracowania są: Podstawą opracowania są: Umowa nr 1/2009 z dnia 14.04.2009 zawarta pomiędzy STATOR Piotr Wesołowski a ZDiZ w Gdańsku Aktualne mapy do celów projektowych. 3

Warunki techniczne nr 9/UE/2009 (opracowanie ZDiZ). Warunki techniczne ENERGA Oświetlenie Sopot sp.z o.o. nr EZO/SO/WP-56/2009 Wizja lokalna Obowiązujące przepisy prawne; Przepisy Budowy Urządzeń Elektrycznych; Literatura branżowa; Foldery informacyjne, katalogi oraz programy produkcji; 6. Opis techniczny. Zakres opracowania. Niniejszy projekt obejmuje: montaż nowego kompletnego oświetlenia ulicy; ułożenie nowych kabli oświetleniowych YAKY 4x35; wbudowanie nowych słupów Żelbetowych ŻN-10; montaż projektowanej izolowanej linii napowietrznej AsXSn 4x35 oświetlenia ulicy; wykonanie i montaż szafy oświetleniowej SOU oraz szafy licznikowej SL Opis stanu istniejącego. W dniu dzisiejszym w rejonie ulicy Nowy Świat nie istnieje sieć oświetlenia terenu. Opis rozwiązania projektowego. Niniejszy projekt techniczny przewiduje wykonanie kompletnej instalacji oświetlenia na ulicy Nowy Świat w Gdańsku. Projektuje się instalację oświetleniową prowadzoną izolowaną linią napowietrzną zasilaną z SOU dwoma liniami kablowymi. Zasilanie instalacji Oświetleniowej Zasilanie szafki oświetlenia ulicznego SOU oraz szafki licznikowej SL odbywać będzie się z istniejącego złącza kablowego ZK 3/A nr 20168 kablem YAKY 4x35. Schemat funkcjonalny zasilania pokazano na rysunku technicznym nr 3, a strukturę istniejącego złącza kablowego nr 20168 oraz szafki licznikowej SL na rysunku technicznym nr 6.Szafkę pomiarową wykonuje Energa Oświetlenie sp. z o.o. Połączenie na odcinku od SOU do SL zaprojektowano kablem YAKY 4x35. Zasilanie na odcinkach SOU słup oraz SOU slup zaprojektowano kablem YAKY 4x35mm2, który ułożyć należy w gruncie. Na tych samych odcinkach ułożyć także taśmę Fe/Zn 25x4. Sposób prowadzenia w wykopie kablowych linii zasilających wraz z taśmą Fe/Zn 25x4 pokazano na rysunku technicznym nr 5. Wyprowadzenie kabli na słup należy 4

wykonać w rurach ochronnych AROT BE fi 50 do wysokości 3,5m. Na kablach oświetleniowych prowadzonych w wykopie w odstępach co 10 m stosować opaski kablowe z tworzywa z trwale wygrawerowanymi danymi: OŚWIETLENIE, ZDiZ, Typ i przekrój kabla, Rok budowy. Pozostałą część instalacji oświetleniowej, to znaczy sieć od słupów oraz zaprojektowano izolowaną linią napowietrzną wykonaną przewodem AxXSn 4x35 mm 2. Naciąg linii napowietrznej nie powinien być większy niż (zgodnie z kartą katalogową słupa ŻN-10) tj.px=227dan Py=111daN. Zerowanie wysięgników należy wykonać przewodem aluminiowym ALYd 16mm 2. Oprawy oświetleniowe zasilić z izolowanej linii nawietrznej z wykorzystaniem bezpieczników napowietrznych typu BN wyposażonych we wkładki topikowe BiWts o wartości prądu znamionowego 6A. Czujka przekaźnika zmierzchowego zostanie umiejscowiona na słupie. Na odcinku od projektowanej szafy SOU do słupa nr ułożyć w trasie kabla zasilającego kabel czujnika zmierzchowego YKY 3x2,5mm 2. Uziemienie Robocze Jako uziemienie robocze przewidziano uziomy pionowe wbijane w miejscach pokazanych na schematach rys.2, rys.3. W miejscach gdzie rezystancja uziomu będzie nie zgodna z obowiązującymi normami zastosować głębsze wbicie uziomu lub wykonać kolejny uziom aż do uzyskania odpowiedniej rezystancji R<10Ω. Ponadto w trasie linii kablowych ułożyć należy taśmę Fe/ Zn 25x4. Projektowana Szafka Oświetlenia Ulicznego SOU i szafka licznikowa SL Projektowaną szafę oświetlenia ulicznego SOU dobrano jako wolnostojącą na fundamencie prefabrykowanym z pomiarem rozliczeniowym posadowionym obok, lokalizację pokazano na planie. Strukturę SOU obrazuje rysunek nr 6. Schemat sterowania oświetleniem pokazano na rysunku technicznym nr 7. Projekt obejmuje montaż nowej szafki oświetleniowej dwupolowej, przystosowanej do sterowania kaskadowego, wyposażonej w przekaźnik zmierzchowy typu GRASSLIN oraz zamykanej na zamek baskwilowy. Jako zabezpieczenie projektowanych obwodów oświetleniowych dobrano po 3 bezpieczniki 16A na każdy z dwóch obwodów umiejscowione w szafce oświetlenia ulicznego SOU. Projektowaną szafkę SOU wyposażyć w filtr wyższych harmonicznych np.: produkcji Schaffner typu RD 8147-25, lub równoważny o parametrach nie gorszych. Projektowana szafka oświetlenia ulicznego posadowiona będzie na fundamencie betonowym F3(rys.9) Szafka licznikowa nie stanowi przedmiotu opracowania. Szafkę SL wykonuje Energa Oświetlenie sp.z o.o. w Sopocie 5

Fundament prefabrykowany obrazują rysunki 8 i 9. Fundamenty pod słupy i szafki oświetleniowe w całości oraz trzony słupów do wysokości minimum 30 cm nad poziom terenu należy pomalować abizolem lub inną masą bitumiczną. Zakład ENERGA Oświetlenie Sopot sp. z o.o. wyposaży projektowaną szafę licznikową SL w licznik energii elektrycznej. Maszty Oświetleniowe Na słupy oświetleniowe zastosować słupy żelbetowe ŻN-10 na płycie ustojowej U-85. Oprawa oświetleniowa aluminiowa SR 100 100W z redukcją mocy o stopniu ochrony IP 65, odbłysk fasetonowy z układem zdejmującym napicie z oprawy po otworzeniu części elektrycznej, zawieszona na wysokości 9m, klasa ochronności 2 obliczenia natężenia oświetlenia znajdują się w dalszej części projektu. Źródło światła SON-T Plus lub NAV-T. Każdy ze słupów zostanie wyposażony w bezpiecznik napowietrzny BN25 o wkładce topikowej DII 6A. W załączeniu karta katalogowa. Na odcinku od bezpiecznika do oprawy stosować przewód YDY 3x1,5mm 2. Ochrona Przepięciowa Słupy,,, wyposażyć w ograniczniki przepięć BOP-A 0,28/5 - sposób montażu zgodnie z załączoną kartą katalogową. Dopuszcza się zastosowanie ograniczników zamiennych o parametrach nie gorszych od proponowanych, ale zmiana taka powinna być uzgodniona z inwestorem oraz projektantem. Sieć kablowa 0,4 kv oświetlenia terenu. Projektowane kable elektroenergetyczne 0,4 kv oświetlenia terenu należy układać zgodnie z normą PN-76/E-05125, w sposób następujący: - kable układać w trasach wytyczonych przez uprawnione służby geodezyjne zgodnych z pokazanymi na planie instalacji (rys.1); - kable układać w sposób uniemożliwiający ich uszkodzenie przez zginanie, skręcanie, rozciąganie itp.; - kabel nn 0,4kV wchodzące lub schodzące ze słupów linii napowietrznej na słupach należy układać w rurach ochronnych AROT BE fi 50 do wysokości 3,5m. - kable w gruncie układać na podsypce z piasku o grubości 10 cm temperatura otoczenia przy układaniu kabli nie powinna być niższa niż 0 C; - kable w gruncie należy układać na głębokości 0,7 m; - po ułożeniu kabla w odstępach co 10m oraz przy zakończeniach i przepustach założyć wykonane w sposób trwały oznaczniki; - po ułożeniu kabla wykonać zasypkę z piasku o grubości 10 cm; - wzdłuż trasy kabla od szafki licznikowej SOU od słupa gruncie ułożyć taśmę Fe/Zn 25x4; oraz ułożonego w 6

