John Bollinger s Forex Letter Tom 1, Numer 1 3 Maj 2004 Capital Market Services, LLC 350 Fifth Avenue, Suite 6400 New York, NY 10118 www.cmsfx.com trading@cmsfx.com Czy na rynku Forex występują trendy? Część 1 Witamy w pierwszym wydaniu newslettera Johna Bollingera poświęconego rynkowi walut. W ciągu najbliższych miesięcy zbadamy dokładnie rynek walutowy forex poznając dostępne techniki oraz narzędzia. Skupimy się na analizie technicznej. Pomimo tego iż od czasu do czasu będziemy zajmować się elementami analizy fundamentalnej to jednak w centrum naszej uwagi pozostanie analiza cen oraz ich struktura. W kolejnych miesiącach przyjrzymy się pojęciom zmienności, trendu, sezonowości oraz innym ważnym czynnikom. Niniejsza publikacja nie ma charakteru rekomendacji czy doradztwa. Próbujemy jedynie przedstawić Państwu wachlarz technik oraz narzędzi mogących pomóc w lepszym wykorzystaniu okazji do inwestycji istniejących na rynku. Naszą uwagę skupimy na średnioterminowych ruchach obejmujących dni oraz tygodnie mając na uwadze również długoterminowe sygnały jak i zachowanie rynku w krótkim okresie czasu. Większość z omawianych tu technik oraz narzędzi może być z powodzeniem stosowana w dowolnym przedziale czasowym. Drobnym zmianom mogą ulec ich parametry ale ogólna idea pozostanie bez zmian. Ten newsletter pojawiać się będzie na początku każdego miesiąca. Omawiane kwestie mogą różnić się pod względem objętości w zależności od głównej tematyki danego numeru. W każdej edycji zajmować będziemy się innym aspektem rynków walutowych dopóki nie zbudujemy kompletnego zestawu narzędzi analitycznych oraz technik mogących pomóc nam w zdyscyplinowanym podejmowaniu racjonalnych decyzji. W tym miesiącu zajmiemy się zjawiskiem trendu. Później przejdziemy do zjawiska zmienności. Zaczniemy nasze opracowanie od prześledzenia klasycznego badania nad trendami rynków terminowych którego autorem jest Bruce Babcock, Jr. Babcock był wydawcą oraz redaktorem Commodity Traders Consumer Report w latach 1983-1996, kiedy to pozbył się tej publikacji na rzecz Courtney Smith. W roku 1989 Babcock opublikował ważną pracę poświęconą trendom. W oryginale tytuł pracy brzmiał Trendiness in the Futures Markets (Trendy na rynkach terminowych), została ona opublikowana przez CTCR 2004 Bollinger Capital Management and Capital Market Services, LLC This report is intended solely for distribution to professional and business customers of Capital Capital Market Services, LLC. It is not intended to be distributed to private investors or private customers. Any information in this report is based on data obtained from sources considered to be reliable, but no representations or guarantees are made by Bollinger Capital Management with regard to the accuracy of the data. The opinions and estimates contained herein constitute our best judgement at this date and time, and are subject to change without notice. Bollinger Capital Management accepts no responsibility or liability whatsoever for any expense, loss or damages arising out of, or in any way connected with, the use of all or any part of this report. No part of this report may be reproduced or distributed in any manner without the permission of Bollinger Capital Management.
