M a r z e c 01 5. E D Y C J A
Spis treści Spis treści Wstęp 3 Badanie Wskaźnik BIG Najważniejsze liczby 5 Wskaźnik Bezpieczeństwa Działalności Gospodarczej (BIG) 6 Wskaźnik BIG w poszczególnych sektorach (1/) 7 Wskaźnik BIG w poszczególnych sektorach (/) Nieterminowe płatności a prowadzenie firm w Polsce 9 Nieterminowe płatności częstym problemem? Zdolność kontrahentów do regulowania bieżących zobowiązań 11 Udział należności płaconych w terminie 1 Szacunkowy poziom przeterminowanych należności 13 Jak polskie firmy oceniają 013 rok pod względem sytuacji finansowej? 15 Jakie działania związane z rozwojem firmy planują polskie przedsiębiorstwa w 01? 16 Dodatkowe formy finansowania w 013 r. 17 BIG InfoMonitor SA www.big.pl/raport BIG RaportBIG@infomonitor.pl
Wstęp Szanowni Państwo, Przedstawiamy 5. edycję Raportu BIG o nastrojach wśród polskich przedsiębiorców. Już po raz szósty podajemy wyniki badań w rozszerzonej grupie firm, wśród pięciu branż: dostawców usług finansowych, dostawców usług masowych, branży budowlanej, branży e-commerce i przedsiębiorców. Podobnie jak we wcześniejszych raportach przygotowaliśmy specjalny zestaw pytań dodatkowych. Tym razem sprawdziliśmy jak przedsiębiorcy oceniają miniony rok i jakie mają plany na rok bieżący. Najważniejszą informacją wynikającą z otrzymanych danych jest dalsza, wyraźna poprawa nastrojów wśród firm, wyłączając dostawców usług masowych, którzy w 013 roku byli często sceptyczni w swoich ocenach. We wszystkich branżach odnotowano wyraźnie lepsze oceny poziomu bezpieczeństwa prowadzenia działalności gospodarczej niż 3 miesiące temu. Minione miesiące umacniały się w kierunku optymistycznych nastrojów wśród firm. Główny Wskaźnik BIG osiągnął poziom 19,3 pkt. czyli 1,5 pkt. więcej niż 3 miesiące temu. Tym samym indeks rośnie już od 1 miesięcy. Taki trend wzrostowy odnotowaliśmy po raz pierwszy od początku badania. To nie jedyny rekordowy wynik w przypadku branży finansowej uzyskaliśmy najwyższą w historii wartość wskaźnika branżowego aż 3, pkt. Zawsze szczególną uwagę poświęcamy przedsiębiorcom, których opinie są uznawane często za barometr sytuacji gospodarczej. Tutaj również wynik jest optymistyczny. Indeks w tym sektorze wzrósł o 3,63 pkt. osiągając poziom 1,61 pkt. Po raz drugi z rzędu nieznacznie spadła wartość wskaźnika wśród dostawców usług masowych. Myślę, że nie jest to powód do niepokoju, ale ważny element podkreślający, że gospodarka jeszcze nie rozwinęła w pełni skrzydeł. Taki lekki przypominacz może nam się wszystkim przydać, aby przypomnieć, że wyjście z ostatnich trudnych lat w gospodarce nie odbędzie się w kilka miesięcy. Analizując pozostałe badane branże warto podkreślić, że spadek wskaźnika w sektorze budowlanym odnotowany 3 miesiące temu, został odrobiony z nawiązką. Wydaje się, że zapowiedzi nowych inwestycji drogowych i rosnącej sprzedaży mieszkań, można uznać za dobre przesłanki, że kłopoty w tej branży powoli się kończą. Przedstawiciele firm ocenili rok 013 jako okres przejściowy, cytując odpowiedź respondentów ani dobry, ani zły. Co jednak ważne, zdecydowana grupa respondentów wskazuje, że dla sytuacji finansowej ich firm miniony rok był dobry lub bardzo dobry. Zdecydowanie najmniejsze grono stanowili