- po wykonaniu zasypki z piasku wykop zasypać warstwą gruntu rodzimego o grubości 25 cm; - wzdłuż całej trasy kabla YAKY 4x35mm 2 ułożonego w gruncie, co najmniej 25 cm nad kablem, należy układać taśmę foliową koloru niebieskiego o szerokości 20 cm; - po ułożeniu kabli wykopy zasypać, a grunt zagęścić; - przy skrzyżowaniu z drogami i innymi instalacjami kable układać w pokazanych na planie przepustach kablowych SRS fi 110. Należy je zabezpieczyć przed dostawaniem się do ich wnętrza wody i przed zamulaniem przeznaczoną do tego celu pianką poliuretanową. Na planie (rys.1) dodatkowo wskazano miejsca, gdzie należy osłonić kable elektroenergetyczne SN i NN osłoną podaną w opisie. - kabel ułożony w ziemi na całej długości wyposażyć w oznaczniki identyfikacyjne ; Skrzyżowania projektowanej izolowanej linii napowietrznej z liniami napowietrznymi istniejącymi. Projektowana izolowana linia napowietrzna oświetlenia ulicy Nowu Świat przebiego pod istniejącą linią 15 KV prowadzoną przewodami gołymi na na wysięgnikach montowanych do słupów ŻN. Izolowaną linię oświetlenia ulicy w miejscu w/w skrzyżowania należy prowadzić pod linią 15 kv. W miejscu skrzyżowania projektowanej linii 0,4 kv z linią 15 kv należy zachować odległość pionową nie mniejszą niż 1 m. Ponadto projektowane jest skrzyżowanie linii 0,4 kv oświetlenia ulicy z energetycznymi przyłączami izolowanymi. W miejcu tych skrzyżowań należy zachować odległość pionową nie mniejszą niż 0,6 m. Wymagania dotyczące oświetlenia W niniejszym projekcie przyjęto następujące parametry fotometryczne: Klasa drogi ME4a Luminancja większa lub równa 0,75cd/m2 Uo większe równe 0,4 dla 2 obserwatorów UI większe równe 0,5 dla 2 obserwatorów TI max 15% SR większy równy 0,5 Wyniki obliczeń zaprezentowano w dalszej części opracowania. Środki ochrony przeciwporażeniowej. Jako dodatkowy środek ochrony przeciwporażeniowej przyjęto w myśl PN-IEC 60363-4-41:2000 SZYBKIE WYŁĄCZENIE OBWODU USZKODZONEGO. Uwagi. Układ sieci TN-C Przewód ochronno zerowy: - PEN niebieski z końcówkami oznaczonymi kolorem żółto zielonym Całość robót wykonać zgodnie z niniejszym opracowaniem. 7

Użyty osprzęt i aparatura muszą posiadać atesty, świadectwa bezpieczeństwa, certyfikat bądź deklaracje zgodności z PN lub aprobatą techniczną. Istnieje możliwość doboru innego podobnego sprzętu, lecz zmiana taka powinna być każdorazowo uzgodniona z inspektorem nadzoru inwestorskiego i projektantem oraz udokumentowana wpisem do dziennika budowy. Po wykonaniu instalacji przed odbiorem należy przeprowadzić badania i pomiary elektryczne, a w nich: 1) pomiary rezystancji izolacji kabli elektroenergetycznych, 2) pomiary impedancji pętli zwarciowej, 3) pomiary natężenia oświetlenia. Odbiór inwestorski realizuje ZDiZ w Gdańsku. Odbiory etapowe robót ulegających zakryciu zgłaszać do ZDiZ w Gdańsku 7. Zestawienie materiałowe Materiały montażowe lp opis ilość jednostka 1 oprawa SITECO SR 100100W z red. mocy IP65 12 szt. 2 Słup ŻN-10 9m 12 szt. 3 Płyta Ustojowa U-85 12 szt. 4 kabel YAKY 4x35 64 m 5 kabel AsXSn 4x35 465 m 6 Taśma Fe/Zn 25x4 50 m 7 Rura osłonowa SRS 110 10 m 8 Rura osłonowa A-160PS 7,5 m 9 tabliczka słupowa podziałowa. 1 szt. 10 Kabel do czujnika zmierzchowego YKY 3x2,5 25 m 11 Bezpiecznik napowietrzny BN25A (gniazdo 12 szt. bezpiecznika) 12 Wkładka bezpiecznikowa topikowa DII 6A 12 szt. 13 Rura osłonowa kabli na slupach AROT BE 32mm 108 m 14 Szafka oświetlenia ulicznego SOU 1 kpl. 15 fundament do szafki ośw.ulicz. F3 1 kpl. 16 Gniazdo bezpiecznikowe EZN3 potrójne (wyp. SOU) 2 kpl. 17 wkładka topikowa DII 16 A (wyp. SOU) 6 szt. 18 Czujnik przekaźnika zmierzchowego 1 szt. 19 Przekaźnik zmierzchowy Grasslin 1 szt. 20 Rura osłonowa AROT BE fi 50 42 m 21 Przewód aluminiowy ALYd 16mm 108 m 22 Ogranicznik przepięć BOP-A0,28/5 16 szt. 23 Przewód zasilający lampy YDY 3x1,5mm 18 m 8

8. Informacja o planie BiOZ Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z 23 czerwca 2003r Dz. U. nr 120 w sprawie informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia poniżej wymienia się informacje dotyczące zagrożeń, które mogą wystąpić przy prowadzeniu prac wykonawczych związanych z montażem kabli NN oświetlenia ulicznego 2 ptk.3 ust. 1 w/w Rozporządzenia Zakres robót dla całego zamierzenia budowlanego, oraz kolejność realizacji poszczególnych obiektów: Wykonanie zasilania Przygotować stanowisko pracy Rozbiórka istniejącej nawierzchni (chodniki, jezdnia asfaltowa) Wykonanie wykopów pod kabel i fundamenty słupów Ułożenie przepustów kablowych Wykonanie muf kablowych Wykonanie wstawek kablowych Ułożenie fundamentów w wykopach Ułożenie kabli Podłączenie kabli szafy oświetlenia ulicznego oraz opraw oświetleniowych Zasypanie wykopów oraz fundamentów wraz z zagęszczeniem Odtworzenie istniejącej nawierzchni drogowej Wykonanie linii napowietrznej Montaż opraw oświetleniowych Wykonanie oględzin i pomiarów Zlikwidować stanowisko pracy 2 ptk.3 ust. 2 w/w Rozporządzenia Wykaz istniejących obiektów budowlanych Istniejące uzbrojenie podziemne w tym sieć kablowa SN, nn, gaz, telefon, kanalizacja deszczowa, kanalizacja sanitarna,wodociągi. Drogi o dużym natężeniu ruchu 2 ptk.3 ust. 3 w/w Rozporządzenia 9

Elementy zagospodarowania terenu, które mogą stwarzać zagrożenie bezpieczeństwa i zdrowia ludzi Sieć kablowa SN i nn, sieć gazowa 2 ptk.3 ust. 4 w/w Rozporządzenia Przewidywane zagrożenia występujące podczas realizacji robót budowlanych, określenie skali i rodzaj zagrożenia, oraz miejsce i czas ich występowania Prace związane z założeniem muf i wykonanie wstawek na kablach NN Prace związane z wykopem pod linie kablowe W celu zminimalizowania zagrożeń każdy odkopany kabel energetyczny należy traktować jako kabel będący pod napięciem. Do transportu materiałów należy dobierać sprzęt o odpowiednich parametrach ze względu na ciężar i wymiary elementów. W zasięgu pracy sprzętu nie powinny się znajdować osoby postronne. 2 ptk.3 ust. 5 w/w Rozporządzenia Wskazanie sposobu prowadzenia instruktażu pracowników przed przystąpieniem do realizacji robót szczególnie niebezpiecznych Przed przystąpieniem do robót każdy przebywający na budowie pracownik winien być przeszkolony w zakresie bhp na poszczególnych stanowiskach pracy. Kierownik budowy wraz z pracownikami realizującymi zadanie inwestycyjne przedstawia poszczególne etapy prac ze szczególnym uwzględnieniem miejsc w których występuje zagrożenie bezpieczeństwa i zdrowia. Przyłączenie kabli będzie wykonywane w stanie beznapięciowym (brak zasilania w istniejących liniach kablowych NN), a miejsce pracy winno zostać odpowiednio przygotowane w sposób określony w poleceniu na prace. Pracownicy wykonujący wszelkie prace powinni przez dopuszczającego i kierującego zespołem pracowników zostać zapoznani ze sposobem przygotowania miejsca pracy, ze wskazaniem występujących zagrożeń oraz z omówieniem sposobu wykonania robót. Dokumenty z przeprowadzonego szkolenia powinny znajdować się na terenie budowy i w aktach osobowych poszczególnych pracowników. 2 ptk.3 ust. 6 w/w Rozporządzenia Środki techniczne i organizacyjne zapobiegające niebezpieczeństwom wynikającym z wykonania robót budowlanych w strefach szczególnego zagrożenia zdrowia lub w ich 10

sąsiedztwie, w tym zapewniających bezpieczną i sprawną komunikację, umożliwiającą szybką ewakuacje na wypadek pożaru, awarii i innych zagrożeń Prace prowadzić przy nieczynnej sieci kablowej NN. Oznakować tablicami miejsce prowadzenia robót. Oznakować odpowiednimi znakami i zabezpieczyć wykopy przed dostaniem się niepowołanych osób. Dla prawidłowego i bezpiecznego prowadzenia prac należy zapewnić pracownikom stosowne do potrzeb sprzęt, narzędzia, oraz środki ochrony indywidualnej. Na podstawie w/w informacji Kierownik budowy jest obowiązany sporządzić lub zapewnić sporządzenie przed rozpoczęciem budowy, planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia planu bioz. Opracowany plan bezpieczeństwa winien zostać uzgodniony z Inwestorem. Informacje uzupełniające Projektowana inwestycja nie generuje emisji hałasu oraz wibracji, promieniowania jonizującego i pola elektromagnetycznego. Projektowana inwestycja nie ma wypływu na powierzchnię ziemi, wody powierzchniowe i podziemne. 11