Products. Nakład druku nie jest już od dłuższego czasu kontynuowany jednak wpływ tej pracy jest do dziś widoczny i obecny. Praca obejmuje studia nad 29 rynkami terminowymi w okresie sześciu lat(od 1983 do 1988). Jako głównym narzędziem badań posłużono się wskaźnikiem Welles Wilder s Directional Movement Index. Przyjęto założenie iż jeśli rynek jest w trendzie to DMI przynosi zysk, a jeśli rynek jest poza trendem to wskaźnik nie przynosi korzyści. Autor pracy wykorzystał prosty system dający sygnał kupna gdy DMI+ przecina od dołu DMI-, a sygnał sprzedaży gdy DMI+ przyjmuje wartość mniejszą aniżeli DMI-. System więc cały czas miał zajętą jedną z pozycji. Testowano go w okresach dla DMI od 5 do 85. Na rynkach charakteryzujących się dużymi trendami system przecięcia DMI może spisywać się dobrze bowiem im silniejszy jest trend tym lepsze rezultaty otrzymujemy. System jednak okazuje się być kompletnie nieprzydatny na rykach konsolidujących, gdzie występuje trend boczny. Na takich rynkach system DMI generuje spóźnione i fałszywe sygnały. (O rynkach można powiedzieć iż mają dwa stany. Jeden z nich to trend kiedy to rynek porusza się w określonym kierunku, a drugi to stan w którym rynek kończy swój trend a rynek porusza się bez wyraźnego kierunku. Każdy stan wymaga innego podejścia oraz innych technik działania.) Biorąc pod uwagę ogólną dochodowość systemu działającego w trendach rynek franka szwajcarskiego uplasował się na drugim miejscu spośród wszystkich 29 rynków. Marka niemiecka uplasowała się na czwartym miejscu, zaraz przed jenem oraz funtem brytyjskim który zajął 10 miejsce. Spośród wszystkich walut objętych tym badaniem(5) jedynie dolar kanadyjski uplasował się poniżej średniej nie przynosząc żadnych zysków przy wykorzystaniu systemu dla rynków w trendzie. Warto na marginesie zaznaczyć iż rynek S&P 500 uplasował się na ostatnim 29 miejscu co świadczyć może iż jeśli chcemy zarabiać na nim pieniądze to powinniśmy posłużyć się inną metodą aniżeli trzymanie się trendu. Rynek kawy uważany często za trudny do spekulacji uplasował się na pierwszym miejscu. Wnioskiem z całych badań było to iż waluty są najlepszymi rynkami do handlu opartego na metodzie podążania za trendem. Wniosek ten jest aktualny do dziś. Czy jest jednak poprawny? Badania Babcock'a sugerowały że strategia trzymania się trendu, szczególnie w średnim terminie, jest dobrą strategią dla inwestorów walutowych, wyłączając rynek dolara kanadyjskiego. Opierając się o wyniki tych badań uczestnicy rynków walutowych mocno zainteresowali się takim podejściem do rynku. Być może w tamtym czasie było to dobre podejście ale czy inwestorzy dziś również powinni przykładać tak dużą wagę do metody trzymania się trendu? Czy może jesteśmy w okresie przechodzenia rynków do stanu "rynku bez trendów"? 2004 Bollinger Capital Management and Capital Market Services, LLC This report is intended solely for distribution to professional and business customers of Capital Capital Market Services, LLC. It is not intended to be distributed to private investors or private customers. Any information in this report is based on data obtained from sources considered to be reliable, but no representations or guarantees are made by Bollinger Capital Management with regard to the accuracy of the data. The opinions and estimates contained herein constitute our best judgement at this date and time, and are subject to change without notice. Bollinger Capital Management accepts no responsibility or liability whatsoever for any expense, loss or damages arising out of, or in any way connected with, the use of all or any part of this report. No part of this report may be reproduced or distributed in any manner without the permission of Bollinger Capital Management.
