5. YCIE RODZINNE I TOWARZYSKIE: okresy ycia, cz³onkowie rodziny, czynnoœci ycia codziennego, formy spêdzania czasu wolnego, œwiêta i uroczystoœci, styl ycia, konflikty i problemy* A 5a.mp3 d³ugoœæ nagrania: 07:55 Okresy ycia, ycie wiek dzieciêcy i dojrzewanie ycie / yæ, mieszkaæ life / to live ci¹ a / Ona jest w ci¹ y. pregnancy / She s pregnant. data urodzenia date of birth Bêdzie mia³a dziecko! She s going to have a baby! poród childbirth, delivery Urodzi³a dziecko. She s (just) had a baby. noworodek / Jest œliczny! baby / He s cute! przybrane dzieci/rodzice foster children/parents 50 51
dziecko / doros³y child / grown-up, adult doros³oœæ bliÿniaki / trojaczki twins / triplets ê 04:04 grzechotka rattle dzieñ œlubu wedding day huœtawka / huœtaæ siê swing / to swing kawaler bachelor ko³ysanka lullaby ma³ eñstwo marriage ko³yska cradle m¹ husband pielucha nappy, USA: diaper miesi¹c miodowy honeymoon smoczek dummy jechaæ na miesi¹c miodowy to go on one s honeymoon wózek dzieciêcy (g³êboki)/ spacerówka pram / pushchair narzeczony / narzeczona fiancé / fiancée zabawki / gry / lalki / misie toys / games / dolls / teddy bears niezamê na, nie onaty single zje d alnia slide obr¹czka wedding ring pan m³ody groom, bridegroom bawiæ siê to play, to have fun panna m³oda / druhna bride / bridesmaid plac zabaw children s playground pobraæ siê to get married karmiæ / jedzenie to feed / food powtórnie siê o eniæ, wyjœæ za m¹ remarry k¹paæ (np. dziecko) / braæ k¹piel to bathe / to take a bath przysz³y m¹ / ona husband-to-be / wife-to-be p³akaæ / p³aczliwy to cry / weepy, tearful rozwód divorce raczkowaæ to crawl rozwiedziony divorced rosn¹æ to grow rozwieœæ siê to divorce, to get divorced uczyæ siê chodziæ/mówiæ to learn to walk/talk rozwodnik, rozwódka divorcee upaœæ, przewróciæ siê to fall over separacja separation z¹bkowaæ / z¹bkowanie to teethe / teething trouble stara panna spinster opiekunka do dziecka babysitter œwiadek best man wesele wedding reception bierzmowanie confirmation, to be confirmed przyjêcie reception dojrzewanie puberty zamê na, onaty married Pierwsza Komunia First Communion zaproszenie invitation zerwaæ ze sob¹ to split up, to break up ch³opak / dziewczyna (sympatia) boyfriend / girlfriend ona wife zakochaæ siê w kimœ / kochaæ to fall in love with sb / to love sb chodziæ ze sob¹ to go out together, to date Gratulacje z okazji œlubu! Congratulations on your wedding day! oœwiadczyny / oœwiadczyæ siê komuœ proposal / to propose to sb zarêczyny / byæ zarêczonym engagement / to be engaged, to get engaged umieranie przyjêcie zarêczynowe engagement party ê 06:10 pierœcionek zarêczynowy engagement ring umrzeæ / odejœæ (umrzeæ) to die / to pass away zabiæ kogoœ to kill sb zgin¹æ (np. w wypadku) to be killed (in an accident) pope³niæ samobójstwo to commit suicide, to kill oneself 52 53