ankietowani negatywnie oceniający 013 rok. W tym roku większość firm planuje inwestycje z wykorzystaniem kredytów bankowych lub środków własnych. Z badania wynika również, że nieco więcej firm planuje zwiększyć zatrudnienie. Mamy nadzieję, że optymistyczne nastroje, które pokazuje Wskaźnik BIG, przełożą się na realne wyniki, co również pociągnie za sobą większą motywację do pozyskiwania nowych pracowników. Nie zdradzając więcej szczegółów, zapraszam do lektury. Mariusz Hildebrand Prezes Zarządu Biuro Informacji Gospodarczej InfoMonitor S.A. BIG InfoMonitor SA www.big.pl/raport BIG RaportBIG@infomonitor.pl 3
Badanie Wskaźnik BIG Zatory płatnicze oraz zaległe i utracone zobowiązania stanowią ważne zagadnienie w życiu gospodarczym. Biorąc pod uwagę ich konsekwencje, BIG InfoMonitor we współpracy ze Związkiem Banków Polskich monitorują rozmiary tego zjawiska w obrocie gospodarczym i jego zmiany w czasie. W listopadzie 007 r. zapoczątkowano regularnie przeprowadzane badanie wśród przedsiębiorców. W ten sposób powstał Raport BIG, który mierzy poziom bezpieczeństwa działalności gospodarczej i pozwala określić odczucia przedsiębiorców oraz kierunek ich zmian. Obecny Raport BIG jest już 5. edycją cyklicznego badania. Podstawowym wskaźnikiem, który prezentuje poziom oraz zmiany badanego zjawiska jest BIG - Wskaźnik Bezpieczeństwa Działalności Gospodarczej. Badanie zrealizowano w formie wywiadów telefonicznych (CATI - wywiady telefoniczne wspomagane komputerowo) na losowo kwotowej próbie firm działających w Polsce, które posiadają przeterminowane zobowiązania (zapadalność, co najmniej 60 dni przed datą realizacji badania): 1. dostawcy usług finansowych (N = 70),. dostawcy usług masowych (N = 70), 3. przedsiębiorcy (inne branże, msp) (N = 60),. branża turystyczna (N = 60), 5. branża budowlana (N = 70), 6. branża e commerce (N = 60). Wywiady realizowano z osobami decyzyjnymi lub współdecyzyjnymi w kwestiach finansowych, ze szczególnym uwzględnieniem decyzyjności w kwestii zatorów płatniczych i niesolidnych partnerów biznesowych. Jesteśmy ciekawi Państwa opinii na temat naszego raportu, a także liczymy na sugestie, co do zmian i udoskonalenia jego zawartości merytorycznej. Uwagi prosimy kierować na adres e-mail RaportBIG@big.pl BIG InfoMonitor SA www.big.pl/raport BIG RaportBIG@infomonitor.pl
Najważniejsze liczby 19,3 pkt. wartość Wskaźnika Bezpieczeństwa Działalności Gospodarczej (marzec 01r.) 3, pkt. wartość Wskaźnika BIG w sektorze usług finansowych 1,61 pkt. wartość Wskaźnika BIG wśród przedsiębiorców 76% ankietowanych firm uważa, że nieterminowe płatności stanowią przeszkodę w prowadzeniu działalności gospodarczej 65% ankietowanych firm pozytywnie ocenia zdolność kontrahentów do regulowania bieżących zobowiązań % ankietowanych firm ocenia, że suma przeterminowanych należności z jakimi zalegają na ich rzecz kontrahenci przekracza 0 tysięcy złotych BIG InfoMonitor SA www.big.pl/raport BIG RaportBIG@infomonitor.pl 5
