Sprawozdanie z realizacji zadania: Organizacja XIX Szkoły Zintegrowanego Monitoringu rodowiska Przyrodniczego



Podobne dokumenty
Organizacja XVIII Szkoły Zintegrowanego Monitoringu Środowiska Przyrodniczego

Przedszkole nr 5 im. JASIA i MAŁGOSI w Wałczu

Wpływ zmian klimatu na sektor rolnictwa

Numer obszaru: 13. Jak pracować z uczniem uzdolnionym informatycznie? Od grafiki i multimediów do poważnych algorytmów w środowisku Logomocja-Imagine

Rekompensowanie pracy w godzinach nadliczbowych

Część II.A. Informacje o studiach podyplomowych ANALIZA DANYCH METODY, NARZĘDZIA, PRAKTYKA (nazwa studiów podyplomowych)

Praca badawcza. Zasady metodologiczne ankietowego badania mobilności komunikacyjnej ludności

EXCEL W BIZNESIE I ZARZĄDZANIU

Warszawa, dnia 6 listopada 2015 r. Poz ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI 1) z dnia 23 października 2015 r.

Sprawozdanie z realizacji dzia Rocznego Planu Wspomagania

UCHWAŁA Nr XXXIX/247/06 Rady Gminy Firlej z dnia 12 pa dziernika 2006r.

Temat badania: Badanie systemu monitorowania realizacji P FIO

Program działania. Zespołu Samokształceniowego nauczycieli bibliotekarzy

Excel w logistyce - czyli jak skrócić czas przygotowywania danych i podnieść efektywność analiz logistycznych

na dostawę licencji na oprogramowanie przeznaczone do prowadzenia zaawansowanej analizy statystycznej

SubregionalnyProgram Rozwoju do roku Anna Mlost Zastępca Dyrektora Departamentu Polityki Regionalnej UMWM

PROCEDURA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO. w Urzędzie Gminy Mściwojów

ROCZNY PLAN WSPOMAGANIA W OBSZARZE: EFEKTY Gimnazjum w Piecniku. Jak pomóc uczniowi osiągnąć sukces edukacyjny?

Program zdrowotny. Programy profilaktyczne w jednostkach samorz du terytorialnego. Programy zdrowotne a jednostki samorz du terytorialnego

RZECZPOSPOLITA POLSKA MINISTER CYFRYZACJI

Odpady w XXI wieku. INSTYTUT NAFTY i GAZU

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1)

Wykorzystanie metod statystycznych w badaniach IUNG PIB w Puławach

Rozdział 1 Postanowienia ogólne

TAJEMNICA BANKOWA I OCHRONA DANYCH OSOBOWYCH W PRAKTYCE BANKOWEJ

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z PODSTAW PSYCHOLOGII W KLASIE DRUGIEJ. Ocenianie wewnątrzszkolne na przedmiocie podstawy psychologii ma na celu:

Olsztyn, dnia 30 lipca 2014 r. Poz UCHWAŁA NR LIII/329/2014 RADY GMINY JONKOWO. z dnia 26 czerwca 2014 r.

Organizacja i prowadzenie szkolenia Animator sportu i rekreacji

POWIATOWY URZĄD PRACY

Eksperyment,,efekt przełomu roku

Harmonogramowanie projektów Zarządzanie czasem

Ojcowski Park Narodowy

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 2010/2011

Procedura weryfikacji badania czasu przebiegu 1 paczek pocztowych

SYSTEM OCENIANIA PRZEDMIOTÓW PRZYRODNICZYCH (FIZYKA, CHEMIA, BIOLOGIA, GEOGRAFIA) W GIMNAZJUM NR 18 W GDYNI.