cmentarz cemetery, (przy koœciele) graveyard mieæ nowe hobby take up a new hobby grób grave czytaæ ksi¹ ki to read books kremacja cremation gotowaæ to cook pochówek / pochowaæ burial / to bury graæ na gitarze/pianinie to play the guitar/piano pogrzeb funeral jeÿdziæ konno / wybraæ siê na jazdê konn¹ to ride a horse / to go horse-riding w³aœciciel zak³adu pogrzebowego undertaker, funeral director jeÿdziæ na ³y wach / wybraæ siê na ³y wy to skate / to go skating trumna coffin jeÿdziæ na rowerze to ride a bike majsterkowanie DIY (do-it-yourself) wdowa / wdowiec widow / widower nurkowanie / nurkowaæ / nurek diving / to dive / a diver spadkobierca / spadkobierczyni heir / heiress odpocz¹æ / zdrzemn¹æ siê to have(take) a rest / to have(take) a nap byæ spadkobierc¹ <czegoœ> to be heir to... leniuchowaæ to laze around, to laze about testament will wylegiwaæ siê w ³ó ku to lie in, to have a lie-in odziedziczyæ / spadek to inherit / inheritance ogl¹daæ telewizjê / filmy na DVD to watch TV / to watch a DVD a³oba / byæ w a³obie mourning / to mourn, to be in mourning podró owanie / podró owaæ travelling / to travel, to go travelling Tak mi przykro. I m so sorry! podró nik traveller albo traveler polowanie / polowaæ hunting / to hunt, to go hunting B myœliwy hunter Cz³onkowie rodziny Ü patrz: pkt 1A, str. 10. pójœæ na spacer to go for a walk Czynnoœci ycia codziennego Ü patrz: pkt 2E, str. 25. ChodŸmy na spacer! Let s go for a walk! praca w ogrodzie / pracowaæ w ogrodzie gardening / to do the gardening rozwi¹zywaæ krzy ówki to do crossword puzzles, to do crosswords C 5c.mp3 d³ugoœæ nagrania: 05:33 rzeÿbienie / rzeÿba / rzeÿbiarz / rzeÿbiæ sculpting / sculpture / sculptor / to sculpt s³uchaæ muzyki to listen to music tañczyæ / tancerz, tancerka to dance / dancer Formy spêdzania czasu wolnego Ü Patrz równie : turystyka tourism Podró owanie i turystyka, pkt 8, str. 80. uprawiaæ sport to do a sport Sport, pkt 10, str. 108. wêdkarstwo / iœæ na ryby / wêdkarz angling / to go fishing / angler Kultura: kino, teatr, muzea, radio i telewizja (pkt 9A, str. 98), wspinaczka górska / alpinista mountaineering / mountaineer literatura (pkt 9A, str. 100 i 15D, str. 157), muzyka (pkt 9A, str. 98 i 15D, str. 158). wyjœæ z psem (na spacer) to walk the dog zbieraæ (znaczki) to collect (stamps) Zainteresowania (hobbies) eglarstwo sailing, yachting bawiæ siê to have a good time, to have fun eglowaæ to go sailing, to go yachting, to sail œwietnie siê bawiæ to have a great time eglarz sailor czas wolny free time spêdzaæ, np. czas to spend Gry (games) lubiæ coœ (bardzo) to enjoy sth ê 04:15 Bardzo lubiê czytaæ. I enjoy reading. gra planszowa board game zacz¹æ uprawiaæ... p³ywanie/aktorstwo... take up... swimming/acting... karty (playing) cards 54 55
koœci / koœci cz³owieka, zwierzêcia dice / bones dzieñ Bo ego Narodzenia Christmas Day rzucaæ koœci to roll the dice 26 XII (Anglia) Boxing Day puzzle jigsaw (puzzle) Weso³ych Œwi¹t (Bo ego Narodzenia)! Merry Christmas! rzutki darts sylwester (31 grudnia) New Year s Eve szachy chess zabawa w chowanego hide-and-seek imieniny name day zagadki / zgadywanki riddles / quiz urodziny / obchodziæ urodziny birthday / to celebrate a birthday przyjêcie, impreza party, potocznie: a do, a get-together oszukiwaæ / oszust to cheat / cheat rocznica / rocznica œlubu anniversary / wedding anniversary przegraæ / przegrywaj¹cy to lose / loser osoba, która nie umie przegrywaæ bad loser Christmas (Bo e Narodzenie) wygraæ / zwyciêzca to win / winner ê 01:55 rzucaæ monetê / Orze³ czy reszka? to toss a coin / Heads or tails? Œwiêty Miko³aj Santa (Claus), Father Christmas Ü Patrz równie : popularne dyscypliny sportu, pkt 10A, str. 108. choinka Christmas tree kartki œwi¹teczne Christmas (greetings) cards kolêdy / kolêdnicy (Christmas) carols / carol-singers D 5d.mp3 d³ugoœæ nagrania: 04:30 pasterka, msza o pó³nocy midnight mass dzieliæ siê op³atkiem to share holy wafers ozdabiaæ / ozdoby to decorate / decorations Œwiêta i uroczystoœci (styl ycia) lameta (ozdoby choinkowe) tinsel œwiêto pañstwowe/koœcielne national holiday/religious holiday ostrokrzew holly œwiêto (religijne) feast (day) renifer reindeer sanie sleigh Nowy Rok New Year s Day siano hay dzieñ œw. Walentego (14 lutego) St. Valentine s Day œwieczki candles Niedziela Palmowa Palm Sunday Œwiêta Wielkanocne Easter Easter (Œwiêta Wielkanocne) Poniedzia³ek Wielkanocny Easter Monday ê 03:01 1 Maja 1st May, May Day Wielki Tydzieñ Holy Week 3 Maja (Polska) Constitution Day Zmartwychwstanie the Resurrection Dzieñ Matki (26 maja) Mother s Day jajka wielkanocne, pisanki Easter eggs Dzieñ Ojca (23 czerwca) Father s Day post / poœciæ fast / to fast Œwiêto Niepodleg³oœci (USA, 4 lipca) Independence Day symboliczne, ma³e prezenty small presents Œwiêto Pracy (USA, pierwszy poniedzia³ek wrzeœnia) Labor Day Wszystkich Œwiêtych (Polska) All Saint s Day ê 03:22 Œwiêto Dziêkczynienia (USA, czwarty czwartek listopada) Thanksgiving Day Opis uroczystoœci lub œwiêta Wigilia Bo ego Narodzenia Christmas Eve The feast/celebration I like best is... Bo e Narodzenie (25, 26 XII) Christmas Œwiêto, które/uroczystoœæ, któr¹ lubiê najbardziej... 56 57
It is celebrated on... Obchodzi siê je/j¹ w <dniu>... It is a tradition that... Jest tradycj¹, aby... This is the moment/day everybody waits for. To jest chwila, na któr¹/dzieñ, na który wszyscy czekaj¹. An atmosphere/a time of excitement. Atmosfera / Czas podekscytowania. A joyful time; a happy time. Radosny czas. We gather together at the (dinner) table/for dinner. Zasiadamy wspólnie przy stole/przy obiedzie. to arrange a party/meeting przygotowaæ, zorganizowaæ przyjêcie/spotkanie E 5e.mp3 d³ugoœæ nagrania: 01:43 Konflikty i problemy - poziom rozszerzony konflikt conflict problemy / rozwi¹zania problems / solutions rozwi¹zaæ problem to solve a problem pogodziæ siê z kimœ to make up with sb to make one s peace with sb rozstaæ siê z kimœ to break up with sb, to split up with sb sprzeczaæ siê, k³óciæ siê z kimœ (o coœ) to have an argument to have a row with sb (about sth) wychowanie / wychowaæ kogoœ upbringing / to bring someone up byæ dobrze wychowanym to be well-brought up byæ Ÿle wychowanym to be badly-brought-up nieuprzejmy, niekulturalny / niegrzeczny impolite / bad, naughty, rude og³ada / kulturalny/uprzejmy, yczliwy manners / polite/kind dobre maniery good manners mieæ dobre maniery to have good manners ró nica pokoleñ generation gap uciec z domu to run away from home 58 59