przód Prgram Rzwju Instytucjnalneg MS P MAŁOPOLSKA SZKOŁA ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ AKADEMII EKONOMICZNEJ W KRAKOWIE PROGRAM ROZWOJU INSTYTUCJONALNEGO WEWNĄTRZ: zarządzanie strategiczne i finanswe rganizacja i funkcjnwanie urzędu zarządzanie kadrami ANALIZA INSTYTUCJONALNA URZĘDU GMINY usługi publiczne, w tym kmunalne partycypacja spłeczna i stymulwanie rzwju spłeczneg stymulwanie rzwju gspdarczeg zarządzanie prjektami współpraca między jednstkami samrządu terytrialneg etyka i zapbieganie zjawiskm krupcji Przewdnik dla samrządów Wydanie II pd redakcją Marcina Zawickieg i Stanisława Mazura MS P MAŁOPOLSKA SZKOŁA ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ AKADEMII EKONOMICZNEJ W KRAKOWIE
tył przód PROGRAM ROZWOJU INSTYTUCJONALNEGO ANALIZA INSTYTUCJONALNA URZĘDU GMINY Przewdnik dla samrządów Wydanie II Kraków, 2004
Przewdnik zstał przygtwany w ramach prjektu Prgram Rzwju Instytucjnalneg (PRI), realizwaneg przez Knsrcjum Canadian Urban Institute raz Małplskiej Szkły Administracji Publicznej Akademii Eknmicznej w Krakwie Wydawca Małplska Szkła Administracji Publicznej Akademii Eknmicznej w Krakwie ul. Szewska 20/3, 30-009 Kraków tel. (12) 421 76 68, fax. (12) 422 69 19 e-mail: msap@ae.krakw.pl www.msap.ae.krakw.pl Ministerstw Spraw Wewnętrznych i Administracji ul. Stefana Batreg 5, 02-591 Warszawa Małplska Szkła Administracji Publicznej Akademii Eknmicznej w Krakwie; Ministerstw Spraw Wewnętrznych i Administracji Okładka Janusz Banaszewski Opracwanie graficzne Paweł Płaneta Redakcja językwa i krekta Anna Szczepanik Druk Gryf s.c. ul. Dukatów 29, 31-431 Kraków ISBN 83-89410-30-3
3 SPIS TREŚCI PRZEDMOWA... 5 WPROWADZENIE... 7 INSTRUKCJA PRZEPROWADZANIA ANALIZY INSTYTUCJONALNEJ URZĘDU GMINY... 11 OBSZAR ZARZĄDZANIA NR I ZARZĄDZANIE STRATEGICZNE I FINANSOWE... 15 Definicja bszaru zarządzanie strategiczne i finanswe... 15 Pdstawwe pjęcia stswane w bszarze zarządzanie strategiczne i finanswe... 15 Kryterium zarządzania nr 1 Planwanie strategiczne... 17 Kryterium zarządzania nr 2 Perspektywiczna cena sytuacji finanswej... 21 Kryterium zarządzania nr 3 Wielletnie planwanie inwestycyjne... 23 Kryterium zarządzania nr 4 Rczne planwanie finanswe, mnitrwanie i cena wyknania planów... 26 OBSZAR ZARZĄDZANIA NR II ORGANIZACJA I FUNKCJONOWANIE URZĘDU... 31 Definicja bszaru rganizacja i funkcjnwanie urzędu... 31 Pdstawwe pjęcia stswane w bszarze rganizacja i funkcjnwanie urzędu... 31 Kryterium zarządzania nr 5 Pdział uprawnień decyzyjnych i dpwiedzialnści... 34 Kryterium zarządzania nr 6 Zarządzanie prcesami... 37 Kryterium zarządzania nr 7 Efektywnść kmunikacji wewnętrznej... 40 OBSZAR ZARZĄDZANIA NR III ZARZĄDZANIE KADRAMI... 43 Definicja bszaru zarządzanie kadrami... 43 Pdstawwe pjęcia stswane w bszarze zarządzanie kadrami... 43 Kryterium zarządzania nr 8 System rekrutacji persnelu... 44 Kryterium zarządzania nr 9 System ceny i awanswania pracwników... 48 Kryterium zarządzania nr 10 System szkleń i dsknalenia zawdweg... 51 OBSZAR ZARZĄDZANIA NR IV USŁUGI PUBLICZNE, W TYM KOMUNALNE... 55 Definicja bszaru usługi publiczne, w tym kmunalne... 55 Pdstawwe pjęcia stswane w bszarze usługi publiczne, w tym kmunalne... 55 Kryterium zarządzania nr 11 Standardy świadczenia usług publicznych... 58 Kryterium zarządzania nr 12 Planwanie świadczenia usług publicznych... 61 Kryterium zarządzania nr 13 Dsknalenie świadczenia usług publicznych... 65 OBSZAR ZARZĄDZANIA NR V PARTYCYPACJA SPOŁECZNA I STYMULOWANIE ROZWOJU SPOŁECZNEGO... 69 Definicja bszaru partycypacja spłeczna i stymulwanie rzwju spłeczneg... 69 Pdstawwe pjęcia stswane w bszarze partycypacja spłeczna i stymulwanie rzwju spłeczneg... 69 Kryterium zarządzania nr 14 Kmunikacja i partycypacja spłeczna... 70 Kryterium zarządzania nr 15 Współpraca z rganizacjami pzarządwymi... 74 Kryterium zarządzania nr 16 Wspieranie inicjatyw spłecznych... 77
4 A n a l i z a i n s t y t u c j n a l n a u r z ę d u g m i n y OBSZAR ZARZĄDZANIA NR VI STYMULOWANIE ROZWOJU GOSPODARCZEGO... 81 Definicja bszaru stymulwanie rzwju gspdarczeg... 81 Pdstawwe pjęcia stswane w bszarze stymulwanie rzwju gspdarczeg... 81 Kryterium zarządzania nr 17 Prgram rzwju gspdarczeg...82 OBSZAR ZARZĄDZANIA NR VII ZARZĄDZANIE PROJEKTAMI... 85 Definicja bszaru zarządzanie prjektami... 85 Pdstawwe pjęcia stswane w bszarze zarządzanie prjektami... 85 Kryterium zarządzania nr 18 System zarządzania prjektami... 86 OBSZAR ZARZĄDZANIA NR VIII WSPÓŁPRACA MIĘDZY JEDNOSTKAMI SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO... 91 Definicja bszaru współpraca między jednstkami samrządu terytrialneg... 91 Pdstawwe pjęcia stswane w bszarze współpraca między jednstkami samrządu terytrialneg... 91 Kryterium zarządzania nr 19 Realizwanie przedsięwzięć we współpracy z innymi jednstkami samrządu terytrialneg... 92 OBSZAR ZARZĄDZANIA NR IX ETYKA I ZAPOBIEGANIE ZJAWISKOM KORUPCJI... 95 Definicja bszaru etyka i zapbieganie zjawiskm krupcji... 95 Pdstawwe pjęcia stswane w bszarze etyka i zapbieganie zjawiskm krupcji... 95 Kryterium zarządzania nr 20 Kształtwanie pstaw etycznych... 96 ZBIORCZE ZESTAWIENIE WYNIKÓW ANALIZY INSTYTUCJONALNEJ URZĘDU GMINY... 99
P r z e d m w a 5 Szanwni Państw, Z dużą satysfakcją przekazuję Państwu przewdnik dtyczący Analizy instytucjnalnej urzędu gminy, przygtwany w ramach Prgramu Rzwju Instytucjnalneg adreswaneg d urzędów administracji publicznej. Prgram ten, bk gólnplskieg Prgramu Szkleniweg, jest wkładem MSWiA w realizację rządweg Prgramu Aktywizacji Obszarów Wiejskich, współfinanswaneg ze śrdków Banku Światweg. Ministerstw zaangażwał się w ten Prgram widząc w nim szansę na zainicjwanie systematycznej pracy nad dsknaleniem zarządzania w urzędach lkalnej i reginalnej administracji publicznej. Metda przedstawina w przewdniku ma pzwlić kierwnictwu i pracwnikm urzędów gmin na dknanie samceny pzimu rzwju instytucjnalneg w wybranych 9 bszarach zarządzania. Odrębne wersje teg pracwania adreswane d starstwa pwiatweg i urzędu marszałkwskieg również są już dstępne. Przeprwadzenie analizy instytucjnalnej urzędu jest isttnym warunkiem przygtwania i wdrżenia planu rzwju instytucjnalneg, dzięki czemu urząd będzie bardziej przyjazny dla bywateli. Zamierzeniem twórców metdy był także przekazanie infrmacji