Wskaźnik Bezpieczeństwa Działalności Gospodarczej (BIG) W ocenie polskich firm w ciągu ostatnich 3 miesięcy poziom bezpieczeństwa prowadzenia działalności gospodarczej, wyrażany Wskaźnikiem BIG, wzrósł o 1,5 pkt. i obecnie wynosi 19,3 pkt. Na obecny poziom wartości wskaźnika wpływ mają bardziej pozytywne oceny sytuacji we wszystkich badanych branżach. W ocenie respondentów wzrosła zdolności kontrahentów do regulowania bieżących zobowiązań zgodnie z terminem. Przedstawiciele badanych firm oceniają również, że w ciągu najbliższych 3 miesięcy zmaleje poziom przeterminowanych wierzytelności wśród klientów indywidualnych. Rozpędzająca się gospodarka wpływa pozytywnie na odczucia polskich przedsiębiorców, czego najlepszym dowodem jest obecny wzrost głównego Indeksu BIG. Obecny poziom potwierdza tym samym nasze wcześniejsze przewidywania dotyczące poprawy nastrojów wśród przedsiębiorców. 30 5 19,3 0 15 5 0 Wskaźnik BIG może przyjmować wartości z zakresu od -0 do 0. Wzrost jego wartości oznacza poprawę oceny bezpieczeństwa działalności gospodarczej, natomiast spadek pogorszenie sytuacji. BIG InfoMonitor SA www.big.pl/raport BIG RaportBIG@infomonitor.pl 6
Wskaźnik BIG w poszczególnych sektorach (1/) Ocena przedstawicieli badanych firm dotycząca poziomu bezpieczeństwa prowadzenia działalności gospodarczej ponownie wypada lepiej niż trzy miesiące temu. Odnosząc się do sektorów analizowanych od początku badania, największą zmianę zanotowano w grupie dostawców usług finansowych. Indeks BIG w ciągu trzech miesięcy wzrósł w tej grupie o,6 pkt. i obecnie wynosi on 3,1 pkt. tym samym osiągając najwyższy poziom w historii badania. Wysoki wzrost o 3,63 pkt. nastąpił również wśród przedsiębiorców. Na tak znaczącą poprawę Wskaźnika BIG wpływ miało zwiększenie zdolności kontrahentów do regulowania bieżących zobowiązań oraz spadek poziomu przeterminowanych wierzytelności zarówno w przypadku klientów indywidualnych jak i biznesowych w porównaniu do poprzedniego kwartału. ŹRÓDŁO: Badanie TNSO Polska dostawcy usług finansowych dostawcy usług masowych przedsiębiorcy 0 min. 0,06 03 09 3, 0 1 max. min. 0,6 0 1 6,59 11 07 max. min. -9, 0 13 9, 0 0 max. 3, 30 1,61 0 11, 0 - dostawcy usług finansowych dostawcy usług masowych przedsiębiorcy BIG InfoMonitor SA www.big.pl/raport BIG RaportBIG@infomonitor.pl 7
Wskaźnik BIG w poszczególnych sektorach (/) Wśród analizowanych pozostałych branż, najwyższy wzrost poziomu zaufania gospodarczego nastąpił wśród przedstawicieli branży budowlanej. W ciągu ostatnich trzech miesięcy wzrósł on o 9,3 pkt. proc i obecnie wynosi ponad 15 pkt. Poprawa ta wynika z polepszającej się sytuacji gospodarczej w państwie oraz dużej ilości nowych inwestycji rządowych w infrastrukturę. Od ostatniego Raportu BIG nieznacznej zmianie uległy nastroje wśród przedsiębiorców z branży e- commerce. Wyniki są niemal identyczne do tych sprzed trzech miesięcy, dlatego też można mówić o stałym poziomie odczuwania bezpieczeństwa wśród respondentów z tej branży. 1,11 19,3 17,,0 19,6 13,0 13,5 15,3,79 15,7 17,5 17,50 5, 9,05 1,00,19,67 6,06,59-1,39 Ogółem* Ogółem** Branża budowlana e-commerce 0.013 06.013 0.013 11.013 0.01 * Wartość wskaźnika dla wszystkich firm (sektorów) objętych badaniem ** Wartość wskaźnika dla branży: finansowej, usług masowych oraz przedsiębiorcy (inne branże) ŹRÓDŁO: Badanie TNSO BOP BIG InfoMonitor SA www.big.pl/raport BIG RaportBIG@infomonitor.pl