Państwowy Monitoring Środowiska w Roztoczańskim Parku Narodowym

Jakie są te obowiązki wg MSR 41 i MSR 1, a jakie są w tym względzie wymagania ustawy o rachunkowości?

wzór Załącznik nr 5 do SIWZ UMOWA Nr /

Kontrakt Terytorialny

Adres strony internetowej, na której Zamawiaj cy udost pnia Specyfikacj Istotnych Warunków Zamówienia:

ZAPYTANIE OFERTOWE. 1) Przedmiot zamówienia:

ZASADY REKRUTACJI KANDYDATÓW DO XVIII LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO IM. JANA ZAMOYSKIEGO NA ROK SZKOLNY 2016/2017

Szkolenie instruktorów nauki jazdy Postanowienia wstępne

Strategia rozwoju kariery zawodowej - Twój scenariusz (program nagrania).

... Dotyczy przetargu nieograniczonego na zakup sprzętu na doposażenie sali operacyjnej Bloku Kardiochirurgii..

Biuletyn Naczelnej Rady Aptekarskiej nr V/ 4 /2010

1. Od kiedy i gdzie należy złożyć wniosek?

2. Zgodnie ze standardami nauczania dla kierunku: nauki o rodzinie - studenci zobowiązani są do odbycia 4-tygodniowej praktyki zawodowej.

LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE

I. POSTANOWIENIE OGÓLNE

Wybrane programy profilaktyczne

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 2011/2012

2) Drugim Roku Programu rozumie się przez to okres od 1 stycznia 2017 roku do 31 grudnia 2017 roku.

ZAPYTANIE OFERTOWE dot. rozliczania projektu. realizowane w ramach projektu: JESTEŚMY DLA WAS Kompleksowa opieka w domu chorego.

FIZJOGRAFIA URBANISTYCZNA

Rok studiów III DZIENNIK PRAKTYK ZAWODOWYCH

ZASADY PROWADZENIA CERTYFIKACJI FUNDUSZY EUROPEJSKICH I PRACOWNIKÓW PUNKTÓW INFORMACYJNYCH

PROTOKÓŁ Z ZEBRANIA ZAŁOŻYCIELSKIEGO STOWARZYSZENIA RZEMIOSŁO PRZYSZŁOŚCI odbytego w Spale w dniu 11 kwietnia 2013 r.

Ewaluacja projektu szkoleniowego Międzykulturowe ABC

Zadbaj o to aby wszyscy pracownicy w Twojej firmie zostali odpowiednio przeszkoleni pod kątem BHP

SFORMUŁOWANIE SZCZEGÓŁOWYCH SYNTEZA

Organizator badania biegłości ma wdrożony system zarządzania wg normy PN-EN ISO/IEC 17025:2005.

Założenia prognostyczne Wieloletniej Prognozy Finansowej

ROCZNE SPRAWOZDANIE Z EFEKTÓW REALIZACJI POWIATOWEGO PROGRAMU PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY ORAZ OCHRONY OFIAR PRZEMOCY W RODZINIE W POWIECIE KĘTRZYŃSKIM

Wyższego z dnia 9 października 2014 r. w sprawie warunków prowadzenia studiów na określonym kierunku i poziomie kształcenia (Dz. U. 2014, poz. 1370).

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO

OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA DO ZAPYTANIA KE1/POIG 8.2/13

DZIENNIK PRAKTYK ZAWODOWYCH

w ramach realizacji V etapu umowy nr 48/2009/F pt.

REGULAMIN przeprowadzania okresowych ocen pracowniczych w Urzędzie Miasta Mława ROZDZIAŁ I

Komunikat 16 z dnia dotyczący aktualnej sytuacji agrotechnicznej

Projekt "Integracja i aktywność" współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Zapytanie ofertowe dotyczące wyboru wykonawcy (biegłego rewidenta) usługi polegającej na przeprowadzeniu kompleksowego badania sprawozdań finansowych

UMOWA. Panią/Panem.. prowadzącą/ym działalność gospodarczą pod nazwą. REGON.. NIP. zwanym dalej Wykonawcą została zawarta umowa następującej treści :

KOMISJA NADZORU FINANSOWEGO

- 70% wg starych zasad i 30% wg nowych zasad dla osób, które. - 55% wg starych zasad i 45% wg nowych zasad dla osób, które

ZAPYTANIE OFERTOWE. Nazwa zamówienia: Wykonanie usług geodezyjnych podziały nieruchomości

Innowacje (pytania do przedsiębiorstw)

1.2. Konkurs odbywa się zgodnie z zasadami określonymi w niniejszym regulaminie, zwanym dalej "Regulaminem" oraz przepisami prawa polskiego.

p o s t a n a w i a m

UCHWAŁA NR VI/133//15 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO z dnia 23 marca 2015r.