nwczesnych metdach zarządzania, dpwiadających współczesnym wyzwanim w zakresie kierwania jednstkami administracji publicznej. Zdaję sbie sprawę, że w wielu samrządach dknał się w statnich latach isttny pstęp w zakresie efektywnści i skutecznści zarządzania i chciałbym, aby te pzytywne dświadczenia były prpagwane wśród wszystkich samrządów. Prezentwana metda analizy instytucjnalnej zstała przetestwana w rku 2002 i 2003 w 28 urzędach gmin, uczestniczących w PRI, a następnie w parciu wyniesine dświadczenia udsknalna przez autrów knsultantów Małplskiej Szkły Administracji Publicznej Akademii Eknmicznej w Krakwie i Canadian Urban Institute, we współpracy z Zespłem Prjektu w MSWiA. Niniejszy przewdnik jest kńcwym prduktem Prgramu, który feruję Państwu w celu wykrzystania przy samdzielnym analizwaniu stanu zaawanswania instytucjnalneg Państwa urzędów. Przewdnik ten jest uzupełnieniem pradnika pt. Rzwój instytucjnalny, w którym pisan wszystkie etapy wdrażania tej metdy. Mam nadzieję, że przedstawiny materiał każe się interesujący i inspirujący, a przede wszystkim przydatny w wymiarze praktycznym, c umżliwi dsknalenie rganizacji, sprawnści i skutecznści Państwa urzędów. Ze względu na nwatrski charakter metdy rzwju instytucjnalneg mamy świadmść, że przewdnik ten wymaga stałeg dsknalenia, c mam nadzieję będzie dbywać się przy udziale samrządów i rganizacji samrządwych, Ministerstwa raz autrów przewdnika. Celem jaki nam wspólnie przyświeca jest pdnszenie standardu usług ferwanych bywatelm raz zwiększenie sprawnści funkcjnwania administracji. Dziękuję bardz wszystkim sbm zaangażwanym w pwstanie teg pracwania: autrm ekspertm MSAP/CUI, człnkm zespłów zadaniwych w jednstkach piltażwych (uczestniczącym w PRI) raz recenzentm Prgramu. Wyrażam nadzieję, że prezentwana metda analizy instytucjnalnej urzędu będzie dla Państwa użyteczna raz zawcuje wraz z pzstałymi prduktami Prgramu przyśpieszeniem pzytywnych przekształceń w funkcjnwaniu administracji samrządwej. T z klei jest jednym z warunków, aby samrządy mgły lepiej wykrzystać szanse rzwjwe, jakie niesie akcesja Plski d Unii Eurpejskiej. Z pważaniem, Jerzy Mazurek Pdsekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji
7 WPROWADZENIE Przewdnik Analiza instytucjnalna urzędu gminy zstał przygtwany w ramach prjektu Prgram Rzwju Instytucjnalneg (PRI), realizwaneg przez Knsrcjum Canadian Urban Institute i Małplskiej Szkły Administracji Publicznej Akademii Eknmicznej w Krakwie na zlecenie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji (MSWiA). PRI jest częścią rządweg Prgramu Aktywizacji Obszarów Wiejskich (PAOW), któreg celem jest wspieranie rzwju gspdarczeg bszarów wiejskich pprzez zwiększenie pzarlniczeg zatrudnienia, wsparcie prcesu umacniania samrządów i rzwju reginalneg raz pmc w budwaniu ptencjału instytucjnalneg, niezbędneg d uzyskania przedakcesyjnych i strukturalnych funduszy Unii Eurpejskiej. U pdstaw PRI leży przeknanie, że jednym z kluczwych czynników służących rzwjwi bszarów wiejskich jest sprawna i efektywna administracja samrządwa, inicjująca i wspierająca działania na rzecz ich mdernizacji. Aby urzędy administracji samrządwej mgły wypełniać zadania na miarę istniejących i pjawiających się ptrzeb, knieczne jest wzmcnienie ich ptencjału instytucjnalneg. Pd pjęciem tym rzumie się dpwiednie struktury rganizacyjne, właściwe prcedury działania, mechanizmy zapewniające udział spłecznści lkalnej w zarządzaniu sprawami publicznymi raz kmpetentnych i sprawnych urzędników. PRI wpisuje się w nurt budwania nwczesnej administracji publicznej. Prgram ten nawiązuje m.in. d zasad nweg zarządzania publiczneg i kncepcji współuczestniczenia bywateli w zarządzaniu sprawami publicznymi. Prpagwane w ramach PRI zasady, mechanizmy i instrumenty są d wielu lat stswane z pzytywnym skutkiem w większści państw Eurpy Zachdniej raz w USA i Kanadzie. Odpwiedni ptencjał instytucjnalny pzwala jednstkm samrządu terytrialneg świadczyć usługi publiczne wyskiej jakści raz efektywnie wspierać rzwój spłeczn-gspdarczy wspólnt lkalnych. Staje się t szczególnie isttne w aspekcie rzwju bszarów wiejskich. Na terenach tych władza publiczna dgrywa kluczwą rlę we wspieraniu szerk rzumianeg rzwju lkalneg. Zagadnienie t nabiera ddatkweg znaczenia w kntekście integracji Plski z Unią Eurpejską. O zdlnści d pzyskania zewnętrznych śrdków finanswych na realizację przedsięwzięć lkalnych decyduje sprawnść jednstek samrządu terytrialneg m.in. umiejętnść wypracwania dpwiednich prjektów, skupienia wkół nich lkalnych partnerów raz efektywneg zarządzania przedsięwzięciami publicznymi. Pdstawwym celem PRI jest wypracwanie metdy rzwju instytucjnalneg jednstek administracji publicznej, bejmującej analizę pzimu rzwju instytucjnalneg, prjektwanie zmian (usprawnień) instytucjnalnych raz ich wdrażanie. Zgdnie z załżeniami, kreślnymi przez Ministerstw Spraw Wewnętrznych i Administracji, metdą rzwju instytucjnalneg zstał bjętych 9 bszarów zarządzania: 1. Zarządzanie strategiczne i finanswe. 2. Organizacja i funkcjnwanie urzędu. 3. Zarządzanie kadrami. 4. Usługi publiczne, w tym kmunalne. 5. Partycypacja spłeczna i stymulwanie rzwju spłeczneg. 6. Stymulwanie rzwju gspdarczeg. 7. Zarządzanie prjektami. 8. Współpraca między jednstkami samrządu terytrialneg. 9. Etyka i zapbieganie zjawiskm krupcji. Elementami metdy rzwju instytucjnalneg są: A. Na pzimie analizy pzimu rzwju instytucjnalneg (zawarte w niniejszym pracwaniu): pięcistpniwe pisy stadiów rzwju instytucjnalneg dla kryteriów zarządzania w ramach 9 bszarów zarządzania, pisy stanów mdelwych pzimu rzwju instytucjnalneg dla każdeg kryterium zarządzania,
