Monitor Polski Nr 44-891- Poz. 432 432 ZARZĄDZENIE PREZESA URZĘDU KULTURY FIZYCZNEJ I TURYSTYKI z dnia 20 czerwca 1997 r. w sprawie zatwierdzenia listy zabronionych środków farmakologicznych i metod uznanych za dopingowe. Na podstawie art. 48 ust. 3 ustawy z dnia 18 stycznia 1996 r. o kulturze fizycznej (Dz. U. Nr 25, poz. 113 i Nr 137, poz. 639) zarządza się, co następuje: 1. Zatwierdza się listę zabronionych środków farmakologicznych i metod uznanych za dopingowe, opracowaną przez Komisję do Zwalczania Dopingu w Sporcie. 2. Lista, o której mowa w 1, stanowi załącznik do zarządzenia. 3. Zarządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.. Prezes Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki: S. S. Paszczyk Załącznik do zarządzenia Prezesa Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki z dnia 20 czerwca 1997 r. (poz. 432) LISTA ZABRONIONYCH ŚRODKÓW FARMAKOLOGICZNYCH I METOD UZNANYCH ZA DOPINGOWE 1. Niniejsza lista została opracowana przez Komisję do Zwalczania Dopingu w Sporcie przy uwzględnieniu treści rozdziału II oraz dodatku "A" Kodeksu Medycznego Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego, wydanego na podstawie Reguły 48 Karty Olimpijskiej. 2. Zgodnie z ustaleniami Komisji Medycznej Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego, zwanego dalej "MKOI", przyjmuje się zasadę zakazu stosowania całych grup związków farmakologicznie czynnych, obejmujących również takie nowe związki, w których skład wchodzą środki uznane za dopingowe. Używany w treści niniejszej listy termin "związki pokrewne" oznacza substancje związane z określoną grupą środków działaniem farmakologicznym lub budową chemiczną 3. Przyjmuje się następującą klasyfikację zabronionych środków farmakologicznych i metod uznanych za dopingowe: I. Klasy zabronionych środków farmakologicznych: A. Środki pobudzające (Stymulanty) B. Narkotyczne środki przeciwbólowe (Narkotyki). C. Środki anaboliczne (Anaboliki) 1. Steroidy anaboliczno-androgenne 2. Beta-2 adrenomimetyki (beta-2 agon iści) D. Środki moczopędne (Diuretyki) E. Hormony peptydowe i glikoproteinowe oraz pokrewne. II. Zakazane metody dopingu: A. Doping krwią B. Metody farmakologiczne, chemiczne lub fizyczne. III. Środki, których użycie zabronione jest w szczególnych okolicznościach lub w niektórych dyscyplinach sportu: A. Alkohol B. Marihuana C. Środki znieczulające miejscowo D. Kortykosteroidy E. Beta-adrenolityki (beta-blokery). 4. Ustala się wykaz zabronionych środków farmakologicznych, wraz z wyjaśnieniami: amfepramon amfetaminil amineptyna amifenazol A. Środki pobudzające (Stymulanty): amphepramone amphetaminil amineptine amiphenazole
Monitor Polski Nr 44 amfetamina benzofetamina bromantan chlorfentermina dimetamfetamina efedryna etafedryna etylefryna etyloamfetamina fenetylina fenfluramina fenkamfamina fenmetrazyna fenproporeks fentermina fenylopropanolamina foledryna furfenoreks heptaminol katina klobenzoreks klorprenalina kofeina kropropamid krotetamid. mefenoreks mefentermina metamfetamina metoksyfenamina metylenedioksyamfetamina metyloefedryna metylofenidat mezokarb morazon niketamid norenfluramina parahydroksyamfetamina pemolina pentylentetrazol pipradol - 892- arilphetamine benzphetamine bromantane chlorphentermine dimetamphetamine ephedrine etaphedrine etilefrine etilamphetamine fenetyline fenfluramine fencamphin phen metrazi ne fenproporex phentermine phenylpropanolamine pholedrine furphenorex heptaminol cathine clobenzorex clorprenaline coffeine cropropamide (składnik preparatu Mic()ren) crothetamide (składnik preparatu Micoten) mephel"lorex. mephentermine metamphetamine metoxyphenamine methylenedioxyamphetamine methylephedrine methylphenidate mesocarbe morazone nikethamide norenfluramine parahydroxyamphetamine pemoline pentylentetrazol pipradol Poz. 432