GEO-SYSTEM Sp. z o.o. GEO-RCiWN Rejestr Cen i Wartości Nieruchomości Podręcznik dla uŝytkowników modułu wyszukiwania danych Warszawa 2007

3. Zarz dzenie wchodzi w ycie z dniem podpisania z moc obowi zuj c od 1 wrze nia 2011 roku.

Zmiany w Podstawie programowej przedmiotów informatycznych

REGULAMIN PROGRAMU PROMOCJI

UCHWAŁA NR XVII/245/2016 RADY MIEJSKIEJ W MIECHOWIE. z dnia 4 kwietnia 2016 r.

WYMAGANIA EDUKACYJNE SPOSOBY SPRAWDZANIA POSTĘPÓW UCZNIÓW WARUNKI I TRYB UZYSKANIA WYŻSZEJ NIŻ PRZEWIDYWANA OCENY ŚRÓDROCZNEJ I ROCZNEJ

Regulamin konkursu na logo POWIATU ŚREDZKIEGO

Opis modułu analitycznego do śledzenia rotacji towaru oraz planowania dostaw dla programu WF-Mag dla Windows.

Edward Grott Sprawozdanie z IV Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej "Wyzwania i potrzeby wobec edukacji dla bezpieczeństwa" : Ełk, 13 listopada 2012

Regulamin organizacji przetwarzania i ochrony danych osobowych w Powiatowym Centrum Kształcenia Zawodowego im. Komisji Edukacji Narodowej w Jaworze

PLAN POŁĄCZENIA PRZEZ PRZĘJECIE Proabit sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie z Linapro sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie

Regulamin rekrutacji i uczestnictwa uczniów do działań projektu Za rękę z Einsteinem edycja II

URZĄD OCHRONY KONKURENCJI I KONSUMENTÓW

SZCZEGÓŁOWY OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA

Zmiany przepisów ustawy -Karta Nauczyciela. Warszawa, kwiecień 2013

Opis przedmiotu zamówienia w oparciu o Wspólny Słownik Zamówień (CPV):

Protokół Zebrania Założycielskiego Polskiego Stowarzyszenia Wushu Shen Long

Transkrypt:

Sprawozdanie z realizacji zadania: Organizacja XIX Szkoły Zintegrowanego Monitoringu rodowiska Przyrodniczego W dniach 10-12 kwietnia 2013 roku w Stacji Monitoringu rodowiska Przyrodniczego UAM w Białej Górze została zorganizowana XIX Szkoła Zintegrowanego Monitoringu rodowiska Przyrodniczego. Spotkanie było zorganizowane przez Centrum Zintegrowanego Monitoringu rodowiska Przyrodniczego UAM, Stacj Monitoringu rodowiska Przyrodniczego UAM w Białej Górze oraz Główny Inspektorat Ochrony rodowiska w Warszawie. Program Zintegrowanego Monitoringu rodowisk Przyrodniczego funkcjonuje od roku 1993 jako element Pa stwowego Monitoringu rodowiska Przyrodniczego, koordynowanego na szczeblu centralnym przez Ministerstwo rodowiska w Warszawie. Głównym celem ZM P jest uzyskanie jednolitych, porównywalnych w skali Polski danych o stanie wybranych abiotycznych i biotycznych elementów rodowiska przyrodniczego, okre lanie aktualnego stanu i tendencji zachodz cych przemian oraz wskazywanie kierunków zagro e i działa zapobiegawczych. Aktualnie w realizacji programu ZM P w Polsce uczestniczy 9 Stacji Bazowych (Biała Góra, Storkowo, Puszcza Borecka, Wigry, Koniczynka, Kampinos, wi ty Krzy, Roztocze, Szymbark). Dla standaryzacji metod badawczych i porównywalno ci wyników monitoringu organizowane s coroczne Szkoły ZM P. Szkoły ZM P odbywaj si regularnie w ró nych Stacjach Bazowych i s po wi cone głownie koordynacji bada, doskonaleniu metod pomiarowych terenowych i laboratoryjnych, szkoleniom w zakresie nowych elementów programowych. Szkoła w Białej Górze została przeprowadzona zgodnie z przyj tym programem (zał cznik 1). W XIX Szkole ZM P w Białej Górze uczestniczyli przedstawiciele Centrum Zintegrowanego Monitoringu rodowiska Przyrodniczego UAM, Głównego Inspektoratu Ochrony rodowiska oraz 8 Stacji Bazowych: Białej Góry, Storkowa, Puszczy Boreckiej, Wigier, Koniczynki, Kampinosu, wi tego Krzy a i Szymbarku oraz (zał cznik 2). W szkoleniu nie uczestniczyli przedstawiciele Stacji Bazowej Roztocze. Wraz ze specjalistami 1