8 A n a l i z a i n s t y t u c j n a l n a u r z ę d u g m i n y kwestinariusze diagnstyczne, krespndujące z pisami stadiów rzwju instytucjnalneg-,służące kreśleniu pzimu rzwju instytucjnalneg jednstki. B. Na pzimie prjektwania usprawnień: plany rzwju instytucjnalneg zawierające zestawy prjektów, których realizacja umżliwi pdniesienie ptencjału instytucjnalneg urzędu gminy. C. Na pzimie wdrażania usprawnień: Katalg narzędzi wspierających rzwój instytucjnalny, krespndujący z pisami stadiów rzwju instytucjnalneg, Zarządzanie w samrządzie terytrialnym. Najlepsze praktyki. Katalg narzędzi wspierających rzwój instytucjnalny jest pdstawą wybru kreślnych usprawnień zawiera n również prcedurę ich wprwadzania i mechanizmy ich mnitrwania. W pracwaniu pt. Zarządzanie w samrządzie terytrialnym. Najlepsze praktyki zamieszczn natmiast pisy pmyślnie zakńcznych w jednstkach samrządu terytrialneg prjektów usprawnień. Przewdnik Analiza instytucjnalna urzędu gminy umżliwia dknanie samceny pzimu rzwju instytucjnalneg urzędu, a więc realizację pierwszeg z trzech etapów rzwju instytucjnalneg. Zstał n przygtwany w celu upwszechniana wśród urzędów gminy metdy analizy instytucjnalnej, wypracwanej w ramach PRI. Opracwanie t zawiera infrmacje, które umżliwią zaintereswanym jednstkm dknanie ceny ich pzimu rzwju instytucjnalneg. Przewdnik składa się z części wprwadzającej, infrmującej spsbie przeprwadzenia samceny pzimu rzwju instytucjnalneg urzędu raz części diagnstycznej. W ramach realizacji Prgramu Rzwju Instytucjnalneg zstał również przygtwany pradnik pt. Rzwój instytucjnalny, pświęcny planwaniu raz wdrażaniu zmian instytucjnalnych. Pzstałe prdukty Prgramu, tj.: Katalg narzędzi wspierających rzwój instytucjnalny, Zarządzanie w samrządzie terytrialnym. Najlepsze praktyki, Analiza instytucjnalna starstwa pwiatweg raz Analiza instytucjnalna urzędu marszałkwskieg, będą dstępne na strnie internetwej PRI (www.msap.ae.krakw.pl), pcząwszy d maja 2004 rku. Przyjęt załżenie, że metda wypracwana w ramach PRI stanie się pdstawą wprwadzania przez MSWiA systemwych usprawnień w jednstkach administracji publicznej w Plsce, szczególnie w urzędach administracji samrządwej. Realizacja teg załżenia znacza kniecznść kmplekswej i zapewniającej reprezentatywnść weryfikacji wypracwanej metdy. Stąd też w PRI uczestniczą 33 jednstki administracji publicznej, reprezentujące administrację rządwą w wjewództwie (urzędy wjewódzkie), samrząd wjewództwa (urzędy marszałkwskie), samrząd pwiatwy (starstwa pwiatwe) i samrząd gminy (urzędy gminy). Urzędy bjęte PRI trzymują pmc dradczą, szkleniwą i wsparcie sprzętwe, bezpśredni związane z wdrażanymi w nich planami rzwju instytucjnalneg. Przewdnik Analiza instytucjnalna urzędu gminy przygtwał zespół autrski, w składzie: Marcin Zawicki (Małplska Szkła Administracji Publicznej Akademii Eknmicznej w Krakwie, zastępca lidera prjektu ds. metdy rzwju instytucjnalneg), Stanisław Mazur (Małplska Szkła Administracji Publicznej Akademii Eknmicznej w Krakwie, lider prjektu PRI), Jarsław Bber (Małplska Szkła Administracji Publicznej Akademii Eknmicznej w Krakwie, szef zespłów lkalnych), Pierre Charette (Canadian Urban Institute, ekspert ds. zarządzania kadrami i etyki), Rbert Chrabąszcz (Małplska Szkła Administracji Publicznej Akademii Eknmicznej w Krakwie, ekspert ds. zarządzania strategiczneg), Jhn Gladki (Canadian Urban Institute, ekspert ds. usług publicznych), Jarsław Górniak (Małplska Szkła Administracji Publicznej Akademii Eknmicznej w Krakwie, ekspert ds. partycypacji spłecznej i stymulwania rzwju spłeczneg), Andrzej Kzina (Akademia Eknmiczna w Krakwie, ekspert ds. rganizacji i funkcjnwania urzędu),
9 W p r w a d z e n i e 9 Leszek Kził (Akademia Eknmiczna w Krakwie, ekspert ds. zarządzania kadrami), Anna Laskwska (DS Cnsulting, ekspert ds. zarządzania finansweg), Aleksander Marcinkwski (Uniwersytet Jagiellński, ekspert ds. zarządzania strategiczneg), Tadeusz Markwski (Uniwersytet Łódzki, ekspert ds. stymulwania rzwju gspdarczeg raz współpracy między jednstkami samrządu terytrialneg), Alan Mitchell (Canadian Urban Institute, ekspert ds. rganizacji i funkcjnwania urzędu), Eric McSweeney (Canadian Urban Institute, zastępca lidera prjektu ds. transferu knwhw), Henryk Pająk (Umbrella Stwarzyszenie Knsultantów, ekspert ds. rganizacji i funkcjnwania urzędu), Krzysztf Pakński (ekspert ds. zarządzania finansweg), Witld Sartrius (Fundacja Edukacji Eknmicznej, ekspert ds. zarządzania prjektami), Bhdan Turwski (Umbrella Stwarzyszenie Knsultantów, zastępca lidera prjektu ds. mnitringu i ewaluacji), Wiesław Wańkwicz (Małplska Szkła Administracji Publicznej Akademii Eknmicznej w Krakwie, ekspert ds. usług publicznych), Anatl Władyka (Małplska Szkła Administracji Publicznej Akademii Eknmicznej w Krakwie, ekspert ds. stymulwania rzwju gspdarczeg raz współpracy między jednstkami samrządu terytrialneg). Isttny wkład w przygtwanie metdy rzwju instytucjnalneg wnieśli również człnkwie Zespłu Prjektu w MSWiA, w składzie: Tmasz Ptkański (kierwnik), Jacek Nwak (specjalista ds. rzwju instytucjnalneg), Krzysztf Jaszczłt (specjalista ds. mnitringu i ewaluacji), z inicjatywy których pwstała w/w metda, raz wewnętrzny recenzent Prgramu Wjciech Misiąg przedstawiciel Instytutu Badań nad Gspdarką Rynkwą ( Zespół Referencyjny Kmpnentu B-3 PAOW). Pnadt, składamy pdziękwania pracwnikm piltażwych jednstek samrządu terytrialneg uczestniczących w PRI, którzy weryfikwali wcześniejsze wersje kwestinariuszy diagnstycznych, c również pzwlił na ich dpracwanie. Przewdnik pwstał dzięki współpracy ekspertów Prgramu Rzwju Instytucjnalneg z następującymi jednstkami piltażwymi: Urząd Gminy w Baniach, Urząd Miasta i Gminy w Cedyni, Urząd Miasta i Gminy w Chjnie, Urząd Gminy w Starym Czarnwie, Urząd Miasta i Gminy w Gryfinie, Urząd Miasta i Gminy w Mryniu, Urząd Miasta i Gminy w Trzcińsku Zdrju, Urząd Gminy w Widuchwej, Urząd Gminy w Jedwabnem, Urząd Gminy w Łmży, Urząd Gminy w Miastkwie, Urząd Gminy w Nwgrdzie, Urząd Gminy w Piątnicy, Urząd Gminy w Przytułach, Urząd Gminy w Śniadwie, Urząd Gminy w Wiźnie, Urząd Gminy w Zbójnej, Urząd Miasta i Gminy w Dbczycach, Urząd Miasta i Gminy w Myślenicach,
10 A n a l i z a i n s t y t u c j n a l n a u r z ę d u g m i n y Urząd Gminy w Pcimiu, Urząd Gminy w Raciechwicach, Urząd Gminy w Sieprawiu, Urząd Miasta i Gminy w Sułkwicach, Urząd Gminy w Tkarni, a także: Starstw Pwiatwe w Gryfinie, Starstw Pwiatwe w Łmży, Starstw Pwiatwe w Myślenicach, Urząd Marszałkwski Wjewództwa Pdlaskieg w Białymstku, Urząd Marszałkwski Wjewództwa Małplskieg w Krakwie, Urząd Marszałkwski Wjewództwa Zachdnipmrskieg w Szczecinie, Pdlaski Urząd Wjewódzki w Białymstku, Małplski Urząd Wjewódzki w Krakwie, Zachdnipmrski Urząd Wjewódzki w Szczecinie. W tekście niniejszeg przewdnika zstały uwzględnine wniski wynikające z testu metdy analizy instytucjnalnej, przeprwadzneg w Urzędzie Gminy w Kamienicy (pwiat limanwski).