Monitor Polski Nr 44-893- Poz. 432 pirowaleron prolintan propylheksedryna pseudoefedryna strychnina pyrovalerone prolintane propylhexedrine pseudoephedrine strychnine 1. W przypadku kofeiny, stwierdzenie wyniku pozytywnego zależy od stężenia kofeiny w moczu. Stężenie w moczu nie może przekroczyć 12 mikrogramów na mililitr. 2. Niektóre z pobudzających związków (np. efedryna, pseudoefedryna, fenylopropanolamina, norpseudoefedryna) często wchodzą w skład różnych preparatów stosowanych w przeziębieniach i gorączce siennej. Zawodnik nie może użyć żadnego preparatu przeciw przeziębieniu, grypie czy katarowi siennemu, zanim nie upewni się u lekarza, że preparat ten nie zawiera substancji (leku) należącej do zabronionej klasy (grupy). 3. W przypadku leczenia astmy i schorzeń dróg oddechowych dozwolone jest stosowanie beta-2 agonistów: salbutamolu i terbutaliny wyłącznie poprzez inhalację. Lekarz powinien o tym fakcie poinformować Podkomisję Kontroli Dopingu lub bezpośrednio Zespół Kontroli Dopingu. 4. Wszystkie preparaty bazujące na imidazolu są dopuszczone do stosowania miejscowego, np. oksymetazolina. Środki zwężające naczynia (np. adrenalina) mogą być podawane z anestetykami działającymi miejscowo. Miejscowo działające preparaty na bazie fenylefryny są dopuszczone (dozwolone). np. do nosa lub do oczu. B. Narkotyczne środki przeciwbólowe (Narkotyki): alfaprodyna anilerydyna buprenorfina dekstromoram id diamorfina (heroina) dihydrokodeina dipipanon etoheptazyna etylomorfina fenazocyna hydrokodon leworfanol metadon morfina pentazocyna petydyna tri meperydyna alphaprodine anileridine buprenorph i ne dextromoramide diamorphine (heroin) dihydrocodeine dipipanone ethoheptazine ethylomorphine phenazocine hydrocodone levorphanol methadone morphine pentazocine pethidine trimeperidine 1. Kodeina, dekstrometorpon, dwuwodorokodeina, difenoksylat i folkodyna są dozwolone. 2. Kwas acetylosalicylowy (aspiryna) i jego nowsze pochodne (jak diflunisal) nie są zabronione, jednak występują czę - sto w lekach złożonych zawierających zabronione substancje. To samo odnosi się do preparatów przeciwkaszlowych i przeciw przeziębieniu, które również często zawierają substancje zabronione. Nie są natomiast zabronione i mogą być stosowane jako środki przeciwkaszlowe: dekstrometorfan i folkodyna. Dozwolone jest również stosowanie difenoksylatu.
Monitor Polski Nr 44-894- Poz. 432 C. Środki anaboliczne (Anaboliki) Klasa anabolików zawiera steroidy anaboliczno-androgenne (SAA) i beta-2 adrenomimetyki (beta-2 agon i ści). 1. Steroidy anaboliczno-androgenne (SAA): bolasteron boldenon danazol dehydrochlorometylotestosteron dehydroepiandrosteron (DHEA) dehydrotestosteron drostalon fluoksymesteron klostebol metandienon metenolon metylotestosteron mesterolon miboleron nondrolon noretandrolon. oksandrolon oksymesteron oksymetolon stanozolol testosteron trenbolon 2. W przypadku stwierdzenia stosunku T/E powyżej 6,0 decyzją Podkomisji Kontroli Dopingu mogą być przeprowadzone dodatkowe, rozszerzone badania lekarskie oraz badabolasterone boldenone danazol dehyd roch loromethyltestosterone dehydroepiandrosterone (DHEA) dehydrotestosterone drostalone fluoxymesterone clostebol metandienone metenolone methyltestosterone mesterolone mibolerone nondrolone norethandrolone oxandrolone oxymesterone oxymetholone stanozolol testosterone trenbolone 2. Beta-2 adrenomimetyki (beta-2 agon iści): fenoterol klenbuterol salbutamol salmeterol terbutalina fenoterol clenbuterol salbutamol salmeterol terbutaline 1. Stwierdzenie stosunku poziomu testosteronu (T) do poziomu epitestosteronu (E) w moczu zawodnika powyżej 6,0 stanowi przekroczenie dopuszczalnej normy antydopingowej, chyba że są dowody, iż wynika to z czynników natury fizjologicznej lub patologicznej, takich jak np. obniżone wydzielanie epitestosteronu, wytwarzanie androgenów przez nowotwór lub niedobór enzymów. nia endokrynologiczne przed ostatecznym określeniem próbki kontroli dopingu. Sporządzony na tej podstawie kompletny raport zawierać będzie wyniki testów retrospektywnych i kolejnych oznaczeń laboratoryjnych moczu oraz wyniki badań endokrynologicznych. W przypadku gdy Podkomisja nie dysponuje wynikami testów retrospektywnych, zawodnik powinien być badany bez uprzedzenia co najmniej 3 razy w ciągu 3 następujących po sobie miesięcy. Wyniki tych badań zostaną włączone do raportu. W przypadku braku współpracy zawodnika z Podkomisją, próbkę określi się jako pozytywną.
Monitor Polski Nr 44-895- Poz. 432 acetazolamid amilorid bend rofl u metiazyd benztiazyd bumetanid chlormerodryna chlortalidon diklofenamid furosemid hydrochlorotiazyd indapamid kwas etakrynowy mannitol mersalyl spironolakton triametaren 1. Leki moczopędne podane bez uzasadnienia lekarskiego, zwłaszcza w dużych dawkach, mogą powodować wiele działań niepożądanych, a przede wszystkim prowadzą do poważnych zaburzeń elektrolitowych (hiponatremii, hipopotasemii i hipomagnezemiil. Ponadto, w zależności od dawki leku i drogi jego podania, mogą być powodem nagłego spadku ciśnienia tętniczego, zaburzeń rytmu ser- D. Środki moczopędne (Diuretyki): acetazolamide amiloride bendroflumethiazide benzthiazide bumetanide chlormerodrine chlortalidone diclofenamide furosemide hydrochlorothiazide indapamid ethacrynic acid mannitol mersalyl spironolactone tria meta rene ca, bólów i zawrotów głowy, a także kurczów mięśniowych. 2. Z uwagi na bardzo częste próby sztucznego zmniejszania masy ciała w celu zakwalifikowania się do niższej kategorii wagowej komisje medyczne MKOl oraz właściwych międzynarodowych federacji sportowych zastrzegają sobie prawo do pobierania próbek moczu już w czasie ważenia zawodników, a nie tylko po zakończeniu zawodów. E. Hormony peptydowe i glikoproteinowe oraz ich pokrewne: 1. Gonadotropina kosmówkowa (HCG, human chorionie gonadotropin, choriongonadotropina) 2. Kortykotropina (hormon adrenokortykotropowy, ACTH) 3. Hormon wzrostu (STH, somatotropina, human growth hormone) 4. Erytropoetyna (EPO). 1. Gonadotropina kosmówkowa to hormon o działaniu anabolicznym, fizjologicznie wytwarzany przez łożysko, w śladowych ilościach powstający poza nim. W czerwcu 1994 r. uzgodniono metodykę jego oznaczania w ramach Komisji Lekarskiej MKOL Obecnie norma wynosi 0-10 ng/ml, chociaż w zasadzie dotyczy ona kobiet. U mężczyzn bowiem stężenie HCG 2-3 ng/ml sugeruje możliwość cho- Metoda ta polega na stosowaniu krwi, preparatów krwiopochodnych lub erytropoetyny w celu innym niż uzasadniony cel leczniczy. Doping krwią polega na podaniu zawodnikowi w określonym czasie przed startem w zawodach krwi, czerwonych ciałek krwi lub prepararoby nowotworowej. Przekroczenie stężenia 10 ng/ml powoduje oczywiście dyskwalifikację zawodnika. 2. Stosowanie kortykotropiny jest obecnie traktowane jako równoważne z doustnym, domięśniowym lub dożylnym podaniem kortykosteroidów. 3. Zabronione jest stosowanie substancji uwalniających wymienione w pkt E 1-3 hormony. 5. Zakazane są następujące metody uznane za dopingowe: A. Doping krwią tów krwiopochodnych zawierających krwinki czerwone. Preparaty takie mogą pochodzić od samego biorcy (autologiczne) lub innej osoby (nieautologiczne). Transfuzja dodatkowej krwi zwiększa wydolność fizyczną zawodników, zwłaszcza startujących w dyscyplinach wytrzymałościowych, jak biegi długodystansowe (maraton), wyścigi kolarskie czy biegi narciarskie, stwarzając nierówne szanse konkurentom.