9. Obliczenia Dobór przekroju przewodów zasilających oprawy. Pi = 1,2kW Po = 1,2kW kz = 1 Po 1,2kW I B = = = 2, 165A 3 U cosφ 3 400 0,8 Dobrano zabezpieczenie bezpiecznikiem o prądzie znamionowym 16 A wbudowanym w projektowaną Skrzynkę Oświetlenia Ulicznego. I = 16A I I nb 2 z = 1,6 I nb I 2 = = 1,45 = 1,6 16 = 25,6A 25,6 1,45 = 17,655A Jako linię zasilającą dobrano kabel YAKY 4x35 o I Z =17,655A i I dd =118A. Na izolowaną oświetleniową linię napowietrzną dobrano kabel elektroenergetyczny AsXSn 4x35 o I Z =17,655A i I dd =138A. Pi moc zainstalowana; Po moc obliczeniowa; kz współczynnik zapotrzebowania; I B prąd obliczeniowy; I nb prąd znamionowy urządzenia zabezpieczającego; Iz obliczeniowa obciążalność długotrwała przewodu; I dd - obciążalność długotrwała przewodu dobranego. Ze względu na obciążalność prądową długotrwałą linie zasilające dobrano prawidłowo. 12

Skuteczność zerowania Rezystancja zwarcia przewodów L z PE dla linii zasilającej YAKY4x35mm 2 wynosi: l 16 R L 20 = 2 = 2 = 0, 031Ω γ s 33 35 Uwzględniając rezystancję na gorąco R =,25 R = 0, 038Ω L80 1 L20 Reaktancja zwarcia przewodów L z PE dla linii zasilającej YAKY4x35mm 2 wynosi: ' X L = 2 X l = 2 0,07m 16 = 0, 002Ω L Impedancja zatem wynosi : Z L 2 2 2 2 = R + X = 0,038 + 0,002 = 0, 039Ω L80 L Rezystancja zwarcia przewodów L z PE dla linii napowietrznej AsXSn4x35 mm 2 dla najdalej oddalonej lampy wynosi : l 275,5 R LN 20 = 2 = 2 = 0, 477Ω γ s 33 35 Uwzględniając rezystancję na gorąco R =,25 R = 0, 596Ω LN 80 1 LN 20 Reaktancja zwarcia przewodów L z PE dla linii napowietrznej AsXSn4x35 mm 2 dla lampy wynosi : X ' = 2 X l = 2 0,01m 275,5 = 5, mω LN 51 Impedancja zatem wynosi : Z LN LN 2 2 2 2 = R + X = 0,596 + 0,00551 = 0, 596Ω LN 80 LN Impedancję zwarciową w SOU obliczono ze wzoru znając maksymalny zwarciowy prąd sieci : I '' k c U = Z c U f 1 230 Z k = = = 8,846mΩ '' I k 26k Impedancja całego obwodu zwarciowego wynosi : Z = ( Z + Z + Z ) L Z z z k f K = ( 8,846 m + 0,596 + 0,039) = 0, 643Ω Najmniejszy spodziewany prąd zwarciowy wynosi : LN 13

'' cmin Un 0,95 230 Ik min = = = 339, 366 Z 0,643 z Wkładka topikowa o wartości Ia= 16[A] zapewni wyłączenie uszkodzonego obwodu w czasie poniżej 0,2[s]. [ A] Obliczenia spadków napięć Warunek prawidłowości doboru przewodów ze względu na dopuszczalne spadki napięcia: gdzie: 200 P l U % = 3% 2 γ s U P moc czynna przesyłana analizowanym odcinkiem toru prądowego l długość rozpatrywanej linii zasilającej - konduktywność s przekrój żyły rozpatrywanej linii zasilającej U napięcie znamionowe sieci. W tabeli nr. 1 prezentowanej w załączniku zestawiono wyniki obliczeń poprawności doboru przekroju żył kabli ze względu na dopuszczalne spadki napięcia dla linii zasilających słupy oświetleniowe. 14

Stała 200 Przewodność 33 Napięcie 230 Lp. Przęsło Nr obw. długość rodzaj długość Faza U% U% Moc przeslo Moc zainst. Przekrój od słupa nr do słupa nr wykopu kabla kabla L na przęśle narastające [W] Pi [kw] [mm2] 1 6/2 5/2 2 0 AxXSn 4x35 45,5 L1 0,015 0,015 100,00 0,10 35 2 5/2 4/2 2 0 AxXSn 4x35 46,5 L3 0,015 0,015 100,00 0,10 35 3 4/2 3/2 2 0 AxXSn 4x35 46,5 L2 0,015 0,015 100,00 0,10 35 4 3/2 2/2 2 0 AxXSn 4x35 46,5 L1 0,015 0,030 100,00 0,10 35 5 2/2 1/2 2 0 AxXSn 4x35 45,5 L3 0,015 0,030 100,00 0,10 35 6 1/2 SOU 2 40 YAKY 4x35 48 L2 0,016 0,031 100,00 0,10 35 7 SOU 1/1 1 8 YAKY 4x35 16 L1 0,005 0,005 100,00 0,10 35 8 1/1 2/1 1 0 AxXSn 4x35 45,5 L2 0,015 0,015 100,00 0,10 35 9 2/1 3/1 1 0 AxXSn 4x35 45 L3 0,015 0,015 100,00 0,10 35 10 3/1 4/1 1 0 AxXSn 4x35 45 L1 0,015 0,020 100,00 0,10 35 11 4/1 5/1 1 0 AxXSn 4x35 46,5 L2 0,015 0,030 100,00 0,10 35 12 5/1 6/1 1 0 AxXSn 4x35 52,5 L3 0,017 0,032 100,00 0,10 35 RAZEM 529 1,20 obwód faza U% 4.4/2 1 L1 0,032 4.5/2 1 L2 0,030 4.2/2 1 L3 0,020 4.4/3 2 L1 0,030 4.5/3 2 L2 0,031 Ze względu na dopuszczalny spadek napięcia kable dobrano prawidłowo. 15

Obliczenia natężenia oświetlenia 16

nowy wiat Strona 1/10 Nowy Swiat Instalacja : SR100 100W h=9m modul 46m klasa ME4b Numer projektu : Klient : Projektował: : Data : 10.12.2009 Opis projektu: Oprawa aluminiowa, IP65 na całoci oprawy, odbłysnik fasetonowy, układ zdejmujcy napicie z oprawy po otworzeniu czci elektrycznej. Wyniki oblicze uzyskane s w oparciu o wzorcowe ródła wiatła. W rzeczywistoci mog si one nieznacznie zmieni. Gwarancja na oprawy owietleniowe nie obejmuje danych tych opraw. Producent nie odpowiada za szkody powstałe w wyniku uytkowania programu.