11 INSTRUKCJA PRZEPROWADZANIA ANALIZY INSTYTUCJONALNEJ URZĘDU GMINY 1. Analiza instytucjnalna urzędu gminy przeprwadzana jest za pmcą kwestinariuszy diagnstycznych. Rezultatem analizy instytucjnalnej urzędu gminy jest kreślenie pzimu rzwju instytucjnalneg urzędu gminy. 2. Ocena pzimu rzwju instytucjnalneg jest dknywana indywidualnie dla każdeg zdefiniwaneg zakresu merytryczneg działalnści urzędu, który nsi nazwę kryterium zarządzania. Przykładwym kryterium zarządzania jest, np. system szkleń i dsknalenia zawdweg. 3. Pzim rzwju instytucjnalneg urzędu administracji publicznej w 9 bszarach zarządzania mierzny jest za pmcą 20 kryteriów zarządzania (d jedneg d czterech w bszarze zarządzania). Na przykład kryteria zatytułwane: system rekrutacji persnelu, system cen i awanswania pracwników raz system szkleń i dsknalenia zawdweg składają się na bszar zarządzanie kadrami. Istnieją bszary zarządzania, dla których zstał sfrmułwane jedn kryterium zarządzania. Przykładw, kryterium zarządzania kształtwanie pstaw etycznych jest jedynym w bszarze etyka i zapbieganie zjawiskm krupcji. 4. Każde z kryteriów zarządzania zawiera pis 5 stadiów rzwju instytucjnalneg urzędu administracji publicznej. Stadium 1 znacza, że w urzędzie nie stsuje się instrumentów zarządzania właściwych dla daneg kryterium zarządzania lub stsuje się je w minimalnym wymiarze. Stadia d 2 d 5 zawierają warunki stpniw craz trudniej siągalne dla urzędu. Warunki dla stadium 5 dtyczą głównie stswania prcedur dsknalenia i aktualizacji instrumentów zarządzania, wymaganych dla daneg kryterium zarządzania. Stadia rzwju instytucjnalneg d 1 d 5 brazują ptencjalną ścieżkę rzwju instytucjnalneg urzędu administracji publicznej. Analiza instytucjnalna pzwala kreślić, w którym stadium rzwju instytucjnalneg w ramach każdeg kryterium zarządzania znajduje się urząd raz jakie zadania muszą zstać pdjęte w celu pdniesienia jeg ptencjału instytucjnalneg. 5. Kryteria zarządzania zstały przygtwane w parciu zasadę kumulacji. Zasada ta znacza, że siągnięcie wyższeg stadium rzwju wymaga spełnienia wszystkich warunków dla teg stadium, jak również wszystkich warunków kreślnych dla stadiów pprzednich. Wyjątkiem jest stadium 1, dla któreg przyjęt załżenie, że jest siągalne dla wszystkich urzędów. W związku z pwyższym, warunki dla stadium 1 nie pdlegają sprawdzaniu. Zgdnie z przyjętą metdą, urząd mże zstać sklasyfikwany dpwiedni: w stadium 2 gdy spełnia wszystkie warunki kreślne dla stadium 2, w stadium 3 gdy spełnia wszystkie warunki kreślne dla stadium 3 raz wszystkie warunki kreślne dla stadium 2, w stadium 4 gdy spełnia wszystkie warunki kreślne dla stadium 4 raz wszystkie warunki kreślne dla stadiów 3 i 2, w stadium 5 gdy spełnia wszystkie warunki kreślne dla stadium 5 raz wszystkie warunki kreślne dla stadiów 4, 3 i 2. 6. Mdelwy pzim rzwju instytucjnalneg urzędu gminy zawiera pis wzrcweg stanu rzwju instytucjnalneg urzędu w ramach każdeg kryterium zarządzania. Stan mdelwy jest syntezą warunków wymaganych dla pszczególnych stadiów raz charakteryzuje urząd zarządzany i zrganizwany w spsób ptymalny, który nawiązuje d najlepszych rzwiązań stswanych w wielu krajach. 7. Warunki dla każdeg stadium w ramach pszczególnych kryteriów zarządzania znajdują się w kwestinariuszach diagnstycznych. Ocena pzimu rzwju instytucjnalneg urzędu jest dknywana na pdstawie weryfikacji warunków kreślnych dla każdeg stadium w ramach daneg kryterium zarządzania. 8. Warunki zawarte w kwestinariuszach diagnstycznych zstały sfrmułwane w spsób, który umżliwia udzielenie jednznacznych dpwiedzi TAK wówczas, gdy warunek jest w analizwanym urzędzie spełniny.
12 A n a l i z a i n s t y t u c j n a l n a u r z ę d u g m i n y 12 9. Jeżeli dany warunek jest spełniny należy zakreślić ple ý, infrmujące któreg stadium dany warunek dtyczy. Numer warunku Warunek Istnieją dkumenty, które ptwierdzają działalnść kmisji rekrutacjnej. Stadium, dla któreg wymagane jest spełnienie warunku 2 3 4 5 ý 10. Warunki zawierają dsyłacze ( 1 ), które kierują użytkwnika d ddatkwych wyjaśnień. Numer warunku Warunek Istnieją dkumenty, które ptwierdzają działalnść kmsji rekrutacyjnej 1. Stadium, dla któreg wymagane jest spełnienie warunku 2 3 4 5 1 Np. prtkły z psiedzeń kmisji. 11. W przypadku warunków, które zawierają kilka elementów, np.: Numer warunku Warunek Istnieje przyjęta przez radę strategia rzwju gminy, która zawiera: misję bądź wizję, cele strategiczne, cele szczegółwe lub zadania. Stadium, dla któreg wymagane jest spełnienie warunku 2 3 4 5 warunek jest spełniny wyłącznie wtedy, gdy wszystkie elementy warunku są spełnine, a więc: a) istnieje strategia rzwju gminy, raz b) strategia zstała przyjęta przez radę, raz c) zawiera misję bądź wizję, raz d) kreśla cele strategiczne, raz e) kreśla cele szczegółwe lub zadania.
I n s t r u k c j a p r z e p r w a d z a n i a a n a l i z y i n s t y t u c j n a l n e j u r z ę d u g m i n y 13 12. Określenie stadium rzwju instytucjnalneg urzędu w ramach pszczególnych kryteriów ceny dbywa się na pdstawie warunków, które są w urzędzie spełnine (pla zakreślne). Numer warunku Warunek Stadium, dla któreg wymagane jest spełnienie warunku 2 3 4 5 ý ý ý ý ý ý ý ý ý ý 13. D tabeli znajdującej się pniżej kwestinariusza należy wpisać liczbę spełninych warunków dla każdeg stadium (zgdnie z zakreśleniami). Liczba mżliwych warunków dla każdeg stadium Liczba spełninych warunków dla daneg stadium dla stadium 2 3 3 dla stadium 3 3 3 dla stadium 4 5 3 dla stadium 5 2 1 14. Urząd znajduje się w danym stadium rzwju wówczas, gdy spełnia wszystkie mżliwe warunki dla daneg stadium raz wszystkie mżliwe warunki dla stadiów pprzednich. W mawianym przykładzie urząd znajduje się w 3 stadium rzwju instytucjnalneg, pnieważ spełnia: 3 warunki z 3 mżliwych dla stadium 2, 3 warunki z 3 mżliwych dla stadium 3, 3 warunki z 5 mżliwych dla stadium 4, 1 warunek z 2 mżliwych dla stadium 5. STADIUM ROZWOJU 3
14 A n a l i z a i n s t y t u c j n a l n a u r z ę d u g m i n y 15. Jeżeli urząd nie spełnia wszystkich mżliwych warunków dla stadium 2, znajduje się w 1 stadium rzwju instytucjnalneg. 16. D kreślenia pzimu rzwju instytucjnalneg urzędu zastswanie mają wyłącznie rezultaty analizy przeprwadznej za pmcą kwestinariuszy diagnstycznych, które zawierają pełne zestawienia warunków wymaganych dla każdeg stadium. Tabele, w których znajdują się pisy stadiów rzwju instytucjnalneg, z załżenia zawierają tylk najważniejsze warunki wymagane dla pszczególnych stadiów.