Aby odpowiedzieć na to pytanie postanowiliśmy powtórzyć znane już badanie. W oparciu o okres danych od 1983 do 1988 testowaliśmy system przecięcia DMI z kwotą $100 jako kosztem transakcji oraz poślizgu. Nasz test objął rynki franka szwajcarskiego, marki niemieckiej, jena japońskiego, brytyjskiego funta oraz dolara kanadyjskiego. Parametry DMI kształtowały się od 5 do 100 okresów. System został napisany dla platformy Genesis Financial Data Systems TradeNavigator. Rezultaty naszych badań były zbliżone do oryginalnych wyników Babcock'a. Aby uaktualnić badanie przeprowadziliśmy je ponownie tym razem dla danych z okresu od 1998 do 2003. Musieliśmy dokonać jednej zmiany; wprowadziliśmy EURO w miejsce marki niemieckiej. Dane dla EURO rozpoczynają się 1999-01-04 więc test dla tego rynku jest o rok krótszy niż dla pozostałych. Podobieństwo obu walut jest dość wątpliwe aczkolwiek jest to najlepszy z możliwych substytutów marki, pomimo wielu różnic. Wyniki badań są zadziwiające. Mówiąc precyzyjniej-wyniki różnią się znacząco. Jedynie dolar kanadyjski osiągnął podobne rezultaty okazując się walutą nie przynoszącą zysków przy użyciu naszego systemu. Na każdym z pozostałych rynków zyskowność, a tym samym siła trendów, uległa znacznemu pogorszeniu. Wnioskujemy z tego iż pomimo tego że rynki te charakteryzowały się bardzo silnymi trendami w przeszłości, teraz ich siła oraz dynamika uległy dużemu obniżeniu z jednym możliwym wyjątkiem- euro. Euro prezentuje dość silne trendy w zakresie średnich wartości DMI. Poniższe wykresy prezentują dane dla każdego z pięciu badanych rynków. Oznaczenia prezentują się następująco: bp dla funta brytyjskiego, pierwotne badanie, bp2 dla funta brytyjskiego, dla drugiego badania itd. Pierwszy wykres prezentuje wszystkie pięć rynków z tamtego oraz współczesnego okresu. Kolejne wykresy przedstawiają każdy z rynków pojedynczo. Rysunek przedstawiający zyskowność(profitability) jest graficznym wynikiem średniej transakcji, jako sumy zysków oraz strat podzielonych przez ilość transakcji. Proszę pamiętać iż jest to jedynie badanie trendów występujących na rynku walutowym a nie tworzenie systemu transakcyjnego opartego na DMI. Oprócz rysunków znaleźć można tabelę wyników. W następnym miesiącu przyjrzymy się bardziej aktualnym badaniom oraz zastanowimy się nad wnioskami z nich płynącymi. Udanych transakcji, John Bollinger, CFA, CMT 2004 Bollinger Capital Management and Capital Market Services, LLC This report is intended solely for distribution to professional and business customers of Capital Capital Market Services, LLC. It is not intended to be distributed to private investors or private customers. Any information in this report is based on data obtained from sources considered to be reliable, but no representations or guarantees are made by Bollinger Capital Management with regard to the accuracy of the data. The opinions and estimates contained herein constitute our best judgement at this date and time, and are subject to change without notice. Bollinger Capital Management accepts no responsibility or liability whatsoever for any expense, loss or damages arising out of, or in any way connected with, the use of all or any part of this report. No part of this report may be reproduced or distributed in any manner without the permission of Bollinger Capital Management.