prowadz cymi szkolenie (Prof. dr hab. Jolanta Komisarek Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Prof. UAM dr hab. Alfred Stach i dr Małgorzata St pniewska - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu), Nadle nictwa Mi dzyzdroje i pracownikami Stacji w Białej Górze w XIX Szkole ZM P uczestniczyły ł cznie 24 osoby. W ramach zagadnie organizacyjnych podczas XIX Szkoły ZM P w Białej Górze wa ne kwestie organizacyjne i merytoryczne poruszali koordynator ZM P prof. zw. dr hab. Andrzej Kostrzewski, który oraz sekretarz naukowy ZM P dr Jacek Tylkowski, który przedstawił obowi zuj cy dla Stacji Bazowych harmonogram realizacji umowy w 2013 roku. Specjalista od bazy danych ZM P dr Robert Kruszyk poruszył kwestie jako ci składanych przez Stacje Bazowe zakodowanych danych pomiarowych do Centralnej Bazy Danych ZM P. Wskazał na najwa niejsze i najcz ciej wyst puj ce bł dy w kodowanych danych. Program XIX Szkoły ZM P składał si z trzech cz ci merytorycznych: 1. wiadczenia geoekosystemów zało enia wst pne warto ciowania rodowiska przyrodniczego, 2. glebowe wska niki stanu rodowiska przyrodniczego interpretacja profili glebowych, zanieczyszczenia gleb i roztworów glebowych, 3. modelowanie scenariusze zmian bilansu wodnego i biogeochemicznego dla zlewni reprezentatywnych ZM P. Program wiadczenia geoekosystemów zało enia wst pne warto ciowania rodowiska przyrodniczego dla ZM P przygotowała dr Małgorzata St pniewska z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, z Zakładu Geografii Kompleksowej na Wydziale Nauk Geograficznych i Geologicznych. W ramach tej cz ci szkolenia przedstawiono podstawowe zało enia wiadcze ekosystemów w Polsce oraz aktywno Unii Europejskiej w zakresie rozpoznania i warto ciowania wiadcze ekosystemów. Ponadto ukazano stan zaawansowania oceny i wyceny wiadcze ekosystemów w Polsce i pozostałych krajach członkowskich Unii Europejskiej. Przedstawiono równie ekonomiczne i przyrodnicze zało enia w celu rozpoznania oraz wyceny warto ci ekosystemów w Polsce. Wskazano metody badawcze wiadcze geoekosystemów, które mog by wykorzystane w Stacjach Bazowych ZM P, np. ocena rodowiska w jednostkach fizycznych, m.in. pokrycie terenu, woda itp. Ponadto wskazano du y potencjał badawczy Stacji Bazowych ZM P dla wiadcze geoekosystemów, np. poprzez okre lenie rezerw, regulacji i utrzymania walorów rodowiska przyrodniczego. W dyskusji stwierdzono znaczny potencjał Stacji Bazowych ZM P do wzi cia udziału w opracowaniach warto ciowania rodowiska przyrodniczego - wiadcze geoekosystemów. Konkluzj było stwierdzenie, e ka da Stacja Bazowa powinna 2

