PODSUMOWANIE Drogi Czytelniku, o ile wystarczyło Ci wytrwałoci by dotrze do koca tego opracowania to zdaniem autorów nie straciłe czasu bezpowrotnie. Daje to autorom poczucie dobrze spełnionego obowizku wobec Czytelników, inspirujc ich do dalszej pracy w tematyce diagnozowania osprztu elektrycznego pojazdów. Diagnozowanie instalacji elektrycznej pojazdu wyrónia sporód innych procesów diagnostycznych kilka szczególnych właciwoci. Jedn z nich jest to, e w praktycznej działalnoci liczba rozrónianych stanów urzdzenia, a zatem i liczba moliwych diagnoz (rozumianych jako wytyczne do dalszego postpowania z obiektem)- nie jest wielka. Diagnozy te s wynikiem szcegółowych i specjalizowanych czsto bada, z uwzgldnieniem rónych oddziaływa zewntrznych. Std w procesie diagnozowania osprztu elektrycznego pojazdu, wnioskowanie diagnostyczne (wypracowanie diagnozy) jest stosunkowo łatwe, ale istotn rol odgrywaj badania diagnostyczne. Obejmuj one pomiary parametrów pracy odbiorników lub instalacji, a take innych wielkoci fizycznych oddziaływujcych na stan osprztu, wzgldnie badanie symptomów charakterystycznych dla danego stanu. Drug istotn cech diagnozowania omawianych w opracowaniu obiektów jest nabierajce coraz wikszego znaczenia, czsto wystpujce - systemowe podejcie. Generowane diagnozy dotycz stanu nie tylko poszczególnych odbiorników i wzłów elektrycznych, ale równie ich wpływu na inne obiekty, np.silniki spalinowe, spadki napi na łczch itd. Badania diagnostyczne wymagaj take coraz czciej rejestracji przebiegów czasowych wielu elektrycznych i nieelektrycznych wielkoci. Zakres problematyki diagnostycznej poszerza si tym samym o zagadnienia doboru rodków rejestracji i komputerowego wspomagania bada. Ocena stanu coraz bardzej skomlikowanej instalacji elektrycznej pojazdu, nasyconej czsto rodkami elektronicznymi, elementami sztucznej inteligencji stwarza coraz trudniejsze problemy poprawnej ich eksploatacji. Z tych wzgldów uytkowanie, utrzymanie zdatnoci zadaniowej oraz metodyka bada ich realizacji, a take kwalifikacje personelu wykonujcego badania wymagaj specjalnych rodków organizacyjnych i technicznych, zapewniajcych odpowiedni stopie gotowoci technicznej. Problematyka podjta w tym opracowaniu dotyczy zatem wanych zagadnie poprawnoci pracy urzdze i obwodów elektrycznych pojazdów, stanowicych jake czsto o zdatnoci zadaniowej pojazdów. Ile wtpliwoci, przemyle i nowych inicjatyw wzbudza uwana lektura treci tego opracowania. Nic co dobre nie rodzi si od razu, musi by po wiele razy poprawiane i doskonalone. Takie przekonanie autorów pozostawia nadziej na dalszy rozwój problematyki diagnozowania osprztu elektrycznego pojazdów, przy czynnym współudziale aktywnych pasjonatów tej problematyki. Bogdan ÓŁTOWSKI Henryk TYLICKI
