Scenariusz zajęć - 45 min Grupa wiekowa: Szkoła ponadgimnazjalna Temat: ODZYSKAJ - KORZYSTAJ Cel ogólny zajęć: Kształtowanie świadomości ekologicznej uczniów z zakresu gospodarki odpadami. Zapoznanie uczniów z systemem gospodarki odpadami w Poznaniu i regionie, którego elementem jest Instalacja Termicznego Przekształcania Odpadów Komunalnych. Cele szczegółowe: Uczeń: - zna podstawowe dane statystyczne dotyczące produkcji odpadów komunalnych w Polsce; - zna hierarchię postępowania z odpadami; - rozumie zależność konsument wytwórca odpadów; - rozumie potrzebę ograniczania składowania odpadów; - rozumie założenia nowoczesnego systemu gospodarki odpadami w Poznaniu i regionie; - zna podstawowe metody zagospodarowania odpadów; - zna zasady funkcjonowania instalacji termicznego przekształcania odpadów, - wymienia korzyści płynące ze spalania odpadów, ich segregacji i recyklingu. Metody nauczania: - burza mózgów; - praca w grupach; - rozmowa kierowana; - debata. Środki dydaktyczne: - karta pracy; - tablice/kartki z nazwami form zagospodarowania odpadów; - prezentacja multimedialna. Przebieg zajęć: 1. Powitanie uczniów. 2. Nauczyciel pyta uczniów, z czym kojarzą im się odpady? Nauczyciel zadaje pytanie otwarte: Czy z odpadami może kojarzyć się ZYSK?/
Czy z odpadów może płynąć jakiś ZYSK? Nauczyciel zapisuje pytanie na tablicy. Pytanie pozostaje na razie bez odpowiedzi. 3. Nauczyciel pyta uczniów: - Kto produkuje odpady? - Dlaczego ich ilość rośnie? - Czy zastanawiali się kiedyś ile rocznie odpadów produkuje każdy z nich? Wskazuje,że przeciętny Polak wytwarza blisko 400 kg odpadów w ciągu roku. - Czy można coś na to poradzić? - Kto jest odpowiedzialny za rozwiązanie problemu? Burza mózgów zmierza do znalezienia rozwiązania problemu rosnącej ilości odpadów oraz odpowiedzialności wytwórców (w tym uczniów) za właściwe ich zagospodarowanie. 4. W czterech kątach sali znajdują się tablice/kartki z różnymi metodami zagospodarowania odpadów. Nauczyciel prosi uczniów aby wskazali najlepszy ich zdaniem sposób na zagospodarowanie odpadów spośród wskazanych (składowanie, kompostowanie, segregacja i recykling, odzysk energii w ITPOK) i przeszli w odpowiedni fragment sali. Następnie uczniowie uzasadniają swój wybór. Przedstawiają argumenty oraz kontrargumenty wobec wyboru swoich kolegów i koleżanek. Nauczyciel pyta, która z form jest najlepsza pod względem ekologicznym, ekonomicznym czy społecznym. 5. Nauczyciel informuje uczniów, że każda z form zagospodarowania odpadów ma swoje miejsce w hierarchii postępowania z odpadami oraz systemie ich zagospodarowania. Wspólnie z uczniami, na podstawie wniosków z debaty, buduje hierarchię postępowania z odpadami, zapisując jej elementy na tablicy. Unieszkodliwianie Odzysk energii w ITPOK/Kompostowanie Recykling Selektywna zbiórka Zapobieganie
6. Nauczyciel korzystając z prezentacji multimedialnej przedstawia jak dotychczas wyglądał system gospodarki odpadami w Polsce i Poznaniu oraz jak będzie wyglądał docelowo. Nauczyciel wskazuje, że jednym z elementów nowoczesnego systemu gospodarki odpadami jest instalacja termicznego przekształcania. W całej Europie funkcjonuje ponad 400 tego typu obiektów. Poznań, korzystając z doświadczeń europejskich, również buduje Instalację Termicznego Przekształcania Odpadów Komunalnych. Nauczyciel prezentuje podstawowe dane dotyczące projektu budowy ITPOK oraz parametry związane z funkcjonowaniem zakładu (załącznik nr 2). 7. Nauczyciel podkreśla, że u podstaw każdego systemu gospodarki odpadami leży zapobieganie powstawaniu śmieci. Każdy z uczniów analizuje swoje zachowanie w sytuacjach wskazanych na kartach pracy (załącznik nr 1). Po zakończeniu ćwiczenia nauczyciel pyta wybranych uczniów jakie znaki dominują w ich zestawieniu. Prosi uczniów o zastanowienie się, co mogą zmienić w swoim postępowaniu aby chronić środowisko i otoczenie. 8. Podsumowując zajęcia, nauczyciel ponownie pyta uczniów: Czy z odpadów może płynąć jakiś ZYSK? Na tablicy obok wybranych elementów hierarchii postępowania z odpadami, uczniowie wypisują korzyści ekonomiczne, ekologiczne i społeczne, płynące z poszczególnych form zagospodarowania odpadów w aglomeracji poznańskiej. Przykładowe wskazania: - reedukacja masy składowanych odpadów; - mniejsze koszty zagospodarowania odpadów; - ograniczenie wydobycia surowców naturalnych; - energia odnawialna; - energia użytkowa w postaci prądu i ciepła; - ponowne wykorzystanie przedmiotów; - nowe miejsca pracy; - ograniczenie emisji gazów cieplarnianych do atmosfery; - impuls do rozwoju gospodarczego regionu;
- zmniejszenie kosztów produkcji nowych przedmiotów. Załącznik nr 1 KARTA PRACY SZKOŁA PONADGMINAZJALNA Przeanalizuj wymienione poniżej sytuacje. Jeśli określona sytuacja zdarza się w Twojej rodzinie: PRZEWAŻNIE ZAWSZE postaw znak - ZDARZA SIĘ SPORADYCZNIE postaw znak 0 WŁAŚCIWIE NIGDY postaw znak + Podczas zakupów używamy toreb z materiału. Torby plastikowe używane są wielokrotnie. Segregujemy odpady. Kupujemy napoje w szklanych opakowaniach. Wybieramy produkty w większych lub zbiorczych opakowaniach. Rzadko korzystamy z przedmiotów jednorazowego użytku. Kompostujemy odpady.
Wykorzystujemy papier piśmienny dwustronnie. Unikamy wyrobów z tworzyw sztucznych. Nieprzydatne rzeczy przekazujemy osobom, które mogą z nich skorzystać. Używamy przedmiotów trwałych, nadających się do recyklingu.