si zapozna si z wytycznymi Unii Europejskiej dotycz cymi wiadcze ekosystemów (ecoservices) oraz wskazanie mo liwo ci wł czenia si w ten program (CICES), w oparciu o specyfik przyrodnicz zlewni badawczej i realizowany w niej program ZM P. Program glebowe wska niki stanu rodowiska przyrodniczego interpretacja profili glebowych, zanieczyszczenia gleb i roztworów glebowych prowadziła specjalista ZM P Prof. dr hab. Jolanta Komisarek z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. W ramach tej cz ci szkolenia przedstawiono teoretyczne i praktyczne (terenowe) aspekty wła ciwo ci fizykochemicznych gleb oraz interpretacji profili glebowych i okre laniu typów gleb w nawi zaniu do nowej systematyki gleb Polski. Praktyczne zaj cia odbyły si w terenie na wykonanych odkrywkach glebowych, które dotyczyły gleb le nych i rolnych. W ramach tej cz ci przedstawiono równie aspekty dotycz ce interpretacji wyników programu ZM P roztwory glebowe. Pani Prof. Komisarek zobowi zała si do przedstawienia modelu funkcjonowania rodowiska przyrodniczego w oparciu o roztwory glebowe, który b dzie mógł zosta wdro ony w raportach ZM P. Podczas Szkoły zostało przeprowadzone praktyczne szkolenie w zastosowaniu programu SWOT do modelowania dla Stacji Bazowych ZM P (scenariusze zmian bilansu wodnego i biogeochemicznego dla zlewni reprezentatywnych ZM P), które stanowiło kontynuacj z poprzedniej XVIII Szkoły w Storkowie. Praktyczne szkolenie przeprowadził prof. UAM dr hab. Alfred Stach. Efektem szkolenia było stwierdzenie, e w kolejnych latach Stacje Bazowe b d mogły samodzielnie wykonywa proste symulacje funkcjonowania rodowiska przyrodniczego w zakresie, np. obiegu wody czy biogenów. Konieczne jest jedynie sprecyzowanie, które parametry z modelu SWOT i dla jakich przedziałów czasowych b d obligatoryjnie analizowane przez wszystkie Stacje Bazowe a które b d nawi zywały do specyfiki przyrodniczej zlewni reprezentatywnej. Sprawozdanie Prof. Stacha z realizacji szkolenia przedstawiono w zał czniku 3. 3

Zał cznik 1. Program XIX Szkoły ZM P w Białej Górze Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Centrum Zintegrowanego Monitoringu rodowiska Przyrodniczego Stacja Monitoringu rodowiska Przyrodniczego UAM w Białej Górze Główny Inspektorat Ochrony rodowiska w Warszawie XIX Szkoła Zintegrowanego Monitoringu rodowiska Przyrodniczego Glebowe wska niki stanu rodowiska przyrodniczego interpretacja profili glebowych, zanieczyszczenia gleb i roztworów glebowych Modelowanie scenariusze zmian bilansu wodnego i biogeochemicznego dla zlewni reprezentatywnych ZM P wiadczenia geoekosystemów zało enia wst pne warto ciowania rodowiska przyrodniczego 10-12 kwietnia 2013 roku Stacja Monitoringu rodowiska Przyrodniczego UAM w Białej Górze Komitet Organizacyjny prof. zw. dr hab. Andrzej Kostrzewski przewodnicz cy dr in. Paulina cisłowska sekretarz mgr in. Lucyna Dygas-Ciołkowska mgr in. Hanna Kasprowicz dr Jacek Tylkowski dr Mariusz Samołyk mgr Marta Sajkowska 4