Obiekt Instalacja Numer projektu Data nowy wiat : Nowy Swiat : SR100 100W h=9m modul 46m klasa ME4b : : 10.12.2009 Strona 2/10 1 Droga 1.1 Opis, Droga 1.1.1 Plan pomieszczenia [m] -1 1-40 -20 2 0 Droga 3 20 40 60 4 80 [m] 1 : 2000 Droga Typ oprawy :5NA552E1NT01 Droga : bez pasów ruchu Rozmieszczenie opraw : Prawy rzd Szeroko drogi : 6.00 m Wysoko do rodka fotom. : 9.00 m Ilo pasów ruchu : 2 Odległo opraw : 46.00 m Typ nawierzchni : R3 Oprawa - wysignik : -0.30 m q0 : 0.08 Nachylenie : 0.00

Obiekt Instalacja Numer projektu Data nowy wiat : Nowy Swiat : SR100 100W h=9m modul 46m klasa ME4b : : 10.12.2009 Strona 3/10 1 Droga 1.2 Skrót wyników, Droga 1.2.1 Podgld wyników, Droga u δ h u b Dane oprawy Producent : Siteco Nr zamówienia : 5NA552E1NT01/ Nazwa oprawy : SR 100 Wyposaenie : 1 x ST 100 W / 10500 lm Droga : bez pasów ruchu Rozmieszczenie opraw : Prawy rzd Szeroko drogi (b): 6.00 m Wysoko do rodka fotom. (h): 9.00 m Ilo pasów ruchu : 2 Odległo opraw (a): 46.00 m Typ nawierzchni : R3 Oprawa - wysignik (u): -0.30 m q0 : 0.08 Nachylenie (δ) : 0.00 Ruch prawostronny Współcz. utrzymania : 0.77 Luminancja Połoenie obserwatora 1 : x=-60.00m, y=1.50m, z=1.50m redni : 0.82 cd/m2 (ME4b min. 0.75) U0 (min/red) : 0.5 (ME4b min. 0.4) Połoenie obserwatora 2 : x=106.00m, y=4.50m, z=1.50m redni : 0.91 cd/m2 (ME4b min. 0.75) U0 (min/red) : 0.48 (ME4b min. 0.4) Równomierno wzdłuna UI (B1: x = -60.00, y = 1.50, z = 1.50) : 0.57 (ME4b min. 0.5) UI (B2: x = 106.00, y = 4.50, z = 1.50) : 0.59 (ME4b min. 0.5) Olnienie / Współczynnik otoczenia SR TI (B1: y=1.50m) : 15 % (ME4b max. 15) SR : 0.67 (ME4b min. 0.5)

Obiekt Instalacja Numer projektu Data nowy wiat : Nowy Swiat : SR100 100W h=9m modul 46m klasa ME4b : : 10.12.2009 Strona 4/10 1 Droga 1.2 Skrót wyników, Droga 1.2.1 Podgld wyników, Droga Poziome natenie owietlenia E redni : 9.1 lx

Obiekt Instalacja Numer projektu Data nowy wiat : Nowy Swiat : SR100 100W h=9m modul 46m klasa ME4b : : 10.12.2009 Strona 5/10 1 Droga 1.3 Wyniki oblicze, Droga 1.3.1 Tabela, Droga (L) [m] 5.50 4.50 3.50 2.50 1.50 0.50 0.46 (0.41) 0.43 0.48 0.5 0.52 0.57 0.61 0.63 0.64 0.61 0.62 0.59 0.48 0.53 0.5 0.5 0.56 0.6 0.65 0.71 0.79 0.83 0.79 0.72 0.76 0.7 0.62 0.62 0.58 0.6 0.67 0.75 0.81 0.88 0.97 1.02 0.94 0.86 0.91 0.82 0.73 0.69 0.66 0.66 0.74 0.84 1.04 1.12 1.24 1.26 1.1 1.01 1.03 0.9 0.78 0.77 0.73 0.82 0.93 1.07 1.18 1.2 1.27 1.22 1.26 1.1 1.11 0.95 0.79 0.78 0.74 0.91 1.05 1.22 1.34 1.31 [1.35] 1.21 1.09 1.03 1.02 0.86 0.77 1.44 4.31 7.19 10.06 12.94 15.81 18.69 21.56 24.44 27.31 30.19 33.06 35.94 38.81 Luminancja [cd/m2] Cz1 Połoenie obserwatora 1 : x = -60, y = 1.5, z = 1.5 rednia luminancja Lr : 0.82 cd/m2 Minimalna luminancja Lmin : 0.41 cd/m2 Równ. ogólna luminancji U0 Lmin/Lr : 0.5 Współczynnik olnienia TI TI : 15 % Równom. wzdłuna UI Llmin/Llmax : 0.57

Obiekt Instalacja Numer projektu Data nowy wiat : Nowy Swiat : SR100 100W h=9m modul 46m klasa ME4b : : 10.12.2009 Strona 6/10 1 Droga 1.3 Wyniki oblicze, Droga 1.3.1 Tabela, Droga (L) 0.47 0.48 0.6 0.57 0.71 0.67 0.85 0.75 0.87 0.81 0.83 0.83 41.69 44.56 [m] Cz2

Obiekt Instalacja Numer projektu Data nowy wiat : Nowy Swiat : SR100 100W h=9m modul 46m klasa ME4b : : 10.12.2009 Strona 7/10 1.3 Wyniki oblicze, Droga 1.3.2 Tabela, Droga (L) [m] 5.50 4.50 3.50 2.50 1.50 0.50 0.49 0.48 0.51 0.62 0.66 0.65 0.7 0.69 0.69 0.65 0.61 0.58 0.54 0.48 0.59 0.61 0.65 0.73 0.81 0.79 0.88 0.94 0.91 0.83 0.79 0.74 0.67 0.6 0.7 0.74 0.76 0.87 0.98 0.96 1.06 1.19 1.19 1.11 1.05 0.94 0.83 0.75 0.78 0.88 0.81 0.95 1.1 1.11 1.28 1.53 [1.55] 1.43 1.37 1.13 1.01 0.9 0.84 0.89 0.82 1 1.18 1.2 1.41 1.39 1.53 1.48 1.47 1.34 1.16 0.99 0.81 0.82 0.76 0.86 1.04 1.04 1.1 1.23 1.35 1.29 1.29 1.14 0.94 0.79 1.44 4.31 7.19 10.06 12.94 15.81 18.69 21.56 24.44 27.31 30.19 33.06 35.94 38.81 Luminancja [cd/m2] Cz1 Połoenie obserwatora 2 : x = 106, y = 4.5, z = 1.5 rednia luminancja Lr : 0.91 cd/m2 Minimalna luminancja Lmin : 0.44 cd/m2 Równ. ogólna luminancji U0 Lmin/Lr : 0.48 Współczynnik olnienia TI TI : 14 % Równom. wzdłuna UI Llmin/Llmax : 0.59

Obiekt Instalacja Numer projektu Data nowy wiat : Nowy Swiat : SR100 100W h=9m modul 46m klasa ME4b : : 10.12.2009 Strona 8/10 1.3 Wyniki oblicze, Droga 1.3.2 Tabela, Droga (L) (0.44) 0.47 0.56 0.57 0.66 0.67 0.78 0.77 0.81 0.81 0.66 0.72 41.69 44.56 [m] Cz2

Obiekt Instalacja Numer projektu Data nowy wiat : Nowy Swiat : SR100 100W h=9m modul 46m klasa ME4b : : 10.12.2009 Strona 9/10 1.3 Wyniki oblicze, Droga 1.3.3 Tabela, Droga (E poziome) [m] 5.25 13.5 11.6 9.5 8.6 7.2 6.1 5.8 5.9 5.9 5.8 6.1 7.2 8.6 9.5 3.75 17.2 14.6 10.9 9.4 7.5 6.1 6 6.1 6.1 6 6.1 7.5 9.4 10.9 2.25 0.75 [19.4] 16.4 10.6 8.6 7 5.4 5.4 5.5 5.5 5.4 5.4 7 8.6 10.6 19.3 14.6 8.9 6.9 5.5 4.3 (3.7) (3.7) (3.7) (3.7) 4.3 5.5 6.9 8.9 1.44 4.31 7.19 10.06 12.94 15.81 18.69 21.56 24.44 27.31 30.19 33.06 35.94 38.81 Natenie owietlenia [lx] Cz1 Płaszczyzna robocza : 0.00 m rednie natenie owietlenia Er : 9.1 lx Minimalne natenie owietlenia Emin : 3.7 lx Maksymalne natenie owietlenia Emax : 19.4 lx Równomierno g1 min/r. : 1 : 2.4 (0.4) Równomierno g2 min/max : 1 : 5.2 (0.2)

Obiekt Instalacja Numer projektu Data nowy wiat : Nowy Swiat : SR100 100W h=9m modul 46m klasa ME4b : : 10.12.2009 Strona 10/10 1.3 Wyniki oblicze, Droga 1.3.3 Tabela, Droga (E poziome) 11.6 13.5 14.6 17.2 16.4 [19.4] 14.6 19.3 41.69 44.56 [m] Cz2