Nieterminowe płatności a prowadzenie firm w Polsce Z 5. edycji Raportu BIG wynika, że w ciągu ostatnich trzech miesięcy wzrosła o pkt. proc. (76 proc.) liczba firm, które uważają, że regulowanie faktur niezgodnie z terminem stanowi poważną przeszkodę w prowadzeniu działalności gospodarczej. Najmniej odczuwają ten problem przedstawiciele branży finansowej, wśród których nieco ponad połowa respondentów (5 proc.) uważa, że jest to poważna bariera. Ponownie wzrosły negatywne odczucia wśród dostawców usług masowych. Ten problem odczuwa już 0 proc. badanych, co stanowi wzrost respondentów z tej grupy o 5 pkt. proc. W jakim stopniu w Pana(i) opinii, nieterminowe regulowanie płatności stanowi przeszkodę w prowadzeniu działalności gospodarczej w Polsce? % Ogółem 76 1 3 dostawcy usług finansowych 5 dostawcy usług masowych 0 1 przedsiębiorcy (inne branże) 6 1 branża budowlana 1 e-commerce 69 9 poważna przeszkoda nie wiem niewielka przeszkoda Ogółem N=300 ŹRÓDŁO: Badanie TNS OBOP BIG InfoMonitor SA www.big.pl/raport BIG RaportBIG@infomonitor.pl 9
Nieterminowe płatności częstym problemem? W ciągu ostatnich trzech miesięcy o 6 pkt. proc. zwiększyła się grupa respondentów, która uważa nieterminowe regulowanie należności w ich branży za zjawisko występujące często. Obecnie jest ich 51 proc. Od ostatniego raportu największa zmiana nastąpiła wśród dostawców usług e-commerce. O blisko 0 pkt. proc. uległy pogorszeniu odczucia w tej grupie badanych. Niemal we wszystkich branżach nastąpiła poprawa jeśli chodzi o terminowe spłacanie zobowiązań. Czy problem nieterminowego regulowania należności wśród firm z Pana(i) branży, występuje często? % Ogółem 51 7 dostawcy usług finansowych 70 dostawcy usług masowych 6 30 przedsiębiorcy (inne branże) 50 branża budowlana 60 36 e-commerce 51 7 Ogółem N=300 częsty problem nie wiem rzadki problem ŹRÓDŁO: Badanie TNS OBOP BIG InfoMonitor SA www.big.pl/raport BIG RaportBIG@infomonitor.pl
Zdolność kontrahentów do regulowania bieżących zobowiązań Z 5. edycji Raportu BIG wynika, że respondenci nieco lepiej oceniają zdolność kontrahentów do regulowania bieżących zobowiązań. Obecnie wskaźnik jest wyższy w stosunku do badania z grudnia 013 o pkt. proc. Wciąż jednak aż 31 proc. respondentów uważa, że ich partnerzy biznesowi mają niską zdolność do regulowania bieżących zobowiązań. Najgorzej zdolność do regulowania bieżących zobowiązań przez swoich partnerów biznesowych oceniają przedstawiciele dostawców usług masowych, wśród których blisko połowa respondentów ( proc.) ma negatywne zdanie. Jak ocenia Pan(i) zdolność kontrahentów Pana(i) firmy do regulowania bieżących zobowiązań? % Ogółem 31 65 dostawcy usług finansowych 1 dostawcy usług masowych 6 przedsiębiorcy (inne branże) 3 6 branża budowlana 6 e-commerce 9 71 niska nie wiem wysoka Ogółem N=300 ŹRÓDŁO: Badanie TNS OBOP BIG InfoMonitor SA www.big.pl/raport BIG RaportBIG@infomonitor.pl 11