Program 9 kwietnia 2013 r. (wtorek) popołudnie/wieczór przyjazd uczestników XIX szkoły ZM P do Stacji Monitoringu rodowiska Przyrodniczego UAM w Białej Górze od 19:00 kolacja 10 kwietnia 2013 r. ( roda) 08:00 08:30 niadanie 08:45 09:00 Otwarcie XIX Szkoły ZM P prof. zw. dr hab. Andrzej Kostrzewski 09:00 10:00 wiadczenia geoekosystemów zało enia wstepne warto ciowania rodowiska przyrodniczego dr Małgorzata St pniewska 10:00 11:30 Glebowe wska niki stanu rodowiska przyrodniczego interpretacja profili glebowych, zanieczyszczenia gleb i roztworów glebowych prof. dr hab. in. Jolanta Komisarek 11:30 12:00 przerwa kawowa 12:00 15:00 Glebowe wska niki stanu rodowiska przyrodniczego interpretacja profili glebowych, zanieczyszczenia gleb i roztworów glebowych sesja terenowa prof. dr hab. in. Jolanta Komisarek 15:00 16:30 obiad 16:30 19:30 Glebowe wska niki stanu rodowiska przyrodniczego interpretacja profili glebowych, zanieczyszczenia gleb i roztworów glebowych prof. dr hab. in. Jolanta Komisarek 20:00 kolacja w Wiatraku 11 kwietnia 2013 r. (czwartek) 08:00 08:30 niadanie 09:00 11:30 Glebowe wska niki stanu rodowiska przyrodniczego interpretacja profili glebowych, zanieczyszczenia gleb i roztworów glebowych sesja terenowa prof. dr hab. in. Jolanta Komisarek 11:30 12:00 przerwa kawowa 12:00 14:00 Glebowe wska niki stanu rodowiska przyrodniczego interpretacja profili glebowych, zanieczyszczenia gleb i roztworów glebowych prof. dr hab. in. Jolanta Komisarek 14:00 15:30 obiad 5

16:00 18:00 Modelowanie testowanie za pomoc SWAT ró nych scenariuszy zmian klimatu prof. UAM dr hab. Alfred Stach 18:00 18:15 przerwa kawowa 18:15 20:00 Modelowanie testowanie za pomoc SWAT ró nych scenariuszy zmian klimatu prof. UAM dr hab. Alfred Stach 20:30 kolacja 12 kwietnia 2013 r. (pi tek) 08:00 08:30 niadanie 09:00 11:00 Modelowanie testowanie za pomoc SWAT ró nych scenariuszy zmian pokrycia/u ytkowania terenu prof. UAM dr hab. Alfred Stach 11:00 11:15 przerwa kawowa 11:15 13:00 Modelowanie walidacja prognoz na podstawie danych pomiarowych prof. UAM dr hab. Alfred Stach 13:00 13:30 Podsumowanie XIX Szkoły ZM P, dyskusja 13:30 15:30 obiad 15:30 wyjazd uczestników XIX Szkoły ZM P 6

Zał cznik 2. Uczestnicy XIX Szkoły ZM P w Białej Górze w dniach 10-12.04.2013 Centrum Zintegrowanego Monitoringu rodowiska Przyrodniczego UAM: prof. zw. dr hab. Andrzej Kostrzewski (koordynator ZM P) mgr Marta Sajkowska Specjali ci Zintegrowanego Monitoringu rodowiska Przyrodniczego prof. dr hab. Jolanta Komisarek dr Robert Kruszyk Stacja Bazowa ZM P Biała Góra: dr Jacek Tylkowski dr Paulina cisłowska dr Mariusz Samołyk Stacja Bazowa ZM P Storkowo: mgr Monika Doma ska Stacja Bazowa ZM P Puszcza Borecka: dr Anna Degórska dr in. Tomasz nie ek Stacja Bazowa ZM P Wigry: dr Tomasz Janecki mgr Maciej Roma ski Stacja Bazowa ZM P Koniczynka: prof. UMK dr hab. Marek Kejna Stacja Bazowa ZM P wi ty Krzy : dr Rafał Kozłowski Stacja Bazowa ZM P Kampinos: mgr Anna Andrzejewska Stacja Bazowa ZM P Szymbark dr Witold Bochenek Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu prof. UAM dr hab. Alfred Stach dr Małgorzata St pniewska dr Anna Dmowska mgr Katarzyna Bartkowiak mgr Łukasz Wyka Nadle nictwo Mi dzyzdroje 3 osoby 7