15 OBSZAR ZARZĄDZANIA NR I ZARZĄDZANIE STRATEGICZNE I FINANSOWE Definicja bszaru zarządzanie strategiczne i finanswe Zarządzanie strategiczne t umiejętnść budwania i urzeczywistniania strategii jednstki administracji publicznej. W związku z tym, w Prgramie Rzwju Instytucjnalneg, bszar zarządzanie strategiczne bejmuje zagadnienia dtyczące realizacji sekwencji działań dnszących się d strategii rzwju gminy, tj.: sfrmułwanie wizji rzwju gminy, kreślenie misji gminy w prcesie realizacji wizji rzwju gminy, przekształcenie wizji gminy w cele i działania (cele gólne, cele szczegółwe i zadania), wskazanie spsbów działania (planów peracyjnych), realizacja planów peracyjnych, mnitring raz cena rezultatów i przebiegu realizacji strategii raz planów peracyjnych, aktualizwanie strategii. Zarządzanie strategiczne w jednstce samrządu terytrialneg związane jest z gspdarwaniem przestrzenią. Z tej przyczyny, w bszarze zarządzanie strategiczne zstały uwzględnine elementy planwania przestrzenneg, takie jak: studium uwarunkwań i kierunków zagspdarwania przestrzenneg gminy, bwiązkwe i dbrwlne plany sektrwe. Zarządzanie finanswe t perspektywiczne i bieżące zapewnienie śrdków, pzwalające skutecznie i eknmicznie realizwać zamierzenia wynikające ze strategii rzwju gminy pprzez: wyznaczanie zakresu mżliwści finanswych w perspektywie wielletniej, kreślanie standardów przygtwania prgramów i zadań d finanswania, z uwzględnieniem spsbów ich pmiaru, zestawianie wielletnich i rcznych planów jak sumy prjektów i zadań bilansujących się z mżliwściami finanswania, pwiązanie śrdków z celami (planwanie, mnitrwanie, sprawzdawczść, cena), grmadzenie danych d mnitrwania pstępu i dknywania ceny stpnia realizacji zadań i prgramów tak, aby: - uzyskać zakładany standard usług i zapewnić dpwiedni pzim infrastruktury kniecznej d ich świadczenia, - zapewnić realizację celów rzwjwych zgdnie z prirytetami zapisanymi w strategii, - uzyskać wyską skutecznść (właściwe zdefiniwanie ptrzeb dbircy usługi raz zapewnienie jej właściwej jakści) i dpwiednią efektywnść ksztwą działań. W ramach bszaru zarządzania pt. zarządzanie strategiczne i finanswe sfrmułwan 4 kryteria zarządzania, w brębie których dknywana jest cena pzimu rzwju instytucjnalneg urzędu gminy: planwanie strategiczne, perspektywiczna cena sytuacji finanswej, wielletnie planwanie inwestycyjne, rczne planwanie finanswe, mnitrwanie i cena wyknania planów. Pdstawwe pjęcia stswane w bszarze zarządzanie strategiczne i finanswe Strategia rzwju gminy długkreswy plan rzwju gminy, zawierający misję bądź wizję gminy, cele strategiczne, cele szczegółwe lub zadania. Wizja gminy braz przyszłeg stanu gminy, będący wybrażeniem pżądanej przyszłści. Wizja pwinna zawierać syntetyczny pis dążeń i aspiracji spłecznści lkalnej, pracwany przy współudziale mieszkańców raz ich reprezentantów.
16 A n a l i z a i n s t y t u c j n a l n a u r z ę d u g m i n y Misja gminy pisuje mandat danej jednstki administracji publicznej d realizacji jej wizji rzwju raz nadrzędne wartści (zasady), jakimi ta jednstka będzie się kierwać pdejmując działania na rzecz realizacji wizji. Misja t syntetyczny pis spsbu pstępwania w celu realizacji wizji gminy. Plan peracyjny pis spsbu realizacji celów szczegółwych lub zadań kreślnych w strategii rzwju gminy. Plan peracyjny zawiera c najmniej: pis zadań raz czekiwanych rezultatów realizacji tych zadań, wskazania kmórek rganizacyjnych nadzrujących realizację planów (lub zadań w ramach planów), wyskść nakładów ludzkich, finanswych i rzeczwych wymaganych na realizację zadań w ramach planów, harmngram realizacji planów. System mnitringu i ceny realizacji strategii t przetwarzanie infrmacji w celu dknywania kreswej ceny pstępu i skutków realizacji strategii rzwju. W Prgramie Rzwju Instytucjnalneg przyjęt, że system mnitringu i ceny realizacji strategii musi bejmwać przynajmniej: kmitet ds. mnitringu i ceny realizacji strategii twrzny przez przedstawicieli samrządu i partnerów spłecznych, zasady pzyskiwania uwag i wnisków partnerów spłecznych w sprawach dtyczących realizacji strategii raz zestaw wskaźników służących mnitrwaniu i cenie realizacji strategii. Mechanizmy uczestnictwa publiczneg w zarządzaniu strategicznym zasady infrmwania partnerów spłecznych i pdmitów gspdarczych raz pzyskiwania i wykrzystywania ich pinii w tku przygtwania, realizacji i aktualizacji strategii rzwju gminy. Mechanizmy aktualizacji strategii bwiązujący w urzędzie tryb przeprwadzania aktualizacji strategii rzwju gminy. Gminne prgramy i plany sektrwe w Prgramie Rzwju Instytucjnalneg zstały kreślne w ten spsób dkumenty planistyczne, których bwiązek lub zalecenie przygtwania wynika z przepisów prawa. Należy ddać, że ustawy, które nakładają na gminy bwiązek przygtwania planów, w większści przypadków nie kreślają ani terminów d kiedy plany mają pwstać, ani sankcji za ich brak. a) Obwiązkwe gminne prgramy i plany sektrwe: plan zapatrzenia gminy w energię elektryczną, gazwą i cieplną (bwiązek przygtwania wynika z ustawy praw energetyczne, stan prawny na dzień 24 luteg 2003 r.), gminny prgram chrny śrdwiska (bwiązek przygtwania wynika z ustawy praw chrny śrdwiska, stan prawny na dzień 24 luteg 2003 r.), prgram rzwju przedsiębirczści (bwiązek przygtwania wynika dla gmin, które spełniają warunki kreślne w ustawie warunkach dpuszczalnści i nadzrwaniu pmcy publicznej dla przedsiębirców, stan prawny na dzień 24 luteg 2003 r.). b) Dbrwlne gminne prgramy i plany sektrwe przykłady: plan rzwju sieci drgwej (jeżeli zstaje przygtwany, t na pdstawie ustawy drgach publicznych, stan prawny na dzień 24 luteg 2003 r.), prgram współpracy z rganizacjami pzarządwymi (jeżeli zstaje przygtwany, t na pdstawie ustawy finansach publicznych, stan prawny na dzień 24 luteg 2003 r.). Wielletni plan finanswy (WPF) dkument kreślający prgnzę dchdów gminy, niezbędną wielkść wydatków peracyjnych raz bsługę i spłatę zaciągniętych zbwiązań, przewidywaną wielkść długu d zaciągnięcia raz wielkść śrdków na inwestycje w każdym rku bjętym planem. Wielletnie plany finanswe przygtwywane są w perspektywie c najmniej dwuletniej, przy czym im dleglejszej perspektywy plan dtyczy, tym jeg wartść planistyczna jest większa. Wielletni plan inwestycyjny (WPI) dkument kreślający zadania inwestycyjne, które zstały zaplanwane przez jednstkę samrządu terytrialneg d realizacji w wyznacznym przedziale czasu. WPI zakłada wykrzystanie kreślnych nakładów rzeczwych i finanswych, zapewniających siągnięcie załżnych zamierzeń inwestycyjnych. Wielletnie plany inwestycyjne przygtwywane są w perspektywie c najmniej dwuletniej, przy czym, pdbnie jak ma t miejsce w dniesieniu d wielletnich planów finanswych, im dleglejszej perspektywy plan dtyczy, tym jeg wartść planistyczna jest większa.