BIBLIOGRAFIA 1. Bosch: Urzdzenia badawcze dla warsztatów pojazdów mechanicznych. R B GmbH 1995. 2. Hebda M., Niziski S., Pelc H.: Podstawy diagnostyki pojazdów mechanicznych. WKŁ, Warszawa, 1984. 3. Janiczek R., : Elektryczne miernictwo przemysłowe. Wyd. Polit. Czstochowa, 1994 4. Jawiski J., ii.: Bezpieczestwo systemów. PWN, Warszawa,.1993. 5. Józefik W.: Eksploatacja elektrycznych urzdze przemysłowych. ATR, Bydgoszcz,1990. 6. Kasedorf J.: Układy wtryskowe i katalizatory. WKŁ, Warszawa, 1995. 7. Konopiski M.: Elektronika w technice motoryzacyjnej. WKŁ, Warszawa, 1987. 8. Kowalski B.(red): Badania i diagnostyka samochodowych urzdze elektrycznych. WKŁ,Warszawa, 1981. 9. Koziej E.: Maszyny elektryczne pojazdów samochodowych. WKŁ, Warszawa, 1986. 10. Kramarenko G.W.: Techniczna eksploatacja samochodów. WKŁ, Warszawa, 1989. 11. Laskowski J.: Poradnik elektroenergetyka przemysłowego.cosiw SEP, Warszawa, 1994. 12. Matulewicz W.: Eksploatacja maszyn elektrycznych w elektroenergetyce. Wyd. Politechnika Gdaska, Gdask, 1993. 13. Nazarko J.: Optymalizacja procesu lokalizacji odcinkowej uszkodze w elektroenegetycznych sieciach rozdzielczych. Archiwum Elektrotechniki, nr 3/4, 1985. 14. Nazarko J., Strategia lokalizacji odcinkowej uszkodze w elektroenergetycznych sieciach rozdzielczych redniego napicia. Rozprawa doktorska, Politechnika Warszawska, 1983. 15. Niziski S.ii:Diagnostyka samochodów osobowych i ciarowych.bellona,warszawa1998. 16. Ocioszyski J.: Elektrotechnika ogólna i samochodowa. WSiP, Warszawa, 1981. 17. Pitak A., Tylicki H.: Współczesne systemy diagnostyczne silników o zapłonie samoczynnym. Sprawozdanie w IPM WAT, Warszawa, 1994. 18. Pomykalski Z.: Elektrotechnika samochodowa. PWN, Warszawa, 1979. 19. Pomykalski Z.: Laboratorium elektrotechniki samochodowej. PWN, Warszawa, 1977. 20. Praca zbiorowa: Obsługiwanie i remont wojskowy elektrycznych obwodów zasilania z prdnicami prdu przemiennego. MON, 1981. 21. Sitek K.: Diagnostyka bezpieczestwa samochodów. Wydawnictwo AS, Piła,1992. 22. Sztarski M.: Niezawodno i eksploatacja urzdze elektronicznych, WKŁ,1972. 23. Struczyski G., wierewski M., Bezpieczna eksploatacja urzdze elektroenergetycznych, WNT, Warszawa,1989. 24. Trzeciak K.: Diagnostyka samochodów osobowych. WKŁ, Warszawa, 1995. 25. Tylicki H.: Diagnozowanie elektronicznych regulatorów napicia prdnic. Materiały konferencji: Diagnostyka pojazdów i maszyn roboczych, Tuczno, 1977. 26. Uczciwek T., Skrypt dla szkolenia osób dozoru i eksploatacji instalacji oraz urzdze elektroenergetycznych w zakładach przemysłowych i jednostkach gospodarczych,.wyd. COSIW SEP,Warszawa,1992. 27. ółtowski B.: Podstawy diagnostyki maszyn. Wyd.ATR. Bydgoszcz., 1996. 28. ółtowski B.: Diagnostic identification of real objects. COMADEM 97, Helsinki, Finland, 1997.(Vol.2, s.224-235). 29. ółtowski B.:Diagnosis experiments of machines.lamdamap 97,England,1997.(43-55). 30. ółtowski B., Józefik W.: Diagnostyka techniczna elektrycznych urzdze przemysłowych. Wyd. ATR, Bydgoszcz, 1996. 31. ółtowski B.: Osignicia i perspektywy rozwoju diagnostyki technicznej w technice rol-