Wykres pierwszy: Wszystkie pięć rynków, od 1983 do 1988 oraz od 1998 do 2003 Wykres drugi: Funt brytyjski, od 1983 do 1988 oraz 1998 do 2003 $6,000 $4,000 sf2 $2,000 sf jy2 jy $0 dm2eu dm ($2,000) ($4,000) 75 85 95 cd2 cd bp2 bp 65 ($6,000) bp bp2 cd cd2 dm dm2eu jy jy2 sf sf2 15 25 35 45 55 5
$5,000 $4,500 $4,000 $3,500 $3,000 $2,500 $2,000 $1,500 $1,000 bp2 bp $500 $0 ($500) bp2 5 15 25 35 45 55 65 75 85 95 Wykres trzeci: Dolar kanadyjski, od 1983 do 1988 oraz od 1998 do 2003
$0 ($50) ($100) ($150) ($200) ($250) ($300) cd2 cd ($350) ($400) cd2 5 15 25 35 45 55 65 75 85 95 Wykres czwarty: Marka niemiecka, od 1983 do 1988 oraz od 1998 do 2003
$6,000 $4,000 $2,000 $0 ($2,000) dm2eu dm ($4,000) ($6,000) dm2eu 5 15 25 35 45 55 65 75 85 95 Wykres piąty: Jen japoński, od 1983 do 1988 oraz od 1998 do 2003
$3,500 $3,000 $2,500 $2,000 $1,500 $1,000 $500 jy2 jy $0 ($500) jy2 5 15 25 35 45 55 65 75 85 95 Wykres szósty: Frank szwajcarski, od 1983 do 1988 oraz do 1998 do 2003
$1,600 $1,400 $1,200 $1,000 $800 $600 $400 $200 sf2 sf $0 ($200) sf2 1 11 21 31 41 51 61 71 81 91
DMI- bp bp2 cd cd2 dm dm2eu jy jy2 sf sf2 okres 5 $41 ($151) ($103) ($135) $61 ($7) $62 ($34) $55 ($26) 6 ($9) ($139) ($91) ($174) $51 ($13) $59 ($26) $10 ($24) 7 ($30) ($124) ($103) ($151) $61 ($73) $92 ($18) $35 ($23) 8 $10 ($129) ($125) ($184) $118 ($95) $154 ($26) $46 ($22) 9 $56 ($183) ($152) ($155) $151 ($52) $204 ($46) $28 ($18) 10 $178 ($183) ($142) ($128) $181 ($75) $185 ($60) $70 ($16) 11 $125 ($194) ($129) ($114) $167 ($42) $179 ($64) $105 ($11) 12 $115 ($236) ($115) ($136) $159 $49 $131 ($83) $128 ($18) 13 $124 ($242) ($110) ($112) $126 $18 $148 ($107) $192 ($18) 14 $70 ($265) ($129) ($98) $160 ($35) $149 ($187) $218 ($22) 15 $38 ($260) ($135) ($84) $135 $68 $188 ($183) $209 ($23) 16 ($50) ($234) ($130) ($88) $217 ($5) $270 ($143) $293 ($25) 17 $51 ($255) ($130) ($113) $187 ($75) $250 ($203) $364 ($22) 18 $56 ($229) ($135) ($112) $209 ($121) $255 ($163) $429 ($25) 19 $115 ($273) ($125) ($122) $211 ($139) $224 ($182) $336 ($26) 20 $143 ($254) ($126) ($99) $298 ($97) $232 ($177) $329 ($27) 21 $225 ($229) ($131) ($143) $251 ($26) $208 ($134) $320 ($27) 22 $214 ($258) ($114) ($155) $311 $30 $254 ($139) $254 ($27) 23 $290 ($276) ($112) ($128) $324 ($29) $224 ($195) $227 ($28) 24 $355 ($252) ($124) ($126) $359 ($33) $218 ($170) $263 ($28) 25 $304 ($290) ($119) ($117) $289 $36 $238 ($176) $202 ($30) 26 $350 ($245) ($128) ($114) $261 $8 $288 ($178) $226 ($29) 27 $299 ($233) ($143) ($116) $264 ($21) $317 ($70) $268 ($32) 28 $272 ($195) ($142) ($96) $323 $56 $359 ($93) $464 ($30) 29 $284 ($235) ($142) ($92) $335 $67 $402 ($39) $840 ($30) 30 $310 ($240) ($138) ($85) $616 $91 $374 ($53) $924 ($32) 31 $358 ($292) ($144) ($117) $633 $206 $417 ($103) $843 ($32) 32 $394 ($247) ($143) ($143) $515 $171 $353 ($82) $810 ($31) 33 $427 ($243) ($130) ($157) $500 $118 $316 ($27) $761 ($33) 34 $369 ($237) ($115) ($140) $467 $271 $336 ($27) $763 ($33) 35 $490 ($231) ($113) ($118) $481 $331 $377 ($159) $718 ($35) 36 $667 ($267) ($107) ($112) $419 $402 $319 ($205) $799 ($35) 37 $441 ($272) ($98) ($125) $403 $501 $360 ($205) $758 ($35) 38 $584 ($242) ($101) ($132) $271 $312 $402 ($151) $897 ($35) 39 $740 ($214) ($90) ($132) $239 $284 $489 ($145) $915 ($36) 40 $733 ($196) ($95) ($129) $228 $462 $524 ($78) $798 ($36) 41 $811 ($181) ($90) ($111) $231 $530 $533 ($74) $754 ($36) 42 $699 ($144) ($91) ($113) $351 $556 $538 ($68) $755 ($40) 43 $746 ($177) ($65) ($111) $382 $570 $487 ($319) $749 ($39) 44 $816 ($182) ($53) ($114) $435 $599 $363 ($310) $761 ($42) 45 $918 ($205) ($51) ($101) $447 $582 $366 ($289) $775 ($38) 46 $883 ($242) ($130) ($123) $482 $582 $406 ($293) $870 ($35) 47 $980 ($247) ($125) ($131) $476 $569 $407 ($296) $806 ($36) 48 $1,060 ($223) ($99) ($141) $513 $406 $541 ($253) $867 ($37) 49 $920 ($201) ($73) ($137) $634 $359 $525 ($253) $941 ($38) 50 $867 ($211) ($61) ($144) $578 $384 $634 ($276) $909 ($38) 51 $944 ($221) ($98) ($120) $572 $488 $775 ($285) $1,020 ($38) 52 $851 ($219) ($97) ($82) $636 $518 $937 ($335) $1,034 ($37) 53 $894 ($249) ($110) ($96) $675 $863 $867 ($320) $1,040 ($39) 2004 Bollinger Capital Management and Capital Market Services, LLC This report is intended solely for distribution to professional and business customers of Capital Capital Market Services, LLC. It is not intended to be distributed to private investors or private customers. Any information in this report is based on data obtained from sources considered to be reliable, but no representations or guarantees are made by Bollinger Capital Management with regard to the accuracy of the data. The opinions and estimates contained herein constitute our best judgement at this date and time, and are subject to change without notice. Bollinger Capital Management accepts no responsibility or liability whatsoever for any expense, loss or damages arising out of, or in any way connected with, the use of all or any part of this report. No part of this report may be reproduced or distributed in any manner without the permission of Bollinger Capital Management.
54 $960 ($234) ($123) ($106) $624 $1,032 $887 ($303) $1,029 ($39) 55 $1,145 ($238) ($68) ($98) $795 $1,130 $889 ($260) $830 ($41) 56 $1,060 ($190) ($66) ($124) $626 $904 $881 ($242) $892 ($40) 57 $1,129 ($209) ($87) ($134) $592 $1,060 $892 ($233) $1,067 ($40) 58 $1,280 ($178) ($112) ($111) $617 $1,060 $933 ($194) $1,068 ($38) 59 $882 ($174) ($116) ($147) $661 $1,227 $772 ($189) $965 ($42) 60 $1,048 ($132) ($111) ($140) $578 $1,227 $835 ($222) $1,035 ($42) 61 $1,406 ($129) ($119) ($140) $616 $1,195 $792 ($200) $1,088 ($43) 62 $1,592 ($109) ($109) ($136) $389 $1,083 $946 ($144) $1,190 ($45) 63 $1,853 ($58) ($116) ($146) $390 $1,072 $876 ($28) $1,041 ($45) 64 $1,997 ($58) ($102) ($135) $402 $1,248 $802 ($35) $734 ($55) 65 $1,911 ($70) ($110) ($132) $472 $1,681 $910 ($259) $634 ($54) 66 $1,890 ($29) ($118) ($124) $510 $1,681 $850 ($277) $731 ($54) 67 $1,956 ($14) ($103) ($104) $508 $1,681 $850 ($237) $810 ($48) 68 $1,956 $115 ($103) ($111) $585 $1,450 $1,011 ($237) $864 ($48) 69 $2,096 $115 ($99) ($95) $578 $1,450 $1,325 ($212) $788 ($46) 70 $2,628 $95 ($102) ($73) $611 $1,058 $1,722 ($179) $884 ($48) 71 $2,628 $85 ($104) ($76) $611 $1,337 $1,971 ($144) $884 ($49) 72 $2,628 $116 ($114) ($333) $635 $1,539 $1,971 ($142) $626 ($52) 73 $2,628 $181 ($119) ($386) $621 $2,181 $1,497 $142 $854 ($55) 74 $2,749 $238 ($134) ($358) $622 $2,511 $1,524 $113 $828 ($52) 75 $2,886 $241 ($88) ($393) $710 $4,093 $1,528 $95 $778 ($44) 76 $3,124 $194 ($99) ($345) $742 $4,648 $1,485 $64 $715 ($44) 77 $4,705 $248 ($94) ($371) $735 $4,648 $1,501 $40 $738 ($41) 78 $4,705 $221 ($121) ($341) $718 $4,648 $1,424 $33 $616 ($39) 79 $4,705 $264 ($102) ($341) $798 $5,844 $1,304 ($68) $586 ($36) 80 $4,705 $284 ($156) ($294) $798 ($4,263) $1,304 ($80) $604 ($26) 81 $3,747 $328 ($188) ($267) $920 ($4,263) $1,393 $274 $612 ($26) 82 $4,424 $321 ($185) ($209) $927 ($4,263) $1,327 $245 $709 ($26) 83 $3,962 $432 ($185) ($304) $1,169 ($4,400) $1,490 $245 $1,086 ($25) 84 $3,920 $188 ($164) ($287) $1,321 ($4,400) $1,644 $285 $1,076 ($30) 85 $3,920 $153 ($175) ($310) $1,519 ($4,400) $1,632 $381 $1,520 ($31) 86 $2,506 $153 ($173) ($282) $253 ($4,400) $2,388 $363 $233 ($34) 87 $2,103 $235 ($174) ($282) $273 ($2,788) $3,264 $334 $280 ($34) 88 $2,103 $235 ($188) ($282) $418 ($2,788) $1,413 $251 $269 ($26) 89 $2,046 $233 ($172) ($245) $455 ($2,788) $1,413 $337 $109 ($27) 90 $2,699 $262 ($170) ($245) $455 ($2,788) $1,415 $409 $90 ($23) 91 $2,699 $305 ($153) ($216) $396 ($2,788) $1,415 $523 $281 ($30) 92 $2,688 $264 ($185) ($261) $530 ($2,788) $1,415 $686 $308 ($30) 93 $2,688 $264 ($185) ($261) $441 ($2,788) $1,415 $830 $330 ($23) 94 $1,961 $217 ($228) ($338) $411 ($2,788) $2,333 $830 $375 ($27) 95 $1,961 $154 ($202) ($326) $411 ($2,788) $1,644 $1,042 $419 ($29) 96 $1,961 $224 ($202) ($298) $421 ($2,788) $1,490 $865 $591 ($29) 97 $1,943 $224 ($203) ($298) $514 ($2,788) $1,319 $802 $591 ($28) 98 $2,270 $200 ($182) ($298) $752 ($2,788) $1,325 ($118) $454 ($28) 99 $2,270 $241 ($182) ($298) $683 ($2,788) $1,147 ($196) $509 ($28) 100 $2,270 $240 ($203) ($298) $718 ($2,825) $1,320 ($209) $476 ($28) 2004 Bollinger Capital Management and Capital Market Services, LLC This report is intended solely for distribution to professional and business customers of Capital Capital Market Services, LLC. It is not intended to be distributed to private investors or private customers. Any information in this report is based on data obtained from sources considered to be reliable, but no representations or guarantees are made by Bollinger Capital Management with regard to the accuracy of the data. The opinions and estimates contained herein constitute our best judgement at this date and time, and are subject to change without notice. Bollinger Capital Management accepts no responsibility or liability whatsoever for any expense, loss or damages arising out of, or in any way connected with, the use of all or any part of this report. No part of this report may be reproduced or distributed in any manner without the permission of Bollinger Capital Management.