O b s z a r z a r z ą d z a n i a n r I z a r z ą d z a n i e s t r a t e g i c z n e i f i n a n s w e 17 Frmularz wnisku inwestycyjneg bwiązujący wzrzec, który służy zgłaszaniu ptrzeb inwestycyjnych przez kmórki i jednstki rganizacyjne w tku prac nad wielletnim planem inwestycyjnym. Budżet zadaniwy plan finanswy jednstki samrządu terytrialneg, przygtwany zgdnie zasadą, według której zapisanie wydatków w układzie klasyfikacji budżetwej jest pprzedzne przygtwaniem w pstaci zadań budżetwych szczegółwych planów zamierzeń rzeczw-finanswych, które mają zstać zrealizwane przez dyspnentów. Zadanie budżetwe pdstawwa jednstka rzliczeniwa w strukturze budżetu zadaniweg, charakteryzująca w miarę jednrdną działalnść. Zadanie budżetwe psiada nazwę, cel, prdukt kreślny jakściw i ilściw, kszt wyknania raz wskaźniki efektywnści. Kryterium zarządzania nr 1 Planwanie strategiczne W ramach kryterium zarządzania nr 1 planwanie strategiczne, cenie pdlegają: istnienie i realizacja strategii rzwju gminy, psiadanie studium uwarunkwań i kierunków zagspdarwania przestrzenneg gminy, istnienie i realizacja planów peracyjnych d strategii, istnienie i stswanie systemu mnitringu i ceny realizacji strategii, przygtwywanie raz wykrzystywanie mechanizmów uczestnictwa publiczneg w zarządzaniu strategicznym, istnienie i stswanie mechanizmów aktualizacji strategii, psiadanie miejscwych planów zagspdarwania przestrzenneg, psiadanie gminnych planów sektrwych, których kniecznść przygtwania nakładają na gminę przepisy prawa.
18 A n a l i z a i n s t y t u c j n a l n a u r z ę d u g m i n y Stadia rzwju instytucjnalneg w ramach kryterium zarządzania nr 1 Planwanie strategiczne Stadium 1 Stadium 2 Stadium 3 Stadium 4 Stadium 5 Istnieje strategia Śrdki finanswe Istnieją dkumenty, rzwju gminy, która na realizację które ptwierdzają zawiera: zawartych w strategii przeprwadzenie misję bądź wizję, zadań wielletnich aktualizacji cele strategiczne, są uwzględnine strategii zgdnie cele szczegółwe w wielletnim planie z bwiązującymi lub zadania. finanswym lub zasadami. wielletnim planie inwestycyjnym. Gmina nie psiada zatwierdznej przez radę strategii rzwju. Strategia jest realizwana. Śrdki finanswe na realizację strategii zstały uwzględnine w budżecie rku bieżąceg. Spłecznść lkalna jest infrmwana realizacji strategii zgdnie z bwiązującymi zasadami. Istnieje studium uwarunkwań i kierunków przestrzenneg zagspdarwania gminy. Istnieją plany peracyjne dla wszystkich celów przyjętych w strategii, które kreślają: zadania raz czekiwane rezultaty ich realizacji, kmórki rganizacyjne nadzrujące realizację planów (lub zadań w ramach planów), wyskść nakładów ludzkich, finanswych i rzeczwych, wymaganych na realizację zadań w ramach planów, harmngram realizacji planów. Zadania kreślne w planach peracyjnych są realizwane. Strategia zstała przygtwana przy udziale partnerów spłecznych raz pdmitów gspdarczych, według bwiązujących zasad. Zstał przygtwany przynajmniej jeden spśród bwiązkwych gminnych prgramów i planów sektrwych. Prwadzny jest mnitring i cena realizacji strategii z wykrzystaniem wszystkich elementów systemu, tj.: kmitet ds. mnitringu i ceny realizacji strategii, twrzny przez przedstawicieli samrządu i partnerów spłecznych, zasady pzyskiwania uwag i wnisków partnerów spłecznych w sprawach dtyczących realizacji strategii, zestaw wskaźników, służących mnitrwaniu i cenie realizacji strategii. Zstały przygtwane wszystkie bwiązkwe gminne prgramy i plany sektrwe. Zstały przygtwane dbrwlne gminne prgramy i plany sektrwe. Mdelwy pzim rzwju instytucjnalneg urzędu gminy w ramach kryterium zarządzania nr 1 Planwanie strategiczne Istnieje strategia rzwju gminy, przygtwana przy udziale partnerów spłecznych raz przedstawicieli pdmitów gspdarczych. Strategia jest zgdna z bwiązującym studium uwarunkwań i kierunków zagspdarwania przestrzenneg gminy. Istnieją plany peracyjne dla wszystkich celów przyjętych w strategii. Zadania zawarte w planach peracyjnych są realizwane. Regulacje wewnętrzne kreślają tryb mnitrwania, ceny i aktualizacji strategii. Prwadzny jest mnitring realizacji strategii raz dknuje się jej kreswej aktualizacji. Obwiązują wszystkie wymagane przepisami prawa gminne plany sektrwe (np. gminny prgram chrny śrdwiska).
O b s z a r z a r z ą d z a n i a n r I z a r z ą d z a n i e s t r a t e g i c z n e i f i n a n s w e 19 Kwestinariusz diagnstyczny dla kryterium zarządzania nr 1 planwanie strategiczne Jeżeli dany warunek jest w przypadku Państwa urzędu spełniny, prszę zakreślić ple ý, infrmujące któreg stadium dany warunek dtyczy. Numer warunku Warunek Stadium, dla któreg wymagane jest spełnienie warunku 2 3 4 5 1.1 Istnieje przyjęta przez radę strategia rzwju gminy, która zawiera: misję bądź wizję, cele strategiczne, cele szczegółwe lub zadania. 1.2 Istnieją dkumenty, które ptwierdzają, że strategia jest realizwana 1. 1.3 Śrdki finanswe na realizację strategii zstały uwzględnine w budżecie rku bieżąceg. 1.4 Określn zasady infrmwania spłecznści lkalnej realizacji strategii 2. 1.5 1.6 1.7 1.8 1.9 1.10 1.11 1.12 1.13 1.14 1.15 1.16 1.17 Istnieją dwdy świadczące tym, że spłecznść lkalna jest infrmwana realizacji strategii 3. Studium uwarunkwań i kierunków przestrzenneg zagspdarwania gminy zstał uchwalne przez radę. Istnieją plany peracyjne dla wszystkich celów przyjętych w strategii, które kreślają: zadania raz czekiwane rezultaty ich realizacji, kmórki rganizacyjne nadzrujące realizację planów (lub zadań w ramach planów), wyskść nakładów ludzkich, finanswych i rzeczwych, wymaganych na realizację zadań w ramach planów, Istnieją dkumenty, które ptwierdzają, że zadania kreślne w planach peracyjnych są realizwane 5. Określn zasady udziału partnerów spłecznych raz pdmitów gspdarczych w przygtwaniu strategii 6. Istnieją dkumenty, które ptwierdzają udział partnerów spłecznych raz pdmitów gspdarczych w przygtwaniu strategii 7. Studium uwarunkwań i kierunków przestrzenneg zagspdarwania gminy jest zgdne z pstanwieniami strategii raz planów peracyjnych d strategii. Zstał przygtwany przynajmniej jeden spśród bwiązkwych gminnych prgramów i planów sektrwych raz zstał n zatwierdzny w frmie regulacji wewnętrznej. Śrdki finanswe na realizację zawartych w strategii zadań wielletnich są uwzględnine w przyjętym przez radę wielletnim planie finanswym lub wielletnim planie inwestycyjnym. Istnieją elementy systemu mnitringu i ceny realizacji strategii, na który składają się: kmitet ds. mnitringu i ceny realizacji strategii, twrzny przez przedstawicieli samrządu i partnerów spłecznych, zasady pzyskiwania uwag i wnisków partnerów spłecznych w sprawach dtyczących realizacji strategii, zestaw wskaźników, służących mnitrwaniu i cenie realizacji strategii, raz zstały ne zatwierdzne w frmie regulacji wewnętrznej 8. Istnieją dkumenty, które ptwierdzają prwadzenie mnitringu i ceny realizacji strategii z wykrzystaniem wszystkich elementów systemu 9. Zstały przygtwane wszystkie bwiązkwe gminne prgramy i plany sektrwe raz zstały ne zatwierdzne w frmie regulacji wewnętrznej. Wszystkie bwiązkwe gminne prgramy i plany sektrwe są zgdne z pstanwieniami strategii raz planów peracyjnych d strategii.