Stała 200 Przewodność 33 Napięcie 230 Lp. Przęsło Nr obw. długość rodzaj długość Faza U% U% Moc przeslo Moc zainst. Przekrój od słupa nr do słupa nr wykopu kabla kabla L na przęśle narastające [W] Pi [kw] [mm2] 1 6/2 5/2 2 0 AxXSn 4x35 45,5 L1 0,015 0,015 100,00 0,10 35 2 5/2 4/2 2 0 AxXSn 4x35 46,5 L3 0,015 0,015 100,00 0,10 35 3 4/2 3/2 2 0 AxXSn 4x35 46,5 L2 0,015 0,015 100,00 0,10 35 4 3/2 2/2 2 0 AxXSn 4x35 46,5 L1 0,015 0,030 100,00 0,10 35 5 2/2 1/2 2 0 AxXSn 4x35 45,5 L3 0,015 0,030 100,00 0,10 35 6 1/2 SOU 2 40 YAKY 4x35 48 L2 0,016 0,031 100,00 0,10 35 7 SOU 1/1 1 8 YAKY 4x35 16 L1 0,005 0,005 100,00 0,10 35 8 1/1 2/1 1 0 AxXSn 4x35 45,5 L2 0,015 0,015 100,00 0,10 35 9 2/1 3/1 1 0 AxXSn 4x35 45 L3 0,015 0,015 100,00 0,10 35 10 3/1 4/1 1 0 AxXSn 4x35 45 L1 0,015 0,020 100,00 0,10 35 11 4/1 5/1 1 0 AxXSn 4x35 46,5 L2 0,015 0,030 100,00 0,10 35 12 5/1 6/1 1 0 AxXSn 4x35 52,5 L3 0,017 0,032 100,00 0,10 35 RAZEM 529 1,20 obwód faza U% 4.4/2 1 L1 0,032 4.5/2 1 L2 0,030 4.2/2 1 L3 0,020 4.4/3 2 L1 0,030 4.5/3 2 L2 0,031 4.2/3 2 L3 0,030 Ze względu na dopuszczalny spadek napięcia kable dobrano prawidłowo.

lp opis ilość jednostka 1 oprawa SITECO SR 100100W z red. mocy IP65 12 szt. 2 Słup ŻN-10 9m 12 szt. 3 Płyta Ustojowa U-85 12 szt. 4 kabel YAKY 4x35 64 m 5 kabel AsXSn 4x35 465 m 6 Taśma Fe/Zn 25x4 50 m 7 Rura osłonowa SRS 110 10 m 8 Rura osłonowa A-160PS 7,5 m 9 tabliczka słupowa podziałowa. 1 szt. 10 Kabel do czujnika zmierzchowego YKY 3x2,5 25 m 11 Bezpiecznik napowietrzny BN25A (gniazdo 12 szt. bezpiecznika) 12 Wkładka bezpiecznikowa topikowa DII 6A 12 szt. 13 Rura osłonowa kabli na slupach AROT BE 32mm 108 m 14 Szafka oświetlenia ulicznego SOU 1 kpl. 15 fundament do szafki ośw.ulicz. F3 1 kpl. 16 Gniazdo bezpiecznikowe EZN3 potrójne (wyp. SOU) 2 kpl. 17 wkładka topikowa DII 16 A (wyp. SOU) 6 szt. 18 Czujnik przekaźnika zmierzchowego 1 szt. 19 Przekaźnik zmierzchowy Grasslin 1 szt. 20 Rura osłonowa AROT BE fi 50 42 m 21 Przewód aluminiowy ALYd 16mm 108 m 22 Ogranicznik przepięć BOP-A0,28/5 16 szt. 23 Przewód zasilający lampy YDY 3x1,5mm 18 m

Beziskiernikowe zaworowe ograniczniki przepięć serii BOP-A Zastosowanie: Ochrona linii i urządzeń nn prądu przemiennego o częstotliwości 48-60 Hz przed skutkami przepięć atmosferycznych i łączeniowych. Budowa W ogranicznikach zastosowano warystory z tlenku cynku (ZnO) szczelnie obudowane żywicą epoksydową (metodą wtrysku bezpośredniego). z wypełniaczem SiO i dodatkiem FeO odporną na ekstremalne warunki klimatyczne. Ogranicznik jest standardowo wyposażony w odłącznik termiczny. Możliwości montażowe Oferowany osprzęt montażowy umożliwia stosowanie urządzenia zarówno do linii niskiego napięcia z przewodami izolowanymi jak i gołymi. Warunki pracy: Zakres temperatur -40 do + 80 ºC Praca na wysokości do 2000 m n.p.m. Obudowa odporna na promieniowanie UV Odporność na wnikanie wilgoci Zalety: - szeroki zakres stosowania dla przekrojów torów głównych ( do 120mm 2 ), - możliwość adaptacji ogranicznika dla sieci z przewodami izolowanymi bez konieczności zmiany konstrukcji ogranicznika, - możliwość wymiany pod napięciem uszkodzonego ogranicznika lub zmiany na inny o parametrach wg bieżących potrzeb czy wymagań energetyki, bez konieczności demontażu zacisku przebijającego izolację ( przez wykręcenie ogranicznika z końcówki adaptacyjnej lub zacisku), - wysoka w porównaniu do obudowy z tworzyw termoplastycznych odporność temperaturowa uzyskiwana dzięki bardzo wysokim współczynnikom przenikalności termicznej żywic epoksydowych z wypełniaczem SiO 2 i dodatkiem FeO. Uzyskana w ten sposób obudowa zapewnia szybkie i skuteczne odprowadzanie ciepła co zapewnia utrzymanie stabilności cieplnej warystora nawet przy dużych wartościach energii udaru i wysokiej temperaturze otoczenia, - zastosowanie rozłącznika umożliwiającego w przypadku uszkodzenia trwałe odłączenie ogranicznika od sieci zasilającej i sygnalizującego uszkodzenie ogranicznika przez odchylenie dolnej osłony Badania i normy: - PN-EN 60099-4: 2005 (U) - IEC 60099-4 Ed. 2.0 2004 - PN-EN 61643-11:2003 - zgodny z wytycznymi zawartymi w opracowaniu PTPiREE p.t. Ochrona sieci elektroenergetycznych od przepięć Poznań 2005r. Dane techniczne: Typ ogranicznika In Znamionowy prąd wyładowczy 8/20 µs U c Napięcie trwałej pracy ogranicznika, wartość skuteczna Maksymalny prąd wyładowczy I max 8/20 µs Graniczny prąd wyładowczy 4/10 µs Up Napięciowy poziom ochrony przy 5 ka (8/20) BOP-A 0,28/5 5 ka 280 V 25 ka 50 ka <1000 V BOP-A 0,44/5 5 ka 440 V 25 ka 50 ka <1500 V BOP-A 0,5/5 5 ka 500 V 25 ka 50 ka <1730 V BOP-A 0,66/5 5 ka 660 V 25 ka 50 ka <2465 V Typ ogranicznika In Znamionowy prąd wyładowczy U c Napięcie trwałej pracy ogranicznika, wartość skuteczna Maksymalny prąd wyładowczy I max 8/20 µs Graniczny prąd wyładowczy 4/10 µs Up Napięciowy poziom ochrony przy 10 ka (8/20) BOP-A 0,28/10 10 ka 280 V 40 ka 100 ka 930 V BOP-A 0,44/10 10 ka 440 V 40 ka 100 ka 1460 V BOP-A 0,5/10 10 ka 500 V 40 ka 100 ka 1660 V BOP-A 0,66/10 10 ka 660 V 40 ka 100 ka 2191 V Osprzęt montażowy TYP: BOP-A (z;z) BOP-A (b: z) SE 30.344 BZ-5 SE 45.344 BZ-5 SE 46.344 BZ-5 Przekrój linii: mocowany do konstrukcji 25-120mm²

P.P. BEZPOL 42-300 Myszków ul. Partyzantów 21 tel. 034/ 313 07 77 do 80 wew.34 fax. 034/ 313 06 76 www.bezpol.pl e-mail: bezpol@bezpol.pl WNĘTRZOWA OCHRONA ODGROMOWA Przedsiębiorstwo Produkcyjne BEZPOL Sp. Jawna ul. Partyzantów 21 42-300 Myszków tel. (034) 313 05 88 tel. (034) 313 07 77 do 80 fax. (034) 313 06 76 www.bezpol.pl e-mail: bezpol@bezpol.pl Ograniczniki wnętrzoe