Udział należności płaconych w terminie Na koniec lutego 013 wzrosła liczba firm, które otrzymują więcej niż 75 proc. płatności w terminie. Grupa ta powiększyła się o 3 pkt. proc. i wynosi 6 proc. Z raportu wynika również, że ponownie powiększa się grupa firm, która otrzymuje 90 proc. należności w terminie. Najlepiej swoją sytuację finansową oceniają dostawcy usług finansowych, wśród których proc. respondentów otrzymuje między 76 a 0 proc. płatności na czas. Należy zwrócić uwagę, że w trzy miesiące grupa ta zwiększyła się o 6 pkt. proc. Na drugim miejscu pod względem otrzymywania wynagrodzenia są badani z branży usług masowych, wśród których połowa firm otrzymuje 76 a 0 proc. płatności w terminie. Najwolniej płatności spływają do firm z branży budowlanej oraz przedsiębiorców, wśród których jedna czwarta (5 proc.) otrzymuje 76 do 0 proc. płatności w terminie. Jaki procent należności, wobec Pana(i) firm płacony jest zgodnie z terminem? % Ogółem 5 7 1 19 3 dostawcy usług finansowych 6 0 6 dostawcy usług masowych 6 6 16 przedsiębiorcy (inne branże) 6 30 1 branża budowlana 6 e-commerce 0 3 1 3 1 0% od 1% do % od 11% do 5% od 6% do 50% od 51% do 75% od 76% do 90% powyżej 90% nie wiem/trudno powiedzieć Ogółem N=300 ŹRÓDŁO: Badanie TNS OBOP BIG InfoMonitor SA www.big.pl/raport BIG RaportBIG@infomonitor.pl 1
Szacunkowy poziom przeterminowanych należności Od ponad pół roku spada liczba respondentów, którzy oceniają, że suma przeterminowanych należności z jakimi zalegają na ich rzecz kontrahenci przekracza 0 tysięcy złotych. Z 5. edycji Raportu BIG wynika, że obecnie jest to co czwarta firma w Polsce (5 proc.), jeszcze 3 miesiące temu grono to było większe o 3 pkt. proc. Zdecydowanej poprawie uległa sytuacja wśród firm z branży usług finansowych, gdzie o 11 pkt. proc. spadła liczba respondentów, którzy oceniają, że suma przeterminowanych należności z jakimi zalegają na ich rzecz kontrahenci przekracza 0 tysięcy złotych. Najmniejsze problemy z przeterminowanymi należnościami mają przedstawiciele sektora e-commerce, wśród których zaległości powyżej 0 tysięcy złotych dotyczą zaledwie proc. badanych. Grupa ta zmalała od grudnia o 5 pkt. proc. Jaki jest szacunkowy poziom zadłużenia kontrahentów wobec Pana(i) firmy? % Ogółem 7 13 5 11 dostawcy usług finansowych 0 dostawcy usług masowych 1 16 1 przedsiębiorcy (inne branże) 3 6 16 1 branża budowlana 36 16 30 e-commerce 7 7 Ogółem N=300 do tys. zł,1-50 tys. zł 50,1-0 tys. zł powyżej 0 tys. zł miałem(am) takie wierzytelności, ale już ich nie mam nie wiem / odmowa ŹRÓDŁO: Badanie TNS OBOP BIG InfoMonitor SA www.big.pl/raport BIG RaportBIG@infomonitor.pl 13
Jak polskie firmy oceniają 013 rok pod względem sytuacji finansowej i jakie mają plany na 01? BIG InfoMonitor SA www.big.pl/raport BIG RaportBIG@infomonitor.pl 1
Jak polskie firmy oceniają 013 rok pod względem sytuacji finansowej? Tak jak przewidywaliśmy we wcześniejszych raportach miniony rok okazał się przejściowym dla polskich firm. Niespełna połowa z nich ( proc.) oceniła 013 r. pozytywnie pod względem finansowym, a zaledwie 11 proc. odnotowało zmniejszone wpływy do budżetu swojego przedsiębiorstwa. Najlepiej 013 r. oceniają przedstawiciele usług masowych, wśród których aż 6 proc. badanych firm zanotowało dobre rezultaty finansowe, a najgorzej przedstawiciele branży budowlanej, gdzie i tak ponad jedna trzecia respondentów (36 proc.) oceniło miniony rok pozytywnie, a zaledwie 16 proc. badanych źle. Ogólnie rzecz biorąc, miniony 013 rok był dla Pana/Pani firmy pod względem sytuacji finansowej Ogółem 6 3 5 9 Dostawcy usług finansowych 6 5 36 6 Dostawcy usług masowych 1 50 3 Przedsiębiorcy (inne branże) 5 Branża budowlana 3 16 e-commerce 37 9 bardzo dobry dobry taki sobie, ani dobry ani zły zły bardzo zły Nie wiem / trudno powiedzieć ŹRÓDŁO: Badanie TNS OBOP BIG InfoMonitor SA www.big.pl/raport BIG RaportBIG@infomonitor.pl 15