20 A n a l i z a i n s t y t u c j n a l n a u r z ę d u g m i n y Numer warunku Warunek Stadium, dla któreg wymagane jest spełnienie warunku 2 3 4 5 1.18 Istnieją zasady aktualizacji strategii, zatwierdzne w frmie regulacji wewnętrznej 10. 1.19 Istnieją dkumenty, które ptwierdzają przeprwadzenie aktualizacji strategii 11. 1.20 1.21 Zstały przygtwane dbrwlne gminne prgramy i plany sektrwe raz zstały ne zatwierdzne w frmie regulacji wewnętrznej. Dbrwlne gminne prgramy i plany sektrwe są zgdne z pstanwieniami strategii raz planów peracyjnych d strategii. 1 Np. dkumentacja realizwanych inwestycji, które wynikają ze strategii, uchwały rady przyjęciu sprawzdań z realizacji zadań zawartych w strategii. 2 Np. dkument pdpisany przez upważniną sbę, który kreśla tryb infrmwania spłecznści lkalnej realizacji strategii. 3 Np. artykuły w prasie lkalnej, infrmacje na strnie internetwej. 4 Np. zarządzenie. 5 Np. sprawzdania z realizacji zadań kreślnych w planach peracyjnych, ntatki służbwe w sprawie realizacji planów peracyjnych. 6 Np. zarządzenie lub dkument pdpisany przez upważniną sbę w sprawie zasad udziału partnerów spłecznych raz pdmitów gspdarczych w przygtwaniu strategii. 7 Np. prtkół z sesji strategicznej, lista uczestników sesji strategicznej, przedłżne pisemne wniski mieszkańców w sprawie prpnwanych pstanwień dtyczących strategii. 8 Np. uchwała pwłaniu kmitetu ds. mnitringu i ceny realizacji strategii, prtkły z prac kmitetu, zarządzenie w sprawie stswaneg kwestinariusza d badania pinii mieszkańców, uchwała lub zarządzenie w sprawie przyjęcia zestawu wskaźników służących mnitrwaniu strategii. 9 Np. prtkół z psiedzenia kmitetu ds. mnitringu strategii, kreswe sprawzdanie z realizacji strategii przygtwane w parciu przyjęty system wskaźników. 10 Np. zarządzenie w sprawie zasad aktualizwania strategii. 11 Np. pprzedni raz aktualny dkument strategii. Prszę wpisać d tabeli liczbę spełninych dla każdeg stadium warunków (liczbę pól zakreślnych w ramach każdeg stadium). Liczba mżliwych warunków dla każdeg stadium dla stadium 2 6 dla stadium 3 6 dla stadium 4 5 dla stadium 5 4 Liczba spełninych warunków dla daneg stadium Prszę kreślić stadium rzwju urzędu. Urząd znajduje się w danym stadium rzwju wówczas, gdy spełnia wszystkie mżliwe warunki dla daneg stadium raz wszystkie mżliwe warunki dla stadiów pprzednich. Jeżeli urząd nie spełnia wszystkich mżliwych warunków dla stadium 2, prszę wpisanie stadium rzwju 1. STADIUM ROZWOJU...
O b s z a r z a r z ą d z a n i a n r I z a r z ą d z a n i e s t r a t e g i c z n e i f i n a n s w e 21 Kryterium zarządzania nr 2 Perspektywiczna cena sytuacji finanswej W ramach kryterium zarządzania nr 2 perspektywiczna cena sytuacji finanswej, cenie pdlegają: psiadanie i stswanie prcedur przygtwania wielletnich prgnz dchdów, wydatków i zadłużenia, psiadanie i stswanie prcedur przygtwania wielletnieg planu finansweg, dyspnwanie analizami danych histrycznych, jakść przygtwywanych prgnz raz wielletnieg planu finansweg, psiadanie i stswanie prcedur aktualizacji wielletnieg planu finansweg, skrdynwanie wielkści wydatków zawartych w wielletnim planie finanswym z wielletnim planem inwestycyjnym. Stadia rzwju instytucjnalneg w ramach kryterium zarządzania nr 2 Perspektywiczna cena sytuacji finanswej Stadium 1 Stadium 2 Stadium 3 Stadium 4 Stadium 5 Opracwan: Zstały kreślne Istnieje wielletni prgnzy wielkści spsób i zakres plan finanswy, który dchdów przygtwania w ramach wydatków w perspektywie c wielletnieg planu peracyjnych najmniej trzyletniej, finansweg. wydrębnia wydatki prgnzy wielkści na utrzymanie majątku wydatków Zstała przygtwana i drbne remnty d peracyjnych analiza danych wydatków związanych w perspektywie c histrycznych ze świadczeniem najmniej trzyletniej, raz załżenia, na usług. których pdstawą pdstawie których jest znajmść zbudwan wielletni Wielkść wydatków zmian w latach plan finanswy. inwestycyjnych pprzednich w pszczególnych i zrzumienie latach skrdynwana przyczyn tych zmian. jest z wielletnim planem inwestycyjnym. Przygtwuje się prgnzy i plany finanswe. Opracwan prgnzy zmian zadłużenia w perspektywie c najmniej trzyletniej, uwzględniające zadłużenie istniejące i zbwiązania becnie zaciągane. Opracwan prgnzy wielkści dchdów sbn dla c najmniej 3 pdstawwych źródeł a prgnzy wydatków w rzbiciu na c najmniej 3 główne dziedziny działalnści. Istnieje wielletni plan finanswy, przygtwany w perspektywie c najmniej pięciletniej raz bejmującej cały kres spłaty istniejących i planwanych d zaciągnięcia zbwiązań. Sfrmułwan prcedurę, kreślającą zasady i terminy crcznej aktualizacji WPF raz kreśln dpwiedzialnść sób za dstarczanie i analizę pszczególnych danych. Stsuje się narzędzie infrmatyczne w celu przygtwania, aktualizacji i prezentacji WPF. Mdelwy pzim rzwju instytucjnalneg urzędu gminy w ramach kryterium zarządzania nr 2 Perspektywiczna cena sytuacji finanswej Istnieje wielletni plan finanswy, przygtwany w perspektywie bejmującej cały kres spłaty istniejących i planwanych d zaciągnięcia zbwiązań, który w ramach wydatków peracyjnych wydrębnia wydatki na utrzymanie majątku i drbne remnty d wydatków związanych ze świadczeniem usług. Sfrmułwan prcedurę, kreślającą zasady i terminy crcznej aktualizacji wielletnieg planu finansweg. W celu przygtwania, aktualizacji i prezentacji wielletnieg planu finansweg stsuje się narzędzie infrmatyczne.