Monitor Polski Nr 44-896- Poz. 432 B. Metody farmakologiczne, chemiczne i fizyczne Zabronione są manipulacje farmakologiczne, chemiczne lub fizyczne, wykorzystujące substancje lub metody, które modyfikują bądź usiłują zmodyfikować stan i charakter próbek moczu pobieranych w kontrolach antydopingowych i prowadzą w konsekwencji do zmiany wyników testów. Przykładami omawianych manipulacji są: cewnikowanie, podmienianie lub fałszowanie moczu (pobieranego do kontroli), hamowanie wydalania nerkowego, np. przy użyciu probenecidu i pokrewnych substancji złożonych oraz poprzez podawanie epitestosteronu. Jeżeli stężenie epitestosteronu przekracza 200 ng/ml, wówczas laboratorium zawiadamia Podkomisję Kontroli Dopingu, która wdraża odpowiednie postępowanie. 6. Zabronione jest używanie następujących środków, jeżeli przepisy właściwych międzynarodowych federacji sportowych nie stanowią inaczej: A. Alkohol Jest zabroniony w niektórych dyscyplinach sportu, np. w: łucznictwie, pięcioboju nowoczesnym, sportach motocyklowych (stałe badanie na obecność alkoholu w wydychanym powietrzu na 45 min. przed startem), szermierce. Na żądanie związku sportowego mogą być wykonywane odpowiednie badania kontrolne. Są to przede wszystkim badania zawartości alkoholu w powietrzu wydechowym lub krwi. Spożywanie alkoholu prowadzi do najczęściej spotykanego w Polsce typu uzależnienia (zarówno psychicznego, jak i fizycznego). B. Marihuana Jest zabroniona w niektórych dyscyplinach sportu. Testy na jej obecność mogą być wykonywane na żądanie związku sportowego. Podobnie jak haszysz marihuana jest składnikiem konopi. Długotrwałe nadużywanie marihuany prowadzi do wystąpienia psychoz toksycznych. C. Środki znieczulające miejscowo Stosowanie środków znieczulających miejscowo w postaci zastrzyków jest dozwolone pod następującymi warunkami: a) wykorzystywane są takie środki, jak bupiwakaina, prokaina, karbokaina, lidokaina i inne związki pokrewne z wykluczeniem kokainy, b) stosowane są wyłącznie miejscowo lub dostawowo, c) stosowane są wyłącznie w wyniku wskazań lekarskich (a wszystkie ich szczegóły, w tym rozpoznanie, dawka i sposób zastosowania, zostaną natychmiast przekazane na piśmie do Podkomisji Kontroli Dopingu). Stosowanie tzw. blokad stawów, bez uzasadnionych wskazań lekarskich, powoduje zniesienie istotnej reakcji alarmowej, jaką jest ból, a to przyczynia się do częstych i groźnych kontuzji, np. w siatkówce, koszykówce, wioślarstwie, a zwłaszcza w piłce nożnej i boksie. D. Kortykosteroidy Stosowanie kortykosteroidów jest zabronione, z wyjątkiem ich podania miejscowego (w wyniku wskazań laryngologicznych, okulistycznych lub dermatologicznych), w inhalacji (astma, alergiczny nieżyt nosa) oraz wstrzyknięć miejscowych i dostawowych. Każdorazowe ich zastosowanie należy zgłosić do Podkomisji Kontroli Dopingu lub lekarzowi zawodów. E. Beta-adrenolityki (beta-blokery) Beta-adrenolityki reprezentują następujące przykłady: acebutolol alprenolol atenolol labetalol metoprolol nadolol oksprenolol propranol sotalol oraz inne związki pokrewne. Od 1993 r. beta-adrenolityki znajdują się w grupie środków, których stosowanie podlega ograniczeniom. Stosowanie ich jest zakazane m.in.: w łucznictwie, strzelectwie, biathlonie, pięcioboju nowoczesnym, saneczkarstwie, skokach narciarskich, nurkowaniu. W innych dyscyplinach sportu testy na obecność tych leków wykonywane będą na wniosek związków sportowych, a kompetentnym podmiotem do podjęcia decyzji w tej sprawie jest Podkomisja Kontroli Dopingu. 7. 1. W zamieszczonych w 4-6 listach podano przykłady różnych środków dopingujących w celu przedstawienia poszczególnych klas zabronionych środków farmakologicznych lub metod uznanych za dopingowe. Jeżeli nie postanowiono inaczej, stosowanie każdej z substancji - także w celach leczniczych - należącej do zabronionych klas (grup) jest przekroczeniem przepisówantydopingowych, również wówczas, gdy substancje te nie są wymienione wśród przykładów. 2. Sam fakt stwierdzenia przez laboratorium obecności substancji należącej do którejkolwiek klas (grup) zabronionych, bez względu na jej ilość, wykrytej podczas kontroli przeprowadzonej na zawodach lub poza nimi, stanowi wykroczenie dopingowe, niezależnie od drogi, jaką substancja została podana, i stanowi podstawę do wszczęcia odpowiedniego postępowania w stosunku do zawodnika oraz osób uczestniczących w podaniu zabronionego środka.