Jakie działania związane z rozwojem firmy planują polskie przedsiębiorstwa w 01 roku.? Zbliżone oceny dotyczące planowanych działań wśród respondentów wskazują na zróżnicowanie potrzeb przedsiębiorstw w okresie pokryzysowym. Istotne jest, że większość respondentów (33 proc.) planuje reinwestować pieniądze zarobione w ostatnim czasie. Największe zainteresowanie dotyczące inwestowania wykazali respondenci z branży usług masowych i e-commerce. Z badania wynika również, że 5 proc. badanych planuje zwiększać poziom płac oraz nakład na reklamę i marketing. Pozostałe badane działania nie cieszą się już tak dużym zainteresowaniem. Niewiele ponad 1 na firm (13 proc.) planuje zwiększyć nakłady na rozwój i badania. Jakie dodatkowe działania planuje podjąć Pana/Pani firma w 01 roku? Inwestycje 13 3 Poziom wynagrodzeń 3 3 Nakłady na reklamę i marketing Poziom zatrudenienia 7 1 16 3 6% badanych firm nie planuje żadnych dodatkowych działań w 01 r. Nakłady na badania i rozwój 3 13 Zwiększenie Zmniejszenie Ogółem N=300 % Ogółem 13 3 dostawcy usług finansowych 16 30 dostawcy usług masowych 1 przedsiębiorcy (inne branże) 1 30 branża budowlana 1 0 e-commerce 3 zmniejszenie nakładów zwiększenie nakładów Ogółem N=300 BIG InfoMonitor SA www.big.pl/raport BIG RaportBIG@infomonitor.pl 16
Dodatkowe formy finansowania w 013 r. Największą sympatią respondentów (0 proc.) spośród wszystkich dostępnych sposobów pozyskania finansowania w 013 r. były kredyty bankowe. W 013 roku kredytami bankowymi najczęściej posiłkowały się firmy z branży budowlanej, gdzie proc. respondentów zgłosiło zapotrzebowanie na tego typu usługi. Nieco rzadziej z tego typu usług bankowych korzystali przedstawiciele branży e-commerce (39 proc.). Z Raportu BIG wynika również, że blisko co piąta firma (19 proc.) korzystała w 013 roku ze wcześniej zgromadzonego kapitału, zaś z dotacji unijnych zaledwie co dziesiąte przedsiębiorstwo. Najmniejszym powodzeniem wśród badanych firm cieszyło się emitowanie obligacji. Z jakich dodatkowych form finansowania korzystała Pana/Pani firma w 013 r.? 5 66 0 19 1 16 1 9 0 5 3 6 0 0 6 1 0 0 0 33 0 Kredyty bankowe Wcześniej zgromadzone rezerwy Fundusze unijne Kapitał udziałowców/ akcjonariuszy Leasing Dodatkowy inwestor Wyemitowaliś my obligacje inne Nie korzystaliśmy z dodatkowego finansowania nie wiem/ trudno powiedzieć Ogółem N=300 ogółem dostawcy usług finansowych dostawcy usług masowych przedsiębiorcy (inne branże) ŹRÓDŁO: Badanie TNS OBOP 0 39 19 33 31 6 9 5 3 6 6 0 0 1 0 0 0 0 Kredyty bankowe Wcześniej zgromadzone rezerwy Fundusze unijne Kapitał udziałowców/ akcjonariuszy Leasing Dodatkowy inwestor Wyemitowaliś my obligacje inne Nie korzystaliśmy z dodatkowego finansowania nie wiem/ trudno powiedzieć ogółem branża budowlana e-commerce Ogółem N=300 57 BIG InfoMonitor SA www.big.pl/raport BIG RaportBIG@infomonitor.pl 17
BIG InfoMonitor SA www.big.pl/raport BIG RaportBIG@infomonitor.pl 1
BIG InfoMonitor SA www.big.pl/raport BIG RaportBIG@infomonitor.pl 19