Zał cznik 3. Sprawozdanie z realizacji tematu Modelowanie scenariusze zmian bilansu wodnego i biogeochemicznego dla zlewni reprezentatywnych ZM P w trakcie XIX Szkoły ZM P w Białej Górze dr hab. Alfred Stach Zakład Geoekologii Instytut Geoekologii i Geoinformacji Uniwersytet im. Adama Mickiewicza ul. Dzi gielowa 27, 61-680 Pozna e-mail: frdstach@amu.edu.pl, tel.: (61) 829 6179; 607 277 066 Pozna, 2013-04-15 Sprawozdanie z realizacji tematu Modelowanie scenariusze zmian bilansu wodnego i biogeochemicznego dla zlewni reprezentatywnych ZM P w trakcie XIX Szkoły Zintegrowanego Monitoringu rodowiska Przyrodniczego W programie tematu modelowanie zaplanowano zrealizowanie nast puj cych punktów: (1) testowanie za pomoc SWAT ró nych scenariuszy zmian klimatu, (2) testowanie za pomoc SWAT ró nych scenariuszy zmian pokrycia/u ytkowania terenu i (3) walidacj prognoz na podstawie danych pomiarowych. Po dyskusji z uczestnikami Szkoły stwierdzono, e konieczne jest równie ponowne prze wiczenie wykonywania standardowych, to znaczy opartych na aktualnych danych pomiarowych i aktualnym rozmieszczeniu form pokrycia/u ytkowania, symulacji modelem SWAT. Taka zmiana programu zaj spowodowała, e nie zrealizowano punktu 2 i 3 z pierwotnego planu. Pozytywnym jednak efektem jest pewno, e wszystkie osoby uczestnicz ce w zaj ciach opanowały w pełni umiej tno wykonywania oblicze modelem i wizualizacji jego wyników. Oprócz ni ej podpisanego zaj cia z tematu modelowanie współprowadziła doktor Anna Dmowska z Instytutu Geoekologii i Geoinformacji UAM. Obecno dwóch osób znacznie usprawniła przebieg zaj i zwi kszyła efektywno nauczania. W czasie kiedy jeden z prowadz cych omawiał zagadnienie i pokazywał praktyczne jego wykonanie przy u yciu komputera i rzutnika, druga osoba pomagała tym z uczestników, którzy mieli problemy. Dzi ki temu tracono mniej czasu na przerwy i przebieg zaj był bardziej płynny. 8

W pierwszej cz ci programu tematu modelowanie przeprowadzony został wykład w trakcie którego omówiono: funkcje SWAT umo liwiaj ce testowanie scenariuszy zmian w rodowisku na obieg wody i bilans biogechemiczny zlewni rzecznej, dane klimatyczne wykorzystywane w SWAT do stochastycznego generowania pogody oraz podstawowe algorytmy przy u yciu których generowane s parametry pogody, aktualne zmiany klimatu w skali całej kuli ziemskiej i Polski, prognozowanie warunków klimatycznych w przyszło ci) i problemy wynikaj ce z wielo ci globalnych modeli klimatu (GCM), ró nic w ich strukturze i reprezentacji przestrzeni oraz wykorzystywanych scenariuszy emisji gazów cieplarnianych prognozy zmian klimatu dla Polski w skali XXI stulecia downscaling metody zwi kszania rozdzielczo ci prognoz klimatycznych z GCM do skali regionalnej i lokalnej. Dalsza cz zaj miała ju charakter praktyczny. Uczestnicy zostali zapoznani z zagadnieniami: pozyskiwanie danych prognoz klimatycznych o zwi kszonej rozdzielczo ci do potrzeb modelowania zlewni w ZM P, przetwarzanie danych prognoz klimatycznych do postaci mo liwej do wykorzystania w SWAT, wykonywanie symulacji w SWAT i ocena wpływu zmian klimatu na wybrane elementy bilansu wodnego i biogeochemicznego zlewni. Do wykorzystania w realizacji wy ej omówionych punktów zarekomendowano korzystanie z internetowych baz danych udost pnionych przez CGIAR Research Program on Climate Change, Agriculture and Food Security (http://www.ccafs-climate.org/) oraz IMGW (http://klimat.imgw.pl/?page_id=887). Uczestnicy szkoły zostali zaznajomieni z procedurami selekcji danych prognoz klimatycznych o zwi kszonej rozdzielczo ci dla okre lonego modelu GCM, scenariusza emisji gazów cieplarnianych, okresu prognozy, parametru klimatycznego, rozdzielczo ci przestrzennej i formatu zapisu plików. Kolejnym etapem prac było przetwarzanie pozyskanych z sieci danych prognoz klimatycznych do postaci nadaj cej si do wykorzystania w symulacjach wykonywanych za pomoc modelu SWAT. Dane globalne były przy u yciu bezpłatnego oprogramowania SAGA-GIS: (1) przycinane do obszaru Polski, (2) konwertowane do u ywanego w SWAT układu współrz dnych płaskich. Z uzyskanej siatki danych warto ci prognoz dla poszczególnych parametrów i poszczególnych miesi cy w roku obliczano warto ci rednie 9