niczej. MOTOROL 97, Lublin, 1997. (s.4-17). 32. ółtowski B.: Uwarunkowania klasyfikacji stanów w diagnostyce maszyn. Kongres Eksploatacji Maszyn, Krynica Górska, 1997. (s.37-52). 33. ółtowski B., Tylicki H. : Metody wyznaczania czasu niezawodnego działania urzdze technicznych. XXVI Zimowa Szkoła Niezawodnoci, Szczyrk, 1998. (s.209-215). 34. ółtowski B.: Fizyczne aspekty diagnostyki maszyn. DIAG 98. ZD SPE KBM PAN. Szczecin. 1998. 35. ółtowski B.: Diagnostic identification of machines. ISROMAC-7, Dynamics II, vol.b Honolulu, HAWAII, USA. 1998. (s.832-840). 36. Dokumentacja techniczno-ruchowa, instrukcje urzadze diagnostycznych, katalogi, prospekty i materiały reklamowe samochodów osobowych i ciarowych. 37. Przepisy eksploatacji urzdze elektroenergetycznych (w/g stanu na dzie 31.3.1990), Opracowanie B.Tryc, Wyd. COSiW SEP, Warszawa, 1991. 38. Zarzdzenie Ministra Przemysłu z dnia 15 marca 1989 r. w sprawie wymaga kwalifikacyjnych dla osób zajmujcych si eksploatacj urzdze i instalacji energetycznych (Monitor Polski nr 8 poz.75 z 1989 r). 39. Rozporzdzenie Ministra Przemysłu z dn. 8 padziernika 1990 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiada urzdzenia elektroenergetyczne w zakresie ochrony przeciwporaeniowej. (Dz.Urz. nr 81 z 1990 r.). 40. Ustawa z dnia 6 kwietnia 1984 r. o gospodarce energetycznej. (Dz.Urz. nr 21 z 1984r). 41. Wytyczne PIGPE do opracowania szczegółowego zakresu (programu) egzaminów dla osób sprawujcych funkcje dozoru oraz zatrudnionych przy eksploatacji urzdze energetycznych, Wyd. PIGPE, Warszawa, 1974. 42. Zarzdzenie Ministra Górnictwa i Energetyki z dn. 17.07.1987 w sprawie szczegółowych zasad eksploatacji sieci elektroenergetycznych (Monitor Polski nr 25 poz.200, 1987 r.). 43. Zarzdzenie Ministra Górnictwa i Energetyki z dn. 7.01.1987 w sprawie szczegółowych zasad eksploatacji baterii kondensatorów energetycznych do kompensacji mocy biernej (Monitor Polski nr 3, poz 25 z 1987r.). 44. Zarzdzenie Ministra Górnictwa i Energetyki z dn. 7.07.1987 w sprawie szczegółowych zasad eksploatacji urzdze prostownikowych i akumulatorowych (Monitor Polski nr 21, poz 185 z 1987 r.). 45. 47. Zarzdzenie Ministra Gospodarki Materiałoej i Paliwowej z dn. 28.02.1987 w sprawie szczegółowych zasad eksploatacji elektrycznych spawarek i zgrzewarek (Monitor Polski nr 8, poz 70 z 1987 r.). 46. Zasady badania rodków ochrony przeciwporaeniowej urzdze elektroenergetycznych. Wyd. Stow. Inynierów i Techników Górnictwa 1975. 47. Rozporzdzenie Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dn. 21.06.1994 w sprawie projektowania i wykonywania instalacji elektrycznych w budownictwie (Dziennik Ustaw RP nr 84 z dn. 25.07.1994 r.). 48. Polska Norma PN-86/E-04070/13 Próba wytrzymałoci elektrycznej napiciem udarowym, piorunowym. 49. Polska Norma PN-85/E-04070/14 Próba wytrzymałoci elektrycznej napiciem łczeniowym. Polska Norma PN-56/C-04085 Jakociowe oznaczanie zawartoci wody. 50. Polska Norma PN-92/E-05009/41 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona zapewniajca bezpieczestwo. Ochrona przeciwporaeniowa. 51. Polska Norma PN-86/E-04070/13 Próba wytrzymałoci elektrycznej napiciem udarowym, piorunowym. 52. Polska Norma PN-85/E-04070/14 Próba wytrzymałoci elektrycznej napiciem łczeniowym. Polska Norma PN-56/C-04085 Jakociowe oznaczanie zawartoci wody.
53. Polska Norma PN-92/E-05009/41 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona zapewniajca bezpieczestwo. Ochrona przeciwporaeniowa.