P.P. BEZPOL 42-300 Myszków ul. Partyzantów 21 tel. 034/ 313 07 77 do 80 wew.34 fax. 034/ 313 06 76 www.bezpol.pl e-mail: bezpol@bezpol.pl PRZYCZYNY POWSTAWANIA PRZEPIĘĆ Przepięcia w elektroenergetycznych liniach napowietrznych n/n oraz w instalacjach elektrycznych obiektów budowlanych powstają przez: bezpośrednie wyładowanie atmosferyczne pośrednie bliskie i dalekie wyładowania atmosferyczne (przepięcia indukowane) procesy łączeniowe w sieci elektroenergetycznej. Zgodnie z normą IEC 1312-1 w stosunku do określonego wyżej zagrożenia przepięciami dokonano podziału sieci na poszczególne strefy ochrony przepięciowej. Strefy ochrony przepięciowej. Strefa O na zewnątrz budynków; bezpośrednie zagrożenie uderzenia pioruna. Strefa 1 wewnątrz budynku; stany nieustalone wywołane przepięciami łączeniowymi i przepływem częściowych prądów od wyładowania pioruna (ochrona przepięciowa podstawowa). Strefa 2 wewnątrz budynku; stany nieustalone wywołane przepięciami łączeniowymi i wyładowaniami atmosferycznymi. Strefa 3 wewnątrz budynku; brak źródeł generacji prądów i napięć poza granicę zakłóceń; ekranowanie lub oddzielne układanie przewodów, które mogłyby na siebie oddziaływać. BOP... IOZb... Ozi Ograniczniki Klas A Klasa B lub C Klasa C P BM 230 WO 460 WOM 275, WOM 460 P-BM, P-N/PE, P-HMS, P-VM, P-VMS P-VYS, - B - C - C WO 460 WOM 275 WOM 460 P-VM, P-VMS P-VYS, Ochrona torów sygnałowych i transmisji danych P-DA, P-DA10 UP Rys. Nr 1 podział stref ochrony przepięciowej oraz stosowane ograniczniki przepięć. Zgodnie z normą PN-E-05100-1 z 1998 r Elektroenergetyczne linie napowietrzne. Projektowanie i budowa. Elektroenergetyczne linie napowietrzne o napięciu do 1 kv powinny być chronione od przepięć atmosferycznych ogranicznikami przepięć. W/wym. ograniczniki należy instalować m.in.: - w liniach napowietrznych na krańcach linii oraz w taki sposób aby na każde 0,5 km długości linii przypadał przynajmniej jeden komplet ograniczników. - na krańcach linii kablowych w miejscach przyłączenia do napowietrznych linii elektroenergetycznych. - w liniach zasilających instalacje odbiorcze w budynkach a w przypadku wykonania przyłącza napowietrznego do budynku z zastosowaniem izolatorów dościennych ograniczniki przepięć powinny być umieszczone w pobliżu tych izolatorów na zewnątrz budynku. W przypadku innego wykonania przyłącza do budynku ograniczniki przepięć należy instalować na najbliższym słupie linii elektroenergetycznej. Obowiązująca norma PN-93 E 05009/443 oraz międzynarodowa norma IEC 364-4-443 podaje wytyczne dla obiektów budowlanych określania miejsc w instalacjach elektrycznych, w których mogą występować przejściowe przepięcia oraz wytyczne doboru środków, które ograniczają te przepięcia do wartości dopuszczalnych dla urządzeń elektrycznych. Dla skutecznej ochrony przed przepięciami w obiekcie budowlanym należy stosować: 1. Odgromniki klasy B : (P-BM 230 jednobiegunowe) w rozdzielnicy głównej oraz ograniczniki przepięć klasy C (typ WO, WOM jednobiegunowe). 2. W obiektach budowlanych bez instalacji piorunochronnej, jeśli nie jest wymagana stosować można ograniczniki klasy C tak w rozdzielnicy głównej jak i w rozdzielnicach obwodowych. Warunki doboru urządzeń w instalacji w zależności od napięcia sieci oraz spodziewanego poziomu przepięć pozwalające na dobór odpowiedniej aparatury łączeniowej zgodnie z IEC 364-4-443.

P.P. BEZPOL 42-300 Myszków ul. Partyzantów 21 tel. 034/ 313 07 77 do 80 wew.34 fax. 034/ 313 06 76 www.bezpol.pl e-mail: bezpol@bezpol.pl Napięcie znamionowe instalacji [V] Rodzaj sieci trójfazowej Spodziewany poziom przepięć [kv] Kategoria przepięciowa instalacji IV III II I 230/400, 277/480 6 4 2,5 1,5 400/690, 577/1000 8/12 6/8 4 2,5/4 Kat. III obwody rozdzielcze i odbiorcze. Kat. II 5odbiorniki. Kat. I urządzenia specjalnie chronione poziom przepięć kontrolowany. Uwaga! W każdej strefie znamionowe napięcie udarowe wytrzymywane przez urządzenia winno być równe lub wyższe od wartości napięć podanych w tablicy. Przeznaczenie ograniczników przepięć w poszczególnych klasach, miejsca ich montażu oraz typy produkowane przez firmę BEZPOL przedstawia tablica Nr 1, a podstawowe parametry w/wym. ograniczników przedstawia tablica Nr 2. Tablica Nr 1 Klasa - nazwa Przeznaczenie Miejsce montażu A ogranicznik do stosowania w liniach napowietrznych n/n B odgromnik (ogranicznik przepięć) chroniący przed prądami piorunowymi C ogranicznik przepięć ochrona przed przepięciami atmosferycznymi i łączeniowymi Ochrona przed bezpośrednim działaniem prądu piorunowego (wyrównanie potencjałów w obiekcie), przepięciami atmosferycznymi i łączeniowymi różnych rodzajów. Ochrona przed przepięciami atmosferycznymi indukowanymi, łączeniowymi wszelkiego rodzaju oraz przepuszczonymi przez odgromniki klasy A i B linie elektroenergetyczne n/n gołe i izolowane na słupach, przy kablach zasilających i odbiorczych zgodnie z PN Miejsce wprowadzenia instalacji do obiektu posiadającego instalację odgromową złącze, rozdzielnia główna itp. Miejsca rozgałęzienia instalacji w obiekcie budowlanym rozdzielnie obwodowe, piętrowe itp. Do podstawowych parametrów określających właściwości ochronne ograniczników przepięć należą: Typ ogranicznika firmy BEZPOL BOP BOPI OZi IOZi IOZb P-BM 230, P-N/PE WO 460/15 WOM 275/20 WOM 460/20 P-VM, P-VMS P-VYS, Ur napięcie znamionowe ogranicznika. Dopuszczalna chwilowa wartość skuteczna napięcia, o częstotliwości sieciowej, dla którego przeznaczony jest ogranicznik. Uc napięcie trwałej pracy ogranicznika. Dopuszczalna wartość skuteczna napięcia, które może być przyłączone na trwałe do zacisków ogranicznika. I imp prąd udarowy impulsowy. Prąd określany przez wartość szczytową prądu, ładunek i energię właściwą. Jest stosowany do testowania ograniczników w klasie B. I gr graniczny prąd udarowy. Wartość prądu, przy którym zadziała urządzenie odłączające ogranicznik bez jego uszkodzenia. I max maksymalny prąd udarowy. Maksymalna wartość szczytowa przepływającego przez ogranicznik prądu udarowego. I zn znamionowy prąd udarowy obciążalność prądowa. Wartość szczytowa prądu przepływającego przez ogranicznik o kształcie 8/20 µs. Uwaga!!! Typy ograniczników z indeksem I przeznaczone są do stosowania w sieciach napowietrznych izolowanych n/n pozostałe stosuje się do linii napowietrznych n/n nieizolowanych. Stopnie ochrony przeciwprzepięciowej Dla zachowania selektywnej ochrony przeciwprzepięciowej winna być zastosowana ochrona dwustopniowa. Pierwszy stopień ochrony stanowią odgromniki, które chronią przed bezpośrednimi udarami piorunowymi i przepięciami łączeniowymi. Stosuje się w tym celu odgromniki klasy, B, które ograniczają udary do wartości 4kV. Większość urządzeń elektrycznych i elektronicznych w celu zapobiegania ich awarii należy dobezpieczyć instalując drugi stopień ochrony przed przepięciami przez zastosowanie ograniczników przepięć klasy C.W/wym. ograniczniki stosowane w drugim stopniu ochrony przepięciowej ograniczają udary przepuszczane przez pierwszy stopień ochrony do wartości 1,5 kv. Ograniczniki klasy C mogą stanowić pierwszy stopień ochrony przeciwprzepięciowej, jeżeli nie występuje bezpośrednie zagrożenie uderzenia piorunu w obiekt budowlany (występują jedynie przepięcia indukowane), bezpośrednie uderzenia pioruna w obiekt budowlany do którego wprowadzono sieć za pomocą odpowiedniego wejścia chronionego (obiekt nie wymaga instalacji odgromowej) zgodnie z normą PN 86/E 05003.01 04. Uwaga! Ograniczniki typu WOM wyposażone są w optyczną sygnalizację poprawnej pracy kolor zielony wskaźnika praca normalna, kolor czerwony uszkodzenie. Mogą być wyposażone w zdalną sygnalizację. Świecenie lampki oznacza uszkodzenie ogranicznika.