dla obszaru zlewni reprezentatywnej ZM P (w trakcie zaj pracowano na danych przykładowych wybranych dla zlewni górnej Pars ty). Ko cowym etapem tej procedury było wprowadzanie tych danych do pliku z tabel charakterystyk klimatycznych wykorzystywan w generatorze pogody SWAT. W zaj ciach u ywano danych prognoz dla 10-lecia lat 2031-2040. W kolejnej cz ci zaj z tematu modelowanie przeprowadzono dwie symulacje SWAT dla zlewni górnej Pars ty w wariancie z danymi klimatycznymi pochodz cymi z rzeczywistych serii pomiarowych oraz w wariancie z danymi klimatycznymi (wybranych parametrów) z prognozy na lata 2031-2040. Wyniki symulacji zostały zapisane, a nast pnie wizualizowane kartograficznie w MapWindow GIS i postaci serii czasowych za pomoc SWATPlot/Graph. Prognozy ewapotranspiracji rzeczywistej z obu wariantów oblicze dla jednej zlewni cz stkowej zostały wyeksportowane do pliku CSV, a nast pnie poddane analizie statystycznej w MS Excel. Z oblicze testu t dla zmiennych zale nych wynikało, e dla u ytych danych prognozy (model GCM, scenariusz emisji), ewapotranspiracji rzeczywista w dekadzie laty 2031-2040 b dzie istotnie ni sza ni obecnie. Ko cz c zaj cia uzgodniono z organizatorem Szkoły i jej uczestnikami, e te tre ci, które wykraczały poza dotychczas opracowane instrukcje zostan dokładnie opisane i przekazane Stacjom Bazowym ZM P. Nowa instrukcja obejmowa b dzie równie zagadnienia testowania scenariuszy zmian pokrycia i u ytkowania terenu, oraz niektórych zabiegów agro i hydro-technicznych. 10

Zał cznik 4. Wybrane fotografie z XIX Szkoły ZM P w Białej Górze w dniach 10-12.04.2013 Fot. 1. XIX Szkoła ZM P w Białej Górze wiadczenia geoekosystemów zało enia wst pne warto ciowania rodowiska przyrodniczego. Prowadzi dr Małgorzata St pniewska Fot. 2. XIX Szkoła ZM P w Białej Górze Glebowe wska niki stanu rodowiska przyrodniczego interpretacja profili glebowych, zanieczyszczenia gleb i roztworów glebowych. Prowadzi Prof. dr hab. Jolanta Komisarek 11

Fot. 3. XIX Szkoła ZM P w Białej Górze Glebowe wska niki stanu rodowiska przyrodniczego interpretacja profili glebowych, zanieczyszczenia gleb i roztworów glebowych. Prowadzi Prof. dr hab. Jolanta Komisarek Fot. 4. XIX Szkoła ZM P w Białej Górze 12