22 A n a l i z a i n s t y t u c j n a l n a u r z ę d u g m i n y Kwestinariusz diagnstyczny dla kryterium zarządzania nr 2 Perspektywiczna cena sytuacji finanswej Jeżeli dany warunek jest w przypadku Państwa urzędu spełniny, prszę zakreślić ple ý, infrmujące któreg stadium dany warunek dtyczy. Numer warunku Warunek Stadium, dla któreg wymagane jest spełnienie warunku 2 3 4 5 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 2.8 2.9 2.10 2.11 Opracwan prgnzy wielkści dchdów w perspektywie c najmniej trzyletniej, których pdstawą jest znajmść zmian w latach pprzednich i zrzumienie przyczyn tych zmian raz zstały ne uznane jak bwiązujące 12. Opracwan prgnzy wielkści wydatków peracyjnych w perspektywie c najmniej trzyletniej, których pdstawą jest znajmść zmian w latach pprzednich i zrzumienie przyczyn tych zmian raz zstały ne uznane jak bwiązujące 13. Opracwan prgnzy zmian zadłużenia w perspektywie c najmniej trzyletniej, uwzględniające zadłużenie istniejące i zbwiązania becnie zaciągane raz zstały ne uznane jak bwiązujące 14. Zstały kreślne spsób i zakres przygtwania wielletnieg planu finansweg raz zstały ne przyjęte w frmie regulacji wewnętrznej 15. Zstała przygtwana analiza danych histrycznych raz załżenia, na pdstawie których zbudwan wielletni plan finanswy raz zstały ne uznane jak bwiązujące 16. Opracwan prgnzy wielkści dchdów sbn dla c najmniej 3 pdstawwych źródeł a prgnzy wydatków w rzbiciu na c najmniej 3 główne dziedziny działalnści. Istnieje wielletni plan finanswy, przygtwany w perspektywie c najmniej pięciletniej raz bejmującej cały kres spłaty istniejących i planwanych d zaciągnięcia zbwiązań raz zstał n przyjęty przez radę. Istnieje wielletni plan finanswy, który w ramach wydatków peracyjnych wydrębnia wydatki na utrzymanie majątku i drbne remnty d wydatków związanych ze świadczeniem usług raz plan ten zstał zatwierdzny w frmie regulacji wewnętrznej. Wielkść wydatków inwestycyjnych w szczególnych latach skrdynwana jest z wielletnim planem inwestycyjnym. Sfrmułwan prcedurę, kreślającą zasady i terminy crcznej aktualizacji WPF raz kreśln dpwiedzialnść sób za dstarczanie i analizę pszczególnych danych raz zstały ne przyjęte w frmie regulacji wewnętrznej. Stsuje się narzędzie infrmatyczne w celu przygtwania, aktualizacji i prezentacji WPF. 12 Np. dkument prgnzy, pdpisany przez sbę dpwiedzialną. 13 Np. dkument prgnzy, pdpisany przez sbę dpwiedzialną. 14 Np. dkument prgnzy, pdpisany przez sbę dpwiedzialną. 15 Np. uchwała, zarządzenie. 16 Np. raprt na temat analizy danych histrycznych, zatwierdzny przez sbę dpwiedzialną.
O b s z a r z a r z ą d z a n i a n r I z a r z ą d z a n i e s t r a t e g i c z n e i f i n a n s w e 23 Prszę wpisać d tabeli liczbę spełninych dla każdeg stadium warunków (liczbę pól zakreślnych w ramach każdeg stadium). Liczba mżliwych warunków dla każdeg stadium dla stadium 2 3 dla stadium 3 4 dla stadium 4 2 dla stadium 5 2 Liczba spełninych warunków dla daneg stadium Prszę kreślić stadium rzwju urzędu. Urząd znajduje się w danym stadium rzwju wówczas, gdy spełnia wszystkie mżliwe warunki dla daneg stadium raz wszystkie mżliwe warunki dla stadiów pprzednich. Jeżeli urząd nie spełnia wszystkich mżliwych warunków dla stadium 2, prszę wpisanie stadium rzwju 1. STADIUM ROZWOJU... Kryterium zarządzania nr 3 Wielletnie planwanie inwestycyjne W ramach kryterium zarządzania nr 3 wielletnie planwanie inwestycyjne, cenie pdlegają: psiadanie i stswanie prcedur przygtwania wielletnieg planu inwestycyjneg, jakść wielletnieg planu inwestycyjneg, dyspnwanie listą zadań inwestycyjnych przewidzianych d realizacji, psiadanie harmngramu rzeczweg i schematu finanswania zadań inwestycyjnych w rzbiciu na pszczególne lata planu, psiadanie kryteriów i metdy wybru zadań inwestycyjnych, psiadanie i stswanie prcedur aktualizacji planu.
24 A n a l i z a i n s t y t u c j n a l n a u r z ę d u g m i n y Stadia rzwju instytucjnalneg w ramach kryterium zarządzania nr 3 Wielletnie planwanie inwestycyjne Stadium 1 Stadium 2 Stadium 3 Stadium 4 Stadium 5 Przygtwan listę zadań inwestycyjnych w perspektywie c Przygtwan listę zadań inwestycyjnych, których realizacja ma Zstał przygtwany wielletni plan inwestycyjny, Zstały sfrmułwane plany finanswrzeczwe, kreślające Istnieje prcedura crcznej aktualizacji WPI, która kreśla najmniej rcznej. być rzpczęta w ciągu bejmujący zadania związek wydatków z m.in.: najbliższych 3 lat, która przewidziane d uzyskanymi efektami w harmngram, zawiera m.in.: realizacji w kresie każdym rku bjętym dpwiedzialnść i pis dla każdeg dłuższym niż 3 lata, planem. tryb pracy. zadania, który: dla najważniejszych uwzględnia Istnieje dkumentacja, Stsuje się narzędzie zadań zewnętrzne źródła która ptwierdza infrmatyczne w w dkumencie ujęt finanswania, zaangażwanie celu przygtwania, kwty przewidziane zawiera mieszkańców i ich aktualizacji i prezentacji d wydatkwania przewidywany rganizacji w pracę nad WPI. w pszczególnych harmngram wybrem kryteriów w latach bjętych realizacji każdeg celu uszeregwania planem, zadania i wynikający inwestycji w pstaci dla c najmniej 3 z nieg plan listy rankingwej. najważniejszych finanswania, zadań uwzględnia Istnieje dkumentacja, inwestycyjnych skrdynwane która ptwierdza kreśln wielkść z WPF wielkści udział mieszkańców wydatków w każdym śrdków i rganizacji rku bjętym niezbędnych d pzarządwych w planem. sfinanswania wybrze inwestycji d inwestycji w każdym realizacji. rku. Stswany jest frmularz wnisku inwestycyjneg, który zawiera m.in.: pdstawwe infrmacje inwestycji, przewidywany harmngram realizacji inwestycji i wynikający z niej plan finanswania. Mdelwy pzim rzwju instytucjnalneg urzędu gminy w ramach kryterium zarządzania nr 3 Wielletnie planwanie inwestycyjne Istnieje wielletni plan inwestycyjny, bejmujący zadania przewidziane d realizacji w kresie dłuższym niż 3 lata raz uwzględniający zewnętrzne źródła finanswania. W celu przygtwania planu stsuje się frmularze wnisku inwestycyjneg. Partnerzy spłeczni uczestniczą zarówn w przygtwaniu kryteriów wybru inwestycji, jak i w wybrze prirytetów inwestycyjnych. Zstały sfrmułwane plany finansw-rzeczwe, kreślające związek wydatków z uzyskanymi efektami w każdym rku bjętym planem. Istnieje i jest stswana prcedura crcznej aktualizacji wielletnieg planu inwestycyjneg.