P.P. BEZPOL 42-300 Myszków ul. Partyzantów 21 tel. 034/ 313 07 77 do 80 wew.34 fax. 034/ 313 06 76 www.bezpol.pl e-mail: bezpol@bezpol.pl Schematy podłączeń ograniczników przepięć klasy B odgromników. Zalecane układy połączeń w zależności od systemu sieci wprowadzanej do obiektu zestawiono na rys. 2, 3 i 4. Rys. 2 Układ połączeń w systemach sieci TN-S. Rys. 3 Układ połączeń odgromników w systemie sieci TT. Rys. 5 Minimalne przekroje przewodów łączeniowych do połączeń ograniczników przepięć. Bezpieczniki F1, F2, F3 przekrój A2 przekrój A3 50 A gl/gg 10 mm 2 16 mm 2 63 A gl/gg 16 mm 2 16 mm 2 80 A gl/gg 16 mm 2 16 mm 2 100 A gl/gg 16 mm 2 16 mm 2 125 A gl/gg 16 mm 2 16 mm 2 160 A gl/gg 25 mm 2 25 mm 2 200 A gl/gg 25 mm 2 25 mm 2 224 A gl/gg 35 mm 2 35 mm 2 250 A gl/gg 35 mm 2 35 mm 2 > 250A gl/gg 35 mm 2 35 mm 2 Rys. 4 Układ połączeń w systemie sieci IT.

P.P. BEZPOL 42-300 Myszków ul. Partyzantów 21 tel. 034/ 313 07 77 do 80 wew.34 fax. 034/ 313 06 76 www.bezpol.pl e-mail: bezpol@bezpol.pl Przykłady stosowania ograniczników przepięć klasy C w zależności od systemu sieci. L1 Rozdzielnica główna, rozdzielnica oddziałowa, rozdzielnica na kondygnacji lub tablica rozdzielcza. Urządzenie (odbiornik) L2 F1 L kwh L l 3 F1 L PE N F1 F2 F2 F2 L N L1 L2 L3 PE N 1. tablica rozdzielcza 2. szyna 3. ograniczniki 3 L1 N Rozdzielnica główna, rozdzielnica oddziałowa, rozdzielnica na kondygnacji lub tablica rozdzielcza. F1 Urządzenie (odbiornik) L2 F1 L kwh L3 F1 l L F2 F2 F2 L N L1 L2 L3 N PE 1. tablica rozdzielcza 2. zwora 3. ograniczniki PE 1 2 PE PE 1 3 2 PE OGRANICZNIKI PRZEPIĘĆ WO 280/15 lub WOM 275/20 Ochronniki przeciwprzepięciowe w systemie TN-C-S. Podział na sieć pięcioprzewodową następuje w rozdzielnicy oddziałowej, piętrowej. PE OGRANICZNIKI PRZEPIĘĆ WO 280/15 lubwom 275/20 Instalacja ochronników przeciwprzepięciowych w systemie sieci TN-S. L1 L2 L3 Rozdzielnica główna, rozdzielnica oddziałowa, rozdzielnica na kondygnacji lub tablica rozdzielcza. F1 F1 F1 kwh l Urządzenie (odbiornik) L N L L 1. tablica rozdzielcza 2. szyna wyrównawcza 3. ograniczniki L1 L2 L3 N 3 L1 L2 L3 Rozdzielnica główna, rozdzielnica oddziałowa, rozdzielnica na kondygnacji lub tablica rozdzielcza. F1 F1 F1 kwh F2 F2 F2 l Urządzenie (odbiornik) L L L L1 L2 L3 N 1. tablica rozdzielcza 2. zwora 3. ograniczniki 3a. iskiernik 1 2 N N 3 PE OGRANICZNIKI PRZEPIĘĆ WO 280/15 lubwom 275/20 PE PE PE OGRANICZNIKI PRZEPIĘĆ WOM 460/20 1 2 3a Przykład instalacji ochronników przepięciowych w systemie sieci TT. Przykład instalacji ochronników przepięciowych w systemie sieci TT. Rozdzielnica główna, rozdzielnica oddziałowa, rozdzielnica na kondygnacji lub tablica rozdzielcza. Urządzenie (odbiornik) 1. tablica rozdzielcza 2. szyna wyrównawcza 3. ograniczniki L 1 F 1 L L2 L 3 F1 F1 kwh l L L L1 L 2 F2 F2 F2 L3 N N N PE PE 1 3 2 PE OGRANICZNIKI PRZEPIĘĆ WO 280/15 lub WOM 275/20 Przykład instalacji ochronników przeciwprzepięciowych w systemach sieci IT.

P.P. BEZPOL 42-300 Myszków ul. Partyzantów 21 tel. 034/ 313 07 77 do 80 wew.34 fax. 034/ 313 06 76 www.bezpol.pl e-mail: bezpol@bezpol.pl PpppP Przykład zastosowania ograniczników przepięć. Budynek bez instalacji odgromowej. (Wymagania minimalne w aspekcie techniczno-ekonomicznym.) 1 sieć n/n 10 L 8 9 2 4 5 6 3 Połączenie z punktem rozdziału przewodu PEN na PE i N 7 1. Ograniczniki przepięć klasy A typ BOP, OZi, IOZb. 2. Ograniczniki przepięć klasy C typ WO, WOM. 3. Główna szyna uziemiająca. 4. Gaz dotyczy rur stalowych. 5. Woda dotyczy rur stalowych. 6. Kanalizacja dotyczy rur stalowych. 7. Uziom rurowy lub otokowy. 8. Skrzynka pomiarowa energii elektrycznej. 9. Skrzynka montażu ograniczników przepięć. 10. Wyłączniki instalacji, np. serii S... Uwaga! powyższy przykład dotyczy również zasilania kablowego.

P.P. BEZPOL 42-300 Myszków ul. Partyzantów 21 tel. 034/ 313 07 77 do 80 wew.34 fax. 034/ 313 06 76 www.bezpol.pl e-mail: bezpol@bezpol.pl Przykład zastosowania ograniczników przepięć. Budynek z zewnętrzną instalacją odgromową. (Wymagania minimalne w aspekcie techniczno-ekonomicznym.) AsXS 1 sieć n/n 11 L 3 9 10 2 5 6 7 4 Połączenie z punktem rozdziału przewodu PEN na PE i N 8 8 1. Ograniczniki przepięć klasy A typ BOP, OZi, IOZb jeśli są wymagane. 2. Ograniczniki przepięć klasy B typ P-BM 230. 3. Ograniczniki przepięć klasy C typ WO, WOM. 4. Główna szyna uziemiająca. 5. Gaz dotyczy rur stalowych. 6. Woda dotyczy rur stalowych. 7. Kanalizacja dotyczy rur stalowych. 8. Uziom rurowy lub otokowy. 9. Skrzynka pomiarowa energii elektrycznej. 10. Skrzynka montażu ograniczników przepięć. 11. Wyłączniki instalacji, np. serii S...

P.P. BEZPOL 42-300 Myszków ul. Partyzantów 21 tel. 034/ 313 07 77 do 80 wew.34 fax. 034/ 313 06 76 www.bezpol.pl e-mail: bezpol@bezpol.pl Ogranicznik przepięć BOP.../5 Beziskiernikowy zaworowy klasy A Ogranicznik przepięć stosowany jest do ograniczenia udarów napięciowych w napowietrznych sieciach elektroenergetycznych niskiego napięcia prądu przemiennego o częstotliwości od 48 do 60 Hz. Dane techniczne Typ BOP 0,28/5 BOP 0,44/5 BOP 0,5/5 BOP 0,66/5 Nr wyrobu (1115-720 -... ) 005-060 005-090 005-061 005-062 Max. dop. napiecie pracy U c 275 440 500 660 Graniczny prąd wyładowczy 4/10µs 50 ka Graniczny prąd wyładowczy 8/20µs 25 ka Poziom ochronny przy 5kA <1000 <1500 <1730 <2465 Właściwości Posiada warystor z ZnO szczelnie obudowany żywicą syntetyczną odporną na ekstremalne warunki klimatyczne. (odporność na temperatury w granicach od -40 C +60 C Norma PN-IEC 99-4, 1993; DIN VDE 0675/6 Ogranicznik przepięć IOZb 0,...5 Izolowany beziskiernikowy zaworowy ogranicznik klasy A Stosowany do ochrony od przepięć piorunowych urządzeń elektroenergetycznych niskiego napięcia prądu przemiennego o częstotliwości od 48 do 60 Hz szczególnie w izolowanych samonośnych sieciach napowietrznych. Dane techniczne Typ IOZb 0,5/5 IOZb 0,66/5 Nr wyrobu (1115-720 -... ) 005-052 005-053 Max. dop. Napiecie pracy U c 500 660 Stopień ochrony U p < 4 kv <1,5 kv Znamionowy prąd wyładowczy 8/20µs Znamionowy prąd wyładowczy 4/10µs Zdolność pochłaniania energii Moment dokręcenia Właściwości 5 ka 50 ka 1,5 kj 8 10 Nm Posiada warystor z ZnO, obudowa wykonana z tworzywa sztucznego. Ogranicznik zaopatrzony w zacisk przebijajacy izolację. Wykonanie według PN IEC/94-4, 1993 Ogranicznik przepięć OZi 0,66/2,5 Iskiernikowy zaworowy ogranicznik klasy A Stosowany do ochrony od przepięć piorunowych urządzeń elektroenergetycznych niskiego napięcia prądu przemiennego o częstotliwości od 48 do 60 Hz szczególnie w izolowanych samonośnych sieciach napowietrznych. Dane techniczne Typ OZi Nr wyrobu (1115-720 -... ) 005-021 Napięcie znamionowe U r 660 Znamionowy prąd wyładowczy 8/20µs Znamionowy prąd wyładowczy 4/10µs Zdolność pochłaniania energii 2,5 ka 50 ka 1,5 kj Właściwości Zbudowany w postaci iskiernika. Elektrody mosiężne. Obudowa ceramiczna. Warystor z ZnO. Norma PN IEC/99-1, 1993 7

P.P. BEZPOL 42-300 Myszków ul. Partyzantów 21 tel. 034/ 313 07 77 do 80 wew.34 fax. 034/ 313 06 76 www.bezpol.pl e-mail: bezpol@bezpol.pl Ogranicznik przepięć P-BM Typ B (DBP) (klasa I)//BSZ 0 A -1 Ogranicznik przepięć klasa zastosowania B Stosowany do ochrony instalacji elektrycznej przed skutkami bezpośrednich udarów prądów piorunowych Dane techniczne Typ P-BM 230 P-BM 3 P-BM 4 P-BM 3+V Nr wyrobu (1115-720 -... ) 206-100 206-050 206-051 206-052 Wymiary 1TE 4TE 4TE 4TE wg DIN 43880 (1TE=17,5 mm) Max. dop. Napiecie pracy U c 255 V/ 50Hz Stopień ochrony U p < 4 kv Zdolność gaszenia prądów nast. I fi Zabezpieczenie Przekrój przewodów przyłączeniowych Właściwości 2,0 ka eff 125 A gl/gg min. 10 mm 2 przew. jednożyłowy/linka max. 50 mm 2 sztywny/elestyczny Posiada iskiernik zamknięty o wysokiej zdolności odprowadzania prądów udarowych, nie występuje zjawisko wydmuchiwania gazów podczas zadziałania Wykonanie według VDE 0675 Część 6-11:2002-12 Typ Prąd udarowy I imp (10/350 µs Nr wyrobu P-BM 230 1- pol. 35 ka 1115-720 206-100 P-BM 3 3- pol. 100 ka 1115-720 206-050 P-BM 4 4- pol. 100 ka 1115-720 206-051 P-BM 3+N 3+ 1- pol. 100 ka 1115-720 206-052 3+1 połaczenie (systemm TT) Ograniczniki przepięć P-N/PE typ B (DBP) (klasa I)//BSZ 0 A -1 P-N/PE typ B+C (DBP) (klasa I+II)//BSZ 0 A -2 Stosowany do ochrony instalacji elektrycznej przed skutkami bezpośrednich udarów prądów piorunowych. Stosowane w sieciach Systemu TT 3+1 Dane techniczne Typ P-N/PE B P-N/PE B+C Nr wyrobu (1115-720 -... ) 206-101 206-105 Wymiary 1TE (1TE=17,5 mm) wg DIN 43880 Max. dop. Napiecie pracy U c 255 V/ 50Hz Stopień ochrony U p < 4 kv <1,5 kv Ograniczniki wnętrzowe Zdolność gaszenia prądów nast. I fi Zabezpieczenie Przekrój przewodów przyłączeniowych Właściwości 100 A eff 125 A gl/gg min. 10 mm 2 przew. jednożyłowy/linka max. 50 mm 2 sztywny/elestyczny Posiada iskiernik zamknięty o wysokiej zdolności odprowadzania prądów udarowych, nie występuje zjawisko wydmuchiwania gazów podczas zadziałania Wykonanie według VDE 0675 Część 6-11:2002-12 Typ Prąd udarowy I imp (10/350 µs Nr wyrobu P-N/PE B 1- pol. 100 ka 1115-720 -206-101 P-N/PE B+C 1- pol. 50 ka 1115-720 -206-101 8

P.P. BEZPOL 42-300 Myszków ul. Partyzantów 21 tel. 034/ 313 07 77 do 80 wew.34 fax. 034/ 313 06 76 www.bezpol.pl e-mail: bezpol@bezpol.pl Ogranicznik przepięć P-HMS (Fm) Klasy B+C (stopięń I+II)//BSZO A -2 Obszerne statystyczne badania dowiodły, że 97,9% wszystkich mierzonych amplitud prądów wyładowczych jest mniejsza od 50 ka. Wg EN 61643-11 (DIN VDE 0675 część 6-11:2002-12) rys. A.1 17% całkowitego prądu wyładowczego płynie przez ograniczniki przepięć do sieci zasilającej. W odniesieniu do całkowitego prądu wyładowczego o wartości 50 ka, każdy z zainstalowanych ograniczników może wytrzymać część prądu do 8,5 ka. Urządzenia z rodziny P-HMS są tym samym do tego przystosowane. Podstawowym elementem ogranicznika P-HMS jest specjalny warystor wykonany z tlenku cynku. Posiada zdolność kilkukrotnego odprowadzania prądu piorunowego o kształcie fali 10/350 µs. Równocześnie niski poziom odnowy prądów znamionowych umożliwia zastosowanioe ogranicznika przepięć jako ogranicznika kombinowanego klasy B+C wg VDE Rozkład częstości występ. poszczególnych klas wyładowań Rodzaj pioruna Wielkość prądu Częstość B. mały 2kA 0,3% Mały 2kA-5 ka 6,2% Średni 5 ka-15 Ka 54,7% Normalny 15 ka-50 ka 36,6% Wielki 50 ka-100ka 1,9% Olbrzymi > 100 ka 0,2% Ogranicznik przepięć klasy B+C (st. I+II) Przeznaczony do ochrony odbiorników energii i urządzeń przed skutkami bezpośrednich udarów piorunowych i przepięciami Dane techniczne Typ P-HMS (Fm) 280 2-pol. 1+N 3-pol. 4-pol 3+N 280 DP Wymiary 1TE 2TE 2TE 3TE 4TE 4TE 2TE wg DIN 43880 (1TE = 17,5 mm) (1-pol.) Max. dopuszcz. napięcie pracy (AC) U c (DC) 280 V~ 350 V~ Max. prąd ogranicz. (8/20 µs) I max 60 ka 120 ka 60kA 150 ka 150 KA 60 KA 120 KA Max. prąd impuls. (10/350 µs) I imp 8 ka 16 ka 20 Ka 24 ka 32 ka 20 ka 16 ka Poziom ochrony przy 5 ka przy 35 ka U p < 700 V <1500 V Przekrój przewodów przyłączeniowych min. 10 mm 2 przew. jednożyłowy/elastyczny min. 50 mm 2 sztywny/elastyczny Norma sprawdzajaca VDE 0675 część 6-11: 2002-12 Typ Znamion.prąd wyład. I n (8/20 µs) Nr wyrobu Ograniczniki przepięć do montażu na szynie P-HMS 150 1-pol 35 ka 1115-720 - 207-100 P-HMS 280 1-pol 35 ka 1115-720 - 207-200 P-HMS 280 2 2-pol 70 ka 1115-720 - 207-220 P-HMS 280 1+N 1-1 pol 30 ka 1115-720 - 207-210 P-HMS 280 3 3-pol 100 ka 1115-720 - 207-230 P-HMS 280 4 4-pol 100 ka 1115-720 - 207-250 P-HMS 280 3+N 3+1 pol 30 ka 1115-720 - 207-205 P-HMS 280 DP 1-pol 70 ka Ograniczniki przepięć do montażu na szynie ze stykiem sygnalizacyjnym P-HMS 150 Fm 1-pol 35 ka 1115-720 - 207-102 P-HMS 280 Fm 1-pol 35 ka 1115-720 - 207-202 P-HMS 280 Fm 2 2-pol 70 ka 1115-720 - 207-222 P-HMS 280 Fm 1+N 1+1 pol 30 ka 1115-720 - 207-212 P-HMS 280 Fm 3 3-pol 100 ka 1115-720 - 207-232 P-HMS 280 Fm 4 4-pol 100 ka 1115-720 - 207-252 9 Ograniczniki wnętrzowe